نتایج جستجو

خدا ۳; تدبیر خدا ۲، ۳ سرزمینها: باغهاى سرزمین مصر ۴; چشمه هاى سرزمین مصر ۴; نعمتهاى سرزمین مصر ۲، ۴; هجرت از سرزمین مصر ۳ فرعون: خروج فرعون از شهر ۱ فرعونیان:

نشینى مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۱، ۳; برهنگى مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۲; بى خانمانى مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۲; تمدن مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۵; تمدن

خواهيد شد.» ای قوم، به سرزمین مقدسی که خدا سرنوشت شما کرد داخل شوید و پشت (به حکم خدا) مکنید، که زیانکار می‌شوید. ای قوم من! به سرزمین مقدسی که خدا برایتان

سرزمینها: استحکام سرزمین قوم عاد ۳; خانه هاى مرتفع سرزمین ارم ۲; سرزمین ارم ۱; سرزمین قوم عاد ۱; ویژگیهاى سرزمین ارم ۲; ویژگیهاى سرزمین قوم عاد ۳ قوم عاد:

سرزمینها: تمدن مردم شمال سرزمین ذوالقرنین ۴، ۵; زبان مردم شمال سرزمین ذوالقرنین ۵; زبان مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۳; زبان مردم مغرب سرزمین ذوالقرنین ۳; کم فهمى

طوى ۱ سرزمینها: احترام سرزمین طوى ۸، ۹; پاکى سرزمین طوى ۸; تقدس سرزمین طوى ۹; کفش کَنى در سرزمین طوى ۹; موقعیت جغرافیایى سرزمین طوى ۸ موسى(ع): امر به موسى(ع)

شکست) در نزدیکترین سرزمین (به سرزمین عرب که نواحی شام است، رخ داده است) و ایشان پس از شکستشان پیروز خواهند شد. در نزدیکترین سرزمین (به مکه). و (اما) بعد

خدا: تدبیر خدا ۱; نقش خدا ۳ سرزمینها: کاخهاى سرزمین مصر ۱; گنج هاى سرزمین مصر ۱; محرومیت از نعمتهاى سرزمین مصر ۱ ظالمان: منشأ هلاکت ظالمان ۳ عقیده: آثار

«أو تنحتون...» باشد. سرزمینها: گرمسیرى سرزمین قوم ثمود ۲; موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم ثمود ۲; موقعیت جوّى سرزمین قوم ثمود ۲ صالح(ع): سرزنشهاى صالح(ع) ۴;

بنى اسرائیل در سرزمین مصر، غیر قابل تحمل براى فرعون و موجب تصمیم وى به اخراج قهرآمیز آنان (فأراد أن یستفزّهم من الأرض) بنابر اینکه مراد از «الأرض» سرزمین مصر باشد

رویارویى با زورگویان قدرتمند حاکم بر سرزمین مقدس (قالوا یموسى ان فیها قوماً جبارین و إنّا لن ندخلها) ۳- خروج جباران از سرزمین مقدس، شرط اعلام شده از سوى قوم

بارش سنگ بر سرزمین قوم لوط ۳; تاریخ سرزمین قوم لوط ۴; سرزمین سدوم ۱۰; سرزمین قوم لوط ۱۰; موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم لوط ۲; ویرانى سرزمین قوم لوط ۳ عبرت:

سرسبزى سرزمین ثمودیان دارد. ۳ - باغدارى، از محورهاى فعالیت اقتصادى ثمودیان (فى جنّ-ت و عیون) سرزمینها: حاصل‌یزى سرزمین قوم ثمود ۲; ویژگیهاى سرزمین قوم ثمود

«لُوطاً»: لوط، برادرزاده یا عموزاده ابراهیم بود. «الأرْض»: مراد سرزمین شام است که سرزمین حاصلخیز و محلّ زندگی بسیاری از انبیاء بوده است (نگا: إسراء / و

با حاکمان ۱۲ سرزمینها: سرزمین کنعان در دوران یوسف(ع) ۳; قحطى در سرزمین کنعان ۱; موقعیت جغرافیایى سرزمین کنعان ۷; موقعیت جوّى سرزمین کنعان ۷ مصر باستان: تاریخ

«رَبْوَه» از مادّه «ربا» به معناى زیادى و افزایش است و در اینجا به معناى سرزمین بلند مى باشد. ربو (۲۰ بار) وَ إِلَى ذَات قَرَار آوَيْنَاهُمَا آيَة مَعِين

آنها قبیله اى از قبائل عرب در آن سامان به وجود آمدند. بعضى «سبأ» را نام سرزمین «یمن»، یا منطقه اى از آن دانسته اند، ظاهر قرآن مجید در داستان «سلیمان» و

خدا ۹ دین: دشمنان دین ۳; ظلم دشمنان دین ۱۰ سرزمینها مالکیت سرزمین اقوام پیشین ۴; مالکیت سرزمین انبیا ۴ صبر: آثار صبر ۱۲ ظالمان ۱۰: حتمیت هلاکت ظالمان ۱۰

پایمال شوند. سرزمینها: سپاه سلیمان(ع) در سرزمین مورچگان ۱، ۳; سرزمین مورچگان قصه سلیمان(ع) ۲; سلیمان(ع) در سرزمین مورچگان ۱، ۳ سلیمان(ع): اوامر ملکه مورچگان

اختیار مردم مغرب سرزمین ذوالقرنین ۱۰; ایمان مردم مغرب سرزمین ذوالقرنین ۱۰; دین درمغرب سرزمین ذوالقرنین ۱۱; عمل صالح مردم مغرب سرزمین ذوالقرنین ۱۰; مردم

مسافرت ذوالقرنین ۲; هدایت ذوالقرنین ۵ سرزمینها: مردم مشرق سرزمین ذوالقرنین ۴; مردم مغرب سرزمین ذوالقرنین ۴

سرزمینها: موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم ثمود ۵; موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم عاد ۵; نزدیکى سرزمین قوم ثمود به مکه ۵; نزدیکى سرزمین قوم عاد به مکه ۵ سرنوشت:

اشاره به شهرها و آبادى هایى است که، از اقوام پیشین بر پا مانده اند، مانند سرزمین مصر که جایگاه فرعونیان بود، و پس از غرق شدن این گروه ظالم و ستمگر، همچنان

ايشان در آن سرزمين جاى خواهيم داد. اين از آن كسى است كه از ايستادن در پيشگاه من و از وعده عذاب من بترسد. و پس از آنان شما را در این سرزمین سکنا می‌دهیم،

خانواده: مدیریت در خانواده ۱۰ سرزمینها: تاریخ سرزمین کنعان ۶; سرزمین کنعان در دوران یوسف(ع) ۶; قحطى در سرزمین کنعان ۶ عواطف: عواطف برادرى ۳ فرزند: حق بر فرزند

ساحران است و این حکایت از نفوذ فراوان فرعون و مأموران وى بر سرزمین مصر دارد. ۲- رواج سحر در سرزمین مصر به هنگام بعثت موسى(ع) (یأتوک بکل سحر علیم) ۳- احضار

تهدیدهاى خدا ۶; ویژگیهاى عذابهاى خدا ۳ سرزمینها: بى نظیرى سرزمین ارم ۱; خانه هاى مرتفع سرزمین ارم ۱; سرزمین ارم در دوران مقارن بعثت ۱ عبرت: عوامل عبرت ۶ عقل: نشانه هاى

در سرزمین (مصر) فساد و تباهی کنیم و ما هیچ گاه دزد نبوده‌ایم. گفتند: «به خدا سوگند، شما به‌راستی و درستی دانستید که ما نیامده‌ایم تا در این سرزمین افساد

فیها عذاب ألیم) باران: درخواست باران ۵ سرزمینها: دره هاى سرزمین قوم عاد ۳; موقعیت جغرافیایى سرزمین قوم عاد ۳ عذاب: ابر عذاب ۲، ۷; طوفان عذاب ۴، ۸ قوم عاد:

ذوالقرنین، پس از اقامه نظام عادلانه دینى در میان ساحل نشینان غرب، به سوى شرق سرزمین خویش حرکت کرد. (ثمّ أتبع سببًا . حتّى إذا بلغ مطلع الشمس) ۲- ذوالقرنین در

حاکمان: آثار اصلاح حاکمان ۵ حق: زمینه حق ناپذیرى ۹ سرزمینها: تاریخ سرزمین مصر ۱۰; حاکمان سرزمین مصر ۱۰ فرعون: آثار استکبار فرعون ۸; آثار سلطه طلبى فرعون ۸; استکبار

سراسر سرزمین مصر قدرت و سلطنت بخشیدیم. و «حیث یشاء» حاکى از نبود قدرتى در برابر اوست. ۳- یوسف(ع) آزاد و متمکن براى استقرار و تصرف در هر نقطه از سرزمین مصر

را که از آن اندیشناک و ترسان بودند از سوی آنان بنماییم. و برای آنان در آن سرزمین، زمینه قدرت و حکومت آماده کنیم، و به فرعون و هامان و سپاهشان که از ایشان

است و بوسیله باران سرزمین مرده را زنده کردیم؛ (آری) زنده‌شدن مُردگان نیز همین گونه است! |تا روزى بندگان باشد، و با آن [آب‌] سرزمين مرده را زنده كرديم.

اسرائیل ۱، ۲، ۳; عمل بنى اسرائیل ۲; هجرت شبانه بنى اسرائیل ۱ سرزمینها: هجرت از سرزمین مصر ۴ فرعون: ترس از فرعون ۳ فرعونیان: تهدید منافع فرعونیان ۴; عوامل غضب

که یکى مانند «کوفه» سرزمین انجیرخیز و دیگرى مانند «بیت المقدس» سرزمین زیتون بوده است. در این صورت سوگندهاى چهارگانه این سوره، سرزمین هاى نزول وحى را دربرگرفته

requires Javascript to function. ای قوم من! امروز حکومت از آن شماست و در این سرزمین پیروزید؛ اگر عذاب خدا به سراغ ما آید، چه کسی ما را یاری خواهد کرد؟!» فرعون

راه قدرتمند شدن یوسف(ع) و نفوذ او در سرزمین مصر را فراهم کرد. (و کذلک مکّنّا لیوسف فى الأرض) مراد از «الأرض» سرزمین مصر است. «تمکین» (مصدر مکّنّا) به معناى

گویند: ستایش خدای را که وعده لطف و رحمتش را بر ما محقق فرمود و ما را وارث همه سرزمین بهشت گردانید که هر جای آن بخواهیم منزل گزینیم. (بلی آن روز) پاداش نیکوکاران

Javascript to function. (به هر حال ما او را رهایی بخشیدیم و) او را در یک سرزمین خشک خالی از گیاه افکندیم در حالی که بیمار بود! پس او را در حالى كه ناخوش

معناى این کلمه این مى شود که شما طبق عادت مستمر خود که به امر کشاورزى در سرزمین مصر اهمیت مى دهید، این کار را طبق معمول ادامه دهید، ولى در مصرف محصول آن،

موسی مرا هم می‌خواهی مانند شخص دیروز به قتل رسانی؟ معلوم است که تو در این سرزمین قصدی جز گردنکشی و جباری نداری و هیچ نخواهی مشفق و مصلح باشی. هنگامی که خواست

«شِقاق»: مخالفت. دشمنانگی. «وَ مَا قَوْمُ لُوطٍ مِّنکُم بِبَعیدٍ»: سرزمین قوم لوط از سرزمین شما و تاریخ نابودی ایشان از روزگار شما خیلی دور نیست. فَانْتَقَمْنَا

دادیم؛ و آنها را در سرزمین مرتفعی که دارای امنیّت و آب جاری بود جای دادیم. |و پسر مريم و مادرش را آيتى ساختيم و آن دو را در سرزمين مرتفعى كه جاى زيستن

نمی‌دانند که ما به زمین می‌آئیم (و) از اطراف آن می‌کاهیم؟ (از سرزمین اینان می‌کاهیم و بر سرزمین آنان می‌افزائیم، و اقوام و تمدّنها و حکومتهائی را نابود می‌کنیم

یاد کنید و در این سرزمین فتنه و فساد برپا مکنید و ياد كنيد آنگاه كه شما را از پس [قوم‌] عاد جانشين [آنها] كرد و شما را در اين سرزمين جاى داد كه از جاهاى

بوديم. و باد تند سیر صرصر را ما مسخر سلیمان گردانیدیم که به امر او بدان سرزمین (سرزمین شامات) که با برکت برای جهانیان کردیم حرکت می‌کرد، و ما به همه امور عالم

تحولات تاریخ ۱ خدا: آثار قدرت خدا ۳; حاکمیت اراده خدا ۱ سرزمینها: وارثان سرزمین مصر ۲ مستضعفان: منشأ حاکمیت مستضعفان ۳ مستکبران: منشأ هلاکت مستکبران ۳

تفسیر آیات ۱ - وحى خداوند به موسى(ع) در خارج ساختن شبانه بنى اسرائیل از سرزمین مصر (و أوحینا إلى موسى أن أسر بعبادى) ۲ - ناتوانى فرعون از نابود ساختن موسى(ع)،

انبیاء را در مبارزه با ظلم و ستم در تمام ابعاد خلاصه کرد! تفسیر آیات ۱ - سرزمین مصر، تحت سلطه و حاکمیت فرعون و خویشاوندان وى (أن ائت القوم الظلمین . قوم

تکلیف موسى(ع) ۴; شخصیت اجتماعى موسى(ع) ۲; مقامات موسى(ع) ۱، ۲، ۴; موسى(ع) در سرزمین طوى ۱، ۵; نبوت موسى(ع) ۱، ۴، ۵; وحى به موسى(ع) ۵ وحى: استماع وحى ۴; اهمیت

شده در آن سرزمین منّت گذارده و آنها را پیشوایان (خلق) قرار دهیم و وارث (ملک و جاه فرعونیان) گردانیم. و ما می خواستیم به آنان که در آن سرزمین به ناتوانی

از سرزمينتان بيرون كند. پس چه دستور مى‌دهيد؟ اراده آن دارد که شما را از سرزمین خود بیرون کند، اکنون در کار او چه دستور می‌دهید؟ می خواهد شما را از سرزمینتان

می‌کنیم که مربوط به ورودشان در سرزمین مقدّس است. نخست می‌گوید: «به خاطر بیاورید زمانی را که به آنها گفتیم داخل این قریه (یعنی سرزمین قدس) شوید» (وَ إِذْ قُلْنَا

موسى(ع) ۴; عصاى موسى(ع) ۴; قصه موسى(ع) ۱; معجزه موسى(ع) ۱، ۲، ۴; موسى(ع) در سرزمین طوى ۱; ویژگیهاى یدبیضاى موسى(ع) ۳; یدبیضاى موسى(ع) ۱، ۲، ۴

های این سرزمین قرار ده؛ زیرا من نگهبان دانایی هستم. گفت: مرا بر خزاين اين سرزمين بگمار كه من نگهبانى دانايم. [یوسف‌] گفت مرا بر خزاین این سرزمین بگمار،

نهفته است چه در گفتن «أرضکم» (سرزمین شما) و چه در تعبیر «بسحره» (با جادویش) ۵ - بیم فرعون از ناگزیر شدن قبطیان به ترک سرزمین خویش با پیروزى موسى(ع) (یرید

یوسف(ع) ۷; عذر برادران یوسف ۸; غفلت برادران یوسف ۷ سرزمینها: خطر گرگ در سرزمین کنعان ۶ عواطف: عواطف پدرى ۳ یعقوب(ع): اندوه یعقوب(ع) ۲، ۳; بى اعتمادى یعقوب(ع)

عصاى موسى(ع) ۲; ترس موسى(ع) ۲; عصاى موسى(ع) ۴، ۵; فلسفه معجزه موسى(ع) در سرزمین طوى ۵; قصه موسى(ع) ۱، ۲، ۳ ،۵; گرفتن عصاى موسى(ع) ۱، ۳

ساکنان این سرزمین مقدس می‌کند که به یکی از آنها در آیه قبل نیز اشاره شد. قرآن می‌گوید: «به خاطر بیاورید هنگامی که ابراهیم عرض کرد پروردگارا! این سرزمین را شهر

ممنوعه ۱۳، ۱۴ زمین: فواید زمین ۱۷ زندگى: زندگى در زمین ۱۷ سرزمینها: سرزمین سراندیب ۲۵; سرزمین سرى لانکا ۲۵ شیاطین: شیاطین در زمین ۹; مسکن شیاطین ۹ شیطان: آثار

یعنی سرزمین یمن که هوای آن نسبتا گرم بود روی می‌آوردند، و در فصل تابستان به سوی شمال و سرزمین شام که هوای ملایم و مطلوبی داشت، و اتفاقا هم سرزمین یمن و

هنگامی را که شما گروه اندک و ضعیفی در سرزمین (مکّه) بودید و می‌ترسیدید که مردم شما را بربایند، ولی خدا شما را (در سرزمین مدینه) پناه و مأوی داد و با معونت

موسى(ع) در وادى طوى بود. (إنّنى أنا اللّه لا إله إلاّ أنا ) ۲ - خداوند در سرزمین طوى (پایین کوه طور) به موسى(ع) فهماند که خطاب را مستقیماً از «اللّه» دریافت

می‌نوشانیم‌ تا با آن سرزمين مرده را زنده كنيم و آن را به آفريده‌هاى خويش، چهارپايان و آدميان بسيار، بنوشانيم. تا با آن آب سرزمین مرده (و خشکیده را با رویاندن

که در این سرزمین دوبار فتنه و فساد و سرکشی بی‌اندازه خواهید کرد و در كتاب- تورات- به فرزندان اسرائيل اعلام كرديم كه هر آينه دو بار در اين سرزمين- بيت المقدس-

قریش (به این سرزمین مقدس) الفت گیرند» و زمینه ظهور پیامبر فراهم شود (لایلاف قریش). زیرا آنها و تمام اهل «مکّه» به خاطر مرکزیت و امنیت این سرزمین در آنجا سکنی

مکه) گفتند: اگر ما با تو طریق هدایت را (که اسلام است) پیروی کنیم ما را از سرزمین خود به زودی بربایند (و به دست ملت عرب که متفق بر علیه اسلامند از وطن آواره

خداوند، سرزمین ثمودیان را با خاک یکسان کرد. (فسوّیها) ضمیر «فسوّاها» ممکن است به «زمین» برگردانده شود که از سیاق آیه به دست مى آید. «تسویه سرزمین»; یعنى،

گردانيديم تا بنگريم كه چگونه عمل مى‌كنيد. سپس شما را پس از ایشان در این سرزمین جانشین گرداندیم، تا بنگریم که چگونه رفتار می‌کنید سپس شما را از پس ايشان

(چهار انگشت از) دست (راست) و پای (چپ) آنها، بعکس یکدیگر، بریده شود؛ و یا از سرزمین خود تبعید گردند. این رسوایی آنها در دنیاست؛ و در آخرت، مجازات عظیمی دارند

آزاریم]. گفت: امید است که پروردگارتان دشمنانتان را نابود کند، و شما را در این سرزمین، جانشین [آنان] گرداند، پس بنگرد که شما [پس از فرعونیان] چگونه عمل می کنید؟

انبیا: بشر بودن انبیا ۸; خویشاوندى با انبیا ۱۸ سرزمینها: ملائکه عذاب در سرزمین قوم لوط ۱ عذاب: نجات از عذاب ۱۸ قوم لوط: آثار عذاب قوم لوط ۱۱; تاریخ قوم

۴، ۵; مسافرت شبانه خانواده موسى(ع) ۱; مسافرت شبانه موسى(ع) ۱; موسى(ع) در سرزمین طوى ۳، ۴; موسى(ع) در کوه طور ۵; همسفران موسى(ع) ۲، ۴

راست پادشاهى آسمانها و زمين، و خدا بر هر چيزى گواه است. خداوندی که سلطنت و سرزمین آسمانها و زمین از آن او است، و بر هر چیزی حاضر و ناظر است. کسی (که) فرمانروایی

نمی‌داند که فردا (از سود و زیان) چه خواهد کرد و هیچ کس نمی‌داند که به کدام سرزمین مرگش فرا می‌رسد (و به خاک می‌رود)، که تنها خدا دانا و آگاه است. یقیناً خداست

نيفزايد. نيز كفر كافران جز به خسرانشان نيفزايد. او کسی است که شما را در این سرزمین جانشینان [پیشینیان‌] ساخت، پس هر کس کفر ورزد، کفرش به زیان اوست، و کافران

ساختیم) جز خاندان و پیروان لوط را که ما سحرگاهان ایشان را نجات دادیم (و از آن سرزمین بلازده رهائیشان بخشیدیم). ما بر (سر و سامان)شان سنگبارانی انفجاری فرو فرستادیم

تن (موسی و هارون) دو ساحرند که می‌خواهند به سحرانگیزی خود، شما مردم را از سرزمین خود بیرون کنند و طریقه نیکوی شما را (که اطاعت فرعون است) از میان ببرند.

فرستاد (توسّط جاسوسان خبر به دربار رسید که موسی و بنی‌اسرائیل در صدد کوچ به سرزمین دیگری هستند) پس فرعون (مأمورانی) به شهرها فرستاد تا (نیرو) جمع کنند (و جلو

بشارتهاى خدا ۲، ۳، ۴، ۵; تعالیم خدا ۷; سنتهاى خدا ۵; عطایاى خدا ۸ سرزمینها: سرزمین موصل ۱۱ سعادتمندان: ۳ عذاب: اهل عذاب ۹; عذاب دردناک ۹; مراتب عذاب ۹; مصونیت

كه در وصف نگنجد- و پادشاهيى بزرگ. هنگامی که بنگری، در آنجا نعمت فراوانی و سرزمین فراخی و پادشاهی بزرگی را خواهی دید. و هنگامی که بدانجا نگری، (سرزمینی از)

بنايى مى‌سازيد كه [در آن‌] دست به بيهوده‌كارى زنيد؟ آیا بنا می‌کنید به هر سرزمین مرتفع عمارت و کاخ برای آنکه به بازی عالم سرگرم شوید (و از یاد خدا غافل مانید)

روی زمین است (صاف می‌کنیم و) به خاک مسطّح بی‌گیاهی تبدیل می‌نمائیم (و این سرزمین پرجوش و خروش را بیابان بَرَهُوتِ خشک و خاموش می‌گردانیم، و نیکان را به بهشت

دادند که: «تو همین امشب در دل تاریکی خانواده‌ات را با خود بردار و از این سرزمین بیرون شو» (فَأَسْرِ بِأَهْلِکَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّیْلِ). ولی مواظب باشید

اينان كه در زمين فساد مى‌كنند و اصلاح نمى‌كنند. [همان‌] کسانی که در این سرزمین فتنه و فساد می‌کنند و در صلاح نمی‌کوشند آنان كه در زمين تباهكارى مى‌كنند

نكنيد فتنه و فسادى بزرگ در اين سرزمين پديد خواهد آمد. و کافران دوستان همدیگرند، اگر [به این سفارش‌] عمل نکنید، در این سرزمین فتنه و فساد بزرگی برپا می‌گردد

Tabber requires Javascript to function. بگو: «به من خبر دهید اگر آبهای (سرزمین) شما در زمین فرو رود، چه کسی می‌تواند آب جاری و گوارا در دسترس شما قرار

Javascript to function. و «اصحاب الایکه» [= قوم شعیب‌] و قوم تبّع (که در سرزمین یمن زندگی می‌کردند)، هر یک از آنها فرستادگان الهی را تکذیب کردند و وعده

آنجا براى كسانى كه از عذاب دردناك مى‌ترسند نشانه و عبرتى گذاشتيم. در آن سرزمین نشانه‌ای (دالّ بر هلاک کفّار) برای کسانی برجای گذاشتیم که از عذاب دردناک

از نقاط دور وارد می‌شوند (، مستحقّ عذابی دردناکند)؛ و هر کس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او می‌چشانیم

علیه و آله واقع شده، و خداوند خانه «کعبه» را از شرّ لشکر عظیم کفاری که از سرزمین یمن سوار بر فیل آمده بودند حفظ کرد. یادآوری این داستان هشداری است به کفار

اسلام را غنیمت شمارند و آن را سپاس گویند، کفر را برگزیدند) و قوم خود را به سرزمین هلاک و نابودی کشاندند. آیا سوی کسانی که (شکر) نعمت خدا را به کفر تبدیل کردند

نبودند ولی چون در کتب مذهبی خود خوانده بودند که پیامبری از سرزمین مدینه ظهور می‌کند به این سرزمین کوچ کردند، و در انتظار این ظهور بزرگ بودند. هنگامی که رسول

نباتات که مردم بدانها نیازمندند (نگا: جزء عمّ شیخ محمّد عبده). «الأمِینِ»: سرزمین دارای امن و امان (نگا: بقره / آل‌عمران / ، قصص / ). اشاره به دوران خاتم‌الانبیاء،

بزرگ خداست، که در سرزمین «حجر» در شما حجاز زندگی داشتند، و در مورد «اصحاب الرّسّ»، بسیاری عقیده دارند که آنها طائفه‌ای بودند که در سرزمین «یمامه» می‌زیستند

به آنان چهار ماه فرصت داده می‌شود که در این فاصله یا به اسلام بگروند، یا سرزمین عربستان را ترک کنند، و یا این که آماده‌ی نبرد با مسلمانان شوند). بیزاری‌ای

ای قوم من خداوند را بپرستید و به روز بازپسین امید داشته باشید، و در این سرزمین فتنه و فساد برپا مکنید و به شهر مدين برادرشان شعيب را [فرستاديم‌] گفت: اى

ناقه قرار دهند، و روز دیگر را در اختیار خودشان. تفسیر آیات ۱ - تقسیم آب در سرزمین قوم ثمود، میان ایشان و ناقه صالح، به فرمان خداوند (و نبّئهم أنّ الماء قسمة

بیانگر اراده و قدرت یزدانند، برای مردم) ظاهر و استوار گرداند و کافران را (از سرزمین عرب با پیروزی مؤمنان) ریشه‌کن کند (لذا شما را با لشکر قریش درگیر کرد). و

مى‌رسانيم و بر دلهايشان مُهر مى‌نهيم تا شنيدن نتوانند؟ آیا برای کسانی که این سرزمین را پس از اهل آن به ارث برده‌اند، روشن نشده است که اگر بخواهیم به کیفر گناهانشان

مى‌شوند- و ناسپاسى مى‌كنند؟! مگر (قریشیان با چشم عبرت و تفکّر) نمی‌بینند که ما (سرزمین ایشان، مکّه را) حرم پر امن و امانی ساخته‌ایم، در حالی که دور و بر آنان مردم

مپندار كه كافران مى‌توانند در اين سرزمين به جايى بگريزند. جايگاهشان جهنم است، و چه بد سرانجامى است. کافران را هرگز در این سرزمین به ستوه‌آورنده‌[ی مؤمنان‌] مپندار،

نيكيها و بديها آزموديم، شايد بازگردند. و ایشان را به صورت امتهایی در آن سرزمین تقسیم کردیم، بعضی از ایشان صالح‌اند و بعضی جز آن، و آنان را به خوشیها و

سینین» (و طور سینین). ج5، ص534 تفسیر آیات ۱ - سوگند خداوند، به کوه طور در سرزمین سینا (و طور سینین) «سینین»، در اصل نام نوعى درخت است که به آن «سَیْناء»

طور. سوگند به طور By the Mount. ترتیل: ترجمه: «الطُّورِ»: اسم خاص کوهی در سرزمین سینا است! (نگا: مؤمنون / ، تین / . Tabber requires Javascript to function

به پیش یوسف رسیدند، پدر و مادرش را در آغوش گرفت و (به همه‌ی آنان) گفت: به سرزمین مصر داخل شوید که به خواست خدا در امن و امان خواهید بود. پس هنگامی که (برادران)

عذابشان مضاعف مى‌شود. نه توان شنيدن داشته‌اند و نه توان ديدن. اینان در این سرزمین گزیر و گریزی ندارند، و ایشان در برابر خداوند [و به جای او] سروری ندارند،

(در تاریخ رسالت‌ها) کافر شدند، به (تمامی‌) پیامبرانشان گفتند: «شما را از سرزمین خودمان بی‌چون (و) بی‌گمان بیرون می‌کنیم، یا (اینکه) به‌راستی و یقین به کیش

تبديلى نمى‌يابى و در سنت خدا هيچ تغييرى نمى‌يابى. و این از سر استکبار در این سرزمین و بدسگالی بود، و بدسگالی جز به صاحب آن باز نمی‌گردد، آیا جز سنت پیشینیان

برخوردار هستید، از دستتان برود. ۲ - ثمودیان، برخوردار از امنیت و رفاه کامل در سرزمین خویش (أتترکون فى ما ههنا ءامنین) «ما» در «فى ما» اشاره به نعمت هائى دارد

هیچ پیامبری را نسزد که اسیران [دشمن‌] را نگاه دارد، مگر زمانی که در این سرزمین استیلاء و استقرار یابد، شما متاع دنیوی می‌خواهید و خداوند آخرت را [برای

ياد كنند. پس، از آن بخوريد و به درمانده درويش هم بخورانيد. (آنان به این سرزمین مقدّس بیایند) تا منافع خویش را با چشم خود ببینند (و به سود مادی و معنویشان

را از سرزمین (مصر از بُن) بر کَنَد. پس او و هر که را با وی (همگام) بود، همگی را غرق کردیم. و بعد از او به فرزندان اسرائیل گفتیم: «در (این) سرزمین ساکن شوید،

كه در اين سرزمين سير كنيد، و بدانيد كه از خدا نتوانيد گريخت، و اوست كه كافران را رسوا مى‌سازد. [ای مشرکان تا] چهارماه [آزادانه‌] در این سرزمین بگردید و

مراد زمين شام و فلسطين است به قرينه «الّتى بارَكْنا» كه در چند آيه در وصف سرزمين شام آمده است مشارق و مغارب مفيد آن است كه تمام آن زمين به دست بى اسرائيل

چیده دارند. حال آنکه (این‌ها همه) برای روزی بندگان (من) است. و با آن (آب) سرزمین مرده‌ای را زنده گردانیدیم. بیرون شدن مردگان (نیز) بدان‌گونه است. پیش از

درگیری بزرگ کاملا آماده شوند و خودسازی کنند. به علاوه فاصله میان مدینه و سرزمین رومیان بسیار زیاد بود، و از همه گذشته فصل تابستان و گرما و برداشت محصول

نکره «حدب» بیانگر این است که ماجراى یأجوج و مأجوج مربوط به سرزمین خاصى نیست; بلکه شامل تمامى سرزمین ها و جهانى خواهد بود. امتها: بازگشت امتهاى هلاک شده ۱;

اخبار بسياري‌ ‌از‌ منكرات‌ ‌را‌ اعمال‌ قوم‌ لوط شمرده‌اند. ] (آیه 133)- سرزمین بلازده این قوم در برابر شماست! پنجمین پیامبری که در این سوره، نامش به میان

درختان، «نخل» یاد شده است. البته بعید نیست که این انتخاب با توجه به جغرافیاى سرزمین وحى صورت گرفته باشد. ۴- حسن استفاده از ملموس ترین نمادها، براى هدایت و درس آموزى

آیات قبل - به سمت مشرق و مغرب نبوده است، بنابراین، یا به سمت شمال یا جنوب سرزمین خویش به راه افتاده است. ۲- سومین حرکت و پیشروى ذوالقرنین به سمت شمال بوده

رحم‌هاست می‌داند و کسی نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و کسی نمی‌داند در کدامین سرزمین می‌میرد. همواره خدا بسیار دانای آگاه است. تفسیر آیات

«و همچنین از قافله‌ای که با آن قافله به سوی تو آمدیم» و طبعا افرادی از سرزمین کنعان و از کسانی که تو بشناسی در آن وجود دارد، می‌توانی حقیقت حال را بپرس

2)- «شهری که تو در آن ساکن هستی» (و انت حل بهذا البلد). البته شرافت و عظمت سرزمین «مکّه» ایجاب می‌کند خداوند به آن سوگند یاد نماید، چرا که نخستین مرکز توحید

هرگز ساکن آن سرزمین نبودند» (کَأَنْ لَمْ یَغْنَوْا فِیها). سر انجام همان گونه که در آخر سرگذشت قوم عاد و ثمود بیان شد، می‌فرماید: «دور باد سرزمین مدین از لطف

زنده مى‏كند [زخرف:11]. او که از آسمان آب به اندازه نازل كرد و به وسيله آن سرزمين مرده را زنده نمود مثل [نحل:65]. انتشار: گسترده شدن و پراكنده شدن. [جمعه:10]

زنده مى‏كند [زخرف:11]. او که از آسمان آب به اندازه نازل كرد و به وسيله آن سرزمين مرده را زنده نمود مثل [نحل:65]. انتشار: گسترده شدن و پراكنده شدن. [جمعه:10]

عبرتی در تعقیب بحثهای گذشته در این سوره مطرح شده است «قوم ثمود» است- که در سرزمین «حجر» در شمال حجاز زندگی داشتند، و پیامبرشان «صالح» نهایت کوشش را در هدایت

ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند، وعده داده است که آنان را در این سرزمین جانشین گرداند، همچنانکه کسانی را که پیش از آنان بودند نیز جانشین [پیشینیان‌]

تفسیر آیات ۱ - نزول باران به اندازه هاى مختلف - (کم و یا فراوان) - و در سرزمین هاى گوناگون، به تقدیر خداوند است. (و لقد صرّفنه بینهم) «تصریف» (مصدر «صرّفنا»)

انداخته‌ایم، هربار که آتش جنگ افروختند خداوند آن را خاموش گرداند، و در این سرزمین به فتنه و فساد می‌کوشند و خداوند مفسدان را دوست ندارد و جهودان گفتند: دست

پرده‌دارانی برای آن ترتیب داده بودند و آن را می‌پرستیدند. «الْعُزّی»: نام درختی در سرزمین نخله، میان مکه و طائف بوده که بارگاه و پرده‌دارانی داشته است (نگا: قاسمی)

به معناى سیاحت و گردش مى باشد. «ال» در «الأرض» عهد حضورى و «أرض» به معناى سرزمین است و ضمیر فاعل در «یسیرون» به مشرکان حق ستیز و تکذیب گر صدراسلام باز مى گردد

«إِلْ یَاسِینَ»: تلفّظ دیگر إلیاس است. همچون سَیْناء و سِینِینَ که هر دو نام سرزمین معیّنی است. یا إبراهیم و أبراهام، میکال و میکائیل و ... دیگر این که در آیه

of what they used to do. ترتیل: ترجمه: «دارُ السَّلام»: خانه امن و امان. سرزمین سلام و درود (نگا: مریم / ، واقعه / ). مراد بهشت است که جای شادی است و غم

یهودیان نزد پیامبر آمدند و گفتند: یا محمد اگر تو پیامبرى برو به سرزمین شام زیرا آن سرزمین محل ظهور انبیاء است. پیامبر گفتار آن‌ها را تصدیق فرمود، سپس غزوه

فاتح ابو سفیان، پس از پیروزی به سرعت راه مکه را پیش گرفتند، هنگامی که به سرزمین «روحاء» رسیدند از کار خود سخت پشیمان شدند و تصمیم به مراجعت به مدینه و نابود

مى‏خيزند آنها را معتدل آورد. آن باد به تصريح قرآن هفت شب و هشت روز پى در پى سرزمين قوم عاد را مورد حمله قرار داده و در تخسير خود گرفته است و طبق آيه 24 احقاف

آورد. موسی گفت: آیا برآنید که چیز پست‌تر را جانشین چیز بهتر سازید؟ پس (از سرزمین سیناء) به شهری (از شهرها) فرود آیید که در آنجا آنچه را خواسته‌اید خواهید

آیات شامل این کلمه عاد (۲۴ بار) قوم هود«عليه‏السلام». [هود:60]. اين مردم در سرزمين احقاف از يمن سكونت داشتند چنانكه فرموده [احقاف:21]. در «حقف» گذشت كه: احقاف

گفتگوهای مورخان را در باره اقوام پیشین، اقوامی همچون قوم نوح و عاد و ثمود که سرزمین آنها غالبا فاصله زیادی از آنها نداشت شنیده بودند، و از سرنوشت دردناک آنها

ماده باشند. اما ساحه از سوح است و سيح يائى است [توبه:2]. چهار ماه در اين سرزمين بگرديد و معلت داريد. [توبه:112]، [تحريم:5]. به عقيده الميزان سائحون آنها

نوح و اللّه اعالم. بت سواع متعلق به ذيل بن مدركه بوده محل اين بت رهاط از سرزمين ينبع از قراء مدينه بود و خدّام آن بنولحيان بودند، پس از غلبه اسلام پيغمبر

مى‏خيزند آنها را معتدل آورد. آن باد به تصريح قرآن هفت شب و هشت روز پى در پى سرزمين قوم عاد را مورد حمله قرار داده و در تخسير خود گرفته است و طبق آيه 24 احقاف

مى‏خيزند آنها را معتدل آورد. آن باد به تصريح قرآن هفت شب و هشت روز پى در پى سرزمين قوم عاد را مورد حمله قرار داده و در تخسير خود گرفته است و طبق آيه 24 احقاف

آن اضافه كرده‏اند [اسراء:90]. گفتند: هرگز به تو ايمان نياوريم تا از اين سرزمين براى ما چشمه‏اى بشكافى. فجر و تفجير هر دو متعدى‏اند و تفعيل براى مبالغه

مى‏روند. احتمال هست كه اصل همه «كون» باشد. [يوسف:21]. و همانطور به يوسف در سرزمين مصر تمكن و قدرت داديم [احقاف:26]. «اِنْ» در آيه نافيه است يعنى: گذشتگان

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... قوم هود«عليه‏السلام». [هود:60]. اين مردم در سرزمين احقاف از يمن سكونت داشتند چنانكه فرموده [احقاف:21]. در «حقف» گذشت كه: احقاف

و محبوبیت او در میان آنان دارد. ۷ - گسترش آیین توحیدى حضرت ابراهیم(ع) در سرزمین هاى دور و نزدیک، در زمان حیات خود آن حضرت (یأتوک ... من کلّ فجّ عمیق) ۸

«دزد» آمده است. عدو (۱۰۶ بار) قوم هود«عليه‏السلام». [هود:60]. اين مردم در سرزمين احقاف از يمن سكونت داشتند چنانكه فرموده [احقاف:21]. در «حقف» گذشت كه: احقاف

(هلاک کردیم). و به‌راستی و درستی موسی برایشان دلایل آشکار آورد. پس در آن سرزمین سرکشی نمودند و (با این همه بر ما) پیشی‌گیرندگان (بر زیانمان) نبوده‌اند.

به مقابله با آن نیستند. ۴ - فرعون، برخوردار از اقتدار و سلطنتى بانفوذ در سرزمین مصر (یأتوک بکلّ سحّار علیم) فعل«یأتوک» جزاى شرط مقدر (إن تبعثهم یأتوک بکلّ

بادها باشند که با راندن ابرها و ریزش تدریجى باران، ذخیره هاى حیاتى آب را بر سرزمین هاى پست و بلند و دور و نزدیک تقسیم مى کنند. ۴ - وزش بادها، تشکیل توده هاى

کرده است» (اذْهَبا إِلی فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغی). عامل تمام بد بختیهای این سرزمین پهناور اوست، چرا که عامل پیشرفت یا عقب‌افتادگی، خوشبختی یا بد بختی یک ملت،

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... (بر وزن قفل) ناپاكى. پليدى. [اعراف:58] سرزمين پاك و رئيدنش به اذن پروردگارش مى‏رويد و سرزمينيكه پليد و ناپاك است نباتش

«هود» بودند و احتمالا حدود هفتصد سال قبل از میلاد مسیح (ع) وجود داشتند و در سرزمین «احقاف» یا «یمن» زندگی می‌کردند. تفسیر آیات ۱ - خداوند، قوم عاد را به سختى

گوئى مردم آنگاه كه على عليه السلام را از دست دادند: شتر درغهائى اند كه در سرزمين پر از قحطى نيز گفته‏اند و شعر از آن است . نا گفته نماند سنه در سالهاى غير

روز در مسیرش تا دریا و هفت روز در شکم ماهى بود و هفت روز را در زیر درخت در سرزمین خشک و خالى و هفت روز را در راه بازگشت به سوى قومش گذراند... آن گاه به نزد

مى‏كند بدن منفتاح (فرعون خروج) با بدن‏هاى ديگر در قبر امنتحب دوم در أقصر (سرزمين مصر) كشف شده و اكنون در موزه مصر موجود است و وضع قبرش نشان مى‏دهد كه مرگ

گوئى مردم آنگاه كه على عليه السلام را از دست دادند: شتر درغهائى اند كه در سرزمين پر از قحطى نيز گفته‏اند و شعر از آن است . نا گفته نماند سنه در سالهاى غير

Javascript to function. آيات ۱ - ۱۰ سوره حشر ماجرای اخراج یهودیان بنی النضیر، از سرزمین شان اذن خداوند، درقطع درختان یهودیان بنى النضير موارد مصرف «فئ» مدح و تمجید

Javascript to function. آيات ۱ - ۱۰ سوره حشر ماجرای اخراج یهودیان بنی النضیر، از سرزمین شان اذن خداوند، درقطع درختان یهودیان بنى النضير موارد مصرف «فئ» مدح و تمجید

جاودانه درآیید.» و گویند: «سپاس خدایی را که وعده‌اش را برایمان راست گردانید. و سرزمین (بهشت) را به ما به میراث داد. از هر جای آن که بخواهیم جای می‌گزینیم.» پس

(مشعر الحرام) و بعد از گذراندن شب در آن وادی مقدس به هنگام طلوع آفتاب به سوی سرزمین منی روان می‌شوند- این تفسیر در روایاتی که از معصومین نقل شده نیز آمده است

آنان راه یابند. و پسر مریم و مادرش را نشانه‌ای گردانیدیم و آن دو را سوی سرزمین بلندی که آسایشگاه و جایگاه آب زلال بود پناهگاه دادیم. هان ای پیامبران! از

۱ - نظرخواهى و اقرارطلبى فرعون از قوم خویش، درباره حاکمیت و مالکیت او بر سرزمین مصر (یقوم ألیس لى ملک مصر) ۲ - مباهات فرعون، به قلمرو قدرت و میزان مکنت

مجرم‌ هستند و مستحق‌ عقوبت‌ و عذاب‌. ] (آیه 37)- آنها بهترند یا قوم «تبّع»! سرزمین یمن که در جنوب جزیره عربستان قرار دارد از سرزمینهای آباد و پربرکتی است که

کسانی که پس از ستم دیدنشان، در راه خدا هجرت کرده‌اند، در دنیا، [در سرا و سرزمین‌] نیکویی جایشان می‌دهیم و اگر بدانند بی‌گمان پاداش اخروی بزرگتر است‌ و كسانى

اسمعيل است كه درباره آن آمده [صافات:106]. همچنين اسكان دادن خانواده‏اش در سرزمين مكّه با آنكه در آنجا از آبادى خبرى نبود: [ابراهيم:37]. ايضاً شكستن بت‏هاى

المسجدالحرام إلى المسجدالأقصا الذى برکنا حوله) تمجید خداوند از سرزمین «مسجدالأقصا» نمایانگر تفاوت آن سرزمین با دیگر سرزمینهاست. ۱۴- بردن پیامبر(ص) از مسجدالحرام

[به نام بنيامين‌] افزون مى‌گيريم كه اين بارى اندك است [در نزد پادشاه آن سرزمين‌]. هنگامی که بارهای خود را باز کردند، دیدند که (پول) کالای ایشان (در داخل

امتحان شده در آنجا گفته‏ايم كه ظاهرا قربانى اسماعيل، اسكان دادن خانوده‏اش در سرزمين خالى مكه و نظير آنهاست و علت اطلاق كلمات بر آنها به نظر من آنست كه دلالت

Javascript to function. آيات ۱ - ۱۰ سوره حشر ماجرای اخراج یهودیان بنی النضیر، از سرزمین شان اذن خداوند، درقطع درختان یهودیان بنى النضير موارد مصرف «فئ» مدح و تمجید

نداشت، و اگر کسانی مختصر سواد خواندن و نوشتن را داشتند تعداد آنها در کل سرزمین «مکّه» که مرکز عبادی و سیاسی و اقتصادی حجاز بود به بیست نفر نمی‌رسید، آری

أُولى بأس شدید) ۷- جست و جوى خانه به خانه جنگاوران توانمند پس از ورود به سرزمین بنى اسرائیل به منظور سرکوبى آنان (بعثنا ... فجاسوا خلل الدیار) «الجوس» (مصدر

بلند و یا به معناى کاخ سفید و گچ کارى شده باشد; یعنى، کم نیستند شهرها و سرزمین هایى که مردمشان را به خاطر ظلم و بى دادگرى، نابود کردیم و اکنون دیوارهاى

سرپرستى گرفته شد و مراد از آن سرپرستى بر بنى اسرائیل و هجرت دادن آنان از سرزمین مصر مى باشد. ۴ - قتل مرد قبطى توسط موسى(ع)، از نظر نظام فرعونى جرم و گناه

گفته اند: فراوانى نعمت در سرزمين مصر به باريدن باران نيست ، بلكه به طغيان رود نيل است ، چون باران در فراوان شدن نعمت در اين سرزمين اثرى ندارد، در جوابش گفته

امام على (ع) درباره سرزمين در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ فَضْلِ الْعِلْم‏‏ بَابُ الْبِدَعِ وَ الرَّأْيِ وَ الْمَقَايِيس‏ موضوعات : سرزمین

Javascript to function. آيات ۱ - ۱۰ سوره حشر ماجرای اخراج یهودیان بنی النضیر، از سرزمین شان اذن خداوند، درقطع درختان یهودیان بنى النضير موارد مصرف «فئ» مدح و تمجید

سران چشمگیر قوم فرعون گفتند: «آیا موسی و قومش را رها می‌کنی تا در (این) سرزمین افساد کنند، و تو و خدایانت را رها کند؟» (فرعون) گفت: «به‌زودی پسرانشان را

اسمعيل است كه درباره آن آمده [صافات:106]. همچنين اسكان دادن خانواده‏اش در سرزمين مكّه با آنكه در آنجا از آبادى خبرى نبود: [ابراهيم:37]. ايضاً شكستن بت‏هاى

دوران نبوت و مبارزه با بت پرستان و دوران هجرت از بابل، و تلاش و کوشش در سرزمین مصر و فلسطین و مکّه را در «تفسیر نمونه» ذیل آخرین آیه سوره ابراهیم مطالعه

جانب الطور نارًا) «طور» معادل «جبل» (کوه) است و مراد از آن، طور واقع در سرزمین سینا مى باشد. ۴ - موسى(ع) آتشى را در سمت وادى طور مشاهده کرد. (ءانس من جانب

آنجا را مرکز عبادت و تجارت نمایند، ولیکن مکّه همچنان کانون پرستش ماند. در سرزمین، «مغمس» نزدیک مکّه سپاه ابرهه از سوی دسته‌های پرندگان مورد هجوم قرار گرفت

صلحی که برادرانشان از طائفه «بنی نضیر» کرده بودند بکنند به این ترتیب که از سرزمین مدینه کوچ کرده و به سوی شام بروند. پیامبر از این پیشنهاد امتناع کرد و فرمود:

همه گياهان آن سرزمين را زير و رو كرد، زنش كه نافرمانى كرد و از پشت به شهر نظر انداخت ستونى از نمك شد. روز ديگر ابراهيم به طرف اين سرزمين آمده در برابر

كشاورزان و دامداران شايع بود. چون بنى اسرائيل با اين طبقه كه اكثريت مردم آن سرزمين بودند آميزش داشتند، تقديس و پرستش گاو به تدريج در آنها آن چنان سرايت كرد

(ثمّ کفرتم) - کفار مکه بوده و مقصود از «آفاق» نواحى زمین و از «أنفس» مردم سرزمین جزیرة العرب باشد. بنابر این جمله «سنریهم آیاتنا فى الآفاق و فى أنفسهم» مى

نیست، مانند آیه دوم تا چهارم سوره روم: «رومیان مغلوب شدند- و این شکست در سرزمین نزدیک واقع شد، اما آنها بعد از این مغلوبیت به زودی غالب خواهند شد- در عرض

رسید، نخست شعیب و کسانی را که با او ایمان آورده بودند به برکت رحمت خود از آن سرزمین نجات دادیم» (وَ لَمَّا جاءَ أَمْرُنا نَجَّیْنا شُعَیْباً وَ الَّذِینَ آمَنُوا

طعام است ، و اينكه فرمود: «و لا تقربون » معنايش اين است كه حق نداريد به سرزمين من نزديك شده و نزد من حضور بهم رسانيد و طعام بخريد، و معناى آيه روشن است

مطيع و تسليم امرند جواب مى‏رسد [صافات:106]. دستور ذبح فرزند و اسكان ذريه در سرزمين خشك و تفتيده مكّه و نظائر آنها ظاهراً همان ابتلا و امتحان است كه ابراهيم

را برنگردانند. در این هنگام زنی به نام «سبیعه» اسلام را پذیرفت، و در همان سرزمین حدیبیه به مسلمانان پیوست، همسرش خدمت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله آمد و

صبرکردن پیروز شوید و از آنان شکیباتر باشید. «رَابِطُوا»: مرزداری کنید و از سرزمین اسلامی خود مراقبت به عمل آورید. وَ إِنْ‌ مِنْکُمْ‌ إِلاَّ وَارِدُهَا...

چوپانان است. ۵ - دامدارى، شغل اصلى مردم مدین در زمان ورود موسى(ع) به آن سرزمین (وجد علیه أُمّة من الناس یسقون) جمعیت انبوه چوپانان براى آب دادن به دام ها،

درباره او بود و اين دو كلمه نام يك فرد است، مانند «سينا» و «سينين» كه نامِ يك سرزمين است. بهترين دليل بر اين مطلب آن است كه اولًا در آيات بعد، ضمير مفرد درباره

پس باقى نگذارد و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌ پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌ پس بكدام نعمت

اطفال خويش و گوسفندانى كه در آنمدت مالك شده بود رهسپار گرديد و چون بوادى و سرزمين طوى كه كوه طور آنجا است رسيد شب جمعه بود و هوا بسيار سرد و تاريك و زمين

مقدّمه زنده شدن تمام مردگان مى‌شود و «ساهرة» زمين هموار قيامت است، زيرا در آن سرزمين، چشم‌ها به خواب نمى‌رود و در حال سَهَر است. 1- دگرگونى نظام طبيعت از مقدّمات

مقدّمه زنده شدن تمام مردگان مى‌شود و «ساهرة» زمين هموار قيامت است، زيرا در آن سرزمين، چشم‌ها به خواب نمى‌رود و در حال سَهَر است. 1- دگرگونى نظام طبيعت از مقدّمات

دنيا اطلاق نمى شود بلكه نام كوه معينى در سرزمين موصل است و اين كوه معين در يك رشته جبالى واقع شده كه آخرش به سرزمين «ارمينيه » منتهى مى شود، كه به سلسله جبال

و علف بود ببرد و سکنی دهد. ابراهیم فرمان خدا را امتثال کرد و آنها را به سرزمین مکه برد، همین که ج1، ص143 خواست تنها از آنجا برگردد همسرش شروع به گریه کرد

معکم) برداشت فوق بر این اساس است که آیه شریفه، قبل از رسیدن مسلمانان به سرزمین تبوک نازل شده باشد که در این صورت، إخبار خداوند به عذرخواهى متخلفان، گویاى

درباره او بود و اين دو كلمه نام يك فرد است، مانند «سينا» و «سينين» كه نامِ يك سرزمين است. بهترين دليل بر اين مطلب آن است كه اولًا در آيات بعد، ضمير مفرد درباره

شام يا در يمن است. آقاى صدر بلاغى از ياقوت و ابن بطوطه نقل مى‏كند كه آن: سرزمين عسقلان است. در اقرب الموارد گويد: عسقلان محلى ايت در شام. واقعه‏اى كه آنجا

مقدّمه زنده شدن تمام مردگان مى‌شود و «ساهرة» زمين هموار قيامت است، زيرا در آن سرزمين، چشم‌ها به خواب نمى‌رود و در حال سَهَر است. 1- دگرگونى نظام طبيعت از مقدّمات

مقدّمه زنده شدن تمام مردگان مى‌شود و «ساهرة» زمين هموار قيامت است، زيرا در آن سرزمين، چشم‌ها به خواب نمى‌رود و در حال سَهَر است. 1- دگرگونى نظام طبيعت از مقدّمات

آنرا تجديد بنا نموده است. چنانكه آن حضرت در موقع اسكان همسر و فرزندش در سرزمين مكّه مى‌گويد: «رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوادٍ غَيْرِ

ديار خرابه و حجاره‌ جلد 10 - صفحه 232 سجيليه و آبهاى اسوديه يافت شده در آن سرزمين‌ها، تنبهى يابند. وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهِيمَ بِالْبُشْرى‌ قالُوا

گفت: سرمايه زيادى را در مبارزه با اسلام تباه كردم ولى موفق نشدم. «4» 1- سرزمين‌ها مى‌توانند داراى قداست باشند و شهر مكّه نيز از قديم مورد احترام و سوگند

پس باقى نگذارد و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌ پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌ پس بكدام نعمت

پس باقى نگذارد و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌ پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌ پس بكدام نعمت

پس باقى نگذارد و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌ پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌ پس بكدام نعمت

به داود تعليم كرديم مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...) معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب

آن قوم به نام جدّشان مشهور شده‌اند. قوم عاد طايفه‌اى از عرب بودند كه در سرزمين خوش آب و هواى «يمن» در منطقه‌اى به نام «احقاف» در نزديكى دريا زندگى مى‌كردند

كنندگان باشند سوارانشان در وقت صبح كه مرسوم عرب بوده و بر انگيختند در آن سرزمين گرد و غبار را پس بآن تاخت و تاز در وسط جماعت دشمنان واقع شدند و جواب قسم

أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ «4» براى الفت دادن قريش (به اين سرزمين، سپاه فيل را نابود كرديم تا مقدمه‌اى براى ظهور اسلام باشد). الفت آنان در

فشرده پایان یافت و اکنون نوبت قوم ثمود است، همان جمعیتی که طبق نقل تواریخ در سرزمین «وادی القری» در میان مدینه و شام زندگی داشتند. باز در اینجا می‌بینیم که

الْمُشْرِکِینَ وَ رَسُولُهُ). ج2، ص178 در حقیقت خداوند می‌خواهد با این اعلام عمومی در سرزمین مکّه و آن هم در آن روز بزرگ راههای بهانه جویی دشمن را ببندد و زبان بدگویان

از آنكه يعقوب از دنيا رفت يوسف استخوانهاى يعقوب را در تابوتى گذاشت و به سرزمين شام برده در بيت المقدس به خاك سپرد، و از آن پس يوسف بن يعقوب حجت خدا گرديد

پس باقى نگذارد و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌ پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌ پس بكدام نعمت

به داود تعليم كرديم مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...) معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب

كنندگان باشند سوارانشان در وقت صبح كه مرسوم عرب بوده و بر انگيختند در آن سرزمين گرد و غبار را پس بآن تاخت و تاز در وسط جماعت دشمنان واقع شدند و جواب قسم

قرآن كريم در سوره يوسف مى‌فرمايد: پس از آن كه برادران يوسف، بنيامين را در سرزمين مصر به جاى گذاشته و به نزد پدر برگشتند و ماجراى دستگير شدن او به اتهام سرقت

گفت: سرمايه زيادى را در مبارزه با اسلام تباه كردم ولى موفق نشدم. «4» 1- سرزمين‌ها مى‌توانند داراى قداست باشند و شهر مكّه نيز از قديم مورد احترام و سوگند

گفت: سرمايه زيادى را در مبارزه با اسلام تباه كردم ولى موفق نشدم. «4» 1- سرزمين‌ها مى‌توانند داراى قداست باشند و شهر مكّه نيز از قديم مورد احترام و سوگند

شدند و فرقه دوم کسانى بودند که توان مقابله با پادشاهان را نداشتند... پس در سرزمین ها متفرق شدند و رهبانیت اختیار کردند و اینها همان کسانى اند که خداوند درباره

سرنوشت و آينده‌ى او در قرآن ترسيم شده است. «فِيهِ ذِكْرُكُمْ» 5- قوم عرب و سرزمين حجاز از بركت قرآن، عزيز و نامدار شد. «فِيهِ ذِكْرُكُمْ» 6- اگر انسان‌ها

قرآن كريم در سوره يوسف مى‌فرمايد: پس از آن كه برادران يوسف، بنيامين را در سرزمين مصر به جاى گذاشته و به نزد پدر برگشتند و ماجراى دستگير شدن او به اتهام سرقت

قرآن كريم در سوره يوسف مى‌فرمايد: پس از آن كه برادران يوسف، بنيامين را در سرزمين مصر به جاى گذاشته و به نزد پدر برگشتند و ماجراى دستگير شدن او به اتهام سرقت

والاى او نزد تمام اديان توحيدى درخواست حضرت ابراهيم (ع ) از خداوند در خصوص ‍ سرزمين مقدس مكه دعاى ديگرى از حضرت ابراهيم (ع ) و توجه بر ادبى كه در آن رعايت شده

گفت: سرمايه زيادى را در مبارزه با اسلام تباه كردم ولى موفق نشدم. «4» 1- سرزمين‌ها مى‌توانند داراى قداست باشند و شهر مكّه نيز از قديم مورد احترام و سوگند

لِنُفْسِدَ فِي الْأَرْضِ» به خدا سوگند شما خود مى‌دانيد كه ما براى فساد و سرقت به سرزمين شما نيامده‌ايم. 2. «تَاللَّهِ تَفْتَؤُا تَذْكُرُ يُوسُفَ» به پدر گفتند:

كنندگان باشند سوارانشان در وقت صبح كه مرسوم عرب بوده و بر انگيختند در آن سرزمين گرد و غبار را پس بآن تاخت و تاز در وسط جماعت دشمنان واقع شدند و جواب قسم

كنندگان باشند سوارانشان در وقت صبح كه مرسوم عرب بوده و بر انگيختند در آن سرزمين گرد و غبار را پس بآن تاخت و تاز در وسط جماعت دشمنان واقع شدند و جواب قسم

گفت: سرمايه زيادى را در مبارزه با اسلام تباه كردم ولى موفق نشدم. «4» 1- سرزمين‌ها مى‌توانند داراى قداست باشند و شهر مكّه نيز از قديم مورد احترام و سوگند

به داود تعليم كرديم مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...) معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب

كنندگان باشند سوارانشان در وقت صبح كه مرسوم عرب بوده و بر انگيختند در آن سرزمين گرد و غبار را پس بآن تاخت و تاز در وسط جماعت دشمنان واقع شدند و جواب قسم

به داود تعليم كرديم مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...) معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب

أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ «4» براى الفت دادن قريش (به اين سرزمين، سپاه فيل را نابود كرديم تا مقدمه‌اى براى ظهور اسلام باشد). الفت آنان در

والاى او نزد تمام اديان توحيدى درخواست حضرت ابراهيم (ع ) از خداوند در خصوص ‍ سرزمين مقدس مكه دعاى ديگرى از حضرت ابراهيم (ع ) و توجه بر ادبى كه در آن رعايت شده

السلام در مورد اين آيه فرمودند: «زمانى كه قائم عليه السلام قيام كند، تمام سرزمين‌ها بانگ شهادت «لااله الّا اللّه و محمّد رسول‌اللّه» سر خواهند داد». «1»

از آنها كه نجاتشان داده بوديم ، صاحبان خرد نبودند كه از تباهكارى در اين سرزمين جلوگيرى كنند و كسانى كه ستم كردند مطيع لذّتهاى خوش شدند و بزهكار بودند.

و آله و سلم) گفتند: چه مى شد كوه هاى مكه را براى ما به راه مى انداختى و سرزمين ما را وسيع مى كردى، ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۵۰۵ تا در آن جا به كشت

، بيابانى بوده بين عمان و سرزمين مهره (واقع در يمن و بعضى گفته اند: بيابان شنزار ساحلى بوده بين عمان و حضر موت و مجاور سرزمين ساحلى شجر. و ضحاك گفته : احقاف

سلطان آمدند تبع گفت من اين سرزمين را پسنديده ام و در اين سرزمين خواهم ماند، در پاسخ وى گفتند: اين چنين نخواهد شد زيرا اين سرزمين هجرتگاه پيامبرى است كه جز

كدام منطقه است غالب مفسران آنرا به سرزمين شامات (شام و فلسطين و اردن ) تفسير كرده اند، چرا كه اين تعبير در باره همين سرزمين در آيه اول سوره اسراء و ۸۱ انبياء

به داود تعليم كرديم مقصود از جريان بادبه امر سليمان (عليه السلام ) به سوى سرزمين شام (ولسليمانالريح عاصفة ...) معناى اينكه ذوالفنون (يونس عليه السلام ) ((ذهب

ماجراى اصحاب كهف، بعد از زمان حضرت عيسى و قبل از بعثت پيامبر اسلام و در سرزمين روم و شهر افسوس بوده و طاغوتشان دقيانوس نام داشته است. درس عبرتى كه از اين

كند و او را سرپرست اين سرزمين سازد، آرى فرعون حتما بايد اين كار را بكند و مامورينى بر همه شهرستانها بگمارد تا خمس غله اين سرزمين را در اين هفت سال فراخى

ساكنان اين سرزمين مقدس مى كند كه به يكى از آنها در آيه قبل نيز اشاره شد. قرآن مى گويد: «به خاطر بياوريد هنگامى كه ابراهيم عرض كرد پروردگارا اين سرزمين را شهر

اليكم من نجد الخير: اى مردم ! دو سرزمين مرتفع وجود دارد: سرزمين خير، و سرزمين شر، و هرگز سرزمين شر نزد شما محبوب تر از سرزمين خير قرار داده نشده است . بدون

مفصل بخوان از اين مجمل ، كه چه بر سر آنها و سرزمين آبادشان آمد؟). ممكن است بيان اين سه نوع درخت كه در آن سرزمين ويران باقى ماند اشاره به سه گروه مختلف بوده

نبودند ولى چون در كتب مذهبى خود خوانده بودند كه پيامبرى از سرزمين مدينه ظهور مى كند، به اين سرزمين كوچ كردند، و در انتظار اين ظهور بزرگ بودند. هنگامى كه رسول

مِنْهُمْ» «3» اگر بر آنان فرمان كشتن همديگر را واجب مى‌نموديم و يا فرمان خروج از سرزمين خودشان را صادر مى‌كرديم، آنرا جز افراد اندكى انجام نمى‌دادند. «1». حجرات،

((بيتالعتيق (( آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - ايام معلومات چيست ؟ ۲ - ذكر خدا در سرزمين منى ۳ - فلسفه و اسرار عميق حج !. ۴ - تكليف گوشتهاى قربانى در عصر ما وَ إِذْ

كشورگشائى خود نزديك «مدينه » آمد براى علماى يهود كه ساكن آن سرزمين بودند پيام فرستاد كه من اين سرزمين را ويران مى كنم تا هيچ يهودى در آن نماند، و آئين عرب در

از خداوند درخواست نمود و گفت : «رب اجعل هذا بلدا آمنا؛ خداوندا! اين سرزمين را سرزمين امن و امانى قرار بده » (ابراهيم - ۳۵) خداوند دعاى ابراهيم را اجابت

فرعونيان به سوى سرزمين موعود سرزمين فلسطينى حركت كردند كه حوادث آن در قرآن مشروحا آمده منافات ندارد، ممكن است گروهى از آنها در سرزمين مصر كه به دست آنها

کنندگان و سجودکنندگان پاکیزه گردانید.» و چون ابراهیم گفت: «پروردگارم! این (سرزمین) را شهری امین و با امان گردان و مردمش را - هر کس از آنان که به خدا و روز

اللّه عليه و آله و سلّم ) از مدينه به خدمتش رسيده گفتند، اين سرزمين ، سرزمين انبياء نيست ، سرزمين پيامبران شام است ، اگر مى خواهى دعوتت پيشرفت كند بايد آنجا

روايت كرده است، كه گفت: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم كه هر گاه كسى در سرزمين حلّ، ما بين بريد و مسجد، شكارى را كه بسوى حرم روانست بتير بزند، و تير او

بايد نماز خود را با ايماء و اشاره بخواند و همچنين است اگر در سرزمين منقطع از بلاد اسلام يا سرزمين كفّار باشد كه خوف اسارت و خطر در ميان باشد.

هستند كه در يك منطقه كوهستانى ميان حجاز و شام زندگى مى كردند، زندگى مرفه ، سرزمين آباد، دشتهاى مسطح با خاكهاى مساعد و آماده براى كشت و زرع ، و قصرهاى مجلل

نمايند: چون رسول خدا صلى الله عليه و آله مكه را فتح نمود به امت وعده پيروزى بر سرزمين فارس و روم را داد. منافقين و يهوديان گفتند: آيا فتح مكه و مدينه براى محمد

ابدى است نه «هنگامى كه فرمان پروردگارم فرا رسد آن را درهم مى كوبد، و به يك سرزمين صاف و هموار مبدل مى سازد»! (فاذا جاء وعد ربى جعله دكاء). «و اين وعده پروردگار

كوفه و سرزمين نجف دانسته اند. بعضى تصريح كرده اند كه سينين و سيناء يكى است و معناى آن پر بركت است . و اما «هذا البلد الامين » مسلما اشاره به سرزمين مكه است

در اصل نام مردى از قبيله جهينه بود كه چاهى در آن سرزمين احداث كرد، بعدا آن چاه و آن سرزمين به نام سرزمين بدر و چاه بدر ناميده شد). در اين گيرودار ابوسفيان

بسيار قريه هايى كه در عيششان خدا هلاكشان نمود، و نسلشان را برانداخت ، و سرزمين آنان را به ارث برد، و اينك اين مسكنهاى آنان است كه بعد از ايشان همچنان خالى

گفتم: بسا سالها اتّفاق افتاده است كه ما در سرزمين خودمان ماه را ديده‏ايم، ولى كسى نزد ما آمده كه خلاف آن را در سرزمين ديگر به ما خبر مى‏دهد، در اين صورت چه

و اين كه بعضى گفته اند: مراد اين است كه «مگر اهل مكه نمى بينند كه ما به سرزمين ايشان پرداختيم، و يكى پس از ديگرى، قراء و قصبات ايشان را از ايشان گرفته

روايات اسلامى معلوم مى شود كه نامگذارى سرزمين منى به اين اسم به خاطر آن است كه ابراهيم هنگامى كه به اين سرزمين رسيد و از عهده امتحان برآمد جبرئيل به او

مى‏فرمود: چون روز رستاخيز شود، خدا تبارك و تعالى اولين و آخرين را در يك سرزمين گرد آورد، سپس جارچى جار كشد كجايند اهل فضل؟ پس پيشاهنگان مردم بر خيزند و

آن زمين فرود آمد و لشكريان نيز فرود آمدند و آن حضرت فرمود: اى مردم، اين سرزمين مورد لعن و غضب خداوند است و در طىّ روزگار سه بار- و بنا بر خبر ديگر دو بار-

اسلام دو هجرت رخ داده است: يكى در سال پنجم بعثت، هجرت گروهى از مسلمانان به سرزمين حبشه و ديگرى در سال سيزدهم بعثت، هجرت از مكّه به مدينه. «1». الصحيح من سيرة

از رحمتش فرستاد و از آسمان آبى پاك كننده نازل كرديم . ۴۹ - تا به وسيله آن سرزمين مرده را زنده كنيم ، و آنرا براى نوشيدن در اختيار مخلوقاتى كه آفريده ايم

در آنجا گذاشت و رفت ، بعد از مدتى كه قوم جرهم آمدند و با اجازه هاجر در آن سرزمين منزل كردند، اسماعيل هم به سن ازدواج رسيده با دخترى از ايشان ازدواج كرد،

نمونه جلد ۱۹ صفحه ۴۰۲ ما در سرزمين مكه به خاطر سيطره حكومت مشركان قادر به انجام وظائف الهى خود نيستيم ، قرآن مى گويد: سرزمين خدا محدود به مكه نيست ، مكه

الميزان جلد ۶ صفحه : ۳۸۶ و نيز از جمله دعاهاى آن حضرت درخواستى است كه وقتى به سرزمين مكه آمد و اسماعيل و مادرش (عليهماالسلام ) را در آنجا منزل داد از خداى تعالى

جِئْنَا لِنُفْسِدَ فى الاَرْضِ وَ مَا كُنَّا سرِقِينَ مراد از «ارض » همان سرزمين مصر است كه داخل آن شده اند، و بقيه الفاظ آيه نيز واضح و معناى آنها روشن

). در اينكه باغ كجا بوده ؟ در سرزمين يمن در نزديكى شهر بزرگ صنعاء؟ يا در سرزمين حبشه ؟ يا در ميان بنى اسرائيل در سرزمين شام ؟ و يا طائف ؟ گفتگو تفسير نمونه

و شام كه خداى - عزوجل - بنى اسرائيل را در آنجا سكنى داد و آن را سرزمين مقدس و نيز سرزمين مبارك نام نهاد. قرآن كريم داستان داخل شدن بنى اسرائيل در آنجا را

خاصه آمده كه: «سرزمين طائف جزو سرزمين اردن بود، و چون ابراهيم دعا كرد كه خدايا اهل مكه را از ميوه ها روزى فرما، خداوند آن قطعه از سرزمين اردن را، از آن

پنجاه سال بعد، كورش ‍ پادشاه ، بابل را فتح نمود و به يهود اجازه داد تا به سرزمين خود، فلسطين بروند، و در آنجا ((عزراى كاهن (( تورات را برايشان از بر نوشت

متفرّق انجام داد، كه همگى آن در ماه ذى القعده بود: يكى آن عمره كه آن را از سرزمين عسفان آغاز كرد و بانگ تلبيه برآورد و اين همان عمره حديبيه بود و ديگر عمره

جا نماز خود را تمام كند (يعنى دو ركعت باقى مانده را بجا آورد) هر چند به سرزمين چين رسيده باشد و اعاده همه نماز لازم نيست. (گويند از مدينه تا چين با وسائل

جلد ۲۳ صفحه ۵۱۴ و آنها راستگويانند. ۹ - و براى كسانى كه در «دارالهجرة » (سرزمين مدينه ) و در خانه ايمان ، قبل از مهاجران ، مسكن گزيدند، آنها كسانى را كه

برنگردانند. در اين هنگام زنى به نام «سبيعه » اسلام را پذيرفت ، و در همان سرزمين حديبيه به مسلمانان پيوست ، همسرش خدمت پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم

يك مژده‏اى ندهم؟ گفتم: پادشاها چرا، گفت: اكنون يكى از ديده‏بان‏هاى من از سرزمين شما آمد و به من گزارش داد كه خدا عز و جل محمد را يارى كرده و دشمن او را

السّلام روايت كرده است كه فرمود: هر گاه خداوند اسباب روزى كسى را در شهرى يا سرزمين ترتيب دهد او را بدان جا رفتن نيازمند ميسازد.

كه دخول بمدينه و زيارت مرقد مطهّر پيمبر صلّى اللَّه عليه و آله و أئمّه آن سرزمين را به انتظار بازگشتنش واگذارد، زيرا چه بسا كه بمدينه باز نگردد، يا پيش از

دارى منصوب كند، و امور مالى كشور و خزانه هاى زمين را كه مراد از آن همان سرزمين مصر بوده باشد به وى محول نمايد. ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۲۷۴ و اگر

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۲، كِتَابُ الْحَج : و پيمبر (ص) در سرزمين عرفه، در سمت چپ كوه وقوف كرد، پس ‏مردم بسوى گامهاى شتر آن حضرت مبادرت آغاز كردند،

يعنى بعد از آنكه زندگيش از مرگش شناخته نشود، و معلوم نباشد كه او در كدام سرزمين است، و بعد از آنكه چهار سال‏ از چهار طرف از وى جستجو بعمل آيد، و خبر زنده

فرمود: اوّل شهادت دروغى كه در اسلام داده شد گواهى هفتاد تن بود كه چون به چاه سرزمين حوأب رسيدند (جايى است نزديك بصره) و سگان شروع به پارس كردند و آن زن همراهشان

راجعون، هلاك شديم، امام فرمود: از چه روى؟ عرض كردم: از اين جهت كه در اين سرزمين لباسى نفروخته‏ام كه از من خريده باشند مگر اينكه معيّن كردم كه چقدر خريده‏ام

شكم ماهى مى ماند. ۱۴۵ - (به هر حال ما او را رهائى بخشيديم و) او را در يك سرزمين خشك خالى از گياه افكنديم در حالى كه بيمار بود. ۱۴۶ - و كدوبنى بر او رويانديم

آدمى برسد، آن جا ورم مى كن.د و اين درخت، در سرزمين «تهامه» و نيز در هر سرزمين خشك و بى آب و علف مى رويد. سرزمين هايى كه مجاور صحراى خشك باشد. و درختى كه در

ها» كدام سرزمين است ؟ در ميان مفسران گفتگو است : بعضى آن را اشاره به سرزمين «خيبر» دانسته اند كه بعدا به دست مسلمانان فتح شد. بعضى اشاره به سرزمين مكه . بعضى

صادق عليه السّلام در باره حميل سؤال كردم، فرمود: و حميل چيست؟ گفتم: زن از سرزمين خود به اسارت ميرود، در حالى كه كودكى خردسال بهمراه دارد، و ميگويد: او پسر

از شير باز گيرد در تمام اين مدّت ثواب كسى را دارد كه شبانه روز در مرز از سرزمين اسلام براى خدا پاسدارى ميكند، و چنانچه در اين بين از دنيا برود براى او أجر

السّلام نوشت كه درّه دختر مقاتل در گذشته و قطعاتى از اراضى مزروعى در فلان سرزمين بجا نهاده است، و براى سرور ما قطعاتى افزون از ثلث را وصيّت كرده، و ما اوصياء

پدران خود را بر آن دين يافتهايم منصرف كنى ، تا در نتيجه سرورى بر ما و بر سرزمين ما را بدست آوريد، و چون چنين است ابدا به شما ايمان نخواهيم آورد (۷۸) فرعون

بعضى با توجه به اينكه نام بت بزرگ اين قوم بعل بوده معتقدند كه اين پيامبر از سرزمين شامات برخاست ، و مركز فعاليت او را شهر بعلبك مى دانند كه امروز جزء لبنان

فشرده پايان يافت و اكنون نوبت قوم ثمود است همان جمعيتى كه طبق نقل تواريخ در سرزمين وادى القرى در ميان مدينه و شام زندگى داشتند. باز در اينجا مى بينيم كه قرآن

تابش آفتاب بپوشاند. احـتمال ديگرى كه در تفسير اين جمله گفته اند اين است كه سرزمين آنها يك بيابان فاقد كـوه و درخـت و پـنـاهـگـاه بـود، و چـيـزى كـه آنها را

عليه و آله و سلّم ) تفسير شده ، و حتى در بعضى مى خوانيم كه به داستان بخشيدن سرزمين فدك به فاطمه زهرا (عليهاالسلام ) نظر دارد. ولى همانگونه كه بارها گفته ايم

و باكى نيست بر خواندن نماز در پوستين‏هاى خوارزمى و نيز پوستينهائى كه در سرزمين حجاز دبّاغى مى‏كنند، همچنين نماز خواندن در پشم حيوان مرده (يا جامه‏اى كه

شكايت به محكمه برد، قاضى او را تا چهار سال امر بصبر مى‏كند و خود به اطراف سرزمين كه مرد در آنجا مفقود شده توسط نوشتن نامه بمأمورينش و دستور پى‏جوئى از حال

نزار سوار شويد آنها را به منزلگاه مقرر خود فرود آوريد (استراحت دهيد) اگر سرزمين خشك و بى‏گياه باشد زود خود را نجات دهيد و بگذريد و اگر فراوانى و خوشى باشد

ايران شكست خورد، و ظاهرا مراد از كلمه ((ارض (( سرزمين حجاز و مراد از ((ادنى الارض (( نزديكيهاى اين سرزمين است ، و الف و لام در كلمه ((الارض (( الف و لام

هود پيامبر بزرگ خدا هستند، كه از سرزمين احقاف (يا يمن ) مبعوث شد، و قوم ثمود، قوم پيامبر خدا صالح هستند كه از سرزمين وادى القرى (ميان مدينه و شام ) مبعوث

الارض بغير الحق و قالوا من اشد مناقوة ). مى دانيم آنها جمعيتى بودند كه در سرزمين احقاف در ناحيه « حضرموت » در جنوب « جزيره عربستان » زندگى داشتند، و از نظر

اختيار و امينى .(۵۴) گفت خزينه هاى اين سرزمين را به من بسپار كه من نگهدار و دانايم .(۵۵) بدينسان يوسف را در آن سرزمين تمكن داديم كه در آن هر كجا كه مى خواست

و همچنان سنگها را بدانها زدند تا تنشان دانه آبله زد و تا بآن روز (در آن سرزمين) آبله ديده نشده بود و نه آن نوع پرنده پيش از آن ديده شده بود و نه بعد از

كانوا يعلمون ). تفسير نمونه ، جلد۱، صفحه : ۳۷۴ درباره اين دو فرشته كه به سرزمين بابل آمدند، افسانه ها و اساطير عجيبى بوسيله داستان پردازان ساخته شده و به

و آزادشان كنى ، ولى چون مقصود اصلى اين بوده كه بنى اسرائيل را از مصر به سرزمين مقدس ‍ منتقل كنند، سرزمينى كه خداى تعالى وعده اش را به ايشان داده بود به

پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم آمدند و عرض كردند: اى رسول خدا! سرزمين ما چند سال است كه به خشكسالى گرفتار شده است. خداى تبارك و تعالى را بخوان

«خدايا نام اين موقف «جمع» است، پس- بيمن معنى آن- همگى جوامع خير را در اين سرزمين براى من جمع كن. خدايا مرا از آن خيرى كه از تو مسألت كردم تا آن را در فضاى

مَلَكٌ ... «۱» فرمود: هنگامى كه پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم به سرزمين «قديد» درآمد به على عليه السّلام فرمود: اى على! من از خدايم خواستم كه ميان

پروردگار، دورى از وطن ، و بيرون شدن از بين قوم و فاميل مشرك ، و رفتن به سرزمين غربت براى خداست ، يعنى من اين زحمت ها را تحمل مى كنم ، تا در غربت كسى مانع

چگونه مُردگان را زنده مى كند؟ فرمود: آيا هيچ از سرزمين هاى بى آب و علف گذشته اى، و آيا پس از چندى از همان سرزمين عبور كرده و ديده اى چگونه در همان زمين گياهان

بلكه دوستان انتظار انتقامجوئى شديد مسلمين ، و به راه انداختن حمام خون در آن سرزمين كفر و شرك و نفاق و كانون دشمنان سنگدل و بى رحم داشتند، و حتى بعضى از پرچمداران

فاتح ابو سفيان ، پس از پيروزى به سرعت راه مكه را پيش گرفتند، هنگامى كه به سرزمين «روحاء» رسيدند از كار خود سخت پشيمان شدند و تصميم به مراجعت به مدينه و نابود

زندگى مرفه مادى و فراموش كردن خدا و رستاخيز به فساد و هلاكت كشيده شدند و سرزمين دلشان همچون بيابانى خشك و بائر، از گلهاى ملكات ارزشمند انسانى و ميوه هاى

بود، بت هاى مكه را بشكست ، و بنيان شرك را ويران ساخت ، و مؤ منين وارث آن سرزمين شدند، در حالى كه از آنجا با ذلت و خوارى بيرون گشته بودند و اگر كلمه ((معاد((

آن را مطرح كردند يكى گفت كشتن يوسف لازم است . ديگران گفتند بايد او را به سرزمين دور دستى پرت كرد كه نتواند نزد پدر برگردد، و روى خانواده را ببيند، و به

ندارد اما مهاجرت از محيط آلوده به محيط پاك مهاجرت به سوى خدا است . مهاجرت به سرزمين انبياء و اوليا و كانونهاى وحى الهى مهاجرت به سوى خدا است همانگونه كه سفر

آيد كه اين دو بزرگوار خانه كعبه را بنا كرده اند، و براى عبادت كردن خدا در سرزمين و ثنيت و بت پرستى بنا كرده اند، و اينكه پاره اى داستان سرا، و به پيروى آنان

شد كه اى موسى ! (۱۱) من خود پروردگار توام كفشهاى خود را بيرون آر كه تو در سرزمين مقدس طوى هستى (۱۲) من تو را برگزيده ام به آنچه بر تو وحى مى شود گوش فرا

كرده كه گفت : حذيفة بن يمان در روزگارى كه با اهل شام به سرزمين ارمنيه و با اهل عراق به سرزمين آذربايجان مى رفت و سرگرم فتح آنجا بود به اين مطلب برخورد

اسماعيل رفته بود. و آن وقت كه اسماعيل و مادرش را در آن جا اسكان داد و به سرزمين فلسطين بر گشت، و براى نوبت دوم به ديدن آن ها رفت، ديد كه قوم «جُرهُم»، دور

اين فرقه از يهود قومى هستند كه در ماوراى چين زندگى مى كنند، و بين آنان و سرزمين چين وادى ريگزارى فاصله است ، قومى هستند كه چيزى از شرايع و احكام تورات را

آمادگى جدى براى قربانى او به فرمان خدا! بردن زن و فرزند و گذاشتن آنها در سرزمين خشك و بى آب و گياه مكه در جائى كه حتى يك نفر سكونت نداشت ! قيام در برابر

مى دانيد چه كسى در گمراهى آشكار است ؟ ۳۰ - بگو: به من خبر دهيد اگر آبهاى (سرزمين ) شما در زمين فرو رود چه كسى مى تواند آب جارى در دسترس شما قرار دهد؟ تفسير :

دارد، نخست اينكه به معنى درس نخوانده است ، دوم اينكه به معنى كسى است كه در سرزمين مكه تولد يافته و از مكه برخاسته است ، سوم به معنى كسى است كه از ميان امت

كند و اين دعا و تبرى هر دو در دنيا و در اوايل عهد وى و قبل از مهاجرت به سرزمين بيت المقدس بوده است ، به دليل اينكه در همين سياق از خدا حكم و دستور خواسته

«خداوند صاعقه اى از آسمان بر باغ تو فرستد و در مدتى كوتاه اين سرزمين سرسبز و خرم را به سرزمين بى گياه و لغزنده اى تبديل كند» (و يرسل عليها حسبانا من السماء

تجارت سفری به شام كرده، ممكن است در آن جا، داستان هاى كتابش را از رهبانان آن سرزمين گرفته باشد. در حالی كه سفرهاى آن جناب به شام عبارت بود از: يك سفر كه با

چادرنشينان و خانه بدوشانى كه از قبايل ربيعه و مضر مى‏باشند؛ از آنجا كه خورشيد در سرزمين عربستان برمى‏آيد و مذحج يمن، بيشتر تيره‏اى هستند كه به بهشت مى‏روند و حضرموت

(صلى اللّه عليه و آله ) اين اموال را در ميان مهاجرين كه دسته اى آنها در سرزمين مدينه از مال دنيا تهى بود و تعداد كمى از انصار كه نياز شديدى داشتند تقسيم

به جهاد و مبارزه، از روى تن‌پرورى و ترس، از رفتن به جبهه نبرد و ورود به سرزمينِ‌ «1». در آيات متعدّدى از قرآن ويژگى‌هاى گمراهان و غضب شدگان و مصاديق آنها

نام خداى رحمان و رحيم. سوگند به دو سرزمين (انبيا خيز) شام و بيت المقدس (يا قسم به انجير و زيتون). (۱) و سوگند به سرزمين طور سينا. (۲) سوگند به مكّه، اين

محمد! بر من بانگ مى زنى ، و مرا ميرانى ؟ تو نمى دانى قوم و عشيره من در اين سرزمين از همه بيشتر است . در اينجا آيه بعد نازل شد اين جاهل مغرور تمام قوم و عشيره

از على (عليه السلام ) مى خوانيم كه روزى حضرت از كوفه خارج شد و به نزديك سرزمين «غرى » (نجف ) آمد و از آن گذشت اصبغ مى گويد: ما به او رسيديم در حالى كه

كند و عذابى است طغيانگر سپس به سراغ سرنوشت «قوم عاد» مى رود، قومى كه در سرزمين «احقاف » (در شبه جزيره عرب يا يمن زندگى مى كردند) قامتهائى طويل ، اندامى

بياييد دست به دامن اين نور وحى الهى بزنيد تا از وادى ظلمات در آييد، و در سرزمين نور قدم بگذاريد. به هر حال جائى كه پيامبر با تمام علم و آگاهيش بدون هدايت

فَاعْبُدُونِ»: در اين آيه خطاب را متوجه به مؤمنين كرده ، آن مومنينى كه در سرزمين كفر قرار دارند، و نمى توانند تظاهر به ديندارى كنند، و دين حق را آشكار ساخته

كه فرمود: معناى آيه اين است كه وقتى در زمين خدا عصيان مى شود، و تو در آن سرزمين زندگى مى كنى ، از آنجا بيرون شو و به جاى ديگر نقل مكان كن. همه انسانها مى

مى كنند - و آن فيى ء ناميده مى شود - و ميراث كسى كه وارثى نداشته باشد، و سرزمين و اموالى كه پادشاهان به اين و آن مى بخشيدند - در صورتى كه صاحب آن شناخته

مورد بحث مى گويد: فرعون در ميان قوم خود ندا داد كه اى قوم من ! آيا حكومت سرزمين پهناور مصر از آن من نيست ؟ و اين نهرهاى عظيم تحت فرمان من قرار ندارد؟ و

با فراغت، به حاجت خواهى از خدا و عبادت او بپردازد، و آن محل، عبارت بود از سرزمين «بيت المقدس». و اين كه بعضى گفته اند: «مراد از جمله مورد بحث، اين است كه

ديگران نيز نبوده اند گاهى خانه هائى از طلا، و گاهى نزول فرشتگان و زمانى تبديل سرزمين خشك و سوزان مكه به يك باغستان پر آب و ميوه ، و گاهى موضوعات ديگر از پيامبر

پيامبر صلى الله عليه و آله به مسلمانان فرمود: يكى از برادران شما در خارج از سرزمين حجاز از دنيا رفته است ، حاضر شويد تا به پاس خدماتى كه در حق مسلمانان كرده

او مى كنند». در آيه ۳۱ سوره عنكبوت در مورد فرشتگانى كه مامور در هم كوبيدن سرزمين قوم لوط بودند آمده است : و لما جائت رسلنا ابراهيم بالبشرى تفسير نمونه جلد

حيوانى و خادمى با خود بردارد، پستى ها و بلنديهاى زمين را پشت سر گذاشت ، تا به سرزمين مدين رسيد، در آنجا به درختى رسيد، و ديد كه در زير آن ، چاهى است ، و مردمى

در اين كلام جمله اى حذف شده ، و تقدير آن اين است كه : يعقوب و خاندانش از سرزمين خود بيرون شده و بسوى مصر حركت كردند، و چون وارد مصر شدند... مفسرين در تفسير

ايم مگر مردانى از اهل دهكده ها را كه به آنها وحى مى كرده ايم چرا در اين سرزمين نمى گردند تا بنگرند سرانجام كسانى كه پيش از آنان بوده اند، چسان بوده است

كم نظير و يا بى نظير بود. چون مكه و طائف را برايش فتح كرد و اسلام را در سرزمين جزيره گسترش داد و شرك را ريشه كن و يهود را ذليل و نصاراى جزيره را برايش

شدن قيامت ذكر فرمود: اول ظهور دجال و ديگر نزول عيسى ، و سوم آتشى كه از قعر سرزمين «عدن » برمى خيزد و «دود». حذيفه سؤ ال مى كند: يا رسول الله (صلى اللّه عليه

معجزاتش نگردد، و ثانيا به اينكه مى خواهد نژاد قبط را از سرزمينشان كه همان سرزمين مصر است بيرون كند، و اين تهمت تهمتى است سياسى تا بدان وسيله افكار عمومى

تهمتى است كه فرعون به ايشان زده كه شما يك توطئه سياسى عليه مجتمع قبطى در سرزمين مصر كرده ايد و قبلا با رئيس خود، موسى قرار گذاشته ايد كه او ادعاى نبوت كرده

اينكه نبايد از اين كارهاى نادرست بنى اسرائيل تعجب كرد، زيرا اين اعمال محصول سرزمين قلب آنها است كه با آب شرك آبيارى شده ، و چنين سرزمينى كه با چنان آبى آبيارى

مُّصبِحِينَ * وَ بِالَّيْلِ أَفَلا تَعْقِلُونَ»: يعنى: و شما، همواره صبح و شام از سرزمين آنان عبور مى كنيد. چون مردم لوط در سرزمينى وسط شام و حجاز زندگى مى كردند

برايم حديث كرد كه فرمود: چون روز قيامت شود خداى تعالى تمامى مردم را در يك سرزمين جمع مى كند، در حالى كه همه پا برهنه و لخت و عريان باشند، پس در موقف حشر

جَاءَنَا»: معناى كلمۀ «ظَاهِرِين»، غلبه و علوّ در ارض است. و منظور از «أرض»، سرزمين مصر، و منظور از «بأس اللّه»، اخذ خدا و عذاب اوست. و استفهام در آيه، انكارى

كلمه «هيهنا» اشاره است به مكان حاضر و نزديك ، كه مراد از آن در آيه همان سرزمين ثمود است و كلمه «آمنين » حال از نايب فاعل «تتركون » است . ترجمه تفسير الميزان

تواريخ آمده است كه عرب جاهلى به خاطر احترام فوق العاده اى كه براى كعبه و سرزمين مكه قائل بود گاهى قطعات سنگى از آنجا را با خود به نقاط ديگر مى برد و مورد

حقيقت را روشن سازد كه قرآن و وحى آسمانى نيز همچون دانه هاى باران است كه بر سرزمين دلها نازل مى شود، همانگونه كه تنها زمينهاى آماده از قطرات حياتبخش باران

روحانى آن حضرت و شاهدى براى اين بحث است : روزى كه امام (عليه السلام ) به سرزمين انبار (يكى از شهرهاى مرزى عراق ) رسيد جمعى از دهقانان در برابر آن حضرت طبق

مرحله «نبوت » (دقت كنيد). اين سخن درست به اين مى ماند كه بگوئيم : فلان كس در سرزمين حجاز نيست ، چنين كسى مسلما در مكه نخواهد بود، اما اگر بگوئيم در مكه نيست

بايشان امان داد، پس بر او در آمدند، «تبّع » بايشان گفت : مى خواهم در اين سرزمين بمانم ، براى اينكه مرا خيلى معطل كرديد، گفتند تو نميتوانى در اينجا بمانى

مبلّغان اسلام و مأمورين رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» بودند، كه در سرزمين «تهامه»، مردم را با نصيحت به اسلام دعوت مى كردند، از راه رسيد و عرضه داشت:

رسول گرامى خود و مؤمنان را بر كفار پيروز كرد. براى اين كه مسلمانان داخل سرزمين كفار شده، و به داخل خانه آنان قدم نهاده بودند و در چنين وضعى، جز جنگ و خونريزى

در قرآن مجيد مى خوانيم : و كذلك مكنا ليوسف فى الارض : اين چنين يوسف را در سرزمين مصر تمكين بخشيديم (و همه گونه قدرت در اختيار او قرار داديم ).

تولد اسماعيل و اسحاق (عليه السلام ) و بعد از آنكه اسماعيل و مادرش را از سرزمين فلسطين بسرزمين مكه منتقل كرد، همچنانكه بعضى از مفسرين نيز متوجه اين نكته

صفحه ۲۱۰ ترسيد درباريان فرعون او را بكشند، و خداى تعالى او را بيرون و به سرزمين مدين برد، همين كه شعيب او را احضار كرد، و موسى داستان خود را براى او گفت

بى پايان خود مقدارى را كه - در مثل - از سوراخ سوزن عبور كند ظاهر ساخت ، و سرزمين طور را آنطور متلاشى و كوه ها را منهدم ساخت و موسى از ترس افتاد و مرد، بلكه

بود يا پس از ورود به شام ، به نظر مى رسد پس از ورود به شام بوده است زيرا سرزمين بابل كوهى ندارد. ۵ - معاد جسمانى : بيشتر آياتى كه در قرآن مجيد درباره رستاخيز

خوانيم : فنبذناه بالعراء و هو سقيم و انبتنا عليه شجرة من يقطين «ما او را در يك سرزمين خشك و خالى افكنديم در حالى كه بيمار بود و كدوبنى بر او رويانديم » (تا در

» و «زقوم » را به گياه تلخ و بدبو و بدطعمى تفسير كرده اند كه نمونه آن در سرزمين «تهامه » مى روئيده است ، و شيره تلخ و سوزنده اى داشته ، چگونه مى توان ميان

ممكن است آنجناب اول از آسمان به سرانديب فرود آمده ، و بار دوم از سرانديب به سرزمين مكه هبوط كرده باشد، نه به دو نزول ، در عرض هم ، تا جمع ممكن نباشد. و در

(۱۸۱) و با ترازوى درست ، وزن كنيد (۱۸۲) و چيزهاى مردم را كم ندهيد و در اين سرزمين به فساد مكوشيد (۱۸۳) و از آنكه شما و مردم گذشته را آفريده است بترسيد (۱۸۴)

، و خدايتعالى بايشان وحى فرستاد كه بسرزمين بابل بيائيد، دو ملك روانه آن سرزمين شدند، در آنجا خداوند ايشانرا خسف نموده ، بين زمين و آسمان وارونه ساخت ،

بنى اسرائيل است كه در ساحل يكى از درياها (ظاهرا درياى احمر بوده كه در كنار سرزمين فلسطين قرار دارد) در بندرى بنام ايله (كه امروز بنام بندر ايلات معروف مى

مراجعه مى كنيم ، كه زن و فرزند خود را (از موطن اصلى ) حركت مى دهد، و به سرزمين مكه مى آورد، و در آنجا اسكان مى دهد، و نيز بماجرائيكه بعد از اين اسكان پيشامد

بوده باشد، ولى در كعبه نباشد، ولى ممكن نيست كسى در كعبه (كه تقريبا وسط اين سرزمين است ) باشد، و در حرم نباشد (پس كسى هم كه ايمان دارد، حتما مسلمان نيز هست

شود به همين جهت است كه در محل مرتفعى از بدن آنها قرار دارد (درباره خصوصيات سرزمين اعراف كه در آيه آمده پس از پايان تفسير آيات به تفصيل سخن خواهيم گفت ). سپس

على رجل من القريتين عظيم : چرا اين قرآن بر شخصيت بزرگ و مرد ثروتمندى از سرزمين مكه يا طائف نازل نشده است ؟! (زخرف آيه ۳۱). ۳ - بنى اسرائيل به «اشموئيل

كه اساس قدرت و اركان همبستگى هاى آن با تيشه هاى تفرقه در هم كوبيده شود، سرزمين آنان براى هميشه جولانگاه بيگانگان و قلمرو حكومت استعمارگران خواهد بود، راستى

درباره اهل كتاب معمول مى داشت ، و اين حكم وقتى قابل اجرا است كه مردى در سرزمين غربت بميرد، و از مسلمانان كسى بر بالينش ‍ نباشد، ناگزير از اهل كتاب دو نفر

مدعيان نبوت ، نامشان آمده ، يوذاسف است ، كه بعد از يكسال از سلطنت طهمورث ، در سرزمين هند ظهور كرد، ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۲۹۵ و دستور فارسى نويسى را

پدرانشان را برخوردار كرديم تا عمرهايشان دراز شد مگر نمى بينند كه ما داريم اين سرزمين را از طرف آن نقصان مى دهيم پس ‍ چگونه ايشان غالب اند (۴۴) بگو من فقط شما

نور است و روشـنـائى ، و آدمـى را از ظلمات اوهام و پندارها بيرون آورده به سرزمين حقايق رهنمون مى گردد. ديگر اينكه آنها بعد از فراموش كردن خدا به معاد و لقاء

است كه در سرزمينى زندگى مى كردند كه نه نانشان تأمين بوده و نه جانشان، و نه سرزمين خرّمى بود كه ديگران بدانجا آيند، و نه جان ديگران در آن جا تأمين مى شد. پس