نتایج جستجو

خلقت انسان رده:آثار ربوبیت خدا رده:آثار رسالت موسى رده:آثار سخاوت رده:آثار طغیان رده:آثار عمل رده:آثار عمل صالح رده:آثار غفلت از نماز رده:آثار قدرت خدا رده:آثار

آثار ذکر نیازمندى انسان ۶; ذکر نیاز به خدا ۶ طغیان: افراط در طغیان ۴; زمینه طغیان ۵; عوامل اجتناب از طغیان ۶ عمل: عمل ناپسند ۴ کتابت: نقش کتابت ۵ گمراهى:

هوس ها مى شوند، کلمه «مترف» به معناى کسانى که مست و مغرور به نعمت شده و طغیان کرده اند، آمده است; و مصداق آن، غالباً پادشاهان و جباران و ثروتمندانِ مستکبر

مبارزه با طغیان گرى از برجسته ترین برنامه هاى پیامبران (اذهبا ... إنّه طغى) ۶ - لزوم مبارزه با طغیان گران و از میان بردن ریشه هاى اصلى طغیان (اذهبا ..

إنّه طغى) ۶ - طغیان گرى، خصلتى بسیار ناروا است و طغیان گران در تعارض با راه خدایند. (اذهب إلى فرعون إنّه طغى) ۷ - مبارزه با طغیان و طغیان گران و رویارویى

آیات شامل این کلمه «بَطِرَتْ» از مادّه «بطر» (بر وزن بشر) به معنىِ طغیان و غرور، بر اثر فزونى نعمت است. بطر (۲ بار) مِن قَرْيَة مَعِيشَتَهَا فَتِلْک أَهْلَکْنَا

آثار دشمنى ۳۴ ; زمینه دشمنى ۲۴ ; منشأ دشمنى ۲۰ طغیان: آثار طغیان ۳۶ ; زمینه ازدیاد طغیان ۱۵ ; مراتب طغیان ۱۸ طغیانگران:۱۳ عقیده: آثار عقیده باطل ۹ ; عقیده

رفاه: منشأ رفاه ۲ سرگردانى: عوامل سرگردانى ۹ شکر: اهمیت شکر خدا ۳ طغیان: عوامل طغیان ۹ قیامت: گمراهى مکذبان قیامت ۸ کافران: رفع مشکلات کافران ۶; سوءاستفاده

ثروتمندان ۴; طغیان ثروتمندان ۶; کفران ثروتمندان ۶ حقوق: زمینه تجاوز به حقوق دیگران ۱ خدا: آثار بى نیازى از خدا ۳; کرامت خدا ۶ طغیان: زمینه طغیان ۱، ۲، ۳ علایق:

رفاه در طغیان انسان ها، نشانگر آن است که زندگى اقتصادى آدمیان و رفتار و گرایش آنان، دو قلمرو مجزا و بیگانه از یکدیگر نیستند. ۶ - وجود زمینه هاى طغیان و فزون طلبى

ثروت اندوزى ۹ خدا: توصیه هاى خدا ۱۰; تهدیدهاى خدا ۶ طغیان: اهمیت اجتناب از طغیان ۹; نشانه هاى طغیان ۸ طغیانگران: توصیه به طغیانگران ۱۰ متقین :۲ آزادى بیان

۸ صحابه: توبه صحابه ۷; صحابه قبل از اسلام ۷; صحابه و شرک ۷ طغیان: کیفر طغیان ۱۶; موارد طغیان ۱۲ عبادت: آثار عبادت غیر خدا ۱۶; استقامت در عبادت ۱، ۲، ۹ عصیان:

رسولان خدا ۵; طغیان علیه رسولان خدا ۳، ۵ شقاوت: آثار اصرار بر شقاوت ۵; مراتب شقاوت ۱، ۴، ۷ صالح(ع): دشمنى با صالح(ع) ۱; عقر شتر صالح(ع) ۷ طغیان: زمینه طغیان ۵ قوم ثمود:

گوناگونى آمده است ولى از قرائن استفاده مى شود منظور از آن در آیه مورد بحث، طغیان غرائز و تسلط هوس هاى سرکش و چیره شدن آنها بر نیروى عقل و ایمان است. و در

۲ صابران: ۶ صبر: اهمیت صبر ۱، ۲، ۳، ۴; دعوت به صبر ۱ طغیان: آثار اجتناب از طغیان ۷; اجتناب از طغیان ۳ عمل: موارد عمل پسندیده ۷ گرایشها: آثار ترک گرایش به

سعادت بهشتیان ۲ تقوا: آثار اخروى تقوا ۴ جهنمیان: محرومیت جهنمیان ۴ طغیان: آثار اخروى طغیان ۴ متقین: پذیرایى اخروى از متقین ۱، ۳

أَهْلَکْنا مِنْ قَرْیَةٍ بَطِرَتْ مَعِیشَتَها. آری! غرور نعمت آنها را به طغیان دعوت کرد، و طغیان سر چشمه ظلم و بیدادگری شد، و ظلم ریشه زندگانی آنها را به آتش کشید

دهنده طغیان گران و تهدید کننده آنان به کیفرهاى اخروى است. (لیطغى ... إنّ إلى ربّک الرجعى) مراد از بیان بازگشت انسان ها به خداوند، توجّه دادن طغیان گران

آیات شامل این کلمه «مَرَدُوا» از مادّه «مرد»، (بر وزن سرد)، به معناى طغیان و سرکشى و بیگانگى مطلق مى باشد، و در اصل به معناى «برهنگى و تجرد» آمده، و به

آیات شامل این کلمه «طاغوت» صیغه مبالغه از مادّه «طغیان» به معناى تعدى و تجاوز از حدّ و مرز است، و به هر چیزى که سبب تجاوز از حدّ گردد، گفته مى شود; از

مهیا براى استراحت کردن مى سازد، ذکر این کلمه، اشاره به آن است که این گونه طغیان گران به جاى این که در بستر استراحت بیارامند، باید روى شعله هاى آتش سوزان

دوم بارزتر است. ارتباط این آیه با آیات پیشین، مصداق هاى طغیان را نمودارتر ساخته است. ۶ - طغیان گران، بى اعتنا به هدایت یافته بودن نماز گزاران و گرفتار

منظور از دأب قوم نوح... عادت مستمرى است که آنها داشتند و آن استمرار بر شرک و طغیان و ظلم و کفران بود. دئب‌ (۶ بار) مِثْل وَ قَوْم الْأَحْزَاب يَوْم نُوح عَلَيْکُم

سرگردانى منافقان ۴، ۵; ازدیاد طغیان منافقان ۴، ۵; استهزاى منافقان ۱، ۲، ۸; تحقیر منافقان ۱; سرگردانى منافقان ۳، ۸; طغیان منافقان ۳، ۸; کیفر استهزاهاى منافقان

اراده خدا ۱; آثار عفو خدا ۵; آثار مشیت خدا ۱، ۲; وسعت عفو خدا ۵ دریا: موانع طغیان دریا ۵ سلامتى: منشأ سلامتى ۲ عمل: آثار عمل ۴; آثار عمل ناپسند ۱، ۳ فضل خدا:

بیم نداشتن از فرجام کردار ناروا، طغیان گرى است. (إنّه طغى ... لعلّه یتذکّر أو یخشى) خداوند، براى بازداشتن فرعون از طغیان، به موسى و هارون(ع) راه ایجاد تذکر

احساس بى نیازى ۵ ثروت اندوزى: آثار ثروت اندوزى ۵ خدا: سرزنشهاى خدا ۲ طغیان: نشانه هاى طغیان ۳ محمد(ص): روش برخورد مخالفان محمد(ص) ۱; ممانعت از نماز محمد(ص)

نشانه هاى حاکمیت خدا ۸ خداترسان: عبرت پذیرى خداترسان ۲; فضایل خداترسان ۲ طغیان: موانع طغیان ۶ عبرت: عبرت بزرگ ۱; عوامل عبرت ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ فرجام: آثار نگرانى از

ذکر: زمینه ذکر ولایت خدا ۹ روزى: تقدیر روزى ۶; عوامل تأمین روزى ۳ طغیان: موانع طغیان ۷ عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۵ معاش: منشأ تأمین معاش ۱۱

زمینه ذکر ولایت خدا ۹ رحمت: منشأ رحمت ۱۰ زمین: اهمیت تدبیر زمین ۲ طغیان: موانع طغیان ۱۱ عجز: زمینه ظهور عجز غیرخدا ۱۰ گناه: آثار گناه ۳، ۱۱; کیفر گناه

موانع ظلم ۱۰ غضب: اهمیت رفع غضب ۳ غفلت: از خدا ۱۸ قابیل: ترس قابیل ۱۸ ; طغیان قابیل ۲ ; غفلت قابیل ۱۸ ; قصه قابیل ۱ ; هشدار قابیل ۸ قتل: آثار قتل ۱۷ ;

هارون(ع)، از احتمال افزایش طغیان فرعون، درپى ابلاغ دعوت الهى به او، نگران بودند. (أو أن یطغى) خداوند در سخن با موسى(ع)، به طغیان گرى فرعون تصریح کرده بود

چون عده اى از جمعیت هاى گنهکار بر اثر انگیزه هواپرستى و شهوت رانى دست به طغیان و نافرمانى خدا مى زدند و جمعى با تقلید کورکورانه از آنها، آلوده به گناه شدند،

دادیم که قطعاً دو بار در زمین فساد می کنید و [در برابر طاعت خدا] به سرکشی و طغیان [و نسبت به مردم به برتری جویی و ستمی] بزرگ دچار می شوید. و بنى اسرائيل را

ترجمه Tabber requires Javascript to function. چشم او هرگز منحرف نشد و طغیان نکرد (آنچه دید واقعیّت بود)! |چشم [پيامبر] خطا نرفت و از حد نگذشت [آنچه ديد

پرهیزکار نمی‌شوید؟ هنگامی که که برادرشان لوط به آنان گفت: آیا [از سرانجام شرک و طغیان که خشم و عذاب خداست] نمی پرهیزید؟ آنگاه كه برادرشان لوط گفت: آيا پروا نمى‌كنيد؟

دنیاطلبى ۱۶ دیندارى: استقامت در دیندارى ۵، ۱۲ شرک: آثار شرک ۴; ظلم شرک ۴ طغیان: موارد طغیان ۶ ظالمان: آثار اعتماد به ظالمان ۲; اعتماد به ظالمان ۶; بى لیاقتى ظالمان

استقامت در دیندارى ۱۱ ذکر: ذکر تکفیر گناه ۱۲; روش ذکر خدا ۱۰ طغیان: اهمیت اجتناب از طغیان ۱۱ عمل: آثار عمل پسندیده ۵، ۶، ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸; زمینه اجتناب

ترس نمی‌شوید؟ هنگامی که برادرشان هود به آنان گفت: آیا [از سرانجام شرک و طغیان که خشم و عذاب خداست] نمی پرهیزید؟ آنگاه كه برادرشان هود گفت: آيا پروا نمى‌كنيد؟

ترس نمی‌شوید؟ هنگامی که برادرشان صالح به آنان گفت: آیا [از سرانجام شرک و طغیان که خشم و عذاب خداست] نمی پرهیزید؟ آنگاه كه برادرشان صالح گفت: آيا پروا نمى‌كنيد؟

از شما رزق خود باز گیرد او روزی به شما تواند داد؟ بلکه کافران دانسته در طغیان و عصیان لجاج ورزند و از حق اعراض می‌کنند. یا کیست آنکه به شما روزی دهد، اگر

و مس فرو فرستاده خواهد شد، و [از كسى‌] يارى نتوانيد طلبيد. (اگر به کفر و طغیان گرایید) بر شما شراره‌های آتش و مس گداخته فروریخته شود و هیچ نصرت و نجاتی

ما به سوی ملّتهائی که پیش از تو بوده‌اند گسیل داشته‌ایم (و هنگامی که علم طغیان برافراشته و سرپیچی ورزیده‌اند) آنان را به سختیها و زیانها گرفتار و به شدائد

برادرش ترغیب نمود تا او را به قتل رساند و بدین سبب از زیانکاران گردید. نفس [طغیان گرش]، کشتن برادرش را در نظرش سهل و آسان جلوه داد، پس او را کشت و از زیانکاران

(با) فرعون، صاحب (خرگاه‌ها و کاخ‌ها و) میخ‌های بلند. همانان که در شهرها به طغیان سر برافراشتند. پس در آنها بسی فساد کردند. پس پروردگارت بر (سروسامان)‌شان

همچون عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانی که بعد از آنان بودند (از شرک و کفر و طغیان) می‌ترسم؛ و خداوند ظلم و ستمی بر بندگانش نمی‌خواهد. |نظير جريان قوم نوح و

پرهیزگار شوند؟ [به سوی] قوم فرعون [که به آنان بگویی:] آیا [از سرانجام شرک و طغیان که خشم و عذاب خداست] نمی پرهیزید؟! قوم فرعون. آيا نمى‌خواهند پرهيزگار شوند؟

[تورات و انجیل] به آنان داده شده ننگریستی که به هر معبودی غیر خدا، و هر طغیان گری ایمان می آورند؟! و درباره کسانی که کافر شده اند، می گویند: آنان از کسانی

پردرد خبر ده. آن که آیات خدا را که بر او تلاوت می‌شود شنیده و بر تکبر و طغیان اصرار می‌کند چنانکه گویی هیچ آیات را نشنیده است، چنین کسانی را به عذاب دردناک

هنگامی که [زمان ظهور] وعده [عذاب و انتقام ما به کیفر] نخستین فسادانگیزی و طغیان شما فرا رسد، بندگان سخت پیکار ونیرومند خود را بر ضد شما برانگیزیم، آنان [برای

امید است که پروردگارتان [در صورتی که توبه کنید] به شما رحم کند و اگر به طغیان و فساد برگردید، ما هم [به کیفر شدید و عذاب سخت] بازگردیم، و دوزخ را برای

هشدارها و تهدیدهای گوناگون آوردیم، امید است [از عقاید و آرای بی پایه و گناه و طغیان] بپرهیزند، یا برای آنان بیداری و هشیاری پدید آورد. اينچنين آن را قرآنى عربى

با کسانی که کفر ورزیدند، همواره دوستی می کنند. قطعاً بد است آنچه نفوسِ [طغیان گرشان برای قیامت] آنان پیش فرستاده است؛ [و نتیجه آن این است] که خدا بر آنان

نازل کردیم تا مردم را به اجازه پروردگارشان از تاریکی ها [یِ جهل، گمراهی و طغیان] به سوی روشناییِ [معرفت، عدالت و ایمان و در حقیقت] به سوی راه [خدایِ] توانای

من بسیار آمرزنده و مهربان است. من خود را از گناه تبرئه نمی کنم؛ زیرا نفس طغیان گر، بسیار به بدی فرمان می دهد مگر زمانی که پروردگارم رحم کند؛ زیرا پروردگارم

مکن! پروردگارا! تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان،) بر کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آن را

هر که را توانستی با آوازت [به سوی باطل] برانگیز، و [برای راندنشان به سوی طغیان و گناه] با سواره ها و پیاده هایت بر آنان بانگ زن، و با آنان [از راه سوق دادنشان

کردند، دنباله رو [و دل بسته] چیزی از نعمت و ثروت شدند [که در آن به سرکشی و طغیان افتادند] و آنان گنهکار بودند. چرا در ميان مردمانى كه پيش از شما بودند -جز

در عذاب شدید فرو افکنید.» همدمش [:شیطان] گفت: «پروردگارمان! من او را به طغیان وا نداشتم، ولی (خودش) در گمراهی دور و درازی بوده است.» (خدا) فرمود: «در پیشگاه

بارگیری... لجاج آن است كه شخص در فعل منهى عنه اصرار ورزد [ملك:21]. بلكه در طغيان و نفرت اصرار ورزيدند [مؤمنون:75]. در طغيانشان اصرار مى‏ورزيدند و سرگردان

صَدْرِی). تفسیر آیات ۱ - موسى(ع) جهت انجام رسالت خویش و بازداشتن فرعون از طغیان گرى، با دعابه درگاه خداوند، خواهان شرح صدر خویش شد. (اذهب ... قال ربّ اشرح

گناه مى‏داند و در طغيان آب استعاره گفته است. طبرسى فرموده: طغيان از «طَغَى الْماءُ يَطْغى» به معنى تجاوز از حدّ است. در قرآن فقط در طغيان آب به كار رفته است

گناه مى‏داند و در طغيان آب استعاره گفته است. طبرسى فرموده: طغيان از «طَغَى الْماءُ يَطْغى» به معنى تجاوز از حدّ است. در قرآن فقط در طغيان آب به كار رفته است

گناه مى‏داند و در طغيان آب استعاره گفته است. طبرسى فرموده: طغيان از «طَغَى الْماءُ يَطْغى» به معنى تجاوز از حدّ است. در قرآن فقط در طغيان آب به كار رفته است

فرس) طغيان. حيرت. تكبّر. [انفال:47]، نباشيد مانند آنان كه از ديارشان روى طغيان و خود نمائى بيرون شدند. ابن اثير در نهايه مى‏گويد: بَطَر به معنى طغيان است،

نيستند [شورى:27]. در الميزان مى‏گويد: چون خاصيت وسعت مال تكبر و خود پسندى و طغيان است چنانكه فرموده «اِنَّ الاِنسانَ لَيَطغى‏ اَن رَاهُ استَغنى‏» لذا اگر خدا

آتش)، براى راهنمایى انسان به خلاصى از چنین عاقبتى است. ۴- رباخوارى، عصیان و طغیان بر خدا و رسول (ص) است. (لا تأکلوا الرّبوآ ... و اطیعوا اللّه و الرّسول) ۵-

كه انسان چون خودش را بى نياز ديد طغيان مى‏كند در مجمع آن را حقاً گفته ولى زمخشرى و بيضاوى گفته‏اند: ردع كسى است كه طغيان و كفران نعمت كرده، اين در ماقبل

تصاحب مى‏كرد و يكى بر ديگرى غلبه و برترى مى‏كرد. [قصص:4]. فرعون در زمين طغيان كرد و ظلم پيشه گرفت و مردم آن را فرقه‏ها كرد. [اسراء:7]. و تا هلاك كنند آنچه

(نافرمانى) كردند تجاور بزرگ. [طلاق:8]. ارباب لغت گفته‏اند: [ملك:21]. بلكه در طغيان و كناره‏گيرى از حق پيوسته شدند. عاتى و عاتيه: طاغى و متجاوز. [حاقة:6]. امّا

بَیْنَهُمْ). بنابراین ظهور اختلاف اولا بعد از علم و آگاهی بود و ثانیا انگیزه‌ای جز طغیان و ظلم و حسد نداشت. مثلا پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله علاوه بر معجزات

گلف استريم تطبيق مى‏شود نه به كشتى‏ها كه گفته‏اند . ج: [حاقة:11] چون آب طغيان كرد ما شما را در جارى شونده حمل كرديم تا آن را براى شما ياد آورى قرار دهيم

و تولّى) ۴ - تکذیب کنندگان تعالیم هدایت گر دین و دستورات تقواپیشگىِ آن، طغیان گر و مورد تهدید الهى اند. (لیطغى ... أرءیت إن کذّب و تولّى) سیاق آیات، بر

روحی و جسمی شما را به این کار انحرافی نکشانده ج3، ص393 است، بلکه تجاوز و طغیان است که دامانتان را به چنین ننگی آلوده کرده. تفسیر آیات ۱ - قوم لوط، مورد

سخت است. و اگر خدا روزی را بر بندگانش فراخ گرداند، بی‌گمان در زمین سر به طغیان و تجاوز برمی‌دارند. ولی آنچه را بخواهد به اندازه‌ای (که مصلحت است) به تدریج

[ملامت‌] تنها بر كسانى است كه به مردم ظلم مى‌كنند و در زمين به ناحق سر به طغيان بر مى‌دارند، اينانند كه برايشان عذاب دردناكى است راه [نكوهش‌] تنها بر كسانى

برابر پروردگارش طغيان مى‌كند. «كَلَّا إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى‌» 2- انسان به خاطر آنكه به غلط خود را بى‌نياز مى‌پندارد دست به طغيان مى‌زند. «لَيَطْغى‌

(۴ بار) لجاج آن است كه شخص در فعل منهى عنه اصرار ورزد [ملك:21]. بلكه در طغيان و نفرت اصرار ورزيدند [مؤمنون:75]. در طغيانشان اصرار مى‏ورزيدند و سرگردان

اقوامى در همين دنياست. «فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ» 6- تكذيب، مقدّمه طغيان و طغيان، سبب نابودى است. كَذَّبَتْ‌ ... فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ 7- خصلت‌ها

این حیوانات زورمند پر قدرت که گاه بطور نادر، به فرمان خدا سر به عصیان و طغیان بر می‌دارند، چنان خطرناک می‌شوند که دهها نفر در مقابل آنان عاجز می‌شود، ولی

هم‏اند [شورى:27] اگر خدا روزى را بر بندگانش گشايش مى‏داد: حتماً در زمين طغيان مى‏كردند. [نوح:19]، خدا زمين را براى شما گسترده قرار داده است. راغب گفته:

بار) (بر وزن كَتِف) خود پسند. متكبر. طاغى. راغب گويد آن شدت بَطر است. بطر: طغيان و خود گم كردنى كه از وفور نعمت و قدرت ناشى ميشود. [قمر:25-26] بلكه او (پيغمبر)

به جهاد خارج شويد. نفُور: (بروزن عقول) بمعنى دورى است [ملك:21]. بلكه در طغيان و دورى از حق اصرار ورزيدند و اگر با «الى» آيد به معنى رفتن و خروج باشد چنانكه

الأعْلی»: با توجّه به خاصّیّت نفسِ آفت‌زده طاغیان که کلمه حق و دعوت به آن، بر طغیان و غرورشان می‌افزاید (نگا: بقره / صافّات / ) و مال و منال و مقام گاهی به ادّعای

هدایت او داری در حالی که او گرفتار غرور ثروت و خودخواهی است، غروری که منشأ طغیان و گردنکشی است. تفسیر آیات ۱ - کسانى که خود رااز پند و اندرزهاى الهى بى نیاز

رحمتها و نعمتها و مجازاتهای بیدار کننده همچنان ادامه می‌دهیم و آنها نیز به طغیان و سر کشی و لجاجتشان، «تا هنگامی که دری از عذاب شدید به روی آنها بگشاییم و

گيرد و در عقوبت پيش از آنكه دعوتش كنيم، عجله كند و يا در تعذيب بنى اسرائيل طغيان نمايد. افراط: تجاوز بيشتر و تفريط كوتاهى و تقصير بيشتر است. [زمر:56]. اى

هم‏اند [شورى:27] اگر خدا روزى را بر بندگانش گشايش مى‏داد: حتماً در زمين طغيان مى‏كردند. [نوح:19]، خدا زمين را براى شما گسترده قرار داده است. راغب گفته:

حساب معینی است، چرا که «اگر خداوند روزی را برای همه گسترده سازد در زمین طغیان خواهند کرد». روشن است که «روزی» در اینجا هم ارزاق معنوی را شامل می‌شود و

فرعون همانا او از حدّ خود تجاوز و طغيان نموده است و با ملايمت و نرمى باو بگو آيا مايل هستى كه پاك شوى از كفر و تجاوز و طغيان و آنكه هدايت نمايم من تو را بمعرفت

از سجده بر آدم سخن به میان می‌آورد تا بدانیم از آغاز، غرور سر چشمه کفر و طغیان بوده است. به علاوه این داستان مشخص می‌کند که انحرافات از وسوسه‌های شیطانی

گيرد و در عقوبت پيش از آنكه دعوتش كنيم، عجله كند و يا در تعذيب بنى اسرائيل طغيان نمايد. افراط: تجاوز بيشتر و تفريط كوتاهى و تقصير بيشتر است. [زمر:56]. اى

بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ يَتَلاوَمُونَ» 13- ندادن حق ديگران، ظلم به خويش و طغيان به ديگران است. «إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ‌- إِنَّا كُنَّا طاغِينَ» 14- در برابر

بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ يَتَلاوَمُونَ» 13- ندادن حق ديگران، ظلم به خويش و طغيان به ديگران است. «إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ‌- إِنَّا كُنَّا طاغِينَ» 14- در برابر

بَعْضُهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ يَتَلاوَمُونَ» 13- ندادن حق ديگران، ظلم به خويش و طغيان به ديگران است. «إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ‌- إِنَّا كُنَّا طاغِينَ» 14- در برابر

چنانكه از آيه‏[نحل:118]. نيز روشن مى‏شود كه تحريم بعضى از حلال‏ها در اثر طغيان و ستمشان بوده است و لفظ «اِنَّما جُعِلَ‏السَّبْتُ» دلالت دارد كه آن جوابى

هارون(ع) اطمینان داد که فرعون فرصت ابلاغ پیام رسالت را از آنان نگرفته و بر طغیان خود نخواهند افزود. (نخاف أن یفرط ... قال لاتخافا) ۳ - خداوند همراهى کامل

ببینند عاقبت کسانی که قبل از آنها بودند چگونه بود؟ (همانها که راه کفر و طغیان را پیش گرفتند و) خداوند آنها را درهم کوبید و هلاک کرد» (أَ فَلَمْ یَسِیرُوا

السَّعِیرِ). شیطان حزب خود را به آلودگی و گناه، به پلیدیهای شهوات، به شرک و طغیان و ستم و سر انجام به آتش جهنم دعوت می‌کند. تفسیر آیات ۱ - هشدار خداوند به

ذکر شده است و آن این که منظور از «الاولی» کلمه نخستین است که فرعون در مسیر طغیان گفت و ادعای الوهیت کرد (قصص/ 38) و «الاخرة» اشاره به آخرین کلمه‌ای است که

چنین می‌شود که: از نشانه‌های فرا رسیدن قیامت یکی شکسته شدن سدّ ذوالقرنین و طغیان یأجوج و مأجوج است، و دوم روان شدن مردمان از فراز و بلندیهای زمین به سوی محشر

مِنْهُمْ قَوْلًا غَیْرَ الَّذِی قِیلَ لَهُمْ). «سر انجام به خاطر این نافرمانی و طغیان و ظلم و ستم (بر خویشتن و بر دیگران) عذابی از آسمان بر آنها نازل کردیم» (فَأَرْسَلْنا

[اعراف:182] استدراج آن است كه شخص بتدريج و درجه درجه گرفته شود شخص بد كار در كفر و طغيان خويش مشغول لذّت و كامرانى است ولى بى خبر است كه به تدريج استعداد هدايت را

فرعون همانا او از حدّ خود تجاوز و طغيان نموده است و با ملايمت و نرمى باو بگو آيا مايل هستى كه پاك شوى از كفر و تجاوز و طغيان و آنكه هدايت نمايم من تو را بمعرفت

گردیدیم. Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

اضافه‌ اذني‌ مناسبت‌ كافي‌ ‌است‌ 2‌-‌ فعل‌ عصيان‌ و طغيان‌ مستند بعبد ‌است‌ ولي‌ چون‌ اسباب‌ عصيان‌ و طغيان‌ ‌از‌ خلق‌ شهوت‌ و غضب‌ و ساير اسباب‌ و وسائل‌ ‌آن‌

است يعنى خداوند آسمان را بالا برد و ميزان حق و باطل را وضع كرد تا در ميزان طغيان نكنيد. و از راه عدل و انصاف بيرون نرويد. به قولى مراد از ميزان عدالت است

و نذير» نيز مؤيد اين احتمال است يعنى با بشارت و انذارت مردم را از گناه و طغيان باز مى‏دارى. و اگر قيد«لِلنَاسِ» باشد آنوقت مفيد عموم رسالت حضرت رسول «صلى

كننده و... آمده است قول مجمع ميز نظير اقرب است. [عنكبوت:14]. غرض از طوفان طغيان آب و طوفان حضرت نوح عليه السلام است درباره اين طوفان در «نوح» صحبت خواهد

ترتیل: ترجمه: «الطَّاغُوت»: در اینجا مراد شیطان است که انسان را به کفر و طغیان می‌خواند. إِنَّمَا ذٰلِکُمُ‌ الشَّيْطَانُ‌... (۴) Tabber requires Javascript

نفسانى مى شوند، واژه «مترف» به معناى کسانى که به نعمت مغرور شده و سرمستى و طغیان کرده اند به کار مى رود. ۹ - پیامبران الهى، در راه ایفاى رسالت خود، مواجه

خویشتن داری است و به تعبیر دیگر یک نیروی کنترل درونی است که انسان را در برابر طغیان شهوات حفظ می‌کند، و در واقع نقش ترمز نیرومندی را دارد که ماشین وجود انسان

عذابهاى الهى متناسب با گناه آدمى است، بنابراین مراد از عصیان، نافرمانى از سر طغیان و سرکشى مى باشد. ۱۱- مداومت بر نافرمانى خدا و رسول (ص)، مایه گرفتارى به عذابهاى

ثروتمند است...ظاهراً در آيه [علق:6-7]. نيز به معنى مجرد است يعنى: راستى انسان طغيان مى‏كند كه ديد بى نياز شده. 4- [غافر:47]. اين سخن از پيروان بى فكر است كه

خابَ مَنْ دَسَّاها» 5- طغيان و گناه، مقدّمه كفر و تكذيب است. «كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها» ( «تقوا» يعنى پاكى و «طغوى‌» يعنى طغيان در گناه) 6- در شيوه تبليغ،

خابَ مَنْ دَسَّاها» 5- طغيان و گناه، مقدّمه كفر و تكذيب است. «كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها» ( «تقوا» يعنى پاكى و «طغوى‌» يعنى طغيان در گناه) 6- در شيوه تبليغ،

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

مختص‌ ‌است‌ ‌براي‌ ‌هر‌ ‌که‌ دروغ‌ ميبندد و نسبت‌ كذب‌ ميدهد و ‌در‌ اثم‌ طغيان‌ و زياده‌ روي‌ ميكند. وَيل‌ٌ دو معني‌ دارد اسمي‌ و وصفي‌، امّا اسمي‌ چاه‌

۲ بخش : - عنوان : حدیث امام جعفر صادق (ع) درباره سركشى موضوعات : سرکشی، طغیان

به شرك شد و سرانجام به هلاكت رسيدند. و ظاهرا طغيان به اين معنا ريشه لغويش از طغيان آب گرفته شده ، چون طغيان در آنجا به معناى تجاوز از حد است ، آنگاه بعد

مثل كرد و جمله «وَ اتَّقُوا اللهَ» بيان آنست كه در مقابله به مثل نمى‏شود طغيان و تجاوز کرد بلکه باید در آن کمیّت و کیفیّت تجاوز طرف را مراعات نمود، با آنكه

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

ارزشهای معنوی و انسانی بریده شود که در این هنگام طبعا مایه غرور و غفلت و طغیان و سرکشی و ظلم و بیدادگری خواهد بود، درخور هرگونه نکوهش و مذمت است. تفسیر

ج5، ص204 به خواب فرو نروند و موقعیت خویش را در دنیا فراموش نکنند، و دست به طغیان و سرکشی نزنند. تفسیر آیات ۱ - همه مصیبت هاى وارده بر انسان ها، در چارچوب

قوم نیرومند از اقوام پیشین که هر کدام برای خود قدرتی عظیم داشتند، اما راه طغیان و کفر را پیش گرفتند اشاره می‌کند، و سرنوشت دردناک آنها را روشن می‌سازد. می‌فرماید:

- جلد ۲ بخش : - عنوان : حدیث حضرت محمد (ص) درباره سركشى موضوعات : سرکشی، طغیان

عوامل طبیعى بود. (ناقة اللّه و سقیها ... فعقروها) ۷ - کشتن ناقه صالح، جلوه طغیان گرى قوم ثمود (کذّبت ثمود بطغویها ... فکذّبوه فعقروها) ۸ - خداوند، بر قوم

الْمُسْرِفِينَ‌: و اطاعت مكنيد فرمان كافرانى كه مسرفند بر نفس خود به كفر و طغيان و مخالفت و عصيان. مراد رؤساى ايشان است كه دسته اى بودند قصد هلاك صالح داشتند

- جلد ۲ بخش : - عنوان : حدیث امام على (ع) درباره سركشى موضوعات : سرکشی، طغیان

مردم كه از عذاب و مرگ رسته‏اند بتدريج روزهاى مصيبت را فراموش كرده به سوى طغيان مى‏روند «اِنّا كاشِفُوا الْعَذابِ الْعَذابِ قَليلاً اِنَّكُمْ عائِدُونَ»

مثل كرد و جمله «وَ اتَّقُوا اللهَ» بيان آنست كه در مقابله به مثل نمى‏شود طغيان و تجاوز کرد بلکه باید در آن کمیّت و کیفیّت تجاوز طرف را مراعات نمود، با آنكه

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

«عليه السلام» در صافى باد سرد نقل شده صفت ديگر آن باد «عاتيه» است كه به معنى طغيان كننده و فزون از حدّ مى‏باشد و آن ممكن است در شدّت وزيدن و يا در شدّت سردى

نعمتش را پایدار بلکه افزون می‌سازد اما هنگامی که این مواهب وسیله‌ای برای طغیان و ظلم و ناسپاسی و آلودگی گردد در این هنگام نعمتها را می‌گیرد و یا آن را تبدیل

مردمی که در این آبادیها و نقاط دیگر روی زمین زندگی داشته و دارند (به جای طغیان و سرکشی و تکذیب آیات پروردگار و ظلم و فساد) ایمان می‌آوردند، و در پرتو آن

ستمكاران هيزم دوزخند. «بخس» به معناى نقصان ظالمانه است و «رهق» در معناى سفاهت، طغيان، گناه، كذب و ظلم به كار مى‌رود. «1» «قسط» به معناى بهره و نصيب است و «قاسط»

سُجِّرَتْ‌ (۰) Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

فسق، مكر، كفر، تكذيب، ظلم، استكبار، طغيان و گناه. چنانكه مى‌فرمايد: «فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ» «1» به خاطر طغيان نابود شدند، و يا «فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ

.. (۲) Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

شده‌اند نزد پروردگار تو، لِلْمُسْرِفِينَ‌: براى از حد بيرون رفتگان در كفر و طغيان كه هر يك از آن سنگها مرقومند به اسم آنكسى كه هلاك شود به آن، يا آنكه نشانه‌اند

یَتَحاکَمُوا»: این که داوری طلب کنند. «الطَّاغُوت»: آنچه اطاعت از او مایه افزایش طغیان و دوری از حق و حقیقت گردد (نگا: بقره / . «بَعِیداً»: فراوان. وَ إِذَا دُعُوا

بنى اسرائيل كه به يك لحظه عده بسيار به صورت ميمون و خوك مسخ و آثار شآمت طغيان و مخالفت آنان در صفحه روزگار باقيماند. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

شريفه اطلاقش به عموم لفظ است. پس شامل باشد به هر كه باعث اغوا و اضلال و طغيان كسى يا جمعى گردد، او طاغوت آن جماعت و ملعون الهى است. اينكه همه انبياء و

«عليه السلام» در صافى باد سرد نقل شده صفت ديگر آن باد «عاتيه» است كه به معنى طغيان كننده و فزون از حدّ مى‏باشد و آن ممكن است در شدّت وزيدن و يا در شدّت سردى

انبیاء / ). Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

خود اهل ديار را، و حال آنكه اهل آنها ظالم باشند بر خود به سبب كفر و شرك و طغيان و مخالفت حضرت منان. إِنَّ أَخْذَهُ أَلِيمٌ شَدِيدٌ: بدرستى كه گرفتن خداوند

«در خود مدینه و از اهل این شهر نیز گروهی هستند که نفاق را تا سر حد سرکشی و طغیان رسانده و سخت به آن پایبندند و در آن صاحب تجربه‌اند»! (وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ

عصر كه براى تفريح آنجا رفته بودند زيادى ميوجات آنرا مشاهده نمودند و موجب طغيان آنها شد و بعضى از آنها ببعض ديگر گفتند پدر ما پيرمرد و خرفت شده بود خوب است

و به نفع انسان است. «خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُمْ» 7- انحرافات جنسى، تجاوز و طغيان است و همجنس‌گرايى و لواط، تجاوز به حريم ارزشهاست. «عادُونَ» «1». اعراف، 81

از ماء شرطيّه و ماء زائده براى تاكيد و الف آن قلب بها شده است و اخيرا بر طغيان و كفر خودشان افزودند و صريحا بحضرت موسى گفتند كه هر نيرنگى بكار زنى بعنوان

عصر كه براى تفريح آنجا رفته بودند زيادى ميوجات آنرا مشاهده نمودند و موجب طغيان آنها شد و بعضى از آنها ببعض ديگر گفتند پدر ما پيرمرد و خرفت شده بود خوب است

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

باريدن باران نيست ، بلكه به طغيان رود نيل است ، چون باران در فراوان شدن نعمت در اين سرزمين اثرى ندارد، در جوابش گفته اند كه : طغيان نيل هم از اثر زيادى باران

«عليه السلام» در صافى باد سرد نقل شده صفت ديگر آن باد «عاتيه» است كه به معنى طغيان كننده و فزون از حدّ مى‏باشد و آن ممكن است در شدّت وزيدن و يا در شدّت سردى

إِنّا كُنّا مُنذِرِين‌َ انذار خبر دادن‌ ‌از‌ عواقب‌ و آثار شرك‌ و كفر و طغيان‌ و ضلالت‌ و معاصي‌ و نافرماني‌ ‌خدا‌ ‌است‌ مقابل‌ بشارت‌ ‌که‌ خبر دادن‌ ‌از‌

یافته‌ای ایستادگی کن و (نیز) هر که با تو سوی خدا بازگشته استقامت کند. و طغیان مکنید. او به‌راستی به آنچه عمل می‌کنید بسی بیناست. و فراسوی کسانی که ستم

ضعف و ناتوانی بشر را در برابر قدرت بی‌پایانش آشکار سازد، و او را از فکر طغیان و سرکشی باز دارد. تفسیر آیات ۱- خداوند با برنامه هاى خویش، مکر کافران علیه

كانَتْ ظالِمَةً: بودند ستم كننده كافره، يعنى اهل آن كافر بودند و به سبب طغيان كفرشان آنها را هلاك فرموديم. وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِينَ‌: و

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

پذيرفتيد. اين آيه نيز سخنى از ابليس است كه مى‌گويد: پروردگارا من آنان را به طغيان وانداشتم. جهنّم همواره مى‌گويد: «هل من مزيد»، چنانكه جهنّميان نيز در دنياپرستى

نهى از اطاعت عطف گرفته شده است تا جلوه مطیع نبودن را بیان کرده باشد. ۱۲ - طغیان گران، از سجده براى خداوند، پرهیز داشته و دیگران را از آن نهى مى کنند. (لیطغى

شما اهل قریه اى بودند که خداوند در زندگى به آنان گشایش داده بود تا اینکه طغیان کردند و بعضى به بعض دیگر گفتند: اگر به چیزى از این نانها روى آوریم و آن را

اتمام حجت بر آنان به ظهور آيات بينات از حضرت موسى عليه السّلام و مزيد كفر و طغيان ايشان به عذاب غرق [گشته‌]، تمام هلاك و به آتش عالم برزخ گرفتار شدند. اما

.. (۱) Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

.. (۲) Tabber requires Javascript to function. آيات ۵۲ - ۶۰ سوره ذاريات طغيان و استكبار، علت مشترك تكذيب اقوام مكذّب بوده است معنای آيه: «وَ مَا خَلَقتُ

هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ «24» ترجمه‌ همانا ما چون طغيان كرد آب حمل كرديم شما را در كشتى‌ تا قرار دهيم آنرا براى شما عبرتى و نگاه

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

است يعنى خداوند آسمان را بالا برد و ميزان حق و باطل را وضع كرد تا در ميزان طغيان نكنيد. و از راه عدل و انصاف بيرون نرويد. به قولى مراد از ميزان عدالت است

است يعنى خداوند آسمان را بالا برد و ميزان حق و باطل را وضع كرد تا در ميزان طغيان نكنيد. و از راه عدل و انصاف بيرون نرويد. به قولى مراد از ميزان عدالت است

علم است در اينصورت خيلى عادى است كه انسان به عقيده و علم خود تسليم شود سپس طغيان كند و هكذا. قبول عمل از كفار در اين زمينه مطلب مشروحى در «عمل» و در «مستضعف»

است يعنى خداوند آسمان را بالا برد و ميزان حق و باطل را وضع كرد تا در ميزان طغيان نكنيد. و از راه عدل و انصاف بيرون نرويد. به قولى مراد از ميزان عدالت است

ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ‌: و لكن ايشان ستم كردند بر نفسهاى خود به سبب كفر و طغيان و عناد كه موجب عذاب ايشان شد. فَما أَغْنَتْ عَنْهُمْ‌: پس بى‌نياز ننمودند

مبدأ و معاد و ایجاد موج نیرومندی از حرکت به سوی تقوا، و بازداری از سرکشی و طغیان است. ج3، ص570 فضیلت تلاوت سوره:] در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلّی اللّه

فرمود: روز قيامت خطاب شود به ملائكه غلاظ و شداد كه اخذ نمائيد اهل عصيان و طغيان را. پس به جهت تعظيم پروردگار هفتاد «1» تفسير كشاف، ج 3، ص 215. (چ مصر) جلد

حقيقت‌ بوده‌. وَ ما طَغي‌ طغيان‌ تجاوز ‌از‌ حدّ ‌است‌ چنانچه‌ مي‌فرمايد: اذهَب‌ إِلي‌ فِرعَون‌َ إِنَّه‌ُ طَغي‌ طه‌ آيه 25 و طغيان‌ چشم‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌

همنشین فرشتگان و بر فطرت پاک بود، ولی بعد از آزادی خود سوء استفاده کرد و بنای طغیان و سرکشی گذارد. دوم اینکه: از نظر سازمان آفرینش وجود شیطان برای افراد با ایمان

تَوَکَّلْ عَلَیْهِ). و این مرحله توحید عبادت است. و از آنچه نافرمانی و سرکشی و طغیان و گناه است، بپرهیز، چرا که: «پروردگارت از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست» (وَ

و كبير مرد و زن تقسيم نموده خوردند. وَ عَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ‌: و طغيان و سركشى نمودند از حكم پروردگارشان در عقر ناقه و بچه او. بنا به قولى بچه او

شما قبول شود. [و اگر باز نگرديد، سه روز بعد از اين گرفتار عذاب خواهيد شد]. طغيان و كفر آنها زياده شده گفتند: بياور ما را آنچه وعده كنى. فرمود: فردا صبح رويهاى

جابُوا الصَّخْرَ ... ذِي الْأَوْتادِ .... طَغَوْا فِي الْبِلادِ 8- طغيانگر و طغيان مرز نمى‌شناسد. «طَغَوْا فِي الْبِلادِ» (مراد از بلاد، همه مناطقى است كه به

است و بعد از اين واقعه قوم روابط خود را با حضرت صالح بكلّى قطع نموده و بر طغيان و سركشى خود افزودند و با آن كه آنحضرت فرمود باز هم اگر توبه كنيد قبول ميشود

عصر كه براى تفريح آنجا رفته بودند زيادى ميوجات آنرا مشاهده نمودند و موجب طغيان آنها شد و بعضى از آنها ببعض ديگر گفتند پدر ما پيرمرد و خرفت شده بود خوب است

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

دل‌ اينها و كبر و نخوت‌ و هواهاي‌ نفسانيه‌ و حب‌ شهوات‌ و كثرت‌ معاصي‌ و طغيان‌ ‌آنها‌ و معايب‌ ديگر مانع‌ ‌از‌ قبولي‌ ايمان‌ اينها مي‌شود چنانچه‌ حضرت‌

رَبِّك‌َ لِلمُسرِفِين‌َ اسراف‌ ‌در‌ معاصي‌ ‌به‌ تجاهر و فسق‌ و زياده‌روي‌ ‌در‌ طغيان‌ ‌که‌ امروز بسيار رواج‌ پيدا كرده‌ نه‌ شرمي‌ و نه‌ حيائي‌ و نه‌ باكي‌ و نه‌

روحي‌ زيادتر شد مثل‌ شرك‌ و كفر و ضلالت‌ و معصيت‌ و ظلم‌ و صفات‌ خبيثه‌ و طغيان‌ و عناد و عصبيت‌ و ساير امراض‌ روحي‌ ‌که‌ ميفرمايد فِي‌ قُلُوبِهِم‌ مَرَض‌ٌ

منكرين معاد توجه انسان به خدا در زمان بلاها و ناملايمات زندگى سبب ضلالت و طغيان كافران و غفلت ورزيدنشان از خداى تعالى تفسیر آیات ثُمَّ جَعَلْناكُمْ خَلائِفَ

درنگ فرمود و در تمام اين مدت آنها را دعوت بدين حق مينمود سرّا و علنا و چون طغيان نمودند گفت يا رب انّى مغلوب فانتصر پس خداوند وحى فرمود به او مفاد اين آيه

ثَمُودَ: و ياد كن قوم عاد و ثمود را، يا هلاك نموديم قوم عاد و ثمود را به سبب طغيان و مخالفت. وَ قَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَساكِنِهِمْ‌: و بتحقيق كه روشن شده

جابُوا الصَّخْرَ ... ذِي الْأَوْتادِ .... طَغَوْا فِي الْبِلادِ 8- طغيانگر و طغيان مرز نمى‌شناسد. «طَغَوْا فِي الْبِلادِ» (مراد از بلاد، همه مناطقى است كه به

انسانيّت خويش است. «أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ» 6- آنچه خطرناك است استمرار ظلم و طغيان است. كانُوا ... يَظْلِمُونَ‌ 7- نزول عذاب پس از اتمام حجّت و فرستادن پيامبران

إِنّا كُنّا مُنذِرِين‌َ انذار خبر دادن‌ ‌از‌ عواقب‌ و آثار شرك‌ و كفر و طغيان‌ و ضلالت‌ و معاصي‌ و نافرماني‌ ‌خدا‌ ‌است‌ مقابل‌ بشارت‌ ‌که‌ خبر دادن‌ ‌از‌

(قدرت خداوند) هستند. ما لَكُمْ لا تَناصَرُونَ «25» بعد از وقوف اهل عصيان و طغيان، از روى توبيخ به ايشان گويند: ما لَكُمْ لا تَناصَرُونَ‌: چيست مر شما را كه

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

راه بيفتد و هيچ فرد و قبيله‌اى، خود را از هر جهت بى‌نياز نبيند و دست به طغيان نزند. آرى تنگناها در كنار گشايش‌ها، به طور حكيمانه‌اى قرار گرفته است. «قرن

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

است و بعد از اين واقعه قوم روابط خود را با حضرت صالح بكلّى قطع نموده و بر طغيان و سركشى خود افزودند و با آن كه آنحضرت فرمود باز هم اگر توبه كنيد قبول ميشود

«الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن رواياتى درباره

«الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن رواياتى درباره

هستى انسان بدون آن را عبث و بيهوده مى‌داند. ادامه سوره گوشه‌اى از عذاب سخت طغيان‌گران و نعمت‌هاى بهشتيان را بيان مى‌دارد و با هشدار شديد به كافران پايان مى‌پذيرد

جسمانى شدند و خداوند بآنها مهلت داد و از اين مهلت سوء استفاده كردند و بر طغيان و سركشى خود افزودند خداوند مسلّط ميفرمايد بر آنها شياطين انسى و جنّى را كه

بايد رو بخدا رفت‌ و دست‌ ‌از‌ شرك‌ و كفر و عناد و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و طغيان‌ و معاصي‌ الهيّه‌ برداشت‌ و ‌به‌ ايمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و تقوي‌ رو بخداوند

چند آنها را موعظه نمود فايده نبخشيد. آن حضرت را اهانت و تهديد قتل نمودند، طغيان و فساد آنها زيادتر شد. حق تعالى سوگند به ذات مقدس خود ياد كرد كه اگر توبه

است يعنى خداوند آسمان را بالا برد و ميزان حق و باطل را وضع كرد تا در ميزان طغيان نكنيد. و از راه عدل و انصاف بيرون نرويد. به قولى مراد از ميزان عدالت است

راه بيفتد و هيچ فرد و قبيله‌اى، خود را از هر جهت بى‌نياز نبيند و دست به طغيان نزند. آرى تنگناها در كنار گشايش‌ها، به طور حكيمانه‌اى قرار گرفته است. «قرن

«الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن رواياتى درباره

«الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن رواياتى درباره

موسى و فرعون و طغيان و سركشى او در برابر حق، كه مجازات سخت الهى را در دنيا براى او بدنبال آورد، مقدّمه‌اى است براى بيان يك اصل كلّى كه طغيان و دنياپرستى انسان

و به آتش عذاب كردند، ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا: پس بازنگشتند به خدا از كفر و طغيان و توبه نكردند، فَلَهُمْ عَذابُ جَهَنَّمَ‌: و مر ايشان راست عذاب جهنم، وَ

از اين احتمالات نيست فقط وسوسه شيطان و انغمار در تكبّر و تعصّب و سركشى و طغيان است پس صبر كن تا برسد حكم پروردگارت بفتح و ظفر بر آنها و بنابراين لام بمنزله

‌است‌ ‌که‌ اهل‌ ايمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و اهل‌ تقوي‌ ‌را‌ سعادتمند كند و اهل‌ طغيان‌ و كفر و ضلالت‌ ‌را‌ معذب‌ فرمايد چنانچه‌ جميع‌ انبياء آمدند ‌که‌ ‌هم‌ بشارت‌

تعقّل كنند و عقول خود را تذكار فرمايند در بينائى و عبرت گرفتن از شآمت عاقبت طغيان و سركشى و نافرمانى حضرت احديت، كه از اين آيه بينه و حكايت شايعه و آثار ديار

موجبات هدايتى كه براى اينها فراهم نموده‌ايم فراهم ننموديم و در هر حال كفر و طغيان از اينها نارواتر است پس چگونه خواهد بود حال اينها با ناپسند بودن اخلاق و

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

ايمان و اطاعت و عصيان براى اتمام حجّت و مزيد عزّت اهل ايمان و فضيحت اهل طغيان چنانچه در مجمع و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه براى هر زمان

بستند، پس از جنگ بدر آنها پيمان خويش را ناديده گرفتند و بر مسلمانان حسد و طغيان كردند و با مشركان بر عليه مسلمين مكاتبه نمودند، تا از طرف رسول خدا «صلى اللَّه

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

عوام‌ ميگويند ندزد و نترس‌، و ديگر هزار گونه‌ معاصي‌ و ظلم‌ و كفر و شرك‌ و طغيان‌ و سركشي‌ دارد ‌اگر‌ ايمن‌ ‌باشد‌ ‌از‌ مكر الهي‌ ‌اينکه‌ ‌خود‌ يكي‌ ‌از‌

هستى انسان بدون آن را عبث و بيهوده مى‌داند. ادامه سوره گوشه‌اى از عذاب سخت طغيان‌گران و نعمت‌هاى بهشتيان را بيان مى‌دارد و با هشدار شديد به كافران پايان مى‌پذيرد

از اين احتمالات نيست فقط وسوسه شيطان و انغمار در تكبّر و تعصّب و سركشى و طغيان است پس صبر كن تا برسد حكم پروردگارت بفتح و ظفر بر آنها و بنابراين لام بمنزله

فرمايد، فرستاد رسولى چند تا آنها را بترساند و حجت بر ايشان تمام كند. چون طغيان آنها زياده شد، ملكى چند بر آنها نازل فرمود تا بيرون كنند مؤمنان آن شهر را،

حال حافظ و نگهدار و نگهبان آنها بود كه بر حسب طبع اوّليشان پيرامون سركشى و طغيان و فساد نگردند و خداوند لطف خود را از حضرت ايّوب پيغمبر هم دريغ نفرمود وقتى

اللّه‌َ لَيس‌َ بِظَلاّم‌ٍ لِلعَبِيدِ (51) ‌اينکه‌ سختي‌ جان‌ دادن‌ بواسطه‌ طغيان‌ و كفر و شرك‌ و اعمال‌ زشت‌ ‌آنها‌ ‌که‌ بدست‌ ‌خود‌ پيش‌ فرستادند نه‌ ‌از‌

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

اعيان‌ و رؤساء و اشراف‌ ‌در‌ امور اسراف‌ ميكنند بخصوص‌ اسراف‌ ‌در‌ معاصي‌ و طغيان‌ و سركشي‌ و سرپيچي‌ البته‌ زيردستان‌ ‌در‌ تحت‌ اطاعت‌ آنان‌ ميروند ‌براي‌

ايمان و اطاعت و عصيان براى اتمام حجّت و مزيد عزّت اهل ايمان و فضيحت اهل طغيان چنانچه در مجمع و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه براى هر زمان

امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما بر اين حال كه داريد از كفر و طغيان و كبر و عصيان باقى باشيد و هر چه ميتوانيد بكنيد و ما هم بوظيفه خودمان عمل

عوام‌ ميگويند ندزد و نترس‌، و ديگر هزار گونه‌ معاصي‌ و ظلم‌ و كفر و شرك‌ و طغيان‌ و سركشي‌ دارد ‌اگر‌ ايمن‌ ‌باشد‌ ‌از‌ مكر الهي‌ ‌اينکه‌ ‌خود‌ يكي‌ ‌از‌

دنيا بوده و ظاهرا موجب گمراهى او شده عرضه ميدارد پروردگارا من تمام مؤثر در طغيان و سركشى او نبودم اين خودش ذاتا خراب و مايل بفسق و فجور و تمرّد و عصيان بود

كنيم، و آنها گمان نمايند كه اين نعمت، لطفى و مرحمتى است از حق تعالى، و در طغيان و عصيان و بطر افزوده، منهمك در بغى و غى، تا به يك بار عذاب به آنها نازل شود

فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ‌: و نجات ده مرا از فرعون و كردار ناپسنديده او كه كفر است و طغيان و تعذيب بدون جرم از بندگان. وَ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ‌: و

عوام‌ ميگويند ندزد و نترس‌، و ديگر هزار گونه‌ معاصي‌ و ظلم‌ و كفر و شرك‌ و طغيان‌ و سركشي‌ دارد ‌اگر‌ ايمن‌ ‌باشد‌ ‌از‌ مكر الهي‌ ‌اينکه‌ ‌خود‌ يكي‌ ‌از‌

الّا محتوم خواهد شد و حضرت صالح پيام الهى را بآنها ابلاغ فرمود و ايشان بر طغيان و سركشى و خباثت افزودند و گفتند اگر راست ميگوئى بوعده خود عمل نما و در هر

از اين احتمالات نيست فقط وسوسه شيطان و انغمار در تكبّر و تعصّب و سركشى و طغيان است پس صبر كن تا برسد حكم پروردگارت بفتح و ظفر بر آنها و بنابراين لام بمنزله

آنها جاى گير شده كه تجاوز نمودند از حدّ خودشان و رسيدند بأعلى درجه ظلم و طغيان چون عتوّ بمعناى خروج بسوى ظلم فاحش است و ندانستند كه هر كس قابل مقام وحى

حال حافظ و نگهدار و نگهبان آنها بود كه بر حسب طبع اوّليشان پيرامون سركشى و طغيان و فساد نگردند و خداوند لطف خود را از حضرت ايّوب پيغمبر هم دريغ نفرمود وقتى

جسمانى شدند و خداوند بآنها مهلت داد و از اين مهلت سوء استفاده كردند و بر طغيان و سركشى خود افزودند خداوند مسلّط ميفرمايد بر آنها شياطين انسى و جنّى را كه

هنرى ندارند ولى لجاج و عناد و ستيزگى موجب شده كه باقى ماندند در سركشى و طغيان و رميدن و تنفّر نمودن از ذكر حق و قبول حقيقت. أَمَّن‌ هذَا الَّذِي‌ هُوَ

موارد اضافه به خداى سبحان معناى اينكه فرموده : ((آنچه بر تو نازل شده قرآن بر طغيان و كفر يهود مى افزايد)) مراد از: ((ما انزل اليهم )) در آيه : ((ولو انهم ا

خواهند بود ولى بنظر حقير اين قبيل اشخاص بواسطه كثرت معصيت و شدت جهالت و تراكم طغيان و كفر و عناد بكلى قلبشان فاسد ميشود كه موفق بتوبه نمى‌شوند و خداوند هم ميخواهد

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

دوره ظهور و رجعت‌ ‌که‌ زمين‌ ‌از‌ لوث‌ كفر و شرك‌ و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و طغيان‌ و ظلم‌ پاك‌ شود و ايمان‌ و تقوي‌ و عدل‌ و داد جايگير شود. وَ ما نَحن‌ُ بِمَسبُوقِين‌َ

ايمان و اطاعت و عصيان براى اتمام حجّت و مزيد عزّت اهل ايمان و فضيحت اهل طغيان چنانچه در مجمع و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه براى هر زمان

شَدِيداً وَ شُهُباً «8» و مردانى از انسان به مردانى از جنّ پناه مى‌برند و به طغيان آنان افزودند و آنان پنداشتند چنانكه شما پنداشتيد كه خدا هرگز احدى را مبعوث

امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما بر اين حال كه داريد از كفر و طغيان و كبر و عصيان باقى باشيد و هر چه ميتوانيد بكنيد و ما هم بوظيفه خودمان عمل

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

دنيا بوده و ظاهرا موجب گمراهى او شده عرضه ميدارد پروردگارا من تمام مؤثر در طغيان و سركشى او نبودم اين خودش ذاتا خراب و مايل بفسق و فجور و تمرّد و عصيان بود

كس در راهى كه برگزيده، به نتيجه برسد و درها به روى همه باز باشد، هم فرصت طغيان داشته باشند، هم مجال توبه و جبران. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ» 3- غالباً سقوط انسان،

خاطر آن که ج3، ص63 در آینده پدر و مادر خویش را آزار می‌دهد و در برابر آنها طغیان و کفران می‌کند و یا آنها را از راه الهی به در می‌برد مستحق مرگ باشد چگونه

خلوت كنند، و ايشان را نسبت به وى امين نمى دانست. همين حركات ، بيشتر باعث طغيان خشم و كينه آنان مى شد، به حدى كه يعقوب آثار آن را در قيافه هاى آنان مشاهده

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

تحصيل‌ مال‌ و جاه‌ و خوش‌ گذراني‌ و تزين‌ و تفاخر بيكديگر و گرم‌ معاصي‌ و طغيان‌ و ظلم‌ و غفلت‌ ‌از‌ ‌خدا‌ و دين‌، و آخرت‌ هستند ناگاه‌ يك‌ سقوط و تصادف‌

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

آنها جاى گير شده كه تجاوز نمودند از حدّ خودشان و رسيدند بأعلى درجه ظلم و طغيان چون عتوّ بمعناى خروج بسوى ظلم فاحش است و ندانستند كه هر كس قابل مقام وحى

آنها جاى گير شده كه تجاوز نمودند از حدّ خودشان و رسيدند بأعلى درجه ظلم و طغيان چون عتوّ بمعناى خروج بسوى ظلم فاحش است و ندانستند كه هر كس قابل مقام وحى

جسمانى شدند و خداوند بآنها مهلت داد و از اين مهلت سوء استفاده كردند و بر طغيان و سركشى خود افزودند خداوند مسلّط ميفرمايد بر آنها شياطين انسى و جنّى را كه

شد و اطاعت‌ كرد قابليت‌ پيدا ميكند و ‌اگر‌ كفر و شرك‌ و ضلالت‌ و ظلم‌ و طغيان‌ و عصيان‌ ‌را‌ اختيار كرد مستحق‌ عذاب‌ و عقاب‌ و بليّات‌ ميشود و مسئله جبر

الْمُسْرِفِينَ‌: و هلاك ساختيم ما از حد گذرندگان و اسراف كنندگان در عصيان و طغيان را. يا و هلاك فرموديم اسراف كنندگان بر نفسهاى خود به شرك و تكذيب انبياء.

«الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن رواياتى درباره

راه بيفتد و هيچ فرد و قبيله‌اى، خود را از هر جهت بى‌نياز نبيند و دست به طغيان نزند. آرى تنگناها در كنار گشايش‌ها، به طور حكيمانه‌اى قرار گرفته است. «قرن

مضطرب كن بسبب قتل و نهب و عقوبت آنها كسانيرا كه پيرو آنها هستند در كفر و طغيان و نقض عهد و عصيان تا متنبّه بمفاسد اخلاق خود شوند و از حال آنها عبرت گيرند

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

يُوعَدُونَ‌: بودند كه وعده كرده و ترسانيده مى‌شدند به آن، و به سبب عناد و طغيان، تصديق به آن نمى‌كردند. جلد 13 - صفحه 323 سوره هفتاد و يكم (سوره نوح عليه

داناست به ستمكاران كه منحرف شدند از طريق ايمان، و منهمك گرديدند در عناد و طغيان، پس معذب سازد ايشان را. روايت شده كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

تعدي‌ ‌از‌ حق‌ معين‌ ‌بر‌ ‌خود‌ نكند و باعث‌ نشود ‌که‌ ‌شما‌ ‌را‌ بمعاصي‌ و طغيان‌ و نافرماني‌ ‌خدا‌ بيندازد إِن‌َّ اللّه‌َ غَفُورٌ رَحِيم‌ٌ محققا خداوند ميآمرزد

خواطر پيغمبر و ائمه اطهار و سلب‌ توفيق‌ و ضعف‌ ايمان‌ و بسا زوال‌ ايمان‌ و طغيان‌ و سركشي‌ و ‌من‌ جمله‌ نزول‌ بليات‌ و مصائب‌ ‌که‌ تمام‌ اينها ‌در‌ اثر معاصي‌

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

و سركشى و دعوى فرعونى را از سر بنهد و از مستى شراب غرور به خود آيد و از طغيان به ايمان رجوع كند. حال دوم: تنبه به پنهان شدن در خاك و عالم برزخ است تا انديشه

ما نُهُوا عَنه‌ُ قُلنا لَهُم‌ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئِين‌َ (166) ‌پس‌ چون‌ طغيان‌ و سركشي‌ و زياده‌روي‌ كردند ‌از‌ آنچه‌ بآنها نهي‌ ‌شده‌ ‌بود‌ گفتيم‌ ‌از‌

الْغَيْثَ‌ ... وَ يَنْشُرُ رَحْمَتَهُ‌ 4- كمى باران در مواردى براى جلوگيرى از طغيان انسان‌هاست. وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا ... يُنَزِّلُ

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

شوندگان از طاعت خدا. سرکشان از فرمان یزدان. افراد کاملاً فاسق و سر به کفر و طغیان نهاده. قُلْ‌ يَا قَوْمِ‌ اعْمَلُوا عَلَى‌... (۲) وَ لَقَدْ کَتَبْنَا فِي‌

از اين احتمالات نيست فقط وسوسه شيطان و انغمار در تكبّر و تعصّب و سركشى و طغيان است پس صبر كن تا برسد حكم پروردگارت بفتح و ظفر بر آنها و بنابراين لام بمنزله

الاعلي‌ بزند و كبر و نخوت‌ و عجب‌ ‌او‌ بجايي‌ برسد ‌که‌ تكذيب‌ انبياء كند طغيان‌ و سركشي‌ و فسق‌ و فجور و ظلم‌ و تعدي‌ و تفرعن‌ و تجبر كند واقعا كمال‌ حماقت‌

آنها جاى گير شده كه تجاوز نمودند از حدّ خودشان و رسيدند بأعلى درجه ظلم و طغيان چون عتوّ بمعناى خروج بسوى ظلم فاحش است و ندانستند كه هر كس قابل مقام وحى

حال حافظ و نگهدار و نگهبان آنها بود كه بر حسب طبع اوّليشان پيرامون سركشى و طغيان و فساد نگردند و خداوند لطف خود را از حضرت ايّوب پيغمبر هم دريغ نفرمود وقتى

جسمانى شدند و خداوند بآنها مهلت داد و از اين مهلت سوء استفاده كردند و بر طغيان و سركشى خود افزودند خداوند مسلّط ميفرمايد بر آنها شياطين انسى و جنّى را كه

غفلت‌ ‌از‌ ‌خدا‌ و دين‌ و آخرت‌ بلكه‌ باعث‌ زوال‌ ايمان‌ و قساوت‌ قلب‌ و طغيان‌ و عيب‌هاي‌ ديگر ميگردد، دين‌ بدنيا فروختن‌ ‌است‌ و انكار انبياء و آيات‌

موجبات هدايتى كه براى اينها فراهم نموده‌ايم فراهم ننموديم و در هر حال كفر و طغيان از اينها نارواتر است پس چگونه خواهد بود حال اينها با ناپسند بودن اخلاق و

در آنچه نازل شد به قوم حضرت صالح عليه السّلام از نزول عذاب به جهت كفر و طغيان، هر آينه دلالتى است مر اهل اعتبار را بر آنكه كفر بعد از بيان حجت بينه و ظهور

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

كردند و اراده قتل‌ ‌آنها‌ ‌را‌ داشتند و ‌هم‌ ظلم‌ بنفس‌ ‌در‌ فسق‌ و فجور و طغيان‌ و سركشي‌. (إِن‌َّ فِي‌ ذلِك‌َ لَآيَةً) ‌آيه‌ بمعني‌ دليل‌ و برهان‌ ‌است‌

اشْكُرُوا «1» بخوريد و شكر كنيد. كُلُوا ... وَ لا تَطْغَوْا «2» بخوريد و طغيان نكنيد. كُلُوا ... وَ اعْمَلُوا «3» بخوريد و كار شايسته انجام دهيد. فَكُلُوا

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

‌اينکه‌ مشمول‌ أَيُّهُم‌ أَحسَن‌ُ عَمَلًا هست‌ و امّا ‌اگر‌ غرق‌ دنيا شد و طغيان‌ و سركشي‌ و وسيله‌ فسق‌ و فجور قرار داد و بمال‌ و جاه‌ مغرور شد و دست‌ ‌از‌

دوره ظهور و رجعت‌ ‌که‌ زمين‌ ‌از‌ لوث‌ كفر و شرك‌ و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و طغيان‌ و ظلم‌ پاك‌ شود و ايمان‌ و تقوي‌ و عدل‌ و داد جايگير شود. وَ ما نَحن‌ُ بِمَسبُوقِين‌َ

امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما بر اين حال كه داريد از كفر و طغيان و كبر و عصيان باقى باشيد و هر چه ميتوانيد بكنيد و ما هم بوظيفه خودمان عمل

تمام‌ اينها امتحان‌ ‌است‌ ‌اگر‌ شكرگزار شدند و بمصرف‌ ‌خود‌ صرف‌ كردند و طغيان‌ و سركشي‌ نكردند ‌از‌ نيكان‌ ميشوند و ‌اگر‌ ‌بر‌ خلاف‌ ‌آن‌ كردند ‌از‌ بدان‌

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

ميشوند و دست‌ ‌از‌ معاصي‌ برميدارند و بسا تأخير ‌براي‌ ازدياد ‌آنها‌ ‌در‌ طغيان‌ ‌است‌ و عقوبت‌ ‌آنها‌ شديدتر شود و ‌ يا ‌ حكمتهاي‌ ديگر چنانچه‌ ميفرمايد

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

قدم‌هائى است كه انسان در راه باطل برميدارد از غوايت و ضلالت و شقاوت و عصيان و طغيان و كفران و دشمنى شيطان با انسان واضح و آشكار است بنظر حقير دخول در سلم عبارت

مى‌فرمايد: «يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتابٌ» «1»، خداوند، اهل طغيان و اسراف را گمراه مى‌كند. «وَ ما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفاسِقِينَ» «2»، خداوند،

حال حافظ و نگهدار و نگهبان آنها بود كه بر حسب طبع اوّليشان پيرامون سركشى و طغيان و فساد نگردند و خداوند لطف خود را از حضرت ايّوب پيغمبر هم دريغ نفرمود وقتى

اسرائيل در كتاب تورية كه شما دو مرتبه حتما مرتكب فساد خواهيد شد در زمين و طغيان و سركشى بزرگى خواهيد نمود و چون موعد فساد مرتبه اولى رسيد مبعوث كنيم بر شما

إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِيضٍ (51) بعد نوعى ديگر از كفران و طغيان آنها را فرمايد: وَ إِذا أَنْعَمْنا عَلَى الْإِنْسانِ‌: و چون انعام كنيم بر

باعجاز ندارد علاوه بر آنكه وظيفه پيغمبر فقط بشارت اهل ايمان بثواب و اهل طغيان بعقاب است و هدايت و ضلالت و سعادت و شقاوت بتقدير الهى است چنانچه در آيات

الطَّاغُوتَ‌: و آنانكه اجتناب نمودند از شيطان كه در غايت‌ جلد 11 - صفحه 231 طغيان و عدوان است و شياطين انسى كه رؤساى ضلالند و دورى نمودند، أَنْ يَعْبُدُوها:

از آنكه معمور به كثرت نعم دنيويه و مغرور به وفور امتعه فانيه و به نهايت طغيان رسند، به چنگال عقاب گرفتار شوند. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌ حم

ناصب‌ و مخالف‌ و طاغي‌ و عاصي‌ انتفاع‌ نميبرند بلكه‌ موجب‌ ازدياد كفر و طغيان‌ ‌آنها‌ ميشود: وَ نُنَزِّل‌ُ مِن‌َ القُرآن‌ِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحمَةٌ لِلمُؤمِنِين‌َ

اعطاء شده و اين اجمالى است از اخبار بلاد و اقواميكه بعذاب الهى در نتيجه طغيان گرفتار شدند كه خداوند بغرض عبرت خلق براى پيغمبر خود نقل فرموده و بعضى از

ايمان و اطاعت و عصيان براى اتمام حجّت و مزيد عزّت اهل ايمان و فضيحت اهل طغيان چنانچه در مجمع و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه براى هر زمان

ابراهيم‌ آيه 7. تنبيه‌ دوم‌ اينكه‌ نعم‌ الهي‌ بسا عذاب‌ ‌او‌ مي‌شود ‌در‌ اثر طغيان‌ و سركشي‌ و معاصي‌ بسا باران‌ ‌بر‌ قوم‌ نوح‌ بكلي‌ باعث‌ خرابي‌ و هلاكت‌

«2». كهف، 7. جلد 9 - صفحه 175 12- انكار قلبى و انگيزه‌ى فاسد، مقدّمه‌ى طغيان است. ابتدا فرمود: «الْكُفْرَ» وسپس‌ «الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ» 13- آفات

سياه حركت كردند به تعاقب بنى اسرائيل، تا به كنار دريا رسيدند. آب در نهايت طغيان بود. سبطيان نگاه كردند، فرعونيان را عقب خود ديدند. به درگاه خدا تضرع نمودند

كفر و عناد و شرك‌ و ضلالت‌ و ظلم‌ و تعدي‌ و كبر و نخوت‌ و عجب‌ و منيّة و طغيان‌ و سرپيچي‌ ‌از‌ حق‌ و حقيقت‌ ‌است‌ چون‌ روز قيامت‌ يوم تبلي‌ السرائر جلد

حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد

باعجاز ندارد علاوه بر آنكه وظيفه پيغمبر فقط بشارت اهل ايمان بثواب و اهل طغيان بعقاب است و هدايت و ضلالت و سعادت و شقاوت بتقدير الهى است چنانچه در آيات

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

احكام‌ و اوامر حق‌ نميروند و تكبر ميورزند ‌در‌ عبادت‌ و كوتاهي‌ ‌در‌ معصيت‌ و طغيان‌ نميكنند مثل‌ شيطان‌ ‌که‌ ‌بعد‌ ‌از‌ ترك‌ سجده‌ بآدم‌ ‌هر‌ روز و شب‌ چه‌

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما بر اين حال كه داريد از كفر و طغيان و كبر و عصيان باقى باشيد و هر چه ميتوانيد بكنيد و ما هم بوظيفه خودمان عمل

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

شرك‌ و كفر و ضلالت‌ و ظلم‌ ‌به‌ انبياء و اولياء و مؤمنين‌ و فسق‌ و فجور و طغيان‌ و سركشي‌ و ترك‌ فرائض‌ و ارتكاب‌ معاصي‌ ‌هر‌ يك‌ عقوبات‌ مخصوصه‌ بخود دارد

«الّذى علّم بالقلم» بعد از امر به قرائت بى نياز دانستن خود، منشأ و علّت طغيان آدمى است توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه

و مراد به غضب شدگان به قهر خداوند سبحان، يهود مى‌باشند كه به سبب عناد و طغيان و كشتن انبياء و تحريف تورات، حق تعالى بر آنها غضب فرمود، و عده‌اى از ايشان

آوردند و اكثر ايمان‌ نياوردند و بهمان‌ شرك‌ و كفر و اعمال‌ سيئه‌ و معاصي‌ و طغيان‌ ‌خود‌ باقي‌ بلكه‌ زيادتي‌ نمودند ‌که‌ وَ لا يَزِيدُ الظّالِمِين‌َ إِلّا

هلاك آنان اندوه به خود راه مده، چه دانسته‌اى كه ايشان به نهايت كفر و فسق و طغيان رسيده‌اند. يا آنكه مترس از آنكه نزد نزول عذاب به تو آسيبى رسد، إِنَّا مُنَجُّوكَ

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

طويلى فرمود: روز قيامت خطاب شود به ملائكه غلاظ و شداد كه بگيريد اهل عصيان و طغيان را. پس به جهت تعظيم خطاب پروردگار، هفتاد هزار ملائكه غلاظ و شداد از جاى خود

اخيرا اشاره بقصه قوم فرعون و ثمود فرموده كه هر يك از عساكر شيطان و كفر و طغيان بودند و بمراتب اقوى و اكثر از اهالى مكّه و خداوند آنها را بقهر و غضب خود

زمينه‌ساز قهر الهى است. 1- گاهى رفاه، بينش و تحليل‌هاى نادرست، عامل نسيان و طغيان مى‌شود. «قَدْ مَسَّ آباءَنَا الضَّرَّاءُ» 2- هر نوع خوشى و رفاهى نشانه‌ى

حمل‌ معجزات‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ‌بر‌ سحر و ظلم‌ و اذيت‌ بآنها و ارتكاب‌ معاصي‌ و طغيان‌ و سركشي‌ و كبر و عجب‌ و عناد و عصبيت‌ جلد 12 - صفحه 148 و تقليد آباء و ‌غير‌

درنگ فرمود و در تمام اين مدت آنها را دعوت بدين حق مينمود سرّا و علنا و چون طغيان نمودند گفت يا رب انّى مغلوب فانتصر پس خداوند وحى فرمود به او مفاد اين آيه

النهار) توضيح‌ كلام‌ اينكه‌ يكي‌ ‌از‌ عقوبات‌ ‌بر‌ اهل‌ زمين‌ ‌پس‌ ‌از‌ آنكه‌ طغيان‌ و سركشي‌ و فسق‌ و فجور و ملهيات‌ رواج‌ پيدا كرد خداوند علماء ‌را‌ ‌از‌ ‌آنها‌

نه‌ ‌در‌ أصل‌ خلقت‌ ‌است‌ بلكه‌ ‌در‌ اثر آفت‌ ‌است‌ ‌به‌ كثرت‌ معاصي‌ و طغيان‌ ‌که‌ تعبير بسياهي‌ قلب‌ و قساوت‌ مي‌شود. ] (آیه 46)- سیر در ارض و بیداری

هدايتشان نموده و آنانند همان خردمندان. «طاغوت» به كسى گفته مى‌شود كه اهل طغيان و تجاوز باشد. «اجتناب» يعنى چيزى را در يك جانب و خود را در جانب ديگر قرار

موجبات هدايتى كه براى اينها فراهم نموده‌ايم فراهم ننموديم و در هر حال كفر و طغيان از اينها نارواتر است پس چگونه خواهد بود حال اينها با ناپسند بودن اخلاق و

امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما بر اين حال كه داريد از كفر و طغيان و كبر و عصيان باقى باشيد و هر چه ميتوانيد بكنيد و ما هم بوظيفه خودمان عمل

هدايت يافت، و كافر به سوء اختيار كفر را اتخاذ نمود گمراه شد و به سبب فرط طغيان و عصيان، الطاف الهيه در او مؤثر نشد، لا جرم در وادى كفران به حال خود واگذارده

به غير حق، مانند حضرت يحيى و زكريا- عليهما السلام- و غيره، كه در خبر است: طغيان و تعدى آنها به حدى رسيد كه در يك بامداد هفتاد پيغمبر را در بازار بكشتند و

قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً: و قرار داديم بر دلهاى كفار و منافقين به سبب تمادى در كفر و طغيان، پوششى، أَنْ يَفْقَهُوهُ‌: از اينكه بفهمند قرآن را. وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً:

«اعتدنا» به معنى «وعدنا» باشد. وَ أَصْحابَ الرَّسِ‌: و اصحاب چاه رس كه در طغيان بحد نهايت رسيده بودند نيز هلاك و عبرت مردمان گردانيديم. وَ قُرُوناً بَيْنَ

حال حافظ و نگهدار و نگهبان آنها بود كه بر حسب طبع اوّليشان پيرامون سركشى و طغيان و فساد نگردند و خداوند لطف خود را از حضرت ايّوب پيغمبر هم دريغ نفرمود وقتى

بني‌ اسرائيل‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ همه‌ تفضلات‌ و مراحم‌ و عنايات‌ چه‌ اندازه‌ طغيان‌ و مخالفت‌ و كفر و عناد ورزيدند، اما انبياء ‌را‌: فَفَرِيقاً كَذَّبتُم‌ وَ

باعجاز ندارد علاوه بر آنكه وظيفه پيغمبر فقط بشارت اهل ايمان بثواب و اهل طغيان بعقاب است و هدايت و ضلالت و سعادت و شقاوت بتقدير الهى است چنانچه در آيات

ماست. «لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ» 5- در نظام فرعونى، ايمان‌ها پنهان است و طغيان‌ها جلوه دارند. «يَكْتُمُ إِيمانَهُ‌- ظاهِرِينَ فِي الْأَرْضِ» 6- براى افراد

كه از حدود گذشتند، إِلَّا تَباراً: مگر هلاكت و عقوبت به سبب سوء اختيار و طغيان آنان در سركشى و گمراهى. جلد 13 - صفحه 338 ج13، ص339 سوره هفتاد و دوم (سورة

تعجب نكنيد، چه اين نعمت استدراج است كه به سبب ازدياد آن درجه به درجه كفر و طغيان آنها زيادتر، به حدى كه سلب قابليت رحمت واسعه الهى را به سوء اختيار خود نموده

ديني‌ عمل‌ ميكنيم‌. غَيرَ الَّذِي‌ كُنّا نَعمَل‌ُ ‌از‌ كفر و شرك‌ و معاصي‌ و طغيان‌ و تعدي‌ و ظلم‌ و تجاوز. أَ وَ لَم‌ نُعَمِّركُم‌ ما يَتَذَكَّرُ فِيه‌ِ انسان‌

تَعثَوا شتاب‌ نكنيد و جديت‌ ننمائيد فِي‌ الأَرض‌ِ مُفسِدِين‌َ ‌در‌ فساد و طغيان‌ و معاصي‌ ‌يعني‌ افساد ‌در‌ زمين‌ نكنيد و اذيت‌ بغير ننمائيد. 368 (آیه 74)-

است كه در صورت تقوا دارد. «طغیان قوم ثمود و پى كردن ناقه صالح(ع)» «كَذَّبَت ثَمُودُ بِطغْوَاهَا»: كلمۀ «طغوى» مانند كلمۀ «طغيان»، مصدر است و حرف «باء» -

«ثمود» و «فرعون» است. مى فرمايد: اين ها، اقوام و اشخاصى بودند كه در بلاد طغيان نموده، فساد را در آن ها گسترده كردند. «فَصب عَلَيْهِمْ رَبُّك سوْط عَذَابٍ»:

فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون

آله، يا چون توبه كردند، حق تعالى عذاب را از آنها برداشت. بعد باز به كفر و طغيان خود رجوع كردند، يا آنكه توبه نمودند، خداوند توبه ايشان را قبول؛ چون آنها

اين آيه دلالتى است بر اينكه در داستان طوفان نوح به امر الهى ، هم زمين در طغيان آب دخالت داشته و هم آسمان همچنانكه در جاى ديگر فرموده: «ففتحنا ابواب السماء

مى فرمايد: قوم ثمود به سبب طغيان ، پيامبرشان را تكذيب كردند، و آيات الهى را انكار نمودند (كذبت ثمود بطغواها). «طغوى » و «طغيان » هر دو به يك معنى است ، و

را به جاى آورد، ولى او به جاى شكر، كفران و طغيان مى كند. «إنّ الإنسان ليطغى»: يعنى انسان به جاى شكر، طغيان مى كند. يعنى پا از گليم خود فراتر مى نهد. و

بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى (۱۴) ترجمه : ۶ - چنين نيست كه انسان حقشناس باشد مسلما طغيان مى كند. ۷ - به خاطر اينكه خود را بى نياز مى بيند! ۸ - مسلما بازگشت همه به

نيست جمع ميان اتّباع متضادّين يكى اتّباع وحى و قرآن، و ديگر اتّباع كفر و طغيان. وَ ما جَعَلَ أَزْواجَكُمُ اللَّائِي‌: و قرار نداده است زنان شما را كه، تُظاهِرُونَ

گواهى دهند بر اعمال آنها براى اتمام حجّت و مزيد عزّت اهل ايمان و خفّت اهل طغيان و شاهد كلّ فى الكلّ على الكلّ پيغمبر خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است

«8». ميزان الحكمه. «9». كنزالعمال، ح 46602. جلد 7 - صفحه 47 ثروت كه سبب طغيان باشد. «1» رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «هرگاه كسى به خواستگارى دختر

قلوب قاسيه اهل شرك و الحاد و تعصب و عناد مؤثر نيست بلكه موجب مزيد تمرّد و طغيان و تنفر و عصيان آنها خواهد بود امّا اتمام حجّت از خدا بر خلق ميشود لذا خداوند

كرده ، مى گويد: «ما هنگامى كه آب طغيان كرد شما را در كشتى سوار كرديم » (انا لما طغا الماء حملناكم فى الجارية ). طغيان آب چنين بود كه ابرهاى تيره و تار

الذين ظلموا منهم قولا غير الذى قيل لهم ). ((سرانجام به خاطر اين نافرمانى و طغيان و ظلم و ستم بر خويشتن و بر - ديگران عذابى از آسمان بر آنها نازل كرديم (فارسلنا

مقابل، امت هر يك به عوض تصديق، تكذيب ايشان نموده، اقدام بر مخالفت و عناد و طغيان را به سر حد كمال رسانيده، غرق درياى كفر و شرك غوطه‌ور شدند، لا جرم به عذاب

رفع‌ شد. غَيرَ باغ‌ٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثم‌َ عَلَيه‌ِ باغي‌ بمعني‌ سركش‌ و طغيان‌ كننده‌ ‌در‌ عمل‌ زشت‌ و معصيت‌ و نافرماني‌ ‌است‌ و عادي‌ بمعني‌ تعدي‌ و

اينكه‌ ‌از‌ اول‌ موات‌ بوده‌ ‌ يا ‌ محيات‌ بوده‌ و بواسطه‌ فقدان‌ آب‌ ‌ يا ‌ طغيان‌ آب‌ اهلش‌ ‌از‌ ‌بين‌ رفته‌ ‌ يا ‌ ببلايي‌ هلاك‌ ‌شده‌ باشند و جزو موات‌

لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «9» بعد از ذكر احوال اهل كتاب و بيان عناد و طغيان آنان، امر فرمايد اهل ايمان را به طاعت و عبادت كه سرمايه وصول است به نعم اخرويه،

مردم را چار ميخ مى كرد. (۱۰) اين ها، اقوامى بودند كه در بلاد طغيان كردند. (۱۱) و در نتيجه طغيان خود، فساد را در بلاد بگستردند. (۱۲) پس پروردگارت تازيانه عذاب

اندك مردم طمع ببنديد و در صدد به دست آوردن آن از راه نامشروع و به ظلم و طغيان برآييد؟ بنابراين جمله «انى اراكم بخير» در اين صدد است كه جمله «و لا تنقصوا

تفضّلاتش‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ زيادتر ميشود اما ‌اگر‌ تغيير داد شكر نعمتها ‌را‌ نكرد طغيان‌ و سركشي‌ و بي‌حيايي‌ و بي‌عفتي‌ و ظلم‌ و تعدي‌ و تجاوزات‌ ‌او‌ زياد شد خداوند

‌اگر‌ ‌با‌ ايمان‌ ‌از‌ دنيا برود مورد عفو واقع‌ شود لكن‌ نبايد مطمئن‌ شد و طغيان‌ ‌در‌ معاصي‌ و گناه‌ كرد 21 ] (آیه 169)- در آیات گذشته سخن از نیاکان یهود

به قرينه مقابله اش با طغيان ، تعجيل در عقوبت است ، به طورى كه نگذارد دعوت تمام گردد و مهلت ندهد معجزات اظهار شود، و مراد از ((طغيان (( اين است كه در ظلم

معناى طغيان ناشى از نعمت است ، و كلمه ((معيشتها(( به خاطر حذف حرف جر منصوب شده ، و معناى جمله اين است كه : چه بسا قريه ها كه در معيشت خود طغيان كردند،

فرود آورديم (۸۰) از چيرهاى پاكيزه كه روزيتان كرده ايم بخوريد و در مورد آن طغيان مكنيد كه غضب من به شما مى رسد و به هر كس كه غضب من برسد سقوط كرده است (۸۱)

فرستاديم و نهرها از زير (آباديهاى ) آنها جارى ساختيم (اما هنگامى كه سركشى و طغيان كردند) آنها را به خاطر گناهانشان نابود ساختيم و جمعيت ديگرى بعد از آنان بوجود

كوردلان لجوج را از راههاى مختلف تخويف مى كنيم ولى برنامه هاى سازنده چيزى جز طغيان و سركشى بر آنها نمى افزايد)) (و نخوفهم فما يزيدهم الا طغيانا كبيرا). چرا

داراى پدر و مادر مؤمنى بود و بيم آن بود كه محبّت وى آنان را گرفتار كفر و طغيان كند، و ما بدين كار خواستيم كه خداوند بجاى او فرزندى صالح و مهربانتر بآنان

كند به اينكه : خداى تعالى را بپرستند و بتها را ترك گويند و از استكبار و طغيان دست برداشته به عدل و رحمت در بين خود رفتار كنند. هود (عليه السلام ) در پند

كه: «بَل كُنتُم قَوماً طَاغِين: بلكه خودتان مردمى طاغى و سركش بوديد». و «طغيان»، به معناى تجاوز از حد و مرز است. و كلمۀ «بَل: بلكه»، اعراض است از جمله قبلى

در مرحله قبل اعتراف به «ظلم » و ستم كردند، و در اينجا اعتراف به «طغيان » و در حقيقت طغيان مرحله اى است بالاتر از ظلم ، زيرا ظالم ممكن است اصل قانون را بپذيرد

۱۶ صفحه ۱۰۹ «ترجمه آیات» به درستى كه قارون كه از قوم موسى بود پس بر آنان طغيان كرد، ما به وى از گنجينه ها آن قدر داده بوديم كه تنها كليد آنها، مردانى نيرومند

وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ(۱۷۸) ترجمه : ۱۷۸ - آنها كه كافر شدند، (و راه طغيان پيش گرفتند،) تصور نكنند اگر به آنان مهلت مى دهيم ، به سودشان است ! ما به

اصرار بر صغيره، سبك شمردن گناه، شادى كردن هنگام گناه، انجام دادن گناه از روى طغيان، مغرور شدن به مهلت‌هاى الهى، آشكارا گناه كردن، گناه بزرگان و افراد برجسته

شايد به صفوف توبه كاران بپيوندند ولى عدالت او هم اقـتـضـا مـى كـنـد وقـتى طغيان و سركشى به آخرين درجه رسيد حسابشان را صاف كند و اصـولا بـقاء چنين افراد فاسد

و گرفتار غرور و كبر و خود بينى شدند (لقد استكبروا فى انفسهم ). و طغيان كردند، چه طغيان بزرگى ؟ (و عتوا عتوا كبيرا). عتو (بر وزن غلو) به معنى خوددارى از

خداى سبحان معذور باشند، و بدين وسيله مخالفت با فسق ، و انزجار خود را از طغيان و تمرد اعلام داشته باشند. و لذا در پاسخ امت ساكت كه به ايشان مى گفتند: ((

، جلد: ۲۰، صفحه : ۲۳۷ و به همين دليل در برابر خدا و پيامبرشان « هود» به طغيان و سركشى و تكذيب و انكار برخاستند. اما قرآن در پاسخ اين ادعا مى گويد: آيا

بالله فقد استمسك بالعروة الوثقى لا انفصام لها). طاغوت صيغه مبالغه از ماده طغيان به معنى تعدى و تجاوز از حد و مرز است ، و به هر چيزى كه سبب تجاوز از حد گردد

كفر و طغيان بوده است ، در آيـات مـورد بحث از مساله ابليس و سرپيچى او از سجده بر آدم سخن به ميان مى آورد تا بدانيم از آغاز غرور سرچشمه كفر و طغيان بوده است

و خدا به آنها محبت مى كند، و يا به خاطر آنست كه اگر به جائى برسند آنچنان طغيان مى كنند كه عرصه را بر خلق خدا تنگ مى نمايند. «يصلى » از ماده «صلى » به معنى

حق تعالى شديد العقاب است به جهت آنست كه حصول علم موجب شود كه از عصيان و طغيان بازايستند. شرح اين احكام در كتب فقهيه مندرج است. وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ

مطابق فرمايش پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شنيدند و با وجود اين بر طغيان و كفرشان افزوده شد و از بعضى روايات استفاده ميشود كه مراد از مسجد الاقصى

پوشيدن حق و فسوق و بيرون رفتن از فرمان خدا و عصيان و نافرمانى از روى عناد و طغيان را». و حضرت فرمود كه: «مقصود، اول و دويم و سيم‏اند» (يعنى: ...). _______

آن خود را بپوشاند و بدين ترتيب باد هم رام شد، آنگاه (انسان سر بلند كرده) طغيان كرد و گفت: كيست كه در نيرو از من سخت‏تر و محكمتر باشد؟ خدا مرگ را براى انسان

و در هر موقع پاى زرق و برق دنيا و تجمل پرستى به ميان مى آيد، و به هنگام طغيان غرائز، و در موقع برافروخته شدن آتش خشم و غضب حضور شيطان قطعى است ، و گويا

امـا آن نـوجـوان پـدر و مادرش با ايمان بودند، ما نخواستيم او آنها را به طغيان و كفر وادارد. ۸۱ - ما اراده كرديم كه پروردگارشان فرزند پاكتر و پرمحبت ترى

آوردن آن با هم رقابت كردند و بر اهل دين و فضيلت از روى ستم و كينه‏جوئى و طغيان و گردن كشى و تكبر، حسد ورزيده و ستم كردند. و بخدا قسم براستى كه هيچ گاه مردمى

خداوند (به جرم اعمال زشتش ) گمراه سازد هدايت كننده اى ندارد و آنها را در طغيان و سركشيشان رها مى سازد تا سرگردان شوند. شاءن نزول : مفسران اسلامى چنين نقل

به همينجا پايان نيافت ، او به هنگامى كه خود را مطرود دستگاه خداوند ديد، طغيان و لجاجت را بيشتر كرد و به جاى توبه و بازگشت به سوى خدا و اعتراف به اشتباه

و عذاب جاودانى ، نيست ، بنابراين منظور از آيه فوق كسانى هستند كه از روى طغيان و سركشى و دشمنى و انـكـار آيـات الهـى ، حـكـم خدا را زير پا مى گذارند، و

كاملا بى نياز شوند راه طغيان و سركشى پيش مى گيرند، و صلاح آنها اين است كه در حد معينى از روزى باشند، حدى كه نه موجب فقر گردد نه طغيان . از همه اينها گذشته

بودند، به جرم اينكه پيامبران را تكذيب كرده ، به نعمتهاى الهى كفران ورزيده و طغيان كردند، خداى تعالى به وسيله بادى عقيم هلاكشان ساخته و ديارشان را ويران و دودمانشان

قارون برمى گردد، و چون خسف و فرو بردن قارون و خانه اش در زمين متفرع بر بغى و طغيان او بود ((فاء(( تفريع بر سر اين جمله آمد «فما كان له من فئه ينصرونه من دون

زماء و طينى »! اما «تنها كسى كه سجده نكرد ابليس بود تكبر ورزيد و تمرد و طغيان نمود و به همين دليل از مقام با عظمت خود سقوط كرد و در صف كافران بود» (الا

(۲۲) تا آيه هاى بزرگ خويش را به تو بنمايانيم (۲۳) به سوى فرعون برو كه او طغيان كرده است (۲۴) گفت : پروردگارا سينه مرا بگشاى (۲۵) و كارم را به من آسان كن

سنت‏هاى خدا و سنتهاى رسولش بود، عرضكردم: طغيان جستن و مخالفت آنها (كه بعد از پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله طغيان كردند) بر امير المؤمنين عليه السلام در آن

سرزمين يمامه بود كه عده اى از بقاياى قوم ثمود در آن زندگى ميكردند و در اثر طغيان و سركشى هلاك شدند. ۴ - بعضى ميگويند: عده اى از عربهاى پيشين بودند كه ميان

بورزند مستحق چنين عذاب شديد هستند. در جواب مى گوييم : گر چه كفر اينطورى طغيان بزرگى است ، ليكن باز هم اختصاص به حواريين نداشته و عمل بيسابقه نيست ، زيرا

در حالى كه سد مارب از مصالح معمولى ، و به منظور جمع آورى آب و جلوگيرى از طغيان سيلابها ساخته شده بود، كه شرح آن را قرآن در سوره «سبا» بيان كرده است . به

تاریکی‌ها سوی روشنایی برون می‌برد. و (اما) کسانی که کفر ورزیدند، سرپرستانشان طغیان‌گرانند، که آنان را از روشنایی سوی تاریکی‌ها به در می‌برند. آنان همراهان آتشند،

برايشان. نزد بسيارى از مفسرين خاصه و عامه مراد يهود مى‌باشند كه به سبب عناد و طغيان و كشتن انبياء و تحريف تورات، حق تعالى بر آنها غضب فرمود و عده‌اى از آنها

مقتداى گمراهان است و بت و هر كه را جز خداى پرستند، طاغوت گويند. و آن از طغيان است به‏معنى از حد گذشتن. (مترجم) خداى تعالى فرموده است: «يُرِيدُونَ أَنْ

شهوات و هوسها مى شوند كلمه مترف به معنى كسانى كه مست و مغرور به نعمت شده و طغيان كرده اند آمده ، و مصداق آن غالبا پادشاهان و جباران و ثروتمندان مستكبر و خودخواه

و ما بر شما دست تسلط نداشتيم (و اجبارتان نمى كرديم)، بلكه خودتان مردمى طغيان گر بوديد (۳۰). و در نتيجه، حكم خدا و قضاى او درباره ما حتمى گشت، و ما عذاب

مانند « طاغوت » و « جبروت » . چيزى كه هست اين قسم مصدر با ساير مصادر (ملك ، طغيان ، جبران و...) اين فرق را دارد كه اين هيات تاكيد در معنا را نيز مى رساند.

پيروان شيطان، چنين كسانى هستند. و لازمۀ رسوخ يافتن پيروى از شيطان در نفس، طغيان و استكبار در برابر حق است. همچنان كه حكايت گفتگوى تابعان و متبوعان در آتش

منظور از «جهالت » در اينگونه موارد، تفسير نمونه جلد ۵ صفحه ۲۶۰ همان غلبه و طغيان شهوت است كه انسان نه از روى دشمنى و عداوت با حق ، بلكه به خاطر غلبه هوى و

ديگر ساكت است، تا بفهماند كه سعادت در جانب تقوا، و شقاوت در جانب تمرّد و طغيان است. «فَلا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ»: كلمۀ «شَفَق»، به معناى سرخى و بالاى آن

در اينجا نيز بعد از سرزنش بسيارى از اهل كتاب به خاطر كتمان آيات خداوند و طغيان و سركشى آنها، كه در آيات سابق به آن اشاره شد، سخن از اقليتى به ميان مى آورد

نمى كند، بلكه درهاى نعمتها را به روى آنها مى گشايد، هر چه بيشتر در مسير طغيان گام بر مى دارند، نعمت خود را بيشتر مى كند، و اين از دو حال خارج نيست ، يا

بالمعرف (به نيكى ها و شايستگى ها دستور ده ) خلاصه شده . و فضائل نفسى در برابر طغيان و شهوت كه نامش عفت است و در خذ العفو خلاصه گرديده . و تسلط بر نفس در برابر

رؤساى مردم شوند. اين هم يك علامتش. و وقتى كه گوسفندچران ها بر سرِ بنيان طغيان كنند، اين هم يكى ديگر. و در علل الشرايع، به سندى كه به انس بن مالك دارد،

طبق رسوم عبوديت ، و بمقتضاى سنتهاى بردگى عمل نكند، و در عوض پلنگ دماغى و طغيان بورزد، از نظر نتيجه مى توان گفت كه او بنده خدا نيست ، چون بنده بآن كسى مى

نخواهد كرد». اين پندارهاى موهوم از يكسو آنها را به ظلم و جنايت و گناه و طغيان دعوت مى كرد، و از سوى ديگر به كبر و خودپسندى و خود برتر بينى . قرآن مجيد

خود خير است ، يا براى بيدار باش و يا تعليم و تربيت و برطرف ساختن غرور و طغيان و خود خواهى و يا به خاطر مصالح ديگر است . در آيه بعد براى تكميل اين بحث ميگويد :

رگبارهاى خطرناك و طوفانها از طرف بالا، و زلزله ها و شكافهاى ويرانگر زمينى و طغيان رودها و درياها از طرف پائين ، را در بر مى گيرد. و نيز عذابهاى دردناكى را

شبيه به داستان توفان نوح موجود است ، به علاوه مى توان احتمال داد كه دجله طغيان كرده باشد و مردم آن حدود دچار طوفان شده باشند. در كوه جودى كتيبه هاى آشورى

رواج داشت ، و يكى از عوامل مهم زندگى طبقاتى و ناتوانى شديد طبقه زحمتكش و طغيان اشراف بود و لذا مبارزه قرآن با ربا بخش مهمى از مبارزات اجتماعى اسلام را تشكيل

فرزندى به خاطر آنكه در آينده پدر و مادر خويش را آزار مى دهد و در برابر آنها طغيان و كفران مى كند و يا آنها را از راه الهـى بـه در مـى بـرد مـسـتـحـق مـرگ بـاشـد

«فَأخَذَهُم = خدا آنان را بگرفت»، براى اشاره به اين نكته است كه كار اين طغيان و استكبارشان، آن قدر خطرناك و فاحش بود، كه امر آن، تنها به دست خداى تعالى

اشاره را دارد. و جمله: «وَليَدعُ رَبّهُ»، سخنى است كه فرعون از روى تكبّر و طغيان گفته. مى گويد: بگذاريد من موسى را بكشم، آن وقت او پروردگار خود را بخواند،

يخسف بكم الارض ‍ فاذا هى تمور). آرى اگر او دستور دهد اين زمين ذلول و آرام طغيان مى كند، و به صورت حيوان چموشى درمى آيد، زلزله ها شروع مى شود، شكافها در زمين

است. دوّم اين كه: آنچه خدای تعالى، از ضلالت و خدعه و مكر، و امداد و كمك در طغيان، و مسلّط كردن شيطان، و يا سرپرستى انسان ها، و يا رفيق كردن شيطان را با بعضى

مسخره مى كنيم. (۱۴) خدا هم ايشان را مسخره می كند و همچنان وا مى گذارد تا در طغيان خود كور دل بمانند. (۱۵) همين ها هستند كه ضلالت را به هدايت خريدند و تجارتشان

مرحله بعد، از انسانهاى ناسپاسى كه عليرغم اين همه موهبت و اكرام الهى راه طغيان را پيش مى گيرند سخن به ميان مى آورد. و سرانجام اشاره به مجازات دردناك كسانى

مى كنند و امروز دانشمندان انواع و اقسامى از اين بيمارى روانى را كه بر اثر طغيان اين غريزه و تن در دادن به انواع آلودگيهاى جنسى و محيطهاى كثيف به وجود مى

و ضعيف الايمان به جاى اينكه حس شكر گزارى و اطاعت را بيدار كند، غالبا بر طغيان و غرور آنها مى افزايد، و به دنبال آن رشته هاى بندگى خدا را پاره مى كند. جمله

فرونشاندن آتش خشم يا تعبيرات لطيفى دعوت مى كند. و گاه از ملكات رذيله اى همچون طغيان به هنگام رو آوردن نعمتهاى الهى ، و لجاجت ، و دنيا پرستى ، و جزع و فزع به

ها افراد زشتكار دو دسته اند: دسته اى براستى از عمل خود شرمنده اند، و روى طغيان غرائز، مرتكب زشتى ها و گناهان مى شوند. نجات اين دسته ، بسيار آسان است ، زيرا

همه چيز گذاشت ، تا شما تفسير نمونه جلد ۱۲ صفحه ۱۱۲ در وزن و حساب تعدى و طغيان نكنيد» (سوره رحمن آيه ۷ و ۸). اشاره به اينكه مساله رعايت عدالت در كيل و وزن

سهو، بنابراين اين غذاى دوزخى مخصوص كسانى است كه با تعمد و آگاهى و به عنوان طغيان و سركشى راه شرك و كفر و بخل را مى پويند. آغاز حركتگذارى حروف قرآن در حديثى

معنا است ، كه مراد بحسد آدم در حقيقت غبطه و بفارسى رشك بوده ، نه حسديكه (طغيان اين غريزه )، و يكى از اخلاق رذيله است . در اينجا دو روايت يكى از امام باقر،

فرستاديم ، و نهرها از زير درختان باغهاى آنها جارى ساختيم ، اما به هنگامى كه طغيان كردند آنان را به خاطر گناهانشان نابود كرديم و گروه ديگرى بعد از آنان به وجود

ايمان و اعمال صالح در همين جمله جمع است . زيرا «طاغوت » در اصل از ماده «طغيان » به معنى تعدى و تجاوز از حد و مرز است ، و لذا اين كلمه بر هر متجاوز، و هر

چرا پروردگارمان را نمى بينيم؟ راستى چقدر پا از گليم خود بيرون نهادند، و چه طغيان بزرگى مرتكب شدند؟!) از ايشان حكايت كرده. چون در اين گفتارشان، خواسته اند

خود هارون را جانشين خود كرد، سى روز تمام شد و موسى نيامد بنى اسرائيل سر به طغيان نهاده و از فرمان هارون بيرون شدند و خواستند تا او را بكشند، مى گفتند: موسى

كه در آخرين روز عادت خون حيضش قطع شده چه حكمى دارد؟ فرمود: اگر همسرش دچار طغيان شهوت شود بايد دستورش دهد محل خون را بشويد، آنگاه اگر خواست مى تواند قبل از

پرداختن آن نشانه به رسميت شناختن حكومت اسلامى بوده است ، و ترك آن غالبا نوعى طغيان و سركشى و قيام بر ضد حكومت اسلامى محسوب مى شده ، و مى دانيم قيام بر ضد حكومت

و اخلاص وإخبات. همچنان كه در مقابل اين نامبرده ها، كفر، و شرك، و جحود، و طغيان، و معصيت، نيز از مراتب مختلفى از گمراهى را دارا هستند. همچنان كه قرآن كريم

دهد كه كيد خدا بس متين است»؛ «و با ايشان نيرنگ مى كند»؛ «آنان را به ادامه طغيان وا می دارد، تا به كلّى سرگردان شوند». اين ها، پاره اى از اوصافى بود كه خدا

مكن ! پروردگارا! تكليف سنگينى بر ما قرار مده ، آن چنان كه (به خاطر گناه و طغيان ،) بر كسانى كه پيش از ما بودند، قرار دادى ! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آن

فاقد شخصيت هنگامى كه هـمـه چـيز بر وفق مراد او بشود غرور او را مى گيرد، و طغيان و سركشى آغاز مى كند كه نـخـسـتـيـن مرحله اش ‍ مرحله برترى جوئى و استكبار

زندگى مرفه او را مست تفسير نمونه جلد ۱۸ صفحه ۱۰۶ و مغرور و غافل كرده و به طغيان گرى واداشته است . آرى معمولا كسانى كه در صف اول مخالفين انبياء بودند اين

رسند، و اعمال خود را بدون كم و زياد مى يابند، و به هر حال نمى توانند با طغيان و تكذيب خود خداى را عاجز سازند. سياق آيات اين سوره چنين مى رساند كه در مكه