نتایج جستجو

نيز حضرت فرمود: قدرت و توانائى شخص مؤمن در دل اوست مگر نمى‏بينيد كه بدنش ضعيف و جسمش لاغر با اين حال شب بنماز با خدا مى‏پردازد و روز را روزه مى‏گيرد.

موجودى كه از روى حكمت به وجود آمده باشد، اجزايش متلاشى نگشته و در نتيجه ، اثرش ضعيف و نيرويش در هم شكسته نمى شود، اين است همان معناى جامعى كه برگشت جميع مشتقات

اى شعيب ! بسيارى از آنچه را مى گويى ما نمى فهميم ، و ما تو را در ميان خود ضعيف مى يابيم، و اگر بخاطر احترام قبيله كوچكت نبود تو را سنگسار مى كرديم ، و تو

برهنه كند به جهت ترساندن مردمان در دريا يا در صحرا، در روز يا در شب، خواه ضعيف باشد خواه قوى، از اهل ريبه باشد يا نه، مذكر باشد يا مؤنث، او محارب است؛ و

‌است‌ و بدون‌ ‌آن‌ واجب‌ نيست‌. 2‌-‌ استطاعت‌ بدني‌ ‌که‌ مريض‌ و عليل‌ و ضعيف‌ و عاجز نباشد بطوري‌ ‌که‌ بتواند و ‌لو‌ باعانت‌ ‌غير‌ انجام‌ وظيفه‌ كند ‌در‌

شناعت خواهد بود. و نيز تذكر است براى اهل عصر اخير كه بعضى اشخاص سست اعتقاد ضعيف الايمان، تصور نمايند كه اداره زندگانى اولاد به دست ايشان است، و لذا براى

وسيله‌ى غفلت از دشمن نشود. «تَغْفُلُونَ» 16- احتمال غفلت در مسلمانان واقعى ضعيف است. (كلمه‌ «لَوْ» در جمله‌ «لَوْ تَغْفُلُونَ» نشانه‌ى اين معناست.) 17- با

ستمگر را بر ضعفاى مظلومين غره و مسلط مى كند ضعف (و ظلمپذيرى ) طبقه ضعيف است . پس ضعيف به علت همان ضعفى كه در او است فتنه قوى و مورد ستم او است ، همچنانكه

را كسى جز خدا نمى داند» - كما اين كه بعضى از مفسرين ذكر كرده اند - احتمالى ضعيف، و معنائى سخيف و باطل است و از آن سخيف تر سخنى است كه يكى ديگر گفته و جايز

جمله «الّذِينَ فِى قُلُوبِهِم مَرَضٌ»، اشخاص ضعيف الايمان هستند و شايد كسانى باشند كه از اول با ايمانى ضعيف، ايمان آوردند، سپس به سوى نفاق متمايل شده و

معاد و زندگى پس از مرگ نداشتند و خرافات افكار آنها را آلوده كرده بود روحيهاى ضعيف و ناتوان داشتند و يكى از عوامل مؤ ثر پيروزى مسلمانان بر آنها همين تفاوت روحيه

و ريزه گشته، به باد حوادث متلاشى و پراكنده گردد، يا باد مرگ درآيد و حيات ضعيف او را كه نبات طبيعت باشد به پيرى خشك گرداند و مال او را به ديگرى منتقل سازد

برسانند ‌که‌ احتمال‌ بودن‌ دربار ‌إبن‌ يامين‌ ‌در‌ ميان‌ احتمالات‌ ‌از‌ همه‌ ضعيف‌تر بوده‌ بلكه‌ شايد بتوان‌ ‌گفت‌ ‌که‌ ابتداء بساير اوعيه‌ عير بوده‌ پيش‌

می‌خواهند که تا رسیدن به بهشت نورشان بماند. یا این که نور برخی از مؤمنان، ضعیف بوده و درخواست می‌نمایند که نورشان پرتو و تابندگی بیشتری داشته باشد. يَوْمَ‌

چيزى را فروگذار ننمايد! و اگر كسى كه حق بر ذمه اوست ، سفيه يا (از نظر عقل ) ضعيف (و مجنون ) است ، يا (به خاطر لال بودن ،) توانايى بر املا كردن ندارد، بايد

شيطان با شما بدشمنى برخاست با آنچه ميدانيد باو روى آوريد زيرا نيرنگ شيطان ضعيف است (راوى گويد) گفتم آنچه ميدانيم چيست؟ فرمود: با او مبارزه كنيد بآنچه از

يَا ذَا اَلْمَنِّ وَ اَلطَّوْلِ وَ اَلْجُودِ وَ اَلْكَرَمِ إِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ فَضَاعِفْهُ لِي وَ تَقَبَّلْهُ مِنِّي‏ إِنَّكَ أَنْتَ اَلسَّمِيعُ اَلْعَلِيمُ‏

قرينه حاصل مى شود، اين اعتقاد گاه قوى مى شود و به مرحله يقين مى رسد و گاه ضعيف است و از حد گمان تجاوز نمى كند. تفسير نمونه ، جلد: ۲۰، صفحه : ۳۱۸ لا يَسئَمُ

اَلْوَتْرِ قَالَ‏ هَذَا مَقَامُ مَنْ حَسَنَاتُهُ نِعْمَةٌ مِنْكَ وَ شُكْرُهُ ضَعِيفٌ وَ ذَنْبُهُ عَظِيمٌ وَ لَيْسَ لَهُ إِلاَّ دَفْعُكَ وَ رَحْمَتُكَ فَإِنَّكَ

و شهرها را پاره پاره، و مُردگان را زنده مى كند... مؤلف: سند اين دو روايت ضعيف است. و در الدّرالمنثور است كه ابن جرير، از على (عليه السلام) روايت كرده كه

رسيدن عذاب هشدار شعيب (ع ) بعد از درماندن در مقابل او، به او گفتند: تو را ضعيف و بى ياور مىبينيم ، و او را تهديد به قتل كردند! بحث روايتى (رواياتى در ذيل

هاشم جعفرى از حضرت امام حسن عسكرى عليه السّلام پرسيد: براى چه زن مسكين و ضعيف يك سهم اخذ مى‌كند، و مرد تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 370 توانا دو سهم؟ فرمود:

سَجَدْتُ لَكَ يَا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً اَللَّهُمَّ إِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ فَضَاعِفْهُ لِي اَللَّهُمَّ قِنِي عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ عِبَادَكَ وَ

عليه السّلام فرمود: حقّ شفعه به كسى به ارث نمى‏رسد. (فقهاء عظام اين روايت را ضعيف دانند و گويند مطابق اصل و قاعده و عموميّت ادلّه ارث، حقّ شفعه هم به ميراث

اَلْوَتْرِ قَالَ‏ هَذَا مَقَامُ مَنْ حَسَنَاتُهُ نِعْمَةٌ مِنْكَ وَ شُكْرُهُ ضَعِيفٌ وَ ذَنْبُهُ عَظِيمٌ وَ لَيْسَ لِذَلِكَ إِلاَّ رِفْقُكَ وَ رَحْمَتُكَ فَإِنَّكَ

وَ اَللَّهِ إِنَّ اَلْفَضْلَ لَفِي اَلَّذِي أَمَرْتُكَ بِهِ وَ لَكِنِّي ضَعِيفٌ فَشَقَّ عَلَيَّ طَوَافَانِ بَيْنَ‏ اَلصَّفَا وَ اَلْمَرْوَةِ فَلِذَلِكَ

عمير، از هشام روايت كرده است كه ابن أبى العوجاء بمحمّد بن نعمان احول گفت: زن ضعيف را چه موجب شده است كه داراى يك سهم است، در حالى كه مرد قوىّ و بدون نياز داراى

از سوره اسراء آمده) است، و اگر محتلم شود و هنوز رشد نيافته باشد، و سفيه يا ضعيف باشد، بر عهده ولىّ او است كه از دادن مالش به او امساك كند.

رَجُلٌ إِلَى‏ اَلنَّبِيِّ ص‏ فَقَالَ إِنِّي شَيْخٌ كَثِيرُ اَلْعِيَالِ ضَعِيفُ اَلرُّكْنِ قَلِيلُ اَلشَّيْ‏ءِ فَهَلْ مِنْ مَعُونَةٍ عَلَى زَمَانِي فَنَظَرَ

كِتَابُ الدِّيَات و روي ابن ابي عمير عن محسن بن احمد عن عيسي الضعيف قال : عيساى ضعيف يا ضرير گويد: به امام صادق عليه السّلام عرضكردم: مردى شخصى را كشته است توبه

اين كتاب- رحمه اللَّه- گويد: اين حديث اين چنين از وهب بن وهب نقل شده و او ضعيف است، و آنچه من بدان فتوى ميدهم و در اين خصوص بآن اعتماد ميكنم اين خبر است

اعمالش بسود و زيانش نوشته مى‏شود. و همه چيز براى او جايز و نافذ است مگر اينكه ضعيف يا سفيه باشد.

نفوذ مى كند، و يك ملت متحد را به جمعى پراكنده مبدل مى سازد، جمعى آسيب پذير، ضعيف و ناتوان و زبون در مقابل هر حادثه و هر دشمن ، و حتى ميان چنين جمعيتى بسيارى

آنست كه عقوبت و زجرى باشد تا طلاق را كوچك و امر متعارفى نپندارند و زن را ضعيف و اسباب بازى و آلت دست نشمارند كه هر وقت بخواهند طلاق دهند و هر گاه بخواهند

نُفَضِّلُ أَحَداً مِنْهُمْ لِفَضْلِهِ وَ صَلاَحِهِ فِي اَلْمِيرَاثِ عَلَى آخَرَ ضَعِيفٍ مَنْقُوصٍ وَ قَالَ هَذَا هُوَ فِعْلُ‏ رَسُولِ اَللَّهِ ص‏ فِي بَدْوِ أَمْرِهِ

خودكار در برابر نور تغيير شكل داده در مقابل نور قوى تنگ تر و در مقابل نور ضعيف گشادتر مى شود در حالى كه دستگاه هاى عكاسى را بايد به وسيله اشخاص تنظيم كرد

زندگى دنيا هيچ فعليتى نه از سعادت و نه از شقاوت بخود نگرفته ، و همچنان ناقص و ضعيف از دار دنيا رفته ، اينگونه نفوس مصداق (مرجون لامر اللّه )اند، تا خدا با آنها

براى تولد فرزند است قطع مى شود و پس از آن احتمال ، فرزند آوردن در مورد آنها ضعيف است ، ولى آزمايشهاى پزشكى نشان داده كه مردان از نظر توليد نطفه آمادگى پدر

ربوى روز به روز وسيعتر و سرمايه دارتر مى شوند و در برابر تحليل رفتن طبقات ضعيف بر حجم ثروت آنها دائما افزوده مى شود. ثانيا- در تجارت و خريد و فروش معمولى

گوشه‌اى دور از خواست او كارى صورت داد. شفاعت آن است كه يك موجود قوى به موجود ضعيف يارى برساند. مثلًا در نظام آفرينش، نور، آب، هوا و زمين، دانه‌ى گياه را يارى

عليه السلام گفتند: فلانى به شما محبت مى‌ورزد ولى نسبت به برائت از دشمنان شما ضعيف عمل مى‌كند. حضرت فرمودند: دروغ مى‌گويد كسى كه ادّعاى محبت ما را دارد و از

اصل قيوميت خداوند سازگار نباشد، خود به خود از ساحت مقدس او، منتفى است حتى ضعيف ترين عاملى كه موجب سستى در كار او باشد مانند خواب سبك كه در ذات پاك او نيست

مطلق پيوند روح و جسم است ، در حاليكه خواب تنها تعطيل بخشى از دستگاه مغز و ضعيف شدن اين پيوند است ، بنابراين خواب مرحله كوچكى از مرگ حساب مى شود. جرحتم از

روايتى است كه از ابى جعفر (عليه السلام ) نقل شده است . مؤ لف : روايت مزبور ضعيف و غير مسلم الصدور است . علاوه بر اين ، از چنين فرقه يهودى كه به راه حق هدايت

مترجم گويد: گذشته از اينكه اين چند حديث (يعنى از حديث ۴۳۵ تا حديث ۴۴۰) بيشتر ضعيف يا مجهول است، ظاهرا مقصود امام عليه السّلام- بر فرض صحّت آنها- از جمله‏هاى

كرده. حال به وضع يك يك اين روايات مى رسيم: اما روايت ابى العبّاس، روايتى است ضعيف؛ چون در آن رفع شده. يعنى راويان وسط حديث افتاده اند. و اما روايت زيد شحّام،

اينكه : بعضى از مفسرين در تفسير جمله هاى آيه مطالبى غير اين را آورده اند، همه ضعيف است ، مثل آن مفسرى كه در جمله : ((و اصبح فؤ اد ام موسى فارغ (( گفته : ((يعنى

باقى گذاشت. تذكّر «اين خبر را مصنّف- رحمه اللَّه- در كتاب علل الشّرائع بسندى ضعيف و مجهول و مرسل آورده و بنظر از واقعيّت بسيار دور مى‏نمايد»

دفن شدند! جائى كه آنها با آنهمه قدرت چنين سرنوشتى پيدا كردند، اين مشركان ضعيف و ناتوان مكه كه در برابر آنها چيزى به حساب نمى آيند چه مى انديشند؟! در آيه

شايسته آنست كه تو برترى داشته باشى و بر تو برترى نگيرند و ترا تعظيم كنند و ضعيف نشمارند. سپس على عليه السلام او را بمنزل خود برد و معالم دين را باو آموخت

أَوْ دِينٍ اَلصَّلاَةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ اَلْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ اَلْجَسَدِ اَلصِّيَامُ جِهَادُ اَلْمَرْأَةِ

مادى در دلها حكمفرماست ، مجتمعى است كه از مختصرى تمايلات دينى آنهم بسيار ضعيف و مورد اعراض و طعن عموم و از تمايلات مادى بس شديد، تركيب يافته است ، مجتمعى

سپس به عنوان ذكر علت مى گويد خداوند نقشه هاى كافران را در برابر مؤ منان ضعيف و سست مى كند تا نتوانند آسيبى به آنها و برنامه هايشان برسانند)) (و ان الله

ظلمت هميشه به معناى ظلمت مطلق نيست ، بلكه ظلمت غالبا به معناى نور بسيار كم و ضعيف در برابر نور فراوان و قوى بكار مى رود، مثلا همه مى گوئيم شب ظلمانى با اينكه

پدران خود پيروى كرده اند، اين پدران بوده اند كه با علم به حقيقت امر فرزندان ضعيف خود را به سوى شرك سوق داده اند و با تلقينات سوء خود آنان را بر اين رسم نكوهيده

اين ناسخ آن باشد با اينكه گفتيم در نسخ بايد منافات و تباينى در بين باشد. ضعيف تر از اين قول ، گفتار جمعى ديگر است ، كه از كلماتشان بر مى آيد كه خواست ه

مانع ايشان نشود از داخل شدن بر او و عرض مطالب در نزد او، كه قوى از ايشان، ضعيف ايشان را مى‏خورد، و ايشان را در لشكرهايى كه ايشان به سوى جهاد مى‏فرستد، سخت‏ترند؛

حمّام كه آن معده را تباه خواهد كرد، و هرگز آب سرد بر خويشتن مريز كه بدن را ضعيف و ناتوان خواهد ساخت، و هنگامى كه از حمام خارج شدى آب سرد بر پاهايت بريز كه

نطفه ناتوانى تفسير نمونه جلد ۱۲ صفحه ۴۴۲ بـود، آنـروز كـه بـه صـورت نـوزادى ضـعـيف و غير قادر بر حركت از مادر متولد گشت ، هـمـانـگـونـه كه قرآن در آيات فوق

شود». كيفرها و مجازاتها نيز به همين نسبت بالا خواهد رفت ، يك انسان بى سواد و ضعيف الايمان اگر گناه كبيره اى مرتكب شود، چندان غير منتظره نيست و به همين دليل

اطاعت، و ضعيف شدنش در اثر ارتكاب گناهان، چيزى نيست كه كسى در آن ترديد كند. و همين قوت اثر و ضعف آن، كاشف از اين است كه مبدء اثر قوى و يا ضعيف بوده. خداى

«كَرب عَظِيم»، اندوه شديدى است كه بنى اسرائيل از شرّ فرعون داشتند، كه آنان را ضعيف كرد، و بدترين شكنجه ها را به آنان داد، و بچّه هايشان را مى كشت، و زنان و

محال عقلى نيست، وليكن اين روايات براى اثبات آن كافى نيست. چون بعضى از آن ها ضعيف است و بعضى اصلا سند ندارد. علاوه بر اين كه اگر در اثر دعاى ابراهيم چنين امرى

كار برده واژه استضعاف است كه درست قالب اين معنى است ، يعنى ضعيف ساختن به مفهوم وسيع كلمه ، ضعيف ساختن فكر و سياست و اقتصاد و هر چيز ديگر دامنه استعمار در

گونه ميوهاى وجود داشته باشد، در حالى كه به سن پيرى رسيده و فرزندانى (كوچك و) ضعيف دارد، (در اين هنگام ،) گردبادى (كوبنده )، كه در آن آتش (سوزانى ) است ، به

كرد، سر و صدا پيرامون آن برخاست ، دشمنان آن را به باد مسخره گرفتند، افراد ضعيف الايمان با شك و ترديد به آن نگريستند، و مؤ منان راستين آنرا به طور كامل پذيرفتند،

بنابر اين معنى جمله چنين مى شود. سوگند به آفرينش مذكر و مؤ نث ولى اين احتمال ضعيف به نظر مى رسد. در حقيقت دو سوگند اول و دوم اشاره به آيات آفاقى است و سوگند

«مراد از «أزواج»، زنان كافر ايشان است»، ولى اين وجه نيز، مانند وجه قبلی اش، ضعيف است. و از ظاهر جمله «وَ مَا كَانُوا يَعبُدُون مِن دُونِ اللّه»، بر مى آيد

تفسير نمونه جلد ۲۳ صفحه ۴۶۶ به همان اندازه كه خداوند قدرتمند است دشمنانش ضعيف و ذليلند، و اگر مى بينيم در آيه قبل تعبير به «اذلين » (ذليل ترين افراد) شده

خوددارى كردن ، استعمالى است بسيار بعيد، از همه اينها كه بگذريم سند روايت هم ضعيف است ، و مرحوم صدوق عين اين روايت را با سندش از طلحه از ابى جعفر (عليه السلام

«حميرى» گذشته و روايات ديگرى است، كه همان مفاد را مى رساند. بله، در يك روايت ضعيف از برقى، از اسماعيل بن مهران، از ايمن بن محرز، از ابى بصير، از امام صادق

بپندارد، و همه اعتمادش به آن باشد، اين نيز يك مرتبه از شرك است ، و همچنين ضعيف تر و ضعيف تر مى شود، تا برسد به شركى كه به جز بندگان مخلص خدا احدى از آن برى نيست

اولا نيازى به اين سوگند نيست ، ثانيا سوگند بايد به نام خدا باشد، ولى اين قول ضعيف است ، و مناسب همان معنى اول است و در قرآن مجيد سوگند به نام خدا و غير نام

بيم داشته باشد اگر تأخير كند مقصودش فوت شود، و تنها كسى نياز به ظلم دارد كه ضعيف باشد، در حالى كه تو برتر و والاتر از آنى (كه اين گونه صفات بتو راه تواند

آمَنّا الاية معلوم‌ ميشود ‌که‌ مراد ‌از‌ اسلام‌ اقرار ظاهري‌ ‌ يا ‌ اعتقاد ضعيف‌ ‌است‌ و ‌از‌ ايمان‌ اعتقاد ثابت‌ و راسخ‌ مقرون‌ ‌با‌ عمل‌ بقرينه‌ جمله‌

را از پذيرفتن هر گونه رنگ تعلق و وابستگى آزاد سازد. ۲ - اين اراده به صورت ضعيف و ناتوان در محيط فكر و انديشه و روح نباشد بلكه تمام ذرات وجود انسان را به

با دشمن بجنگيم ، زيرا در اين صورت حتى مردان تفسير نمونه ، جلد ۳، صفحه ۸۹ ضعيف و زنان و كنيزان نيز به لشكر مى توانند كمك كنند. عبد الله بن ابى بعد از گفتن

داشته باشند (و با يتيمان نيكو رفتار كنند) مبادا پس از خود فرزندانى صغير و ضعيف و ناتوان باقى گذارند بر حال آنها بترسند و بايد از خداوند پروا كنند و سخن

دوم را در مفهوم آيه جمع بدانيم . تفسير سومى نيز براى آيه نقل شده كه بسيار ضعيف به نظر مى رسد و آن اينكه دعا و نفرينهاى پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم

جواب اشكال شما روشن می شود. چون به حكم ضرورت، فهم مردم مختلف است و قوى و ضعيف دارد. همچنان كه كمالات نيز مختلف است، و راه فطرى و غريزى انسان براى درك كمالات

كه اختلافات غير عادلانهاى كه در اثر بيعدالتيهاى اجتماعى در ميان طبقه غنى و ضعيف پيدا مى شود از بين برود و سطح زندگى كسانى كه نميتوانند نيازمنديهاى زندگيشان

وزر»، آمرزش آن گناهان است. و اين وجوهى كه نقل شد، بعضى ها سخيف و بعضى ديگرش ضعيف است و با سياق سازگار نيست. بعضى ها به عنوان «قيل = گفته شده» نقل شده، و بعضى

در حالى كه كلمه انسان با صفاتى همانند «ظلوم » «جهول » «هلوع » (كم ظرفيت ) «ضعيف » طغيانگر، ناسپاس و مانند آن توصيف شده است و اين نشان مى دهد كه بنى آدم به

جلد ۲۷ صفحه ۱۷۱ مى كنم ... ابن مسعود كه جثه اى كوچك داشت و از نظر جسمانى ضعيف بود برخاست و نزد سران قريش آمد، آنها را در گرد كعبه جمع ديد، تلاوت سوره الرحمن

آنچنان كه همچون جسدى بى روح بر تختش افتاد، و در زبان عرب معمول است كه به انسان ضعيف و بسيار بيمار گاهى «جسد بلا روح » گفته مى شود. سرانجام او توبه كرد و خداوند

گفت ولى همين گمان و تخمين سرانجام به واقعيت پيوست ، و اين سست اراده ها و ضعيف الايمانها گروه گروه به دنبال او حركت كردند، تنها گروه اندكى از مومنين بودند

بوده اند كه موجودات و مخلوقات قوى طبعا يك نوع اختيار و حق تصرفى در موجودات ضعيف دارند، و لو اينكه خداى سبحان هم اذن نداده باشد، و يا معتقد بوده اند: همينكه

گفتگوها و جنجالها در روند پيشرفت هدف مقدس او و گسترش اسلام اثر بگذارد، و افراد ضعيف الايمان را تحت تاثير قرار دهد و شك و ترديد در دل آنها ايجاد كند. لذا در دنباله

وفات آنها مجسمه هاى ياد بود آنها را مى ساختند و روح قهرمان سازى كه در افراد ضعيف و كم فكر است آنها را وادار مى كرد كه براى آن بزرگان و سپس براى مجسمه هاى

اما خداوند پيامبران خويش را از نظر عزم و اراده قوى ، و از نظر ظاهر فقير و ضعيف قرار دارد، ولى تواءم با قناعتى كه قلبها ۵۰۴۰۰۲۳۶۸۲۰و چشمها را پر از بى نيازى

از مفسران نوشته اند كه او به صورت تفسير نمونه جلد ۱۹ صفحه ۱۵۹ جوجه نوزاد و ضعيف و بى بال و پر از شكم ماهى بيرون آمد، به طورى كه توان حركت نداشت . باز در

از موجودات ديگرى، كه ما خلق كرده ايم. آن وقت متوجه خواهند شد كه خلقت آنان، ضعيف تر و ناچيزتر از خلقت موجودات ديگر است. براى اين كه خلقت ايشان، از يك گِل

خصوص مدح آن حضرت و فرود آوردن تو او را در محلى كه وصف كردى در نزد من، سست و ضعيف گردد. ابن مقفّع گفت كه: چون در مادّه من اين توهم نمودى، و در باب من اين دروغ

اين معنا را سيوطى هم، در الدرّ المنثور، از طبرانى و ابن مردويه - وى حديث را ضعيف خوانده - از ابن عباس، از رسول خدا «صلى اللّه عليه و آله و سلم» روايت كرده،

كه خواست برسد، و بعضى برگشته مرتد مى شدند و اينها، افرادى بودند كه ايمانى ضعيف داشتند؛ همچنان كه دو آيه «و من النّاس من يقول آمنّا باللّه فإذا أوذى فى اللّه

در برابر شكل بسيار زننده اى كه در آن زمان داشت و به بهانه هاى مختلفى افراد ضعيف را محروم مى ساختند. ۵ - قوانين مربوط به ازدواج و برنامه هايى براى حفظ عفت

كوچك آنها را اداره كرد. از اينجا روشن مى شود اينكه بعضى از كوته فكران افراد ضعيف و ناتوان را به پستهاى تبليغى و مذهبى براى كمك و ارفاق به آنها انتخاب مى كنند

در الدر المنثور است كه ابن اسحاق و بخارى در تاريخ خود، و ابن جرير به سندى ضعيف از ابن عباس، از جابر بن عبداللّه ابن رباب روايت كرده اند كه گفت: روزى ابوياسر

، نظير فطرتى است كه خداوند در چند مرحله به آدمى ارزانى مى دارد، يك مرحله ضعيف آن ، همان سلامت فطرتى است كه در حال كودكى به آدمى مى دهد و مرحله بالاتر آن

«حاذرون » و از مكرى كه ممكن است دشمن عليه ما بكند بر حذريم ، هر چند كه دشمن ضعيف و اندك است ، منظور فرعونيان از اين حرف كه قطعا پيامى از خود فرعون بوده اين

عظمت اين امانت بزرگ بود! و به هر حال بايد اعتراف كرد كه انسان به ظاهر كوچك و ضعيف اعجوبه جهان خلقت است كه توانسته است بار امانتى را بر دوش كشد كه آسمانها و

كه انسان اگر هم به اوج قدرت برسد باز موجودى تفسير نمونه جلد ۱۸ صفحه ۴۷ است ضعيف در برابر حوادث ، و همچون پر كاهى است در مسير طوفان به هر سو پرتاب مى شود

در زير آن ، چاهى است ، و مردمى پيرامون چاه هستند، و آب مى كشند، و دو دختر ضعيف هم ديد كه با خود رمه اى گوسفند دارند، پرسيد شما چرا ايستاده ايد؟ گفتند، پدر

هيچگاه از ياد آن غافل نيست او در خواب هم همان شخص و همان چيز را مى بيند. و شخص ضعيف النفسى كه در بيدارى همواره دچار ترس و وحشت است ، و اگر ناگهانى صدايى بشنود

خدا چربيد، نمازگزار گناه نمى كند، و هر جا كفه آن موانع چربيد كفه ياد خدا ضعيف مى شود، و نمازگزار از حقيقت ياد خدا منصرف مى گردد، و گناه را مرتكب مى شود

بودند ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۰ صفحه ۱۵۹ ۳- ناگزير شدن جمعى از مسلمانان ضعيف به اينكه از شهر و وطن خود كوچ كنند ۴- هجرت رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله

اراده بعضى از نفوس در بعضى از نفوس مؤ ثر نيفتد بخاطر اينكه نفس صاحب اراده ضعيف تر، و آنديگرى قوى تر باشد، و اين اختلافها در فن تنويم مغناطيسى ، و احضار

و نيروى عظيم و در پيشاپيش آنها شخص فرعون به حركت درآمد، بنى اسرائيل قومى ضعيف و ناتوان و فاقد مردان جنگى و سلاح كافى بودند، اما دست لطف خدا به يارى آنها

همانند مى كربهاى بيماريزا است ، كه در همه وجود دارند، ولى به دنبال بنيه هاى ضعيف و جسمهاى ناتوان مى گردند، تا در آنجا نفوذ كنند اما آنها كه جسمى سالم و نيرومند

اينكه : در آيات گذشته ، اين گروه از مردم ، به افرادى تشبيه شده بودند كه چشمانى ضعيف و ديد محدود دارند، و در آيه اخير آنها را به كران و كوران تشبيه مى كند، اين

هاى لازم را در آن شرح داديم . به اين ترتيب نيازى به توجيهات مختلف و احيانا ضعيف كه بعضى از مفسران گفته اند نخواهيم داشت . ضمنا اين نكته نيز روشن شد كه «الذى

بسته باشيد و خلاصه در حالى كه با اتحاد و اتفاق باشيد، نه مختلف و متفرق تا ضعيف شويد، بلكه عليه او كيد واحدى باشيد. و از تفريع جمله ((فتنازعوا امرهم (( بر

تفسير: گر چه اين آيه خطاب به يهود نيست ، بلكه مخاطب در آن گروهى از مسلمانان ضعيف الايمان و يا مشركانند، ولى چنانكه خواهيم ديد، بى ارتباط به سر گذشت يهود نمى

واقع مى شود كه يهود از مدينه به سوى آن رانده شدند! و گويا همه اين احتمالات ضعيف ناشى از كلمه «حشر» تفسير نمونه جلد ۲۳ صفحه ۴۸۹ است ، در حالى كه اين واژه

لا رطب و لا يابس الا فى كتاب مبين » . مولف : اين روايت علاوه بر اينكه سندش ضعيف است ، مضمونش نيز با مضمونى كه آيه دارد درست منطبق نيست . و در تفسير عياشى

جاى ديگر فرمود: «خُلِقَ الإنسَانُ ضَعِيفاً»، با اين كه غير از انسان ها هم ضعيف اند، وليكن غير از انسان، مثلا جنّ، مانند انسان محتاج به غذا و لباس و امثال

يك طرف قضيه كافى بود، و چون خورشيد بزرگتر و قوى تر از ماه، و ماه كوچكتر و ضعيف تر از خورشيد است، لذا نرسيدن خورشيد به ماه را ذكر كرد و از ذكر آن، حال عكسش

سوختن در آتش كشته شدند، نه اين كه بخواهد بر آنان نفرين كند. ليكن اين نظريه ضعيف است، به دليل اين كه بر حسب ظاهر، ضميرهاى «إذ هُم عَلَيها» و «هُم عَلى مَا

كرده ، و در عمل مشرك مى شوند، و هنگامى كه منافعشان به خطر مى افتد همان ايمان ضعيف و مختصر را نيز از دست مى دهند. تفسير نمونه ، جلد: ۲۰، صفحه : ۲۷۱ على (عليه

از مدينه به آنها پيوسته است . در اين موقع جريانى پيش آمد كه روحيه آنها را ضعيف تر ساخت و مقاومت آنها را در هم كوبيد، و آن اين كه يكى از مشركان بنام «معبد

شديد را در برابر اين گونه گـنـاهـكـاران قـرار داده ، و هـمين احتمال اگر چه ضعيف هم باشد مى تواند در روحيه غالب افـراد اثـر بـگـذارد، امـا راه اثـبـات آن

بشرى حكم فرما بوده ، هميشه امتهاى قوى منافع حياتى خود را از حلقوم امت هاى ضعيف بيرون كشيده اند، هيچ جاى پائى در آنان نماند مگر آنكه لگد كوبش كردند، و هيچ

همان طور كه در خبر سابق مجمع البيان آمده بود. ولى يك اشكال، اين روايت را ضعيف مى كند، و آن، اين است كه سوره مورد بحث در مكه نازل شده، و «وحشى» بعد از هجرت،

هستند كه ايمان و عمل صالح خود را به حدّ كمال نرسانده اند و ايمانى ناقص و ضعيف دارند و عملى زشت. ولى به طايفۀ اول منسوب اند. يا پدر و يا فرزند و يا همسر

توزيع ميكند، و همين اكسيژن غذا را در سلولهاى مختلف آهسته و آرام و با حرارتى ضعيف ميسوزاند، و اسيد كربنيك و بخار آب آن خارج مى شود به همين جهت وقتى از راه

افراد سالم و تندرست ، و به عكس ‍ افراد تندرست و قوى ، آزمونى هستند براى افراد ضعيف و ناتوان ، آيا گروه دوم راضى به رضاى خدا هستند؟ و آيا گروه اول وظيفه و تعهد

كنيد» - تا آخر حديث. مؤلف: اين حديث از تفسير امام عسكرى نقل شده، كه سندش ضعيف است. و در تفسير قمى، در روايات ابى الجارود، از امام ابى جعفر «عليه السلام»

بيفكند، و سر برادر را بگرفت و به طرف خود بكشيد، هارون گفت اى پسر مادر! مردم مرا ضعيف كردند، (و گوش به سخنم ندادند)، و نزديك بود مرا بكشند، پس پيش روى دشمنان مرا

وقتى داستان موسى را بيان كرده خبر داده كه : چگونه مردمى زير دست و برده و ضعيف و زير شكنجه فرعونيان كه پسرانشان را ذبح مى كرد و دختران آنان را زنده مى گذاشت

شكيبائى و تسلط بر نفس و اعتماد او ثبت شده است . به نظر مى رسد اينگونه روايات ضعيف و ركيك ساخته و پرداخته دشمنان اسلام است و خواسته اند هم اسلام را زير سؤ ال

الروم ...) گفته شده است البته در معنا و تفسير آيه مورد بحث وجوه ديگرى است ضعيف ، كه ذيلا از نظر خواننده مى گذرد اول اينكه : جمله ((و يومئذ(( عطف باشد بر

يگانه سنتى كه مولويت و سيادت را منحصر در خداى سبحان مى داند، و بين قوى و ضعيف و متقدم و متاخر و كبير و صغير و سفيد و سياه و مرد و زن مساوات برقرار نموده

ممكن است ، كه درياى رحمت رب العالمين ، در موقفى كه او است و انسانى جاهل ، و ضعيف ، بخروش ‍ نيايد؟ و چطور ممكن است مجلاى اتم رحمت رب العالمين ، يعنى رسولخدا

در مقابل يك زلزله ، يك طوفان ، يك باران شديد و مانند اينها به همان اندازه ضعيف و ناتوان است كه انسانهاى قبل از تاريخ ناتوان بودند، بنابراين همان عواقب شوم

بود كه لايق بشاءن امت باشد، كه حتى شامل اسلام منافقين ، و نيز اسلام اشخاص ضعيف الايمان ، و قوى الايمان ، و بالاخره اسلام همه مسلمين بشود. در پاسخ مى گوئيم:

با مؤ منان ندارند!. سپس مى افزايد: اما اين نه بخاطر آن است كه آنها افرادى ضعيف و ناتوان و ناآگاه به فنون جنگند «بلكه به هنگامى كه درگيرى در ميان خودشان

است كه: مراد از كتاب، صحيفۀ اعمال باشد و ما، در سابق گفتيم كه اين احتمال ضعيف است. «بحث روایى» در تفسير قمى و در روايت ابى الجارود، از امام باقر «عليه

آنها مى گويد، اشاره به اينكه بهره ورى از نعمت فراوان در افراد كم ظرفيت و ضعيف الايمان به جاى اينكه حس شكر گزارى و اطاعت را بيدار كند، غالبا بر طغيان و

خدا كه همه سخنان را مى شنود قابل انكار نيست ، او حتى امواج صوتى فوق العاده ضعيف يا بسيار نيرومندى كه گوشهاى آدمى از درك آن عاجز است را مى شنود. بنابراين

به من بنمائى (( ؟ همانطورى كه در اخبار راجع به بهشت آدم اشاره كرديم سندش ضعيف است . علاوه بر اين مضمون آن با اصول مسلم اخبار ائمه اهل بيت (عليهم السلام

خود مانوس و متمايل ساز، و سپس آنها را صدا زن تا به سوى تو آيند، سخن بسيار ضعيف و سستى است كه هيچ تناسبى نه با مساله معاد دارد و نه داستان ابراهيم (عليه

زندگى قابل ملاحظه بود. از نظر اراده و تصميم و نيروى عمل ، افرادى سست و زبون و ضعيف و ناتوان نبودند، افرادى با اراده پر قدرت ، و داراى تصميم قاطع و آهنين بودند

دست به استهزاء و انكار و انواع مخالفتها زدند نه به خاطر آن بوده كه منطق تو ضعيف و دلائل تو غير قانع كننده و در آئينت جاى شك و ترديد است بلكه به خاطر اين

چون همه حرفها بر سر حفظ ايمان است گناهان هم كه حرام شده اند، چون ايمان را ضعيف و قلب را قساوت ميدهند، و سرانجام آدمى را بشرك مى كشانند، كه در اين باره فرموده :

بسيارند افراد شايسته اى كه در زندگى محروم و منزوى هستند، و چه بسيار افراد ضعيف و ناتوانى كه از هر نظر متنعمند، اگر پيروزيهاى مادى همگى در سايه تلاش و كوشش

عبارتست از فوران خون قلب و شدت اشتهاى به انتقام ، و اين حالت اگر در برابر شخص ضعيف تر و پايين دست آدمى باشد غضب ناميده مى شود و اگر در برابر ما فوق باشد حالت

چيزى است كه از ظاهر آيه به نظر مى رسد. در روايات متعددى كه بعضى از نظر سند ضعيف و بعضى قابل ملاحظه است جمله لا يحل لك النساء من بعد اشاره به زنانى گرفته

العرش الكريم ). در واقع كسى كار پوچ و بى هدف مى كند كه جاهل و ناگاه ، يا ضعيف و ناتوان ، يا ذاتا وجودى باطل و بيهوده باشد، اما خداوندى كه جامع تمام صفات

در در المنثور از ابن منذراز ابن حيان روايت كرده ، و گفتند: ايشان روايت را ضعيف دانسته اند، ولى ما مى گوئيم علاوه بر آن با مضمون آيه هم منطبق نيست ، چون

ماند! اين چنين افراد نادان كه شناختشان درباره دين و مذهب فوق العاده سست و ضعيف است بهانه به دست دشمنان مى دهند كه مذهب عاملى است براى تخدير و ركود اقتصادى

يقين به وقوع جنگ ندارند از حضور در ميدان ، خوددارى كردند و بعضى از مسلمانان ضعيف الايمان نيز به آنها ملحق شدند، آيه مورد بحث ، سرنوشت آنها را تشريح مى كند

ديگر گفته اند: همۀ انبيايى هستند كه مى توانستند بنويسند. ليكن اين اقوال، ضعيف و از فهم بدورند. َ«كلّا إِنَّ الإنسانَ لَيَطغَى أَن رَّآهُ استَغْنى»: اين

با پاره سخنان سخت و ناهنجار خود، فتنه ها مى انگيزند؛ ليكن اين اقوال سخنانى ضعيف است. «فَالمُْغِيرَتِ صبْحاً»: كلمۀ «مغيرات»، جمع مؤنث اسم فاعل از باب إفعال

نيروى خود را بكار مى زد، بمقصود خود نمى رسيد، چون نيروى خودش به تنهائى ناقص و ضعيف و كوتاه بود. و اما بحث اجتماعى آن ، و اينكه تا چه پايه معتبر است ؟ ميگوئيم :

رواياتى كه در اين زمينه است و در كتب مختلف اسلامى نقل شده بپذيريم و با احتمالات ضعيف و بى اساس يك واقعيت را ناديده نگيريم ، و با عبد الله بن عمر كه اين فضيلت

ريشه كن نمى شود، هر چند كه در بعضى ادوار حاملين آن در اقليت قرار گيرند و يا ضعيف شوند و همچنين كمال حق هرگز از اصل نابود نمى شود هر چند كه گاهى اضداد آن زياد

واجب فرمود. مؤ لف : اين روايت به خاطر اينكه اسماعيل بن محمد در سند آن هست ضعيف است ، و اين معنا در روايتى ديگر از عالم (عليه السلام ) آمده كه آنهم مرسل

فهماندن استمرار و خلود در دوزخ است. و بعضى وجوهى ديگر گفته اند، كه همۀ آن ها ضعيف است. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۶۰۳ توضيحى درباره «نعمت » و استفاده

اصـولا او چـه قدرتى دارد، و چه نقشى ميتواند داشته بـاشـد، او مـوجـودى اسـت ضـعـيـف و نـاتـوان و حـتـى نـاآگـاه از مـسـائل خـويـشـتـن ، او چـگـونـه مـيـتـوانـد

مأمور شده ام بين شما عدالت برقرار كنم. يعنى همه را به يك چشم ببينم. قوى را بر ضعيف و غنى را بر فقير و كبير را بر صغير مقدّم ندارم، و سفيد را بر سياه و عرب را

نكند، فهميده مى شود كه در آن روز هر انسانى محتاج به يارى خدا است ، و بنيه ضعيف بشرى تاب مقاومت در برابر اهوال و هراسهايى كه آن روز با آنها مواجه مى شود

ميرسد چرا كه «سر» معمولا در مقابل علن قرار ميگيرد، و راغب نيز در مفردات به ضعيف بودن اين قول تصريح كرده است ، هر چند بعضى از علماى لغت به هر دو معنى اشاره

ابى بصير از ابى عبدالله (عليه السلام ) نقل كرده كه فرمود: در شهادت اشخاص ضعيف عيبى نيست به شرطى كه عفيف و خويشتن دار باشند. در كتاب كافى به سند خود از

آرى با اين اعلام برادرى است كه موازنه و هم سنگى ميان دو طبقه مردم ميان يتيم ضعيف و ولى قوى ، ميان توانگر ميليونر و فقير خاكسترنشين ، و همچنين ميان هر ناقص

معنايش ‍ چنين مى شود: «و سوگند مى خورم به خلقت نر و ماده»؛ ولى اين نظريه ضعيف است. و مراد از نر و ماده، مطلق نر و ماده است، هرچه كه باشد، و هر جا محقّق

روشنتر مى شود. ۵ - بعضى از ارواح هنگامى كه در عالم خواب رابطه آنها با جسم ضعيف تفسير نمونه جلد ۱۹ صفحه ۴۷۹ مى شود گاه به قطع كامل اين ارتباط مى انجامد به

وحشت شديد شكست ، و دوستان آنها از طوائف عرب خسته و كوفته و با روحيه اى بسيار ضعيف در حال هزيمت به شهر و ديار خود بودند و كسى نبود كه از آنها حمايت كند. به