نتایج جستجو

۱، ۲، ۵، ۱۱ ; مؤمنان به صالح(ع) ۸ ; مبارزه با صالح(ع) ۵; معجزه صالح(ع) ۵ ; نبوت صالح(ع) ۱، ۶، ۸ قوم ثمود: استقامت مؤمنان قوم ثمود ۱۰ ; اشراف قوم ثمود ۳ ;

تبلیغ ۳، ۴ صالح(ع): آثار نبوت صالح(ع) ۵; اظهار خیرخواهى صالح(ع) ۵; اعتماد به صالح(ع) ۲; امانتدارى صالح(ع) ۳، ۶; تبلیغ صالح(ع) ۳; خوشنامى صالح(ع) ۶; دعوتهاى

:۱ صالح(ع): آب دهى شتر صالح(ع) ۵; اعجاز خلقت شتر صالح(ع) ۴; دلایل نبوت صالح(ع) ۲; شتر صالح(ع) ۲; عظمت شتر صالح(ع) ۳; قداست شتر صالح(ع) ۳; قصه صالح(ع) ۵;

مى شود. صالح(ع): آثار بشر بودن صالح(ع) ۳; بشر بودن صالح(ع) ۲; درخواست معجزه از صالح(ع) ۶; شک در صداقت صالح(ع) ۷; شک در نبوت صالح(ع) ۷; صداقت صالح(ع) ۵; فلسفه

ارزشها ۲ صالح(ع): تکذیب صالح(ع) ۱; تهمت تکبر به صالح(ع) ۴; تهمت دروغگویى به صالح(ع) ۴; تهمت قدرت طلبى به صالح(ع) ۴; قصه صالح(ع) ۴; نبوت صالح(ع) ۳; وحى

خواسته هاى صالح(ع) ۲۰ ; خویشاوندى صالح(ع) با قوم ثمود ۳ ; دعوت صالح(ع) ۵، ۶، ۱۳ ; دلایل نبوت صالح(ع) ۱۵، ۱۶، ۱۸ ; دلسوزى صالح(ع) ۴ ; شتر صالح(ع) ۱۵، ۱۶ ;

تاریخ انبیا ۲، ۵; تکذیب انبیا ۲; تهمت دروغگویى به انبیا ۲ صالح(ع): مخالفان صالح(ع) ۳; نبوت صالح(ع) ۴ قوم ثمود: تاریخ قوم ثمود ۳، ۶; مخالفت قوم ثمود ۳ قوم

رسالت حضرت صالح(ع) شک و تردید مى کردند. خدا: اوامر خدا ۳ ; ربوبیت خدا ۳ ; عصیان از خدا ۲ رشد: عوامل رشد ۳ صالح(ع): عقر شتر صالح(ع) ۱، ۲، ۴ ; قصه صالح(ع) ۱ ;

شرک ۲۱ صالح(ع): تعالیم صالح(ع) ۵، ۲۰; خویشاوندان صالح(ع) ۳; دعوتهاى صالح(ع) ۵; صالح(ع)قبل از نبوت ۴; صالح(ع) و قوم ثمود ۳، ۴، ۲۰، ۲۵; فضایل صالح(ع) ۴; مقامات

به صالح(ع) ۹ جنون: موارد جنون ۷، ۸ سعادت: عوامل سعادت ۱۰ شقاوت: عوامل شقاوت ۹ صالح(ع): آثار بشر بودن صالح(ع) ۱; تکذیب برترى صالح(ع) ۳; خاستگاه صالح(ع)۴;

شود. «حکمت» در سوره «ص» به معناى علم و دانش و نیروى تدبیر امور کشور یا مقام نبوت، و یا همه اینها است. «حکمت» گاه، جنبه «علمى» دارد که از آن تعبیر به «معارف

لوط(ع)، دو بنده صالح و شایسته خداوند (عبدین من عبادنا صلحین) ۵ - بنده صالح و شایسته بودن، مایه اصلى رسیدن پیامبران (نوح، لوط و...) به مقام نبوّت (عبدین من عبادنا

لوحى ۴ صالح(ع): بشر بودن صالح(ع) ۵; تهمت جادوزدگى به صالح(ع) ۱; تهمت جنون به صالح(ع) ۱; فلسفه تکذیب صالح(ع) ۵; قصه صالح(ع) ۱، ۲، ۳، ۵; مواعظ صالح(ع) ۲;

((تطيّر)) و ((طائر)) در گفتگوى صالح عليه السّلام و قوم ثمود: ((قالوااطيرنابك و بمن معك ...)) هم قسم شدن مفسدان براى قتل صالح عليه السّلام واهل او، و مكر خدا

بهترین میراث ۱۸ نعمت: مراتب نعمت ۱۴; نعمت وارثان صالح ۱۴ وارثان: ارزش وارثان صالح ۱۴; اهمیت وارثان صالح ۱; نگرانى از وارثان بد ۲ یحیى(ع): مالکیت یحیى(ع)

صلبى خواسته كه از او ارث ببرد رد اعداى برخى مفسرين كه مراد از ارث را وراثت نبوت يا علم يا... دانسته اند پاسخ به اعتراضى در ارتباط با معنايى كه براى دعاى

همچنين آيه [مريم:51-54]. روشن مى‏كند كه در موسى و اسمعيل هر دو از رسالت و نبوت وجود داشت نه اينكه كلمه «نَبِيّاً» بعد از «رَسُولاً» براى تفنّن در عبارت

غفلت منافقان ۱۴، ۱۹; قبول توبه منافقان۱۲; منافقان در قیامت ۴ نبوت: آثار شک در نبوت ۸; شک در نبوت ۷ نفاق: آثار نفاق ۴، ۱۱، ۱۹; عفو نفاق ۱۲ البرهان فی تفسیر

من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...(( فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت (( القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است مقصود از اينكه روز

نعمة ... فجعله من الصلحین) ۶ - صالح بودن، محور فضیلت ها و اساس ارزش هاى الهى و انسانى (فجعله من الصلحین) توصیف یونس(ع) به صالح بودن - پس از برگزیدگى او - مى تواند

از دست رفتن یا انحراف آن پس از مرگ خود نگران بود، نبوت نبود، زیرا خداوند تنها صالحان را به مقام نبوت مى رساند، بلکه مناصب و موقعیت هاى دینى - اجتماعى او

بهره مند ساخت و او را به مقام نبوت رسانید. (أرءیتم إن ... رزقنى منه رزقًا حسنًا) مقصود از «رزقاً حسناً» به مناسبت مورد ، مقام نبوت و پیامبرى است. ۹- برخوردارى

صالحان: آمرزش صالحان ۱; پاداش اخروى صالحان ۱; روزى اخروى صالحان ۱ عمل صالح: آثار عمل صالح ۲، ۴، ۵ گناه: آثار آمرزش گناه ۳; عوامل تکفیر گناه ۴ مؤمنان: آمرزش

معناى ((عين حمئة (( وبيان موقعيت جغرافيائى آن ظالمان را عذاب مى كنيم ومؤ منان صالح العمل را جزاى حسنى است ساختن سد به وسيله ذوالقرنين بكار بردن قطعه هاى آهن

۳; ایمان و عمل صالح ۲; حقیقت ایمان ۴ جهنم: موانع جاودانگى در جهنم ۳ صالحان: فضایل صالحان ۱، ۳ عمل صالح: آثار عمل صالح ۱، ۲، ۳; ترک عمل صالح ۴ مؤمنان: فضایل

است كه مراد از امر بمعروف و نهى از منكر دعوت بتوحيد خدا و نبوت محمد (ص) و منع از شرك و انكار نبوت است و در ايمان بخدا و روز جزا مندرج است تمام عقايد حقه نهايت

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

آثار عمل صالح ۲ ; پاداش عمل صالح ۱ ; زمینه عمل صالح ۹ کفر: موانع کفر ۹ مؤمنان: بهشت مؤمنان ۵ ; پاداش مؤمنان ۱ ; جاودانگى مؤمنان ۷ ; عمل صالح مؤمنان ۷ ;

خداوند، وارد کننده مؤمنان داراى اعمال صالح به بهشت (و الذین ءامنوا و عملوا الصلحت سندخلهم جنت) ۴- مؤمنان داراى اعمالِ صالح، خارج از نفوذِ ولایت شیطان هستند

عذاب نمى شويم جواب به آنان با بيان اينكه كثرت مال و اولاد بدون ايمان وعمل صالح مانع از عذاب نيست سؤ ال خداوند از ملائكه (آهولاء اياكم كانوايعبدون ) و بيزارى

هدايت خود شما است وعده جميل الهى به مؤ منينى كه عمل صالح انجام مى دهند مراد از استخلاف مؤ منين صالح العمل در زمين و مقصود از مستخلفينقبل از ايشان در آيه :

مخالفت با عقیده ۱۰ محمد(ص): گواهان صداقت محمد(ص) ۷; گواهان نبوت محمد(ص) ۷; مقامات محمد(ص) ۶; نبوت محمد(ص) ۶ منافقان: آزادى منافقان صدر اسلام ۲; افشاى منافقان

حكمت ضياء معرفت و ميراث تقوى و ثمره صدق است. «3» 4- نزد ابن عباس حكمت مراد نبوت و يا علم قرآن يا معرفت به ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و مقدم و مؤخر و حلال

معناى ((عين حمئة (( وبيان موقعيت جغرافيائى آن ظالمان را عذاب مى كنيم ومؤ منان صالح العمل را جزاى حسنى است ساختن سد به وسيله ذوالقرنين بكار بردن قطعه هاى آهن

عمل ۵; کیفر اخروى عمل ۵ عمل صالح: آثار اخروى اعراض از عمل صالح ۳; آثار اخروى عمل صالح ۱; پاداش عمل صالح ۶; ظلم اعراض از عمل صالح ۳ قیامت: عدالت در قیامت ۵

و حيوان و نبات آنرا خاكستر ميكرد و نيز آيتى است در قوم ثمود وقتى كه حضرت صالح بآنها وعده عذاب داد و فرمود برخوردار شويد از زندگانى دنيا تا سه روز و اين

سه گانه دين: توحید و نبوت و معاد بعضى از گناهانی كه با ايمان آوردن، آمرزيده مى شود وسعت آمرزش گناهان، به مقدار وسعت ايمان و عمل صالح است مقصود از تأخیر انداختن

عمل: آثار عمل ناپسند ۹; زمینه اجتناب از عمل ناپسند ۱۰ عمل صالح: آثار عمل صالح ۹; زمینه عمل صالح ۱۰ مرگ: استمهال هنگام مرگ ۷; بى تأثیرى استمهال هنگام مرگ

من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...(( فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت (( القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است مقصود از اينكه روز

ثم اهتدى (( بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و

معجزه حسى ۲; معجزه از آیات خدا ۷; معجزه اقتراحى ۱; منشأ معجزه ۶ نبوت: تبیین محدوده نبوت ۱۰

صالحان در قیامت ۱۱ عمل صالح: آثار اخروى عمل صالح ۱۱; آثار ترک عمل صالح ۱۲; آثار عمل صالح ۱، ۲، ۹، ۱۳; اهمیّت عمل صالح ۳، ۷; عمل صالح بى ایمان ۱۰ قیامت: آثار

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

از مواهب الهيه و اثبات نبوت خود باعجاز اظهار فرمود در جوامع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از فضل مبين سلطنت و نبوت است و در مجمع از آنحضرت

اخروى خدا ۱; قضاوت اخروى خدا ۳، ۶ صالحان: پاداش اخرو صالحان ۴ عمل صالح: آثار عمل صالح ۵ قیامت: پاداش در قیامت ۸; حاکمیت در قیامت ۱; قضاوت در قیامت ۲، ۳،

۳; قانونمندى پاداش عمل ۱۰; ملاک ارزش عمل ۹; منشأ پاداش عمل ۱۲ عمل صالح: آثار عمل صالح ۱۸ فرزند: نقش فرزند ۱۸ قیامت: ظهور حقایق در قیامت ۱۶ کیفر: کیفر اخروى

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

از مواهب الهيه و اثبات نبوت خود باعجاز اظهار فرمود در جوامع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از فضل مبين سلطنت و نبوت است و در مجمع از آنحضرت

قرآن به عنوان معجزه كافى نيست بلكه بايد معجزاتى چون: معجزات عيسى و موسى و صالح و ... بياورد». «1» البتّه پيامبرى كه يادآور معجزات انبياى پيشين است، حتماً

معاصر ايشان بودند، بِرُسُلِنا: پيغمبران خود را، يعنى بعد از حضرت نوح، هود و صالح عليهم السّلام را؛ و از عقب حضرت ابراهيم، اسمعيل و اسحق و يعقوب و يوسف عليهم

بداند اين امر به اعجاز و خارق عادت و خدا براى صدق نبوت سليمانى ظاهر ساخته، و ايمان به يگانگى الهى و نبوت پيغمبر او مى‌نمايد، يا بر كفر و شرك اصرار نمايد

دادن او بر دشمنان، چنانكه با نمرود كه دشمن او بود، به جا آورد. و ايضا مرتبه نبوت و امامت كه ارفع مقامات است به او عنايت و مرحمت نمود. وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً

هدايت خود شما است وعده جميل الهى به مؤ منينى كه عمل صالح انجام مى دهند مراد از استخلاف مؤ منين صالح العمل در زمين و مقصود از مستخلفينقبل از ايشان در آيه :

اسم و لقب هيچ اثرى در سعادت آدمى ندارد و فقط ايمان به خدا و روز جزا وعمل صالح مايه سعادت است چون يهود براى خود برترى مى پنداشتند كور و كر شدند (از دين

[خداوند در باره‌] قوم نوح- به طوفان- و عاد- قوم هود، به باد صرصر- و ثمود- قوم صالح، به صاعقه- و كسانى كه پس از آنها بودند، و خدا خواهان ستمى به بندگان نيست

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

از مواهب الهيه و اثبات نبوت خود باعجاز اظهار فرمود در جوامع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از فضل مبين سلطنت و نبوت است و در مجمع از آنحضرت

هود به قومش : اگر بسوى خدا برگرديد باران رحمتش را بر شمانازل مى كند اعمال صالح باعث ازدياد خيرات و نعمتهاات واعمال زشت بلا و محنت و بدبختى در پى دارد جواب

گروهى را پيغمبر آن گروه، كَذَّبُوهُ‌: تكذيب كردند او را و آنچه گفت از توحيد و نبوت و بعث و حشر دروغ پنداشتند و به تقليد پدران و لزوم عادت ناپسنديده از نعمت

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

ترجمه Tabber requires Javascript to function. او درجات (بندگان صالح) را بالا می‌برد، او صاحب عرش است، روح (مقدّس) را به فرمانش بر هر کس از بندگانش که بخواهد

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

كه در نظر عامۀ مردم، شوم و نحس است مقصود از تكذيب قوم ثمود به «نُذُر» ناقه صالح و آزمايش الهى قوم ثمود سرگذشت قوم لوط و عذابى كه دامنگيرشان شد بحث روایتی:

ديگر پيرامون مراد از جمله : ((انه عمل غير صالح )) منظور از اينكه پسر نوح (ع )، عملى غير صالح است (انهعمل غير صالح ) نمونه هايى از نهى از عملى كه واقع نشده

قرائت كنيد خود را به حزن داريد. صالح مزنى گويد: در خواب قرآن بر حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله خواندم، فرمود: اى صالح، اين قرائت است گريه آن كو. لكن بايد

است. «حِجْر» نام شهرى است كه قوم حضرت صالح در آن زندگى مى‌كردند و نام اين سوره از آيه هشتاد آن كه درباره قوم صالح است، گرفته شده است. «كَذَّبَ أَصْحابُ

از من در حق كسى نازل شده، و نه در حق كسى بعد از من نازل شود. كلبى از ابى صالح از ابن عباس نقل نموده كه: بود براى على عليه السّلام يك دينار، پس فروخت آن

كه در نظر عامۀ مردم، شوم و نحس است مقصود از تكذيب قوم ثمود به «نُذُر» ناقه صالح و آزمايش الهى قوم ثمود سرگذشت قوم لوط و عذابى كه دامنگيرشان شد بحث روایتی:

«وَ ما يُدْرِيكَ» 5- به آرزوهاى موهوم و طولانى كه موجب تأخير توبه و عمل صالح است گرفتار نشويد كه شايد قيامت نزديك باشد. «لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ» تفسير

است؛ قوم نوح و عاد گفتند: «فَأْتِنا بِما تَعِدُنا» «1»، قوم ثمود از حضرت صالح خواستند: «فَأْتِنا بِما تَعِدُنا» «2»، همچنين در زمان پيامبراسلام صلى الله

مرد بى‏زن به حكم انسان عريان است. * [اعراف:26]. لباس تقوى را احياء و عمل صالح گفته‏اند ولى بايد آن را اعمّ گرفت تقوى پوشش و لباسى است كه از هر لباس انسان

مباحث نبوت در جلد دوم اين كتاب گذشت كه گفتيم: آيت معجزه، حجت و دليلى است عام، بر نبوت هر پيغمبرى، نه حجت عاميانه و مخصوص عوام، مخصوصا معجزه وحى و نبوت كه

او مشاهده كردند و معجزات باهره داله بر صحت نبوت او به چشم ديدند. حُجَّتُهُمْ داحِضَةٌ: حجت ايشان بر رد نبوت آن حضرت باطل و زايل است، عِنْدَ رَبِّهِمْ‌:

شوید. ای اهل ایمان! از خدا پروا کنید و دست آویز و وسیله ای [از ایمان، عمل صالح و آبروی مقرّبان درگاهش] برای تقرّب به سوی او بجویید؛ و در راه او جهاد کنید

«رَبُّهُمْ رَشَداً» 6- طبيعت و فطرت جنّ بر فساد و شيطنت نيست، ميان آنان نيز صالح و غير صالح وجود دارد. «مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذلِكَ» 7- لازمه اختيار

آن انجامعمل صالح مرتبه سوم : رام كردن نفس سركش و تسليم وجود انسان در برابر خدا مرتبه چهارم از اسلام : مرحله عبوديت و بندگى معناى عمل صالح و آثار آن معناى

هدايت خود شما است وعده جميل الهى به مؤ منينى كه عمل صالح انجام مى دهند مراد از استخلاف مؤ منين صالح العمل در زمين و مقصود از مستخلفينقبل از ايشان در آيه :

تأسيس و ارهاص‌ «2» نبوت بوده. 2- صدور اين معجزه، مقرون به نبوت او بوده؛ زيرا حق تعالى اكمال عقل او فرمود در اين حال، و او را مرتبه نبوت عنايت و به وحى الهى

معجزاتيكه مردم ديدند و قبول نمودند آنرا ديگر اين احتجاج آنها وجهى ندارد چون نبوت هر پيغمبرى بمعجزاتش ثابت شده است و بنظر حقير و شهادت آيات سابقه و لاحقه روى

۴ ۲ ظلم: اهمیت مبارزه با ظلم ۹; موارد ظلم ۴ عمل صالح: آثار عمل صالح ۵; ترک عمل صالح ۴; تشویق به عمل صالح ۳ کافران: فلسفه مهلت به کافران ۲ کیفر: مهلت در

وَ... (۳) Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۵ - ۴۴، سوره نمل نبوت و علم انبياء عليه السّلام اكتسابى نيست و از ديگران به ارث نمى برند مقصود

بوده باشد. Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۵ - ۴۴، سوره نمل نبوت و علم انبياء عليه السّلام اكتسابى نيست و از ديگران به ارث نمى برند مقصود

عذر تقصیر. Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۵ - ۴۴، سوره نمل نبوت و علم انبياء عليه السّلام اكتسابى نيست و از ديگران به ارث نمى برند مقصود

من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...(( فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت (( القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است مقصود از اينكه روز

در قیامت ۵ خدا: مهلتهاى خدا ۳; وعیدهاى خدا ۲ صالح(ع): تکذیب صالح(ع) ۱; تهمت به صالح(ع) ۱، ۴; دلدارى به صالح(ع) ۱ قوم ثمود: تاریخ قوم ثمود ۳; تکذیبگرى قوم ثمود

شعیب(ع) ۱; روش تبلیغ شعیب(ع) ۵; قصه شعیب(ع) ۴; هشدارهاى شعیب(ع) ۴ صالح(ع): تاریخ صالح(ع) ۹ عبرت: بیان عوامل عبرت ۱۱; عوامل عبرت ۱۰ عذاب: اهل عذاب ۳; موجبات

تقسیم آب ۳ خدا: اوامر خدا ۱ صالح(ع): سهم آب شتر صالح(ع) ۱، ۳، ۴، ۶، ۷; صفات جسمانى شتر صالح(ع) ۵; قصه صالح(ع) ۱; ویژگیهاى شتر صالح(ع) ۵ قوم ثمود: امتحان قوم ثمود

در تبلیغ ۳، ۴ قوم لوط: حفظ منافع قوم لوط ۵; دعوت از قوم لوط ۲ لوط(ع): آثار نبوت لوط(ع) ۵; اظهار خیرخواهى لوط(ع) ۵; اعتماد به لوط(ع) ۲; امانتدارى لوط(ع) ۳،

- ۶۴،سوره نحل مقصود از حسنه در دنيا كه خداوند به مهاجرين وعده داده مجتمع صالح اسلامى است علت توصيف مهاجرين به دو صفت صبر و توكل مفاد آيه : ((و ما ارسلنا

زمانى بود که صالح(ع) را تکذیب کردند...». اقوام پیشین: تاریخ اقوام پیشین ۳ خدا: انذارهاى خدا ۲; تداوم اتمام حجت خدا ۲; مکذبان انذارهاى خدا ۳ صالح(ع): مکذبان

فرستاد که همه آنان را سوزاند ... . خدا: عذابهاى خدا ۳ صالح(ع): تهدیدهاى صالح(ع) ۶ ; عقر شتر صالح(ع) ۵ عذاب: با رعشه ۲ ; عذاب شبانه ۴ قوم ثمود: اتمام حجت

هوشیارى رهبرى ۹ صالح(ع): درخواست معجزه از صالح(ع) ۲; شتر صالح(ع) ۲; صبر صالح(ع) ۶; قصه صالح(ع) ۲; مسؤولیت صالح(ع) ۶; معجزه صالح(ع) ۶; نقش معجزه صالح(ع) ۳; هشدار

دین ۸ صالح(ع) اتمام حجت صالح(ع) ۵ ; تبلیغ صالح(ع) ۴ ; خیرخواهى صالح(ع) ۶ ; دلسوزى صالح(ع) ۲، ۶ ; صالح(ع) و قوم ثمود ۲ ; عقر شتر صالح(ع) ۱ ; فضایل صالح(ع)

انّى معكم رقيب. «1» فرمود: چه نيكو است صبر و انتظار فرج، آيا نشنيدى قول بنده صالح را كه منتظر باشيد و من با شما منتظرم. ايضا عياشى از آن حضرت روايت نموده كه

داشتن آن بر وصف نبوت، گویاى این است که «صدّیق» بودن نقش عمده اى در نیل به درجات و مقامات ایفا مى کند. ۱۰- صداقت، شرط رسیدن به مقام نبوت است. (إنّه کان صدّیقًا

هود به قومش : اگر بسوى خدا برگرديد باران رحمتش را بر شمانازل مى كند اعمال صالح باعث ازدياد خيرات و نعمتهاات واعمال زشت بلا و محنت و بدبختى در پى دارد جواب

اخروى صالحان ۸ عمل صالح: آثار عمل صالح ۲ قیامت: فلسفه قیامت ۱ مؤمنان: آمرزش مؤمنان ۵; پاداش اخروى مؤمنان ۱; روزى اخروى مؤمنان ۷; عمل صالح مؤمنان ۱، ۳، ۵،

۶; مصونیت از زیان دنیوى ۶ عمل صالح: آثار عمل صالح ۱; عمل صالح بى ایمان ۴ مؤمنان: فضایل مؤمنان صالح ۶; مصونیت مؤمنان صالح ۶; مؤمنان و زیانکارى ۶ کافى ،

محمد(ص): انذارهاى محمد(ص) ۵; بشارتهاى محمد(ص) ۵; حقانیت تعالیم محمد(ص) ۲; حقانیت نبوت محمد(ص) ۳; رسالت محمد(ص) ۱; محدوده مسؤولیت محمد(ص) ۴; هدایتگرى محمد(ص) ۵

آيه‌ى قبل خوانديم، ايمان و عمل صالح است كه در اين آيه عنوان شده است. 1- انسان براى دريافت پاداش‌هاى الهى، به ايمان و عمل صالح، هر دو نيازمند است. «آمَنُوا

پاداش ۵، ۶ دین: بهترین دین ۱ صراط مستقیم: هدایت به صراط مستقیم ۳ عمل صالح: آثار عمل صالح ۶ قرآن: بشارتهاى قرآن ۴; تعالیم قرآن ۱; کمال قرآن ۲; نقش قرآن۳; ویژگیهاى

فيكم الثقلين كتاب اللّه و عترتى، و او سابق بود بر همه كس به اقرار توحيد و نبوت و نمازگزارى با پيغمبر به دو قبله و دوبار بيعت نمودن: يكى بيعة العقبه و ديگر

روش تبلیغ ۵ صالحان: پذیرایى اخروى از صالحان ۲; فرجام صالحان ۱ عمل صالح: آثار عمل صالح ۴ قیامت: مؤمنان به قیامت ۱ مؤمنان: پذیرایى اخروى از مؤمنان ۲; فرجام

آفرینش و اطاعت ۱۷ ابراهیم (ع): نبوت ابراهیم (ع) ۲ ادیان: هماهنگى ادیان ۱۲، ۱۳ اسحاق (ع): نبوت اسحاق (ع) ۲ اسماعیل (ع): نبوت اسماعیل (ع) ۲ انبیا: ۱، ۲، ۳،

مکه و نبوت ۷ معاد: بینش مکذبان معاد ۶; جاهلان به معاد ۹، ۱۰، ۱۳; حتمیت معاد ۸; مکذبان معاد ۴; منشأ تکذیب معاد ۱۱ نبوت: شرایط نبوت ۷; مکذبان نبوت بشر ۷

مورخان مقارن بعثت ۹; مورخان مقارن بعثت ۱۰ نبوت: شرایط نبوت ۶; مکذبان نبوت بشر ۲ وحى: منشأ وحى ۴; نقش وحى ۷; وحى و نبوت ۶ الدرالمنثور، ج ۵، ص ۱۳۳.

علم: علم حضورى ۵ علم غیب: استحاله علم غیب ۲; ویژگیهاى علم غیب ۵ عمل صالح: آثار عمل صالح ۴

استفاده از طیبات ۲، ۶; مراد از طیبات ۱۷، ۱۸ عمل صالح: اهمیت عمل صالح ۱۱; توصیه به عمل صالح ۹، ۱۳; زمینه عمل صالح ۱۲ عیسى(ع): روزى حلال عیسى(ع) ۱۸ گرایشها: گرایش

کالفجّار) تصریح به عمل صالح و نیز عنوان «مفسدین»، «متقین» و «فجّار»، گویاى این حقیقت است که آنچه سرنوشت بشر را رقم مى زند، عمل صالح، فسادگرى، تقواپیشگى و

افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص ) پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر((

سخاوتمندان: زمینه عمل صالح سخاوتمندان ۱ عمل: آثار عمل ۷ عمل صالح: منشأ تسهیل عمل صالح ۸ مؤمنان: آرامش اخروى مؤمنان ۳; زمینه عمل صالح مؤمنان ۱; فضایل اخروى

کافران ۵; زمینه اتمام حجت با کافران ۳ کفر: اجتناب از کفر ۵ محمد(ص): آثار نبوت محمد(ص) ۶; تبلیغ محمد(ص) ۳; نقش محمد(ص) ۳ مشرکان: تکلیف مشرکان ۵; عوامل تحقق

عبادى ۸ عصیان: اجتناب از عصیان از خدا ۹ عمل: آثار عمل ناپسند ۸ عمل صالح: توصیه به عمل صالح ۶ گمراهى: عوامل گمراهى ۸ نعمت: استفاده از نعمت ۶

افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص ) پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر((

و بدى هاى مؤمنان داراى عمل صالح را زدوده و مى آمرزد. (و من یؤمن باللّه و یعمل صلحًا یکفّر عنه سیّئاته) ۸ - ایمان و عمل صالح، موجب زدایش بدى ها و آمرزش

معناى ((عين حمئة (( وبيان موقعيت جغرافيائى آن ظالمان را عذاب مى كنيم ومؤ منان صالح العمل را جزاى حسنى است ساختن سد به وسيله ذوالقرنين بكار بردن قطعه هاى آهن

تمام، رفتار و كردار پيامبر اسلام را زير نظر بگيرند و كيفيت زندگى و چگونگى نبوت و رسالت او را و نيز كتاب آسمانى قرآن را بررسى نموده و خبر آورند. اينان به

ملائکه: فضایل ملائکه وحى ۳ وحى: انقیاد کاتبان وحى ۲; صداقت کاتبان وحى ۲; عمل صالح کاتبان وحى ۲

وهبنا لداود سلیمن) ۳ - سلیمان(ع)، بنده شایسته خدا بود. (نعم العبد) ۴ - فرزند صالح، عطیه الهى براى والدین (و وهبنا لداود سلیمن نعم العبد) ۵ - سلیمان(ع)، در

از ابن عباس نقل است كه هيچ دو امت به يك عذاب هلاك نشدند مگر قوم شعيب و قوم صالح، اما قوم ثمود صيحه از تحت ايشان بود، و اهل مدين را از فوقشان. «1» وَ إِلى‌

صالحان در بهشت ۲; فضایل صالحان ۱ عمل: آثار بررسى فرجام عمل ۱۸ عمل صالح: آثار عمل صالح ۳ قرآن: تشبیهات قرآن ۷، ۱۳ کافران: بى ارزشى امکانات دنیوى کافران ۱۵;

کتاب موسى (ع) ۷ ; وحى به موسى (ع) ۲۱ نبوت: بیخمنطقى مخالفان نبوت ۲۷ ; عوامل تکذیب نبوت بشر ۱، ۲، ۴ ; مکذّبان نبوت بشر ۱، ۶، ۲۳ وحى: بیخمنطقى مخالفان وحى

۸ ; قصه لوط(ع) ۱، ۲، ۶، ۸ ; لوط(ع) و کنترل اجتماعى ۴ ; مسؤولیت لوط(ع) ۴ ; نبوت لوط(ع) ۱ محرمات:۵ نهى از منکر: اهمیت نهى از منکر ۴ تفسیر عیاشى، ج ۲، ص ۲۲،

من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...(( فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت (( القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است مقصود از اينكه روز

دو مرتبه زنده و برانگيخته خواهيم شد اين همان سخن و وعده‌ئى است كه مدّعيان نبوّت قبلا بما و پدرانمان داده بودند براى پيشرفت مقاصدشان و چيزى نيست جز دروغها

معجزاتيكه مردم ديدند و قبول نمودند آنرا ديگر اين احتجاج آنها وجهى ندارد چون نبوت هر پيغمبرى بمعجزاتش ثابت شده است و بنظر حقير و شهادت آيات سابقه و لاحقه روى

ايشان پيغمبران فرستاده بر ايشان به حجتهاى روشن يا معجزه‌هاى هويدا كه شاهد نبوت ايشان بود، وَ بِالزُّبُرِ وَ بِالْكِتابِ الْمُنِيرِ: و به نامهاى آسمانى مانند

نميشود جلد 15 - صفحه 148 و نبوت‌ ‌که‌ گفتيم‌ ‌در‌ اعتقاد بنبوت‌ بيست‌ امر لازم‌ ‌است‌ هشت‌ امر ‌در‌ نبوّت‌ عامه‌ و 12 ‌در‌ نبوّت‌ خاصه‌ ‌که‌ ‌ما ‌در‌ مجلد

سنگین شد، آن‌گاه هر دو خدا و پروردگار خود را خواندند که اگر به ما فرزندی صالح (و تندرست) عطا کردی البته از شکرگزاران خواهیم بود. او کسی است که شما را از

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

«رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» «8» هم ايمان و باور قلبى لازم است؛ «آمَنُوا»* و هم عمل صالح. «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» «9» هم اشك و دعا و درخواست پيروزى از خدا لازم است؛

داده شده، این وعده به پدران، همسران و فرزندان صالح نیز داده شده است. ۴ - بهره مندى پدران، همسران و فرزندان صالح از بوستان هاى ماندنى بهشت، در سایه لطف الهى

از آنچه [با او] شريك مى‌گردانند برتر است. پس چون به آن پدر و مادر فرزندی صالح (و تندرست) عطا کرد مشرک شدند و برای خدا در آنچه به آنها عطا کرد شریک قرار

توحيد و عبوديت مى باشد. معانى (( حكم )) و بيان مراد از دادن كتاب و حكم و نبوت به پيامبران عليهم السلام . اقسام سه گانه اطلاق (( كتاب )) در قرآن مجيد. بررسى

اللّه عليه و آله و سلّم فرمود بامير المؤمنين يا على قسم بخداونديكه مرا به نبوت مبعوث فرمود واجب شد براى تو وصايت و خلافت و امامت بعد از من پس منافقين از

صلبى خواسته كه از او ارث ببرد رد اعداى برخى مفسرين كه مراد از ارث را وراثت نبوت يا علم يا... دانسته اند پاسخ به اعتراضى در ارتباط با معنايى كه براى دعاى

اثبات توحيد ربوبى با استناد به وحدت منعم اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مساءله نبوت با ذكر يكمثل چند وجه ديگر در تفسير آيه : ((و ضرب الله مثلا رجلين ...)) گفته

خدا ۱۴ علایق: علاقه به جاودانگى ۸ عمل: آثار عمل ۹ عمل صالح: پاداش عمل صالح ۱۳; رضایت از عمل صالح ۱۳ کفر: آثار کفر ۱۰ مؤمنان: پاداش مؤمنان ۱، ۲; خشیت مؤمنان

كه در نظر عامۀ مردم، شوم و نحس است مقصود از تكذيب قوم ثمود به «نُذُر» ناقه صالح و آزمايش الهى قوم ثمود سرگذشت قوم لوط و عذابى كه دامنگيرشان شد بحث روایتی:

نجات از غبن، ايمان و عمل صالح است. «ذلِكَ يَوْمُ التَّغابُنِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صالِحاً» 3- ايمان، از عمل صالح جدا نيست. يُؤْمِنْ‌ ..

هستند. ۷- انسانها، براى وصول به فرجام نیک، باید با هوشیارى کامل در پى رهبرانى صالح و شایسته باشند. (یوم ندعوا کلّ أُناس بإممهم) از اینکه خداوند قیامت را با

دارد، و جمله دوم مربوط به ثواب آخرت است ، ثوابى كه خداى تعالى در مقابل اعمال صالح مى دهد، اعمال صالحى كه قائم به تك تك افراد است ، البته ممكن هم هست اشاره

نياكان و خانواده است. يا أُخْتَ هارُونَ‌ ... 4- از والدين وخانواده صالح، جز فرزند صالح انتظار نيست. «يا أُخْتَ هارُونَ ما كانَ‌ «1». تفسيربرهان؛ امالى مرتضى،

اين معانى دارد تمسّك فرمود و ظاهرا مراد امام عليه السّلام آنستكه داراى منصب نبوت بوده ولى مأمور به ابلاغ احكام نبوده چون گفته‌اند فرق بين نبى و رسول آنستكه

الى ابراهيم و اسمعيل و اسحق و يعقوب و الاسباط» كه ظهور دارد در نبوت اسباط، صريح در نبوت برادران يوسف نيست . و حق مطلب اينست كه برادران يوسف از انبياء نبودند

دینى ۱ سنتهاى خدا: سنت کیفر مکاران ۷ کیفر: شخصى بودن کیفر ۹ محمد(ص): آثار نبوت محمد(ص) ۲; دعوتهاى محمد(ص) ۳; مکر دشمنان محمد(ص) ۳ مشرکان: آثار استکبار مشرکان

دعا زکریا ربّه قال ربّ هب لى من لدنک ذریة طیبة) ۱۱ - داشتن نسلى پاکیزه و صالح، آرمانى والا و متعالى (قال ربّ هب لى من لدنک ذریّة طیبة) درخواست زکریا، که

ميزان‌ ‌در‌ آتش‌ ميسوزانند چون‌ حساب‌ و ميزان‌ ‌براي‌ كسيست‌ ‌که‌ عمل‌ صالح‌ و صالح‌ ‌هر‌ دو داشته‌ ‌باشد‌ اما كساني‌ ‌که‌ هيچ‌ معصيتي‌ نداشته‌ باشند بدون‌

ننمودى. «1» تنبيه- بدانكه كفر عموميت دارد نسبت به انكار در توحيد الهى، و نبوت ختميه حضرت رسالت پناهى، و امامت خاصه امير المؤمنين عليه السّلام بعد از «1»

خدا ۱۴ عذاب: موجبات عذاب اخروى ۱۴، ۱۵; ویژگیهاى عذاب اخروى ۱۶ عمل صالح: آثار عمل صالح ۱۱ قرآن: اهداف قرآن ۸; قرآن و معاش نیکو ۸; مهمترین تعالیم قرآن ۲ قیامت:

صلّی اللّه علیه و آله افزود: ای أبو ذر! چهار نفر از انبیاء عرب بودند: هود و صالح و شعیب و پیامبر تو. گفتم: ای رسول خدا! خداوند چند کتاب نازل فرمود؟ فرمود:

چيز از دين حق نيستيد و انكار نبوت حضرت عيسى عليه السلام نمود. يكى از نصارا گفت: شما بر هيچ امر نيكو اقدام نكنيد و انكار نبوت حضرت موسى عليه السلام نمود؛

فرود آید (از فرشتگان و ارواح و ارزاق) و هر چه در آسمان بالا رود (از اعمال صالح و ارواح پاک) همه را می‌داند و اوست که بسی مهربان و بخشاینده است. [خدا] آنچه

خداوند، از مماشات پیامبر«ص»، با كافران و اطاعت از آنان تهديد تكذيب گران نبوّت رسول خدا «ص» رواياتى درباره مراد از «خُلق عظيم» و «كُلّ حَلّاف مَهِين...»

«فردوس» است. هرگاه دعا مى‌كنيد، از خداوند فردوس بخواهيد. «1» 1- ايمان و عمل صالح، شرط دريافت نعمت‌هاى بهشتى است. آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كانَتْ لَهُمْ‌

براى او. يا ممكن است ارهاس باشد نسبت به حضرت عيسى عليه السّلام، يعنى مقدمات نبوت كه پيش از ظهور حضرت عيسى عليه السّلام واقع شد، چنانچه در ولادت حضرت ختمى

من رسول ولا نبى الا اذا تمنى القى الشيطان فى امنيته ...(( فرق بين معناى ((نبوت (( و ((رسالت (( القائات و وساوس شيطان وسيله امتحان است مقصود از اينكه روز

تمام، رفتار و كردار پيامبر اسلام را زير نظر بگيرند و كيفيت زندگى و چگونگى نبوت و رسالت او را و نيز كتاب آسمانى قرآن را بررسى نموده و خبر آورند. اينان به

اين معانى دارد تمسّك فرمود و ظاهرا مراد امام عليه السّلام آنستكه داراى منصب نبوت بوده ولى مأمور به ابلاغ احكام نبوده چون گفته‌اند فرق بين نبى و رسول آنستكه

كه در دو قصه متوسط سبق ذكر و عدى نشده بود كه متفرع بر آن باشد به خلاف قصه صالح و لوط كه بعد از او واقع شده و ذلك قوله «وعد غير مكذوب» و قوله «انّ موعدهم

افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص ) پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر((

را مخالفت با من كه برسد شما را مانند آنچه رسيد قوم نوح يا قوم هود يا قوم صالح را و نباشد قوم لوط از شما دور و طلب آمرزش كنيد از پروردگارتان پس بازگشت كنيد

است و به سبب آن عذاب بر ما نازل مى‌شود. يا اگر هستى از راستگويان در دعوى نبوت كه مفهوم مى‌شود از توبيخ. يعنى ما ترك اين عملها نخواهيم كرد اگر تو راست مى‌گوئى

عذاب نمى شويم جواب به آنان با بيان اينكه كثرت مال و اولاد بدون ايمان وعمل صالح مانع از عذاب نيست سؤ ال خداوند از ملائكه (آهولاء اياكم كانوايعبدون ) و بيزارى

تمام، رفتار و كردار پيامبر اسلام را زير نظر بگيرند و كيفيت زندگى و چگونگى نبوت و رسالت او را و نيز كتاب آسمانى قرآن را بررسى نموده و خبر آورند. اينان به

«الوهیّت». 2- «مسأله معاد» که از همه مسائل در این سوره بیشتر مطرح شده. 3- «مسأله نبوت انبیای پیشین و مخصوصا پیامبر اسلام» و پاسخ به بهانه جوئیهای دشمنان در باره

الْعِزَّةُ: و مر خداى راست عزت و قدرت ربوبيت، وَ لِرَسُولِهِ‌: و براى رسول او عزت نبوت و شفاعت، يا عزّ اعلاى دين او بر ساير اديان به فتح و نصرت، وَ لِلْمُؤْمِنِينَ‌:

مذكور در مقام عمل، عمل صالح انجام مى دهند. يعنى واجبات را به جا مى آورند و محرمات را ترك مى كنند، و اگر هم احيانا چيزى از اين اعمال صالح از ايشان فوت شود، آن

افشاى سرّ پيامبر«ص» و آزار او، توسط يكى از همسرانش پشتيبانى خدا و جبرئيل و صالح مؤمنين و ملائكه از پیامبر «ص» بيان عجيب آيات سوره تحریم، در پشتيبانى از رسول

براى تسليت خاطر مبارك حضرت فرمايد: وَ إِنْ يُكَذِّبُوكَ‌: و اگر تكذيب كنند نبوت تو را كه نعمت عظمى و سعادت كبرى است، فَقَدْ كُذِّبَتْ‌: پس بتحقيق تكذيب كردند،

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. إِن‌َّ فِي‌ ذلِك‌َ لَآيَةً وَ ما كان‌َ أَكثَرُهُم‌ مُؤمِنِين‌َ

افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص ) پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر((

آن انجامعمل صالح مرتبه سوم : رام كردن نفس سركش و تسليم وجود انسان در برابر خدا مرتبه چهارم از اسلام : مرحله عبوديت و بندگى معناى عمل صالح و آثار آن معناى

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. قال‌َ هَل‌ يَسمَعُونَكُم‌ إِذ تَدعُون‌َ (72) أَو يَنفَعُونَكُم‌

افترائات كفار عليه پيامبر اسلام (ص ) پاسخ خداوند به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر((

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. وَ اتل‌ُ عَلَيهِم‌ نَبَأَ إِبراهِيم‌َ (69) و تلاوت‌ فرما ‌بر‌

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

را مخالفت با من كه برسد شما را مانند آنچه رسيد قوم نوح يا قوم هود يا قوم صالح را و نباشد قوم لوط از شما دور و طلب آمرزش كنيد از پروردگارتان پس بازگشت كنيد

(بلکه ایشان را والا می‌گرداند و به درجات بالا می‌رساند). نور (ایمان و عمل صالح) ایشان، پیشاپیش و سوی راستشان (رو به جانب بهشت) در حرکت است. (وقتی که خاموش

3 - صفحه 128 مراد از «قرى»، در اينجا آبادى‌هايى است كه انبيايى همچون حضرت صالح، شعيب، لوط و هود عليهم السلام، براى هدايت مردم مبعوث شده بودند. 1- از تاريخ،

اله الّا اللّه وحده لا شريك له و انّك رسوله. ملك اقرار به وحدانيت الهى و نبوت يوسف عليه السّلام نمود بنا بقولى. وَ قالَ الْمَلِكُ ائْتُونِي بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ

اسم و لقب هيچ اثرى در سعادت آدمى ندارد و فقط ايمان به خدا و روز جزا وعمل صالح مايه سعادت است چون يهود براى خود برترى مى پنداشتند كور و كر شدند (از دين

را منع كرد فرو شوى براى بنده صالح من؟ دست خود را باز كن، باز كرد، از ميان انگشتانش نورى خارج شد، پرسيد؛ جبرئيل گفت: نور نبوت از صلب تو بيرون رفت به جهت عقوبت

كرده. و در مجمع البيان، از ثعلبى روايت كرده كه به سند خود، از كلبى، از ابى صالح، از ابن عباس نقل كرده كه گفت: طوبى، درختى است كه ريشه اش در خانه على در بهشت

تنها خاتميت نبوت رامى رساند، نه خاتميت رسالت را، و روايت ابى ذر و نظاير آن هم رسالت را غير نبوت دانسته ، داده مى شود. به اين بيان كه گفتيم نبوت از نظر مصداق

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

طائفه كه همه از نسل حضرت يعقوب پيغمبر بودند اختيار فرمود ايشانرا براى منصب نبوّت بر اهل عالم در آن زمان چنانچه قمّى ره فرموده كه لفظ العالمين عام و معناى

است حقيقى . و بنابراين پس مساءله نبوت از اين نظر يك مساءله حقيقى خواهد بود، و حجتى هم كه ما در بيان سابق درباره نبوت عامه آورديم و آن را از كتاب خداى عزيز

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. قالُوا نَعبُدُ أَصناماً فَنَظَل‌ُّ لَها عاكِفِين‌َ (71) گفتند

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. قال‌َ هَل‌ يَسمَعُونَكُم‌ إِذ تَدعُون‌َ (72) أَو يَنفَعُونَكُم‌

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. تَاللّه‌ِ إِن‌ كُنّا لَفِي‌ ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ (97) إِذ نُسَوِّيكُم‌

است. «شَرُّ الْبَرِيَّةِ- خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» (انسان در اثر ايمان و عمل صالح مى‌تواند حتى از فرشتگان برتر باشد.) 7- بهترين شدن در گرو ايمان است و بدترين‌ها

طائفه كه همه از نسل حضرت يعقوب پيغمبر بودند اختيار فرمود ايشانرا براى منصب نبوّت بر اهل عالم در آن زمان چنانچه قمّى ره فرموده كه لفظ العالمين عام و معناى

رفيع و درجاتى عالى جز براى انسانى كه صاحب وجدان پاك و منزّه در اركان ، و صالح در اعمال و مستقيم در احوال ميسر مى شود؟ و اما كسى كه به سوى معصيت گرايش يافته

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

نموده كه آن قرآن است و نيز تفصيل داده شده است آيات قرآنيّه به بيان توحيد و نبوّت و امامت و معاد و دلائل آنها و مواعظ و نصايح و قصص و حكايات و بشارت و انذار

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. قالُوا بَل‌ وَجَدنا آباءَنا كَذلِك‌َ يَفعَلُون‌َ (74) گفتند ‌ما

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. تَاللّه‌ِ إِن‌ كُنّا لَفِي‌ ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ (97) إِذ نُسَوِّيكُم‌

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. إِذ قال‌َ لِأَبِيه‌ِ وَ قَومِه‌ِ ما تَعبُدُون‌َ (70) زماني‌ ‌که‌

نموده و اعراض كرده در وقت آمدن اعمى نزد او غافل از آنكه آنها حاضرند مقام نبوّت و امامت را تنزّل دهند تا برسد بجائى كه منافات با مطاعن و مظالم ائمه خودشان

علم است و بداند كه آن نازل شده است از آسمان وحى در خاندان نبوّت كه علمشان از جانب خدا است تا صالح باشد براى غذاى روح نه آنكه اخذ نمايد از كسانيكه رابطه با

فرموده ببشارت بر اهل ايمان و اعتقاد جزمى بوحدانيّت خدا و ثبوت روز جزا و نبوّت خاتم انبياء و امامت ائمه هدى برستگارى و فلاح كه ثمره اين عقائد حقّه و نتيجه

تاكيدى در زمينه نبوت او بود تا هر گونه احتمالى جز ارتباط به خداوند و جهان ماوراء طبيعت در زمينه دعوت او منتفى گردد. اين در مورد دوران قبل از نبوت و اما پس از

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. قال‌َ أَ فَرَأَيتُم‌ ما كُنتُم‌ تَعبُدُون‌َ (75) أَنتُم‌ وَ آباؤُكُم‌ُ

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. تَاللّه‌ِ إِن‌ كُنّا لَفِي‌ ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ (97) إِذ نُسَوِّيكُم‌

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. تَاللّه‌ِ إِن‌ كُنّا لَفِي‌ ضَلال‌ٍ مُبِين‌ٍ (97) إِذ نُسَوِّيكُم‌

مهلت ميدهد شايد متنبّه شوند و اسلام بياورند يا از نسل آنها اهل ايمان و عمل صالح بوجود آيد. وَ إِن‌َّ رَبَّك‌َ لَهُوَ العَزِيزُ الرَّحِيم‌ُ (104) كَذَّبَت‌

افشاى سرّ پيامبر«ص» و آزار او، توسط يكى از همسرانش پشتيبانى خدا و جبرئيل و صالح مؤمنين و ملائكه از پیامبر «ص» بيان عجيب آيات سوره تحریم، در پشتيبانى از رسول

او را بدين حقّ و ثبات قدم در اطاعت خداوند و تشبّث بوسائل عصمت و نيل بمقام نبوّت و رسالت و خداوند بآدم و حوّا فرمود كه بزمين هبوط نمائيد از بهشت و اخبار فرمود

ناسپاسى و كفران نعمت است. «لِيَكْفُرُوا» 2- در دنيا راه كاميابى به روى افراد صالح و ناصالح باز است. «آتَيْناهُمْ» 3- به كاميابى‌هاى همراه با كفر و كفران دلخوش

- ۶۴،سوره نحل مقصود از حسنه در دنيا كه خداوند به مهاجرين وعده داده مجتمع صالح اسلامى است علت توصيف مهاجرين به دو صفت صبر و توكل مفاد آيه : ((و ما ارسلنا

خداى عليم بايشان كرامت فرموده و براى وراثت كتاب اين خاندان را از بين بندگان صالح خود برگزيده است بلكه نفوس مقدّسه ايشان همان كتاب مبين است كه خفاياى ارضيّه

بالنده است . جز صابران نيكوكردار... صبر و عمل صالح انسان را از آن دو طبيعت مذموم مى رهانند، و صبر وعمل صالح منفك از ايمان نيستند توضيح درباره خطاب به رسول

قيامت ، كافران به سوى جهنم و نكو كرداران به سوى بهشت پاداشى كه خدا به مؤ منان صالح العمل مى دهدفضل او است كه ناشى از محبت خدا به بندگان خود مى باشد يادآورى

الله عن عبد الله بن جعفر عن الحسن بن ظريف و علي بن محمد عن صالح بن ابي حماد عن بكر بن صالح عن عبد الرحمن بن سالم عن ابي بصير عن ابي عبد الله ع قال : از

افعال صادره از انبيا است ، وحى تاديبى و تسديدى است نه وحى نبوت و تشريع ، چون اگر مراد به آن وحى نبوت بود جا داشت بفرمايد:«و اوحينا اليهم ان افعلوا الخيرات

معجزه و درخواست آن از طرف مردم باشد؛ نظير بيرون آمدن شتر از دل كوه كه از حضرت صالح خواستند و يا نظير فروآمدن غذاى آسمانى كه از حضرت عيسى خواستند، در اين گونه

نموده و اعراض كرده در وقت آمدن اعمى نزد او غافل از آنكه آنها حاضرند مقام نبوّت و امامت را تنزّل دهند تا برسد بجائى كه منافات با مطاعن و مظالم ائمه خودشان

مكى معمولا بيان معارف اسلامى و ريشه هاى اعتقادى مخصوصا «مبداء» و «معاد» و «نبوت » است . و بيشترين بحث اين سوره نيز روى همين امور دور ميزند، چرا كه مسلمانان

اگر خدای ناکرده گناهی از او سر می‌زند در فاصله نزدیک آن را با آب توبه و عمل صالح بشوید، تا مبادا به صورت رنگ ثابتی برای قلب در آید و بر آن مهر نهد. 3- مقصود

لِوالِدَي‌َّ ‌که‌ گفتيم‌: يكي‌ ‌از‌ شرايط نبوت‌ و وصايت‌ ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ نسب‌ ‌آنها‌ ‌تا‌ آدم‌ ابو البشر پاك‌ تمام‌ مؤمن‌ و صالح‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ انبياء بودند ‌ يا

نشوند. 6- آنان كه يقين دارند قبر منزل او باشد و آن را آباد نسازند به عمل صالح. 7- آنان كه يقين دارند خداى تعالى محاسب است، و محاسبه خود را نكنند. 8- آنان

بلى او را رها كرد و از ديگرى همان سؤال را نمود و شهادت بر نبوت پيغمبر (ص) داد و شهادت بر نبوت مسيلمه نداد او را كشت و چون اين خبر به پيغمبر (ص) رسيد فرمود

رحيميه كه عبارت است از اعطاء ثواب و نعم اخرويه، و آن منوط به ايمان و عمل صالح است، و لذا اختصاص فرموده به مؤمنين و فرمود: (وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً)

بمانند تقصير متوجّه بخودشان خواهد بود و در بعضى از روايات اهل ايمان و عمل صالح و تقوى بامير المؤمنين عليه السّلام و اصحاب آنحضرت و اهل فساد و فجور بسه خليفه

می‌دهند، در حالی که فرشتگان رحمت همواره آماده اکرام و احترام مردم با ایمان و صالح می‌باشند. منظور از خشم و عداوت کفار نسبت به خودشان این است که آنها بزرگترین

تربيت و پرورش نفوس در «ظاهر» و «باطن » و اين مقام از مقام رسالت و نبوت بالاتر است ، زيرا «نبوت » و «رسالت » تنها اخبار از سوى خدا و ابلاغ فرمان او و بشارت و

روايـات مـى خوانيم آن مرد صالح پدر بلا واسطه يتيمان نبود بلكه از اجداد دورش محسوب مى شد (آرى چنين است تاثير عمل صالح ). از نشانه هاى صالح بودن اين پدر همان است

مساله امامت كرده همانند كارى است كه در نبوت كرده است ، گاه مى فرمايد: و آتيناه الحكم صبيا (ما به يحيى در كودكى فرمان نبوت و عقل و درايت داديم ) و گاه در باره

منظور از «صالح المؤ منين » كيست ؟ بدون شك «صالح المؤ منين » معنى وسيعى دارد كه همه مؤ منان صالح و با تقوا و كامل الايمان را شامل مى شود، هر چند صالح در اينجا

مشاهده كردند و گر نه بعد از كشتن ناقه تازه از در تعجيز و استهزاء به صالح مى گفتند: «يا صالح ائتنا بما تعدنا ان كنت من المرسلين » «فَأَخَذَهُمُ الْعَذَاب ..

سوره: این سوره با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود، و با توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد. محتوای این سوره همچون سایر سوره‌های «مکی» بیشتر بیان مبدأ

گشته از كاروانيان پرسيد بنيامين چه شد؟ گفتند ما او را نزد برادرش ‍ سلامت و صالح گذاشتيم و آمديم. يعقوب در اين هنگام حمد و شكر خدا را به جاى آورده ، سجده

قرار داديم. ج: «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ» «8» بندگان صالح، وارث زمين مى‌شوند. د: «وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كانُوا يُسْتَضْعَفُونَ

گواه باشد، انتخابشان براى دادن گواهى لغو و بیهوده خواهد بود. ۷- وجود انسانى صالح و مصون از هر گناه و خطا، در هر عصر و زمان (و یوم نبعث من کلّ أُمّة شهیدًا)

صفحه : ۴۳۲ صالح باشند، قهرا عملشان هم صالح مى شود، و چون عمل صالح شد، با نظام عام عالمى موافق مى شود و با اين اعمال صالح ، زمين براى زندگى صالح مى شود. پس

شدند. بِآياتِ رَبِّهِمْ‌: به آيات پروردگار خود كه آيات قرآن دليل توحيد و نبوت است. وَ لِقائِهِ‌: و كافر شدند به رسيدن به جزاى الهى را، يعنى منكر شدند بعث

و موّحد، ارزشى مسؤولیت آور (ذرّیة من حملنا مع نوح) یادآورى نیاکان مؤمن و صالح بنى اسرائیل به آنان، براى واقف ساختنشان به مسؤولیت خویش است. ۴- انتساب بنى

براى اينكه نبوت هيچ پيغمبرى جز با اهتداء از جانب خداى تعالى ، و بدون اينكه از كسى بگيرد و يا بياموزد، تمام نمى شود، و وقتى بنا شد موهبت نبوت مستلزم داشتن

اول كه از آيه ((رب اشرح لى صدرى (( شروع مى شود بى ارتباط به امر نبوت نيست، چون امر نبوت عبارت است از تلقى و گرفتن عقايد دين و احكام عملى آن از ساحت مقدس

بشود و هيچ شرطى از ايمان و عمل صالح در كار نباشد و همه آمرزيده باشند - چه ايمان داشته باشند، و چه مشرك باشند، چه عمل صالح كرده باشند و چه عمل فسق انجام

جارى مى كنم حدى براى نبوت و حدى براى اسلام . چرا كه نسبت فوق از يكسو نسبت يك عمل نامشروع به انسان مؤ منى است و از سوى ديگر هتك مقام نبوت است لذا بايد دوبار

نه عمل صالح كرده اند، و دوم كسانيكه ايمان آورده اند، ولى عمل صالح نكرده اند، پس يك طائفه از مجرمين مردمانيند كه بر دين حق بوده اند، و لكن عمل صالح نكرده

است. اگر منظور خدا هدايت مردم از طرق خارق العاده، يعنى از راه نبوت و وحى است، بايد اين نبوت و وحى را با خارق العادۀ ديگرى تأييد كند، تا مردم آن را بپذيرند،

قصد انجام نداده باشد و موجب عجب و خود پسندى او نشود و در بعضى از روايات عمل صالح بولايت امير المؤمنين و ائمه اطهار عليهم السلام تفسير شده و فرموده‌اند و اين

السَّماءِ» «1» «استعجال» و عذاب خواهى در اقوام ديگر هم بوده و به حضرت هود و صالح و نوح هم مى‌گفتند: اگر راست مى‌گويى عذاب موعود را سريعاً براى ما بياور. «فَأْتِنا

جبرئيل نزد او آمد و گفت: اى محمد (ص) نبوت خود را گذراندى و عمرت به سر رسيد، اكنون اسم اكبر و ميراث علم و آثار علم نبوت بايد نزد على (ع) باشد، زيرا من زمين

از كلام اطلاق كرده باشد. معنى «امامت » و بيان اينكه امامت ابراهيم (ع ) غير نبوت او بوده انى جاعلك للناس اماما امام يعنى مقتدا و پيشوائى كه مردم باو اقتداء

دانستند و تفريط در حق سيد انبياء صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه اقرار به نبوت او ننمودند، و از صراط مستقيم ايمان به يگانگى خداى تعالى و تصديق به انبياء

انحصارجوئى نيست ، سخن از اين است كه كمال نبوت در اين است كه از نظر معجزات ويژگيهائى داشته باشد كه آنرا از نبوت انبياى ديگر مشخص كند، و سليمان طالب اين بود

قومش ميباشد، چرا كه همه اين مسائل مقدمه براى عمل صالح است ، هدف ساختن زره و كسب در آمد نيست ، هدف عمل صالح است ، و اينها وسيله اى است در آن مسير كه هم داود

تکلیف و مسؤولیت است. (آیات سوره جنّ و سوره الرّحمن) 4- گروهی از آنها مؤمن صالح و گروهی کافرند. (جنّ/ 11) 5- آنها دارای حشر و نشر و معادند. (جنّ/ 15) 6-

فرمود: آنكه برگزيده و پرورده خدا است از ميان آنان و ذريه او براى اينكه علم نبوت را از تو ارث برد چنانچه ابراهيم آن را به ارث داده و ارث آن مخصوص به على (ع)

بالمعروف و ينهون عن المنكر و يسارعون فى الخيرات و اولئك من الصالحين (( ساير امم صالح نيز به وظيفه امر به معروف و نهى از منكر قيام مى كرده اند، و به شهادت آيه

اين سه وصف يعنى ايمان و عمل صالح و تسليم و خضوع در برابر دعوت حق در حقيقت بيان سه واقعيت مرتبط با يكديگر است ، چرا كه عمل صالح ميوه تفسير نمونه جلد ۹ صفحه

اعمال صالح و توصيف تهديدهائى كه خدا به طبقه كفار و تكذيبگران آياتش داده پرداخته و در خلال اين مسائل امور ديگرى از معارف الهى راجع به توحيد، نبوت و معاد

اللّه عليه و آله وسلم ) فرمود: رشته رسالت و نبوت قطع شد و بعد از من ديگر نه رسولى خواهد آمد و نه كسى به مقام نبوت خواهد رسيد، و ليكن مبشراتى خواهد بود. اصحاب

تنها بر او نازل شود و ما او را نبينيم ! چه مانعى دارد فرشته آشكار شود، و بر نبوت او صحه بگذارد، و يا قسمتى از وحى را در حضور ما بازگو كند؟! و يا خدا را با

واى بر كافران از آتش (دوزخ ). ۲۸ - آيا كسانى را كه ايمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند همچون مفسدان در زمين قرار دهيم ، يا پرهيزگاران را همچون فاجران 

پيغمبران خود درخواست كردند. آرى ، امت هر پيغمبرى بعد از آمدن پيغمبرش و ادعاى نبوت كردن و به دعوت آنان پرداختن نوعا او را تكذيب مى كردند و از او معجزه مى خواستند،

اوست به توحيدش و به معارف حقى كه از توحيد او سرچشمه مى گيرد. مانند: معاد، نبوت و غير آن دو. و كلمۀ «عِزّة»، به معناى امتناع و زير بار نرفتن است. و كلمۀ

الفَاسِقُون» - يعنى اين قرآن با بيان هايى كه دارد، تبليغى است از جانب خدا از طريق نبوت، و با اين حال آيا تصور دارد كه با اين هلاكتى كه او خبر داده، غير از فاسقان

خداى تعالى از اين كه فرمود: «شب قدر، بهتر است از هزار شب» چيست؟ فرمود: عمل صالح، از نماز و زكات و انواع خيرات در آن شب، بهتر است از همان اعمال در هزار ماهى

ضرورت چنانچه حضرت يوسف فرمود اجعلنى على خزائن الارض انّى حفيظ عليم و حضرت صالح فرمود و انا لكم ناصح امين و در كافى از آن حضرت نقل نموده قريب باين معنى را

عذاب نمى شويم جواب به آنان با بيان اينكه كثرت مال و اولاد بدون ايمان وعمل صالح مانع از عذاب نيست سؤ ال خداوند از ملائكه (آهولاء اياكم كانوايعبدون ) و بيزارى

اجزاء و اعضايش نيز داراى صلاحيت خواهد بود، چون وقتى رئيس كشورى صالح بود، رعيت نيز صالح مى شود. بعضى ديگر گفته اند: اين اختصاص براى اين است كه خدا براى

اعتمادشان به نبوت پيغمبرشان براى اين بوده كه مثلا پيرمردى همانند ورقه گفته است كه نوح پيغمبر است، و يا هود و صالح پيغمبرند؟ قطعا پايه تشخيص نبوت يك پيغمبر،

مناصب را به چنگ آورند: پرچم حج ، آب دادن به حجاج ، پرده دارى كعبه ، و مقام نبوت ، براى بقيه قريش چه باقى ميماند؟!. از اين روايات و مانند آنها استفاده مى

ايمان و عمل صالح از هر كس و در هر زمان و در هر مكان ، و از هر قشر و هر گروه ، و تفاوت انسانها در پيشگاه خدا به تفاوت درجات ايمان و مراتب عمل صالح آنها است

كلام خود و اهلك را برايش تفسير كرد كه مراد از اهل ، اهل صالح است نه هر خويشاوندى ، و فرزند تو صالح نيست . ترجمه تفسير الميزان جلد ۶ صفحه : ۳۸۱ قبلا هم فرموده

معاد و حقانيت نبوت است ، و تا اين ريشه نباشد آن شاخ و برگها و گل و ميوه ها شكوفا نمى گردد. ضمنا به مناسبت بحثهاى مربوط به ايمان و عمل صالح سخن از حكومت

يعنى به عقايد حق معتقد گشته و اعمال صالح انجام دهد، كه فطرت خود او، اگر سالم مانده باشد، اين عقايد حق و اعمال صالح را تشخيص ‍ مى دهد، و عبارت مى داند از:

خزائن رحمت پروردگار قادر و بخشنده تو نزد آنها است تا هر كه را ميل دارند فرمان نبوت بدهند، و هر كس را مايل نيستند محروم سازند؟ (ام عندهم خزائن رحمة ربك العزيز

مرموز كه نامش ‍ وحى نبوت است ، و شخص پيغمبر آن را از راه آوردن معجره اثبات كرد، و مردم به حكم عقل خودشان محكوم به پذيرفتن آثار نبوت او يعنى دين و شريعت

كه بر وحدانيت حق تعالى، و نبوت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، و حقانيت معاد دلالت دارد، چه آيات آفاقى ، و چه معجزات نبوت ، كه يكى از آنها قرآن كريم

آله ) نيز همان راهى را مى روند كه قوم موسى و هارون و ابراهيم و نوح و هود و صالح و لوط و شعيب رفته بودند و به زودى راه اينان نيز به همان سرنوشتى منتهى مى

اين كتاب پيرامون نبوت داشتيم فرق ميان رسول و نبى را بيان كرديم ، و قضاوتى كه در آيه مورد بحث سخن از آن رفته از خواص رسالت است ، نه نبوت . وَ يَقُولُونَ

معناى رشد و نمو به نماى صالح است ، و در انسان به اين است كه با اعتقاد حق و عمل صالح زندگى كند. اين دو آيه آثار ايمان و عمل صالح را وصف مى كند، همچنانكه

منين صالح ، كه به منظور تكميل اقسام و تتميم سخن در دو فريق صالحان و مجرمين آمده است ، و اگر عمل صالح را مقيد به ايمان كرده ، براى اين است كه عمل صالح به

بنمازگزاران‌ و بنده‌گان‌ صالح‌ حق‌ نيز ميدهم‌ ‌که‌ ‌از‌ جانب‌ ‌من‌ كاري‌ ‌که‌ موجب‌ رنجش‌ آنان‌ ‌باشد‌ سر نميزند و مراد ‌از‌ بنده‌گان‌ صالح‌ ‌خدا‌ ‌در‌ مرتبه‌

در اين آيه نگفتند: ما را برگردان تا ايمان آوريم و عمل صالح كنيم ، بلكه مى گويند برگردان تا عمل صالح كنيم ، دقت بفرمائيد. ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۵ صفحه :

فرزند موعود ابراهيم طبق بشارت الهى متولد شد، و قلب پدر را كه در انتظار فرزندى صالح سالها چشم به راه بود روشن ساخت دوران طفوليت را پشت سر گذاشت و به سن نوجوانى

دو فرزند بوده است (دقت كنيد). از اين گذشته بشارت نبوت نشان مى دهد كه اسحاق بايد زنده بماند و وظائف نبوت را انجام دهد، و اين با مساءله ذبح سازگار نيست .

كه در جلد دوم راجع به نبوت داشتيم و نيز در جلد دهم، در داستان هاى نوح «عليه السلام» مطالبى عقلى گذشت، كه دلالت مى كرد بر عموم نبوت، واين معنا را قرآن نيز

عندنا لمن المصطفين الاخيار). ايمان و عمل صالح آنها سبب شده كه خدا آنان را از ميان بندگان برگزيند و به منصب نبوت و رسالت مفتخر سازد، و نيكوكارى آنها به حدى

است كه : ما امر را به وى عهد كرديم ، و معناى اين جمله اين است كه : ما امر نبوت او را با نازل كردن تورات به وى محكم كرديم ، و اما اصل نبوتش را جمله ((و ما

ميزان سنجشى در آن قسمت خواهند بود. ((اما آنها كه بر اثر نداشتن ايمان و عمل صالح ميزان اعمالشان سبك (يا بى وزن ) است كسانى هستند كه سرمايه وجود خود را از

بلكه او فقط بنده اى بود كه ما نعمت خود را بر او ارزانى داشتيم و او را به نبوت و رهبرى خلق مبعوث كرديم (ان هو الا عبد انعمنا عليه ) و او را نمونه و الگوئى

براى خدا آسان است . ۳۱ - و هر كس از شما براى خدا و پيامبرش خضوع كند، و عمل صالح انجام دهد، پاداش او را دو چندان خواهيم ساخت ، و روزى پر ارزشى براى او فراهم

پائين ترين مرحله باز گردانديم . ۶ - مگر كسانى كه ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند كه براى آنها پاداشى است قطع ناشدنى ! ۷ - پس چه چيز سبب مى

يخزى الله النبى و الذين آمنوا معه ). ((اين در حالى است كه نور (ايمان و عمل صالح ) آنها از پيشاپيش و از سوى راستشان در حركت است )) و عرصه محشر را روشن مى

جناب سرگذشت رفتنش با آن جوان به مجمع البحرين براى ديدار بنده صالح خدا، و رفاقتش با آن عبد صالح است ، كه در سوره كهف آمده است خداى تعالى در سوره صافات آن جناب

ملاك در داشتن قدر و منزلت نزد خدا، تقرّب به خداى تعالى از راه ايمان و عمل صالح است. حال چه اين كه آدمى، دارا باشد و چه فقير. پس داشتن و نداشتن مال هر دو

آیات» غرض اين سوره، بيان اصول سه گانه دين است. چيزى كه هست، نخست از مسأله «نبوت» شروع كرده، حال مردم را در قبول و ردّ دعوت انبياء بيان مى كند، و مى فرمايد

علم و داشتن دليل است ، و علم به چنين مطالب احتياج به وحى و نبوت دارد، و مشركين قائل به نبوت نبودند. خواهيد گفت پس مشركين درباره بتها قائل به چه مزيتى بودند؟

الارض انى حفيظ عليم » و همچنين گفتار عبد صالح را كه گفت : «انى لكم ناصح امين »؟. مؤ لف : ظاهرا مقصود آنجناب از عبد صالح همان هود پيغمبر است كه به قوم خود گفته

ان تذرهم يضلوا عبادك و لا يلدوا الا فاجرا كفارا» و نظير آن در داستان هود و صالح و شعيب و موسى (عليه السّلام ) نيز ديده مى شود. و اما اينكه فرمود: امتهاى

سخن از كسانى است كه در آيات الهى به مجادله بر مى خيزند، و در برابر دلائل نبوت و محتواى دعوت انبيا سر تسليم فرود نمى آورند، در اين آيات سرنوشت چنين اشخاصى

از سوره هاى مكى است بيشترين تكيه اش بر مسائل مربوط به مبداء و معاد، و بيان نبوت پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم )، و مبارزه با شرك و مشركان و انذار از

دعـوت نـبوت است ، و نه فروع آن و نه تبليغ دعوت ، بلكه در يك مساله صرفا عادى و مـربوط به زندگانى روزمره است ، آنچه مسلم است هيچ پيامبرى در دعوت نبوت و شاخ

نبايد از رحمت خدا نوميد شود، مادام كه ميتواند توبه كند، و اسلام آورد، و عمل صالح كند، از اين راه هاى نجات استفاده كند. پس در آيه نامبرده رحمت خدا مقيد بقيود

حقيقت ايمان است ، و عمل صالح ، نه صرف دعوى ، و دو آيه سوره بقره در مقام بيان اين جهت است كه ملاك در سعادت حقيقت ايمان و عمل صالح است ، نه نامگذارى فقط.

نفس را داشته اند. مثلا برهمانيت كه مذهب هند قديم بوده گو اينكه در توحيد و نبوت با اديان صاحب كتاب مخالف است ليكن همين كيش همه مردم - و مخصوصا خود براهمه

انتسابى است كه با خدا دارند، چون خدا ايشان را برگزيده ، و به نبوت اختصاصشان داده ، و نبوت ، خود يكى از امور معنوى است ، و گرنه در دنيا خوشگل تر و خوش ‍

رود و عمل صالح آن را بالا مى برد)، به اين مزيت اشعار دارد. چون مى رساند آنچه خودش به سوى خدا بالا مى رود، كلمه طيب و علم است. و اما عمل صالح، اثرش كمك

امت ها از پيغمبران خود مطالبه كرده اند، از قبيل درخواستهاى قوم نوح و هود و صالح و شعيب و موسى و محمد (صلى الله عليه و آله ) ديده نشده است . از دقت در صدر

شود. ۱۱ - مگر آنها كه (در سايه ايمان راستين ) صبر و استقامت ورزيدند و عمل صالح انجام دادند، كه براى آنها آمرزش و اجر بزرگى است . تفسير : مؤ منان پر ظرفيت

اگر عمل صالح و مفيد باشد، خود او هم از آن سود مى برد، و اگر مضر و بد باشد، خودش از آن متضرر مى گردد. پس اين رفتار خداى تعالى، كه نفع عمل صالح را به صاحبش

نمى دهند و نسبت به آخرت كافرند (۷). در مقابل، كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح مى كنند، اجرى دارند كه هرگز قطع نمى شود (۸). بگو: راستى شما به خدايى كفر

كار، و سبب احترام ، و سعادت ، حقيقت ايمان بخدا و روز جزاء است ، و نيز عمل صالح است . و بهمين جهت در آيه شريفه نفرمود: «من آمن منهم »، (هر كس از ايشان ايمان

دارد كه عهد عتيق به ابراهيم داده ، سخنانى كه به هيچ وجه با مقام خليل اللهى و نبوت و رسالت ابراهيم نمى سازد. بعضى از مفسرين هم به حدى در اينجا ايستادگى كرده

مى كند به اينكه دسته دوم اعتنايى به قرآن ندارند، با اينكه قرآن آيت و معجزه نبوت است ، و از آن جناب معجزه اى دلخواه خود مى خواهند، و به پاسخ از آن مى پردازد

مى آورد تفسير نمونه ، جلد۱، صفحه :۴۰۳ ضمنا معيار رستگارى را كه ايمان و عمل صالح است ، مشخص مى سازد. «امانيهم » جمع «امنية » به معنى آرزوئى است كه انسان به

به مبداء و معاد و قوانينى اجتماعى ، از عبادات و معاملات كه از طريق وحى و نبوت به بشر رسيده ، نبوتى كه صدقش با برهان ثابت شده و نيز از مجموعه اى اخبار كه

دو عواملى دارد: مطالعات پيگير و مستمر و ارتباط مداوم با دانشمندان و علماى صالح ، خودسازى و تهذيب نفس پرهيز از گناه و مخصوصا غذاى حرام ، و ياد خدا كردن از

قرآن اينست كه خداى سبحان در داستانهائى كه در اين سوره آورده داستان هود و صالح را ذكر نكرده ، و اين بدان جهت است كه تورات موجود در دست يهوديان آن زمان اين

اهل آتشند و بيرون شدن از آن برايشان نيست (۸۱) و كسانيكه ايمان آورده و عمل صالح مى كنند اهل بهشتند و ايشان نيز در بهشت جاودانند (۸۲) «بيان آيات »: سياق اين

از نظر مورد، دو قسم است ، يكى اينكه موردش ‍ مورد تحدى باشد، و بخواهد مثلا نبوت خود را اثبات كند، كه در اينصورت آن عمل خارق العاده ايكه باين منظور مى آورد

است كه: استعدادشان براى تلقّى چنين عطيه اى الهى، تمام بود. آرى، با اعمال صالح خود، استعداد خود را تكميل كرده بودند. پس همانا سزاوارتر به كلمۀ تقوى بودند،

آنجايى كه پاسخ موسى مشتمل بر هدايت عمومى بود كه در خصوص ‍ نوع بشر جز از راه نبوت و معاد صورت نمى گيرد، چون اين توحيد جز با حساب و جزاء كه ميان نيكوكار و بدكار

از ناحيه خدا نازل شده، سخن گفته است. و چون در فصل قبلى، رشته كلام به مسأله نبوت و كتاب كشيده شده بود، و فرموده بود: «إنّا أرسَلنَاكَ بِالحَقّ بَشِيراً وَ

تكونن من المشركين ) شك نيست كه قبل از پيامبر اسلام نيز پيامبران ديگر و امت صالح آنها مسلمان تفسير نمونه جلد ۵ صفحه ۱۷۳ بودند و در برابر اراده خدا تسليم ،

محفوظ به آسمان دنيا نازل گرديد. و نزول تدريجى كه در طول بيست و سه سال دوران نبوت انجام گرفت (شرح اين مطلب را ذيل آيه ۳ سوره دخان جلد ۲۱ تفسير نمونه صفحه ۱۴۸

ندارد، هر وقت و هر جا آن علل پيدا شد، معلولشان هم پيدا مى شود، چه مردم آنجا صالح باشند و چه طالح ، و بنابراين ديگر معنا ندارد پيدايش آنها را به اعمال خوب

رسول (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) كه خبر آن را حكايت مى كند، و بلكه اصل نبوت خاتم انبياء (صلى اللّه عليه و آله و سلم ) موقوف بر حجيت ظاهر كتاب است نه

انفاق مى كنند و ثواب را تصديق دارند، يُسرى را تيسير مى كنيم و خلاصه اگر اعمال صالح و حيات سهله ابدى و دخول بهشت را برايشان آسان مى كنيم، براى اين است كه: اين

نمى شود خواند. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۶۲۸ و امّا روايت مفضّل بن صالح - كه به آن استدلال كرده اند بر وحدت دو سوره - بر تعدد بيشتر دلالت دارد. (براى

بازگشت مى كند. قرآن كريم خودش بقاء همه معارفش را تضمين كرده، و آن را نه تنها صالح براى تمامى نسل هاى بشر دانسته، و در آيه: «و إنّه لكتاب عزيز، لا يأتيه الباطل

بحث هاى علمى نيز هر حادثه اى را مستند به امورى می داند، كه مربوط به آن و صالح براى عليت آن است. البته منظور ما از علت، آن امر واحد، و يا مجموع امورى است

ورزيدند، در عين اين كه به حقانيت آنان علم داشتند و اين، خود كفر به مسأله نبوت است. و به همين جهت، خازنان دوزخ، ديگر درباره درخواست آنان چيزى نگفتند كه

اند: هدايتى سابق بر آن اعمال، و هدايتى لاحق به آن ها، و اعتقاد صادق و اعمال صالح ميان دو هدايت واسطه اند، به طوری كه اگر بعد از هدايت فطرت ، آن اعتقاد و آن

تعبير تحقير آميزى مى گفتند آيا خداوند شخص ديگرى را نداشت كه محمد يتيم را به نبوت انتخاب كرد؟ وانگهى چه شد كه او سرآمد همه پيامبران و خاتم آنها شد؟!. قرآن

زندگى دوّمش بهره اى ندارد مگر آنچه كه در زندگى اولش از ايمان به خدا و عمل صالح كسب كرده ، و از مواد سعادتى كه امروز براى فردايش پس انداز نموده . پس اگر

مؤمنان را شكنجه مى دهند، وعدۀ آتش دوزخ بدهد، و به كسانى كه ايمان آورده و عمل صالح مى كنند، وعدۀ بهشت بدهد. براى اين كه او، هم «ذو العرش» است و هم «مجيد». و

الصالحات ، ليستخلفنّهم فى الأرض »: (خدا كسانى از شما را كه ايمان آوردند و عمل صالح كردند، وعده داد: كه به زودى ايشان را جانشين در زمين كند). و آيه: «قل هو القادر

خدا و رسالت محمد (ص) داد خدا او را به بهشت برد براى اقرار او كه ايمان تصديق نبوت بود و خدا كسى را كه پيرو محمد (ص) مرد عذاب نكرد مگر آنكه مشرك به خداى رحمان

شود - به پست ترين مرحله برگردانديم. (۵) مگر كسانى را كه ايمان آورده و اعمال صالح كنند، كه پاداشى قطع ناشدنى دارند. (۶) حال اى انسان! آن انگيزه اى كه تو را