نتایج جستجو

قريش ٤ در حال بارگیری... رده:آب داغ جهنم رده:آثار احساس بى نیازى رده:آثار احسان رده:آثار اخروى عقیده رده:آثار اخروى عمل رده:آثار اراده خدا رده:آثار استماع

السبیل: احسان به ابن السبیل ۱۴، ۲۰ احسان: آثار احسان ۱۹، ۲۰ ; آداب احسان ۲۲ ; اولویّت در احسان ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۳، ۱۵ ; اهمیّت احسان ۷، ۸ ; تفاخر در احسان ۲۲ ;

در آیات مورد بحث، برداشت یاد شده استفاده مى شود. احسان: آثار احسان ۶; آثار اخروى احسان ۳; پاداش احسان ۴; زمینه احسان۷ بهشت: چشمه هاى بهشت ۱; خوردنیهاى

فرمود: عدل به معناى انصاف و احسان به معناى تفضل است». احسان: آثار ترک احسان ۱۱; اهمیت احسان ۱، ۲، ۳، ۶، ۷، ۱۶; مفهوم احسان ۲۲ ارزشها: تبیین ارزشها ۱۳ اسلام:

که مصداق آن در آیه، همان بخیلانند. احسان: آثار ترک احسان ۱۴ ; ترک احسان ۵، ۱۱ ; سرزنش ترک احسان ۴ ; کیفر ترک احسان ۹ احکام:۱۳، ۱۴ بخل: آثار بخل ۱۲، ۱۷ ;

بهره مند خواهد شد. ۵ - تشویق و ترغیب خداوند به احسان و نیکوکارى (إنّا کذلک نجزى المحسنین) احسان: تشویق به احسان ۵ الگوگیرى: الگوگیرى از الیاس(ع) ۲ الیاس(ع):

المتّقین) آخرت: ارزش آخرت ۱۰; برترى آخرت بر دنیا ۱۰ احسان: آثار احسان ۱۶; ارزش احسان ۱۹; پاداش احسان ۱۹; موارد احسان ۹ ارزشها ۱۹: اقرار: زمینه اقرار به حق ۳ انسان:

پاداشهاى الهى در دنیا (ءاتینه حکمًا و علمًا و کذلک نجزى المحسنین) احسان: آثار احسان ۱۱; اهمیت احسان ۱۰، ۱۱، ۱۲ حکمت: زمینه حکمت ۱۱ خدا: پاداشهاى خدا ۹، ۱۳; سنتهاى

خدا ۱۸ والدین: آثار احسان به والدین ۲; احسان به والدین ۶، ۲۳; احسان به والدین در ادیان آسمانى ۴; ارزش دعاى والدین ۲۹; اهمیت احسان به والدین ۱، ۴; اهمیت

به تقوا و احسان مى رسد. ذکر این نکته ها با این ترتیب مى تواند مشعر به نکته یاد شده باشد. احسان: آثار احسان ۶; موارد احسان ۴، ۸; نشانه هاى احسان ۳ انتقام:

عبادى ۵ ; زمینه توحید ۷ خدا: احسان خدا ۲، ۴، ۶، ۷ ; اختصاصات خدا ۵، ۱۲ ; اضرار خدا ۱، ۴، ۵، ۶، ۷ ; افعال خدا ۱۱ ; دفع احسان خدا ۳ ; شؤون ولایت خدا ۶ ; قدرت

الى «اجر عظیم». انّما نزلت فى امیرالمؤمنین (ع). احسان:۱۹، ۲۱ آثار احسان ۱۹، ۲۱ ۴، ۱۰، ۱۵، ۱۶، ۱۸ ; احسان ۱۹، ۲۱ در جهاد ۱۳، ۱۴ استقامت: ارزش استقامت ۱۸

آیات شامل این کلمه «مُحْسِن» از مادّه «إِحسان» در اینجا به معناى مؤمن و مطیع فرمان خدا است، و چه احسان و نیکوکارى از این برتر تصور مى شود؟ حسن‌ (۱۹۴ بار)

دنيا نيكوكاران و فرمانبرداران، يا احسان نمايندگان به غير خود به ارشاد و هدايت و اعطاى صدقات و غير آن. آنگاه تفسير احسان ايشان را فرمايد كه: إِنَّ الْمُتَّقِينَ

مى‏گويد: رحمت مهربانى و رقتّى است كه مقتضى احسان است نسبت به شخص مرحوم گاهى فقط در مهربانى و گاهى فقط در احسان بكار مى‏رود مثل: «رَحِمَ اللَّهُ فُلاناً»

قرائت - بیانگر تأثیر آن در فراهم آمدن زمینه کرامت و احسان خداوند است. انگیزش: عوامل انگیزش ۳ خدا: احسان خدا ۲، ۵; اهمیت ربوبیت خدا ۴; پاداشهاى خدا ۶; توصیه هاى

(إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِینَ). «ایمان» و «عبودیت» سر چشمه احسان و احسان عامل قرار گرفتن در صف مخلصین و مشمول سلام خدا شدن است. تفسیر آیات ۱ -

حالى که جمله «بالوالدین إحساناً» حاکى از وجوب احسان است. بنابراین باید گفت جمله مذکور دلالت بر حرمت ترک احسان نیز دارد و به اصطلاح اصولیان امر در اینجا مقتضى

تقوا و احسان (لیس على الذین ءامنوا ... و احسنوا و اللّه یحب المحسنین) آشامیدنیها: استفاده از آشامیدنیها ۶ احسان: آثار احسان ۱۰، ۱۷، ۲۲ ; اهمیّت احسان ۱۵،

است چهار صفت مذكوره را عمل نمائيم. احسان را گفته‌اند نيكوئى است به كسى كه با تو بدى نموده باشد، زيرا احسان در مقابل احسان، مكافات است. بدى را بدى سهل باشد

مؤمنان: احسان مؤمنان ۳; بهترین عمل مؤمنان ۳; تزکیه مؤمنان ۳; تسلیم مؤمنان ۳; توبه مؤمنان ۳; شکرگزارى مؤمنان ۳; عمل صالح مؤمنان ۲ والدین: آثار احسان به والدین

ان ینفق العبد المال و هو شحیح یأمل الدّنیا و یخاف الفقر. احسان: احسان به اهل بیت (ع) ۱۲ ; احسان به والدین ۱۳ انفاق: آثار انفاق ۱۲ ; آثار ترک انفاق ۷ ; آثار

فرمايش خداى عز و جل‌ «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً»* چه چيز است اين احسان؟ فرمود: احسان اينست كه نيكو بدارى صحبت ايشان را، و به زحمت نياندازى ايشان را كه

اینکه خداوند، احسان - که از مقوله اخلاق است - را زمینه پذیرش احکام حقوقى و عمل به آنها قرار داده است. احسان: اعتدال در احسان ۱۳ ; علایم احسان ۱۵ احکام: ۱،

آزادى: شرایط محدودیت آزادى ۸ آفرینش: منشأ تحولات آفرینش ۶ احسان: اهمیت احسان ۲۰; موارد احسان ۱۹ احکام: احکام حکومتى ۸ امانتدارى: اهمیت امانتدارى ۱۹ پاداشهاى

واحد است. (و إلى اللّه عقبة الأُمور) آفرینش: هدفدارى آفرینش ۹ احسان: آثار احسان ۱، ۲; ارزش احسان ۴ اخلاص: آثار اخلاص ۲ اعتصام: آثار اعتصام به حبل الله ۶; اعتصام

صفات: حکیم ۳ ; خبیر ۳ ; صفات جلال ۶ انسان: ضعف انسان ۱ خدا: احاطه خدا ۲ ; احسان خدا ۲، ۵ ; اختصاصات خدا ۳ ; اضرار خدا ۲، ۵ ; افعال خدا ۴ ; حکمت خدا ۳، ۴ ;

شده‌اند مصيبتى به آنها رسد، نزد تو مى‌آيند و به خدا سوگند مى‌خورند كه ما جز احسان و موافقت قصد ديگرى نداشته‌ايم؟ چگونه باشد آنگاه که به خاطر کار و کردار پیشینشان

«مدحوراً» - که به معناى طرد و سرزنش است - دلالت بر عذاب روحى دارد. احسان: دعوت به احسان ۲ اخلاق: زمینه ارزشهاى اخلاقى ۱۰ ارزشها: زمینه ارزشهاى اجتماعى ۱۰

فعلى عذاب دارد. آخرت: آثار تکذیب آخرت ۱، ۳; فعلیت عذاب مکذبان آخرت ۶ احسان: موانع احسان ۳ ارزشها: موانع ارزشها ۳ انذار: آثار انذار ۵; انذار از جهنّم ۴ ایمان:

نموده‌اند و به فکرشان نیامده است) عطاء می‌کند. امّا کافران (به جای لطف و احسان یزدان) عذاب سخت و شدیدی دارند. و (درخواستِ) کسانی را که ایمان آورده و کارهای

خوب و چه بد - از فضل و احسان خداوند برخوردارند. (إنّ اللّه لذو فضل على الناس) از این که خداوند فرموده بیشتر مردم شکرگزار فضل و احسان الهى نیستند، به دست مى آید

نگذاريم. احسان نيز ظاهراً احسان اجتماعى و نكوئى در حق ديگران است مثل ايصال خير به مردم و انجام كارهاى نيك براى رفاه مردم و احسان زياد در مقابل احسان متعارف

تعبیرات گوناگونى گفته اند: بعضى گفته اند: کریم، بخشنده اى است که تمام افعالش احسان است و هرگز با بخشش خود در پى کسب سود یا دفع زیان نیست. بعضى گفته اند: کریم،

لأجر الأخرة خیر للذین ءامنوا و کانوا یتقون) آخرت: مؤمنان به آخرت ۹ احسان: اهمیت احسان ۲ ایمان: آثار ایمان به آخرت ۸; اهمیت ایمان ۶; ایمان بى تقوا ۷; پاداش

رَضُوا عَنْهُ». بلى «رَضِىَ اللّهُ» در حق مهاجرين اوليه و انصار و تابعان به احسان در صورتى است كه در ايمان و عمل پايدار باشند آنها با هجرت و نصرت خدا را از

ترس و اندوه نخواهد شد. (من أسلم ... ولا خوف علیهم و لا هم یحزنون) احسان: آثار احسان ۲، ۵، ۶، ۸، ۹ اخلاص: اهمیّت اخلاص ۲ ادیان: انتساب به ادیان ۴ اسلام:

کدام تان در اقدام به اطاعت خدا سریع تر است». آفرینش: فلسفه آفرینش ۱۰، ۱۴ احسان: موانع احسان ۱۲ استعداد: زمینه شکوفایى استعداد ۶ امتحان: زمینه امتحان ۲; عوامل

ابرار ۳; زمینه انفاق ابرار ۳; عوامل اخلاص ابرار ۳; ویژگیهاى ابرار ۱ احسان: زمینه احسان ۴ اخلاص: زمینه اخلاص ۴ امام حسن(ع): ایمان امام حسن(ع) ۶; ترس امام حسن(ع)

بازدار. [محمّد:4]. ريسمان را محكم كنيد سپس يا احسان و آزاد مى‏كنيد و يا عوض مى‏گيريد. ظاهراً منظور احسان و آزاد كردن است نه آزاد كردن و به رخشان كشيدن

سودى است که مسلمانان با کسب و تجارت در غزوه بدر صغرا به دست آوردند. احسان: آثار احسان ۱۴ اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۱۱، ۱۲، ۱۶ اطاعت: آثار اطاعت

۵، ۱۰ ; مقامات ابراهیم (ع) ۸، ۱۳، ۱۴، ۱۵ ; ویژگى دین ابراهیم (ع) ۶ احسان: ارزش احسان ۳ ادیان: اساس ادیان ۴ ; حقیقت ادیان ۳ ارزش: ملاک ارزش ۹ اطعام: آثار

صدقه و احسان کنید، پیش از آن که مرگ یکی از شما در رسد و بگوید: پروردگارا! چه می‌شود اگر مدّت کمی مرا به تأخیر اندازی و زنده‌ام بگذاری تا احسان و صدقه بدهم

شيرينى هديه و احسان جبران كنيد. «أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسانٍ» 5- طلاق، نبايد عامل كينه، خشونت و انتقام باشد، بلكه در صورت ضرورتِ طلاق، نيكى و احسان شرط اساسى

باید شکسته شود). |و آن‌گاه كه به آن كس كه خدا نعمتش داده بود و تو در حق او احسان كرده بودى [فرزند خوانده‌ات زيد]، گفتى: همسرت را نگاه دار و از خدا پروا بدار،

سزاوار تفضل و احسان خاص خویش (ذلک فضل اللّه یؤتیه من یشاء و اللّه واسع علیم) متعلق «علیم» به مناسبت مورد، لیاقت افراد براى اعطاى فضل و احسان خاص الهى است

وارد شده يا قديم الاحسان شايد منظور اين است كه: خدايا احسان تو سابقه دار است و درگذشته نيز احسان كرده‏اى. ال وَ رَبّکُمَا تُکَذّبَان إِذ فَبِأَي آلاَء

اطاعت و عبادت و پرهيز از معصيّت و مخالفت و نيكوكاران به غير خود از مؤمنان به احسان در باره آنان و منع ايذاء و اذيّت ايشان. حضرت باقر عليه السّلام به روايت قمى

و یا سرقت گرفتار مى شود و با توبه هرگز به آن برنمى گردد». احسان: آثار احسان ۲، ۱۱; زمینه احسان ۲۲ ادعا: اجتناب از ادعاى بى گناهى ۱۸ انسان: آثار عجز انسان

زیرا خداوند همیشه به تمام اشیا عالم بوده است... .» آخرت: نقش آخرت ۷ احسان: مراتب احسان ۱۸ اسماء و صفات: عزیز ۱۹; غفور ۱۹ امتحان: امتحان با تکلیف ۲۳; امتحان

توسط نعیم بن مسعود (الّذین قال لهم النّاس انّ النّاس قد جمعوا لکم) احسان: آثار احسان ۱۳ اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۴، ۸، ۱۵، ۱۶، ۱۹ اسماء و صفات: وکیل ۱۲،

اندكى بخشيد و [از باقى‌] امتناع ورزيد. و اندک صدقه‌ای داد سپس به کلّی قطع احسان کرد؟ (مفسّرین گفتند: آیات مربوط به عثمان است که شتری با بار به عبد اللّه

كارى نيست و مذمت را بر ايشان راهى نيست. نزد بعضى آيه عام است در كل محسن، و احسان عبارت است از رساندن نفع به غير يا خالى بودن از وجوه قبيحه. وَ اللَّهُ غَفُورٌ

زنانی که در راه خدا (به فقیران) صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند (یعنی به محتاجان قرض الحسنه دهند) احسان آنها را چندین برابر سازند و پاداش با لطف

ابراهیم(ع): قضاوت ابراهیم(ع) ۲; مقامات ابراهیم(ع) ۲; نبوت ابراهیم(ع) ۲ احسان: آثار احسان ۷ اسحاق (ع): قضاوت اسحاق (ع) ۲; مقامات اسحاق (ع) ۲; نبوت اسحاق (ع)

داشتند،] به قدر نقطه پشت هسته خرمايى [چيزى‌] به مردم نمى‌دادند. مگر آنان که از احسان به خلق به هسته خرمایی بخل می‌ورزند بهره‌ای از مُلک خدا خواهند یافت؟ آیا آنان

یزدانی که بخشنده‌ی گناه، پذیرنده‌ی توبه، دارای عذاب سخت، و صاحب اِنعام و احسان است. هیچ معبودی جز او وجود ندارد. بازگشت به سوی او است. (که) گناه‌بخشِ توبه‌پذیرِ

ايشانند راه‌يافتگان. آنان (همان بردباران با ایمانی هستند که) الطاف و رحمت و احسان و مغفرت خدایشان شامل حال آنان می‌گردد، و مسلّماً ایشان راه‌یافتگان (به جاده‌ی

ورز است و چون خيرى به او رسد بخل ورزد. و چون مال و دولتی به او رو کند منع (احسان) نماید. و هنگامی که خیر و خوشی [و مال و رفاهی] به او رسد، بسیار بخیل و بازدارنده

از اجر و پاداش آن محروم می‌کنیم. چرا که نداشتن ایمان، موجب محو و نابودی احسان، و بی‌اعتبار شدن اعمال خوب انسان می‌گردد). و به هر گونه کاری که کرده‌اند

ما بر تو بار دیگر نیز منّت بزرگی نهادیم. و بی تردید یک بار دیگر هم به تو احسان کردیم. و ما بار ديگر به تو نعمت فراوان داده‌ايم، و بار دیگر هم در حق تو نیکی

و آخرت بكار رفته است. رحيم چون بر خدا اطلاق شود مراد از آن نعمت دهنده و احسان كننده است و چون بر غير خدا گفته شود مقصود از آن مهربانى و رقّت قلب است محال

مثل [بقره:251]. ليكن خدا صاحب احسان و رحمت است بر مردمان راغب گويد: هر عطيه‏اى را كه بر معطى لازم نيست فضل گويند. يعنى احسان و رحمت و عطائى كه خدا بر بندگان

هارون(علیهماالسلام)، برخوردار از احسان ها و نعمت هاى خداوند (و لقد مننّا على موسى و هرون) «مَنّ» به معناى «أحسَنَ» (احسان کرد) و «أنعم» (نعمت داد) است. ۲

قريب به اتفاق اهل لغت و تفسير آن را كلمه عربى و مشتق ار رحمت گرفته‏اند و احسان كننده و نعمت دهنده معنى كرده‏اند. در اصحاح مى‏گويد: رحمن و رحيم دو اسم‏اند

شكيباى سپاسگزارى، نشانه‌هاست. آیا نمی‌بینی که چگونه کشتی به دریا به لطف و احسان خدا اسیر می‌کند تا به شما بعضی از آیات قدرتش را بنمایاند؟ همانا در این کار

اخروى مى‏گردند و در اثر سعى و تلاشى كه درباره بازماندگان كرده‏اند از خيرات و احسان آنها بهره‏مند مى‏گردند . وَ نُورُهُم قَال بَيْن الْمَدِينَة يَا مِن أَيْدِيهِم

وآن قسم سوم از اقسام شكر است كه از راغب نقل گرديد. سجده شكر، نماز شكر، احسان و وليمه شكر از قبيل است روايت شده: چون سر ابن زياد را به مدينه آوردند حضرت

اجابت دعا ۲۵ دوستى: دوستى با زن شوهردار ۱۳ ذکر: آثار ذکر خدا ۱۱، ۱۷; ذکر احسان خدا ۲۶; ذکر نعمت ۲۶ رستگارى: محرومان از رستگارى ۲۷; موانع رستگارى ۳۱ زلیخا:

فعل. تبصره- احسان درجات دارد: مرتبه اول- آنكه: احسان بخود نمايد و بدنش را از آتش قهر و غضب الهى، به ايمان و اعمال صالحه نجات دهد. ثانيا- احسان به اقربا و

زیر درختانش نهرها جاری است و در آن جاودانند، در حالتی که خدا بر آنها خوان احسان خود گسترده، و آنچه نزد خداست برای نیکان بهتر است. کسانی که از پروردگارشان

ظاهرا شامل همه مسلمين تا روز قيامت است. سابقون اولون در رديف اول و تابعان به احسان در رديف دوم واقع اند و اين هر دو دسته بشرط آنكه تا آخر عمر در ايمان ثابت

شريف و نفيس بشارت ده. راغب مى‏گويد: کرم اگر وصف خدا واقع شود مراد از آن احسان و نعمت آشكار خداست و اگر وصف انسان باشد نام اخلاق و افعال پسنديده اوست كه

رَضُوا عَنْهُ». بلى «رَضِىَ اللّهُ» در حق مهاجرين اوليه و انصار و تابعان به احسان در صورتى است كه در ايمان و عمل پايدار باشند آنها با هجرت و نصرت خدا را از

ناراحتی و بی‌حالی و سستی و سنگینی به نماز نمی‌ایستند، و جز از روی ناچاری احسان و بخشش نمی‌کنند. و هیچ چیزی از پذیرفته شدن انفاق‌هایشان جلوگیری نکرد، جز

كه پروردگار تو هر آينه صاحب افضال و رحمت است بر مردمان. و از جمله فضل و احسان او اين است كه تعجيل نمى‌كند در عقوبت كافران و عاصيان در كفر و معاصى، وَ لَكِنَّ

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» 10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ‌ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ ... الْمُحْسِنِينَ‌ 11- سنّت

نجات موسى و هارون (علیهماالسلام) و قوم شان، مهم ترین و برجسته ترین نعمت و احسان خداوند به ایشان بود. (و لقد مننّا على موسى و هرون . و نجّینهما و قومهما من

خدا برای شما چندین برابر گرداند و هم از گناه شما در گذرد و خدا بر شکر و احسان خلق نیکو پاداش دهنده است و (بر گناهشان) بسیار بردبار است. اگر به خدا وام

كرد و پارسائى نمود اما آنكه [حق خدا را] داد و پروا داشت، اما هر کس عطا و احسان کرد و خدا ترس و پرهیزکار شد. اما کسی که [ثروتش را در راه خدا] انفاق کرد و

و بی‌چیزی دهد و به کارهای زشت و بخل وادار کند، و خدا به شما وعده آمرزش و احسان دهد، و خدا را رحمت بی‌منتهاست و (به همه امور جهان) داناست. شیطان، شما را

با ملك مصر چگونه گذشت؟ گفتند: اى پدر، ما وصف كرم و احسان و فضل ملك مصر نتوانيم نمود، بقدرى با ما احسان و كرم و انعام كرد كه اگر يكى از فرزندان يعقوب بودى

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

شريف و نفيس بشارت ده. راغب مى‏گويد: کرم اگر وصف خدا واقع شود مراد از آن احسان و نعمت آشكار خداست و اگر وصف انسان باشد نام اخلاق و افعال پسنديده اوست كه

پروردگار است. ظاهرا مراد از تسليم وجه به خدا ايمان به خداست چنانكه مراد از احسان عمل صالح است آيات سه گانه فوق با آيات «اَلذَّينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»

beggar and the deprived. ترتیل: ترجمه: «السَّآئِلِ»: گدا. فقیری که طلب صدقه و احسان می‌کند. «الَْمُحْرُومِ»: بی‌چیز. مراد فقیری است که روی گدائی را ندارد و درخواست

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

يعنى زياده از اين طلب احسان و اكرام از ملك مصر نكنيم كه هم طعام به ما داده هم بضاعت و قيمت آن را به ما رد نموده، پس به جهت اين احسان و انعام باز به او برگرديم،

آیات شامل این کلمه «محسنین» از مادّه «إِحسان» به معناى نیکوکاران است که خداوند آنها را به عنوان کسانى که ایمان آورده اند، خیانت و کفران نمى کنند، معرفى

منت گذاردن بعد از صدقه است علاوه بر اينها اين عمل موجب آن ميشود كه كسى كه احسان باو شده است مى فهمد غرض محسن آن بوده كه حقى بر او پيدا كند و بزرگى باو بفروشد

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

مقابل اعطاء نعم و احسان. وَ لَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسانَ‌: و به خدا قسم اگر هر آينه بچشانيم و برسانيم و عطا كنيم انسان را به فضل و احسان، مِنَّا رَحْمَةً:

برساند به نفس خود إحسان، پس اطاعت كند خدا را؛ زيرا هر كه‌ «1» نهج البلاغه، حكمت 105. تفسير اثنا عشرى، ج‌3، ص: 190 مطيع خدا شود احسان به نفس خود نموده و

بپذیرید، و (از قوانین و فرمانهای خدا) اطاعت کنید. و (در راه خدا، صدقه و احسان و) بذل و بخشش کنید، (انجام این کارها) به سود شما خواهد بود. کسانی که از بخل

کردیم تا هم لطف و رحمتی در حق او کرده باشیم و هم اهل عبادت متذکر (لطف و احسان ما) شوند. پس ندایش را اجابت کردیم و آنچه از آسیب و سختی به او بود برطرف نمودیم،

رعايت تساوى در قانوگذارى اسلام معناى كلمه ((تسريح )) و مراد از ((تسريح زن بر احسان )) در آيه شريفه مراد از نگهدارى زن به وجه معروف يا طلاق دادن به او وجه نيكو

سوی خود) بر می‌گرداند تا آنان را که ایمان آورده و عمل صالح کردند به عدل و احسان، ثواب و جزای خیر دهد و آنان که کافر شدند به کیفر کفرشان به شرابی از آب جوشان

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

رعايت تساوى در قانوگذارى اسلام معناى كلمه ((تسريح )) و مراد از ((تسريح زن بر احسان )) در آيه شريفه مراد از نگهدارى زن به وجه معروف يا طلاق دادن به او وجه نيكو

آورد]. پس هنگامی که سلیمان تخت را نزد خود پابرجا دید، گفت: این از فضل و احسان پروردگار من است، تا مرا بیازماید که آیا سپاس گزارم یا بنده ای ناسپاسم؟ و

گذشت باشد و سرّ كسى را فاش ننمايد و عيب كسى را اظهار نكند بلكه بايد خوبى و احسان و محاسن برادران دينى خود را آشكار كند و پنهان ننمايد خصوصا اگر بر او ذيحق

جلد 4 صفحه 257 مخفى، همچنين اخذ به استدراج از اين قبيل است، چه ظاهر آن احسان، و باطن آن خذلان، پس اطلاق كيد بر آن مستحسن باشد. و يا مراد به كيد، عذابى

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

طعام داد و فرمود شنيده‌ام فرمانفرماى آن مملكت مرد صالحى است و اميدوارم بشما احسان كند انشاء اللّه تعالى و فقط بنيامين را براى كمك و استيناس خود نگاه داشت و

الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))

باشد، چنانچه يكى را اولاد، و ديگرى را نعمت ديگر، و يكى را مال، تمام از خوان احسان او بهره‌مندند اگرچه در ضيق و وسعت و قلّت و كثرت متفاوتند. وَ هُوَ الْقَوِيُّ

تَقْهَرْ: پس قهر مكن و از نزد خود مران و حقير مشمار، و قدر ايشان بشناس و در طريق احسان و رأفت و عطوفت با ايشان سلوك نما، و يتيمى خود را به ياد آور و خود و مال ايشان

‌هم‌ سه‌ قسم‌ ‌است‌ احسان‌ بنفس‌ و احسان‌ بغير و احسان‌ بدين‌، اما احسان‌ بنفس‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌در‌ معرض‌ عذاب‌ نيندازد و ‌از‌ فيض‌ ثواب‌ محروم‌

سابقون اولون از مهاجرين و انصار و تابعين آنان به احسان . و بيان مراد از هر كدام معناى اتباع به احسان در جمله : (( والذين اببعوهم باحسان )) كه وصف طبقه

پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» 10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ‌ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ ... الْمُحْسِنِينَ‌ 11- سنّت

پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» 10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ‌ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ ... الْمُحْسِنِينَ‌ 11- سنّت

احتمال بروز شرّ وجود دارد، حتى كمالاتى مثل علم و احسان، شجاعت و عبادت نيز آفاتى دارند. آفت علم، غرور؛ آفت احسان، منّت گذاردن؛ آفت عبادت، عُجب و آفت شجاعت، ظلم

تهذيب، ج 2، ص 130. «3». كافى، ج 3، ص 500. جلد 9 - صفحه 248 8- لازمه‌ى تقوا، احسان و نيكوكارى است. الْمُتَّقِينَ‌ ... مُحْسِنِينَ‌ 9- پاداش الهى، با عملكرد

تهذيب، ج 2، ص 130. «3». كافى، ج 3، ص 500. جلد 9 - صفحه 248 8- لازمه‌ى تقوا، احسان و نيكوكارى است. الْمُتَّقِينَ‌ ... مُحْسِنِينَ‌ 9- پاداش الهى، با عملكرد

پايدار باشد، نه موسمى ومقطعى. «كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» 10- لازمه‌ى تقوا، تلاش و احسان است. الْمُتَّقِينَ‌ ... كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ ... الْمُحْسِنِينَ‌ 11- سنّت

بدون عمود و ستون و خلل و فرج خداوند براى بندگان بنا فرموده و چگونه خوان احسان خود را كه زمين پهناور است براى آنها گسترده و بكوههاى راسخ ثابت آنرا ميخ‌كوب

نتيجه و كيفر آن بشما واصل خواهد شد و اينكه احسان و اسائه هر دو متعدّى بلام شده است ظاهرا براى ازدواج اسائه با احسان است و الّا معمولا اسائه بايد متعدّى بعلى

نتيجه و كيفر آن بشما واصل خواهد شد و اينكه احسان و اسائه هر دو متعدّى بلام شده است ظاهرا براى ازدواج اسائه با احسان است و الّا معمولا اسائه بايد متعدّى بعلى

صلّى اللّه عليه و آله و سلّم يتيمان را بيشتر از پيش ملاطفت فرمودى و انواع احسان و مرحمت در حق ايشان منظور داشتى. تنبيه- دو دستور و وظيفه دينى را در اين آيه

حديث كن آنچه انعام فرموده بر تو به آنچه فضيلت داده تو را و عطا فرموده و احسان نموده بر تو. پس فرمود: حديث كن به دين او و آنچه عطا فرموده خدا او را و آنچه

نتيجه و كيفر آن بشما واصل خواهد شد و اينكه احسان و اسائه هر دو متعدّى بلام شده است ظاهرا براى ازدواج اسائه با احسان است و الّا معمولا اسائه بايد متعدّى بعلى

احتمال بروز شرّ وجود دارد، حتى كمالاتى مثل علم و احسان، شجاعت و عبادت نيز آفاتى دارند. آفت علم، غرور؛ آفت احسان، منّت گذاردن؛ آفت عبادت، عُجب و آفت شجاعت، ظلم

السّلام بعد از اداى شكرگزارى بر اين نعمت و اعتراف به‌ جلد 10 - صفحه 50 فضل و احسان الهى بدون استحقاق و اقتدار بر آن، قالَ نَكِّرُوا لَها عَرْشَها: گفت به اعيان

نتيجه و كيفر آن بشما واصل خواهد شد و اينكه احسان و اسائه هر دو متعدّى بلام شده است ظاهرا براى ازدواج اسائه با احسان است و الّا معمولا اسائه بايد متعدّى بعلى

رعايت تساوى در قانوگذارى اسلام معناى كلمه ((تسريح )) و مراد از ((تسريح زن بر احسان )) در آيه شريفه مراد از نگهدارى زن به وجه معروف يا طلاق دادن به او وجه نيكو

بدون عمود و ستون و خلل و فرج خداوند براى بندگان بنا فرموده و چگونه خوان احسان خود را كه زمين پهناور است براى آنها گسترده و بكوههاى راسخ ثابت آنرا ميخ‌كوب

بزرگوار خود شدند و شرح حال را با شمّه‌اى از محامد صفات و مكارم اخلاق و مراتب احسان ملك مصر نسبت بايشان عرضه داشتند و اخيرا گوشزد نمودند كه پادشاه ما را ممنوع

«لتصنع») به معناى احسان و کرامت باشد، مفاد «لتصنع...» چنین مى شود: محبت تو را در قلب دیگران قرار دادم تا با مراقبت کامل من، مورد احترام و احسان آنان قرار گیرى

دارد. «كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ» 3- ملاك دريافت سلام از طرف خداوند، احسان همراه با ايمان و بندگى است. سَلامٌ عَلى‌ ... الْمُحْسِنِينَ‌ ... عِبادِنَا

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

تعالى اللّه عن ذلك علوا كبيرا. پس بنابراين ودود يعنى لازمه محبت و مودّت، كه احسان و انعام است، به بندگان عطا فرمايد، از نعمت جليله و مرتبت رفيعه و قبول اعمال

دنيا جايگاه نيكو و آن مدينه طيبه باشد. يا آنكه در دنيا به ايشان احسان كنيم و يكفرد احسان نزول به مدينه طيبه است. وَ لَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ: و هرآينه

ارث، وصيّت به نوعى تنظيم شود كه نفعش به آنان نيز برسد كه اين خود از مصاديق احسان است. اقسام وصيّت‌ 1. واجب: مثل وصيّت به حقّ اللّه، حقّ‌الناس، قضاى نماز و

شما خانواده باد همانا خداوند مستحقّ ثنا و حمد است در افعالش، صاحب كرم و احسان است به بندگانش خصوصا بخانواده نبوّت و طهارت كه شمائيد و براى اين سؤال مقدّر

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

است چه رسد بذات مباركش كه داراى جلال و مبرّى از نقص و صاحب اكرام و انعام و احسان بر بندگان است و ذو الجلال برفع نيز قرائت شده و بنابراين صفت اسم است باعتبار

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

ايقان. 4- بميراند بعضى را به منع و حرمان، و گروهى ديگر را زنده سازد به فضل و احسان. 5- بميراند قومى را به جهل، و زنده فرمايد جمعى را به علم و دانش. وَ أَنَّ

اطاعات و ميفرمايد ما به بنى آدم سفارش و توصيه نموديم كه نسبت بپدر و مادر احسان و محبّت و از آنها تمكين و اطاعت نمايند ولى در صورتى كه آنها بخواهند و سعى

آنرا بدون غرض عقلائى خلق ننموده و براى نفع شخصى نيست و نتيجه بگيرند كه براى احسان بر بندگان بقدر قابليّت و استعداد ايشان است تا در اين سراى موّقت محدود بكوشند

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

که خداوند آنچه را در آخرت، برابر اعمال انسان به او مى دهد، از روى تفضّل و احسان است; نه این که انسان استحقاق آن را داشته باشد. ۷ - نعمت هاى اعطایى خداوند

عاملان و مراتب مستحقان ايشان، و حليم است از تفريط مفرط ايشان به فضل و كرم و احسان بى‌پايان خود. الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فَالَّذِينَ

مى‏آورم. به دنبال اين سخن سليمان ديد تخت ملكه در پيش او حاضر است. گفت: اين از احسان پروردگار من است. مى‏خواهد امتحانم كند آيا شكر گزارم يا كفران مى‏كنم... گفت

الْأُمُورِ: از كارهاى جازمه لازمه است، يعنى جماعتى كه موصوفند به كمال ايمان و مزيت احسان، قصد ايشان جزم و ثابت است بر اين نوع كارها، زيرا همه كس را توانائى آن نباشد

از بين بردن دين جنگ نكرده و از ديارمان بيرون ننموده‏اند، مى‏توانند مورد احسان و عدالت ما واقع شوند، مى‏توان فهميد كه لازم است با آنها به عدالت رفتار كرد

لازمه اين مهلت است در انتقام و اينكه كيد ناميده شده براى آنستكه ظاهر آن احسان و باطنش خذلان است است و محكم است كه كسى نمى‌تواند رهائى از آن پيدا كند و

بزرگوار خود شدند و شرح حال را با شمّه‌اى از محامد صفات و مكارم اخلاق و مراتب احسان ملك مصر نسبت بايشان عرضه داشتند و اخيرا گوشزد نمودند كه پادشاه ما را ممنوع

حقيقت را اعلام كرده كه شكر نعمت، كه خود در حقيقت استعمال نعمت است به نحوى كه احسان منعم را يادآورى و اظهار مى كند، و در مورد خداى تعالى برگشت به ايمان و تقوى

ايمان داده ميشود و خدا اعمال خير آنها را از قبيل صله رحم و اعانت مظلوم و احسان بخلق براى تقرّب به بتها نيست و نابود ميفرمايد مانند خاكى كه غبار شود و پراكنده

نمايد چون حليم است تعجيل در عقوبت نمى‌كند و شايسته است اگر كسى نميخواهد احسان كند اقلا حلم نموده با سائل بخشونت رفتار ننمايد. قَول‌ٌ مَعرُوف‌ٌ وَ مَغفِرَةٌ

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

عَلَيْكُمْ‌: چنانچه اين نعمتها را بر شما انعام فرمود، همچنين تمام فرمايد نعمت و احسان خود را بر شما. لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ‌: براى اينكه شما اسلام آريد، و منقاد

رعايت تساوى در قانوگذارى اسلام معناى كلمه ((تسريح )) و مراد از ((تسريح زن بر احسان )) در آيه شريفه مراد از نگهدارى زن به وجه معروف يا طلاق دادن به او وجه نيكو

بر اساس نيّت و كيفيّت انجام كار است، نه بر اساس كميّت كار و مقدار و مبلغ احسان. (چند قطعه نان جو و اين همه پاداش، فقط به خاطر داشتن اخلاص و ايثار است.)

بر اساس نيّت و كيفيّت انجام كار است، نه بر اساس كميّت كار و مقدار و مبلغ احسان. (چند قطعه نان جو و اين همه پاداش، فقط به خاطر داشتن اخلاص و ايثار است.)

اطاعات و ميفرمايد ما به بنى آدم سفارش و توصيه نموديم كه نسبت بپدر و مادر احسان و محبّت و از آنها تمكين و اطاعت نمايند ولى در صورتى كه آنها بخواهند و سعى

الْكافِرِينَ‌: بدرستى كه خدا دوست نمى‌دارد ناگرويدگان را، يعنى لازمه دوستى كه انعام و احسان و افضال باشد، با كفار منظور نفرمايد تا آنها را با مؤمنان جمع نمايد، بلكه

باعث تغير ذات و تغير ذات محال است، لذا مراد از محبت لازمه آن كه ايصال خير و احسان است عطا فرمايد و يا وصول به ثواب و نجات از عقاب و عذاب باشد و آن را نسبت

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

بر این مبنا مراد از غلبه در «الم نستحوذ»، غلبه در تفضل و احسان است. یعنى ما نسبت به شما احسان کردیم. ۱۰- منافقان، مانع پیروزى مؤمنان (قالوا ألم نستحوذ

آنانكه خرج كنند اموال خود را براى ديدن مردمان و ملاحظه ناموس و اظهار جرئت و احسان خود، تا مردمان تحسين ايشان كنند. يا آماده ساخته‌ايم عذاب مهين را براى كفار

مى کند و جزء زکات نیست; بلکه آن را براى رفع گرفتارى ها و پیشامدها و بخشش و احسان، از مال خود جدا مى کند...». اخلاق: عوامل مؤثر در اخلاق ۴ اسلام: تعالیم اسلام

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

ايمان داده ميشود و خدا اعمال خير آنها را از قبيل صله رحم و اعانت مظلوم و احسان بخلق براى تقرّب به بتها نيست و نابود ميفرمايد مانند خاكى كه غبار شود و پراكنده

ايمان داده ميشود و خدا اعمال خير آنها را از قبيل صله رحم و اعانت مظلوم و احسان بخلق براى تقرّب به بتها نيست و نابود ميفرمايد مانند خاكى كه غبار شود و پراكنده

منقاد پروردگار و منعم خودشان نيستند و آنها تميز ميدهند كسانيرا كه بآنها احسان ميكنند از كسانيكه بآنها اسائه نمايند و اينها اين تميز را هم ندارند و آنها

حكمت و مصلحت است و ابدا بكسى ظلم ننموده و نمينمايد و نخواهد نمود و فضل و احسان خود را از مستحق بلكه قابل دريغ نمينمايد و اگر گاهى ز حكمت ببندد درى ز رحمت

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

شما خانواده باد همانا خداوند مستحقّ ثنا و حمد است در افعالش، صاحب كرم و احسان است به بندگانش خصوصا بخانواده نبوّت و طهارت كه شمائيد و براى اين سؤال مقدّر

پاداش کسی داشته باشد چه بهتر که تکیه‌گاهش خدا و دلبستگی، و امیدش به لطف و احسان پروردگار باشد. تفسیر آیات ۱- آدمى، به هنگام شداید، به ولایت و تسلّط مطلق

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

تجاوز ابتدائى مذموم و ممنوع ، و تجاوز در برابر تجاوز، پسنديده و مشروع معناى احسان در برابر ظالم معرفى جهادى كه قرآن بدان فرمان داده گفتارى پيرامون جهادى كه

بدون عمود و ستون و خلل و فرج خداوند براى بندگان بنا فرموده و چگونه خوان احسان خود را كه زمين پهناور است براى آنها گسترده و بكوههاى راسخ ثابت آنرا ميخ‌كوب

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

آنان از نمازشان بى‌خبرانند آنانكه آنها نمايش ميدهند و مضايقه مينمايند از احسان كمى. تفسير قمّى ره نقل فرموده كه نازل شد در باره ابو جهل و كفّار قريش و گفته

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

عام است در دنيا هيچ مسلمان و كافر و مطيع و عاصى‌ئى نيست مگر آنكه بر خوان احسان من نشسته و از نعمت من برخوردار است جز آنكه بعضى از بندگان خودشان را از رحمت

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

برابر متاعشان عزيز بآنها اضافه‌اى دهد و در معامله با ايشان مسامحه كند و احسان نمايد و از خدا عوض بخواهد در هر حال حضرت يوسف چون حال انكسار و تذلّل و پريشانى

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

گردد. وَ هُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ: و اوست متولى كار بندگان، منشر رحمت و احسان، و مدبر امور ايشان به فرستادن باران در بلاد و اكناف ستوده شده به زبان، يا

خداوند احسان نموده است بر مرضى و مسافرين كه از نماز آنها كاسته و حكم نموده كه روزه را افطار كنند آيا سزاوار است اگر كسى بشما احسان كند رد احسان او را بنمائيد

او باشد چون اگر غير او بود بن يامين را ميخواست چه كند كه با آنهمه اصرار و احسان و اكرام او را بگيرد و نگهدارى كند بعلاوه ميدانست كه او دزدى نميكند و چنين

هستند و هيچ گاه عنايت خود را از ايشان قطع نخواهد فرمود و همچنين از كسانيكه احسان ميكنند نسبت به برّ و فاجر و از انتقام صرف نظر مينمايند و ميبخشند و گفته‌اند

زد اعتراف بجرم خود كند و اگر كسى از احسانى در باره او مضايقه نمود او از احسان خود در باره او امساك و خوددارى ننمايد و اگر خطائى از رفيقى سر زد او را متنبّه

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

شما خانواده باد همانا خداوند مستحقّ ثنا و حمد است در افعالش، صاحب كرم و احسان است به بندگانش خصوصا بخانواده نبوّت و طهارت كه شمائيد و براى اين سؤال مقدّر

آخرت: عفو از كسى كه ظلم نمايد تو را، وصله نما كسى را كه قطع بكند تو را، و احسان نما به كسى كه بدى نمايد به تو، و عطا كن كسى را كه محروم نمايد تو را. بدى

هر كه ذكر خدا بسيار نمايد، دوست مى‌دارد او راى خدا، يعنى لازمه دوستى از احسان و مرحمت در باره او بفرمايد، و هر كه ذكر الهى را زياد كند نوشته شود دو برائت:

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

انگيزه‌هاى بشرى آغاز و با بيان قانون مكافات عمل ادامه مى‌يابد. قانونى كه احسان به ديگران را اساس گشايش در كارها و بخل و بزرگى‌طلبى را عامل دشوار شدن امور

انگيزه‌هاى بشرى آغاز و با بيان قانون مكافات عمل ادامه مى‌يابد. قانونى كه احسان به ديگران را اساس گشايش در كارها و بخل و بزرگى‌طلبى را عامل دشوار شدن امور

انگيزه‌هاى بشرى آغاز و با بيان قانون مكافات عمل ادامه مى‌يابد. قانونى كه احسان به ديگران را اساس گشايش در كارها و بخل و بزرگى‌طلبى را عامل دشوار شدن امور

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

يكديگر را بصبر بر طاعت و از معصيت و توصيه نمودند يكديگر را بترحّم و مهربانى و احسان بفقراء و ايتام بلكه به كليّه بندگان خدا اين اشخاص صاحبان ميمنت و مباركى باشند

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

عرب بوده و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بعمل خود كه بسيار به ايتام احسان و محبت و نوازش ميفرمود و بتوصيه و سفارشى كه مكرر در باره آنها بمسلمانان فرمود

«8». اسراء، 110. جلد 1 - صفحه 36 بلكه با صداى معتدل بخوان. نسبت به والدين احسان كن؛ «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً» «1»* امّا اگر تو را از راه خدا بازداشتند،

ميداند درجات ايمان و اهل واقعى آنرا ميشناسد و بقدر مراتبشان بآنها تفضّل و احسان ميفرمايد و گفته‌اند در آيه اشعار است بآنكه امثال وليد كه بأغراض فاسده و آراء

به وسيله معاملات، وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً: و ياد نمائيد خداى را بر احسان، و شكر كنيد بر نعمت توفيق طاعت او بسيار ياد كردنى يا در وقت بسيار، يعنى در

حكمت و مصلحت است و او است داراى سلطنت حقّه حقيقيّه ولى بندگان كه ريزه خوار احسان اويند و كارهاى آنها گاهى صواب و گاهى خطا است مسئولند در پيشگاه الهى تا معلوم

منقاد پروردگار و منعم خودشان نيستند و آنها تميز ميدهند كسانيرا كه بآنها احسان ميكنند از كسانيكه بآنها اسائه نمايند و اينها اين تميز را هم ندارند و آنها

بقره وجه تغيير سياق آيات از غيبت به خطاب رعايت ترتيب در طبقاتيكه امر به احسان آنها شده است بحث روايتى (شاملرواياتى در ذيل ((وقلوا للناس حسنا))) آيه ۸۷

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

حق سبحانه بر عاصى و اقتدار الهى بر او، اما چون بشنود نعمت و رحمت و فضل و احسان سبحانى و ثواب الهى بر طاعت، قلوبشان مطمئن شود چنانچه فرمايد: أَلا بِذِكْرِ

شما، جَزاءً وَ لا شُكُوراً: پاداشى و مكافاتى و نه شكرگزارى بر آن، چه در احسان، منت نهادن و توقع جزا كردن، ثواب را بكاهد و نقص نمايد. تنبيه: آيات شريفه،

منقاد پروردگار و منعم خودشان نيستند و آنها تميز ميدهند كسانيرا كه بآنها احسان ميكنند از كسانيكه بآنها اسائه نمايند و اينها اين تميز را هم ندارند و آنها

منقاد پروردگار و منعم خودشان نيستند و آنها تميز ميدهند كسانيرا كه بآنها احسان ميكنند از كسانيكه بآنها اسائه نمايند و اينها اين تميز را هم ندارند و آنها

الشرايع ص 36- 35، بحار ج 14 ص 93- 92. جلد 10 - صفحه 28 موعظه: اى عزيزان لطف و احسان خداوند سبحان را نسبت به دوستانش ملاحظه نمائيد كه در چه درجه است و ايشان را

و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ و احسان بر بندگان است روزى ميدهد كسى را كه ميخواهد زياد و كم و باقتضاء حال و صلاح

و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ و احسان بر بندگان است روزى ميدهد كسى را كه ميخواهد زياد و كم و باقتضاء حال و صلاح

زد اعتراف بجرم خود كند و اگر كسى از احسانى در باره او مضايقه نمود او از احسان خود در باره او امساك و خوددارى ننمايد و اگر خطائى از رفيقى سر زد او را متنبّه

پرسيدم از قول خدا عز و جل (۲۳ سوره اسراء): «و به والدين احسان كنيد» اين احسان چيست؟ فرمود: احسان اين است كه به خوشى با آنها يار باشى و آنها را واندارى كه

اذا وصلت‌ اليه‌ ‌من‌ صاحب‌ الحاجة»« رغبت‌ كنيد ‌در‌ احسان‌ كردن‌ نسبت‌ ببرادرانتان‌ و ‌از‌ اهل‌ احسان‌ باشيد، بدرستي‌ ‌که‌ دري‌ ‌براي‌ بهشت‌ ‌است‌ ‌که‌ بآن‌

خواهد كه رحمت رحمانيه حق را نگرد، كه با وجود كفران بندگان، باز هم لطف و احسان را نسبت به آنان منظور دارد. در علل- صدوق قدس الله سره حضرت صادق از آباى گرام

او باشد چون اگر غير او بود بن يامين را ميخواست چه كند كه با آنهمه اصرار و احسان و اكرام او را بگيرد و نگهدارى كند بعلاوه ميدانست كه او دزدى نميكند و چنين

هستند و هيچ گاه عنايت خود را از ايشان قطع نخواهد فرمود و همچنين از كسانيكه احسان ميكنند نسبت به برّ و فاجر و از انتقام صرف نظر مينمايند و ميبخشند و گفته‌اند

بجاى آوريد اعمالى را كه به جهت ثواب الهى آن را عمل نمائيد. راوى سؤال كند: احسان چيست؟ «1» خصال، صفحه 133، حديث 144. تفسير اثنا عشرى، ج‌1، ص: 478 فرمود: هرگاه

حكمت و مصلحت است و ابدا بكسى ظلم ننموده و نمينمايد و نخواهد نمود و فضل و احسان خود را از مستحق بلكه قابل دريغ نمينمايد و اگر گاهى ز حكمت ببندد درى ز رحمت

زمین‌گیر می‌شوی. و پروردگارت مقرر کرد که جز او را مپرستید. و به پدر و مادر(تان) احسان کنید. همانا اگر یکی از آن دو یا هر دو، نزد تو به سالخوردگی رسیدند، به آنها

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

اعداء خود بگيرد ولى شما مردم از ترس آنكه مبادا چيزى از مال شما كاسته شود احسان و اكرامى نسبت بأطفال يتيم نمينمائيد و دستور نميدهيد بخانواده خود كه طعامى

گوشت مرده و خون و گوشت خوك را بر ما حرام نموده است و ما را به عدل و داد و احسان و نيكوئى به يكديگر و دستگيرى از بينوايان وادار مي‌نمايد و به خاطر اين پيامبر

و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ و احسان بر بندگان است روزى ميدهد كسى را كه ميخواهد زياد و كم و باقتضاء حال و صلاح

برابر متاعشان عزيز بآنها اضافه‌اى دهد و در معامله با ايشان مسامحه كند و احسان نمايد و از خدا عوض بخواهد در هر حال حضرت يوسف چون حال انكسار و تذلّل و پريشانى

برابر متاعشان عزيز بآنها اضافه‌اى دهد و در معامله با ايشان مسامحه كند و احسان نمايد و از خدا عوض بخواهد در هر حال حضرت يوسف چون حال انكسار و تذلّل و پريشانى

و توبه و تدارك نمايند، به لطف خود گذشت و به مرحمت خود مؤاخذه ننمايد بلكه احسان هم به آنها فرمايد و احاديث بسيار در آن وارد شده از جمله: 1- النبوى- ليس شي‌ء

مؤمن را بدان مخصوص ساخته، اين است كه او را شناساى احسان به برادران خود نموده گرچه اندكى باشد و احسان به بسيارى عطا نيست براى آنكه خدا عز و جل در قرآن خود

مى‏فرمود: به راستى صله رحم و احسان حساب را آسان كنند و از گناهان نگه دارند، با خويشان خود صله رحم كنيد و به برادران خود احسان كنيد و لو به سلام كردن خوب

نميكنيم براى آنستكه اگر كسى يك عمر اطاعت ما را هم بنمايد ما يك عمر بيشتر باو احسان نميكنيم حاصل آنكه ما همه چيزمان محدود است و همه چيز حق نامحدود و افعال خدا

منقاد پروردگار و منعم خودشان نيستند و آنها تميز ميدهند كسانيرا كه بآنها احسان ميكنند از كسانيكه بآنها اسائه نمايند و اينها اين تميز را هم ندارند و آنها

مى‌كنى شايد رحمتى از خدا بر ايشان نازل شود تو را نيز فرامى‌گيرد «1». اى فرزند احسان كن با كسى كه با تو بدى كند، و دنيا را بسيار جمع مكن كه تو را از آن رحلت مى‌بايد

خاطرش‌ «1» چون حق تعالى ختم سوره احزاب فرمود به بيان فرض تكليف و جزاى محسن به احسان و جزاى مسيى را به اسائه اعلام نمود، ابتداى اين سوره فرمايد به حمد به رفعت

پيش‌بينى نشده پيش آيد، نبايد تاوان پرداخت شود. در فقه نيز قاعده‌اى به نام «احسان و نفى حَرج» مى‌باشد. جلد 3 - صفحه 485 شركت در جبهه بودند. «1» 1- تأمين امكاناتِ

اختياركنندگان باطل را به سبب سوء اختيارشان. يا حق تعالى براى رحمت كه آن احسان و فضل است ايشان را خلق فرموده تا به حسن اختيار آن را دريابند. بلكه دلالت

در معرض آزمایش و امتحان درآورد و در عین حال مواهب و عطایاى خداوند بزرگ و احسان او زیاد است. ابن حرث باز امتناع ورزید و اجازه خواست که از مدینه بیرون برود

او باشد چون اگر غير او بود بن يامين را ميخواست چه كند كه با آنهمه اصرار و احسان و اكرام او را بگيرد و نگهدارى كند بعلاوه ميدانست كه او دزدى نميكند و چنين

و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ و احسان بر بندگان است روزى ميدهد كسى را كه ميخواهد زياد و كم و باقتضاء حال و صلاح

((صنع (( و به معناى احسان است - به طورى كه گفته اند - وقتى گفته مى شود ((صنع فلانا - فلانى را صنع كرد(( معنايش اين است كه به او احسان نمود، و چون گفته شود

‌در‌ مقابلش‌ اينها بحسنه‌ تلافي‌ ميكردند ‌در‌ مقابل‌ ظلمهاي‌ ‌آنها‌ اين‌ها احسان‌ ميكردند ‌در‌ ناملايمات‌ صبر ميكردند ‌در‌ جهل‌ ورزي‌ ‌آنها‌ حلم‌ و بردباري‌

تأييد فرمايد مؤمن را به روحى از جانب خود، حاضر گرداند او را در هر وقت كه احسان و نيكوئى نمايد و تقوى در پيش گيرد، و غايب گرداند از او در هر وقت كه معصيت

اتم و اكمل، و نظر به عصيان آنها نفرمايد، و دائما در مقابل نافرمانى بندگان احسان فرمايد؛ و هر گاه به ظهور عورتين راضى نشود، و به ما تفضل نمايد به ايجاد البسه

پس كافر غبن خود را بيند به ترك ايمان، و مؤمن زيان خود را بيند به تقصير احسان. بعد از ذكر تغابن بر سبيل اجمال، بيان تفصيل فرمايد: وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ‌:

طبع هر فرد فرد آنهاست. و به حكمت بالغه هر يك را به فراخور حال خود از خوان احسان خود روزى رساند، كه عقلها حيران ماند. پس ذاتى كه تدبير فرمايد اطباق آسمانها

مى تواند به معناى برترى باشد. هم چنین مى تواند به معناى اصطلاحى آن (نعمت و احسان) باشد. برداشت یاد شده بنابر معناى اول است. ۳ - داوود(ع)، داراى شرافت و امتیازى

انگيزه‌هاى بشرى آغاز و با بيان قانون مكافات عمل ادامه مى‌يابد. قانونى كه احسان به ديگران را اساس گشايش در كارها و بخل و بزرگى‌طلبى را عامل دشوار شدن امور

سليمان بر تخت نشست. وَ قالَ يا أَيُّهَا النَّاسُ‌: و گفت بر شكر نعمت و نشر احسان و كرامت و دعوت مردمان به تصديق نبوت خود: اى گروه مردمان: عُلِّمْنا مَنْطِقَ

زد اعتراف بجرم خود كند و اگر كسى از احسانى در باره او مضايقه نمود او از احسان خود در باره او امساك و خوددارى ننمايد و اگر خطائى از رفيقى سر زد او را متنبّه

مى‌شود، اطلاق مى‌گردد وقيد تداوم و به اندازه‌ى احتياج، آن را از مفاهيمِ احسان، اعطاء، نصيب، انعام و حظّ، جدا مى‌كند. التحقيق فى كلمات‌القرآن، ج 4، ص 114

اعبدوالله و لاتشركوا به شيئا» به توحيد عملى دعوت شده است سفارش به نيكى و احسان با همسايگان دور و نزديك در آيه شريفه معناى مختال فخور و وجه اينكه چرا خداوند

بن محمّد عليهما السّلام روايت كرده است آن حضرت فرمود: «احسان جز در باره صاحب حسب يا دين، احسان نيست، نماز وسيله تقرّب متّقيانست، حجّ جهاد هر ناتوانست،

على صراط مستقيم » فرمود: يعنى پروردگار من بر حق است به اين معنا كه احسان را با احسان جزاء مى دهد و عمل بد را با كيفر، و از هر كس كه بخواهد عفو مى كند و

اولاد و ضياع و عقار و هر چه از آنها گرفته بود بآنها بخشيد و چون پادشاه اين احسان و كرم را از او مشاهده كرد گفت شهادت ميدهم كه نيست معبودى جز خداى يگانه و

اولاد و ضياع و عقار و هر چه از آنها گرفته بود بآنها بخشيد و چون پادشاه اين احسان و كرم را از او مشاهده كرد گفت شهادت ميدهم كه نيست معبودى جز خداى يگانه و

منعم على الاطلاق‌ جلد 3 صفحه 510 است و تمام موجودات محتاج و ريزه خوار خوان احسان اويند فرعون مبهوت در جواب شد و عنان سخن را بجانب ديگرى كه خارج از مقصود بود

حكمت و مصلحت است و او است داراى سلطنت حقّه حقيقيّه ولى بندگان كه ريزه خوار احسان اويند و كارهاى آنها گاهى صواب و گاهى خطا است مسئولند در پيشگاه الهى تا معلوم

رسیدن مرگ. پایان عمر جهان. «ذِی فَضْلٍ»: محسن. نیکوکار. «فَضْلَهُ»: پاداش احسان و نیکوکاریش. مرجع ضمیر (هُ) می‌تواند خدا باشد، یعنی خداوند از فضل خود بدو

دهيد كه ما با خود ببريم تا در خدمت پدر شرمنده نباشيم و ما ميدانيم كه تو از احسان در باره خلق مضايقه ندارى و اميدواريم كه ملتمس ما را اجابت فرمائى حضرت در

گوشت مرده و خون و گوشت خوك را بر ما حرام نموده است و ما را به عدل و داد و احسان و نيكوئى به يكديگر و دستگيرى از بينوايان وادار مي‌نمايد و به خاطر اين پيامبر

بدرستى كه خداى تعالى دوست مى‌دارد عدل كنندگان در حكم را، يعنى لازمه دوستى كه احسان و انعام و احفاظ و تعظيم شأن ايشان است، در باره آنان منظور «1» خصال، باب السنة،

متوجه ما مى كند، و بيشتر به طمعشان مى اندازد تا برگردند و باز هم از اكرام و احسان ما برخوردار شوند. ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۲۸۸ فَلَمَّا رَجَعُوا إِلى

همواره ميان احسان و تقوا و شكر خدا، و ميان توارد نعمت ها و تضاعف بركات ظاهرى و باطنى و نزول و ريزش آن، از ناحيه خدا ملازمه بوده و هر قومى كه احسان و تقوا و

بيان فرمود، همچنين بيان مى‌فرمايد خدا براى شما آيات و نشانه‌هاى الطاف و احسان بى‌پايان خود را، لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ‌: براى اينكه تفكر «1» استداره:

حكمت و مصلحت است و او است داراى سلطنت حقّه حقيقيّه ولى بندگان كه ريزه خوار احسان اويند و كارهاى آنها گاهى صواب و گاهى خطا است مسئولند در پيشگاه الهى تا معلوم

مرا و حال آنكه نبودم چيزى مذكور. فرمود: راست گفتى، دوم نعمت چيست؟ عرض كرد: احسان به من فرمود كه مرا از زندگان قرار داد نه از مردگان. فرمود: نعمت ثالثه چيست؟

ميداند درجات ايمان و اهل واقعى آنرا ميشناسد و بقدر مراتبشان بآنها تفضّل و احسان ميفرمايد و گفته‌اند در آيه اشعار است بآنكه امثال وليد كه بأغراض فاسده و آراء

آخرتت را و بهره ات از دنيا را فراموش ‍ مكن و همان طور كه خدا به تو احسان كرده تو نيز احسان كن و در پى فساد انگيزى در زمين نباش كه خدا مفسدان را دوست نمى دارد

الانصاري : راوى گويد: من خدمت امام صادق (ع) بودم كه به عبد الواحد انصارى در باره احسان به والدين كه در قول خدا عز و جل «بالوالدين احسانا» هست بياناتى مى‏فرمود:

اى اسحاق، تا مى‏توانى به دوستان من نيكى كن، زيرا هيچ مؤمنى به مؤمن ديگر احسان و نيكى نكند و به او كمك ننمايد جز آنكه روى شيطان را بخراشد و دلش را ريش كند

او باشد چون اگر غير او بود بن يامين را ميخواست چه كند كه با آنهمه اصرار و احسان و اكرام او را بگيرد و نگهدارى كند بعلاوه ميدانست كه او دزدى نميكند و چنين

guide the disbelieving people. ترتیل: ترجمه: «صَدَقَاتِ»: بذل و بخششها. احسان و نیکیها. «رِئَآءَ»: ریا. ظاهرفریبی. منصوب است چون مفعولٌ‌له، یا حال است

هستند و هيچ گاه عنايت خود را از ايشان قطع نخواهد فرمود و همچنين از كسانيكه احسان ميكنند نسبت به برّ و فاجر و از انتقام صرف نظر مينمايند و ميبخشند و گفته‌اند

در صورتى كه متمكن از اداء آن نباشند بلكه با تمكن هم بهتر آنستكه صله رحم و احسان نمايند و عفو و اغماض كنند و از خداوند عوض بخواهند و شايد مراد از نسخ هم اين

عشرى، ج‌2، ص: 249 چون متقيان دو دسته‌اند: يك دسته موصوفين به حلم و عفو و احسان كه بيان شد، بعد دسته دوم را فرمايد: وَ الَّذِينَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً:

اعم از حجّ و عمره و طواف و ... «شَاکِرٌ»: سپاسگزار. این واژه بیانگر مبالغه احسان خدا در حق بندگان است و برای خدا معنی جزا دهنده طاعت و کردار شایسته را دارد

ايمان به طاعت و امتثال اوامر و اتقاء از معاصى و اصلاح ذات بين است به عدل و احسان و رأفت. در كافى- هشام بن سالم از ابى عبد اللّه عليه السّلام قال: لان اصلح

آرزوى او باشد و ظاهرا شامل ميشود هر عمل خيرى را اعمّ از عبادت و اطاعت و احسان بخلق خصوصا اگر دوام و ثباتى در دنيا داشته باشد و نفع آن بعد از او هم عائد

آنها مگر حيوان علف داده شده براى كشتار. نمى‌دانند چه اراده شده به آن هرگاه احسان گرديده شوند گمان مى‌كنند نيكى، روزى همه روز باشد «2». وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ

كرامت و قداست خاصّى برخوردارند. در قرآن پنج مرتبه بعد از سفارش به يكتاپرستى، احسان به پدر و مادر مطرح شده‌ «5» و تشكّر از آنان، در كنار تشكّر از خداوند آمده

(ابراهيم‌ ‌آيه‌ 7) و معناي‌ تأذن‌ ‌يعني‌ اعلام‌ فرمود و ‌من‌ جمله‌ بذل‌ و احسان‌ و بخل‌ و منع‌ ‌از‌ حقوق‌ واجبه‌ و مستحبه‌ چنانچه‌ ميفرمايد مَثَل‌ُ الَّذِين‌َ

صفحه 53 ‌او‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ ميخواهيد مفارقت‌ كنيد آنهم‌ ‌با‌ زبان‌ خوش‌ و احسان‌ بانها ‌آنها‌ ‌را‌ رها كنيد و شاهد بگيريد دو نفر عادل‌ ‌از‌ اهل‌ ايمان‌ ‌هم‌

منظور كسانى است كه داراى صفت تقوا و يا كفر و يا احسان هستند. نه كسانى كه يك بار و دو بار، تقوا يا كفر و يا احسان از ايشان سرزده باشد). ظاهر از جمله «وَ أزوَاجُهُم»،

«لفلان‌ علي‌ّ يد» يد قوت‌ و قدرت‌ يَدُ اللّه‌ِ فَوق‌َ أَيدِيهِم‌ يد بذل‌ و احسان‌ و انفاق‌ قالَت‌ِ اليَهُودُ يَدُ اللّه‌ِ مَغلُولَةٌ غُلَّت‌ أَيدِيهِم‌ وَ

كل‌ّ عبادات‌ ايمان‌ ‌است‌، و محسّنات‌ عقليّه‌ مثل‌ قضاء حوائج‌ بنده‌گان‌ و احسان‌ ‌به‌ ‌آنها‌ و دستگيري‌ بيچارگان‌ و امثال‌ اينها ‌هم‌ ‌اگر‌ ‌از‌ ‌غير‌ مؤمن‌

قيامت‌ جز ‌خدا‌ نميداند بسا يك‌ صلوة جماعت‌ ‌ يا ‌ يك‌ صلوات‌ ‌ يا ‌ يك‌ احسان‌ ‌به‌ بندگان‌ ‌خدا‌ ‌ يا ‌ حيواني‌ و نحو اينها جلد 6 - صفحه 220 موجب‌ مغفرت‌

‌آنها‌ ‌غير‌ ظاهر ‌آنها‌ ‌است‌ باطن‌ كافر ظاهر مسلمان‌، ميگويند ‌ما نظرمان‌ احسان‌ و توفيق‌ ‌بين‌ مسلمين‌ ‌است‌ و ‌در‌ باطن‌ غرض‌ ‌آنها‌ تفرقه‌ ‌است‌ چنانچه‌

هلاك‌ شود و گويند اعطاء درهم‌ موجب‌ هلاكت‌ ‌او‌ ‌باشد‌، و ‌ يا ‌ كسي‌ محض‌ احسان‌ و لطف‌ ضيافتي‌ جلد 1 - صفحه 297 بكند و انواع‌ اطعمه‌ و اشربه‌ فراهم‌ سازد

ميداند درجات ايمان و اهل واقعى آنرا ميشناسد و بقدر مراتبشان بآنها تفضّل و احسان ميفرمايد و گفته‌اند در آيه اشعار است بآنكه امثال وليد كه بأغراض فاسده و آراء

كه اين نماز براى او نمائى، به من آن مقدار كه توانى تصدّق، و مرا از خوان احسان خود محفوظ فرما كه بيچاره و درمانده‌ام و قوتى ندارم. حضرت دست راست خود را

اعلام به برائت؛ و يا اول براى نقض عهد و برائت، و ثانى براى قطع موالات و احسان، و لذا آن را معلق نساخت به ناس، و مخصوص نگردانيد به معاهدين. تبصره- در ينابيع

توهين و آبروريزى در كار است، پنهانى بدهد، و آن جا كه مايه تشويق مردم بر احسان و معروف و دفع تهمت و امثال آن است، علنى بپردازد. «و يدرون بالحسنة السيئة

اضافه‌ بياء متكلّم‌ ‌يعني‌ پروردگار ‌من‌، اظهار ذلّت‌ ‌است‌ ‌که‌ تو همه‌ نوع‌ احسان‌ و تفضّلي‌ بمن‌ فرموده‌ و مرا تربيت‌ كرده‌ ‌تا‌ بمقام‌ نبوّت‌ و رسالت‌ رسانيده‌

مؤمنين‌ پدر و مادر ‌خود‌ ‌را‌، مؤمنين‌ عيال‌ و فرزندان‌ و كساني‌ ‌که‌ بآنها احسان‌ كردند، علماء كساني‌ ‌که‌ احترام‌ ‌آنها‌ ‌را‌ نگاه‌ داشتند و بآنها خدمت‌

‌است‌ چون‌ دار فانيه‌ نسبت‌ بآخرت‌ ‌که‌ دار باقيه‌ ‌است‌ آنهم‌ نه‌ ‌براي‌ احسان‌ و تلطف‌ ‌به‌ ‌آنها‌ بلكه‌ ‌براي‌ زيادتي‌ اثم‌ چنانچه‌ ميفرمايد وَ لا يَحسَبَن‌َّ

رَسُولِ اللَّهِ ص الْمُوجَزَةِ الَّتِي لَمْ يُسْبَقْ إِلَيْهَا : كسى كه شكر احسان مردم را منظور نداشته باشد خدا را شكر نميكند.

امام صادق عليه السّلام بودم كه مردى بر او وارد شد، پس گفت: خدا تو را مشمول احسان خود كناد! زنى حائض همسفر ما است، و او طواف نساء را بجا نياورده است، و شتردار

بندگان مؤ من ماست (انه من عبادنا المؤ منين ). ايمان و عبوديت سرچشمه احسان و احسان عامل قرار گرفتن در صف مخلصين است و مشمول سلام خدا شدن . نكته ها: ۱ -

مربوط به وحى و اعجاز كتاب آسمانى و خدمات اجتماعى از قبيل بخشش و انفاق و احسان و جنگ و جهاد با دشمنان و قانون قصاص را در خود جاى داده است. در اين سوره آية

«جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر و نزدیکترین خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید، و برای مردمان با (زبانِ) خوشی سخن بگویید و نماز را به پا دارید و زکات

برده و زن در مقابل زن پس اگر صاحب خون از برادرش (قاتل ) بگذرد قاتل بايد كه احسان او را بخوبى تلافى كند و خونبهائى كه بدهكار است به طرز خوبى بپردازد، اين خود

كبّه آيد و پشت مؤمن را هُل دهد تا او را به بهشت درآورد و گفته شود كه اين احسان است. امام صادق عليه السّلام فرمود: روز قيامت چيزى مانند گلوله مى‏آيد و به

حازم، گويد: به امام صادق (ع) گفتم: كدام عمل افضل است؟ فرمود: نماز در وقتش و احسان به پدر و مادر و جهاد در راه خدا عز و جل. منصور بن حازم گويد: بامام صادق عليه

واجب فرموده است: از نگهدارى آنان به نيكوئى و پسنديده، يا رها كردن به لطف و احسان، و بذل كردم مهريّه و صداق را آن مقدار كه جدّم رسول خدا صلّى اللَّه عليه و

غَفُورٌ رَحِيمٌ‌: بتحقيق خدا آمرزنده است گناهان را، مهربان است به انعام و احسان و تخفيف تكليف از ايشان. در كشاف گفته: استغفار براى مستأذنين دال است بر آنكه

آخر شب‌ و صبر ‌بر‌ صوم‌ و اداء حقوق‌ واجبه‌ ‌از‌ اخماس‌ و زكوات‌ و بذل‌ و احسان‌ ‌في‌ سبيل‌ اللّه‌ و ‌بر‌ تحصيل‌ علم‌ باحكام‌ و ايصال‌ برتبه اجتهاد و اعظم‌

گذشت .. وَ بَرًّا بِوالِدَتِي‌ وَ لَم‌ يَجعَلنِي‌ جَبّاراً شَقِيًّا (32) و احسان‌ بوالده‌ ‌خود‌ مريم‌ و قرار نداد مرا جبّار ‌با‌ شقاوت‌ وَ بَرًّا بِوالِدَتِي‌

أَجرَ المُحسِنِين‌َ (115) و صبر كن‌ ‌پس‌ محققا خداوند ضايع‌ نميفرمايد اجر احسان‌ كنندگان‌ ‌را‌. و اصبر سه‌ قسم‌ صبر داريم‌ يكي‌ صبر ‌بر‌ مصائب‌ و بليات‌

تحريمهاى اين آيه است ، موضوع احسان و نيكى كردن ، ذكر شده است يعنى نه تنها ايجاد ناراحتى براى آنها حرام است بلكه علاوه بر آن ، احسان و نيكى در مورد آنان نيز

آخرت؟ گذشت از هر كس كه به تو ستم كرده، پيوست كنى با هر كه از تو بريده و احسان به هر كه هم به تو بدى كرده و بخشش به هر كه هم تو را دريغ داشته. رسول خدا

مقربان‌ درگاه‌ الهي‌ ‌است‌ و صلحاء و اتقياء و مؤمنين‌ ‌هر‌ كدام‌ بدرجه ‌خود‌ احسان‌ بآنها و محبت‌ ‌آنها‌ و ارادت‌ بآنها بسيار فضيلت‌ دارد ظلم‌ و اذيت‌ و آزار

بخصوصيات‌ و بوجوه‌ و اعتبار تغيير ميكند چه‌ بسا اخلاق‌ حسنه‌ و سيّئه‌ ‌ يا ‌ احسان‌ و ظلم‌ منشأ حسن‌ و قبح‌ ميشود و حكم‌ تابع‌ حسن‌ و قبح‌ ‌است‌ و احكام‌ شرعيه‌

وابسته به ايمان به خداى واحد باشد و پدر و مادر خود را فرمانبر باش و به آنها احسان كن چه زنده باشند و چه مرده و اگر به تو فرمان دهند از خاندان و دارائى خود

را براى دشمن اهل بيت انجام دهد در عذاب او تخفيف داده مى‏شود و نيز خيرات و احسان و ثواب صله رحم و حجّ را براى مردگان و زندگان هر دو ميتوان قرار داد، و اما

نگردد. ایشان را عذابی دردناک است و هیچ یاورانی برایشان نیست. هرگز به نیکی [:احسان ربانی] نخواهید رسید، تا از آنچه دوست دارید (در راهش) انفاق کنید، و از هر

شمرده شده ، يعنى زناى با زن شوهردار، و خيانت به كسى كه مدتها بالاترين خدمت و احسان به او و به عرض او كرده ، و حتى بند زير جامه خود را هم باز نموده و در جايى

آن روشن مى سازم، و آن اين است كه صدقه در صورتى كه با شرائطش انجام شود، و احسان به پدر و مادر و به طور كلى كار نيك كردن، شقاوت را به سعادت مبدّل نموده عمر

را ذكر كرده ، كه احسان باو از همه طبقات ديگر مهم تر است ، و بعد طبقه ديگريرا ذكر كرده ، كه باز نسبت بساير طبقات استحقاق بيشترى براى احسان دارد، اول پدر و

پروردگار است . در دومين دستور به مساله «احسان و نيكوكارى » در اين دنيا كه دار عمل است پرداخته ، و از طريق بيان نتيجه احسان ، مردم را به آن تشويق و تحريص مى كند

نيكى كنيد و كسانى كه شما را از خير خود محروم ساخته‏اند شما با نيكوكارى و احسان و تفضّل بسوى ايشان برويد». (يا بنا بر قراءت ديگر: تفضّل بر ديگران را رويّه

سخاوت، پدر و مادر پاك است (سر و ته پاك يعنى زبان و فرج خ ل) كه به والدين خود احسان كند و عيال خود را به پناه ديگران نفرستد. جابر بن عبد اللَّه گويد: رسول خدا

‌بين‌ زوج‌ و زوجه‌ دوستي‌ و وداد و علاقه‌ و دلبستگي‌. مَوَدَّةً وَ رَحمَةً احسان‌ ‌به‌ يكديگر، خدمت‌ ‌به‌ يكديگر، دلسوز يكديگر ‌حتي‌ بسا ‌بر‌ ‌خود‌ مقدم‌

و بسياري‌ ‌از‌ احكام‌ شرعيه‌ مثل‌ اصل‌ نماز و روزه‌ و جهاد و زكاة و حسن‌ احسان‌ و قبح‌ ظلم‌ و اشباه‌ اينها ‌اينکه‌ نمره‌ قابل‌ نسخ‌ و تغيير نيست‌ و ‌در‌

مسلمين‌ و مخالفت‌ فرمايشات‌ پيغمبر مثل‌ منافقين‌ و نجوي‌ كنيد ‌به‌ برّ و احسان‌ و تقوي‌ و بپرهيزيد ‌از‌ محرمات‌ الهي‌ ‌آن‌ خداوندي‌ ‌که‌ بسوي‌ ‌او‌ ‌است‌

ديگر مسابقه گذاريد و اهل نيكى باشيد: زيرا بهشت را دريست بنام معروف «نيكى و احسان» كه جز كسى كه در زندگى دنيا نيكى كرده، داخل آن نشود، همانا بنده در راه برآوردن

زد اعتراف بجرم خود كند و اگر كسى از احسانى در باره او مضايقه نمود او از احسان خود در باره او امساك و خوددارى ننمايد و اگر خطائى از رفيقى سر زد او را متنبّه

دسترسي‌ ندارد ردّ مظالم‌ دهد و ‌اگر‌ قابل‌ ردّ مظالم‌ نيست‌ ترضيه‌ و ‌ يا ‌ احسان‌ و ‌ يا ‌ طلب‌ مغفرت‌ نمايد و بالجمله‌ آنچه‌ وظيفه‌ شرعي‌ ‌او‌ ميباشد عمل‌

مقرره‌ ‌که‌ اولين‌ ‌آنها‌ ايمان‌ ‌است‌ ‌آنها‌ اولي‌ هستند ‌در‌ صله‌ رحم‌ و احسان‌ بآنها و ياري‌ ‌آنها‌ و تجهيزات‌ ‌آنها‌ و ارث‌ و ‌غير‌ اينها ‌از‌ امور. إِن‌َّ

شكر خدا او را حمد و ثنا كردن ، و گفت : «و قد احسن بى اذ اخرجنى من السجن » احسان پروردگار خود را در اينكه از زندان يعنى بلايى بزرگ نجاتش داد بياد آورد، آرى

خدائى بشناسيد و رسول را به شأن رسالت و كارگزاران را به نيك رفتارى و عدالت و احسان. مقصود از گفتار امام (ع): «خدا را به خدائى بشناسيد» اين است كه خدا، اشخاص

شب در ماههاى ديگر قرار داده، و براى كسى كه در اين ماه عملى از اعمال خير و احسان را به قصد تقرّب به خدا بجا آورد، اجرى برابر با اجر كسى كه فريضه‏اى از فرائض

مدارا رفتار كنند، و آميزشى دوستانه داشته باشند، و خلاصه با عمل نيك و از راه احسان آنان را به سوى خدا دعوت نموده ، و به راه رشد و در تحت لواى ايمان بكشانند،

نرفتن هدايت موسى و نپذيرفتن دستور اخذ به احسن ، مرتكب فسق شده اند، يعنى طريق احسان در امور و پيروى حق و رشد را ملازمت نكرده اند، چون كسى كه نسبت به طريق حق

مقرره‌ ‌که‌ اولين‌ ‌آنها‌ ايمان‌ ‌است‌ ‌آنها‌ اولي‌ هستند ‌در‌ صله‌ رحم‌ و احسان‌ بآنها و ياري‌ ‌آنها‌ و تجهيزات‌ ‌آنها‌ و ارث‌ و ‌غير‌ اينها ‌از‌ امور. إِن‌َّ

خمس‌ و زكاة و نفقه‌ واجب‌ النفقه‌ و همچنين‌ انفاقات‌ مستحبه‌ ‌از‌ صدقه‌ و احسان‌ و غيره‌ ‌از‌ جهتي‌ ‌از‌ عنوان‌ بلا خارج‌ ‌است‌ ‌هر‌ چند ‌از‌ جهت‌ اينكه‌

تو، و اميد نيك و خوش‏گمانى برحمت و مغفرت خودت را عطا فرمائى، اى خداى من احسان خود را بر من دو چندان گردان، و نيايشم را همه تضرّع گردان، و دعايم را مستجاب

بدست آرد و در غير راه معصيت نيز خرج كند، و بوسيله آن بدرويشان و مستمندان احسان كند. خوشا بحال كسى كه اخلاقش را با مردم خوب كند و از كمك كردن بآنان دريغ

نه اندكى كه قابل اعتناء نباشد، و مراد از معروف ، همان معناى متداول يعنى احسان است . «فمن بدله بعد ما سمعه ، فانما اثمه على الذين يبدلونه »، ضمير در كلمه

اجر المحسنين » و اين جمله ، هم بيان علاتّست و هم خود دعوت برادران است بسوى احسان . «قَالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ آثَرَك اللَّهُ عَلَيْنَا وَ إِن كنَّا لَخَاطِئِينَ»:

فقراء امتحان‌ اغنياء ‌است‌ ‌که‌ آيا حقوق‌ آنان‌ ‌را‌ ميدهند و بآنها ترحم‌ و احسان‌ مينمايند ‌ يا ‌ اينكه‌ توجهي‌ بآنها ندارند. و همچنين‌ غناء اغنياء امتحان‌

نماز جماعت‌ حج‌، زكاة، خمس‌، صدقه‌، صله‌ رحم‌، عيادت‌ مريض‌، تشييع‌ جنازه‌، احسان‌ بيكديگر و ‌غير‌ اينها و شيطان‌ ‌در‌ مقابل‌ ‌اينکه‌ دستگاه‌ غرضش‌ ايجاد اختلاف‌

واجب‌ عيني‌ ميشود. (و امّا مستحب‌ّ) ‌براي‌ توسعه‌ عيال‌ و ترويج‌ دين‌ و احسان‌ بمؤمنين‌ و دست‌گيري‌ ‌از‌ فقراء و بناي‌ مساجد و مدارس‌ و اصلاح‌ طرق‌ و احداث‌

اين قسمت موجب تغير و حدوث، و آن بر ذات سبحانى محال است. پس لازمه رأفت كه احسان و عطيه باشد در باره بندگان منظور فرمايد. وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ أُمَّةً

سومش در همين آيه مورد بحث است و از تطبيق اين سه آيه با هم تفسير ايمان و احسان ، استفاده ميشود و بدست مى آيد كه مراد بايمان تسليم شدن در برابر خداست و مراد

كـسـى داشـته باشد چه بهتر كه تكيه گاهش خدا و دلبستگى ، و اميدش به لطف و احسان پروردگار باشد. نكته ها: ۱ - غرور ثروت در اين داستان ترسيم زنده اى از آنچه

از او سلامتى و به سوى او است سلامتى، راست فرموده است پروردگارم عز و جل و احسان كرده، نوشته را به من بده، آن را به وى داد و به او دستور داد تا آن را تسليم

تولوا وجوهكم قبل المشرق و المغرب »، كلمه (بر) بكسره باء، مجازى است از خير و احسان و همين كلمه با فتحه باء، صفت مشبهه از آن است ، و معنايش ‍ شخص خير و نيكوكار

انصار شرفياب حضور او شدند و گفتند: يا رسول الله به راستى خدا جل ذكره به ما احسان كرد و ما را به وجود شما شرافتمند ساخت و تو را ميان ما مأوى‏ داد و دوستان

يا ((توصيه ذات حسن (( مى باشد، يعنى ما دستور داديم به اينكه به پدر و مادر احسان شود. نظير اين تعبير در آيه ((و قولوا للناس حسنا(( آمده كه تقدير آن ((قولوا

پرسيد: چه داستانى ؟ گفتند: جوانى بود در بنى اسرائيل كه خيلى بپدر و مادر خود احسان مى كرد، روزى جنسى را خريده بود، آمد تا از خانه پول ببرد، ولى ديد پدرش سر

آنكه بدوزخ وارد مى شود، و در آيه دوم مى فرمايد: (كسانى كه از ما بر ايشان احسان تقدير شده ، آنان از دوزخ بدورند و حتى صداى آنرا هم نميشنوند و ايشان در آنچه

مؤونۀ خود، حوائج ايشان را برآورند و به ايشان انفاق كنند و احسان و خوشرفتارى نمايند. چون خدا، احسان و خوشرفتارى را دوست مى دارد. «قَالَ الّذِينَ كَفَرُوا لِلّذِينَ

است ، در نتيجه صفات زير براى موسى جمع شده است : اخلاص ، تقريب ، وجاهت ، احسان ، صلاحيت ، تفضيل ، اجتباء، هدايت و انعام ، كه در مورد مناسب با آنها، هر يك

جراتى كه نسبت به ارتكاب دروغ در برابر عزيز مصر ورزيديد، آن هم بعد از آنهمه احسان و اكرام كه نسبت به شما كرد، «و اللّه اعلم بما تصفون » او بهتر مى داند كه

انفاق مشابهى كه از ناحيه طرف مقابل قبلا شده است ، البته حق شناسى و پاسخ احسان به احسان كار خوبى است ، ولى حسابش از انفاقهاى خالصانه پرهيزگاران جدا است ، آيات

نيكى به پدر و مادر تاكيد ديگرى است بر اهميت اين دستور اسلامى . مطلق بودن احسان كه هر گونه نيكى را در بر مى گيرد و همچنين ، «والدين » كه مسلمان و كافر را

بخش است ، هم مشكلات اجتماعى را حل مى كند، و هم اثر اخلاقى عميقى در نهاد احسان كننده باقى مى گذارد و ملكات و فضائل اخلاقى را در قلب او بارور مى سازد. اما

داشتند، و حتى به كسانى هم كه از اهل مكه با آن جناب به مدينه آمده بودند، احسان نمودند، و خداى سبحان، در آيه «وَ الّذِينَ تَبَوّؤُا الدّارَ وَ الإيمَانَ

بودند كه وكيل يوسف از عقب رسيد و گفت : عجب مردم بدى هستيد، اين همه به شما احسان كرديم ، شما در عوض طاس مولايم را كه با آن آب مى آشامد و فال مى زند دزديديد

او دستور داد مادرش را بپذيرد و هديه اش را قبول كند و او را مورد اكرام و احسان قرار دهد. اين روايت نشان مى دهد كه تمام مردم مكه نيز مشمول اين حكم نبودند،

استفاده از اسم ظاهر بجاى ضمير اشاره به اين است كه علت اصلى اين پاداشها همان احسان و نيكوكارى آنها است . دومين و سومين پاداش به آنان را به اين صورت بيان مى

و هيچ چيز از خلق او، بر او پوشيده نيست، و نه عملى از اعمال خلقش. و او به احسان هر محسن و بدى هر بدكار آگاه است و به زودى، هر كسى را بدانچه كرده جزا مى دهد

موعظه پناهگاهى براى كسى است كه آن را درنپوشد. كسى كه با احسانش منّت نهد، آن احسان را تباه كرده است. كسى كه خوى خود را بد كند، خويش را معذّب ميسازد، و دشمنى

بهتر از آنچه مى كردند مى دهيم (۷) و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش به احسان كرده ايم (و در عين حال گفته ايم) اگر به تو اصرار ورزيدند كه چيزى را كه بدان

به منزله تعليل براى صدر آن است ، گويا گفته اند: ((اگر ما آمرزش خدا را بر احسان و جائره تو ترجيح داديم ، براى اين بود كه آمرزش خدا، هم بهتر و هم دائمى تر

بالعدل و الاحسان و ايتاء ذى القربى و ينهى عن الفحشاء و المنكر((، به عدل و احسان و صله رحم امر مى كند، و از فحشاء و منكر نهى مى فرمايد، و مع ذلك مردم همچنان

بلكه نيكوكار سزاوارتر به ملامت می شود از بدكار، و بدكار سزاوارتر می شود به احسان از آن كس كه نيكوكار است. و اين، همان اعتقادى است كه بت پرستان، و دشمنان خداى

(۲۳ سوره اسراء): «و حكم كرد پروردگارت كه نپرستيد جز او را و به پدر و مادر احسان كنيد تا قول خدا تعالى‏: به راستى او آگاه و بينا است» ادب و پند و آموزش و

رسيدن به عزّت ، و نجات از بردگى و رسيدن به مقام عزيزى مصر و گسترش دادن عدل و احسان در زمين ممكن است تصوّر شود؟ قطعا بهترين تدبير است كه علاوه بر آن آثار، اين

كرد، آنها را از ما سلب مكن ، و به كرمت بيفزا. پروردگارا! ما در اين دنيا غرق احسان توئيم ، انتظار داريم در آن دنيا نيز چنين باشيم . بارالها! ما را توفيقى مرحمت

با ايمان و داراى شناخت توحيدى كه تفسير نمونه جلد ۱۳ صفحه ۴۲ آن همه لطف و احسان الهى را ديده بود چنين جمله اى را بر زبان راند كه «اى كاش مرده بودم و فراموش

آن جا كه مى فرمايد): «و ينهى عن الفحشاء و المنكر و البغى»: (خدا به عدل و احسان امر مى كند، و از فحشا و منكر و ظلم، نهى مى نمايد). و نيز فرموده: «إن اللّه

باشد، كه دارندگان مرتبه پائين تر، مؤمن بى تقوا باشند. و در نتيجه تقوا مانند احسان و إخبات و خلوص، يكى از مقامات ايمان باشد؛ بلكه صفتى است كه با تمامى مراتب

و ما در سابق درباره بقيه الفاظ آيه يعنى داده شدن حكم و علم و نيز درباره احسان در چند جا از اين كتاب بحث كرديم ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۱۷ چند روايت

((ساحل (( به معناى لب دريا، و كناره خشكى آن است ، و صنع و صنيعه به معناى احسان است . جمله ((فليلقه اليم - دريا بايد او را بيرون افكند(( به صورت امر است

كرده باشد، و آن افاضه آيات اوست ، كه بر صفات كريمه او از رحمت و رزق و فضل و احسان و صفات ديگرش دلالت مى كند پس حقيقتى كه در واقع ثابت است ، و هرگز هلاكت و