سوره لقمان

سوره الروم	سوره لقمان	سوره السجدة
شماره کتابت : ٣١ جزء : نزول ترتيب نزول : ٥٧ محل نزول : مكه اطلاعات آماری تعداد آیات : ٣٤ تعداد کلمات : ٦٢٠ تعداد حروف :

در حال بارگیری... آبَاءَنَا آتَيْنَا آمَنُوا آيَاتُنَا آيَاتِه أَبْحُر أَجَل أَرْض أَسْبَغ أَصَابَک أَقِم أَقْلاَم أَلْقَى أَنَاب أَنْزَل أَنْزَلْنَا أَنْکَر أَکْثَرُهُم أُذُنَيْه أُمّه أْمُر إِلَي إِلَيْنَا إِنّهَا اتّبِع اتّبِعُوا اتّقُوا اخْشَوْا اسْتَمْسَک اشْکُر اصْبِر اغْضُض اقْصِد الدّنْيَا الدّين الزّکَاة السّاعَة السّعِير السّمَاء السّمَاوَات الشّرْک الشّمْس الشّيْطَان الصّالِحَات الصّدُور الصّلاَة الظّالِمُون اللّه اللّيْل الم النّاس النّعِيم النّهَار الْأَرْحَام الْأَرْض الْأَصْوَات الْأُمُور الْإِنْسَان الْبَاطِل الْبَحْر الْبَرّ الْحَدِيث الْحَق الْحَمِيد الْحَمِير الْحَمْد الْحَيَاة الْحَکِيم الْحِکْمَة الْعَزِيز الْعَلِي الْغَرُور الْغَنِي الْغَيْث الْفُلْک الْقَمَر الْمَصِير الْمُفْلِحُون الْمُنْکَر الْوُثْقَى الْکَبِير الْکِتَاب انْه بَاطِنَة بَث بَصِير بَعْثُکُم بَعْدِه بُنَي بِآيَاتِنَا بِأَن بِأَي بِاللّه بِالْآخِرَة بِالْعُرْوَة بِالْمَعْرُوف بِذَات بِعَذَاب بِغَيْر بِنِعْمَة بِوَالِدَيْه بِي تَجْرِي تَدْرِي تَر تَرَوْا تَرَوْنَهَا تَعْمَلُون تَغُرّنّکُم تَمُوت تَمِيد تَمْش تَک تَکْسِب تُتْلَى تُشْرِک تُصَعّر تُطِعْهُمَا تِلْک جَاز جَاهَدَاک جَنّات حَبّة حَق حَقّا حَمَلَتْه حَمِيد حَکِيم خَالِدِين خَبِير خَتّار خَدّک خَرْدَل خَلَق خَلْق خَلْقُکُم دَابّة دَعَوُا دُونِه ذَا رَبّهِم رَحْمَة رَوَاسِي زَوْج سَأَلْتَهُم سَبِيل سَبْعَة سَخّر سَمِيع شَجَرَة شَيْئا شَکُور صَاحِبْهُمَا صَبّار صَخْرَة صَوْتِک ضَلاَل ظَاهِرَة عَاقِبَة عَامَيْن عَذَاب عَزِيز عَزْم عَظِيم عَلَيْه عَلِيم عَمَد عَمِلُوا عِلْم عِنْدَه غَدا غَشِيَهُم غَلِيظ غَنِي فَأَرُونِي فَأَنْبَتْنَا فَأُنَبّئُکُم فَإِنّمَا فَبَشّرْه فَتَکُن فَخُور فَمِنْهُم فَنُنَبّئُهُم فِصَالُه قَال قَالُوا قَلِيلا قُل قِيل لاِبْنِه لَآيَات لَصَوْت لَطِيف لَظُلْم لَهْو لَيَقُولُن لُقْمَان لِلنّاس لِلّه لِلْمُحْسِنِين لِنَفْسِه لِوَالِدَيْک لِيُرِيَکُم لِيُضِل لِکُل مَاء مَرَحا مَرْجِعُهُم مَرْجِعُکُم مَشْيِک مَعْرُوفا مَوْج مَوْلُود مُبِين مُحْسِن مُخْتَال مُخْلِصِين مُسَمًّى مُسْتَکْبِرا مُقْتَصِد مُنِير مُهِين مِثْقَال نَتّبِع نَجّاهُم نَضْطَرّهُم نَفِدَت نَفْس نُمَتّعُهُم نِعَمَه هُدًى هُزُوا وَاحِدَة وَالِد وَالِدِه وَجَدْنَا وَجْهَه وَصّيْنَا وَعْد وَقْرا وَلَدِه وَلّى وَهْن وَهْنا يَأْت يَتّخِذَهَا يَجْحَد يَجْرِي يَجْزِي يَحْزُنْک يَدْعُون يَدْعُوهُم يَسْمَعْهَا يَشْتَرِي يَشْکُر يَعِظُه يَعْلَم يَعْلَمُون يَغُرّنّکُم يَمُدّه يَوْما يُؤْتُون يُجَادِل يُحِب يُسْلِم يُقِيمُون يُنَزّل يُوقِنُون يُولِج کَأَن کَالظّلَل کَرِيم کَفَر کَفُور کَلِمَات کَنَفْس کُفْرُه کِتَاب

لیست آیات ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣ ١٤ ١٥ ١٦ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣ ٢٤ ٢٥ ٢٦ ٢٧ ٢٨ ٢٩ ٣٠ ٣١ ٣٢ ٣٣ ٣٤

متن سوره

بِسمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ الم (١)

الم.

تِلكَ إيٰتُ الكِتٰبِ الحَكيمِ (٢)

آنها آیات کتاب لبریز از حکمت است.

هُدًى وَ رَحمَةً لِلمُحسِنينَ (٣)

حال آنکه برای نیکوکاران رهنمودی (بزرگ) و رحمتی (سترگ) است.

الَّذينَ يُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَ يُؤتونَ الزَّكوٰةَ وَ هُم بِالإخِرَةِ هُم يوقِنونَ (٤)

کسانی که نماز بر پا می‌دارند و زکات می‌دهند و اینان، (هم)ایشان به آخرت یقین می‌آورند.

أُولٰئِكَ عَلىٰ هُدًى مِن رَبِّهِم وَ أُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (٥)

اینانند که از جانبِ پروردگارشان بر هدایتی (ویژه) استوارند و (هم) ایشانند که رستگارکنندگانند.

وَ مِنَ النّاسِ مَن يَشتَرى لَهوَ الحَديثِ لِيُضِلَّ عَن سَبيلِ اللَّهِ بِغَيرِ عِلمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُوًا أُولٰئِكَ لَهُم عَذابٌ مُهينٌ (٦)

و برخی از مردمان کسانی‌اند که گفتار منحرف‌کننده را خریداری می‌کنند، تا (مردم را) بی(هیچ) دانایی از راه خدا گمراه کنند و آن را به ریشخند گیرند؛ ایشان، برایشان عذابی خوارکننده (در پیش) است.

وَ إِذا تُتلىٰ عَلَيهِ إيٰتُنا وَلّىٰ مُستَكبِرًا كَأَن لَم يَسمَعها كَأَنَّ فى أُذُنَيهِ وَقرًا فَبَشِّرهُ بِعَذابٍ أَليمٍ (٧)

و هنگامی که آیات ما بر او خوانده شود، با نخوت روی برمی‌گرداند، چونان که آنها را نشنیده، (یا) گویی در (هر) دو گوشش سنگینی‌ای است‌؛ پس او را به عذابی پردرد نوید ده.

إِنَّ الَّذينَ إمَنوا وَ عَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَهُم جَنّٰتُ النَّعيمِ (٨)

بی‌گمان، کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته(ی ایمان) کردند، برایشان باغ‌های با درختان سردرهمِ پرنعمت است.

خٰلِدينَ فيها وَعدَ اللَّهِ حَقًّا وَ هُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (٩)

حال آنکه در آنها جاودانند. وعده‌ی حقانی خدای را (منظور بدار) و او عزیز و حکیم است.

خَلَقَ السَّمٰوٰتِ بِغَيرِ عَمَدٍ تَرَونَها وَ أَلقىٰ فِى الأَرضِ رَوٰسِىَ أَن تَميدَ بِكُم وَ بَثَّ فيها مِن كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنزَلنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنبَتنا فيها مِن كُلِّ زَوجٍ كَريمٍ (١٠)

آسمان را بی‌هیچ ستونی که آن را ببینید آفرید و در زمین کوه‌هایی استوار همچون میخ‌ها بیفکند تا مبادا زمین شما را بجنباند (و پرتاب کند) و در آن از هرگونه جنبنده‌ای پراکند. و از آسمان آبی فرو فرستادیم، پس از هر جفت گرامی (باکرامت) در آن رویانیدیم.

هٰذا خَلقُ اللَّهِ فَأَرونى ماذا خَلَقَ الَّذينَ مِن دونِهِ بَلِ الظّٰلِمونَ فى ضَلٰلٍ مُبينٍ (١١)

این، آفریده‌ی خداست. پس به من نشان دهید کسانی که غیر از اویند چه آفریده‌اند؟ (هیچ!) بلکه ستمگران در گمراهی‌ای آشکارگرند.

وَ لَقَد إتَينا لُقمٰنَ الحِكمَةَ أَنِ اشكُر لِلَّهِ وَ مَن يَشكُر فَإِنَّما يَشكُرُ لِنَفسِهِ وَ مَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَميدٌ (١٢)

به‌راستی و درستی لقمان را حکمت دادیم که : «برای خدا شکر کن و هر کس شکر گزارد، تنها به سود خود شکر می‌گزارد؛ و هر کس کافر شود یا کفران کند، پس، خدا همانا بی‌نیازی ستوده است.»

وَ إِذ قالَ لُقمٰنُ لِابنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يٰبُنَىَّ لا تُشرِك بِاللَّهِ إِنَّ الشِّركَ لَظُلمٌ عَظيمٌ (١٣)

و چون لقمان به پسرش - در حالی که وی او را اندرز می‌داد - گفت: «ای پسرکم! به خدا شرک میاور، به‌راستی شرک همواره ستمی بزرگ است.»

وَ وَصَّينَا الإِنسٰنَ بِوٰلِدَيهِ حَمَلَتهُ أُمُّهُ وَهنًا عَلىٰ وَهنٍ وَ فِصٰلُهُ فى عامَينِ أَنِ اشكُر لى وَ لِوٰلِدَيكَ إِلَىَّ المَصيرُ (١٤)

و انسان را درباره‌ی پدر و مادرش سفارش کردیم‌؛ مادرش به او باردار شد، در حال سستی بر سستی و از شیر باز گرفتنش در دو سال است. (آری، به او سفارش کردیم) که برای من و پدر و مادرت سپاس‌گزار. بازگشت (همه) تنها، سوی من است.

وَ إِن جٰهَداكَ عَلىٰ أَن تُشرِكَ بى ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ فَلا تُطِعهُما وَ صاحِبهُما فِى الدُّنيا مَعروفًا وَ اتَّبِع سَبيلَ مَن أَنابَ إِلَىَّ ثُمَّ إِلَىَّ مَرجِعُكُم فَأُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلونَ (١٥)

و اگر همی بکوشند، تا درباره‌ی چیزی که تو را بدان دانشی (در شرکت الوهیت) نیست به من شرک ورزی، از آنان فرمان مَبَر (و) در دنیا به خوبی با آنان مصاحبتی شایسته نمای و راه کسی را پیروی کن که سوی من پیاپی بازگشته‌؛ سپس بازگشت شما تنها سوی من است، پس از (حقیقت) آنچه انجام می‌داده‌اید شما را خبری بزرگ خواهم داد.

يٰبُنَىَّ إِنَّها إِن تَكُ مِثقالَ حَبَّةٍ مِن خَردَلٍ فَتَكُن فى صَخرَةٍ أَو فِى السَّمٰوٰتِ أَو فِى الأَرضِ يَأتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطيفٌ خَبيرٌ (١٦)

«ای پسرکم! اگر - بی‌چون - طاعتت در شرک هم‌وزن دانه‌ی خردلی، پس درون تخته سنگی یا در (دل) آسمان‌ها یا در ژرفای زمین باشد، خدا آن را (برون) می‌آورد. همواره خدا بسی دقیق و آگاه است.»

يٰبُنَىَّ أَقِمِ الصَّلوٰةَ وَ أمُر بِالمَعروفِ وَ انهَ عَنِ المُنكَرِ وَ اصبِر عَلىٰ ما أَصابَكَ إِنَّ ذٰلِكَ مِن عَزمِ الأُمورِ (١٧)

«پسرکم! نماز را بر پا بدار و به کار پسندیده وادار و از کار ناپسند بازدار و بر آسیبی که (در راه امر و نهی) بر تو وارد آمده شکیبایی کن. به‌راستی این (حاکی) از عزم و اراده‌ی تو در کارهاست.»

وَ لا تُصَعِّر خَدَّكَ لِلنّاسِ وَ لا تَمشِ فِى الأَرضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُختالٍ فَخورٍ (١٨)

«و برای مردمان چهره‌ات را متکبرانه برمگردان [:گردن‌فرازی مکن] و در زمین خرامان و خودخواهان راه مرو. خدا بی‌چون هیچ خودپسندِ لافزنی را دوست نمی‌دارد.»

وَ اقصِد فى مَشيِكَ وَ اغضُض مِن صَوتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الأَصوٰتِ لَصَوتُ الحَميرِ (١٩)

«در (روش و) راهت میانه‌رو باش و از صدایت بِکاه؛ به‌راستی ناخوشایندترین صداها بی‌گمان صدای خران است.»

أَلَم تَرَوا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم ما فِى السَّمٰوٰتِ وَ ما فِى الأَرضِ وَ أَسبَغَ عَلَيكُم نِعَمَهُ ظٰهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النّاسِ مَن يُجٰدِلُ فِى اللَّهِ بِغَيرِ عِلمٍ وَ لا هُدًى وَ لا كِتٰبٍ مُنيرٍ (٢٠)

آیا ندیدید [:ندانستید] که خدا به‌‌راستی آنچه را که در آسمان‌ها و آنچه را که در زمین است، برایتان مسخّر کرده و نعمت‌های آشکار و نهانش را بر (سر و سامان)تان تمام و گشاده و ریزان نموده است‌؟ و برخی از مردمان درباره‌ی خدا بدون هیچ دانش و بینشی، و رهنمود و کتابی روشنگر به مجادله و ستیز برمی‌خیزند.

وَ إِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعوا ما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا بَل نَتَّبِعُ ما وَجَدنا عَلَيهِ إباءَنا أَوَلَو كانَ الشَّيطٰنُ يَدعوهُم إِلىٰ عَذابِ السَّعيرِ (٢١)

و هنگامی که به آنان گفته شود: «آنچه را که خدا نازل کرده پیروی کنید.» گویند: « (نه!) بلکه آنچه که پدرانمان را بر آن یافته‌ایم پیروی می‌کنیم‌.» آیا و هر چند شیطان آنان را سوی عذابِ شعله‌ور و سوزان فراخواند (باز هم از آنان پیروی می‌کنند)؟

وَ مَن يُسلِم وَجهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحسِنٌ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ وَ إِلَى اللَّهِ عٰقِبَةُ الأُمورِ (٢٢)

و هر کس (چهره‌ی خود را) - در حالی‌که نیکوکار باشد- برای خدا تسلیم کند، همواره با پایدارترین چنگ‌آویز (خود را) نگهبانی کرده. و فرجام کارها تنها سوی خداست.

وَ مَن كَفَرَ فَلا يَحزُنكَ كُفرُهُ إِلَينا مَرجِعُهُم فَنُنَبِّئُهُم بِما عَمِلوا إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (٢٣)

و هر کس کفر ورزد، نباید کفرش تو را غمگین سازد. بازگشتشان تنها سوی ماست. پس به آنچه کرده‌اند به‌خوبی آگاهی مهمشان خواهیم داد. به‌راستی خدا به ذات (و درون) سینه‌ها بسی داناست.

نُمَتِّعُهُم قَليلًا ثُمَّ نَضطَرُّهُم إِلىٰ عَذابٍ غَليظٍ (٢٤)

(ما) آنان را (در دنیا) اندکی برخوردار می‌سازیم، سپس در عذابی پرفشار ناگزیر و ناگریز گرفتارشان می‌گردانیم.

وَ لَئِن سَأَلتَهُم مَن خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضَ لَيَقولُنَّ اللَّهُ قُلِ الحَمدُ لِلَّهِ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (٢٥)

و به‌راستی اگر از آنها بپرسی: «چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده است‌؟» همانا بی‌چون خواهند گفت: «خدا.» بگو: « کل ستایش‌ها از آنِ خداست‌.» ولی بیشترشان نمی‌دانند.

لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَ الأَرضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الغَنِىُّ الحَميدُ (٢٦)

آنچه در آسمان‌ها و زمین است، تنها از آنِ خداست. بی‌شک، خدا، (هم)او بی‌نیاز ستوده است.

وَ لَو أَنَّما فِى الأَرضِ مِن شَجَرَةٍ أَقلٰمٌ وَ البَحرُ يَمُدُّهُ مِن بَعدِهِ سَبعَةُ أَبحُرٍ ما نَفِدَت كَلِمٰتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (٢٧)

و اگر آنچه درخت در زمین است به‌راستی قلم‌هایی باشد و دریا را هفت دریای دیگر پس از آن به یاری و مددکاری کشد، (که کلمات خدا را با آنها بنویسند) کلمات خدا هرگز پایان نپذیرد. همواره خدا عزیز و حکیم است.

ما خَلقُكُم وَ لا بَعثُكُم إِلّا كَنَفسٍ وٰحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ بَصيرٌ (٢٨)

آفرینش و برانگیختنتان (در نزد ما) جز مانند (آفرینش) یک شخص نیست. به‌راستی خدا بس شنوایی بسیار بیناست.

أَلَم تَرَ أَنَّ اللَّهَ يولِجُ الَّيلَ فِى النَّهارِ وَ يولِجُ النَّهارَ فِى الَّيلِ وَ سَخَّرَ الشَّمسَ وَ القَمَرَ كُلٌّ يَجرى إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى وَ أَنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (٢٩)

آیا ندیدی که خدا همواره شب را در روز و روز را در شب فرو می‌برد و خورشید و ماه را مسخر کرده است (که) هر یک تا وقت معلومی روانند و اینکه خدا به‌راستی به آنچه می‌کنید آگاه است‌؟

ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدعونَ مِن دونِهِ البٰطِلُ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ العَلِىُّ الكَبيرُ (٣٠)

این (همه قدرت‌نمایی‌ها) بدین جهت است، که خدا خود کلّ حقّ است و بی‌چون غیر از او هر چه را (به خدایی) می‌خوانند و می‌خواهند باطل است. و خدا بی‌گمان همان بلندمرتبه‌ی بزرگ است.

أَلَم تَرَ أَنَّ الفُلكَ تَجرى فِى البَحرِ بِنِعمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِن إيٰتِهِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَإيٰتٍ لِكُلِّ صَبّارٍ شَكورٍ (٣١)

آیا ندیدی که کشتی‌ها به‌راستی به نعمت خدا در دریا روان می‌گردند، تا (خدا) برخی از نشانه‌های خود را به شما بنمایاند؟ همواره در این (قدرت‌نمایی) برای هر شکیبای سپاسگزاری، بی‌چون نشانه‌هایی است.

وَ إِذا غَشِيَهُم مَوجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخلِصينَ لَهُ الدّينَ فَلَمّا نَجّىٰهُم إِلَى البَرِّ فَمِنهُم مُقتَصِدٌ وَ ما يَجحَدُ بِـٔايٰتِنا إِلّا كُلُّ خَتّارٍ كَفورٍ (٣٢)

هنگامی که موجی کوه‌آسا همچون ابرهای سیاه آنان را فراگیرد، خدا را بخوانند، در حالی‌که دین (و طاعت خود) را برای او خالص گردانند. پس چون سوی بیابان نجاتشان داد و به خشکی(شان) رساند، برخی از آنان میانه‌رو هستند. و نشانه‌های ما را جز هر خائن ناسپاسی انکار (و انگار) نمی‌کند.

يٰأَيُّهَا النّاسُ اتَّقوا رَبَّكُم وَ اخشَوا يَومًا لا يَجزى والِدٌ عَن وَ لَدِهِ وَ لا مَولودٌ هُوَ جازٍ عَن والِدِهِ شَيـًٔا إِنَّ وَعدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الحَيوٰةُ الدُّنيا وَ لا يَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الغَرورُ (٣٣)

هان ای مردمان! پروردگارتان را پروا بدارید و بترسید از روزی که هیچ پدری (هرگز) به کار فرزندش نیاید و هیچ فرزندی (نیز) برای پدرش به کاری نیاید. به‌راستی وعده‌ی خدا حقّ است. (زنهار) پس این زندگی دنیا، هرگز شما را نفریبد و شیطان شما را هرگز گول نزند.

إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلمُ السّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الغَيثَ وَ يَعلَمُ ما فِى الأَرحامِ وَ ما تَدرى نَفسٌ ماذا تَكسِبُ غَدًا وَ ما تَدرى نَفسٌ بِأَىِّ أَرضٍ تَموتُ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ (٣٤)

همواره خدا(ست که) علم (به) قیامت تنها نزد اوست، و باران را فرو می‌فرستد و آنچه را که در رحم‌هاست می‌داند و کسی نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و کسی نمی‌داند در کدامین سرزمین می‌میرد. همواره خدا بسیار دانای آگاه است.

محتوای سوره

• تفسیر آیات