سوره سبإ

در حال بارگیری... آبَاؤُکُم آتَيْنَا آتَيْنَاهُم آل آمَن آمَنُوا آمَنّا آمِنُون آمِنِين آيَاتُنَا آيَاتِنَا آيَة أَثْل أَجْر أَجْرَمْنَا أَجْرِي أَحَادِيث أَذِن أَرُونِي أَرْسَلْنَا أَرْسَلْنَاک أَسَرّوا أَسَلْنَا أَسْفَارِنَا أَصْغَر أَضِل أَعِظُکُم أَعْنَاق أَفْتَرَى أَلَنّا أَلْحَقْتُم أَمْرِنَا أَمْوَالا أَمْوَالُکُم أَنْت أَنْدَادا أَنْفَقْتُم أَنْفُسَهُم أَوّبِي أَوْلاَدا أَوْلاَدُکُم أَيّاما أَيْدِيهِم أَکْبَر أَکْثَر أَکْثَرُهُم أُخِذُوا أُرْسِلْتُم أُنْزِل أُوتُوا أُکُل إِبْلِيس إِفْک إِلَي إِلَيْهِم إِنّه إِنّهُم إِنّي إِنّکُم إِيّاکُم ادْعُوا اسْتَکْبَرُوا اسْتُضْعِفُوا اشْکُرُوا اعْمَل اعْمَلُوا التّنَاوُش الرّازِقِين الرّحِيم الرّزْق الرّيح السّاعَة السّرْد السّعِير السّمَاء السّمَاوَات السّيْر الشّفَاعَة الشّکُور الصّالِحَات الضّعْف الضّلاَل الطّيْر الظّالِمُون اللّه اللّيْل النّار النّاس النّدَامَة النّهَار الّتِي الْآخِرَة الْأَرْض الْأَغْلاَل الْبَاطِل الْبَعِيد الْجِن الْحَدِيد الْحَق الْحَمِيد الْحَمْد الْحَکِيم الْخَبِير الْعَذَاب الْعَرِم الْعَزِيز الْعَلِي الْعَلِيم الْعِلْم الْغَفُور الْغَيْب الْغُرُفَات الْغُيُوب الْفَتّاح الْقَوْل الْقُرَى الْقُرْآن الْقِطْر الْمَوْت الْمُؤْمِنِين الْمُهِين الْهُدَى الْوَعْد الْکَبِير الْکَفُور اهْتَدَيْت بَارَکْنَا بَاعِد بَدّلْنَاهُم بَشِيرا بَصِير بَعِيد بَعْض بَعْضُهُم بَعْضُکُم بَلَغُوا بَلَى بَلْدَة بَيّنَات بَيْنَنَا بَيْنَهُم بِأَشْيَاعِهِم بِإِذْن بِاللّه بِالّتِي بِالّذِي بِالْآخِرَة بِالْحَق بِالْغَيْب بِجَنّتَيْهِم بِصَاحِبِکُم بِمُعَذّبِين بِهٰذَا بِوَاحِدَة تَأْتِينَا تَأْمُرُونَنَا تَأْکُل تَبَيّنَت تَتَفَکّرُوا تَرَى تَسْتَأْخِرُون تَسْتَقْدِمُون تَعْمَلُون تَقُومُوا تَمَاثِيل تَنْفَع تُتْلَى تُسْأَلُون تُقَرّبُکُم تُکَذّبُون جَاء جَاءَهُم جَاءَکُم جَدِيد جَزَاء جَزَيْنَاهُم جَعَلْنَا جَمِيعا جَنّتَان جَنّتَيْن جِبَال جِفَان جِنّة حَفِيظ حِيل خَرّ خَلْفَهُم خَلْق خَمْط خَيْر دَابّة دَاوُد دَلّهُم دُونِهِم ذَا ذَرّة ذَوَاتَي ذُوقُوا رَأَوُا رَاسِيَات رَب رَبّنَا رَبّه رَبّهِم رَبّي رَبّک رَجُل رَوَاحُهَا رُسُلِي رِجْز رِزْق زَعَمْتُم زُلْفَى سَأَلْتُکُم سَابِغَات سَاعَة سَعَوْا سَمِيع سَيْل سُبْحَانَک سُلْطَان سِحْر سِدْر سِيرُوا شَدِيد شَهِيد شَهْر شَيْء شَک شَکُور شُرَکَاء شُکْرا شِرْک شِمَال صَادِقِين صَالِحا صَبّار صَدَدْنَاکُم صَدّق صِرَاط ضَرّا ضَلاَل ضَلَلْت طَيّبَة ظَاهِرَة ظَلَمُوا ظَنّه ظَهِير عَالِم عَبْد عَذَاب عَلاّم عَلَيْه عَمِل عَمِلُوا عَنْه عَيْن عِبَادِه عِبَادِي عِنْدَنَا عِنْدَه غَفُور غُدُوّهَا فَأَرْسَلْنَا فَأَعْرَضُوا فَإِنّمَا فَاتّبَعُوه فَالْيَوْم فَبِمَا فَجَعَلْنَاهُم فَرِيقا فَزِعُوا فَضْلا فَقَالُوا فَلَم فَهُو فَوْت فَکَذّبُوا فَکَيْف فُرَادَى فُزّع فُعِل فِيهِمَا قَال قَالُوا قَبْلَک قَبْلِهِم قَدّر قَدّرْنَا قَرِيب قَرْيَة قَضَيْنَا قَلِيل قُدُور قُرًى قُل قُلُوبِهِم لَآيَات لَآيَة لَبِثُوا لَتَأْتِيَنّکُم لَعَلَى لَفِي لَيَالِي لَکُنّا لِبَعْض لِسَبَإ لِسُلَيْمَان لِلنّاس لِلّذِين لِلّه لِلْحَق لِلْمَلاَئِکَة لِنَعْلَم لِيَجْزِي لِکُل مَتَى مَثْنَى مَحَارِيب مَزّقْنَاهُم مَسْکَنِهِم مَعَه مَغْفِرَة مَوْتِه مَوْقُوفُون مَکَان مَکْر مُؤْمِنُون مُؤْمِنِين مُبِين مُتْرَفُوهَا مُجْرِمِين مُحْضَرُون مُرِيب مُزّقْتُم مُعَاجِزِين مُفْتَرًى مُمَزّق مُنِيب مِثْقَال مِعْشَار مِنّا مِنْسَأَتَه مِيعَاد نَجْعَل نَحْن نَخْسِف نَدُلّکُم نَذِير نَذِيرا نَشَأ نَفْسِي نَفْعا نَقُول نَکِير نَکْفُر نُؤْمِن نُجَازِي نُذِقْه نُسْأَل نُسْقِط هَل هُدًى هٰؤُلاَء وَلِيّنَا يَبْسُط يَجْمَع يَحْشُرُهُم يَخْرُج يَدَي يَدَيْه يَدْرُسُونَهَا يَرَوْا يَرَى يَرْجِع يَرْزُقُکُم يَزِغ يَسْعَوْن يَشَاء يَشْتَهُون يَصُدّکُم يَعْبُد يَعْبُدُون يَعْرُج يَعْزُب يَعْلَم يَعْلَمُون يَعْمَل يَعْمَلُون يَفْتَح يَقُول يَقُولُون يَقْدِر يَقْذِف يَقْذِفُون يَلِج يَمِين يَمْلِک يَمْلِکُون يَنْزِل يَهْدِي يَوْم يُؤْمِن يُؤْمِنُون يُبْدِئ يُجْزَوْن يُخْلِفُه يُرِيد يُعِيد يُنَبّئُکُم يُوحِي کَافِرُون کَافّة کَالْجَوَاب کَذِبا کَذّب کَرِيم کَفَرُوا کَلاّ کَمَا کُتُب کُلُوا کِتَاب کِسَفا

لیست آیات ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣ ١٤ ١٥ ١٦ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣ ٢٤ ٢٥ ٢٦ ٢٧ ٢٨ ٢٩ ٣٠ ٣١ ٣٢ ٣٣ ٣٤ ٣٥ ٣٦ ٣٧ ٣٨ ٣٩ ٤٠ ٤١ ٤٢ ٤٣ ٤٤ ٤٥ ٤٦ ٤٧ ٤٨ ٤٩ ٥٠ ٥١ ٥٢ ٥٣ ٥٤

متن سوره

بِسمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ الحَمدُ لِلَّهِ الَّذى لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَ ما فِى الأَرضِ وَ لَهُ الحَمدُ فِى الإخِرَةِ وَ هُوَ الحَكيمُ الخَبيرُ (١)

همه‌ی سپاس‌ها ویژه‌ی خدایی است که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تنها از اوست و در آخرت (نیز) هرگونه سپاس برای اوست و (هم) اوست بسی دانای حکیم.

يَعلَمُ ما يَلِجُ فِى الأَرضِ وَ ما يَخرُجُ مِنها وَ ما يَنزِلُ مِنَ السَّماءِ وَ ما يَعرُجُ فيها وَ هُوَ الرَّحيمُ الغَفورُ (٢)

آنچه در زمین فرو می‌رود و آنچه از آن بر می‌آید و آنچه از آسمان فرود می‌آید و آنچه در آن بالا می‌رود (همه را) می‌داند و اوست رحمتگر بر ویژگان (و)، بسی پوشنده(ی نقصان).

وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا لا تَأتينَا السّاعَةُ قُل بَلىٰ وَ رَبّى لَتَأتِيَنَّكُم عٰلِمِ الغَيبِ لا يَعزُبُ عَنهُ مِثقالُ ذَرَّةٍ فِى السَّمٰوٰتِ وَ لا فِى الأَرضِ وَ لا أَصغَرُ مِن ذٰلِكَ وَ لا أَكبَرُ إِلّا فى كِتٰبٍ مُبينٍ (٣)

و کسانی که کافر شدند، گفتند: «ساعت (قیامت) برایمان نخواهد آمد.» بگو: «چرا، سوگند به پروردگارم که همواره برایتان بی‌گمان خواهد آمد. (همان) دانای نهان(ها) که وزن ذره‌ای، نه در آسمان‌ها و نه در زمین، از وی پوشیده نیست و نه کوچک‌تر از آن و نه بزرگ‌تر از آن است مگر اینکه در کتابی روشنگر است.»

لِيَجزِىَ الَّذينَ إمَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أُولٰئِكَ لَهُم مَغفِرَةٌ وَ رِزقٌ كَريمٌ (٤)

تا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته(ی ایمانشان) کرده‌اند پاداش دهد؛ آنانند که پوشش و روزیِ گرامی و فراخ برایشان خواهد بود.

وَ الَّذينَ سَعَو فى إيٰتِنا مُعٰجِزينَ أُولٰئِكَ لَهُم عَذابٌ مِن رِجزٍ أَليمٌ (٥)

و کسانی که در (ابطال) آیات ما در (خیال) درمانده کردن(مان) کوشیدند، برایشان عذابی از اضطرابی بس دردناک است.

وَ يَرَى الَّذينَ أوتُوا العِلمَ الَّذى أُنزِلَ إِلَيكَ مِن رَبِّكَ هُوَ الحَقَّ وَ يَهدى إِلىٰ صِرٰطِ العَزيزِ الحَميدِ (٦)

و کسانی‌که بهره‌ی دانش (و بینش) یافته‌اند، می‌بینند آنچه از جانب پروردگارت سویت نازل شده، تمامی حق است، و به راه آن عزیز ستوده (در کل جهات) راهبری می‌کند.

وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا هَل نَدُلُّكُم عَلىٰ رَجُلٍ يُنَبِّئُكُم إِذا مُزِّقتُم كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُم لَفى خَلقٍ جَديدٍ (٧)

و کسانی که کفر ورزیدند، گفتند: «آیا بر (سر و سامان) مردی راهنماییتان کنیم که شما را خبر مهمّی می‌دهد: هنگامی که کاملاً متلاشی شدید، همواره در آفرینشی نوین خواهید بود؟»

أَفتَرىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالإخِرَةِ فِى العَذابِ وَ الضَّلٰلِ البَعيدِ (٨)

«آیا (این مرد) بر خدا دروغ بسته یا جنونی در اوست‌؟» (نه!) بلکه آنان که به آخرت ایمان ندارند در ژرفای عذاب و گمراهیِ دور و درازند.

أَفَلَم يَرَوا إِلىٰ ما بَينَ أَيديهِم وَ ما خَلفَهُم مِنَ السَّماءِ وَ الأَرضِ إِن نَشَأ نَخسِف بِهِمُ الأَرضَ أَو نُسقِط عَلَيهِم كِسَفًا مِنَ السَّماءِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَإيَةً لِكُلِّ عَبدٍ مُنيبٍ (٩)

پس آیا به آنچه از آسمان و زمین رو در رویشان و پشت (سر)شان است ننگریسته‌اند؟ اگر بخواهیم آنان را در زمین فرو می‌بریم، یا پاره‌سنگ‌هایی از آسمان بر سرشان می‌افکنیم. همواره در این (تهدید) برای هر بنده‌ی پیاپی بازگشت‌کننده (سوی خدا) نشانه‌ای است.

وَ لَقَد إتَينا داوۥدَ مِنّا فَضلًا يٰجِبالُ أَوِّبى مَعَهُ وَ الطَّيرَ وَ أَلَنّا لَهُ الحَديدَ (١٠)

و همانا به داوود از جانب خویش همواره فضیلتی دادیم (و گفتیم:) «ای کوه‌ها! با او سوی خدا بازگشتی پیاپی کنید.» و پرندگان را (گفتیم که با او هماهنگی نمایید). و آهن را برای او نرم گردانیدیم،

أَنِ اعمَل سٰبِغٰتٍ وَ قَدِّر فِى السَّردِ وَ اعمَلوا صٰلِحًا إِنّى بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (١١)

(و گفتیم) که: «زره‌هایی فراخ بساز و حلقه‌ها را درست اندازه‌گیری کن. و کار شایسته‌ای کنید، زیرا من به آنچه انجام می‌دهید بسی بینایم.»

وَ لِسُلَيمٰنَ الرّيحَ غُدُوُّها شَهرٌ وَ رَواحُها شَهرٌ وَ أَسَلنا لَهُ عَينَ القِطرِ وَ مِنَ الجِنِّ مَن يَعمَلُ بَينَ يَدَيهِ بِإِذنِ رَبِّهِ وَ مَن يَزِغ مِنهُم عَن أَمرِنا نُذِقهُ مِن عَذابِ السَّعيرِ (١٢)

و باد را برای سلیمان (راهوار کردیم). رفتن آن بامدادان، یک ماه و آمدنش عصر‌گاهان، یک ماه (راه) بود. و معدن مس را برای او روان گردانیدیم و برخی از جنّیان به فرمان پروردگارشان پیش او کار می‌کردند، در حالی‌که هر کس از آنان از دستورمان سر برتابد، از عذاب شعله‌ور سوزان به او می‌چشانیم.

يَعمَلونَ لَهُ ما يَشاءُ مِن مَحٰريبَ وَ تَمٰثيلَ وَ جِفانٍ كَالجَوابِ وَ قُدورٍ راسِيٰتٍ اعمَلوا إلَ داوۥدَ شُكرًا وَ قَليلٌ مِن عِبادِىَ الشَّكورُ (١٣)

(آن جنّیان) برای او آنچه می‌خواست -از محراب‌ها و مجسّمه‌ها و ظروف بزرگ مانند حوضچه‌ها و دیگ‌های فرورفته در زمین- می‌ساختند. ای خاندان داوود! شکری بزرگ انجام دهید. و اندکی از بندگانم بسیار سپاسگزارند.

فَلَمّا قَضَينا عَلَيهِ المَوتَ ما دَلَّهُم عَلىٰ مَوتِهِ إِلّا دابَّةُ الأَرضِ تَأكُلُ مِنسَأَتَهُ فَلَمّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الجِنُّ أَن لَو كانوا يَعلَمونَ الغَيبَ ما لَبِثوا فِى العَذابِ المُهينِ (١٤)

پس چون مرگ را بر او مقرّر داشتیم، جز جنبنده‌ای خاکی [:موریانه]، حال آنکه عصای او را می‌خورد، جنّیان را از مرگ او آگاه نگردانید. پس چون سلیمان فرو افتاد برای جنّیان روشن گردید که اگر غیب می‌دانستند، در عذاب خفّت‌بار (باقی) نمی‌ماندند.

لَقَد كانَ لِسَبَإٍ فى مَسكَنِهِم إيَةٌ جَنَّتانِ عَن يَمينٍ وَ شِمالٍ كُلوا مِن رِزقِ رَبِّكُم وَ اشكُروا لَهُ بَلدَةٌ طَيِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفورٌ (١٥)

همواره برای (مردمان) سبا در محلّ سکونتشان بس نشانه‌ای (رحمت‌بار) بود: دو باغ از راست و چپ. (به آنان گفتیم:) «از روزی پروردگارتان بخورید و برای او شکر کنید. (این) شهری است پاکیزه و (آن) خدایی است بس پوشاننده.»

فَأَعرَضوا فَأَرسَلنا عَلَيهِم سَيلَ العَرِمِ وَ بَدَّلنٰهُم بِجَنَّتَيهِم جَنَّتَينِ ذَواتَى أُكُلٍ خَمطٍ وَ أَثلٍ وَ شَيءٍ مِن سِدرٍ قَليلٍ (١٦)

پس روی گردانیدند، در نتیجه بر آنان سیل (سدّ) عَرِم را روانه کردیم و دو باغ آنها را به دو باغ که میوه‌های تلخ و شوره‌گز و چیزکی از اندکی سدر داشت تبدیل کردیم.

ذٰلِكَ جَزَينٰهُم بِما كَفَروا وَ هَل نُجٰزى إِلَّا الكَفورَ (١٧)

این (عقوبت) را به (سزای) آنچه کفر و کفران کردند به آنان جزا دادیم‌. و آیا جز کافرِ بس ‌ناسپاس را مجازات می‌کنیم‌؟

وَ جَعَلنا بَينَهُم وَ بَينَ القُرَى الَّتى بٰرَكنا فيها قُرًى ظٰهِرَةً وَ قَدَّرنا فيهَا السَّيرَ سيروا فيها لَيالِىَ وَ أَيّامًا إمِنينَ (١٨)

و میان آنان و میان آبادی‌های(شان) که در آنها برکت نهاده بودیم، آبادی‌هایی آشکارِ متصل به هم قرار دادیم و در میان آنها پیمایش را، به‌اندازه‌، مقرّر داشتیم. (و گفتیم:) «در این راه‌ها، شبها و روزها در امان بگردید.»

فَقالوا رَبَّنا بٰعِد بَينَ أَسفارِنا وَ ظَلَموا أَنفُسَهُم فَجَعَلنٰهُم أَحاديثَ وَ مَزَّقنٰهُم كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَإيٰتٍ لِكُلِّ صَبّارٍ شَكورٍ (١٩)

پس (از آن) گفتند: «پروردگارمان! میان (جایگاه‌های) سفرهایمان فاصله بینداز.» و بر خویشتن ستم کردند. پس آنها را (برای آیندگان، نمونه‌ی) حکایت‌هایی تازه گردانیدیم و به کلی تار و مارشان کردیم. بی‌چون در این (ماجرا) برای هر شکیبایی بس سپاسگزار نشانه‌هایی است.

وَ لَقَد صَدَّقَ عَلَيهِم إِبليسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعوهُ إِلّا فَريقًا مِنَ المُؤمِنينَ (٢٠)

و بی‌گمان شیطان گمان خود را در مورد آنان بی‌امان راست آورد . پس جز گروهی از مؤمنان، (دیگران) از او پیروی کردند.

وَ ما كانَ لَهُ عَلَيهِم مِن سُلطٰنٍ إِلّا لِنَعلَمَ مَن يُؤمِنُ بِالإخِرَةِ مِمَّن هُوَ مِنها فى شَكٍّ وَ رَبُّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ حَفيظٌ (٢١)

و شیطان را بر آنان هیچ‌گونه تسلّطی نبود، جز آنکه کسی را که به آخرت ایمان دارد، از کسی که درباره‌ی آن در تردید است نشانه گذاریم. و پروردگار تو بر هر چیزی بسی نگاهبان است.

قُلِ ادعُوا الَّذينَ زَعَمتُم مِن دونِ اللَّهِ لا يَملِكونَ مِثقالَ ذَرَّةٍ فِى السَّمٰوٰتِ وَ لا فِى الأَرضِ وَ ما لَهُم فيهِما مِن شِركٍ وَ ما لَهُ مِنهُم مِن ظَهيرٍ (٢٢)

بگو: «کسانی را که جز خدا (معبود خود) پنداشته‌اید بخوانید؛ هم‌وزن ذرّه‌ای را نه در آسمان‌ها و نه در زمین مالک نیستند و در آن دو هیچ شرکتی (هم با خدا) ندارند و برای آنان هیچ پشتیبانی (هم) نیست.»

وَ لا تَنفَعُ الشَّفٰعَةُ عِندَهُ إِلّا لِمَن أَذِنَ لَهُ حَتّىٰ إِذا فُزِّعَ عَن قُلوبِهِم قالوا ماذا قالَ رَبُّكُم قالُوا الحَقَّ وَ هُوَ العَلِىُّ الكَبيرُ (٢٣)

و شفاعتگری در پیشگاه او سودشان نمی‌دهد، مگر برای کسی که خدا برایش اجازه داد. تا هنگامی‌که هراسی سخت بر دل‌هایشان گرفته شد، گفتند: «پروردگارتان چه فرمود؟» گفتند: «‌حقیقت را؛ و اوست بلندمرتبه‌ی بزرگ.»

قُل مَن يَرزُقُكُم مِنَ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ قُلِ اللَّهُ وَ إِنّا أَو إِيّاكُم لَعَلىٰ هُدًى أَو فى ضَلٰلٍ مُبينٍ (٢٤)

بگو: «کیست (که) شما را از آسمان‌ها و زمین روزی می‌دهد؟» بگو: «خداست‌؛ و در حقیقت یا ما یا شما بر راهی راست یا گمراهی‌ای آشکارگریم.»

قُل لا تُسـَٔلونَ عَمّا أَجرَمنا وَ لا نُسـَٔلُ عَمّا تَعمَلونَ (٢٥)

بگو: « (شما) از آنچه ما جرم کرده‌ایم بازخواست نمی‌شوید و (ما نیز) از آنچه شما انجام می‌دهید بازخواست نمی‌شویم.»

قُل يَجمَعُ بَينَنا رَبُّنا ثُمَّ يَفتَحُ بَينَنا بِالحَقِّ وَ هُوَ الفَتّاحُ العَليمُ (٢٦)

بگو: «پروردگارمان میان ما و شما جمع خواهد کرد؛ سپس میان ما به بحقّ جدایی می‌افکند و اوست بس کارگشای بسیار دانا.»

قُل أَرونِىَ الَّذينَ أَلحَقتُم بِهِ شُرَكاءَ كَلّا بَل هُوَ اللَّهُ العَزيزُ الحَكيمُ (٢٧)

بگو: «کسانی را که (به گمانتان به عنوان) شریکانی به او ملحق گردانیده‌اید، به من نشان دهید.» چنان نیست؛ بلکه اوست خدای عزیز حکیم.

وَ ما أَرسَلنٰكَ إِلّا كافَّةً لِلنّاسِ بَشيرًا وَ نَذيرًا وَ لٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ (٢٨)

و ما تو را جز (به عنوان) بشارتگر و هشداردهنده‌ای برای نگهبانی کامل مردمان (از گزند این و آن) نفرستادیم‌؛ لیکن بیشتر مردمان نمی‌دانند.

وَ يَقولونَ مَتىٰ هٰذَا الوَعدُ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (٢٩)

و می‌گویند: «اگر (از) راستان بوده‌اید، این وعده [:هنگامه] چه هنگامی است‌؟»

قُل لَكُم ميعادُ يَومٍ لا تَستَـٔخِرونَ عَنهُ ساعَةً وَ لا تَستَقدِمونَ (٣٠)

بگو: « وعده‌گاه برای شما روزی است که نه ساعتی [:لحظه‌ای] از آن درنگ توانید خواست و نه پیشی توانید جُست.»

وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا لَن نُؤمِنَ بِهٰذَا القُرإنِ وَ لا بِالَّذى بَينَ يَدَيهِ وَ لَو تَرىٰ إِذِ الظّٰلِمونَ مَوقوفونَ عِندَ رَبِّهِم يَرجِعُ بَعضُهُم إِلىٰ بَعضٍ القَولَ يَقولُ الَّذينَ استُضعِفوا لِلَّذينَ استَكبَروا لَولا أَنتُم لَكُنّا مُؤمِنينَ (٣١)

و کسانی که کافر شدند گفتند: «نه به این قرآن و نه به آن کتاب‌هایی که روبه‌روی آن است هرگز ایمان نخواهیم آورد.» و ای کاش بیدادگران را هنگامی که در پیشگاه پروردگارشان بازداشت می‌باشند می‌دیدی (که چگونه) برخی از آنان با برخی سخن رد و بدل می‌کنند؛ کسانی که مستضعف و زیردست بودند به کسانی‌که مستکبر و زبردست بودند، می‌گویند: «اگر شما نبودید بی‌گمان ما (از) مؤمنان بودیم.»

قالَ الَّذينَ استَكبَروا لِلَّذينَ استُضعِفوا أَنَحنُ صَدَدنٰكُم عَنِ الهُدىٰ بَعدَ إِذ جاءَكُم بَل كُنتُم مُجرِمينَ (٣٢)

کسانی که بزرگ‌خواهی و زبردستی کردند، به کسانی که زیردست شدند، گفتند: «مگر ما بودیم که شما را از هدایت - پس از آنکه سوی شما آمد - بازداشتیم‌؟ (نه،) بلکه خودتان مجرمان بوده‌اید.»

وَ قالَ الَّذينَ استُضعِفوا لِلَّذينَ استَكبَروا بَل مَكرُ الَّيلِ وَ النَّهارِ إِذ تَأمُرونَنا أَن نَكفُرَ بِاللَّهِ وَ نَجعَلَ لَهُ أَندادًا وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمّا رَأَوُا العَذابَ وَ جَعَلنَا الأَغلٰلَ فى أَعناقِ الَّذينَ كَفَروا هَل يُجزَونَ إِلّا ما كانوا يَعمَلونَ (٣٣)

و کسانی که زیردست شدند به کسانی که زبردستی کردند، گفتند: « (نه،) بلکه نیرنگ شب و روز (شما بود) چون ما را وادار می‌کردید که به خدا کافر شویم و برای او همتایانی قرار دهیم.» و هنگامی که عذاب را دیدند پشیمانی خود را پنهان کردند و در گردن‌های کسانی که کافر شده‌اند غُل‌ها نهادیم‌؛ آیا جز به آنچه انجام می‌داده‌اند پاداش داده می‌شوند.

وَ ما أَرسَلنا فى قَريَةٍ مِن نَذيرٍ إِلّا قالَ مُترَفوها إِنّا بِما أُرسِلتُم بِهِ كٰفِرونَ (٣٤)

و (ما) در هیچ گروهی هشداردهنده‌ای نفرستادیم جز آنکه فرو رفتگان (نادان) در نعمت‌ها(ی‌شان) گفتند: «ما همواره به آنچه شما بدان فرستاده شده‌اید کافریم.»

وَ قالوا نَحنُ أَكثَرُ أَموٰلًا وَ أَولٰدًا وَ ما نَحنُ بِمُعَذَّبينَ (٣٥)

و گفتند: «ما از حیث دارایی و فرزندان(مان از شما) افزون‌تریم و ما (هرگز از) عذاب‌شوندگان نیستیم.»

قُل إِنَّ رَبّى يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشاءُ وَ يَقدِرُ وَ لٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ (٣٦)

بگو: «پروردگارم همواره روزی را برای هر کس بخواهد گشاده یا تنگ می‌گرداند؛ ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.»

وَ ما أَموٰلُكُم وَ لا أَولٰدُكُم بِالَّتى تُقَرِّبُكُم عِندَنا زُلفىٰ إِلّا مَن إمَنَ وَ عَمِلَ صٰلِحًا فَأُولٰئِكَ لَهُم جَزاءُ الضِّعفِ بِما عَمِلوا وَ هُم فِى الغُرُفٰتِ إمِنونَ (٣٧)

و اموال و فرزندانتان چیزی نیستند که شما را به پیشگاه ما نزدیک گردانند، مگر کسی که ایمان آورده و کار شایسته کرده باشد. پس برای آنان چند برابر آنچه انجام داده‌اند پاداشی است و حال آنکه آنان در غرفه‌ها‌(شان) در امانند.

وَ الَّذينَ يَسعَونَ فى إيٰتِنا مُعٰجِزينَ أُولٰئِكَ فِى العَذابِ مُحضَرونَ (٣٨)

و کسانی که در (ژرفای) آیات و نشانه‌های ما (به حال نشیب و فرازشان) برای به زانو درآوردن آنها شتابان می‌کوشند (هم) آنانند احضارشدگان (برای حساب و عذاب).

قُل إِنَّ رَبّى يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ وَ يَقدِرُ لَهُ وَ ما أَنفَقتُم مِن شَيءٍ فَهُوَ يُخلِفُهُ وَ هُوَ خَيرُ الرّٰزِقينَ (٣٩)

بگو: «پروردگار من بی‌گمان، روزی را برای هر کس از بندگانش که بخواهد گشاده یا برای او تنگ می‌گرداند و هر چه را انفاق کنید عوضش را (هم) او می‌دهد. حال آنکه او بهترین روزی‌دهندگان است.»

وَ يَومَ يَحشُرُهُم جَميعًا ثُمَّ يَقولُ لِلمَلٰئِكَةِ أَهٰؤُلاءِ إِيّاكُم كانوا يَعبُدونَ (٤٠)

و (یاد کن) روزی را که (خدا) همه‌ی آنان را گرد هم می‌آورد، سپس به فرشتگان می‌فرماید: «آیا اینان بودند که تنها شما را می‌پرستیدند؟»

قالوا سُبحٰنَكَ أَنتَ وَلِيُّنا مِن دونِهِم بَل كانوا يَعبُدونَ الجِنَّ أَكثَرُهُم بِهِم مُؤمِنونَ (٤١)

گفتند: «منزّهی تو، سرپرست ما تنها تویی (و) نه آنان! بلکه اینان جنّیان را می‌پرستیده‌اند؛ حال آنکه بیشترشان به آنان ایمان دارند.»

فَاليَومَ لا يَملِكُ بَعضُكُم لِبَعضٍ نَفعًا وَ لا ضَرًّا وَ نَقولُ لِلَّذينَ ظَلَموا ذوقوا عَذابَ النّارِ الَّتى كُنتُم بِها تُكَذِّبونَ (٤٢)

پس امروز شما برای یکدیگر سود و زیانی ندارید، و به کسانی که ستم کرده‌اند می‌گوییم: «بچشید عذاب آتشی را که بدان (حق را) دروغ می‌شمرده‌اید.»

وَ إِذا تُتلىٰ عَلَيهِم إيٰتُنا بَيِّنٰتٍ قالوا ما هٰذا إِلّا رَجُلٌ يُريدُ أَن يَصُدَّكُم عَمّا كانَ يَعبُدُ إباؤُكُم وَ قالوا ما هٰذا إِلّا إِفكٌ مُفتَرًى وَ قالَ الَّذينَ كَفَروا لِلحَقِّ لَمّا جاءَهُم إِن هٰذا إِلّا سِحرٌ مُبينٌ (٤٣)

و هنگامی‌که آیاتمان به روشنایی بر آنان خوانده می‌شود گویند: «این جز مردی نیست که می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان می‌پرستیدند باز دارد.» و (نیز) می‌گویند: «این جز دروغی بربافته نیست.» و کسانی که کافر شدند، درباره‌ی حقّ - چون فرا سویشان آمد - گفتند: «این جز افسونی آشکارگر نیست.»

وَ ما إتَينٰهُم مِن كُتُبٍ يَدرُسونَها وَ ما أَرسَلنا إِلَيهِم قَبلَكَ مِن نَذيرٍ (٤٤)

حال آنکه ما کتاب‌هایی به آنان نداده بودیم (تا) آن‌ها را یادگیرند و پیش از تو (هم) هشداردهنده‌ای سویشان نفرستادیم.

وَ كَذَّبَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَ ما بَلَغوا مِعشارَ ما إتَينٰهُم فَكَذَّبوا رُسُلى فَكَيفَ كانَ نَكيرِ (٤٥)

و کسانی که پیش از اینان بودند، (نیز رسولان را) تکذیب کردند، در حالی که اینان به ده یک آنچه بدیشان داده بودیم نرسیدند، پس فرستادگان مرا دروغ شمردند؛ پس کیفر من چگونه بود؟

قُل إِنَّما أَعِظُكُم بِوٰحِدَةٍ أَن تَقوموا لِلَّهِ مَثنىٰ وَ فُرٰدىٰ ثُمَّ تَتَفَكَّروا ما بِصاحِبِكُم مِن جِنَّةٍ إِن هُوَ إِلّا نَذيرٌ لَكُم بَينَ يَدَى عَذابٍ شَديدٍ (٤٦)

بگو: «من تنها شما را به یک چیز اندرز می‌دهم (که) دو دو و یک یک برای خدا به پاخیزید، سپس بیندیشید که (مصاحب و) همراه شما هیچگونه دیوانگی‌ای ندارد. او برای شما - برابر عذاب سختی که در پیش است - جز هشداردهنده‌ای بیش نیست.

قُل ما سَأَلتُكُم مِن أَجرٍ فَهُوَ لَكُم إِن أَجرِىَ إِلّا عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ شَهيدٌ (٤٧)

بگو: «هر مزدی که از شما خواستم پس همان به سود خودتان است. مزد من جز بر خدا نیست و او بر هر چیزی بسی گواه است.»

قُل إِنَّ رَبّى يَقذِفُ بِالحَقِّ عَلّٰمُ الغُيوبِ (٤٨)

بگو: «بی‌گمان، پروردگارم با تمامی حقیقت (بر باطل) فرو می‌افکند (و حق را فراتر می‌کند. او) بسی دانای پنهان‌هاست.»

قُل جاءَ الحَقُّ وَ ما يُبدِئُ البٰطِلُ وَ ما يُعيدُ (٤٩)

بگو: «تمامی حق آمد و (دیگر) هیچ باطلی سر نمی‌گیرد و (خود را) برگشت (هم) نمی‌دهد.»

قُل إِن ضَلَلتُ فَإِنَّما أَضِلُّ عَلىٰ نَفسى وَ إِنِ اهتَدَيتُ فَبِما يوحى إِلَىَّ رَبّى إِنَّهُ سَميعٌ قَريبٌ (٥٠)

بگو: «اگر گمراه شوم، تنها به زیان خود گمراه می‌شوم و اگر راه یابم (این) از (برکت) چیزی است که پروردگارم سویم وحی می‌کند. همانا او بسی شنوای نزدیک است.»

وَ لَو تَرىٰ إِذ فَزِعوا فَلا فَوتَ وَ أُخِذوا مِن مَكانٍ قَريبٍ (٥١)

و ای کاش می‌دیدی چون (کافران) وحشت‌زده‌اند پس هرگز گریزی نمانده است و از جایی نزدیک برگرفته شدند.

وَ قالوا إمَنّا بِهِ وَ أَنّىٰ لَهُمُ التَّناوُشُ مِن مَكانٍ بَعيدٍ (٥٢)

و گفتند: «به او ایمان آوردیم.» و چه زمانی از جایی (چنان) دور، دست یافتن (به ایمان) برایشان (میسّر) است‌؟

وَ قَد كَفَروا بِهِ مِن قَبلُ وَ يَقذِفونَ بِالغَيبِ مِن مَكانٍ بَعيدٍ (٥٣)

حال آنکه از پیش همواره منکر آن شدند و از جایی دور، به غیب (تیر تهمت به تاریکی) می‌افکنند.

وَ حيلَ بَينَهُم وَ بَينَ ما يَشتَهونَ كَما فُعِلَ بِأَشياعِهِم مِن قَبلُ إِنَّهُم كانوا فى شَكٍّ مُريبٍ (٥٤)

و میان آنان و میان آنچه اشتها دارند فاصله‌ای قرار گرفت؛ همان گونه که از دیرباز با امثال ایشان چنان رفت. به‌راستی اینان در شکی (به گمانشان) مستند بوده‌اند.

محتوای سوره

• تفسیر آیات