نتایج جستجو

و همسر ۲، ۴; عظمت خدا ۱; علو خدا ۱، ۳ شرک: بطلان شرک ۳ عقیده: عقیده به شرک ۶; عقیده به فرزنددارى خدا ۶; عقیده به همسردارى خدا ۶ قرآن: تعالیم قرآن ۳

درباره خدا ۳ سفاهت: نشانه هاى سفاهت ۳ عقیده: عقیده به شرک ۲; عقیده به فرزنددارى خدا ۲; عقیده به همسردارى خدا ۲; عقیده سفیهانه ۲

۲، ۸ زمین: موجودات زمین ۷ زیان: عوامل زیان ۱۰ زیانکاران :۹ عقیده: عقیده باطل ۱۱; عقیده به شرک ۱۱ کافران: زیانکارى کافران ۹، ۱۰ محمد(ص): تهدید مکذبان محمد(ص)

سوگند به خدا ۹ شرک: پوچى شرک ربوبى ۱۵; سرزنش شرک در رازقیت ۷; شرک افعالى ۲; شرک در رازقیت ۱، ۱۲، ۱۳; مؤاخذه شرک افعالى ۱۶ عقیده: سرزنش عقیده به رازقیت

شریک ۳ شرک: بى منطقى شرک ۵، ۶; حقیقت شرک ۱۰; ظلم شرک ۱۱; موارد شرک ۴ ظالمان :۱۱ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۷; عقیده به خالقیت غیرخدا ۴; عقیده به ربوبیت

خدا ۱۰; اراده خدا ۱۳; اضلال خدا ۸، ۱۵; نفرت خدا ۶ شرک: آثار اصرار بر شرک ۸; بى منطقى شرک ۴; ظلم شرک ۲ ظالمان :۲ گمراهان :۷ گمراهى: عوامل گمراهى ۸، ۹; منشأ

تدبیر خدا ۱ روزى: منشأ روزى ۵ شرک: آثار شرک ۹; بى منطقى شرک ۱۱ عقل: ارزش عقل ۱۴ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۱۳; حسابرسى از عقیده ۱۲ کفران: عوامل کفران نعمت

دین ۳، ۵، ۸ شرک: اختیار در شرک ۱۸ ; توجیه شرک ۲ ظن: بی ارزشى ظن ۱۶ عذاب: موجبات عذاب ۹ عقیده: اختیار در عقیده ۱۱، ۱۸ ; اهمیت برهان در عقیده ۱۴، ۱۶ ; ظن

مشرکان، به بطلان عقیده شرک آلودشان، اعتراف ضمنى دارند. (و لئن سألتهم من خلق السموت ... لیقولنّ اللّه قل الحمد للّه) ۱۴ - ستایش غیرخدا در عین عقیده به توحید،

اخروى ۱۵; ویژگیهاى عذاب اخروى ۱۵ عقیده: آثار عقیده باطل ۱۱; پشیمانى از عقیده باطل ۱۰، ۱۱; زمینه عقیده باطل ۸; کتمان عقیده باطل ۱۱ عمل: کیفر عمل ناپسند ۲۵

خدا ۱۰ شرک: بى منطقى شرک ۷ ظالمان ۱۱، ۱۲: ظلم: بزرگترین ظلم ۱۰ عذر: عذر غیرمقبول ۴ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۶، ۹; برهان در عقیده ۸; عقیده باطل ۱۳; مبانى

فطریت توحید ۳ شرک: گمراهى شرک ۳ عقیده: آثار عقیده به توحید در خالقیت ۴; زمینه عقیده به توحید ربوبى ۴; عقیده به توحید در خالقیت ۱; عقیده به خالقیت خدا ۱،

مقارن بعثت ۴; عقیده جن ۱، ۷; فلسفه ایمان جن ۵; هدایت پذیرى جن ۲ حق: هدایت به حق ۱، ۳، ۵، ۶ شرک: آثار شرک ۸; اعراض از شرک ۷; بطلان شرک ۱۰; زمینه اعراض از شرک ۹ عقیده:

موجبات عذاب اخروى ۸ عقیده: تاریخ عقیده ۵، ۶; عقیده به خدا ۵ قوم نوح: انذار قوم نوح ۹، ۱۰; خداشناسى قوم نوح ۵; شرک قوم نوح ۴; عقیده قوم نوح۵ قیامت: برپایى

کیفرهاى خدا ۲; نواهى خدا ۱ شرک: خطر شرک ۵; زمینه اجتناب از شرک ۲; زمینه شرک ۵; نهى از شرک ۱ عقیده: عقیده به توحید افعالى ۳; عقیده به توحید ذاتى ۳ مشرکان: بى

۲; موجبات بت پرستى ۶ خدا: سرزنشهاى خدا ۷ شرک: آثار شرک ۲; موجبات شرک ۶ کفران: کفران نعمت ۲ مشرکان: امداد به مشرکان ۶; امیدوارى مشرکان ۴; انگیزه هاى مشرکان

غلط ۱۲ شرک: تاریخ شرک ۱۵; عوامل تداوم شرک ۶; منشأ شرک ۱۵ شناخت: آفات شناخت ۵ عقل: عوامل تضعیف عقل ۵ عقیده: تقلید در عقیده ۱۲; عوامل انحراف عقیده ۷; عوامل

حواس: نقش حواس ۴ شرک: بى منطقى شرک ۲ شناخت: ابزار شناخت ۴ عقل: نقش عقل ۴ عقیده: بى منطقى عقیده به الوهیت ملائکه ۱; بى منطقى عقیده به انوثت ملائکه ۱; ملاک

۳ جامعه: نقش جامعه ۷ خانواده: نقش خانواده ۷ شرک: تاریخ شرک ۵ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۴; تقلید در عقیده ۳ قوم ابراهیم: آثار بت پرستى اجداد قوم ابراهیم

محرومان از رستگارى ۱۲ شرک: بى منطقى شرک ۲; حقیقت شرک ۱۰، ۱۱; کیفر شرک ۸; گناه شرک ۸، ۹ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۴; حسابرسى عقیده ۵ عمل: حسابرسى عمل ۵;

حبیب نجار ۱ خدا: آثار قدرت خدا ۱۲ شرک: دلایل بطلان شرک ۱۱ شفاعت: عجز از شفاعت ۳ عبادت: دلایل عبادت خدا ۱۲ عقیده: عقیده به رحمانیت خدا ۹ مشرکان: بى یاورى مشرکان

حمایتهاى خدا ۵; ظلم به خدا ۱۷; نعمتهاى خدا ۴ زمین: مربى زمین ۱۳ شرک: رد شرک ۱۵; ظلم شرک ۱۷ عقیده: حقانیت عقیده ۱۶; عقیده باطل ۱۵; عقیده به ربوبیت غیرخدا ۱۵;

ربوبیت خدا ۲; مکذبان ربوبیت خدا در جهنم ۶ شرک: کیفر شرک ۵; گناه شرک ۵ عقیده: عقیده به توحید ربوبى ۲; عقیده به ربوبیت غیرخدا ۲ گناه: گناه نابخشودنى ۵ لباس:

خدا شناسى ۶، ۷; تنزیه خدا ۱۱ رسولان خدا: ۱ شرک: پوچى شرک ۱۰ عبادت: عبادت خدا ۱۴ عقیده: تاریخ عقیده ۶، ۷; عقیده به خدا ۶ قوم عاد: بت پرستى قوم عاد ۸; پیامبر

خدا ۳ رهبرى: هشدار به رهبرى دینى ۵ سازش: ممنوع ۲ شرک: آثار شرک عبادى ۷; منشأ شرک عبادى ۴ عبادت: ممنوع ۳ عقیده: سازش در عقیده ۱، ۲; عقیده باطل ۴ گمراهى: عوامل

رهبران شرک ۶ شرک: آثار شرک ۱; پوچى شرک ۳; پیدایش شرک ۳; تاریخ شرک ۳; فرجام تبلیغ شرک ۸; مبلغان شرک در جهنّم ۸ ظالمان: اضلال ظالمان ۷ عقیده: تاریخ عقیده ۳ کفران:

پیامبراسلام(ص) به یکتاپرستى، برداشت یاد شده به دست مى آید. توحید: اهمیت توحید ۳; شگفتى توحید ۱; کفر مکذبان توحید ۲ شرک: رواج شرک در صدراسلام ۵ کافران: شرک کافران

جهنمیان ۵; عقیده جهنمیان ۸; کینه جهنمیان ۵ رهبران: دعوت رهبران شرک ۶; دعوت رهبران کفر ۶; رهبران شرک در جهنم ۱; رهبران کفر در جهنم ۱; سرزنشهاى رهبران شرک ۶; سرزنشهاى

فطریت دین ۸ شرک: بى ارزشى شرک ۳; بى منطقى شرک ۳ عذاب: اهل عذاب ۱۲; عذاب شدید ۱۲; مراتب عذاب ۱۲; موجبات عذاب ۱۳ عقیده: اهمیت استقامت در عقیده ۵; زمینه سستى

شرک ۳ عقیده: دلایل حقانیت عقیده ۴ قوم ابراهیم: تاریخ قوم ابراهیم ۱; تقلید قوم ابراهیم ۲; گمراهى اجداد قوم ابراهیم ۱; گمراهى قوم ابراهیم ۱ گمراهى: موارد

تدبیر خدا ۱۲ دین: تظاهر به دین ۱۷ ربوبیّت: غیر خدا ۱۵ شرک: به خدا ۱۶ ; ظلم شرک ۲۳ ; فرجام شرک ۱۸ ; گرایش به شرک ۱۷ ; گناه شرک ۲۷ شفیعان: در قیامت ۲۶ ظالمان:

هدایت خدا ۴ دین: نفى اکراه در دین ۴، ۵، ۶ شرک: دلایل بطلان شرک ۳ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۷ ; روش تصحیح عقیده ۷ قیامت: مؤاخذه در قیامت ۱۰ گمراهى: اختیار

مربى زمین ۱ شرک: دلایل بطلان شرک ۱۰ طبیعت: ابداع طبیعت ۷ عقیده: برهان در عقیده ۱۳ قوم ابراهیم: تاریخ قوم ابراهیم ۴; شرک ربوبى قوم ابراهیم ۴; عقیده قوم ابراهیم

ایمان به انبیا ۶; ایمان به توحید ۶; عوامل ایمان ۸ بت پرستى: تاریخ بت پرستى ۴; مبارزه با بت پرستى ۷ خدا: تهدیدهاى خدا ۹ شرک: اعراض از شرک ۶ عقیده: آثار

دعوتهاى خدا ۱، ۳ دعا: دعوت به دعا ۱; زمینه دعا ۵; شرایط اجابت دعا ۴ شرک: آثار اعراض از شرک ۴; اجتناب از شرک ۵; اهمیت اعراض از شرک ۷ عبادت: آثار اخلاص در عبادت

او را كه به خدايى مى‌خوانند قادر به شفاعت كسى نيستند. مگر كسانى كه از روى علم، به حق شهادت داده باشند. و کسانی که [کافران‌] به جای او [خداوند] به پرستش می‌خوانند،

رسولان خدا:۱ زمین: مالک زمین ۲۴، ۲۵ شرک: مبارزه با شرک ۱۰ ; نفى شرک عبادى شرک ۱۱ صالح(ع): احتجاج صالح(ع) ۲۵ ; اضرار به شتر صالح(ع) ۲۱ ; اهمیت شتر صالح(ع)

مادّه «نوب» به معناى بازگشت مکرّر به چیزى است; و اشاره لطیفى به این معنا مى باشد که پایه و اساس در فطرت انسان، توحید و خداپرستى است، و شرک امر عارضى است

اختصاصات خدا ۵ شرک: دعوت به رد شرک ۴ عقیده: صراحت در بیان عقیده ۱ محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۱; عبادت محمد(ص) ۲; فضایل محمد(ص) ۲، ۳; محمد(ص) و شرک ۳; مهمترین دعوت

اقرار: آثار اقرار به حاکمیت خدا ۲; اقرار به حاکمیت خدا ۱ خدا: تعالیم خدا ۵ شرک: سرزنش شرک ۳; موانع شرک ۲ عاقلان: اقرار عاقلان ۱ عقیده: عقیده به حاکمیت خدا ۳

أنت من اللّ-عبین ) ۲- دعوت حضرت ابراهیم(ع) به توحید و ردّ اندیشه شرک و بت پرستى، موجب تردید مردم بت پرست در عقیده خود شد. (ما هذه التماثیل ... أنتم و ءاباؤکم

انبیا ۲ توحید: ۲ توحید ذاتى ۳، ۵ حکمت: ۱۰ شرک: نفى شرک ۳، ۴ عزّت: ۱۰ عقیده: عقیده باطل ۲ ; ملاکهاى درستى عقیده ۲ عیسى (ع): ۱، ۴ عیسى (ع) و مسیحیان ۶ قرآن:

خدا ۲۱ عقیده: تاریخ عقیده ۶، ۷ قوم ثمود: پیامبر قوم ثمود ۲; خداشناسى قوم ثمود ۶; دعوت از قوم ثمود ۵; شرک قوم ثمود ۸; عقیده باطل قوم ثمود ۸; عقیده قوم ثمود

آثار دروغ ۲۱ ریا: زمینه اجتناب از ریا ۲ شرک: آثار شرک ۲۲; زمینه اجتناب از شرک ۲; کیفر شرک عبادى ۱۵; موارد شرک ۴ عبادت: اخلاص در عبادت ۱، ۲، ۳; بى تأثیرى

رهبرى دینى ۲۶ شرک: بطلان شرک ۲۴ ; بیخمنطقى شرک ۲۲ ; شگفتى شرک ۲۰ ; گواهان بطلان شرک ۹، ۱۷، ۲۰ ; موارد شرک ۳۰ عقیده: باطل ۲۰، ۳۰ ; عقیده به خدایان متعدد

مدین ۸; تقلید اهل مدین ۶; جوانان اهل مدین ۹; شرک اهل مدین ۴، ۵، ۶; شرک نیاکان اهل مدین ۴; عقیده اهل مدین ۴; عقیده نیاکان اهل مدین ۴; مالکیت در اهل مدین ۱۳;

دین: تبعیض در قبول دین ۸; رد بخشى از دین ۸; قبول بخشى از دین ۸ شرک: آثار شرک ۲ عمل: عمل شرک آلود ۸; عمل ناپسند ۶ گروهها: بطلان گروههاى مشرک ۷ گروه بندى:

تبلیغ دین ۷ شرک: اعراض از شرک ۴; اهمیت شرک ستیزى ۷; انحراف شرک ۱۷; زمینه شرک ۱۳ صراط مستقیم ۱۶: هدایت به صراط مستقیم ۱۶ ۱۴، ۱۵ عقیده: عقیده باطل ۱۷ علم:

۲ ; ربوبیت خدا ۳، ۵ ; گواهى خدا ۱۵ ; مراقبت خدا ۱۳، ۱۴ شرک: نفى شرک ۱۰ عبودیت: دعوت به عبودیت ۶ عقیده: باطل ۸ عیسى (ع): تعالیم عیسى (ع) ۵ ; توفّى عیسى (ع)

أتینهم بالحقّ و إنّهم لکذبون) توحید: حقانیت توحید ۴ شرک: بطلان شرک ۵ عقیده: عقیده باطل ۵ قرآن: تهمت افسانه به قرآن ۶; تنزیه قرآن ۲; صداقت قرآن ۲; قرآن از کتب

۱۰; عظمت خدا ۱۲; کبریایى خدا ۱۰ شرک: ردّ شرک ۸; موارد شرک ۷ عقیده: عقیده به حامى براى خدا ۷; عقیده به شریک خدا ۷; عقیده به فرزنددارى خدا ۷ محمد(ص): تکلیف

۱۴; علم خدا ۱۳; هشدارهاى خدا ۷ شرک: بى منطقى شرک ۸; رد دعوت به شرک ۶، ۷ عصیان: عصیان از والدین مشرک ۲ عقیده: برهان در عقیده ۹ عمل: حسابرسى عمل ۱۴ فرزند:

معصیت، گاه، به اخلاق زشت و ناپسند، گاه، به حب دنیا که سرآغاز هر خطیئه و گناه است، گاه، به عذاب الهى که نتیجه شرک و معصیت است و گاه، به معناى هر چیزى که

معصیت، گاه، به اخلاق زشت و ناپسند، گاه، به حب دنیا که سرآغاز هر خطیئه و گناه است، گاه، به عذاب الهى که نتیجه شرک و معصیت است و گاه، به معناى هر چیزى که

function. (به همین دلیل) من به پروردگارتان ایمان آوردم؛ پس به سخنان من گوش فرا دهید!» |من به پروردگارتان ايمان آوردم، پس [اقرار] مرا بشنويد من به پروردگارتان

عبرت از تاریخ ۷ حییى بن اخطب: کفر حییى بن اخطب ۱۳ شرک: خطر شرک ۶ ; سرزنش شرک ۵ عبرت: عوامل عبرت ۷ علما: شرک علما ۵ ; کفر علما ۵ قضاوت: ظالمانه ۱۲ کافران: سازش

تحمیل عقیده به ابراهیم(ع) ۶; تعجب از عقیده ابراهیم(ع) ۱; تکفل ابراهیم(ع) ۹; توحید ابراهیم(ع) ۲; تهدید ابراهیم(ع) ۳، ۶; سنگسار ابراهیم(ع) ۳، ۴; شرک ستیزى

ابراهیم(ع) ۱۱ روابط اجتماعى: نقش روابط اجتماعى ۱۳ شرک: اهمیت شرک ستیزى ۱۳ عبادت: انگیزه عبادت ۸ عقیده: پرسش از عقیده ۹ عمل: پرسش از عمل ۹ معبود راستین: ادراک معبود

مشرکان صدر اسلام ۹ ; شرک ربوبى مشرکان صدر اسلام ۸ ; شرک عبادى مشرکان ۴ ; شرک مشرکان صدر اسلام ۲ ; شفیعان مشرکان صدر اسلام ۷ ; عقیده مشرکان صدر اسلام ۲،

ذکر خدا ۷ شرک: زمینه اجتناب از شرک ۷ شرور: منشأ شرور ۶، ۸ عقیده: باطل ۸، ۹ محمّد (ص): احسان به محمّد (ص) ۲ ; اضرار به محمّد (ص) ۱ مشرکان: عقیده مشرکان ۹ ;

زیانکاران ۵ شرک: آثار شومى شرک ۷ عذاب: آتش عذاب ۵; ابزار عذاب اخروى ۵; عوامل نجات از عذاب ۱۱ عصیان: موانع عصیان ۸، ۹ عقیده: آثار عقیده به جهنم ۱۳; آثار

نه «ان تعذبنا» اشاره به این دارد که وى هیچگونه نقشى در گرایش امت خویش به شرک نداشته است. ۸- عطوفت عیسى (ع)، نسبت به همه مردمان حتى به گمراهان امت خویش* (ان

بعد از رفتن موسى به كوه طور. وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ‌: و حال آنكه شماها ستم نموديد به نفس خود به سبب پرستش گوساله، يا به اخلال نمودن به آيات الهى. اين آيه

ءایة) ۴ - شرک برخاسته از جهل و مشرکان مردمى نادانند. (و قال الذین لایعلمون) مراد از «الذین لایعلمون»، مشرکان است. توصیف مشرکان به نادانان، اشاره به دو حقیقت

ذکر: آثار ذکر حکمت خدا ۷; آثار ذکر علم خدا ۷ شرک: موانع شرک ۷ محمد(ص): اختلاف محمد(ص) با مشرکان ۳ مشرکان: عقیده مشرکان ۴; معبودان باطل مشرکان ۴

خلقت ستارگان ۷; نقش ستارگان ۶ شب: منشأ راهیابى در شب ۱ شرک: آثار شرک ۹; دلایل بطلان شرک ۶ مشرکان: عقیده مشرکان ۸ موجودات: عجز موجودات ۷ هدایت: ابزار هدایت

خدا ۲، ۵ رهبرى: عقیده رهبرى ۶ ; مسؤولیت رهبرى دینى ۶ شیعیان: و دین ابراهیم (ع) ۱۲ صراط مستقیم: موارد صراط مستقیم ۷ عقیده: اظهار عقیده به اسلام ۴، ۵ محمّد

نقش شخصیت ۴ شرک: کیفر شرک ۹ شیطان: زمینه وسوسه شیطان ۸; نقش شیطان ۷ عذاب: موجبات عذاب ۹، ۱۱ عقیده: تزیین عقیده باطل ۵; عوامل مؤثر در عقیده ۳ عمل: آثار

استمرار و «عکوف» (مصدر «عاکفین») به معناى ملازم بودن است. ۳ - دلبستگى عمیق و تفاخر قوم ابراهیم، به مسلک شرک آلود خویش (إذ قال ... ما تعبدون . قالوا نعبد أصنامًا

۱۱ شب: آثار گردش شب ۷; گردش شب ۸; منشأ گردش شب ۵ شرک: بى منطقى شرک ۱۳ عبرت: عوامل عبرت ۱۰ عقیده: عقیده باطل ۱۳ عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۹ فصول: آثار

دینى ۷; موانع قبول دین ۷ شرک: زمینه شرک ۸ عقیده: روش تصحیح عقیده ۱ قرآن: تعالیم قرآن ۱۲; تهمت جادو به قرآن ۱۵; تهمت ساختگى به قرآن ۱۳; حقانیت قرآن ۱۹;

است به معنى صداقت و خلّت، و «موالات» از «ولى» مشتق است به معنى قرب چنانچه «معادات» از «عدو» است به معنى دورى. پس ايشان در اين قول بيان موالات خود به خدا

ظلم ۲۸ عصیان: عصیان از خدا ۹، ۱۷ عقیده: عقیده به تدبیر جن ۲۰; عقیده به تدبیر شیاطین ۲۰ عمل: عمل ناپسند ۱۹، ۲۸ مشرکان: عقیده مشرکان ۲۰ ملائکه: انقیاد ملائکه

خود: ظلم به خود ۴ روانشناسى: روانشناسی تربیتى ۱۹ روح: قابض روح ۱، ۲ سعادت: عوامل سعادت ۱۷ سلام: ویژگیهاى سلام ۱۲ عقیده: آثار عقیده ۱۷; آثار عقیده به خیریت

زنازاده: اجتناب از الحاق زنازاده به شوهر ۹ سوءپیشینه: عفو از سوءپیشینه ۱۹ شرک: اجتناب از شرک ۶ عقیده: اهمیت تصحیح عقیده ۱۱ عمل: اهمیت اصلاح عمل ۱۱ فرزندکشى:

گواهی مده، و از هوی و هوس دروغ انگاران آیات ما، و بی‌ایمانان به آخرت که به پروردگارشان شرک می‌آورند، پیروی مکن‌ بگو: گواهان خود را كه گواهى مى‌دهند كه خدا

۷ - منافقان مدینه، به قدرى در عقیده خود متزلزل بودند که در صورت درخواست اظهار شرک، آنان بى درنگ شرک مىورزیدند. (و لو دخلت علیهم ... ثمّ سئلوا الفتنة لأتوها

حَلِیماً غَفُوراً). و شما را به خاطر شرک و کفرتان فورا مؤاخذه نمی‌کند، بلکه به مقدار کافی مهلت می‌دهد و درهای توبه را به روی شما باز می‌گذارد تا اتمام

فواید پرسش ۳ تفکر: اهمیت تفکر در معبود ۲ تنبه: روش تنبه ۳ عقیده: پرسش از عقیده ۳; روش تصحیح عقیده ۳ قوم ابراهیم: پرسش از قوم ابراهیم ۱; معبود قوم ابراهیم

ویژگى جغرافیایى دره بدر ۲ ذکر: حوادث تاریخ ۱۲ شرک: آثار شرک ۱۶ ; احتجاج علیه شرک ۱۳ عقیده: برهان در عقیده دینى ۱۷ غزوه بدر: اهمیت غزوه بدر ۱۲ ; پیروزى غزوه

اللَّهُ» 4- گرايش به حقّ، فطرى است و انحراف مشركان خلاف فطرت و به خاطر القائات بيرونى است. «يُؤْفَكُونَ» به صورت مجهول آمده كه به معناى به انحراف كشيده شدن

فواید پرسش ۳ تفکر: اهمیت تفکر در معبود ۲ تنبه: روش تنبه ۳ عقیده: پرسش از عقیده ۳; روش تصحیح عقیده ۳ قوم ابراهیم: پرسش از قوم ابراهیم ۱; معبود قوم ابراهیم

(و فطرت توحید را به شرک بیالایند!)» و هر کس، شیطان را به جای خدا ولّیِ خود برگزیند، زیانِ آشکاری کرده است. و به يقين گمراهشان مى‌كنم و به دام آرزوها مى‌اندازم

از سختى ۹; نجات از سختى ۴، ۱۹ شرک: اجتناب از شرک ۱۳; زمینه شرک ۱۱، ۱۹; شرک در آسایش ۱۴; شرک ربوبى ۱۲; عوامل ظهور بطلان شرک ۸ عمل: عمل پسندیده ۱۷ غفلت: زمینه

ادیان آسمانى ۵ خدا: تبیین تعالیم خدا ۱ عقیده: برهان در عقیده ۶; عقیده باطل ۴; عقیده به رحمانیت خدا ۳، ۷; عقیده به فرزنددارى خدا ۲، ۴ محمد(ص): توحید محمد(ص)

«هذا» به صبر اشاره داشته و مقصود از «یراد» (خواسته شده) اقتضاى اعتقاد به آیین شرک باشد. ۶ - سران شرک و کفر، هدف و انگیزه پیامبراسلام(ص) از دعوت به یکتاپرستى

او را به یگانگی بپرستند، ایشان را با قدرت و قوّت خویش وادار به این کار می‌کرد و از خود اختیاری نمی‌داشتند، و هرگز) شرک نمی‌ورزیدند (ولیکن آنان را به خود

رسوم عید به صحرا روید و از بتخانه) روی گردانید. سوگند به خدا پس از آنکه [به بتخانه] پشت کردید و رفتید، درباره بت هایتان تدبیری خواهم کرد. و به خدا سوگند

را که به قومی عطا کرده [به عذاب و نقمت] تغییر دهد تا زمانی که آنان آنچه را در خود [از عقاید حقّه، حالات پاک و اخلاق حسنه ای که] دارند [به کفر، شرک، عصیان

خیال پردازى ۸ دین: تهمت افسانه به دین ۷; تهمت خرافه به دین ۷ شناخت: آفات شناخت ۸ عقیده: تاریخ عقیده به قیامت ۳; عقیده به معاد ۴ قیامت: برپایى قیامت ۱; زمینه

يقين و به صدق بدرگاه او رو آوردند، لَهُمُ الْبُشْرى‌: مر ايشان راست مژده ثواب، و آن يا در زمان حيات به لسان پيغمبر يا بعد از ممات به خطاب الهى به مغفرت

«حشر»; یعنى، جمع کردن به گونه اى که با سوق دادن همراه باشد (مقاییس اللغه). ۶- تقوا (پرهیز از شرک در عقیده و عبادت)، عامل نزدیکى انسان به خداوند و بهره بردن

۵; اهمیت توحید رهبران دینى ۵; مسؤولیت رهبران دینى ۵ شرک: آثار شرک ۳، ۶; خطر شرک ۳; زمینه اجتناب از شرک ۱ عبادت: اخلاص در عبادت خدا ۴ عذاب: موجبات عذاب ۶

دنیاطلبى ۸; فرجام دنیاطلبى ۸ سختى: آثار سختى ۱; امداد در سختى ۲ شرک: پوچى شرک ۵، ۸; فرجام شرک ۸ عذاب: یاور اهل عذاب ۴ علم: زمینه علم ۱ فرجام: ارزش حسن فرجام

فرزند به خدا ۱; تمایز خدا و موجودات ۵; تنزیه خدا ۶; خدا و فرزند ۳، ۶; خدا و نقص ۷، ۸; قهاریت خدا ۹، ۱۰; موانع کمال خدا ۸; وحدانیت خدا ۱۰ عقیده: عقیده به فرزنددارى

تکلم: عجز از تکلم ۳ خرافات: استهزاى خرافات ۴ خوردن: عجز از خوردن ۳ عقیده: استهزاى عقیده باطل ۴ قوم ابراهیم: بت پرستى قوم ابراهیم ۳

گفته مى‌شود هوى به نفسى كه مايل به شهوت است و آن را «هوى» ناميدند به سبب آنكه فرود مى‌آورد صاحب خود را در دنيا به هر داهيه، و در آخرت به هاويه، و خداى تعالى

پیامبرى از میان ما برگزیند هیچ امتى مانند ما نسبت به خداوند مطیع تر و نسبت به پیامبر فرمانبردارتر و نسبت به کتاب آسمانى متمسّک تر نخواهد بود ولى وقتى که پیامبر

اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است ! تعليل

۱۲ ; قدرت خدا ۱۲ دشمنان: پیروزى بر دشمنان ۷ ذکر: حوادث تاریخى ۱۳ عقیده: آثار عقیده به اسلام ۲ غزوه بدر: پیروزى در غزوه بدر ۱۳ ; پیروزى مجاهدان غزوه بدر

داشتن! از آنجا که در آیات پیشین سخن از شرک و پایان کار مشرکان بود، در پایان بحث به یکی از شاخه‌های شرک یعنی، اعتقاد به وجود فرزند برای خدا اشاره کرده، و زشتی

ذکر ۱۰ رستگارى: عوامل رستگارى ۷ رشد: عوامل رشد ۷ شرک: اجتناب از شرک ۶ شیطان: اجتناب از شیطان ۵ عقیده: باطل ۹ عمل: اجتناب از عمل شیطانى ۵ قمار: اجتناب از

كنند كفر به آيات خدا غير كفر به خدا است و اهل كتاب در لسان قرآن كافر به آيات خدا هستندنه كافربه خدا معناى سخن اهل كتاب كه به يكديگر مى گفتند: ((به آنچه در

«كُتب» مى‌تواند به معناى دستورات دينى باشد، نظير آيه «كتب عليكم الصيام» كه كتاب به معناى دستور است. «3». اگر «قيمة» را به معناى ثابت و پايدار و به اصطلاح ادبى

مفهوم بشارت عیسی«ع» به آمدن پيامبر اسلام، بعد از خود معروف بودن پيامبر«ص» به نام «احمد» در تورات و انجیل وجه اين كه رد كنندۀ دعوت به اسلام، «ظالم ترين»

سوگند ۳; حقیقت سوگند به خدا ۷; حنث سوگند ۸; سوگند به خدا ۴; سوگند جایز ۴; شرایط تنجز سوگند ۵; موانع حنث سوگند ۱۰ عقیده: آثار عقیده به علم خدا ۱۱ عهد: احکام

دینداران ۱۸ دیندارى: حاکمیت دیندارى ۲۵ شرک : آثار اجتناب از شرک ۲۰; شکست شرک ۱۱ شیعیان: حاکمیت شیعیان ۲۷; وعده به شیعیان ۲۷ صالحان: امنیت صالحان ۱۴، ۲۰;

۲۴ عصیانگران: حتمیت عذاب اخروى عصیانگران ۱۸ عقیده: آثار عقیده به ربوبیت خدا ۲۴ قرآن: آیات قرآن ۲ ; افترا به قرآن ۸ ; تحریف قرآن ۱۳ ; درخواست تبدیل قرآن

شد که مشرکان، به دلیل هواپرستى شان، به خدا شرک مىورزند و هدایت ناپذیرند، تو، به آنان توجه نکن و تنها، به دین خدا متوجه باش.». ۳ - توجّه به آیات فراوان الهى،

غلبه اسكندر به ايران كتاب اوستا از بين رفت سپس در زمان ساسانيان آن را از نو نوشتند لذا به حقيقت مذهبشان رسيدن مشكل شد، مسلّم اين است كه به تدبير عالم دو

تنزيه كنندگان و به پاكى ياد كنندگان تنزيهى مقترن به ستايش پروردگارشان، يعنى گويند «سبحان اللّه و بحمده» به تسبيح، نفى صفات سلبيه؛ و به حمد، اظهار صفات

ساخت تا به هم برسند و برخورد کنند». «عَذْب» به معناى گوارا و «فرات» به معناى بسیار گوارا و متمایل به شیرینى است. «مِلح» نیز به معناى شور و «اجاج» به معناى

و تولید مثل ۵; خدا و دختر ۳، ۴ عقیده: عقیده به فرزنددارى خدا ۱ علایق: علاقه به پسر ۸ مشرکان: آثار هواپرستى مشرکان ۹; افتراهاى مشرکان ۶; بینش مشرکان ۱۰;

و گزند ناگواری به ما برسد [به این سبب باید برای دوستی به سوی یهود و نصاری بشتابیم]. امید است خدا از سوی خود پیروزی یا واقعیت دیگری [به نفع مسلمانان] پیش

مصدر ميمى است به معنى ثقل و سنگينى يعنى: هر كه به سنگينى ذره‏اى عمل خير يا شر انجام دهد آن راخواهد ديد، ايضا [انبياء:47]. يعنى اگر عمل به وزن دانه خردل

پوشش شب با روز ۴; خلقت شب ۵، ۱۰ ظلمت: خلقت ظلمت ۵ عقیده: اهمیت عقیده به آمرزشهاى خدا ۱۳; اهمیت عقیده به عزت خدا ۱۳ عفو: عفو هنگام قدرت ۱۲ عمل: عمل پسندیده

عباد جمع عبد به معنى عابد است ولى چنانكه ديديم قرآن آن را تصديق نمى‏كند در اقرب الموارد گفته: عبديكه مضاف به خداست گاهى مخصوص است به جمع به لفظ عباد و عبد

تکاپویشان (به سبب تباهی عقیده و باورشان) در زندگی دنیا هدر می‌رود (و بیسود می‌شود) و خود گمان می‌برند که به بهترین وجه کار نیک می‌کنند (و طاعت و عبادت شرک‌آلودشان

براى آنكه به آن مباهات كنى با عالمان، و مجادله كنى با جاهلان، يا خودنمائى و فخر كنى به آن در مجالس، و ترك علم مكن براى عدم رغبت به آن. اى فرزند به ديده بصيرت

براى راهنمايى به كار خير است ولى به عنوان مسخره و تحقير براى دوزخ بكار مى‌رود). 4- كفّار به كيفر مى‌نگرند، «يَوْمُ الدِّينِ» ولى خداوند به داورى مى‌نگرد

واشاره به عقيده بت پرستان درباره آن چند روايت درباره جهر واخفات در نماز بحثى روايتى وقرآنى (درباره تفريق آيات قرآن وقرانا فرقناه ...) تقسيم قرآن به آيات

حشر اخروى انسان ها ۵ خدا: آثار علم خدا ۷; افعال خدا ۲; پرسشهاى خدا ۵ عقیده: عقیده به ملائکه ۶ قیامت: پرسش در قیامت ۳; ظهور حقایق در قیامت ۱; مؤاخذه در قیامت

ایمان: آثار ایمان به خدا ۳، ۷; ایمان به توحید ۲۱; ایمان به خدا ۱۷; ایمان به ربوبیت خدا ۳; ایمان به رحمت خدا ۳; ایمان به صفات خدا ۷; ایمان به مالکیت خدا ۳;

فرعون ۳; عقیده فرعون ۸; عقیده فرعون به معجزه ۱; علم فرعون ۳; فرجام فرعون ۹; لجاجت فرعون ۳ معجزه: آثار تکذیب معجزه ۱۱; تفاوت معجزه و جادو ۷; علم به حقانیّت

ظالمان ۸: عذاب: زمینه عذاب ۱۱; منشأ عذاب ۳، ۱۱; نقش اهل عذاب ۱۱ عقیده: آثار عقیده ۱۲; آزادى عقیده ۱۳ عمل: آثار عمل ۱۲ قرآن: درخواست دلایل حقانیت قرآن ۲ کافران:

شخصیت ۶ عقیده: آثار عقیده به فرزنددارى خدا ۸; بطلان عقیده به فرزنددارى خدا ۸; بى منطقى عقیده به فرزنددارى خدا ۱، ۹; زمینه عقیده باطل ۱۰; شگفتى عقیده به فرزنددارى

خدا ۱; علم خدا به اعمال ۴; علم خدا به رازها ۳، ۴; علم غیب خدا ۳; وسعت علم خدا ۷ سینه: راز سینه ها ۳ ظلم: موانع ظلم ۵ عقیده: آثار عقیده به علم خدا ۵ کافران:

اندیشه نمى کنید و صرفاً متکى به تقلید کورکورانه از نیاکان خود هستید؟ ۲ - ابراهیم(ع)، برانگیزاننده قوم خویش به نگرش مجدد نسبت به پرستش بت ها (قال أفرءیتم ما

جمله «آمنوا به» تفسیر «أجیبوا» دانسته شده و ضمیر «به» به «اللّه» بازگردانده شده است. احتمال دیگر این است که «آمنوا» جمله مستقل باشد و ضمیر «به» به داعى اللّه»

سعادت اخروى ۱۳، ۱۶; عوامل سعادت دنیوى ۷، ۱۳، ۱۶ عقیده: آثار عقیده ۱۳; عقیده به خیریت قرآن ۱۸; عقیده به وحیانیت قرآن ۱۸ عمل: آثار عمل ۱۳;فرصت عمل ۶ قرآن:

اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است ! تعليل

مردمان مستقيمى نيستيد بلكه متعدّى و متجاوز از حدّ اعتدال و از حلال به حرام و از پاكيزه به پليديد يا دشمن انسانيّت و اخلاقيد كه چنين عمل شنيعى را مرتكب ميشويد

خدا ۵، ۶ خرافات: منشأ خرافات ۷ ظن: آثار ظن ۷; بى ارزشى ظن ۸ عقیده: ظن در عقیده ۸; عقیده به رحمانیت خدا ۳ علم: اهمیت علم ۹ عمل: توجیه عمل ناپسند ۶ مشرکان:

«طریقة») به معناى راه و «قِدَد» (جمع «قِد») به معناى بریده شده است. ۶ - مؤمنان جن، پس از نزول قرآن و ایمان آوردن به آن، به چند فرقه مذهبى تقسیم شده و به مسلک هاى

افعال خدا ۱; امدادهاى خدا ۱۰ دین: اصول دین ۷ شناخت: موانع شناخت ۹ عقیده: اهمیت عقیده به آخرت ۷ قرآن: آثار تلاوت قرآن ۱۱; عوامل محرومیت از فهم قرآن ۸; محرومان

۱۳ ذکر: ذکر قصه یوسف(ع) ۱ سنتهاى خدا: سنت اضلال ۱۴ عقیده: آثار عقیده به خاتمیت یوسف(ع) ۱۱; عقیده به خاتمیت یوسف(ع) ۹ عمل: آثار عمل ۱۶ فرعونیان: زمینه تنبه

می‌ورزند (که به طور خاصّ رستاخیز و به طور عام همه اموری است که پیغمبران با خود آورده‌اند) و این که کافران بدانند که ایشان (در آنچه راجع به شرک و رستاخیز می‌گویند)

المکذّبین . ودّوا لوتدهن فیدهنون) احکام :۴ خدا: اوامر خدا ۳ عقیده: ممنوعیت سازش در عقیده ۴ علایق: علاقه به سازش محمد(ص) ۱ کافران: رد پیشنهاد کافران ۳; زمینه سازش

و برادرشان شعيب را به مديَن فرستاديم. گفت: اى قوم من، خدا را بپرستيد و به روز قيامت اميدوار باشيد و در زمين به تبهكارى مكوشيد. و به سوی قوم مدین برادرشان

چنین شایستگانی - چه رسد به دیگران -)شرک می‌ورزیدند، هر آنچه می‌کردند هدر می‌رفت (و اعمال خیرشان ضائع می‌شد و خرمن طاعتشان به آتش شرک می‌سوخت). این هدایت خداست

علم خدا به اعمال ۵; علم غیب خدا ۵ دشمنان: بى اعتنایى به تهمتهاى دشمنان ۱ ذکر: آثار ذکر عجز معبودان باطل ۴; آثار ذکر علم خدا ۸ عقیده: آثار عقیده به علم خدا

خداوند و کفر به آن نتیجه کبر و ناسپاسى است. (و إذا أنعمنا على الإنسن ... ثمّ کفرتم به) با توجه به ارتباط این آیه با آیه قبل مطلب یاد شده به دست مى آید.

مدتی) بهره‌مند باشند، اما به زودی خواهند دانست. سرانجام به آنچه [از نعمت] به آنان عطا کردیم، ناسپاسی ورزند، و [از زندگی شرک آلودشان] برخوردار شوند؛ سپس

از سوى خداوند، به اندیشه و تأمل درباره پوچى مکتب شرک (أفرءیتم اللّ-ت و العزّى) از واژه «أفرأیتم» مطلب بالا استفاده مى شود. ۳ - نمادهاى شرک و بت پرستى، فاقد

توجه به عطف این آیه به آیه قبل، معناى آن چنین مى شود: ما همان گونه که شیوه زندگى را به یکایک پیامبران توصیه کردیم، به مردم نیز سفارش نمودیم که به آنان

ایمان به آن، موجب نجات نیست. (أسمع بهم و أبصر ... لکن الظلمون الیوم فى ضلل مبین) خدا: محضر خدا ۳ ظالمان ۷: ظلم: موارد ظلم ۶ عقیده: عقیده باطل ۶; عقیده به

پنهانى ۹ عقیده: عقیده به رحمانیت خدا ۲ فرجام: اهمیت حسن فرجام ۸ گمراهى: زمینه گمراهى ۳ متقین: خداجویى متقین ۶; خشیت متقین ۲; صفات متقین ۲; عقیده متقین ۲;

بتها ۲ پرسش: فواید پرسش ۴ تنبه: روش تنبه ۴ عقیده: روش تصحیح عقیده ۴ قوم ابراهیم: پرسش از قوم ابراهیم ۱; تذکر به قوم ابراهیم ۲ معبودراستین: شنوایى معبودراستین

function. ما را به راه راست هدایت کن... ما را به راه راست هدايت فرما ما را به راه راست هدايت فرما، تو ما را به راه راست هدایت فرما. ما را به راهِ راست راهنمایی

و چون به سوی خشکی نجاتشان می دهیم به ناگاه به آیین شرک روی می آورند، چون به كشتى نشستند خدا را با اخلاص در دين او خواندند و چون نجاتشان داد و به خشكى آورد،

عقل: نشانه هاى عقل سلیم ۱۷; نقش عقل ۱۹ عقیده: آزادى عقیده ۵; انتخاب بهترین عقیده ۸، ۱۰; بهترین عقیده ۹; تحلیل عقیده ۸ عمر: عوامل تباهى عمر ۲۱ عمل: زمینه

مشغول باشند به امور دنيويه كه بازيچه گاه غافلان است. يا مشتغل هستند به امورى كه نفعى به آنها نرساند. حاصل آيه كريمه تخويف است به نزول عذاب به مخالفين و عاصين،

شده‌اند از اينكه عذاب ما شامگاهان -در حالى كه به خواب فرو رفته‌اند- به آنان برسد؟ آیا اهل شهر و دیارها (که به نافرمانی خدا و اعمال نکوهیده مشغولند) از آن

منع و زجر و انكار او به جهت عموم ادله امر به معروف و نهى از منكر، و لكن حرام است به جهت استلزام ايذائى كه حرام است به اجماع و به دليل آيه: إِنَّ الَّذِينَ

(ع ) كه به خدا عرض كرد: ((و الا تغفر لى و ترحمنى اكن منالخاسرين )) اظهار شكر است خطاب و امر به هبوط به نوح (ع ) و همراهانش ، دومين امر به هبوط به بشر، بعد

عبادت نكنند. ابولهب (در مقام دلدارى به آن مريد شيطان) گفت: به خدا در حيات تو به خاطر تو عزّى را عبادت نكرده‏اند تا به سبب مرگ تو دست از عبادتش بكشند. ابو

زنى كه خود را به او بذل كرده مختار است. به نظر مى‏آيد كه راجع به همه زنان آن حضرت باشد و مراد از آن اين است كه بعد از اداى حق واجب ايشان به هر يك هر قدر

زمینه غضب خدا ۸; نشانه هاى ربوبیت خدا ۴; نقش خدا ۲ خود: زیان به خود ۵ عقیده: مسؤول عقیده ۶ عمل: مسؤول عمل ۶ کافران: کیفر کافران ۱۰ کفر: آثار کفر ۷، ۸;

افترا: افترا به خدا ۳; افتراى شرک ۳; ظلم افترا به خدا ۱ جهنم: درکات جهنم ۱۱ حق: ظلم تکذیب حق ۲; کفر مکذبان حق ۹; مکذبان حق در جهنم ۹ شرک: ظلم شرک ۴ ظلم: بزرگترین

اجتماعى ۸ شرک: آثار اجتناب از شرک ۱۰; اجتناب از شرک ۶; اهمیت اجتناب از شرک ۷; خطر شرک ۹; زمینه شرک ۹ عبادت: دعوت به عبادت ۲ محمد(ص): وحى به محمد(ص) ۱،

كافِرُونَ‌: ما به آنچه فرستاده شده‌ايد به آن، به زعم خود كافر هستيم. تخصيص تكذيب به مترفين به جهت آنست كه معظم داعى تكذيب، تكبر است و مفاخرت به زخارف دنيا

اعلام فرمود او را به وحى كه بزودى امتحان فرمايد او را به مرض در آينده و علامت آن را به ستاره معين يا به طلوع يا به افول يا اقتران كوكبى به كوكبى مخصوص، چون

خداوند به آنچه مى‌كنند، بيناست. «فتنة» در آيه، يا به معناى آزمون و يا به معناى عذاب است. بنى‌اسرائيل مى‌پنداشتند آزمايش‌ها يا قهر و عذاب الهى، مربوط به دوران

برداشت یاد شده با توجه به اضافه شدن «آیات»، به ضمیر «نا»، استفاده مى شود. ۹ - موسى(ع)، در راستاى اثبات توحید ربوبى و ابطال شرک، منطقى قوى و کوبنده و برهانى

۱۰; ذکر نظارت خدا ۱۷ شرک: حقیقت شرک ۱۲; کیفر شرک ۱۶; نهى از شرک ۱۱ شک: آثار شک ۸ صحابه: توبه صحابه ۷; صحابه قبل از اسلام ۷; صحابه و شرک ۷ طغیان: کیفر طغیان

عجز از شناخت ذات خدا ۹; عظمت ذات خدا ۹ شرک: دلایل رد شرک ۱۱; رد شرک ۱۳ عبادت: عبادت خدا ۸ محمد(ص): تعلیم توحید به محمد(ص) ۱; رسالت محمد(ص) ۲; معلم محمد(ص)

لغت گفته اند، در اصل به معناى «فرزندان کوچک و کم سن و سال» است. ولى غالباً به همه فرزندان گفته مى شود، گاهى به معناى مفرد و گاهى به معناى جمع استعمال مى

بیشتر مردم نمی دانند [و به علت نادانی و جهلشان انکار می کنند.] تا آنجا كه مى‌توانستند به خدا قسم خوردند، كه خدا كسانى را كه مى‌ميرند به رستاخيز زنده نمى‌كند

و ورود به بهشت، به صرف انتساب به ادیان الهى (لیس بامانیکم و لا امانى أهل الکتب) مراد از اسم «لیس» با توجه به آیات گذشته، رهایى از جهنم و ورود به بهشت است

۷; جنیان مرد ۷; شعور جن ۶; شنوایى جن ۶; عقیده جن ۳; علم جن ۶; ویژگیهاى جن۶ حق: تمییز حق و باطل ۶ عقیده: عقیده به قرآن ۳ قرآن: شگفتى تعالیم قرآن ۴; فهم قرآن

آن ايمان به آخرت منبع همه خيرات و بركات و ايمان نداشتن به آخرت ريشه همه گناهاناست . منزه بودن خداى تعالى از هر قبيح عقلى و طبعى و از اتصاف به صفات ممكنات

آيات ۹۴ - ۱۰۲، سوره اعراف سنن الهى در مورد امت هايى كه به سويشان پيامبر مى فرستاد دود كجروى هر امتى به چشم خودش مى رود تمدن بشرى توانائى تسلط بر نظام كون و

را اراده می‌کنیم، فقط به آن می‌گوییم: «موجود باش!» بلافاصله موجود می‌شود. |همانا سخن ما به چيزى كه آن را خواسته باشيم اين است كه به آن بگوييم: باش، پس مى‌باشد

ايشان به تقوى به فظاعت ساعت جهت آنست كه تا به عقول خود تصور آن نموده عالم شوند به اينكه ايمن نتوانند شد از آن مگر به تدرع به لباس تقوى و الزام به اوامر

گذارد متوجه شوند به اينكه خدا را دائما مشاهده مى كنند. آرى ، علم به او هميشه و در هر حال هست ، و ليكن علم به علم است كه گاهى به خاطر سرگرمى به چيزهاى ديگر مفقود

مکذّبان وحى ۱، ۴، ۶ ; نقش وحى ۲۰ یهود: تناقض در عقیده یهود ۶ ; یهود جهل یهود صدر اسلام ۱۸ ; عقیده یهود ۴ ; عقیده یهود صدر اسلام ۶ ; لجاجت یهود صدر اسلام ۵ ;

رستگارى ۲۲ ; موارد رستگارى ۲۱ رشد: عوامل رشد ۱۱، ۱۶، ۱۷، ۲۲ عقیده: تقوا در عقیده ۷ ; عقیده باطل ۶ عمل: آثار عمل صالح ۲، ۵، ۱۰، ۱۴، ۱۹، ۲۲ ; استقامت در

توحید منحرف شدند و به شرک روی آوردند و طبعا «جامعه انسانی به دو گروه مختلف تقسیم شد» گروهی موحد و گروهی مشرک (فَاخْتَلَفُوا). بنابراین شرک در واقع یک نوع بدعت

فوج فوج به سوی بهشت برند تا چون بدانجا رسند و همه درهای بهشت (به رویشان به احترام) بگشایند و خازنان بهشتی (به تهنیت) گویند: سلام بر شما باد (خوشا به حال شما)

او بدهد ارشاد به حکم عقل است. ۵- متذکر بودن و هوشمندى، عامل گرایش به توحید و ناسازگار با شرک است. (أفمن یخلق کمن لایخلق أفلاتذکّرون) ۶- به خاطر آوردن پدیده ها

او و وعيد به آنكه او معاقب ايشان است بر كم و زياد ظلم و علم ازلى الهى احاطه دارد به تمام جزئيات، يا خطاب نسبت به هر كسى است كه به سبب جهل به صفات سبحانى،

مطرح شده است پاسخ به اشكال دوم درباره تمثل پاسخ به اشكالهاى سوم و چهارم حاصل سخن درباره حقيقت تمثل پناه بردن مريم به خدا و آگاهانيدن او به دارا شدن پسر شدن

فرط فصاحت و جزالت از جنس حروف تهجى است كه محاوره جميع بندگان به آنست. 2- مقسم به، يعنى سوگند به حلم و حكمت و حمايت و ملك و مجد و منّت ما. 3- معانى الاخبار-

عده قابل توجهى، از آن برخوردار شوند. امیدوارى: امیدوارى به شفیعان ۴ شرک: آثار شرک ۱ شفاعت: آثار شفاعت ۳; عوامل محرومیت از شفاعت ۱; محرومیت از شفاعت ۲ قیامت:

می‌کردید بچشید. پس [به آنان گویند:] به کیفر آنکه دیدار امروزتان را فراموش کردید [عذاب دوزخ را] بچشید، که ما [هم] شما را واگذاشته ایم، و به کیفر آنچه همواره

تذكر است به اهل ايمان در دوستى معاندان كه مورد سخط و غضب الهى واقع شدند، و نهى صريح باشد بر اظهار مودت و محبت نسبت به آنان. و مراد به غضب شدگان به قهر خداوند

عقیده به تنزیه خدا ۲۶; عقیده به ملائکه ۲۷، ۲۸ کارد: استفاده از کارد در دوران یوسف(ع) ۹ مصریان باستان: خداشناسى مصریان باستان ۲۶; عقیده مصریان باستان ۲۶،

كُره به ضم اول آمده كه هر سه راجع به مشقت نفسى و درونى است [بقره:216]. [احقاف:15]. معلوم است كه كره در هر دو آيه از درون آدمى است نه از خارج. كَره به فتح

۲۰ خویشاوندان: احسان به خویشاوندان ۸، ۹، ۱۰، ۱۹ دوستان: احسان به دوستان ۱۱ شرک: اجتناب از شرک ۱، ۲، ۵ صفات: ناپسند ۱۷ ضعفا: احسان به ضعفا ۱۴، ۱۹ عبادت: آثار

شما نيستم به راستى رهنمودهايى از جانب پروردگارتان براى شما آمده است. پس هر كه به ديده بصيرت بنگرد به سود خود او، و هر كس از سر بصيرت ننگرد به زيان خود اوست،

] (آیه 91)- شرک جهان را به تباهی می‌کشد: در آیات گذشته بحثهایی در زمینه معاد و مالکیت و ربوبیت پروردگار بیان شد، در اینجا به مسأله نفی شرک پرداخته، قسمتی

فرمايد كلمه اسلام را در آن، يا به تمامى عزت و يا به تمامى ذلت، يا عزيز شوند به عزت ايمان، و يا ذليل گرداند آنها را تا متدين شوند به اسلام و ايمان. يُرِيدُونَ

ما داناتر هستيم به آنچه را كه به سبب آن گوش مى‌كنند قرائت تو را از لغو و استهزاء به قرآن، يعنى ما مى‌دانيم كه آنها استماع قرآن كنند به عنوان لغو و استهزاء

انبياء نمودند به احوال خود به سبب جهل به تفاصيل شئون حقيقت بشريت و تباين طبقات افراد انسانيت در مراتب كمال و مزيت به طورى كه بعضى از آنها به مرتبه اعلى عليين

مصدر ميمى است به معنى ثقل و سنگينى يعنى: هر كه به سنگينى ذره‏اى عمل خير يا شر انجام دهد آن راخواهد ديد، ايضا [انبياء:47]. يعنى اگر عمل به وزن دانه خردل

مصدر ميمى است به معنى ثقل و سنگينى يعنى: هر كه به سنگينى ذره‏اى عمل خير يا شر انجام دهد آن راخواهد ديد، ايضا [انبياء:47]. يعنى اگر عمل به وزن دانه خردل

مصدر ميمى است به معنى ثقل و سنگينى يعنى: هر كه به سنگينى ذره‏اى عمل خير يا شر انجام دهد آن راخواهد ديد، ايضا [انبياء:47]. يعنى اگر عمل به وزن دانه خردل

همراه بود به معناى بازگشت به حالت اوّل است، ولى حال كه با «فى» همراه است، مراد از آن تغيير و تحوّل است نه بازگشت به حالت اوّل، يعنى تغيير عقيده دهيد و آيين

دریا سازد و) به دریا برگرداند و تندباد درهم شکننده‌ای به سویتان گسیل دارد (و بر سرتان بگمارد) تا شما را به سبب ناسپاسی (و کفرتان نسبت به یزدان) خودتان

مى‌شدند؟! پس آيا به باطل ايمان مى‌آورند و به نعمت خداوند كفر مى‌ورزند؟ جلد 7 - صفحه 172 1- يكى از راه‌هاى دعوت مردم به خدا، توجّه دادن آنان به نعمت‌هاى الهى

[يوسف:95]، [ملك:9]. اين وصفها راجع به مطلب صدر آيات است و وصف بعيد نوعاً درباره شرك و كفر به قيامت و كفر به خدا به كار رفته مثل [شورى:18]، [نساء:116].

گفتند: ما به مقصود رسيديم ديگر احتياج به مركب تو نيست ، و هر جا مى خواهى برو. نامه اى به برادران خويش نوشتند كه ما آن سرزمين را يافتيم ، شما هم به سوى ما

كُنَّا أَوَّلَ الْمُؤْمِنِينَ‌: به جهت آنكه بوديم ما از آل فرعون اول گرويدگان به وحدانيت خدا و به نبوت موسى. نكته: اين جمله به حسب معنى تعليل ثانى است براى

«لِذِکْرِی»: برای این که همیشه به یاد من باشی. تا در نماز به ذکر من بپردازی. به هنگام یاد من. با توجّه به معنی اخیر، حرف (لِ) به معنی (عِندَ) است (نگا: إسراء

مردم نسبت به مسلمانان، یهود و مشرکان را خواهی یافت، و با محبت‌تر از همه کس به اهل ایمان آنان را که گویند: ما نصرانی هستیم. این (دوستی نصاری نسبت به مسلمین)

پروردگارت به تو وحی شده است. هیچ خدائی جز او وجود ندارد. به مشرکان اعتناء مکن (و دشمنانگیِ آنان و سخنان ایشان را ناچیز انگار). از آنچه از پروردگارت به تو وحی

دوستی کردند؟ آنها به حقیقت نه از شما مسلمین و نه از فرقه یهودند و به دروغ قسم یاد می‌کنند (که ما اهل ایمانیم) در صورتی که خود می‌دانند. آیا به کسانی که قوم

امكان معاد در برابر استبعاد مشركين اعتراض به آينه شريفه و پاسخ به آن استشهاد براى علم خدا به اعمال بندگان به تدبير جارى در نظام شب و روز معناى ((حق ))

امینت دشمنان ۶ ; دشمنان ناقض معاهده ۲، ۶ ; مهلت به دشمنان ۲ دین: پیروزى دین ۱۱ شرک: آثار شرک ۹ ; ترک شرک ۱۰ کافران: ذلت کافران ۱۱ ; شکست کافران ۱۱ کفر:

صالحان در آخرت ۱۱، ۱۲; فضایل صالحان ۱۶; نگرانى صالحان ۱۶ عقیده: آثار عقیده به عظمت خدا ۱۴ علایق: علاقه به جاودانگى ۸ عمل: آثار عمل ۹ عمل صالح: پاداش عمل صالح

از آسمان باران نازل سازد تا زمین را به آن پس از (فصل خزان و) مرگ (گیاهان، باز به نسیم جانبخش بهار) زنده گرداند؟ به یقین جواب دهند که آن خداست. بگو: ستایش

نیاز به تغذیه دارد، و در بازارها برای کسب و تجارت و خرید نیازمندیهای خود رفت و آمد می‌کند). چرا لااقل فرشته‌ای به سوی او فرستاده نشده است تا (به عنوان

این روش قرآن است که به هنگام تشویق به استفاده کردن از مواهب آفرینش، فوراً جلو سوء استفاده را گرفته و به اعتدال توصیه مى کند. بنابراین به معناى وسیع کلمه،

[يوسف:95]، [ملك:9]. اين وصفها راجع به مطلب صدر آيات است و وصف بعيد نوعاً درباره شرك و كفر به قيامت و كفر به خدا به كار رفته مثل [شورى:18]، [نساء:116].

است و بدون استثناء راه را به همه نشان می‌دهد، بلکه منظور از هدایت در اینجا «ایصال به مطلوب» و رسانیدن به سر منزل مقصود است. به هر حال این آیه یک نوع دلداری

اخروى ۱۱ عذاب: اهل عذاب ۳; حتمیت عذاب اخروى ۴; نزدیکى عذاب اخروى ۴ عقیده: آثار عقیده به تجسم عمل ۱۲ عمل: آثار اخروى عمل ۷، ۹، ۱۴; فرصت عمل ۸; ناظران عمل

لاشفیع) «شفع» ریشه «شفیع» به معناى «ضمیمه کردن چیزى به دیگرى» است (مفردات راغب). شفاعت، به معناى «پیوستن چیزى به دیگرى، جهت کمک به او» است (مفردات راغب).

را گفت: آيا بتان را به خدايى مى‌گيرى؟ تو و قومت را به آشكارا در گمراهى مى‌بينم. و چنین بود که ابراهیم به پدرش آزر گفت آیا بتان را به خدایی می‌گیری؟ من تو

تحريفى رخ نداده است پاسخ به دو دليل ديگر قائلين به تحريف : استبعاد عقلى عدم تحريف و روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از

نخست اينكه : عبادت همه جا به معنى پرستش نيست ، گاه نيز به معنى اطاعت و تعظيم و احترام مى آيد، و در اينجا به همين معنى است ، زيرا به فرض محال كه خدا فرزندى

مى‌نمود و به اين سبب تسميه يافته‌اند به اناث. يا به جهت ضعف و عدم خبرت آنها بوده، مانند زنان كه ناقصات العقولند. خلاصه شيطان سركش مردود، بى‌واسطه يا به واسطه

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

رَحِيماً: و هست خداى، آمرزنده گناهان به توبه، مهربان بر ايشان به اثبات توبه در قلوب آنان و تبديل سيئات به حسنات به لطف بر ايشان. از ابن عباس مروى است كه

آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مردند. و هیچ گاه به نماز میت آن منافقان حاضر مشو و بر (جنازه و) قبر آنها (به دعا) مایست، که آنها به خدا و

function. سوگند به این کتاب روشنگر، سوگند به [اين‌] كتاب روشنگر سوگند به كتاب روشنگر، قسم به این کتاب روشن بیان. سوگند به [این] کتاب روشنگر؛ سوگند به اين كتاب

(نگا: نمل / ). برخی آیات نه‌گانه را به معنی فرمانهای نه‌گانه دانسته‌اند که به پرهیز از این چیزها دستور می‌دهند: شرک، زنا، کشتن بی‌گناه، دزدی، جادوگری، رباخواری،

(ع ) كه به خدا عرض كرد: ((و الا تغفر لى و ترحمنى اكن منالخاسرين )) اظهار شكر است خطاب و امر به هبوط به نوح (ع ) و همراهانش ، دومين امر به هبوط به بشر، بعد

بعضى از عبارات «میزان» به معناى «قرآن» یا به معناى «عدل» یا به معناى «شریعت» یا «ترازو» تفسیر شده است، در حقیقت هر کدام اشاره به مصداقى از این مفهوم کل

اهل بیت خود به مردم سفارش کند و به یارى آن‌ها برخیزد سپس آیه ۲۴ به همین سبب نازل شد و در قبال این خیال که مى گفتند: محمد می‌خواهد مردم به اهل بیت وى رغبت

شيطان تو را به اين داشته. زليخا گفت: عشق تو آتش به دل من زده. يوسف فرمود: اگر من آن را فرونشانم به آتش جهنم سوخته شوم. زليخا گفت: برخيز به اندرون خانه

از زبانه آتش به وجود آورده و آسمان را از دود خلق کرده و زمین را از کف آب به وجود آورده پس به ما خبر بده از پروردگار خود که از چه چیزى به وجود آمده است؟

فرمود: عمل كند به آنچه خداوند عز و جل امر فرموده، پس قصدش به آن، غير خدا باشد. پس انديشه نمائيد خدا را و بپرهيزيد از ريا؛ زيرا شرك به خدا باشد. به درستى كه ريا

تحريفى رخ نداده است پاسخ به دو دليل ديگر قائلين به تحريف : استبعاد عقلى عدم تحريف و روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از

دهيم، شرك ورزيده‌ايم. «إِذْ نُسَوِّيكُمْ» (به نام خدا و به نام خلق، مصداق‌ «نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعالَمِينَ» است. 5- در قيامت، هر كسى تقصير را به گردن

لیکن (این نکرد) تا شما را به احکامی که در کتاب خود به شما فرستاد بیازماید. پس به کارهای نیک سبقت گیرید، که بازگشت همه شما به سوی خداست و در آنچه اختلاف

كه همه اهل ملل و اديان به فضل او مقرّ و معترفند و مشركان عرب به فرزندى او مباهات مى‌كنند، پس آنها را از توحيد او خبر ده و بگو به ايشان كه: إِنَّهُ كانَ

سخن ديگرى از صاحب المنار و اشكال وارد بر آن اشاره به فرق بين ميل به ظالمين و مصاديق مباشرت در ظلم امر به نماز و صبر كه مهمترين عبادات و اخلاقيات هستند معناى

(فلایخفّف عنهم العذاب و لا هم ینظرون) تذکر الهى به عدم تخفیف عذاب و دادن مهلت به ظالمان، اشاره اى به تخفیف و مهلت خواهى آنان دارد. ظالمان ۲: حتمیت عذاب

«كُتب» مى‌تواند به معناى دستورات دينى باشد، نظير آيه «كتب عليكم الصيام» كه كتاب به معناى دستور است. «3». اگر «قيمة» را به معناى ثابت و پايدار و به اصطلاح ادبى

در وقت طلوع از غارشان به طرف راست ميل مى‏كند و به هنگام غروب از آنها به طرف چب مايل مى‏شود (آفتاب به آنها نمى‏تابيد ولى نورش به بدن آنها مى‏رسيد) و آنها

این [خواری و خشم] به سبب آن بود که آنان همواره به آیات خدا کفر می ورزیدند و پیامبران را به ناحق می کشتند؛ این [کفرورزی و کشتن پیامبران] به علت آن بود که [از

«كُتب» مى‌تواند به معناى دستورات دينى باشد، نظير آيه «كتب عليكم الصيام» كه كتاب به معناى دستور است. «3». اگر «قيمة» را به معناى ثابت و پايدار و به اصطلاح ادبى

و سلّم از بيت المقدس به امر الهى روى به طرف كعبه نمود، از پيروى حضرت خارج شدند. دوم: مشركين به جهت تألّف آنان به كعبه، چون حضرت به بيت المقدس متوجه شد جمعى

نوح(ع) از دعوت خود با گذشت زمان و بهبود یافتنش (به جنّة فتربّصوا به حتّى حین) ۳ - وا نهادن و بى اعتنایى به نوح(ع)، آخرین چاره اندیشى اشراف کافر در مبارزه

شكنجه كنندگان مؤمنين و مؤمنات به عذاب جهنّم و عذاب حريق توضيح شديد بودن بطش پروردگار به اين كه او مبدء و معيد است اشاره به چند صفت از صفات خداوند، در ارتباط

(ع ) كه به خدا عرض كرد: ((و الا تغفر لى و ترحمنى اكن منالخاسرين )) اظهار شكر است خطاب و امر به هبوط به نوح (ع ) و همراهانش ، دومين امر به هبوط به بشر، بعد

اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است ! تعليل

همه نمازهایت را به جهر و یا همه را به اخفات نخوان و مراد از «و ابتغ...» این باشد که برخى را به جهر و بعضى را به اخفات بخوان، برداشت فوق به دست مى آید. ۱۴-

خلقنى فهو يهدين ...) اشاره ابراهيم عليه السّلام به نعمتهاى مادى خداوند وجه اينكه ابراهيم عليه السّلام فرمود به مغفرت خدا طمع دارم ، و مراد از خطيئه اى كهبه

بار دیگر (به دنیا) باز می‌گشتیم تا (به خدای یگانه) ایمان می‌آوردیم. پس ای کاش برای ما بازگشتی [به دنیا] بود تا از مؤمنان می شدیم. كاش بار ديگر به دنيا باز

باشند، يا به زبان مصدق باشند، پس معنى چنين باشد به آن كسانى كه به ايمان نزديك يا به زبان تصديق تو مى‌كنند، ملاطفت كن و متواضع و متخلق باش تا به جهت ميمنت

مى‌دادند، لكن به سبب كثرت علميت قاطع در نيل به منتهاى درجه علميه و جازم بر عدم تصور رتبه اكمليه بودند، لذا به جهت كمالشان در اين علم منتقل شدند از كفر به ايمان

هامة : «هامه دروغ است ». به هر حال آنها گر چه عقيده به معاد و بازگشت انسان به زندگى بعد از مرگ نداشتند ولى به نظر مى رسد كه به يكنوع تناسخ و بقاء ارواح

سوره انبياء اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را

برای اهل عالم (که به یاد خدا متذکر شوند). آنان [که در آیات گذشته به عنوان پیامبران از ایشان یاد شد] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرد، پس به هدایت آنان اقتدا

پیام الهى به انسانها بود و نه اجبار مردمان به پذیرش آن پیام. (فإنما علیک البلغ المبین) حصر در آیه فوق (فإنما علیک ...) حصر اضافى بوده و نسبت به اجبار و اکراه

شكنجه كنندگان مؤمنين و مؤمنات به عذاب جهنّم و عذاب حريق توضيح شديد بودن بطش پروردگار به اين كه او مبدء و معيد است اشاره به چند صفت از صفات خداوند، در ارتباط

حاجیان: تجاوز به حقوق حاجیان ۸ حج: تاریخ حج ۱۰ حقوق: تجاوز به حقوق دیگران ۱۲; کیفر تجاوز به حقوق دیگران ۱۵; گناه تجاوز به حقوق دیگران ۱۴ خود: ظلم به خود ۱۷ سبیل

اينكه به يكى از آنها احتياجى داشته باشد، و به زودى خلايق را به سوى خود بازگردانيده به حسابشان مى رسد، نيكوكار را به علّت نيكوكاريش پاداش و بدكار را به بدى

ايشان. و اضافه رسول به امت به جهت تحقق اينست كه هر پيغمبرى به امت خود بخصوص مبعوث شد نه تمام رسولان بر تمام امم، و اين دال است به كمال شناعت و ضلالت، زيرا

«كُتب» مى‌تواند به معناى دستورات دينى باشد، نظير آيه «كتب عليكم الصيام» كه كتاب به معناى دستور است. «3». اگر «قيمة» را به معناى ثابت و پايدار و به اصطلاح ادبى

از هر ناحيتى به آنجا آورند. «4» منهج الصادقين، ج 7، ص 116. جلد 10 - صفحه 162 نكته: اسناد «امن» به اهل حرم حقيقت، و به حرم مجاز، و مراد به كليت كثرت است

است، چرا که «خداوند به همه چیز داناست» (إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ عَلِیمٌ). مگر ممکن است کسی خالق و مدبر باشد و لحظه به لحظه فیض او به موجودات برسد و در

با كمال تأسّف عقيده به تحريف را به ناحقّ به شيعه نسبت داده‌اند. قرآن ذكر است، «نَزَّلْنَا الذِّكْرَ» و اعراض از ذكر و قرآن، انسان را به بدبختى مى‌كشاند

يرجو القاء الله ...)) و مردا از ((لقاء الله )) امر به نيكى به والدين و نهى از پيروى ايشان در شرك ورزيدن به خدا وصف مؤ منين زبانى كه ايمان عاريتى دارند طائفه

ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست ازعمل به لوازم توحيد و عبوديت مى باشد. معانى (( حكم )) و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران عليهم السلام

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

با توجه به اینکه در این آیات سخن آنها، که دال بر کفر به انبیاى گذشته باشد، نقل نشده، به نظر مى رسد که کفر آنها به انبیاى پیشین تابع کفر آنان به پیامبر باشد

صَبَرُوا). یک بار به خاطر ایمان به کتاب آسمانی خودشان که به راستی نسبت به آن وفادار و پایبند بودند، و یک بار هم به خاطر ایمان آوردن به پیامبر اسلام، پیامبر

آخرت را حيات ناميده به جهت آنكه نعيم بهشتى خالد و دائم و باقى است به بقاى الهى به خلاف دنيا، زيرا زندگانى در آن منقطع، و به علاوه مشوب به همّ و غم و مرض و

يعنى رسيدن به ثواب او، پس بايد مبادرت كند به طاعت و عبادت. نزد سعيد بن جبير و بعضى، رجا به معنى خوف است‌ «1»، يعنى هر كه مى‌ترسد از آنكه برسد به عقاب و جزا،

كه از والدين خود، هم مى‌ترسد و هم به آنان دلگرم است. «وجل»، به حالت اضطراب‌ «3» و خوف و ترس انسان گفته مى‌شود كه گاهى به خاطر درك مسئوليّت‌ها و احتمال عدم

اصحاب خود كه در حدود هزار و چهارصد نفر بودند به قصد عمره خواستند به مكه وارد شوند در حديبيه مشركين مانع شدند به ناچار نحر هدى را در حديبيه انجام دادند. سپس

می‌شناسد! ولى به سبب آنچه از پيش فرستاده‌اند هرگز آن را آرزو نخواهند كرد، و خداوند به ستمكاران آگاه است و[لى‌] هرگز آن را به سبب آنچه از پيش به دست خويش كرده‌اند،

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

را) بر اطعام فقیر ترغیب نمی‌کند. و [کسی را] به طعام دادن به مستمند تشویق نمی کند. و مردم را به طعام‌دادن به بينوا وانمى‌دارد. و بر اطعام بینوا، ترغیب نمی‌کند

الحرام به مسجد اقصی در بیت المقدس به قدرت پروردگار آمد، و از آنجا به آسمانها صعود کرد، و آثار عظمت خدا را در پهنه آسمان مشاهده نمود و همان شب به مکّه بازگشت

نپذیرفتند; به اصطلاح اهل ادب این ضمیر به نحو استخدام به اختلاف کنندگان - که از «فاختلف فیه» به دست مى آید - برمى گردد. «مریب» یا لازم و به معناى داراى

كلام تعليل است به جهت حكم سابق كه آن اخبار به ايمان نياوردن ايشان است. وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ‌: و براى ايشان است عذابى بزرگ در دنيا به كشتن و اسير شدن

دلالت بر آثار و شؤون قرآن به مثل اسم «ذكر» نيست ، به همين جهت در آياتى كه راجع به حفظ قرآن از زوال و تحريف صحبت مى كند آن را به نام ذكر ياد نموده، و از آن

الخلق ثمّ یعیده) دعوت از کافران به تعمّق و مطالعه در کیفیت پیدایش موجودات و بازگشت آنها به حالت نخست شان، به منظور راه یافتن به قدرت خدا است و این که خداوندى

سعادت! به دنبال آیات گذشته که بدکاران را تهدید به مجازات آتش و نیکوکاران را تشویق به رحمت الهی می‌کرد، در این آیه کوشش و تلاش نیکوکاران را تشبیه به یک مسابقه

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

آينه هدايت نمائيم ايشان را به راههاى خود كه آن طريق مسير است به مجازات و وصول به نجات. و يا آنكه زياد سازيم هدايت ايشان را به سبيل خير و بركت و توفيق در

گردنکشان قوم صالح با ضعفا و فقیرانی که به او ایمان آوردند (به تمسخر) گفتند: آیا شما اعتقاد دارید که صالح را خدا به رسالت فرستاده؟ مؤمنان جواب دادند: بلی

بودن آخرت به خاطر آن است كه هم لذّت‌هايش آميخته به رنج نيست و هم زودگذر و موهوم و خيالى نيست. با توجّه به آيات ديگر قرآن، نبايد اين آيه را دعوت به رهبانيّت

عاقل مميّز به مشاهده نعم، خود را عادل‌ترين شواهد به اين مطلب بيند، ابتدا نمايد به آيه بسم اللّه و استفتاح به ذكر منعم و اعتراف به الهيت به ذكر فضل و رحمت

«خوض» به معناى كندوكاو وگفتگو به قصد تمسخر و تحقير است، نه براى فهم و درك حقيقت. «1» «بَعْدَ الذِّكْرى‌» ممكن است به معناى تذكّر دادن ديگرى، يا به معناى

معاونت و نصرت كفار ممنوع است، چه به دل باشد يا به زبان، و چه به مال باشد يا به ابدان. و آيه شريفه تهديد عظيمى است نسبت به مواليان كفار. إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا

کثیراً و یهدى به کثیراً) ضمیر در «یضل و یهدى» به «اللّه» و در «به» به «مثلا» بر مى گردد. ۱۱ - تنها فاسقان به سبب وجود مثلهایى در قرآن، به گمراهى کشانده مى شوند

قريش به رسول خدا صلی الله علیه و آله و ياران او قبل از هجرت به شدت خود رسيد، پيامبر به ياران خود دستور فرمود كه به طرف حبشه از مكه بيرون روند و به جعفر

کلمه (قهر) خدای تو به حتم و لزوم پیوست که فرموده دوزخ را از کافران جن و انس پر خواهم ساخت. مگر کسانی که پروردگارت به آنان رحم کرده و به همین سبب آنان را

رسول به جنگ برخیزند و در زمین به فساد کوشند جز این نباشد که آن‌ها را به قتل رسانده، یا به دار کشند و یا دست و پایشان به خلاف یکدیگر بِبُرند و یا به نفی

نسبت به سوگندهايى كه خورديم چه كنيم؟ آيات بعدى نازل شد. حرام دانستن حلال‌ها يا همراه با اعتقاد به حرمت است كه بدعت وحرام مى‌باشد و يا بدون عقيده به حرمت

دارند از خودشان نیست و چند روزی به عنوان عاریت یا امانت به دست آنها سپرده شده این عقیده بطور مسلم انسان را از تجاوز به حقوق دیگران و استثمار و استعمار

سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى

هستند كه به خدا و بدانچه به سوى شما نازل شده و به آنچه به سوى خودشان فرود آمده ايمان دارند، در حالى كه در برابر خدا خاشعند، و آيات خدا را به بهاى ناچيزى

در ایمان ۶; اهمیت ایمان به کتب آسمانى ۵; ایمان به قرآن ۱، ۵; ایمان به کتب آسمانى ۱ خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۵ خطا: انتساب خطا به دیگران ۷ ظالمان :۸، ۱۲، ۱۹

در دنيا، به قدر بودن تو باشد در دنيا. 2- كردار تو براى آخرت، به قدر بودن تو باشد در آن. 3- خدمت تو براى آقا و منعم خود، به قدر احتياج تو باشد به او. 4- جرئت

باطنى به آن لباس در مى‌آيند. و گاهى آن صورت به حسب اختلاف موطن و تبدل مكان، تغيير مى‌يابد به صورت ديگر، و آن اصل به حال خود است كه در هر مكانى به لباسى

نرسيده باشد، بنا به قولى مغفور و عقاب بر آن مترتب نشود به سبب جبران آن به حسنات، «ان الحسنات يذهبن السيئات». يا مراد به «لمم»، لغزش و نزديكى به گناه است. بيان:

(حنيفا). حنيف به معنى شخص يا چيزى است كه تمايل به سوئى پيدا كند، ولى در اصطلاح قرآن به كسى گفته مى شود كه از آئين باطل زمان خود روى گرداند و به آئين حق توجه

مروى است كه آدم عليه السّلام در وقت هبوط به صفا و حوا به مروه نازل شدند، به اين جهت صفا به اسم آدم صفى، و مروه به اسم مرئه ناميده شده‌ «1». فَمَنْ حَجَّ

بتوانى آنچه به سود و منفعت است تهيه كنى و آنچه به زيان است كنار بگذارى و يا از خشكسالى ، و يا پر آبى مناطق مختلف آگاه سازد تا به موقع از مناطق خشك به سرزمينهاى

مغز افراد بشر به كلى خارج كند. سپس براى پاسخ گفتن به پيشنهاد كسانى كه از او دعوت مى كردند به آئين شرك ، بپيوندد ميگويد: علاوه بر اينكه عقل به من فرمان مى

بلكه اعتراض به يك منكر اجتماعى بود. سرانجام عثمان، اين صحابى پارسا و انقلابى را به شام تبعيد كرد، از شام هم به بدترين وضعى به مدينه آوردند، سپس به «ربذه» تبعيد

مسلمانى كه در كشورهاى غربى به سر مى‌برند، به كشور خود هجرت كنند، هم ضربه به دشمن است وهم تقويت اسلام وكشورهاى اسلامى. هجرت، اختصاص به پيامبر اكرم صلى الله عليه

كه هم به معناى تنفر از چيزى است، و هم به معناى رو كردن به چيزى. مانند كلمۀ «فَزَع»، كه آن نيز به دو معناست. هم مى گوييم: «فَزَعَ إلى فُلانٍ: به فلان كس

تصور مى كردند، و به عبارت روشنتر فرق است ميان الله به معنى خدا واله به معنى معبود، مسيحيان مريم را اله يعنى معبود مى دانستند نه خدا. به تعبير يكى از مفسران

مؤ منان به طرز مرموزى نفوذ كند و آنها را به فساد و افساد دعوت نمايد (زيرا ينزغ از ماده نزغ به معنى ورود در كارى به نيت افساد است ). ولى با توجه به مجموع

پرهيزكاران آنكه: و به پاى مى‌دارند نمازهاى واجبه را به شرايط و آداب. به عبارة اخرى نماز را با شرايط كماليه كه روح نماز به آن باشد، به جاى آرند. يا مواظبت

نريد). و به اين ترتيب نه همه دنيا پرستان به دنيا مى رسند و نه آنها كه مى رسند به همه آنچه مى خواهند مى رسند، زندگى روزمره نيز اين دو محدوديت را به وضوح به

اما هنگامى كه او از آتش به طرز شگفت انگيزى نجات يافت توانست به اصطلاح به حضور نمرود برسد و با او به بحث و گفتگو نشيند. ۳ - از آيه به خوبى بر مى آيد كه نمرود

..» - كلمه «هوى» - به ضم هاء - به معناى سقوط است، و آيه «تَهوى إليهم» به معناى اين است كه دل هاى مردم متمايل به سوى ذريه او شود، به طورى كه وطن هاى خود

شما را به خاطر شرك و كفرتان فورا مواخذه نمى كند، بلكه به مقدار كافى مهلت مى دهد و درهاى توبه را به روى شما باز مى گذارد تا اتمام حجت شود. به تعبير ديگر

چنانكه ديديم آنها را به تخمين دروغين نسبت مى دهد كه در حقيقت همه به يك ريشه بازمى گردد. در آيه بعد به دليل ديگرى كه ممكن است آنها به آن استدلال كنند اشاره

نخست منسوب به خداى تعالى است و پس از آن، منسوب به بنده اى از بندگان اوست. به خلاف شر كه چه فعل باشد و چه ترك، ابتداء منسوب به بنده است، و اگر هم به خدا نسبت

چيز به ميان آورده ، مى فرمايد: «از آنچه به آن علم ندارى پيروى مكن » (و لا تقف ما ليس لك به علم ). نه در عمل شخصى خود از غير علم پيروى كن ، و نه به هنگام

گويد: «فوز به معنى پيروزى و رسيدن به كار خير است تواءم با سلامت » و در مورد فلاح مى گويد: «فلاح همان ظفر و رسيدن به مقصود است » (البته در اصل به معنى شكافتن

روش مجرمين » آن طريقه اى است كه در مقابل آيات ناطق به توحيد و معارف حقه اى كه متعلق به توحيد است به كار مى برند، و آن طريقه ، همانا انكار و عناد و اعراض

است ). آيه بعد به مسلمانان دستور مى دهد كه به مخالفان خود بگوئيد: ما به خدا ايمان آورده ايم ، و به آنچه از ناحيه او بر ما نازل شده و به آنچه بر ابراهيم

مفسران بر اين عقيده اند كه رس به معنى چاه است . به هر حال ناميدن اين قوم به اين نام يا به خاطر آنست كه اثر بسيار كمى از آنها بجاى مانده يا به جهت آنست كه

بود كه به هنگامى كه اين كلمه به اصطلاح «تثنيه » بسته مى شود (ضعفان و ضعفين ) به معنى دو برابر باشد، يا هنگامى كه به صورت اضافه آورده مى شود به معنى سه

سنن تعبير به كلمات الله شده است زيرا كلم و كلام در اصل به معنى تاثيرى است كه با چشم يا گوش درك مى شود ( «كلم » به معنى تاثيرات عينى ، و «كلام » به معنى تاثيراتى

محترم شمرده به قتل نرسانيد، مگر به حق (و از روى استحقاق ) اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش ‍ كرده ، تا درك كنيد. ۱۵۲ - و به مال يتيم جز به نحو احسن

برسد((؟ پس به اين منظور با كفر به خدا راه طغيان پيش گرفتيد، و بعد از ايمان به خدا به پرستش گوساله پرداختيد، ((فاخلفتم موعدى ((، و وعده اى كه به من داديد كه

فوق ذكر كرده اند نيز به خوبى روشن مى شود كه خواب در اسلام به عنوان حركت روح به سوى عالم ارواح شمرده شده ، و بيدارى بازگشت روح به بدن و نوعى حيات مجدد است

دهدكه روى سخن در آيه به هر سه گروه ، يهود و نصارى و مشركان ، است ، هر چند بحثهاى آيات گذشته بيشتر به يهود اشاره مى كرد و گاهى به نصارى . به هر حال «يهود» با

از زمان آدم تا به امروز به وسيله قطعات سنگى ... امتحان كرده است ، و آن را خانه محترم خود قرار داده ، سپس به آدم و فرزندانش دستور داد كه به گرد آن طواف كنند»

او من تحت ارجلكم ). و يا اينكه شما را به صورت دسته هاى پراكنده به يكديگر مخلوط كند و طعم جنگ و خونريزى را به بعضى به وسيله بعضى ديگر بچشاند (او يلبسكم شيعا

امام بر حق نيست شريك داند، به خدا مشرك است. (زيرا نصب امام خاص به خدا است و عقيده به امام غير منصوب از طرف خدا شركت در كار مخصوص به خدا است). و فرمود: كسى

و هنگامى كه به آنها گفته شود به آنچه خداوند نازل فرموده است ايمان بياوريد، مى گويند ما به چيزى ايمان مى آوريم كه بر خود ما نازل شده ، و به غير آن كافر

، تو به دنيايت مباهات مى كنى ، من به عقيده و ايمان و توحيدم ! «و من هيچكس را شريك پروردگارم قرار نمى دهم » (و لا اشرك بربى احدا). بعد از اشاره به مساءله

اشارات مختصرى به مساله قيامت شده است ، ولى به اندازه اى كم است كه بعضى مى خواهند بگويند يهود، اصولا به رستاخيز معتقد نيست ولى اين سخن به مبالغه شبيه تر

بدان وسيله به ملكوت آسمانها و زمين آگاهش ساختيم . زيرا ابراهيم اگر با قوم خود به محاجه ميپرداخت به سبب علم و حكمتى بود كه ما ارزانيش داشتيم ، نه به فكر تصنعى

انـسـان مى خواهد به كسى دل به بندد و بر چيزى تكيه كند و اميد به پاداش كـسـى داشـته باشد چه بهتر كه تكيه گاهش خدا و دلبستگى ، و اميدش به لطف و احسان پروردگار

محيط آلوده به محيط پاك مهاجرت به سوى خدا است . مهاجرت به سرزمين انبياء و اوليا و كانونهاى وحى الهى مهاجرت به سوى خدا است همانگونه كه سفر به مكه سفر الى

فكر كوتاه انسان را به مقايسه مى كشاند، مقايسه خالق به مخلوق ، و اين مقايسه بدترين عامل گمراهى در شناخت خدا است . به هر حال قرآن نخست به سراغ آنها مى رود

هر انسانى چه زشت و چه زيبا به خود او ميرسد. ضمنا اشاره لطيفى به اين نكته نيز دارد كه اگر ما اصرار به راهنمائى شما داريم نه به خاطر اين است كه گناه شما را

بستند، رانده شدن كافران به سوى جهنم ، ملامت و سرزنش فرشتگان عذاب نسبت به آنها، و دعوت بهشتيان به سوى بهشت و تبريك و تهنيت فرشتگان رحمت به آنها! اين مسائل كه

«غسق »(بر وزن شفق ) به گفته «راغب » در «مفردات » به معنى شدت ظلمت شب است كه در همان نيمه شب حاصل مى شود، و لذا قرآن مجيد به هنگام اشاره به پايان وقت نماز مغرب

اخبار اسلامى به معنى انحراف از شرك به سوى توحيد و هدايت به كار رفته است . تفسير نمونه جلد ۲۷ صفحه ۲۰۵ انتخاب اين تعبير ممكن است در اصل به اين دليل باشد

فرمود: موسى بن عمران به مردى از ياران خود گذر كرد كه در سجده حالى داشت. موسى به وى گفت: اگر حاجتت به دست من مى‏بود آن را برمى‏آوردم. خدا به او وحى كرد: اى موسى

حركت مى كرد آنرا به فال نيك مى گرفتند، و اگر از طرف چپ حركت مى كرد آنرا به فال بد مى گرفتند. لذا غالبا اين كلمه به معنى فال بد زدن به كار مى رود، در حالى

شد. خداش: آرى، به آن خدائى كه جانم به دست او است. على (ع): اكنون بگو بدانم چه پيامى به تو داده‏اند كه به من برسانى. خداش: متن پيام را به آن حضرت گزارش داد

(۱۳۵) بگوئيد به خدا و به آنچه بر ما نازل شده و به آنچه به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط نازل شده و به آنچه به موسى و عيسى دادند و به آنچه انبياء

اين دانه ها را مجددا به بالا پرتاب مى كند، و بار ديگر اين دانه ها به داخل ابرها فرو مى رود و لايه ديگرى از آب به روى آن مى نشيند كه به هنگام جدا شدن از ابر

كه هر كس به زودى و به طور قطع خواهد مرد، و اگر دنباله آن فرمود: ((ثم الينا ترجعون - سپس به سوى ما برمى گرديد((، اين التفات از ((متكلم وحده (( به ((متكلم

همسر اوريا به هم بافته اند تا چه اندازه بى پايه است . چگونه ممكن است خداوند به كسى كه نسبت به نواميس مؤ منان و ياران خود چشم خيانت دوخته و دستش به خون بى گناهان

توحيد و معاد به قرآن و نبوت مى كشاند، و باز به صورت هشدار به كافران لجوج و بى منطق مى فرمايد: (( آنها كه به اين ذكر و يادآورى الهى (قرآن مجيد) به هنگامى كه

و حضرت فرمود كه: «امام، ايشان را بشارت مى‏دهد به قيام قائم و به ظهور آن حضرت، و به كشتن دشمنان ايشان، و به نجات در آخرت، و وارد شدن بر محمد و آل او كه راست‏گويانند

تاءكيد مى كند. اكنون به توضيح زير توجه نمائيد: قرآن مجيد در يك جا مى گويد: يضل به كثيرا و يهدى به كثيرا و ما يضل به الا الفاسقين : «به وسيله آن ضرب المثل

در اينجا به معنى دوست ، و « حميم » در اصل به معنى آب داغ و سوزان است ، و اگر به عرق بدن حميم گفته مى شود به خاطر گرمى آن است ، و حمام را نيز به همين مناسبت

براى اين كه تا چندى كه در دنيا بودند، نسبت به مسأله معاد در شك بودند و ايمانى به بازگشت به سوى خدا نداشتند و به همين جهت، آن را انكار نموده و روز حساب را

سابق اين جمله به صورت فعل غائب ذكر شده بود و در اينجا به صورت فعل متكلم ، و اين نهايت تاكيد وعده الهى را به دادن پاداش به آنها بيان مى كند، و به تعبير ساده

«صحف » به معنى گستردن گرفته شده ، و در اينجا به معنى ظرفهاى بزرگ و وسيع است . «اكواب » جمع «كوب » به معنى ظروف آب است كه دسته اى در آن نباشد و به تعبير

واژه در اين معنى نيز به كار مى رود. و به هر حال اين كلمه در آيه مورد بحث به معنى كوبيدن شديد كوهها و زمينهاى ناهموار به يكديگر است به گونه اى كه يكباره از

نخواهند كرد» (و لئن قوتلوا لاينصرونهم ). «و به فرض كه به گفته خود عمل كنند و به ياريشان برخيزند به زودى پشت به ميدان كرده فرار مى كنند»! (و لئن نصروهم ليولن

مى گذارد و آنها را به فرمان خدا خنثى مى كند. اين نيز لازم به يادآورى است كه قبول تاءثير چشم زخم به طور اجمال به اين معنى نيست كه به كارهاى خرافى و اعمال

ندارد، اسلام با تقويت روح ايمان و عشق به جهاد و افتخار به شهادت و اتكاى به خداوند قادر منان اين روح را در مجاهدان خود به عاليترين وجهى پرورش داد در حالى كه

وزن مهد) به معنى حفره اى است كه در يك طرف قرار گرفته و به همين جهت ، به حفره اى كه در يك جانب قبر قرار داده مى شود، «لحد» گفته مى شود، سپس به هر كارى كه

ما خود ديده ايم كارشان به جائى رسيده كه نسبت به لذائذ مادى و مشتهيات فانى دنياى فانى زهد ورزيده و جز رياضت دادن به نفس و اشتغال به سلوك طريق باطن هم ديگرى

پروردگارشان به آنها نميرسد مگر اينكه از آن روى ميگردانند !. ۵ - آنان حق را هنگامى كه سراغشان آمد، انكار كردند ولى به زودى خبر آنچه را به باد مسخره گرفتند به آنان

است كه به وسيلۀ آن، به مقصد و هدف دور خود برسى. و جملۀ «لَعَلّى أبلُغُ الأسبَاب»، به منزلۀ تعليلى است براى دستور مزبور، و معنايش اين است كه: اگر به تو دستور

ضمن امر به پيامبر اسلام به صبر و وعده اش به نصرت، بيان كرد. و در اين آيات، براى آخرين بار بر آنان حمله مى كند، و مآل امرشان را و اين كه كارشان به كجا مى

اختيار، به استقبالش مى روند. همچنان كه خدای تعالى نيز، اين ضلالت را به خودش نسبت داده و فرموده: يضلّ به كثيرا، و يهدى به كثيرا، و ما يضلّ به إلّا الفاسقين

مخصوص به هارون است ، به طورى كه نه موسى مى تواند غير هارون كسى را نائب خود كند، و نه هارون ، به خلاف شركت به معناى اول ، كه وظيفه هر كسى است كه به آن دعوت

معجزه ها به سويشان آمدند كفر ورزيدند و خدا نابودشان كرد و خدا به ايشان ظلم نكرد بلكه خودشان به خود ظلم كردند (۹) و سرانجام كسانى كه بديها را به بدترين وجه

گيرند، سپس به معنى وسيعتر، به معنى هر گونه رها كردن هر چيز و هر شخص اطلاق شده ، و گاه به عنوان كنايه از طلاق دادن نيز مى آيد «تسريح الشعر» به شانه زدن مو

رسيده است ، ورقة به معنى جنين سقط شده و حبة به معنى فرزند و ظلمات الارض به معنى رحم مادران و رطب به معنى آنچه از نطفهها زنده ميمانند، و يابس به معنى آنچه از

براى انسان زيرا به آسانى در گرداب فساد فرو مى رود، و درهاى نجات به روى او بسته مى شود. گاه ماده « قيضنا» در مورد تبديل چيزى به چيزى نيز به كار رفته است بنابراين

مسلمانان ، از مكه به مدينه مهاجرت نمودند و از خانه و زندگى خود دور شدند مشركان دست تجاوز به اموال آنها دراز كرده به تصرف خود در - آوردند و به هر كس ‍ دست مى

۳۴ - و به مال يتيم - جز به طريقى كه بهترين طريق است - نزديك نشويد تا به سرحد بلوغ برسد، و به عهد (خود) وفا كنيد كه از عهد سؤ ال مى شود. ۳۵ - و به هنگامى

شما مجردانند». به همين دليل در آيات مورد بحث و همچنين روايات متعددى مسلمانان تشويق به همكارى در امر ازدواج مجردان و هر گونه كمك ممكن به اين امر شده اند

ظاهرى باز به قدرت شكست ناپذير خدا تكيه كنند. و در حقيقت روى سخن در آيه پيش ، به پيامبر اكرم بود، و به او دستور مى داد. و اما در اين آيه روى سخن به همه مؤ

موارد مختلف انتساب موجودات را به خداى سبحان به انحاء مختلفى بيان مى نمايد، به يك معنا استقلالى آنرا به خداى سبحان نسبت داده و به معناى ديگر همان را غير استقلالى