نتایج جستجو

«وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناعِمَةٌ لِسَعْيِها راضِيَةٌ» معلوم است كه ظرف رضا و نعمت آخرت و ظرف سعى دنيا است. انصاب: [مائده:90]. [مائده:3]. نصب (بروزن فَلْس و

این کلمه «أَفْرِغ» از مادّه «افراغ» به معناى ریختن مادّه سیّالى از ظرف است به طورى که ظرف از آن خالى شود. فرغ‌ (۶ بار) وَ رَبّنَا عَلَيْنَا صَبْرا لَمّا قَالُوا

مى‏كشد تغيير دهنده پوستهاى بدن است. لوح محفوظ [بروج:22و21]. لوح محفوظ كه ظرف قرآن است عبارت اخراى كتاب مكنون و امّ الكتاب است كه در «اُمّ» ذيل آيه [زخرف:4]

است. وعاء: ظرف. اين تسميه از آن جهت است كه مال در ظرف جمع و حفظ مى‏شود به سينه انسان گويند:«وِعاءُ عِلْمِهِ وَ عَقيدَتِهِ» يعنى سينه‏اش ظرف دانش و عقيده

مكان اضافه شود ظرف مكان است مثل دو آيه فوق و چون به زمان اضافه شود ظرف زمان است مثل: «اَزُورك بين العصر و لااصيل» از قرآن مجيد بر آن ظرف زمان مثلى پيدا

مى‏گويد: كأس ظرف است با شراب «اَلْاِناءُ بِما فيهِ مِنَ الشَّرابِ» و در ظرف تنها و شراب تنها نيز به كار رود طبرسى نيز ذيل آيه [صافات:45]. ظرف توأم با شراب

مى‏گويد: كأس ظرف است با شراب «اَلْاِناءُ بِما فيهِ مِنَ الشَّرابِ» و در ظرف تنها و شراب تنها نيز به كار رود طبرسى نيز ذيل آيه [صافات:45]. ظرف توأم با شراب

مقابل آن چنان تسلط و برترى داشته باشد که مجال مقاومت به او ندهد، درست مانند ظرف آبى که بر شعله کوچک آتشى ریخته شود که در دم آن را خاموش کند. بعضى از مفسران

آیات شامل این کلمه رحل‌ (۴ بار) ه‌ (۳۵۷۶ بار) ظرف (مثل خورجين و انبان) و بار سفر و كوچ. معانى ديگر هم دارد كه در قرآن مجيد يافته نيست [يوسف:62]. طبرسى

مى‏دهد كه راجع به تخلّف از جهاد مى‏باشد. * [غافر:10]. اگر «اِذْتُدْعَوْنَ» ظرف «مَقْتِكُم» باشد در اينصورت مقت آنها نسبت به نفسشان در موقع دعوت انبیاء، همان

تکرار در قرآن: ۴(بار) لیست کلمات مشتق شده در حال بارگیری... ظرف (مثل خورجين و انبان) و بار سفر و كوچ. معانى ديگر هم دارد كه در قرآن مجيد يافته نيست [يوسف:62]

حاصل مطلب طبرسى آنست كه توبه آنها توبه واقعى است و علّت عدم قبول، گذشتن ظرف عمل و زمان تكليف و همچنين مجبور بودن است. نا گفته نماند چنانكه در «ايمان»

پیروزی)؛ و در آن روز، مؤمنان (بخاطر پیروزی دیگری) خوشحال خواهند شد... در ظرف چند سال. امر، امر خداست چه پيش [از پيروزى‌] و چه بعد [از پيروزى‌] و در آن

فَيْضاً» يعنى سيل زياد و جارى شد «فاضَ‏الِاناءُ فَيْضاً» ظرف از آب پر شد. «اَفاضَهُ صاحِبُهُ» صاحبش ظرف را پر كرد. «اَفاضُوا مِنْ مِنى اِلى مَكَةٍ» از منى به

[طه:58]. سوى به كسر و ضم سين خوانده شده و معنى آن عدل و وسط است «مكاناً» ظاهراً ظرف است و سوى صفت مكان يعنى ميان ما و شما وقتى معين كن در مكانى را كه مسافت آن

کلمه بدء (۱۵ بار) ف‌ (۲۹۹۹ بار) شروع. [يوسف:76] شروع كرد به ظروف آنان پيش از ظرف برادرش. الظّالِمِين بِأَوْعِيَتِهِم نَجْزِي وِعَاء کَذٰلِک قَبْل جَزَاؤُه

«وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناعِمَةٌ لِسَعْيِها راضِيَةٌ» معلوم است كه ظرف رضا و نعمت آخرت و ظرف سعى دنيا است. انصاب: [مائده:90]. [مائده:3]. نصب (بروزن فَلْس و

مى‏دهد كه راجع به تخلّف از جهاد مى‏باشد. * [غافر:10]. اگر «اِذْتُدْعَوْنَ» ظرف «مَقْتِكُم» باشد در اينصورت مقت آنها نسبت به نفسشان در موقع دعوت انبیاء، همان

منظور خالى كردن محل از آن (مجمع) در الميزان فرموده: مؤمنان نفوس خود را به ظرف و صبر را به آب و اعطاء خدا را به ريختن آب تشبيه كرده‏اند. [قصص:10]. درباره

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... شروع. [يوسف:76] شروع كرد به ظروف آنان پيش از ظرف برادرش. ه خلق عود ثم وله اله الله ما من هو قول ک کم ل ف هم حقق انن ب جزى کيف

آن است و اصل آن از «كَنَزْتُ التَّمْرَ فِى الْوِعاءِ» است يعنى خرما را در ظرف محفوظ داشتم. در مصباح گفته: «اَلْكَنْزُ: اَلْمالُ الْمَدْفُونُ» همچنين است

بين برد. * [ذاريات:290]. صرّه جماعتى است منضّم به هم گوئى جمع شده و در يك ظرف قرار گرفته‏اند (راغب) به معنى ضجّه و صيحه نيز آمده است (اقرب). طبرسى آن را

شكستشان، به زودى پيروز خواهند شد در نزديكترين سرزمين، و[لى‌] بعد از شكستشان، در ظرف چند سالى، به زودى پيروز خواهند گرديد. در (جنگی که به) نزدیکترین زمین (به دیار

بهره‏هاى ديگر از آنها مى‏برد. * [انعام:25]. اَكَنَّه جمع كِنّ است به معنى ظرف و غلاف و آنچه چيزى در آن مستور مى‏شود يعنى بر قلوب آنها پرده و سرپوشها قرار

كشّاف ذيل آيه اوّل مى‏گويد: يعنى پر مى‏شود از اشك تا جارى شود زيرا فيض پر شدن ظرف و ريختن از جوانب آن است و در ذيل آيه دوّم مى‏گويد: من بيانيّه است اين مثل

است يعنى روز سختى را كه در جلو دارند وا مى‏گذارند و ناديده مى‏گيرند. واگر ظرف «يذرون» باشد به معنى عقب و پس مى‏باشد. در آيه [كهف:79]. طبرسى و راغب تصريح

آتش دوزخ. سجن‌ (۱۲ بار) [مطفّفين:7-9] از اين سه آيه بدست مى‏آيد كه سجّين هم ظرف متاب فاجران و هم كتاب مرقومى است اين سخن بنابر تجسم بنابر تجسم عمل چنين است:

كشّاف ذيل آيه اوّل مى‏گويد: يعنى پر مى‏شود از اشك تا جارى شود زيرا فيض پر شدن ظرف و ريختن از جوانب آن است و در ذيل آيه دوّم مى‏گويد: من بيانيّه است اين مثل

اسقاء. [بقره:60] سقاية: ظرفيكه با آن آب مى‏دهند (مشربه) [يوسف:70]. گويا آن ظرف هم مشربه بود كه سقايه گقته و هم پيمانه بود كه در آيات ديگر آن را صواع گفته

بين برد. * [ذاريات:290]. صرّه جماعتى است منضّم به هم گوئى جمع شده و در يك ظرف قرار گرفته‏اند (راغب) به معنى ضجّه و صيحه نيز آمده است (اقرب). طبرسى آن را

غالباً منفى آن نزديك به حال است مثل [ص:8]. بلكه هنوز عذاب را نچشيده‏اند. دوّم: ظرف است به معنى حين و به قول ابن مالك به معنى «اذ» و مخصوص است به ماضى مثل [اسراء:67]

اسقاء. [بقره:60] سقاية: ظرفيكه با آن آب مى‏دهند (مشربه) [يوسف:70]. گويا آن ظرف هم مشربه بود كه سقايه گقته و هم پيمانه بود كه در آيات ديگر آن را صواع گفته

اسقاء. [بقره:60] سقاية: ظرفيكه با آن آب مى‏دهند (مشربه) [يوسف:70]. گويا آن ظرف هم مشربه بود كه سقايه گقته و هم پيمانه بود كه در آيات ديگر آن را صواع گفته

حرم امنى قرار نداديم كه ميوه‏هاى هرچيز به آن جمع مى‏شود؟ و بقولى «حرماً» ظرف است يعنى آيا آنها را در حرم امنى تمكن و قدرت نداديم؟. * [نور:55]. و حتما تمكن

به آن است كه در قيامت مثل دنيا تزاحم نيست سموات و ارض در عين اينكه ظرف بهشت‏اند ظرف آتش نيز هستند (به اختصار). نگارنده گويد: به نظر مى‏آيد مطلب چنين باشد

مى‏كشد تغيير دهنده پوستهاى بدن است. لوح محفوظ [بروج:22و21]. لوح محفوظ كه ظرف قرآن است عبارت اخراى كتاب مكنون و امّ الكتاب است كه در «اُمّ» ذيل آيه [زخرف:4]

گوئيم: ابداً چنين نيست زيرا در روزگارى كه حدود و احكام اسلامى اجرا مى‏شد در ظرف چهارصد سال فقط شش بار حكم دست بريدن اجرا شده است (برهان قرآن ص 171) شاهد صدق

براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است.‏ ذَکّرْهُم اللّه وَ إِن النّور فِي إِلَى ذٰلِک الظّلُمَات لَآيَات

تکرار در قرآن: ۴(بار) لیست کلمات مشتق شده در حال بارگیری... ظرف آب كشى و وارد كردن آن به چاه. [يوسف:19] طبرسى فرموده: وارد آن را گويند كه براى آب آوردن

گوئيم: ابداً چنين نيست زيرا در روزگارى كه حدود و احكام اسلامى اجرا مى‏شد در ظرف چهارصد سال فقط شش بار حكم دست بريدن اجرا شده است (برهان قرآن ص 171) شاهد صدق

«لَظى‌» شعله خالص آتش است. «اوعى» از «وعاء» به معناى ظرف است و مراد از آن، ذخيره كردن چيزى در ظرف است. «شوى» به پوست اطراف بدن گويند. جلد 10 - صفحه 214

بهشت (بیضاء) «بیضاء» به اعتبار مظروف (شراب) صفت براى «کأس» (ظرف شراب) است; نه به اعتبار ظرف. توصیف دیگر آن در آیه بعد به این که مایه دردسر و مستى نمى شود،

مى‏آيد كه «ما» زايد و براى تأكيد است و «يَهْجَعُون» خبر «كانُوا» و «قَليلاً» ظرف متعلق به «يَهْجَعُونَ»مى‏باشد على هذا تقدير آن «كانُوا يَهْجَعوُنَ فى فَليلٍ

مرگ نيست بلكه ثواب و عقاب خدا است. تِلْقاء: جهت و طرفی كه در مقابل است و ظرف مكان بكار مى‏رود «جَلَسَ تِلْقاء فُلانٍ» يعنى مقابل او نشست [اعراف:47]. و

براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است.‏ هم ل ه من ف لا ب قوم فى کم ما اذ يوم وله اله قول الله على

پس ميباشد مقدار آن روز هزار سال از سالهاى دنيا و بنابر اين يوم ظرف عروج است و بعضى آنرا ظرف نزول و عروج دانسته‌اند و گفته‌اند از آسمان تا زمين پانصد سال

و اجبارى كه گفته اند منشاء آن همين است كه ظرف قيامت ظرف جزاء است ، نه ظرف عمل . و وقتى ظرف ، ظرف عمل نباشد ظرف هيچ عمل اختيارى نيست نه نيك و نه بد، چون

فرمود: دست از ايشان باز دارند. بعد ظرف گمشده را در دست آنها يافتند. ثانيا ورثه با آنها مجادله. ايشان گفتند: اين ظرف را از بديل خريده‌ايم، اما چون بيّنه

«أَزْلَفْنا»: نزدیک گرداندیم (نگا: شعراء / ، / ، تکویر / ). «ثَمَّ»: آنجا. ظرف است. مراد وسط دریا است. «الآخَرینَ»: دیگران. مراد فرعون و لشکریان فرعون است

براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است.‏ ال وَ الْآخِر بِاللّه لا اللّه مَن قَال کُنْتُم مِن الّذِين

آسيبى بدو رسد دست به دعاى فراوان بردارد. و ما هر گاه به انسان (بی‌حوصله کم ظرف) نعمتی عطا کنیم رو بگرداند و (از شکر خدا) دوری جوید، و هر گاه شرّ و بلایی

رجلا و للبسنا عليهم ما يلبسون» نيز شاهد بر آن است. جهتش هم اين است كه ظرف دنيا ظرف امتحان است، و امتحان از كسى مى كنند كه اختيار داشته باشد، نه اين كه مانند

هستند پوشيده و پنهان. «قدح» ظرف خالى است كه هرگاه پر شود به آن «كأس» گويند و گاهى كلمه كأس گفته مى‌شود ولى مراد شراب است نه ظرف آن. كلمه‌ «مَعِينٍ» به آب

«لَظى‌» شعله خالص آتش است. «اوعى» از «وعاء» به معناى ظرف است و مراد از آن، ذخيره كردن چيزى در ظرف است. «شوى» به پوست اطراف بدن گويند. جلد 10 - صفحه 214

هستند پوشيده و پنهان. «قدح» ظرف خالى است كه هرگاه پر شود به آن «كأس» گويند و گاهى كلمه كأس گفته مى‌شود ولى مراد شراب است نه ظرف آن. كلمه‌ «مَعِينٍ» به آب

شکیبا، دارای مغفرت و مرحمت است در روزی که ... مراد قیامت است. واژه (یَوْمَ) ظرف (رَحیمٌ) در آیه قبلی، یا مفعول به فعل محذوف (أُذْکُرْ) است. Tabber requires

پس ميباشد مقدار آن روز هزار سال از سالهاى دنيا و بنابر اين يوم ظرف عروج است و بعضى آنرا ظرف نزول و عروج دانسته‌اند و گفته‌اند از آسمان تا زمين پانصد سال

پیامبر صلّی اللّه علیه و آله دستور داد ظرف آبی آوردند، و دست خود را در آن ظرف آب گذارد و زنان هم دست خود را در طرف دیگر ظرف می‌گذاردند، و بعضی گفته‌اند: پیامبر

پس ميباشد مقدار آن روز هزار سال از سالهاى دنيا و بنابر اين يوم ظرف عروج است و بعضى آنرا ظرف نزول و عروج دانسته‌اند و گفته‌اند از آسمان تا زمين پانصد سال

نفرستادیم، بر تو جز ابلاغ رسالت تکلیفی نیست، و ما چون به انسان (بی‌صبر کم ظرف) از لطف و رحمت خود بهره‌ای بخشیم بدان شاد شود و اگر به کیفر کردار خود رنج

عملش مسافت بعيدى بود كه نمى‌ديد آنرا و بنابر معنى اول يوم ظرف است براى تود و بنا بر معنى دوم ظرف است براى فعل مقدر كه اذكر باشد يا يحذركم در آيه سابقه و

پس ميباشد مقدار آن روز هزار سال از سالهاى دنيا و بنابر اين يوم ظرف عروج است و بعضى آنرا ظرف نزول و عروج دانسته‌اند و گفته‌اند از آسمان تا زمين پانصد سال

یحزنون) برخى «لا خوف علیهم ...» را مخصوص قیامت دانسته و جمله «فله أجره» را - که ظرف تحقق آن قیامت است - شاهد بر آن مى دانند و برخى بر آنند که مقتضاى تسلیم خدا

خزانه دار سه ظرف نزد حضرت آورد كه در يكى شير و در ديگرى آب و در سوّمى شراب بود و شنيد كسى گفت اگر ظرف آب را بگيرد خودش و امّتش غرق ميشوند و اگر ظرف شراب را

است يعنى روز سختى را كه در جلو دارند وا مى‏گذارند و ناديده مى‏گيرند. واگر ظرف «يذرون» باشد به معنى عقب و پس مى‏باشد. در آيه [كهف:79]. طبرسى و راغب تصريح

سبوى اسرائيلى بودى آب صاف زلال، و به محض ورود در ظرف قبطى مبدل خون گرديدى. عاقبت فرعون ظرفى مشتمل بر دو ظرف تهيه كه هر دو با هم بياشامند، باز چاره نشد، حتى

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

«مبسوط» (باز و گسترده) و مقابل «مطوى» (پیچیده و لوله شده) است. گفتنى است که ظرف «فى رقّ» متعلق به «مسطور» در آیه قبل است; یعنى، کتابى که در پوستى باز و گسترده

هم متّصل شوند در اين صورت به تدريج هم ديگر را از اثر مياندازند مخصوصاً كه ظرف را حركت بدهيم، على هذا دو دريا كه بوسيله امواج آبشان روى هم مى‏ريزند چطود

بضع ظاهرا پاره‌اى از عدد است كه از آن در فارسى به اند تعبير ميشود و اينمدت ظرف است براى حدوث و تحقّق غلبه نه براى بقاء و دوام آن چون در اينصورت فعل متعدّى

بضع ظاهرا پاره‌اى از عدد است كه از آن در فارسى به اند تعبير ميشود و اينمدت ظرف است براى حدوث و تحقّق غلبه نه براى بقاء و دوام آن چون در اينصورت فعل متعدّى

مقتضای تعبیر (یُطافُ عَلَیْهِمْ) گرد آنها می‌گردانند! تفسیر آیات ۱ - گردش ظرف هایى از شراب ناب، گرداگرد بندگان مخلَص خدا در بهشت (یطاف علیهم بکأس) «کأس»

«لَظى‌» شعله خالص آتش است. «اوعى» از «وعاء» به معناى ظرف است و مراد از آن، ذخيره كردن چيزى در ظرف است. «شوى» به پوست اطراف بدن گويند. جلد 10 - صفحه 214

ارسال دیگران است و نشان مى دهد که فرد «اشقى»، از سوى دیگران تحریک شده بود. ظرف بودن «إذ انبعث...» براى آیه قبل و نیز ضمیرهاى جمع در «فعقروها» و «بذنبهم»

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

الست بربّكم و گواهى آنها همه بر سبيل فطرت و تكوين است نه ظاهرى و عادى. و ظرف اشهاد اين دنيا است از وقت جدا شدن از صلب پدر تا وقت مردن. و در نتيجه شخص روز

ربّک للملئکة إنّى خلق بشرًا) برداشت یاد شده مبتنى بر این نکته است که «إذ» ظرف زمان ماضى بوده و متعلق به «إذ یختصمون» باشد. ۳ - داستان آفرینش انسان و مجادله

هم متّصل شوند در اين صورت به تدريج هم ديگر را از اثر مياندازند مخصوصاً كه ظرف را حركت بدهيم، على هذا دو دريا كه بوسيله امواج آبشان روى هم مى‏ريزند چطود

فعليّه باسميّه و تغيير بعضى از الفاظ ظاهرا براى تفنّن در كلام و تأكيد مرام در ظرف تجدّد و حدوث بافاده ثبوت و دوام است و چنين روزى كه قيامت كبرى است خواهد آمد

يك‌ قطعه‌ نجاست‌ ‌را‌ ‌در‌ يك‌ ظرف‌ بلوري‌ گذارند ‌در‌ يك‌ پارچه حرير و يك‌ دانه‌ جواهر جلد 15 - صفحه 276 ‌را‌ ‌در‌ يك‌ ظرف‌ خزف‌ ‌در‌ يك‌ پارچه‌ پنبه‌ گذارند

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

ساقيان اندازه شراب را بقدر اشتهاى اهل بهشت تقدير مينمايند چون اگر مشروب در ظرف بقدر ميل باشد نه كم نه زياد گواراتر است و در مجمع از امام صادق عليه السّلام

آن شب قدر است يكجا در بيت المعمور كه مسجد ملائكه است در آسمان و بتدريج در ظرف مدّت بيست سال بر پيغمبر خود محمّد بن عبد اللّه صلّى اللّه عليه و اله و سلّم

براى محقق الوقوع بودن آخرت است كه به جاى ماضى تنزيل شده وگرنه «اذ» همواره ظرف زمان ماضى است.‏ وَ فِي عَلَى سِتّة ثُم مَا اسْتَوَى مِن الْأَرْض اللّه ثَلاَثَة

«خمر» نیز «کأس» اطلاق مى شود. «دهاق» که در دو معناى متضاد (با فشار پر کردن ظرف و یا خالى کردن آن) کاربرد دارد، در این آیه به معناى پرکردن به صورت فشرده و

ناامیدى از تأثیر تبلیغاتش در مردم (قال ربّ انصرنى بما کذّبون) در این آیه ظرف «قال» حذف شده و تقدیر آن چنین است: «قال بعد ما آیس من إیمانهم». «باء» در «بما

ترتیل: ترجمه: «أُزْلِفَتْ»: نزدیک گردانده شد (نگا: شعراء / و ). «غَیْرَ»: ظرف یا حال است. «غَیْرَ بَعِیدٍ»: برای تأکید معنی (أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ) است

خود را در ظرف آب بزرگى ميگذاردند و شرايط مذكوره در آيه را ذكر ميفرمودند و از زنها اقرار بر آن ميگرفتند و بيرون ميآوردند و بعد زنها دست در آن ظرف ميبردند

مَّعْدُودَاتٍ»: روزهای اندک. روزهای معیّن. واژه (أَیَّاماً) منصوب است چون ظرف یا مفعول فعل محذوف (صُومُوا) است. واژه (مَعْدُودَاتٍ) صفت است. «عِدَّةٌ»:

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

اصحاب فیل را سردرگم کرده، توطئه آنان را خنثى ساخت. (ألم یجعل کیدهم فى تضلیل) ظرف بودن تضلیل (گمراه ساختن) براى «کید»، مبالغه در همراهى آن دو است; به گونه اى

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

بشر، يعنى قرآن نازل شده است. «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ» 2- ظرف و مظروف بايد متناسب باشند. بهترين كتاب در بهترين شب بر بهترين انسان‌ها نازل

little; you are indeed criminals.” ترتیل: ترجمه: «قَلِیلاً»: روزگار اندکی. ظرف است. مراد مدّت کوتاه عمر انسان، یا روزگار اندک جهان در برابر دنیای جاویدان

الزوجین الذکر و الأُنثى . من نطفة) «نطفه» در اصل به آب اندکى گفته مى شود که ته ظرف باقى مانده باشد (قاموس المحیط). ۳ - پیدایش انسان از آبى اندک (نطفه)، نمودى

سرور صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ ‌است‌. تفسیر آیات ۱- هر حادثه اى در ظرف زمانى و شرایط ویژه خود حتماً اتفاق مى افتد. (لکل نبإ مستقر) «نبأ» مصدر است

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

الرأى»; یعنى، دید سطحى و اندیشه خالى از تفکر و تأمل. «بادى الرأى» مى تواند ظرف براى «اتبعک» باشد. براین اساس معناى جمله «مانریک ...» چنین است: مى بینیم که

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

از لجاجت دست برداشت. لَوْ نَشاءُ ... لَوْ نَشاءُ ... 3- هر مكانى مى‌تواند ظرف قهر خدا باشد. «عَلى‌ مَكانَتِهِمْ» «1». تفسير نمونه. جلد 7 - صفحه 554 4- قهر

a little at night. ترتیل: ترجمه: «قَلِیلاً»: کمی، پاسی. مفعول فیه یا صفت ظرف یا مصدر محذوف است: زَمَاناً قَلِیلاً. یا هُجُوعاً قَلِیلاً. «مَا»: حرف زائد

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

کیفر آن، از اهداف معاد است. (إنّه على رجعه لقادر . یوم تبلى السرائر) «یوم» ظرف براى «رجعه» و بیانگر آن است که ارجاع دوباره انسان، روزى به وقوع خواهد پیوست

اينمعنى را از امام صادق عليه السّلام نقل نموده چون كفات جمع كفت بمعناى وعاء و ظرف است و قرار داديم در زمين كوههاى بلند را و آشامانديم بشما در دنيا آبهاى شيرين

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

فعليّه باسميّه و تغيير بعضى از الفاظ ظاهرا براى تفنّن در كلام و تأكيد مرام در ظرف تجدّد و حدوث بافاده ثبوت و دوام است و چنين روزى كه قيامت كبرى است خواهد آمد

فعليّه باسميّه و تغيير بعضى از الفاظ ظاهرا براى تفنّن در كلام و تأكيد مرام در ظرف تجدّد و حدوث بافاده ثبوت و دوام است و چنين روزى كه قيامت كبرى است خواهد آمد

بضع بيشتر از پنج و كمتر از ده را گويند. و كلمه «رحال » جمع «رحل » به معناى ظرف و اثاث است . و كلمه انقلاب به معناى مراجعت است. و معناى آيه اين است كه يوسف

مشاهده نمود آنها را ملامت فرمود و خطاب از مصدر جلال صادر شد كه بآنها بگو كه در ظرف سه روز عذاب بر شما نازل ميشود و علامت آن آنستكه روز اوّل روى‌هاى آنها زرد

ساقيان اندازه شراب را بقدر اشتهاى اهل بهشت تقدير مينمايند چون اگر مشروب در ظرف بقدر ميل باشد نه كم نه زياد گواراتر است و در مجمع از امام صادق عليه السّلام

ساقيان اندازه شراب را بقدر اشتهاى اهل بهشت تقدير مينمايند چون اگر مشروب در ظرف بقدر ميل باشد نه كم نه زياد گواراتر است و در مجمع از امام صادق عليه السّلام

مى کند و این نشان دهنده آن است که علت فاعلى تبیین حقایق، مشکل ندارد; بلکه ظرف، قابلیت چنان امرى را دارا نیست. ۵- تبیین حقایق، امرى بس مهم و شایسته اقدام

خلق نکرده است. (إنما قولنا لشىء إذا أردنه أن نقول له کن فیکون) «إذا» براى ظرف زمان مستقبل است و بر وقوع متعلق امر «کن» در آینده دلالت دارد، و نیز فعل «نقول»

no people anywhere have ever committed before you?” ترتیل: ترجمه: «إِذْ»: ظرف است برای (أَرْسَلْنا) و امتداد زمانی دارد و مظروف می‌تواند در برخی از اجزاء

باشد و نه متعدى پس همانا خداوند آمرزنده مهربان است.. جلد 3 صفحه 322 تفسير ظرف در صدر آيه يا متعلّق است بغفور رحيم در آيه سابقه يا به اذكر مقدّر و مراد روز

عنوان مظروف همواره در جهنّم مى مانند، مستلزم آن است که خود جهنّم به عنوان ظرف ابدى باشد. ۸- کفر، عامل گرفتار شدن به عذاب ابدى جهنّم (الکفرین ... فادخلوا

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

بزرگ او به موسى(ع) بود. (و لقد مننّا ... إذ أوحینا إلى أُمّک مایوحى) «إذ» ظرف است براى «مننّا»; یعنى نعمت بزرگى که در آیه قبل یاد شد، در آن زمان بوده است

آشاميدن آن آب ظاهرى سبب شده باشد از براى اين محبت باطنى و قلوب ظرف است براى اشراب مانند آنكه بطون ظرف است از براى آتش در قول خداوند متعال انما يأكلون فى بطونهم

الکتب بالحقّ) برداشت یاد شده بر این دیدگاه استوار است که «بالحقّ» متعلق به ظرف مستقر و حال براى «الکتاب» باشد. ۵ - ارائه حق و شناساندن آن به مردم، فلسفه

این که هدهد آب را در دل زمین مى بیند، همان گونه که فردى از شما روغن را در ظرف بلورین مى بیند...». پرندگان: بازدید از پرندگان ۱ حکومت: بازدید از کارگزاران

حضور همه انسان ها در برابر خداوند (یوم یقوم الناس لربّ العلمین) کلمه «یوم» ظرف براى «مبعوثون» است. ۲ - مردم در صحنه قیامت، به حال ایستاده در انتظار فرجام

(و لقد ءاتینا إبرهیم رشده ... إذ قال لأبیه و قومه ما هذه التماثیل) «إذ» ظرف و متعلق به «آتینا» است ; یعنى، اعطاى رشد به ابراهیم(ع) هنگامى بود که او به

از طى آسمان، فناء آن و تبديل بدخان و تحوّل زمين به نيران است و يوم ظاهرا ظرف است براى ميعاد الهى كه مستفاد از آيه قبل ميباشد و محتمل است متعلّق بنعيده

رحمان، شایسته توکل و اتّکال به او است. (هو الرحمن ... علیه توکّلنا) تقدیم ظرف و معمول (علیه) بر فعل (توکّلنا) مفید اختصاص است. ۶ - رحمانیت خداوند، مقتضى

برآوردى نادرست و دور از حقیقت است. (نحن أعلم ... إذ یقول ... إلاّیومًا ) «إذ» ظرف براى «أعلم» است و مراد از آن، این است که خداوند در هنگامى که حتى درست اندیش ترین

انجام دادن عملى و تهیه توشه اى باشند که نشانه صدق امیدشان باشد. ۴ - قیامت، ظرف تحقق لقاءاللّه و حضور در پیشگاه خداوند است. (من کان یرجوا لقاء اللّه فإنّ

است كه نوعا در مقابل بحر ذكر ميشود و مقصود از هر دو تمام كره زمين است كه ظرف مشتبهات است و ستاره‌ها راهنماى خلقند بواقع كه بوسيله آنها امكنه و اوقات و

برداشت یاد شده، مبتنى بر این نکته است که ممنوعیت جن از استراق سمع آسمان، ظرف زمان براى پیدایش این سؤال باشد که خداوند، براى چه منظورى اهل زمین را آفرید;

نزول قرآن بر پیامبر (ص)، تکریم الهى نسبت به وى (نزّل علیک الکتاب) از تقدّم ظرف «علیک» بر مفعول صریح، و همچنین خطاب به پیغمبر (ص)، تکریم خداوند به آن حضرت

شریفه، در مقام امتنان و برشمردن نعمت هایى است که جلوه هاى کرم خداوند است. ۲ - ظرف معلومات انسان، در اصل آفرینش او تهى است. (ما لم یعلم) تعبیر «ما لم یعلم» (چیزى

مقدارى از آب را در ظرف باقى بگذارد تا پدرش از آن آب بنوشد. شاید خداوند قلب او را از اثر نوشیدن نیم خور پیامبر پاک گرداند. پیامبر ظرف آب را به عبیدالله داد

مشاهده نمود آنها را ملامت فرمود و خطاب از مصدر جلال صادر شد كه بآنها بگو كه در ظرف سه روز عذاب بر شما نازل ميشود و علامت آن آنستكه روز اوّل روى‌هاى آنها زرد

از طى آسمان، فناء آن و تبديل بدخان و تحوّل زمين به نيران است و يوم ظاهرا ظرف است براى ميعاد الهى كه مستفاد از آيه قبل ميباشد و محتمل است متعلّق بنعيده

الکتاب» ... کتابِ نبوت به او داده شد و به نماز و زکات سفارش گردید (و این همه) ظرف سه روز پس از ولادت او بود و در روز دوم ولادت با مردم سخن گفت...». انبیا: حلال

است مسيح عيسى پسر مريم كه صاحب جاه در دنيا و آخرت و از مقربان است.. تفسير ظرف متعلق است بعامل مقدر كه اذكر باشد و لقب حضرت عيسى كلمة اللّه است بمناسبت آن

را همراه با آن در درون زمین دفن و ناپدید گرداند. واژه (جانب) مفعول‌به یا ظرف است. «حَاصِباً»: باران سنگ. طوفان بادی که سنگ از آن ببارد (نگا: حجر / ). قُلْ‌

ما يَنْبَغِي لَهُ» 8- تا از تخيّلات و موهومات شاعرانه تخليه نشويم، روح ما ظرف معارف الهى قرار نمى‌گيرد. وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ ... إِنْ هُوَ إِلَّا

هديه تهيه كنى و براى پادشاه و مولاى خودت ببرى و در عين حال بفكر آن باشى كه ظرف و روپوشش طورى باشد كه زيد و عمرو به پسندند نميدانم شيطان از چه راه‌ها نميگذارد

آنحضرت نقل نموده كه پرسيدند از عرش و كرسى فرمود عرش بوجهى مجموع خلق است و كرسى ظرف آنست و بوجهى ديگر عرش علمى است كه خداوند آنرا بانبيا و رسل و حجج خود تعليم

(ط - الاسلامیه) - جلد ۶ بخش : - عنوان : حدیث حضرت محمد (ص) درباره ظرف موضوعات : ظرف

«19» بر گردشان پسرانى هميشه نوجوان به خدمت مى‌گردند. با جام‌ها و آبريزها و ظرف‌هايى از (شراب و نوشيدنى‌هاى گورا و) روان (پذيرايى مى‌نمايند). از آن نوشيدنى‌ها

غَيرَ الاَرْضِ وَ السمَاوَات وَ بَرَزُوا للَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ»: ظرف «يَوم» متعلق است به كلمه «ذُو انتقام»، يعنى در آن روز داراى انتقام است. و

روز در هر ظرفى مقدارى است از زمان ، در ظرف زمين عبارت است از مدت زمانى كه كره زمين يك بار به دور خودش بچرخد، و در ظرف قمر - البته قمر مخصوص كره زمين - تقريبا

آنان با هم درگوشی صحبت می‌کردند و نهانی سخنان زشتی می‌گفتند. واژه (إِذْ) ظرف زمان و بدل از (إِذْ) پیشین است. واژه (نَجْوَی) جمع (نَجِیّ) است. مانند: قَتیل

«مَلِیّاً»: مدّت طولانی. از واژه (مَلاوَة) به معنی زمان دراز. در این صورت ظرف است، یا صفت مصدر محذوف است. این واژه را به معنی (سالم) نیز معنی کرده‌اند،

نخواهد شد. (و هم لا یظلمون) ذیل آیه قبل (ثم ینبئهم ... ) بیانگر این است که ظرف پاداش و جزاى مطرح شده در این آیه روز قیامت است. ۶- کیفر دادن گنهکاران به اندازه

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

از طى آسمان، فناء آن و تبديل بدخان و تحوّل زمين به نيران است و يوم ظاهرا ظرف است براى ميعاد الهى كه مستفاد از آيه قبل ميباشد و محتمل است متعلّق بنعيده

تضعیف جبهه حق و دین الهى اند، مقصود از آن نیروى الهى و جبهه حق است. گفتنى است ظرف «فى الأرض» مى رساند که این ناتوانى در همه جاى دنیا وجود دارد. ۲ - ناتوانى

يكى از خدمتكاران امام سجاد عليه السلام در موقع شستشوى سر و صورت آن حضرت، ظرف آب از دستش افتاد و سر امام عليه السلام را زخمى كرد. او دريافت كه امام ناراحت

المقدس» خواهد بود و ممکن است به معناى «ساعة» و «لحظة» باشد (لسان العرب). که ظرف براى «المقدس» مى شود; یعنى دره اى که در برهه اى از زمان (اشاره به لحظه تکلم

آنها واقع خواهد شد اگر چه يكمرتبه باشد چون ظاهر آيه آنست كه الى يوم القيمه ظرف است براى بعث نه عذاب و باين جهت مقدّم شده است بر آن و الّا بايد موّخر شود

انسانهاست. (و یوم نبعث من کلّ أُمّة شهیدًا) برداشت فوق، مبتنى بر این نکته است که ظرف «یوم» متعلق به «اذکر» و یا «اذکروا» در تقدیر باشد. ۳- از میان هر امتى در تمامى

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

تبدّل الأرض غیر الأرض و السموت) برداشت فوق مبتنى بر این است که «یوم تبدل ...» ظرف براى انتقام باشد. ۲- دگرگونى اساسى آسمان و زمین و تبدیل نظام کنونى آنها به

فرمود همانا ملائكه را امر نمودم كه تعظيم نمايند تو را بسجود براى آنكه تو بودى ظرف اين انوار مقدسه و اگر ميخواستى از من بوسيله ايشان پيش از آنكه خطيه از تو سر

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

قيامت، پس اضافه ساعت به زلزله اضافه منويه باشد به تقدير «فى» يا اضافه مصدر به ظرف بر اجراى آن مجراى مفعول به كقوله تعالى‌ «بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ»

«ابراهیم» باشد که دراین صورت حکم مفعولٌ به براى «اذکر» در آیه قبل را دارد. ۲- ظرف براى «کان» و یا «نبیّاً» باشد. برداشت فوق بر احتمال دوم مبتنى است. ۵- آزر،

(و قولهم قلوبنا غلف) برداشت فوق بر این اساس است که «غلف» جمع غلاف به معناى ظرف باشد. بر این مبنا، مقصود یهود از جمله «قلوبنا غلف» این است که دلهایشان آکنده

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

شده از آمدن «فى» - که براى ظرفیت است - استفاده مى شود. بدین صورت که غفلت، ظرف و انسانِ غافل،رار گرفته است و این حکایت از غوطه ور شدن و فرورفتن در عمق غفلت

درخور توجه براى پیامبر(ص) بود. (هل اتیک حدیث موسى . إذ رءا نارًا ) کلمه «إذ» ظرف است براى «حدیث» (در آیه قبل) و استفهام در آن آیه براى ترغیب پیامبر(ص) به توجه

ترجمه: «أَوَلَمَّا»: آیا هنگامی. (أَ) حرف استفهام، (وَ) حرف عطف، و (لَمَّا) ظرف زمان است. «أَصَابَتْکُم مُّصِیبَةٌ»: بلائی که به شما رسید که عبارت است از

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

و توبه از آن ، به دور از شأن نیکوکاران است. (لاتثریب علیکم الیوم) «الیوم» ظرف و متعلق به «تثریب» است و مراد از آن زمانى است که برادران یوسف به خطاى خویش

«19» بر گردشان پسرانى هميشه نوجوان به خدمت مى‌گردند. با جام‌ها و آبريزها و ظرف‌هايى از (شراب و نوشيدنى‌هاى گورا و) روان (پذيرايى مى‌نمايند). از آن نوشيدنى‌ها

«19» بر گردشان پسرانى هميشه نوجوان به خدمت مى‌گردند. با جام‌ها و آبريزها و ظرف‌هايى از (شراب و نوشيدنى‌هاى گورا و) روان (پذيرايى مى‌نمايند). از آن نوشيدنى‌ها

غِلمان‌ٌ لَهُم‌ كَأَنَّهُم‌ لُؤلُؤٌ مَكنُون‌ٌ طور آيه 23 و 24. بِكَأس‌ٍ ليوان‌ و ظرف‌ بهشتي‌ ‌است‌. مِن‌ مَعِين‌ٍ معين‌ همان‌ خمر ‌است‌ ‌که‌ فرمود لذه‌ للشاربين‌

اينكه ظرف براى تسبيح است ، به تقدير ((فى (( در آن ، همچنانكه كلمه ((آناء الليل (( نيز ظرف براى تسبيح است ؟. در جواب مى گوييم : لفظ آناء الليل ، ظرف نيست

چيزى «تخليه» بر «تحليه» مقدم است. (اول بايد ظرف را از پليدی ها و زهرها شستشو نمود، سپس ‍ شربت در آن ريخت، و ظرف دل نيز چنين است در صفات خداوندى هم، اول بايد

داراً حَسَنَةً. مَبَاءَةً حَسَنَةً. مَعیشَةً حَسَنَةً.و ... نصب آن به خاطر ظرف بوده است، و یا این که مفعول دوم (لَنُبَوِّئَنَّهُمْ) است اگر به معنی (لَنُعْطِیَنَّهُمْ)

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

از طى آسمان، فناء آن و تبديل بدخان و تحوّل زمين به نيران است و يوم ظاهرا ظرف است براى ميعاد الهى كه مستفاد از آيه قبل ميباشد و محتمل است متعلّق بنعيده

مسابقه بشر در تمام دوران حیات دنیوى است; بنابراین پاداش و جایزه او نیز باید در ظرف حیات دیگرى مقرر شده باشد و این حقیقت در بینش الهى، در آخرت محقق خواهد شد.

منبعى براى اتخاذ شیوه و درس آموزى است. (و إذ قال إبرهیم لأبیه ءازر) «اذ» ظرف زمان و متعلق به فعل «اذکر» است; یعنى: «اذکر إذ قال». فرمان به یادآورى و بیان

موسى و خضر نشانه‌اى داشت و آن اينكه آن ماهى كه غذاى موسى و همراهش بود، از ظرف غذا به دريا برود. وقتى به محلّ قرار رسيدند و ماهى به دريا پريد، همراه موسى

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

از طى آسمان، فناء آن و تبديل بدخان و تحوّل زمين به نيران است و يوم ظاهرا ظرف است براى ميعاد الهى كه مستفاد از آيه قبل ميباشد و محتمل است متعلّق بنعيده

و ربطنا على قلوبهم إذ قاموا فقالوا ربّنا ربّ السموت و الأرض) «إذ قاموا» ظرف براى جمله هاى «زدناهم هدى و ربطنا...» است. ۱۵- اعتقاد به ربوبیّت و الوهیت

آنها واقع خواهد شد اگر چه يكمرتبه باشد چون ظاهر آيه آنست كه الى يوم القيمه ظرف است براى بعث نه عذاب و باين جهت مقدّم شده است بر آن و الّا بايد موّخر شود

سوره مباركه قسم ياد فرموده بآسمانى كه داراى بروج دوازده گانه است و آفتاب در ظرف يك سال در آنها سير مينمايد و بيان آن در اوائل سوره حجر گذشت و نيز قسم ياد

تسلیم، فقط باید در برابر خداوند و براى او باشد. (و نحن له مسلمون) حصر از تقدیم ظرف «له» بر متعلّقش «مسلمون» استفاده مى شود. ۱۷ - تسلیم مؤمنان در برابر خداوند،

مى‏گرداند». بعد از آن فرمود كه: «كسى ظرف آب را مى‏گيرد و آن را بر دهان خويش مى‏گذارد و بسم اللَّه مى‏گويد و آب مى‏نوشد؛ پس آن ظرف را از دهان دور مى‏سازد با آنكه

خود را در زمين دوانيده قيام درخت مى خوانند، و به همين منوال قائم بودن يك ظرف آب به اين است كه روى قاعده (كب ) خود ايستاده باشد، و قيام عدل اين است كه در

كفار، لاى عصيم پديد آمد. و يا ثبات قدم است در معركه حرب، پس سيراب شده، دوازده ظرف را پر از آب و غسل و وضو ساختند، مرفه الحال گرديده، وسوسه شيطان زايل گشت. در

باشد و نه متعدى پس همانا خداوند آمرزنده مهربان است.. جلد 3 صفحه 322 تفسير ظرف در صدر آيه يا متعلّق است بغفور رحيم در آيه سابقه يا به اذكر مقدّر و مراد روز

تأنّى‌ جلد 4 صفحه 72 و تأمل آنرا قرائت نمود چنانچه خداوند بر نبى اكرم در ظرف بيست سال بتدريج و تأنّى آنرا باقتضاء حكمت و صلاح وقت نازل فرموده است و نيز

یأتیهم لیس مصروفاً عنهم) ضمیر فاعلى در «یأتیهم» به عذاب برمى گردد و «یوم» ظرف براى «مصروفاً» است. ۶- عذاب الهى پس از نزول بر کفرپیشگان، از آنان برداشته

الصلوة و ینفقوا ... من قبل أن یأتى یوم لابیع فیه و لاخلل) ۱۵- تنها زندگى دنیا، ظرف عمل و بستر تأمین سعادت اخروى است. (یقیموا الصلوة و ینفقوا ... من قبل أن یأتى

مدت اقامت او در زمين است ، و خلاصه ظرف داستان مورد بحث آيه عين ظرف وجود نوع انسان در دنيا است با اين حال چرا از اين ظرف به لفظ (( اذ(( تعبير فرمود؟ و حال

و كس فرستاد تا از او شير بگيرد، چوپان گوسفندها را دوشيد و هر چه در ظرف داشت، در ظرف پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله ريخت و گوسفندى هم براى حضرت فرستاد و عرضكرد

بريد بن معاوية العجلى گويد: امام صادق عليه السّلام مكروه‏ داشت: نوشيدن از ظرف نقره و همچنين ظرفى كه آب نقره داده‏اند، و نيز از روغن شيشه يا ظرفى كه نقره

بنت يزيد، پيرامون موقعيت و شخصيت زن در اسلام ارزش احكام اسلامى در محيط و ظرف اجتماعى تحت حاكميت اسلام ، معلوم گردد

‌ يا ‌ موصوله‌ و ‌ يا ‌ موصوفه‌ كنايه‌ ‌از‌ زمان‌ ‌است‌ و نصب‌ كلما ‌بر‌ ظرف‌ ‌است‌ ‌يعني‌ ‌هر‌ وقتي‌ ‌که‌ و عاهَدُوا ‌از‌ معاهده‌ بمعني‌ قرارداد ‌بين‌

تعبير تفسير و ‌از‌ حضرت‌ رسالت‌ ‌است‌ ‌که‌ بعمار فرمود آخرين‌ روزي‌ تو يك‌ ظرف‌ شير ‌است‌، و ‌در‌ حديث‌ ‌است‌ (‌لا‌ يموت‌ نفس‌ ‌حتي‌ تستكمل‌ رزقه‌) و ‌غير‌

رواج‌ دارد. وَ كان‌َ اللّه‌ُ بِما يَعمَلُون‌َ مُحِيطاً احاطه‌ نه‌ مثل‌ احاطه‌ ظرف‌ بمظروف‌ ‌است‌ ‌ يا ‌ احاطه‌ عرش‌ و كرسي‌ بجميع‌ سماوات‌ و ارض‌ ‌باشد‌ ‌ يا

رسوخ‌ كرده‌ لكن‌ آلوده‌ بكثافات‌ معاصي‌ ايمان‌ خواص‌. چهارم‌. پاك‌ بودن‌ ظرف‌ ايمان‌ ‌از‌ جميع‌ اخلاق‌ رذيله‌ و كثافات‌ معاصي‌ ‌که‌ ايمان‌ خاص‌ الخاص‌

و لا خوف علیهم و لاهم یحزنون) به قرینه «فلهم أجرهم عند ربهم» مى توان گفت: ظرف «لاخوف علیهم ...» قیامت است. ۱۲ - کفر به خدا، انکار قیامت و نداشتن عمل صالح،

کسى که داخل غار و رو به دربّ خروجى قرار دارد، سنجیده شود. ب) «ذات الیمین» ظرف براى «تزاور» است. بنابراین، مفاد «تزاور...» این است که: خورشید، از جانب چپ،

آنان شوند. ۴ - اعطاى آزادى رفت و آمد و سیر و سیاحت به مشرکان صدر اسلام، در ظرف مهلت چهار ماهه (فسیحوا فى الارض أربعة أشهر) «سَیْح» و «سیاحت» (مصدر سیحوا)

تتمۀ چهار روز مقدّر فرمود، كه ظرف «چهار روز»، ظرف براى خلقت زمين و پديد آوردن ارزاق، هر دو است. بعضى ديگر گفته اند: ظرف مزبور متعلق است به حصول همه امورى

ما برسان و قلب مرا از اندوه پدر و شوهر و فرزندان رها فرما. مقارن اين حال، ظرف خالى كه در آنجا بود، بخارى از آن بلند شد، نظر نمود، آن را مملو از طعام ديد

يتيمى داشتند به اضطراب افتادند. برخى يتيمان را از خانه بيرون كردند وبعضى ظرف وغذاى يتيم را جدا نمودند به طورى كه براى يتيم و صاحب‌خانه مشكلاتى بوجود آمد

تمرّد ابلیس، عبرت آموز و شایان توجه است. (و إذ قلنا للملئکة اسجدوا لأدم) «إذ» ظرف براى فعل مقدر مانند «اُذکر» است; یعنى: «یاد کن زمانى را که ...». فرمان خداوند

‌را‌ نخورد ‌از‌ دنيا نميرود، و حضرت‌ بعمار خبر دادند ‌که‌ آخر روزي‌ تو يك‌ ظرف‌ شير جلد 17 - صفحه 110 ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ جنگ‌ صفين‌ ‌بر‌ ‌او‌ ظاهر شد. اقول‌:

ماعون‌ بعضي‌ گفتند: زكاة ‌است‌، بعضي‌ گفتند: متاع‌ البيت‌ ‌است‌ مثل‌ بيل‌ دلو ظرف‌ ديگ‌ و اشباه‌ اينها، بعضي‌ گفتند: اشياء حقيره‌ ‌که‌ چندان‌ اهميتي‌ ندارد

«ماه رمضان است كه قرآن در آن نازل شده است» با اينكه قرآن از اول تا آخر در ظرف بيست سال نازل شده؟ امام صادق (ع) فرمود: قرآن يك جا در ماه رمضان به بيت المعمور

باشد؟ فرمود: آرى، گويد: گفتم اگر چه در آن ظرف آتشى افروخته باشند؟ آن حضرت فرمود: نه، نماز نكند تا اينكه ظرف آتش را از قبله دور سازد. و باز از آن حضرت عليه

زراره از آن حضرت عليه السّلام روايت كرده كه فرمود: اگر شما ناچار شديد از ظرف مجوسى استفاده كنيد آن را با آب بشوئيد.

‌شده‌، ‌اينکه‌ آيات‌ شريفه‌ قرآن‌ ‌را‌ و سور ‌آن‌ ‌را‌ پي‌ ‌در‌ پي‌ نجوما ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و دو سال‌ ‌بر‌ ‌اينکه‌ ‌رسول‌ محترم‌ نازل‌ نموديم‌ ‌که‌ معناي‌ تصريف‌

مزد فالگو و مهر زنا كننده، و ما را نهى نمود از سگ داشتن و امر نمود به شستن ظرف از ولوغ او سه مرتبه يكمرتبه از آن به خاك. وَ اتَّقُوا اللَّهَ‌: و بترسيد از

قوله: أَسْفَلَ‌، منصوب بر ظرفيت كه در موضع جرّ واقع شده و جمله حال است از ظرف ما قبل او و فايده آن مذكور شد. اين اجتماع ميان شما و ايشان را براى آن نمود:

توصیه و تشویق الهى به عموم مشرکان عهدشکن، مبنى بر توبه و بازگشت به اسلام در ظرف چهار ماه مهلت داده شده به آنان (فسیحوا فى الأرض أربعة أشهر ... و أذن من اللّه

‌بر‌ سوء اختيار اوست‌ و ‌اگر‌ ‌در‌ مقابل‌ شخص‌ جلد 1 - صفحه 294 عاقلي‌ دو ظرف‌ ‌از‌ شراب‌ يكي‌ سم‌ّ مهلك‌ و ديگري‌ شربت‌ گوارا ‌است‌ بنهند و مضار و مفاسد

محمّد بن مسلم از يكى از دو امام، حضرت باقر يا حضرت صادق‏ عليهما السّلام پرسيد ظرف اهل ذمّه حكمش چيست؟ فرمود: از ظروف آنها براى خوردن استفاده نكنيد هر گاه كه

«مَعَهُ» - كه ظرف است - مقدم بر «يُسَبّحنَ» آمده، به خاطر عنايتى است كه در فهماندن تبعيت كردن جبال و طير از تسبيح داوود داشته. (اين در صورتى است كه ظرف «مَعَهُ»

نمى‏شود اينست كه خداى عزّ و جلّ چهار ماه حرام را براى مشركين مباح ساخته، و در ظرف اين چهار ماه ايشان را از تعرّض مصون داشته است آنجا كه ميفرمايد: «فَسِيحُوا

(در ذيل خبر ۲۶ بيانى براى اين گونه اخبار گفته شد). اگر بزمجّه (سوسمار) در ظرف شير افتد خوردن آن حرامست، و گويند آن حيوان سمّى است. و اگر گوسفندى يا مانند

مستحب مكروه است به گرفتن روزه نياز پيدا نكنى- پس سه روز براى آن ماه كه در ظرف آن قصد خروج به سفر دارى، روزه بگير.

‌براي‌ ‌من‌ ذريّه‌ پاكي‌ محقّقا تو اجابت‌ كننده‌ دعائي‌ هُنالِك‌َ ‌در‌ اصل‌ ظرف‌ مكان‌ ‌است‌ و سه‌ قسم‌ ‌است‌: هنا و هناك‌ و هنالك‌ هنا ‌از‌ ‌براي‌ قريب‌،

يك‌ حركت‌ وضعي‌ ‌که‌ دور ‌خود‌ مي‌ چرخد مثل‌ چرخ‌ ساعت‌ و كارخانجات‌ ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و چهار ساعت‌ تقريبا ‌در‌ دائره معدل‌ ‌از‌ مغرب‌ ‌به‌ مشرق‌ ‌بر‌ خلاف‌

آن امر نميكنم. و هر گاه شخص از خواب برخاست و بول نكرد، پس دست خود را داخل ظرف آب نكند تا دستش را بشويد، چون كه نميداند دستش شب را چگونه بروز آورده است.

اللَّه عليه و آله هنگامى كه با زنان مهاجره بيعت ميكرد و از آنان پيمان ميگرفت ظرف آبى طلبيد و دست مبارك خويش در آن آب فرو برده سپس بيرون آورد، آنگاه زنان را

مترجم گويد: «اين حديث مربوط به هنگامى است كه شخص قصد داخل كردن دست را در ظرف آب داشته باشد). و كسى كه تجديد وضوى او به سبب خواب باشد (وضويش را خواب باطل

گفتند ‌در‌ صورت‌ صلب‌ سه‌ روز بيشتر ‌در‌ بالاي‌ دار نبايد بماند ‌اگر‌ ‌در‌ ظرف‌ سه‌ روز مرد ‌او‌ ‌را‌ بياورند غسل‌ و كفن‌ و نماز و دفن‌ و ‌اگر‌ نمرد پائين‌

ع : و امام باقر (ع) فرمود: رسول خدا (ص) خود و همسرش با پنج مدّ آب را از يك ظرف غسل ميفرمودند، پس زراره بآن حضرت عرض كرد: چگونه عمل ميكرده است؟ آن حضرت در

ظرفى بول كنند قدم نميگذارند. و نماز خواندن در خمخانه يا محلّى كه شراب در ظرف سربسته است جايز نيست.

آنها واقع خواهد شد اگر چه يكمرتبه باشد چون ظاهر آيه آنست كه الى يوم القيمه ظرف است براى بعث نه عذاب و باين جهت مقدّم شده است بر آن و الّا بايد موّخر شود

فما جزاؤه) به فعل مفرد (بدأ) قرینه بر معناى یاد شده است. «وعاء» به معناى ظرف و «أوعیة» جمع آن مى باشد. ۲- یوسف(ع) پیش از بازرسى اثاثیه بنیامین ، به تفتیش

امريّه‌ پروردگار تو نرسد حق‌ انزال‌ نداريم‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ آيات‌ شريفه قرآن‌ ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و دو سال‌ ‌بر‌ حضرتش‌ نازل‌ ‌شده‌. لَه‌ُ ما بَين‌َ أَيدِينا لام‌ ملكيت‌

ديگر، قابل توجيه نيست. ظرف «إذ» در آيه شريفه، متعلق به جملۀ «مِن شِيعَتِهِ» است. و چون آن قواعدى كه در غير ظرف بخشوده نيست، در ظرف ها بخشوده شده، لذا ديگر

اين چند آيه، «كتاب» ظرف شده براى «كتاب»، چون فرموده «كتاب فُجّار» در سجّين است، كه آن نيز كتابى است مرقوم، و اين معقول نيست كه چيزى ظرف خودش باشد؟ در جواب

‌را‌. أَلا إِنَّه‌ُ بِكُل‌ِّ شَي‌ءٍ مُحِيطٌ باحاطه علم‌ و قدرت‌ نه‌ احاطه‌ ظرف‌ بمظروف‌ و عرش‌ و كرسي‌ و سماوات‌ و ارض‌. (تم‌ّ بحمد اللّه‌ ‌سورة‌ فصّلت‌

‌غير‌، و الف‌ و لام‌ السبيل‌ ‌براي‌ عهد، و مقصود سبيل‌ حق‌، و سواء السبيل‌ ظرف‌ ‌باشد‌ ‌يعني‌ ضل‌ ‌في‌ ‌غير‌ سبيل‌ الحق‌، ‌در‌ ‌غير‌ راه‌ حق‌ گم‌ ‌شده‌ ‌است‌،

انجيل‌ تصديق‌ فرموده‌ لِما مَعَهُم‌ لام‌ جاره‌ و ‌ما موصوله‌ ‌در‌ محل‌ جر، و ظرف‌ صله‌ ماست‌ و چنانچه‌ گذشت‌ مراد ‌از‌ ‌ما معهم‌ جميع‌ ‌ما معهم‌ نيست‌ بلكه‌

مشركين‌ باقي‌ نمانده‌ و حجت‌ ‌از‌ ‌هر‌ جهت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌ ‌شده‌ ‌در‌ ظرف‌ 13 سال‌ ‌از‌ معجزات‌ صادره‌ ‌از‌ ‌آن‌ حضرت‌ و نزول‌ بسياري‌ ‌از‌ سور قرآنيه‌

يشاء (‌من‌ ربك‌) ‌از‌ جانب‌ پروردگار تو (بالحق‌) بجا و بموقع‌ نجوما ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و دو سال‌ (لِيُثَبِّت‌َ الَّذِين‌َ آمَنُوا) ‌که‌ عمده‌ غرض‌ ثبات‌ ايمان‌

۴۳۹ و يا وسيله خير، و يا ظرف براى خير است ، از بهشت آمده ، و باز هم به بهشت برميگردد، و آنچه از شرور است يا وسيله براى شر و يا ظرف براى شر است ، از آتش دوزخ

آذَنّاكَ مَا مِنّا مِن شَهِيدٍ... مِن مَحِيصٍ»: ظرف «يَوم»، متعلق است به جمله «قَالُوا». بعضى گفته اند: ظرف است براى مطلبى تقديرى كه فعلا نمى شود بيان نمود

عليهم- و استهزاء بذكر ايشان سرگرم شد، و هر زمان كه در قمار از حريف خود ميبرد ظرف فقّاعى را ميگرفت و سه نوبت مينوشيد، و آنگاه باقى مانده آن را در كنار طشت بر

حسيه‌ اينست‌ ‌که‌ طياره‌ هواپيما ‌را‌ ‌اگر‌ موافق‌ سير زمين‌ پرواز كند ‌در‌ ظرف‌ 18 ساعت‌ مثلا يك‌ دور سير ميكند و ‌اگر‌ ‌بر‌ خلاف‌ ‌آن‌ سير كند ‌در‌ مدت‌

دعوا صادر كرد حكمى در ظرف «تمثل » بوده درست مثل آنكه آنها را در خواب ديده باشد، همانگونه كه انسان در وقايع عالم خواب تكليفى ندارد در ظرف تمثل نيز تكليفى نيست

اختك فتقول هل ادلكم على من يكفله فرجعناك الى امك كى تقر عينها و لا تحزن» - ظرف ((اذ(( - به طورى كه سياق مى رساند - متعلق است به جمله ((و لتصنع (( و معناى

«كأس»، به معناى همان كاسه فارسى است، كه نام ظرف آب و شراب است. و از بسيارى از علماى اهل لغت نقل شده كه گفته اند: ظرف آب و شراب را «كأس» نمى گويند، مگر وقتى

همچنين . اين وضع احكام نامبرده است در ظرف اجتماع ، كه موطن احكام عقلى عملى است : و امابالنسبه به غير اين ظرف يعنى در ظرف حقايق ، البته بايد گفت : تمامى اين

نماز وضو سازم پس محمّد آب را براى آن حضرت آورد، و آن حضرت با دست راست خود ظرف را كج كرده و بر دست چپ خويش ريخت سپس فرمود: «بسم اللَّه و باللَّه و الحمد

است خداوند در كتاب خود كه نازل كرد قرآن را روح الامين بر قلب تو پس از آن در ظرف مدت بيست سال از باطن قلب عالم امكان كه قلب مقدس نبوى است نازل و جارى بظاهر

را در حالى كه ظرف طلا و قلاده را دزديده بودند نزد ورثه آورده و ماجرا را شرح دادند، ورثه وقتى خورجين را گشودند ديدند همه اموال هست جز ظرف طلا و قلاده ،

مدخليت‌ ‌در‌ مصالح‌ دارد و ‌از‌ ‌اينکه‌ جهت‌ ‌است‌ ‌که‌ احكام‌ تدريجا ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و دو سال‌ ايّام‌ رسالت‌ حضرت‌ نازل‌ ميشد بلكه‌ بسياري‌ ‌از‌ احكام‌

كثيري‌ ‌از‌ دنيا رفته‌ و كثيري‌ بدنيا نيامده‌ توهم‌ فاسديست‌ زيرا تمام‌ ‌در‌ ظرف‌ دهر موجود و خطابات‌ قرآني‌ اغلب‌ ‌اينکه‌ نحوه‌ ‌است‌. قَد أَنزَلنا بعضي‌

شب‌ ‌بر‌ روز و بالعكس‌ ‌براي‌ حركت‌ انتقالي‌ ‌او‌ ‌است‌ دور كره شمس‌ ‌در‌ ظرف‌ يك‌ سال‌ اينهم‌ تفاوت‌ نميكند الا اينكه‌ ‌در‌ خط منطقة البروج‌ ‌با‌ خط معدل‌

‌آنها‌ وَ لَمّا فَتَحُوا مَتاعَهُم‌ نفس‌ متاع‌ ‌که‌ باز كردن‌ ندارد مراد ظرف‌ متاع‌ ‌که‌ دربسته‌ بوده‌ موقعي‌ ‌که‌ باز كردند ‌که‌ متاع‌ ‌را‌ بمصرف‌ رسانند

و تمام‌ محاسن‌ و مضار اخلاقيه‌ ‌را‌ فرا ميگيرند بلكه‌ ميتوان‌ ‌گفت‌ ‌در‌ ظرف‌ يك‌ هفته‌. و اما عمل‌ باحكام‌ دينيه‌ نماز هفده‌ ركعت‌ ‌در‌ شبانه‌ روز واجب‌

است، ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۳۹۴ و حرف «فاء» در جواب شرط واقع شده، و ظرف «فِى ذَلِك»، مقدّم آمده تا عوض از شرط باشد. و تقدير كلام: «وَ إن أريد تنافس

كرده بود، به اين بيان كه بعد از آن كه گفتيم خلقت انسان بر پايه رنج است، و ظرف وجودش ‍ تعب، و تعب مظروف اوست، هيچ چيزى به دست نمى آورد مگر كمتر و ناقص تر

وضعى و قراردادى و اعتبارى كه جز در ظرف اعتبار، واقعيتى ندارد، آنچه در خارج هست آن عبارت است از صوتهاى گوناگون كه در ظرف اعتبار و قرارداد هر يك علامت چيزى

مسافرت‌ فرستاد ‌بر‌ يعقوب‌ و ‌آنها‌ بفوريت‌ ‌با‌ تمام‌ اهل‌ و عيال‌ ‌در‌ ظرف‌ نه‌ روز ‌خود‌ ‌را‌ بنزديكي‌ مصر رسانيدند ‌با‌ كمال‌ فرح‌ جلد 11 - صفحه 278

«طوبى»، مبتداء و كلمه «لهم» خبر آن است. و اگر مبتداى نكره بر خبرش كه همان ظرف «لهم» است، مقدم شده، براى اين بوده كه زمينه گفتار، زمينه تهنيت بوده است، و

بیوتًا فسلّموا على أنفسکم تحیّة من عند اللّه مبرکة طیّبة) «من عند اللّه» ظرف و متعلق به عامل مقدر (مانند «ثابتة» یا «مشروعة») است و در مجموع صفت براى «تحیّة»

حرف «عن» متعدى شود، و آن عنايت اين است كه بيعت گرفتن را كه متعلق رضا است، ظرف گرفته براى رضا، و ديگر چاره اى جز اين نبوده كه رضا متعلق به خود مؤمنين شود

استدلال منتفع نمى گردند. از اين جا روشن مى شود كه: مراد از ظرف قرار دادن تكذيب و گفتن اين كه كفار در ظرف تكذيب قرار دارند، همان اصرار ورزيدن آنان بر تكذيب است

اين سه آيه دلالت دارد بر اينكه : اولا هر سه با هم نازل شده اند، براى اينكه ظرف (ايام ) در ابتداى آيه دوم متعلق به كلمه (صيام ) در آيه اول است و جمله (شهر

را - ظرف براى اذيت دادن كفار و اذيت ديدن مؤ منين قرار داده ، تا بفهماند كه اين اذيت منتسب و مستند به خداى تعالى است ، آن طور كه مظروف منسوب به ظرف است،

منتهى ميشود، مشمول بحث فلسفى و برهان عقلى نيست ، هرچند كه آن امور در ظرف خودش ، يعنى در ظرف اعتبار معتبر و منشاء آثارى باشد، پس ناگزير بايد بحث از جبر و اختيار

بشمارد، و گرنه در خارج از ظرف اجتماع و در نفس الامر نه از آن احكام اثرى هست و نه ارزشى دارد، بلكه اثر و ارزش آن ، در همان ظرف اعتبار است كه انسان به وسيله

منظور از جمله «و ان فرعون لعال فى الارض » اينست كه اين ترس ‍ را داشتند، و ظرف هم چنين ظرفى بود كه فرعون تسمه از پشت همه كشيده بود و در ظلم و تفرعن از حد

أفلح من زكّيها...»، نمونه اى ذكر كند. «إِذِ انبَعَث أَشقَاهَا»: كلمۀ «إذ» ظرف است براى جمله «كذّبت»، و يا براى جملۀ «بطغويها». و مراد از «اشقاى ثمود»، آن

«اندار»- به كسر همزه و سكون نون بر وزن «انذار»-، به معنى انداختن و كم كردن ظرف است كه متاعى در آن باشد. (مترجم)

كند. پس معناى «مالك» در كلمه «ربّ» خوابيده. و ملك نزد ما اهل اجتماع و در ظرف اجتماع، يك نوع اختصاص ‍ مخصوص است كه به خاطر آن اختصاص، چيزى قائم به چيزى

هر موقع انسان اراده كند از آن بنوشد، در حالى كه ماده سقى به معنى آن است كه ظرف آب را به دست كسى بدهند، تا بنوشد و به تعبير ديگر اسقاء معنى وسيعتر و گسترده

كرده باشد، چه در عالم ايجاد، و چه در عالم تشريع ، پس حق در عالم تشريع و در ظرف اجتماع دينى عبارتست از چيزيكه خدا آنرا حق كرده باشد، مانند حقوق مالى ، و حقوق

دَكًّا»: كلمۀ «دكّ»، با تشديد «كاف» به معناى دق و كوبيدن سخت است، و مراد از ظرف «إذا = زمانى كه» حضور روز قيامت است. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۴۷۵ در

خدا. اما عهده دار اثبات حق دعا براى خدا جمله «له دعوه » است ، كه مقدم بودن ظرف «له » انحصار را مى رساند، و جملات بعد هم كه از غير خدا نفى مى كند اين انحصار

كند كه ميوه در آن قرار دارد. بعضى از مفسران نيز آن را به عنوان وعاء الثمرة (ظرف ميوه ) تفسير كرده اند. ظاهر اين است كه همه اين تفسيرها به يك معنى باز مى گردد،

لَعَلَّكمْ تَتَفَكَّرُونَفى الدُّنْيَا وَ الاَخِرَةِ ظرف (در دنيا و آخرت ) متعلق است به جمله (تتفكرون )، ولى ظرف آن نيست ، و معناى آيه اين است كه شايد شما درباره

مِنْ خَلْفِهِمْ أَلّا تَعْبُدُوا إِلّا اللَّهَ ...»: كلمه «إذ: زمانى كه»، ظرف است براى صاعقه دوم. چون انذار به صاعقه، در حقيقت انذار به وقوع و فرارسيدن

بزرگ براى خوردن غذا به صورت دستجمعى استفاده ميشد، و در حقيقت سفره آنها همان ظرف بزرگ بود، و مثل امروز ظرفهاى مستقل و جداى از يكديگر معمول نبود. «قدور» جمع

امام على بن الحسين (عليه السلام ) به هنگامى كه آب روى دست امام مى ريخت ، ظرف آب از دستش افتاد و بدن امام را مجروح ساخت ، امام (عليه السلام ) از روى خشم

كلمه به معناى پوشاندن به طور احاطه است ، و ((يوم (( در جمله ((يوم يغشيهم ((، ظرف براى كلمه ((محيطه (( است ، و بقيه الفاظ آيه روشن است. در مجمع البيان در ذيل

هستند كه از دور آب به نظر مى رسد، و انسان منافع مذكور را مالك نمى شود، مگر در ظرف وهم و خيال ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۲۲۵ به خلاف زندگى آخرت ، كه انسان

ادراكاتش يعنى حس و خيالش و تعقلش همه از اين جهت كه مدركاتى است در عالم خود و در ظرف وجودى خود داراى تقرر و ثبوت و واقعيت است ، بخلاف آنچه كه ادراكات بدن و احساسات

را از عدم به وجود آورده است ، زيرا خداى سبحان ، جسم و جسمانى نيست ، و در ظرف زمان نميگنجد، و مورد اشاره واقع نمى شود. از آيه يا ابت انى قد جائنى من العلم

حقيقت جهان ماده از اين موضوع يعنى زمان و مكان خالى نيست و تمام موجوداتى كه در ظرف زمان و مكان واقع مى شوند يعنى تمامى جهان ماده از آن او هستند، و نبايد تصور

«ايعاء» است) - و به طورى كه گفته شده - به معناى قرار دادن چيزى در وعاء - ظرف - است. و معناى آيه اين است كه: اينان، اگر ايمان را ترك گفتند، براى آن نبوده

است در آتشى كه زياد باشد، مانند آتش تنور كه با هيزم افروخته شود. كلمه «إذ»، ظرف است براى جمله «فَسَوفَ يَعلَمُون». و بعضى گفته اند: آوردن اين كلمه، با اين

افزايد: «نزديك است از شدت غضب پاره پاره شود»! (تكاد تميز من الغيظ). درست همانند ظرف عظيمى كه روى آتش فوق العاده پرحرارتى گذارده اند و چنان مى جوشد و زير و رو

چنين است : ((آيا ما ايشان را در حرمى امن جا نداديم (( و كلمه ((آمنا(( صفت آن ظرف است ، يعنى در حرمى جا داديم كه داراى امنيت است ، و اگر حرم را داراى امنيت

نعمتها و آرامشها و طوفانها اقيانوس آرام وجود آنها را دگرگون نسازد. آرى يك ظرف آب يا يك استخر كوچك با نسيمى به هم مى خورد ولى اقيانوس كبير به خاطر عظمتش

دفينه اى از طلا و نقره نهفته است و فلان خصوصيات را هم دارد و شكل و قيافه ظرف آن هم چنين و چنان است ، آنگاه از خواب برخاسته به آن نقطه برود و زمين را بكند،

مثلها» است ، چون خيريت هميشه با كمال موجود و يا مصلحت حكم مجعول ملازم است و در ظرف وجود است ، كه موجودى در خيريت مماثل موجودى ديگر و يا بهتر از آن ميشود، (دقت

دين امه ، و اصفاها من الذنوب ، و ارقها على الاخوان : خداوند در ميان بندگانش ظرف و پيمانه اى دارد به نام دل كه از همه آنها بهتر همان ظرفى است كه صافتر محكمتر

خواهى شناخت. چون سخن ايشان، كنايه دار و تعريض گونه است. و اگر «لحن القول» را ظرف براى شناختن قرار داد، به نوعى عنايت مجازى بوده است. «وَ اللّهُ يَعلَمُ أعمَالَكُم»

گويند: «حميتُ المَكان حمى». يعنى: از مكان دفاع كردم و يا آن را حفظ كردم. و ظرف در جمله «إذ جَعَلَ»، متعلق است به جمله قبلى. يعنى: «وَ صَدُّوكُم». ترجمه تفسير

كسره سين - به معناى مساوى الطرفين است كه هم به طور وصف استعمال مى شود، و هم ظرف ،و اصل آن مصدر است . معناى آيه اين است كه سوگند مى خورم كه سحرى در مقابل سحرت

مقصود از«محرم» بودن آن، همان حرمتى است كه خداوند براى خانه تشريع نموده. و ظرف مكان «عند بيتك المُحرّم»، متعلق به جمله «اسكنت» است. اين جمله، يعنى جمله:

روزى ديد پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) آب مى نوشد عرض كرد كمى از آب را در ظرف بگذاريد تا به پدرم بدهم شايد خدا قلبش را پاك كند، هنگامى كه نيم خورده آب نوشيدنى

بحث كلمه يوم در هر دو مورد به يك معنا نيست . بلكه مراد از « يوم » اول مطلق ظرف است مثل اينكه مى گوييم : « روزى كه خدا حركت را آفريد، و روزى كه شب و روز را

مقابل آنچنان تسلط و برترى داشته باشد كه مجال مقاومت به او ندهد، درست مانند ظرف آبى كه بر شعله كوچك آتشى ريخته شود كه در دم آن را خاموش كند. بعضى از مفسران

مفسرين ديگر در توجيه اين تعبير و معناى كلمه مزبور اختلاف كرده ، بعضى گفته اند: ظرف (( مع (( متعلق است به (( انزل (( و ميان كلمه مزبور و ضميرى كه بدان اضافه شده

اين كلمه نيز در اين جمله قائم مقام فاعل و در موضع رفع است ، و بخاطر اينكه ظرف است منصوب آمده ، و همچنين است كلمه (( بين (( در جمله (( يوم القيامه يفصل بينكم

احتجاج كنند و خود را تبرئه نمايند. و لذا عده اى از مفسرين گفته اند: مقصود از ظرف (( اذ(( در جمله (( و اذ اخذ ربك (( دنيا است ، و اين دو آيه اشاره دارند به

شود؟ در پاسخ مى گوييم: نه، هيچ منافاتى ندارد كه در شب قدر مقدّر بشود، ولى در ظرف تحققش طورى ديگر محقق شود. چون كيفيت موجود شدن مقدّر، امرى است و دگرگونى در

نمايى. و كلمه «يَومَ الجَمع»، مفعول دوم براى جمله «تَنذِر» است، نه اين كه ظرف آن باشد. (توضيح اين كه: نمى خواهد بفرمايد در روز قيامت انذار كنى، بلكه مى

است ، البته آن ذكرى كه گفتيم به معناى استحضار است ، يعنى استحضار ياد خدا در ظرف ادراك ، بعد از آنكه به خاطر فراموشى از ذهن غايب شده بود، و يا به معناى ادامه

الْمُؤْمِنُونَ بِنَصرِ اللَّهِ يَنصرُ مَن يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ»: ظرف : در اين روز، متعلق است به ((يفرح ((، و همچنين كلمه ((بنصر الله ((، و معناى

قتلت فعند ذلك فاجزعى - زمانى كه كشته شدم در آن هنگام جزع كن » زيادى آمده و ظرف «فبذلك » بدل است از جمله «بفضل اللّه و برحمته » و متعلق است به جمله «فليفرحوا»،

كنند. در گذشته و امروز اين امر معمول بوده و هست كه وقتى مى خواهند در نامه يا ظرف يا خانه اى را ببندند و كسى آن را باز نكند روى در، يا روى قفل آن ماده چسبنده

قُلْت لِلنَّاسِ اتخِذُونى وَ أُمِّىَ إِلَهَينِ مِن دُونِ اللَّهِ كلمه «اذ» ظرف زمان و متعلق است به محذوفى كه مقام دلالت بر آن دارد، و مقصود از آن زمان روز

قال له ربه : اسلم قال : اسلمت لرب العالمين » است ، كه از ظاهرش بر مى آيد ظرف (اذ زمانيكه ) متعلق است بجمله «اصطفيناه » در نتيجه معنا چنين ميشود اصطفاء

ترجمه تفسير الميزان جلد ۷ صفحه : ۱۸۰ باز به عبارتى ديگر: آيا موجوداتى كه در ظرف اين عالم قرار دارند و آيه مورد بحث به طور عموم از آنها اسم برده مانند خطوطى

ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۹۸ و گرنه لازمه اش، اين مى شود كه متناهى، ظرف باشد براى غير متناهى، و اين، بالبداهه محال است. پس چاره همين است كه عموميت

آنچه شده و آنچه نشده، يكسان است». «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ»: كلمۀ «يَوم» ظرف است براى رجع، و «سريره» عبارت است از: هر چيزى كه انسان در دل خود پنهان مى

كه براى آدم معلوم شد، حقايقى و موجوداتى خارجى بوده اند، نه چون مفاهيم كه ظرف وجودشان تنها ذهن است ، و نيز موجوداتى بوده اند كه در پس پرده غيب ، يعنى غيب

پوشانند ازهمين جهت خمار مى گويند، و نيز مى گويند (خمرت الاناء) يعنى من روى ظرف را پوشاندم ، و نيز اگر مى گويند (اخمرت العجين ) معنايش اين است كه من مايه

كنند به اينكه اراده اش تابع اراده او است ، و در جمله ((و هم بامره يعملون (( ظرف ((بامره (( متعلق است به جمله ((يعملون (( و اگر از متعلق خود جلو افتاده براى

همى و خيالى ، كه تنها در نظام اجتماعى بشر معتبر شمرده مى شود و در خارج از ظرف اجتماع مدنى هيچ اثرى ندارد، ( مال كه يا كاغذى است به نام اسكناس و يا فلزى

اشكال را حل كند اين است كه گفته شود كلمه ((اطراف النهار(( مفعول معه است نه ظرف تا كلمه ((فى (( در تقدير گرفته شود (و اين پاسخ را كه من آورده ام كسى از مفسرين

جمله «مَا أنتُم»، نافيه است. و ضمير در «عَلَيه»، به خداى سبحان بر مى گردد، و ظرف (عليه)، متعلق است به «فَاتِنِين». و كلمۀ «فَاتِنِين»، جمع «فَاتِن» است، كه

اينكه مالكيت او اقتضا دارد عبوديت و حساب و جزا را - بر خلاف ملكيت متداول در ظرف اجتماع انسانى است ، پس نبايد كسى انتظار داشته باشد كه از انجام وظيفه مستثنى

بَعِيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ كلمه «صواع » به ضمه صاد - به معناى سقايه و ظرف آبخورى است ، بعضى هم گفته اند: صواع همان صاع است ، كه به معناى پيمانه ايست

أمّهَاتُ النّاسِ أوعِيَةٌ * مُستَودِعَاتٌ وَ لِلأنسَابِ آبَاءُ «مادران مردم، ظرف و صدف پديد آمدن مردم اند، و سلسلۀ انساب، تنها به وسيله پدران حفظ مى شود».

النهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنهُمْ ... از ظاهر آيه بر مى آيد كه كلمه «يوم » ظرف باشد براى جمله «قد خسر...» و جمله «كان لم يلبثوا الا ساعة ...» حال باشد از

در روز قيامت خوف و حزنى ندارند، منظور آن آيات ، بيان حال مؤ منين است در يك ظرف خاص ، و اين باعث نمى شود كه همين مؤ منين در ظرفى ديگر دچار خوف و حزن بشوند