نتایج جستجو

عِوَجاً). یعنی با انواع تحریفها، کم و زیاد کردن، تفسیر به رأی و مخفی ساختن حقایق چنان می‌کنند که این صراط مستقیم به صورت اصلیش در نظرها جلوه‌گر نشود، تا مردم

بهتر مى‏داند. به درستى كه مردى هست كه آيه را از قرآن بيرون مى‏آورد (به اين‏كه آن را بر معنيى حمل مى‏كند براى خويش) و در باب آن آيه، از بلندى به پستى مى‏افتد

قرآن است، چرا که این خبر غیبی مربوط به آینده از نشانه‌های اعجاز ج3، ص521 و عظمت این کتاب آسمانی محسوب می‌شود. تفسیر آیات ۱ - از ائمه - علیهم السلام - روایت

بعد از ذکر حروف مقطعه می‌فرماید: «رومیان مغلوب شدند» (غُلِبَتِ الرُّومُ). تفسیر آیات ۱ - شکست رومیان (دولت بیزانس) در نبرد با ایرانیان در عصر بعثت (غلبت

امر از ريشه‌ى «رجاء»، هم به معناى حبس كردن و هم به معناى تأخير انداختن است. امّا با توجّه به موج گسترده‌ى دعوت موسى و معجزاتش، به زندان انداختن موسى براى

از شكستشان، به زودى پيروز خواهند شد در نزديكترين سرزمين، و[لى‌] بعد از شكستشان، در ظرف چند سالى، به زودى پيروز خواهند گرديد. در (جنگی که به) نزدیکترین زمین

function. (سپس به فرعون) گفتند: «(کار) او و برادرش را به تأخیر انداز، و جمع‌آوری‌کنندگان را به همه شهرها بفرست... گفتند: [كار] او و برادرش را به تأخير انداز،

تحريفى رخ نداده است پاسخ به دو دليل ديگر قائلين به تحريف : استبعاد عقلى عدم تحريف و روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از

همه برای وصول به این هدف است. و بعد گفتند: «با توجه به این اوضاع و احوال عقیده شما در باره او چیست؟» (فَما ذا تَأْمُرُونَ). تفسیر آیات ۱- به قدرت رساندن

۱۰۵،سوره نحل اشاره به احتمام شديد در اسلام به اصلاح وضع جامعه اشاره به معنا و اقسام دوگانه عدل (فردى و اجتماعى ) بيان اينكه امر به عدل در ((ان الله ياءمر

بیشتر اعتقاداتشان جلوگیری به عمل آورند اما چه تلاش بیهوده‌ای؟! تفسیر آیات ۱ - رفتن سران شرک و کفر از حضور پیامبر(ص) و تحریک دیگران به پراکنده شدن از اطراف آن

تواند داد؟ فرعون باز گفت: جز آن که رأی (به قتل موسی) دادم رأی دیگر نمی‌دهم (و جز این صلاح نمی‌دانم) و شما را جز به راه صواب دلالت نمی‌کنم. ای قوم من! امروز

آتش‌] انداختم و نفس من اين گونه برايم بياراست گفت: «به چيزى كه [ديگران‌] به آن پى نبردند، پى بردم، و به قدر مشتى از رد پاى فرستاده [خدا، جبرئيل‌] برداشتم

مخفیانه و درگوشی با هم به سخن پرداختند. پس ساحران میان خود، درباره‌ی کارشان به تبادل رأی برخاستند و نجوا(شان) را پنهان کردند. پس ستیزه کردند کارشان را

«كَلَّا» يا به معناى نفى گذشته است يعنى اين گونه نيست كه انسان به ياد گذشته خود باشد كه خداوند او را آفريد و به او آموخت، پس بنده او باشد، بلكه به جاى بندگى

می دهید؟ مى‌خواهد به جادوى خود شما را از سرزمينتان بيرون كند. چه رأى مى‌دهيد؟ می‌خواهد شما را با جادویش از سرزمینتان آواره کند، تا رأی شما چه باشد مى‌خواهد

مال فراوان به عزم سفر از مکه بیرون مى آمدند. پیامبر اسلام به اصحاب دستور داد که براى مقابله با آنان آماده گردند و به آن‌ها فرمود: خداوند به ما وعده پیروزى

و نسبت به شما از هر کس مهربانتر، برای تحمیل افکار خود به او فشار نیاورید که این به زیان شماست. در دنباله آیه به یکی دیگر از مواهب بزرگ الهی به مؤمنان اشاره

مال فراوان به عزم سفر از مکه بیرون مى آمدند. پیامبر اسلام به اصحاب دستور داد که براى مقابله با آنان آماده گردند و به آن‌ها فرمود: خداوند به ما وعده پیروزى

مى شود، یا به خاطر از غفلت بیرون آوردن منادا است و یا به خاطر خطیر بودن ندا، چون درباره پیامبر(ص) غفلت، صادق نیست، به خصوص با توجه به این که از او به «النبىّ»

«خوض» به معناى كندوكاو وگفتگو به قصد تمسخر و تحقير است، نه براى فهم و درك حقيقت. «1» «بَعْدَ الذِّكْرى‌» ممكن است به معناى تذكّر دادن ديگرى، يا به معناى

يابم. آن‌گاه که آتشی مشاهده کرد و به اهل بیت خود (که در بیابان سرد به آتش محتاج بودند) گفت: اندکی مکث کنید که از دور آتشی به چشم دیدم، باشد که یا پاره‌ای از

نمى‌خواهم نسبت به آنچه شما را از آن نهى مى‌كنم، خود مخالفت كنم (ومرتكب آن شوم). من به جز اصلاح به مقدار توانم، خواسته‌ى ديگرى ندارم و جز به لطف خداوند، توفيقى

«أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً»: کسی که رأی او دادگرانه‌تر و به واقعیّت نزدیکتر است. مراد از ترجیح سخن گوینده دوم این نیست که او به صداقت و راستی نزدیکتر است؛ بلکه

مى‌خوانند پروردگار خود را به نماز و دعا و ثنا و راز و نياز، خَوْفاً وَ طَمَعاً: به جهت ترس از غضب الهى و اميد به رحمت سبحانى. اكثر مفسرين و به روايت حضرت باقر و

عامه. البرهان فی تفسیر القرآن طى تفسیر آیات مذکور سوره شعراء. تفسیر روض الجنان از خاصه. کتاب تاریخ الخلفاء از عبدالرحمن سیوطى از عامه. تفسیر ابن ابى حاتم و

محمد(ص) ۳ ; خیانت به محمد(ص) ۵ در تفسیر برهان به نقل از تفسیر على بن ابراهیم این قضیه به طور مفصل ترى بیان گردیده است و نیز در تفسیر ابن ابى‌حاتم با مختصر

ایمان: آثار ایمان به خدا ۳، ۷; ایمان به توحید ۲۱; ایمان به خدا ۱۷; ایمان به ربوبیت خدا ۳; ایمان به رحمت خدا ۳; ایمان به صفات خدا ۷; ایمان به مالکیت خدا ۳;

زَاغَ»: منحرف نشد. به چپ و راست نگرائید. به خطا نرفت. «مَا طَغی»: فراتر نرفت. جز به چیزی ننگریست که می‌بایست بنگرد و ببیند. یعنی درست به چیزی نگاه کرد که

من و رضا به آنچه قسمت کرده‌ام نیست، ای محمّد! آنها که به خاطر من یکدیگر را دوست دارند محبتم شامل حال آنهاست، و کسانی که به خاطر من مهربانند، و به خاطر من

ببینند نه به آنها تخفیف عذاب داده می‌شود و نه مهلت» (وَ إِذا رَأَی الَّذِینَ ظَلَمُوا الْعَذابَ فَلا یُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ). تفسیر آیات

الْمَأْوی). «جنّة المأوی» به معنی بهشتی است که محل سکونت است و منظور از آن بهشت برزخی است که ارواح شهدا و مؤمنان موقتا به آنجا می‌روند. تفسیر آیات ۱ - «جنة المأوى»،

مایغشى) ۲ - تأثیر حضور جبرئیل بر «سدرة المنتهى»، به هنگام نشان دادن خود به پیامبر(ص) (إذ یغشى السدرة مایغشى) به کار رفتن واژه «إذ» نشان مى دهد که «سدرة المنتهى»،

با پیروزی کامل به مدینه مراجعت کردند. تفسیر: این آیه در حقیقت بیان نمونه‌ای است از آنچه در آیات قبل گذشت و به کافران هشدار می‌دهد که به اموال و ثروت و

را دانستید «به من خبر دهید آیا بتهای لات و عزی ...» (أَ فَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّی). تفسیر آیات ۱ - سرزنش مشرکان مکه از سوى خداوند، به خاطر پرستش

مى‏باشد، اصل قرء به معنى وقت معلوم است لذا به طهر وحيض اطلاق شده زيرا هر يكى را وقتى هست. ايضاً در نهايه نقل شده كه رسول خدا«صلى الله عليه واله»به زنى فرمود:«دَعِى

موظف به پاسخگویی او هستند. این برنامه مثبت و سازنده به ظالمان هشدار می‌دهد که اگر دست به ستم بیالایند مؤمنان ساکت نمی‌نشینند، و در برابر آنها به پا می‌خیزند،

مى‏باشد، اصل قرء به معنى وقت معلوم است لذا به طهر وحيض اطلاق شده زيرا هر يكى را وقتى هست. ايضاً در نهايه نقل شده كه رسول خدا«صلى الله عليه واله»به زنى فرمود:«دَعِى

امر باطل نشد. نكته: تسميه آن حضرت به صاحب، به جهت آنست كه مأمور به مصاحبت مشركان به جهت رسانيدن دعوت به حق بود. اعجاز: مفسرين نقل نموده چون اين سوره فرود

فرمود: حفظ كنيد اموال و فروج خود راى به تلاوت سوره نور، و حفظ كنيد زنان خود راى به آن. پس بدرستى كه هر كه بخواند آن راى در هر شب يا در هر روز، زنا نكند

را از کسى به دیگرى منتقل مى کند; و اطلاق «تعبیر خواب» بر تفسیر محتواى آن به خاطر این است که، انسان را از ظاهر به باطن آن منتقل مى سازد. و به همین مناسبت،

مسخر خداوند است ، غرور به خاطر تمايل قلب به صلاح و تقوا، و ياءس و نوميدى از عدم اقبال قلب به خيرات و صالحات بى مورد است اشاره به اينكه آيه شريفه : (( ان

مقام بر آنان به فضل خدا و نعمت الهی حاصل گردید و خدا (به احوال بندگان) دانا و (به صلاح نظام عالم) آگاه است. [این محبت و ناخوشایندی نسبت به حق و باطل] عطیه

انسانيت و خويشتن دارى و ايمان آن جناب است به طور تفصيل به عنوان احسن القصص در سوره‏اى به نام آن حضرت ذكر شده و خداوند به شرح حال او بيشتر اعتنا فرموده است. دقت

ارتباط با پاسخ موس عليه السّلام به فرعون و بيان فساد گفتار بعضىمفسرين در اين زمينه جواب دوم موسى عليه السّلام به فرعون به سؤال فرعون از حقيقت رب العالمين :

انسانيت و خويشتن دارى و ايمان آن جناب است به طور تفصيل به عنوان احسن القصص در سوره‏اى به نام آن حضرت ذكر شده و خداوند به شرح حال او بيشتر اعتنا فرموده است. دقت

مراد از بت شكستن است و ضمير «له» به عمل بر مى‏گردد: يعنى راى آن كار (بت شكنى و اهانت به خدايان) قانون مخصوصى (سوزاندن به آتش) جعل كنيد پس او را درآتش اندازيد

، مانند مالكيت انسان است نسبت به قوا و افعالش . (( ملكوت )) همان وجود اشياء است به لحاظ انتسابشان به خدا و رؤ يت ملكوت به معناىديدن خدا است با ديدن اشياء

گردآورندگان را به شهرها بفرست، آنها به فرعون گفتند: او و برادرش را زمانی باز دار و افرادی را برای جمع کردن مردم در شهرها بفرست. گفتند: کار او و برادرش را به تأخیر

و مى‌رساند هر ذى حقى را به حقش، مؤمن و مطيع را به درجات و ثواب، كافر و عاصى را به دركات و عقاب. 2- آنكه وعده فرموده مظلوم را به دادرسى از ظالم و انتقام

مى‌شود، نيست. «هَوى‌» به معناى تمايل به سقوط است و هواى نفس، همان خواسته‌هايى است كه انسان را به سقوط مى‌كشاند. «ضَلَّ» به معناى انحراف از مسير مستقيم

مى‌شود، نيست. «هَوى‌» به معناى تمايل به سقوط است و هواى نفس، همان خواسته‌هايى است كه انسان را به سقوط مى‌كشاند. «ضَلَّ» به معناى انحراف از مسير مستقيم

function. سوگند به ستاره هنگامی که افول می‌کند، سوگند به [آن‌] ستاره وقتى كه فرو افتد سوگند به اختر [= قرآن‌] چون فرود مى‌آيد، قسم به ستاره چون فرود آید

است که به معناى گذشتن از حالى به حال دیگر، یا از جایى به جاى دیگر است، و به اشک چشم «عَبْرَة» (بر وزن حسرت) مى گویند; زیرا از چشم عبور مى کند و به کلمات

است نه به معنى حكومت. 6- آنانكه آيات خدا و راههاى هدايت را كتمان كرده و مخفى مى‏دارند. [بقره:159].اينان در كتمان حق هم به خدا خيانت كرده‏اند و همه به مردم

ارشاد مردم ميان غنى و نابينا فرق گذاشته و به نابينا با آن كه در صدد اخذ حكم و عمل به آن بوده اعتنا نشده و به غنى اعتنا شده است. درباره نزول آيات در مجمع

آثار جهل به خدا ۶; استخفاف خدا ۵; اسناد جاهلانه به خدا ۶; انتساب دختر به خدا ۲، ۷; بى منطقى انتساب دختر به خدا ۴ دختر: ارزش دختر ۳ عقیده: عقیده به ربوبیت

ارشاد مردم ميان غنى و نابينا فرق گذاشته و به نابينا با آن كه در صدد اخذ حكم و عمل به آن بوده اعتنا نشده و به غنى اعتنا شده است. درباره نزول آيات در مجمع

۴۷۸- ، ح ۲۳۳ ; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۳۶۷، ح ۱ ; تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۲۴۱، ح ۱۲۶. کافى، ج ۶، ص ۱۴۷، ح ۴ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۴۷۸- ، ح ۲۳۵. تفسیر تبیان، ج ۳، ص

مشورت به رأى ما توجّه نشد و در شهر سنگر نگرفتند. «1». تفسير نمونه. جلد 1 - صفحه 598 3. ايراد به اينكه چرا پيامبر اجازه نداد يهوديانِ هم پيمان، به آنان كمك

كذب او معلوم، و به مجرد اخبار او مبادرت به عمل مكنيد. أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ: به جهت كراهت آنكه برسانيد مكروهى را به گروهى به نادانى در مال و

معاشرت: نقش آداب معاشرت ۶ کتاب ربیع الابرار از زمخشرى. تفسیر مجمع البیان. تفسیر ابوحمزه ثمالى. تفسیر کشف الاسرار. الدرّالمنثور، ج ۷، ص ۵۵۳.

أَ فَرَأَیْتُمْ ما کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ). ج3، ص376 تفسیر آیات ۱ - اقدام ابراهیم(ع) به سرزنش قوم خود، به خاطر پرستش کورکورانه بت ها (قال أفرءیتم ما کنتم تعبدون)

بود كه ميمنه لشگر به زبير بن عوام، و ميسره را به مقداد بن اسود، و قلب را به حمزه سپرد، و لوا را به امير المؤمنين عليه السّلام داده به ملازمت خود آن سرور

مطلق و گرامى ساختن به فضل عام و كرم تام خود هر كه را كه مستحق آن باشد از انبياء و اولياء و ساير اتقيا. بيان: تسميه ذات سبحانى به وجه به اعتبار آنست كه جميع

اسم است (اسم فاعل) به جاى مصدر آيد. در آيه [علق:16]. نسبت كذب به ناصيه داده شده و آن اسم فاعل و يا مصدر به معنى فاعل است. كِذّاب: (به كسر قاف) مصدر باب

شد، يكى در مدينه ماند، يكى را به مكه، يكى را به شام، يكى را به كوفه، يكى را به بصره و به قولی یکی را به یمن و يكى را به بحرين فرستادند و اين نسخه‏ها را

كه در بالا تفسير كرده ايم مربوط تفسير نمونه جلد ۱۴ صفحه ۴۸۱ به آيه قبل دانسته اند ولى بعضى آن را مرتبط به جمله بعد مى دانند كه چندان صحيح به نظر نمى رسد

با اتكاى به قدرت شيطانى خود مؤ منان راستين را متهم به تمام تفسير نمونه جلد ۹ صفحه ۸۰ اين موضوعات مى كنند و به صورت تكرار تاريخ همان عناوين را به مخالفان

(باران را به امر حق) به دوش گیرند (تا به هر جا مأمورند فرو بارند). سوگند به ابرهایی که بار سنگین باران را با خود [به نواحی مختلف] حمل می کنند. سوگند به ابرهاى

function. و سوگند به کشتیهایی که به آسانی به حرکت درمی‌آیند، و قسم به كشتى‌ها كه به آسانى روانند و سبك سيران، قسم به کشتی‌ها که آسان (به روی آب) روان شوند

«ذارية» به معناى بادهاى شديد، از «ذرو» به معناى پاشيدن و پراكندن است. «وقر» به معناى بار سنگين و مراد از آن در اينجا ابرهاى پرباران مى‌باشد. «جاريات» به معناى

«از دیدگاه من، به عذرى قابل قبول جهت ترک مصاحبت دست یافتى.». این جمله، به قرینه «قد»، مربوط به «إن سألتک...» نیست، بلکه اعتراف موسى(ع) به این است ترک مصاحبت

نسبت به اعمال آنهاست و هم نسبت به جزای آنها، و این دو در حقیقت دو رکن قضاوت کامل و عادلانه است. تفسیر آیات ۱ - خداوند، داراى آگاهى کامل و دقیق به آینده

مِنْ زَوْجِها: بانت» ايضاً به معنى طلاق دادن (كنار كردن زوجه) آمدهدر جوامع الجامع فرموده: طلاق به معنى تطليق است مثل كلام و سلام به معنى تكليم و تسليم. آيه

تخرج...» اشاره به زمان خاصى باشد که پیامبر(ص) به طور معمول از خانه به مسجد مى آمد تا به کارها رسیدگى کند. ۴ - تعلیم ادب از سوى خداوند، به اعراب در معاشرت

«صمد» دو ریشه اصلى دارد: یکى به معناى «قصد» است، و دیگرى به معناى «صلابت و استحکام» و این که به خداوند متعال «صمد» گفته مى شود، به خاطر این است که، بندگانش

آيات ۴۸ - ۶۵ سوره «يس» استهزاء كفار در مقام انكار معاد، و پاسخ خداوند به آن ها تفسیر سخن تعجب انگیز کافران، بعد از برپایی رستاخيز امروز، خودِ اعمالتان، جزای

«ذارية» به معناى بادهاى شديد، از «ذرو» به معناى پاشيدن و پراكندن است. «وقر» به معناى بار سنگين و مراد از آن در اينجا ابرهاى پرباران مى‌باشد. «جاريات» به معناى

سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى

function. سوگند به بادهایی که (ابرها را) به حرکت درمی‌آورند، سوگند به بادهايى كه ابر و خاك را مى‌پراكنند سوگند به بادهاى ذره‌افشان، قسم به نفس بادهای عالم

است. و سوگند به آسمان که داری اعتدال و زیبایی و آراستگی است؛ و سوگند به آسمان كه آراسته به ستارگان است، و سوگند به آسمان تو بر تو و سوگند به آسمان داراى

می‌گردند» (وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یَوْمَئِذٍ یَتَفَرَّقُونَ). تفسیر آیات ۱ - میان مشرکان به هنگام بر پایى قیامت تفرقه و جدایى مى افتد. (و یوم تقوم الساعة

ودیعه‌های الهی است که باید آن را به اهلش سپرد. تفسیر آیات ۱ - دستیابى به رستگارى اخروى، در گرو داشتن خصلت امانت دارى و پایبندى به عهد و پیمان (قدأفلح المؤمنون

نصر به همزه قرائت و بقيه بى‌همزه. «1» اوّلى از بدء به معنى الابتداء، يعنى ما كه به اول رأى انديشه مى‌كنيم چنين مى‌بينيم و مى‌دانيم. دومى از بدا به معنى

در (1) به خواست خدا شرح بیشتر در باره آفرینش «جن» و خصوصیات این مخلوق در تفسیر سوره جن خواهد آمد. ج5، ص54 نقطه‌ای غروب می‌کند، و به این ترتیب به تعداد روزهای

از او به هزيمت به جهت ترس سرايت بيمارى او به ايشان، مُدْبِرِينَ‌: در حالتى كه پشت كنندگان بودند، يعنى او را تنها گذاشته روى به صحرا نهادند. چون به عيدگاه

كه ملكوت همه چيز به دست اوست. (بنابراين كلمه‌ى ملكوت به معناى قدرت مطلقه بر هستى است) كلمات‌ «يُجِيرُ» و «يُجارُ» از ريشه‌ى «جوار» به معناى همسايگى است

تَسْتَعْجِلُونَ «14» ترجمه‌ سوگند به پراكنده‌كنندگان پراكنده كردنى‌ پس به حمل- كنندگان بار گران را پس به روندگان بآسانى‌ پس به قسمت‌كنندگان كار را همانا آنچه

و چه استفهامى (به تقدیر همزه)، مراد از آن توبیخ است و ضمیر «له» به قرینه حرف لام - که براى ربط «آمن» به غیر خداوند به کار مى رود - و به تناسب ضمیر «إنّه»

واله» و به زبان آن حضرت نسخ و تحريم شده است، امّا شيعه به پيروى از اهل بيت عليهم السلام عقيده دارند كه اين حكم نسخ نشده و تا روز قيامت خواهد ماند قول به تحريم

زكات است. «5» سنگدلى انسان به جائى مى‌رسد كه: نسبت به سخت‌ترين نوع فقر كه مسكين است. نسبت به ضرورى‌ترين نياز كه خوراك است. آن هم به مقدار مصرف نه ذخيره. نه

إِلى‌ آلِهَتِهِمْ‌: پس به پنهانى ميل كرد بسوى خدايان ايشان، يعنى بتان كه به زعم آنان خدايان بودند. چون به بتخانه آمد، بتان را ديد به انواع حلى آراسته و اطعمه

دهن بسته هستید! (ما لَکُمْ لا تَنْطِقُونَ). تفسیر آیات ۱ - استهزاى معبودهاى مشرکان از سوى ابراهیم(ع)، با توجه به ناتوانى آنها از سخن و گفتوگو (ما لکم لاتنطقون)

ناپایدارى زندگى دنیایى، هشدارى به انسان ها در فریفته نشدن به آن (کلّ من علیها فان) انسان: تذکر به انسان ۲; هشدار به انسان ۳ دنیاطلبى: اجتناب از دنیاطلبى ۳ ذکر:

منیب) انابه به درگاه خداوند، به معناى رجوع کردن به اوست. ۴- بردبارى ابراهیم(ع) و تأسفش بر مشکلات مردم و اعتقاد راسخش به خداوند، برانگیزنده او به شفاعت درباره

انتقالی تحت چه عواملی به وجود آمد؟ اینها مسائلی است که از علم و دانش ما مخفی است، و تنها خدا می‌داند و بس. تفسیر آیات ۱ - انسان، آفریده شده به اراده خداوند از

هرگز به ما اجازه نمی‌دهد که این حقایق را انکار کنیم یا نادیده بگیریم، بعد از آن که از طریق وحی اثبات گردد، هر چند علم به آن راهی نیابد «1». تفسیر آیات

آفرینش خویش به منظور پى بردن به پروردگار هستى (خلق الإنسن ... فبأىّ ءالآء ربّکما تکذّبان) تثنیه آمدن «کما» و«تکذّبان»، ظاهراً به خاطر توجه خطاب به جن و انس

و در تفسیر جامع البیان از طریق ابن ابى‌طلحة از ابن عباس روایت گردیده است. صاحب مجمع البیان بنا به روایت از ابن عباس چنین افزوده و گوید: یهودیان به رسول

نرمى در سخن با محمد(ص) ۱ کتاب ربیع الابرار از زمخشرى. تفسیر مجمع البیان. تفسیر ابوحمزه ثمالى. تفسیر کشف الاسرار.

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات قالَ

«غائبة» به هر امر بسیار مخفى گفته مى شود; زیرا «تاء» در آن براى مبالغه است. ۲ - علم الهى به اسرار و اعمال آدمیان، تنها گوشه اى از علم گسترده او به امور پنهان

كه ملكوت همه چيز به دست اوست. (بنابراين كلمه‌ى ملكوت به معناى قدرت مطلقه بر هستى است) كلمات‌ «يُجِيرُ» و «يُجارُ» از ريشه‌ى «جوار» به معناى همسايگى است

«مَرَجَ» به معناى رها ساختن است و «بَرْزَخٌ» به حدّ فاصل ميان دو چيز گفته مى‌شود. «لؤلؤ» به معناى مرواريدى است كه درون صدف پرورش يابد و «مرجان»، هم به مرواريدهاى

«مَرَجَ» به معناى رها ساختن است و «بَرْزَخٌ» به حدّ فاصل ميان دو چيز گفته مى‌شود. «لؤلؤ» به معناى مرواريدى است كه درون صدف پرورش يابد و «مرجان»، هم به مرواريدهاى

بزرگوار ما مختصراً به اين موضوع اشاره نموده ولى به عنوان شأن و نزول نياورده است. Tabber requires Javascript to function. تفسیر آیات تفسیر آیات «143» وَ لَقَدْ

ناتوان از صعود کامل به تمامى آسمان ها و دستیابى به همه حقایق عالم (فلیرتقوا فى الأسبب) «سبب» (مفرد «أسباب») به معناى ریسمانى است که به وسیله آن فرد از درخت

اراده نسبت به تدبير امورات، «1». تفسير صافى، ج 2، ص 147 به نقل از معانى الاخبار شيخ صدوق، چاپ سعيد مشهد. جلد 9 - صفحه 172 فردانيت علم هر يك به غيب و شهود،

اسلام به گوش آنها رسيده، ولى آن را رها كرده و به سراغ ديگر مكاتب رفته‌اند. اين افراد در قيامت زيانكارند و دين آنها مورد پذيرش نيست. با توجّه به آيه‌ى 81،

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات قالُوا

پیام الهى به انسانها بود و نه اجبار مردمان به پذیرش آن پیام. (فإنما علیک البلغ المبین) حصر در آیه فوق (فإنما علیک ...) حصر اضافى بوده و نسبت به اجبار و اکراه

function. و او را به سوی جمعیّت یکصد هزار نفری -یا بیشتر- فرستادیم! و او را به سوى صد هزار نفر يا بيشتر [به پيامبرى‌] فرستاديم و او را به سوى يكصدهزار [نفر

آمدند و به یکدیگر مى گفتند، درباره این آیه چگونه باید رفتار کنیم؟ اگر نسبت به آن کافر گردیم مانند آنست که نسبت به سایر آیات کافر شویم و اگر نسبت به آن ایمان

مهمّی است که در بالا آمد. تفسیر آیات ۱ - ارائه معجزه عصا و یدبیضا به موسى(ع) در وادى طوى، به جهت نمایاندن برخى معجزات بزرگ الهى به آن حضرت بود. (لنریک من

(و قوم او) را به خشکسالی و کمبود میوه‌ها گرفتار کردیم، شاید متذکر گردند! و به راستى فرعونيان را به خشكسالى و كاهش محصولات دچار كرديم تا به خود آيند و در

پروردگارت به تو وحی شده است. هیچ خدائی جز او وجود ندارد. به مشرکان اعتناء مکن (و دشمنانگیِ آنان و سخنان ایشان را ناچیز انگار). از آنچه از پروردگارت به تو وحی

گزیده‌ام، پس اکنون به آنچه به تو وحی می‌شود گوش فرا ده»! (وَ أَنَا اخْتَرْتُکَ فَاسْتَمِعْ لِما یُوحی). تفسیر آیات ۱ - خداوند، موسى(ع) را به پیامبرى برگزید

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات فَجَعَلَهُمْ

خدا! تفسیر آیات ۱- پیامبر(ص) به کافران لجوج هشدار داد که آینده اى ناخوشایند (هلاکت در دنیا و عذاب در آخرت) در پیش خواهند داشت. وانتظروا با توجه به آیات

را تکذیب می‌کنید و انکار می‌نمائید؟! پس به کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان (همان و او را) تکذیب می‌کنید؟ پس آیا به کدامین نعمتهای پروردگار شما (ای دو کس)

پيش از اين به ابراهيم نيروى شناختش را عطا كرديم و به او آگاه بوديم. و به راستی پیشاپیش به ابراهیم رهیافتی که سزاوارش بود بخشیدیم، و به آن آگاه بودیم‌ و

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات قالُوا

را سخت در فکر فرو برد، لحظه‌ای به گذشته تاریک خود اندیشیدند، و چه خوب است که انسان هنگامی که به اشتباه خود پی برد فورا به فکر اصلاح و جبران بیفتد، همان

الايمان يعنى: صبر در ناملايمات نسبت به ايمان به منزله سر باشد نسبت به بدن، چنانچه هرگاه سر برود جسد هم مى‌رود، همچنين به رفتن صبر، ايمان هم خواهد رفت. ركن

وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ). تفسیر آیات ۱ - فرمان الهى به پیامبر اسلام (ص)، مبنى بر اظهار ایمان خود و امّتش به خداوند و به آنچه بر او و انبیاى پیشین نازل

ناراحت کننده. تفسیر آیات ۱ - اقامت موسى در مدین تا پایان مدت قراردادش با شعیب(ع) (فلمّا قضى موسى الأجل) «قضاء» (مصدر «قضى») به معناى تمام کردن و به پایان رساندن

ائتونى به ... فلما کلّمه) اتصال جمله «فلما کلّمه» به «ائتونى به» و نیاوردن مطالبى نظیر رساندن فرمان پادشاه به یوسف(ع) ، اعلام نتیجه محاکمه زنان به وى و.

سوگند به فرشتگانی که کارها را تقسیم می‌کنند، و سوگند به [فرشتگان‌] تقسيم كننده‌ى كار و تقسيم‌كنندگان كار[ها]، قسم به فرشتگان که کار جهانیان را (به اذن خدا)

رمضان شراب خورد. به دستور امام، هشتاد ضربه تازيانه به او زدند وبيست ضربه نيز به خاطر ارتكاب گناه در ماه رمضان اضافه زدند. او ناراحت شد و به معاويه پيوست و

امّا او را متّهم به ناپاكى كردند، در ميان مردان نيز كسى به پاكى يوسف يافت نمى‌شد، به او هم نسبت نارواى زنا دادند. امّا خداوند در هردو مورد به بهترين وجه پاكى

السِّلْمِ کَآفَّةً»: جملگی به صلح گردن نهید. جملگی به اسلام درآئید و با تمام وجود بدان بگروید. اسلام را به تمام و کمال بپذیرید. به شریعت واحده همگانی اسلام

آن قطره به آسمان، اشاره به آنكه به آسمان عروج كند. و آن قطره در زمين، اشاره به آنكه در زمين مدفون شود. و آن قطره‌اى كه انداخت به دريا، اشاره به آنكه علم

(فرعون) به گروهی که اطراف او بودند گفت: «این ساحر آگاه و ماهری است! |فرعون به سران قومش كه اطراف او بودند گفت: واقعا اين ساحرى بسيار داناست [فرعون‌] به سرانى

آورد. سپس به خانواده‌اش روی کرد، آنگاه گوساله‌ای فربه [و بریان‌] به میان آورد پس پنهانى به نزد خانواده خود رفت و گوساله فربهى- بريان شده- بياورد. به دنبال

اعلام فرمود او را به وحى كه بزودى امتحان فرمايد او را به مرض در آينده و علامت آن را به ستاره معين يا به طلوع يا به افول يا اقتران كوكبى به كوكبى مخصوص، چون

که شما هر چه بتوانید به زشتکاری و معصیت خدا بپردازید ما هم به کار اطاعت مشغول خواهیم بود. و به کسانی که ایمان نمی آورند، بگو: به اندازه قدرتتان عمل کنید،

نیایش انسان به درگاه الهى، مشروط به عبادت به دور از شرک و خالصانه او است. (فادعوا اللّه مخلصین له الدین) برداشت یاد شده از توصیه خداوند به اخلاص در عبادت

رسوم عید به صحرا روید و از بتخانه) روی گردانید. سوگند به خدا پس از آنکه [به بتخانه] پشت کردید و رفتید، درباره بت هایتان تدبیری خواهم کرد. و به خدا سوگند

است! |امروز هر كسى به [موجب‌] آنچه انجام داده است جزا داده مى‌شود. امروز هيچ ستمى نيست و خدا زود به حساب‌ها مى‌رسد امروز هر كسى به [موجب‌] آنچه انجام داده

هستی تنها خدا می‌داند به غیر او تکیه نخواهد کرد. تفسیر آیات ۱- خداوند به «موسى(ع)» کتاب آسمانى (تورات) اعطا کرد تا بنى اسرائیل به وسیله آن هدایت شوند. (و

فتوت، يا به شرف نبوت، يا به فرط طاعت و عبادت، يا به صفت خلت يا به عمارت يا به شرف نبوت، يا به فرط طاعت و عبادت، يا به صفت خلت يا به عمارت كعبه. وَ إِنَّهُ

سپس به خدا نزدیک شد؛ پس به او درآویخت و نزدیکتر شد. پس (فاصله‌اش) به قدر (اتصال) دو (انتهای) کمان یا نزدیکتر از آن بود. پس (همان خدای شدیدالقوا) به بنده‌اش

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات قالُوا

قرار مى دهند و به آن دل مى بندند، و بر آن تکیه مى کنند و آخرین آرزویشان، وصول به آن است، اما اگر مواهب این جهان مادى وسیله اى براى وصول به ارزشهاى والاى

(( نزغ شيطان (( پناه بردن به خدا از شر شيطان امر به ذكر خداى تعالى با (( تضرع (( و (( خيفه (( و در صبح و شام قرب به خدا فقط به وسيله ياد و ذكر او حاصل مى

آخرت و فوز به سعادت جنّت را، غافل نسازد از آنكه عمر عزيز گرانبها به غفلت گذرد. و نشستن شخص به فراغت و عدم شغل او به امرى يا اشتغال او به چيزى كه در آن فايده

«2». تفسير منهج الصادقين، ج 6، ص 462 به نقل از عياشى. چاپ كتابفروشى اسلاميّه و نيز در بحار الانوار (چ جديد) ج 8، باب الشفاعة ص 43، روايت 15 به نقل از

۶ هلاکت: عوامل هلاکت ۱۱ کتاب ربیع الابرار از زمخشرى. تفسیر مجمع البیان. تفسیر ابوحمزه ثمالى. تفسیر کشف الاسرار.

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات إِذْ

براى پرهیز از گمراهى به عنوان ضرر، باید به احتمال منتهى به آن اعتنا کرد. ۸ - نزول قرآن از جانب خداوند، احتمالى شایان توجه و بى اعتنایى به آن کج روى از فطرت

هميشه منظور نظر او به چيزى است كه روى به آن آورده و تفكر او در آنچه توجه به آن كرده، چون اهل عناد و انكار نظر در آيات توحيد نمى‌كنند و به آن متعظ نشوند، لذا

است كه به خاطر نزديكى بدنشان به زمين، به منزله فرش هستند، يا اينكه از پشم و كرك و موى آنها فرش مى‌بافند. بيشتر مفسّران، كلمه‌ى‌ «حَمُولَةً» را به معناى

گرفتار مجازات الهی به خاطر عدم انجام این فرائض باشند. آیه نازل شد و این موضوع را نفی کرد. تفسیر: مجازات پس از تبیین- این آیه اشاره به یک قانون کلی و عمومی

نزد تمام مردمان، و به كلى نااميد شوند از رستگارى و نجات. وَ لا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ‌: و نه ايشان مطالب شوند به استرضاء، يعنى نگويند به آنها كه شما خداى تعالى

برخى از مفسران است که «حکم» را به مقام نبوت و «علم» را به دانش شریعت ، تفسیر کرده اند. ۷- رسیدن به مقام نبوت ، مشروط به داشتن زمینه و صلاحیّت است. (و لما

طرفین به داوری می‌پردازیم) و معبودهایشان می‌گویند: شما ما را نپرستیده‌اید (بلکه به وسوسه‌ی اهریمن و به سخن دل گوش فرا داده‌اید و مجسّمه‌ی ما را به خاطر

داستانبشارت دادن ملائكه به ابراهيم است به ولادت اسحاق و يعقوب ، نه ولادتاسماعيل . سبب و علت مجادله ابراهيم (ع ) با ملائكه تفسیر آیات يا إِبْراهِيمُ أَعْرِضْ

گفت: يا على به سلامت بازگرد، هنوز تو را وقت ميدان و نبرد با مردان نرسيده، به سابقه پدرت دوست ندارم تو را بكشم، ندانم پسر عمت به چه ايمنى تو را به جنگ من فرستاده

آن روز) نه از ستم و كاستى (در پاداشش) نترسد. كلمه «هضم» به معناى كم شدن است و شايد از آن روى به جذب غذا در بدن «هضم» مى‌گويند كه ظاهراً غذا كم مى‌شود و

با زبان حال به آن پاسخ می‌گویند، یعنی به هر جا بنگری آثار حاکمیت او نمایان است و بر هر چه نگاه کنی نشانه‌های قاهریت او در آن ظاهر است. به زمزمه هر ذره‌ای

«تأويل» به معناى ارجاع و بازگشت دادن است و به هركارى كه به هدف برسد يا پرده از جلد 5 - صفحه 209 اسرارى بردارد گفته مى‌شود. جدايىِ خضر از موسى به پيشنهاد

)) رواياتى در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر اشاره به اينكه تجسم شيطان در صورتهاى انسانى ، امر محالى نيست تا استعباد شود تفسیر آیات وَ إِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ

چیزى و گواهى به آن داد) به کار مى رود. برداشت یاد شده مبتنى بر معناى نخست است. «زور» نیز به معناى دروغ و باطل است. ۲ - حضور در مجالسى که به باطل و دروغ پردازى

ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند بحث روايتى چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد تفسیر آیات قالَ

سخن ديگرى از صاحب المنار و اشكال وارد بر آن اشاره به فرق بين ميل به ظالمين و مصاديق مباشرت در ظلم امر به نماز و صبر كه مهمترين عبادات و اخلاقيات هستند معناى

اين آيات شريفه كه به هفت داستان از انبياء و آزمايش شده امم ايشان اشاره دارد توضيح سخن ابراهيم (عليه السلام ) به قوم خود در مقام دعوت به توحيد و عبادت خدا

مُشاکله به کار رفته است که اتّفاق در لفظ و اختلاف در معنی است. مثلاً در شعر زیر، «ظلم»، در مصرع اوّل، به معنی ستم، و در مصرع دوم، به معنی پاداش به کار رفته

مشغولند به عبادت، پس فرزند آدم هر آينه به طريق اولى بايد كه شب و روز به عبادت اشتغال، و اظهار عبوديت را نسبت به معبود خود بنمايد. اين تعريض است به مشركان

دادیم. و به راستی به موسی کتاب دادیم، و برادرش هارون را همراه او دستیار و کمک قرار دادیم. به موسى كتاب داديم و برادرش هارون را مددكارش ساختيم. و به راستی

تكاليف ائمه به فرمان الهيه در سلوك با جائرين براى حفظ دين و متدينين: زمانى به مجاهده و مدافعه، و گاهى به مداهنه و مصالحه، و وقتى به تقيه، و زمانى به غيبت؛ و

با ما به گفتگو و التماس در آمد. پس هنگامی که ترس و دلهره از ابراهیم برطرف شد و آن مژده به او رسید، با ما درباره قوم لوط [به قصد دفع عذاب از آنان] به گفتگو

صفحه 336 اما قبل از نبوت به جهت آنكه مجرم به جنايتى در دستگاه دنيوى از شئون امارت و صدارت، محروم و ممنوع مى‌باشد، چه برسد به رياست دينى و خلافت الهى. اما

«عَنَتِ» از «عنوة» به معناى ذلّت در برابر قهر و سلطه است، و «قيوم» به كسى گفته‌ «1». تأويل الايات، 304. جلد 5 - صفحه 392 مى‌شود كه قائم به ذات خود و حافظ همه

ايقاعات و سياسات و احكام و مواعظ به نحو اتمّ و اكمل تا انقراض عالم كه در هيچ زمانى و در هيچ قسمتى محتاج به چيز ديگرى نيستند، لذا به لسان استفهام تقريرى فرمايد:

مدعوّ به، غير آن حضرت و مثل او باشد. 2- آنكه در اين آيه كه حضرت، مأمور به مباهله شد، به موجب‌ «أَبْنائِنا» حضرات حسنين عليها السّلام را طلبيد، و به موجب‌

رسول خدا به معراج رفت، رسيد به مكانى كه جبرئيل واگذاشت حضرت را، فرمود: در اين حال مرا واگذارى. عرض كرد: بگذر، قسم به خدا هرآينه قدم گذاشتى به مكانى كه

کلمه (قهر) خدای تو به حتم و لزوم پیوست که فرموده دوزخ را از کافران جن و انس پر خواهم ساخت. مگر کسانی که پروردگارت به آنان رحم کرده و به همین سبب آنان را

راهنماى بنده است به حق و سعادت، و مژده دهنده است مر مؤمنان را به نجات از دركات مهلكه و رسيدن به درجات عاليه. نكته: اختصاص هدايت به مؤمنين، به جهت آنست كه چون

((ولعلا بعضهم على بعض )) متضمن آن است . اشاره به تفاسير ديگر در معناى آيه شريفه معناى ((همزات الشياطين )) تفسیر آیات مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَ ما

ضمير راجع به قبطى است، يعنى چون قبطى از فحواى كلام موسى دريافت كه او قاتل قبطى ديروز بوده به جهت اين بنى اسرائيلى؛ و يا مردمان به افواه اسناد قتل به موسى مى‌دادند،

می‌دانستید به فریاد خوانید تا شما را از دوزخ بدر آرند!). این (کیفر از آن جهت است) که چون خدا به راستی به تنهایی‌اش خوانده شود، کفر می‌ورزید؛ و چون به او شرک

اداره و فرمان روایى به نام (عرش) (ذو العرش) ۶ - القاى وحى به پیامبران به فرمان خداوند بوده است. (یلقى الروح من أمره) «روح» در اصل به معناى مایه حیات و وسیله

امانت دين خدا يعنى اسلام كه به امانت به شما داده در او خيانت مكنيد به ترك اوامر و نواهى تا آن را به همان وجه كه به شما سپرده به او برگردانيد. يا خيانت منمائيد

صَبَرُوا). یک بار به خاطر ایمان به کتاب آسمانی خودشان که به راستی نسبت به آن وفادار و پایبند بودند، و یک بار هم به خاطر ایمان آوردن به پیامبر اسلام، پیامبر

است كه به بندگان مخلص ارائه مى شود اقوال پاره اى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه : ((لقد همّت به و همّ لولا...)) بررسى و نقد روايت مذكور (از تفسير سيوطى

انسان: علم به عمل انسان ها۱۱ انگیزش: عوامل انگیزش ۷، ۸ ایمان: آثار ایمان ۷، ۸، ۱۴; ایمان به بازگشت به خدا ۸; ایمان به توحید افعالى ۸; ایمان به علم خدا ۱۴;

مشورت كردن ميان ايشان، و مراد به مشاورت معارضه است در كلام به جهت ظهور حق، يعنى هرگاه كارى كنند، به صوابديد يكديگر كنند به جهت فرط تدبر و تيقظ ايشان در

کالا و متاع دنیوى به «عرض الدنیا»، اشاره به ناپایدارى مواهب دنیایى است. زیرا «عرض» به معناى چیز ناپایدار است. ۸- ضرورت توجه مجاهدان به ناپایدارى مظاهر دنیوى

سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى

کَرِیمٌ). تفسیر آیات ۱- زلیخا سرزنش زنان مصر را به خاطر عشقش به یوسف(ع) ، شنید و به آن آگاهى یافت. (فلما سمعت بمکرهنّ) فعل «سمع» متعدى است و نیازى به حرف «باء»

براى آنكه به آن مباهات كنى با عالمان، و مجادله كنى با جاهلان، يا خودنمائى و فخر كنى به آن در مجالس، و ترك علم مكن براى عدم رغبت به آن. اى فرزند به ديده بصيرت

«2» كسانى پا به دنياى اسرار گذاشته و به باطن اشيا آگاه مى‌شوند كه از مرحله‌ى ظاهر گذشته باشند، همچون موسى عليه السلام كه عالم به شريعت بود و به آن عمل مى‌كرد،

«لِذِکْرِی»: برای این که همیشه به یاد من باشی. تا در نماز به ذکر من بپردازی. به هنگام یاد من. با توجّه به معنی اخیر، حرف (لِ) به معنی (عِندَ) است (نگا: إسراء

امتهای پیشین، و گاهی به صورت خطاب به حاضران، و گاهی در شکل ترسیم حال آنها در صحنه قیامت و گاه به لباسهای دیگر بیان می‌کند. تفسیر آیات ۱ - قرآن، کتابى نازل

أنباء الرسل ما نثبت به فؤادک) «تثبیت» (مصدر نثبت) به معناى مستقر کردن و استوار ساختن است و «فؤاد» به معناى قلب مى باشد. استوار ساختن قلب، به ایجاد یقین و طمأنینه

اعزاز به سبب ايمان و طاعت، و اذلال به جهت كفر و معاصى است. 2- اعزاز مؤمن، به تعظيم ثنا و مدح در دنيا، و به ثواب عظيم در آخرت؛ و اذلال كافر، در دنيا به كشتن

مصائب، براى ورود به بهشت کافى نیست. (ام حسبتم ان تدخلوا الجنّة) با توجّه به اینکه خطاب به مؤمنان است ; ورود آنان را به بهشت، مشروط به تحمّل مصائب کرده

ايراد خبر به خلاف مخبر عنه به جهت اين بوده باشد كه چون معتقد بودند دو شبيخون از آنها صدور يابد، يكى به خانه صالح، يكى به خانه كسان او؛ پس در اخبار به صادر نشدن

آیه جامعترین آیات خیر و شرّ در قرآن است» به همین دلیل است. تفسیر آیات ۱- خداوند به رعایت عدل، احسان و بخشش به خویشاوندان، فرمان مى دهد. (إن الله یأمر بالعدل

معاونت و نصرت كفار ممنوع است، چه به دل باشد يا به زبان، و چه به مال باشد يا به ابدان. و آيه شريفه تهديد عظيمى است نسبت به مواليان كفار. إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا

باطل و شرك به راستى، يعنى به عدل كه مقتضى استعجال عذاب و تشديد عقابشان است، زيرا آنها مستوجب شده‌اند نه به فضل كه مستلزم محابات است. اين دعا به امر حق تعالى

گناه به سوى در فرار كرد و زليخا نيز به دنبال او مى‌دويد. گويا به سوى در مسابقه گذارده‌اند. «قد» به معناى پاره شدن پارچه از طرف طول است. «لفاء» به يافتن

قيامت آنان را به آنچه كه انجام دادند، خبر خواهد داد. همانا خداوند به هر چيزى بسيار داناست. «تَرَ» از «رؤيت» به معناى ديدن است كه گاهى به معناى فهميدن نيز

و در آن حال وصيت نمود به فرزندان خود، پس از كجا دانستيد و دعوى مى‌كنيد كه وصيت او به اولاد خود به دين يهوديت بود. نزد بعضى خطاب به مؤمنين است، يعنى شما

(منافقان) چون امری به آنان برسد که باعث ایمنی یا ترس (مسلمین) است (و باید پنهان داشت) آن را منتشر می‌سازند، در صورتی که اگر آن را به رسول و به صاحبان حکم که

كلمه‌ى‌ «سِي‌ءَ» به معناى بدحال شدن است. بدحال شدن حضرت لوط ممكن است به خاطر ترس از تعرّض بدكاران به فرشتگان ميهمان در خانه‌ى او باشد و يا به خاطر اطلاع از

بازگردانيده شدن موسى (ع ) به دامان مادر به لطف الهى بحث روايتى روايتى متضمن داستان توليد موسى (عليه السلام ) و به رود انداخته شدن او و... تفسیر آیات وَ قالَتِ امْرَأَتُ

است كه اختصاص به مومنين دارد، و آن اين است كه: ايمان مومنين به خداى سبحان، اقتضاء مى كند كه معتقد باشند به اين كه آوردن معجزه، امرى است كه به خداى تعالى مربوط

نیستند. تفسیر آیات ۱- هشدار و انذار عمومى به مشرکان لجوج و روى گردانان از توحید، از وظایف پیامبراکرم(ص) (فإن تولّوا فقل ءاذنتکم على سواء) «إیذان» به معناى

پیغامهای پروردگار خود را به خلق کاملا رسانیده‌اند، و البته خدا به آنچه نزد رسولان است احاطه کامل دارد و به شماره هر چیز در عالم به خوبی آگاه است. تا مشخص

دلها به گلوگاه رسيده بود و به خدا گمانهاى گوناگون مى‌برديد. آنگاه از فراز و فرودتان به سراغ شما [به هجوم‌] آمدند، و آنگاه که چشمها برگشت و جانها به گلوگاهها

مادر و برادران پذیرایی مقدماتی به عمل آورند. تفسیر آیات ۱- خاندان یعقوب ، تقاضاى یوسف(ع) را پذیرفتند و همگى از کنعان به سوى مصر کوچ کردند. (وأتونى بأهلکم

ايشان را مغلول سازند به گردن به غلهاى آهنين در دنيا مانند اسارى يا به غلهاى آتشين در آخرت. وَ لُعِنُوا بِما قالُوا: و لعنت بر ايشان باد به آنچه گفتند مراد از

پيش از شما بودند مگر به جهت ترك ايشان امر به معروف و نهى از منكر را، پس لعن فرمود نادانان را به جهت ارتكاب معصيتها، و دانايان را به سبب ترك نهى از مناهى

‌بود‌ ‌هم‌ عقوبات‌ دنيوي‌ و ‌هم‌ اخروي‌. تفسیر آیات ۱- منافقان به هنگام پیروزى مسلمانان، خود را یاور آنان و به گاه غلبه کافران، خود را طرفدار و عامل پیروزى

بر حسب ظاهر منتهى به هلاكت و يا مصيبت وى مى شد، خداوند عينا به وسيله همان راه او را به سرانجامى خير و به فضيلتى شريف منتهى نمود. و به همين معنا است اشاره

و سلّم از بيت المقدس به امر الهى روى به طرف كعبه نمود، از پيروى حضرت خارج شدند. دوم: مشركين به جهت تألّف آنان به كعبه، چون حضرت به بيت المقدس متوجه شد جمعى

إیاهم) جمله «نحن نرزقکم ...» را به دو گونه مى توان تفسیر کرد: ۱ وعده به روزیرسانى و برطرف کردن فقر. بر این مبنا هدف از آن، دعوت به استقامت تا برطرف شدن فقر است

هم به نبرد با آنها مى‌انجامد، نه اين‌كه تنها به معناى ترك جهاد با آنان باشد. كلمه‌ى‌ «تُبْسَلَ» به معناى محروم شدن از خوبى و به هلاكت رسيدن است. به بازى

«لاتحرّك به لسانك لتعجل به» «2». تفسير الميزان. «3». آل‌عمران، 133. «4». حديد، 21. جلد 5 - صفحه 396 البتّه اين صفات، مذموم، و از ذات مقدّس نبوى به دور است،

آلوده به بی‌عفّتی نشده است (نگا: نمونه، جلد ، صفحه . «أُدْخُلاَ النَّارَ»: به هنگام مرگ، فرشتگان به بدان یا نیکان خبر ورود آتی ایشان به دوزخ یا به بهشت

«34» و به مال يتيم، جز به بهترين راه (كه به نفع يتيم باشد) نزديك نشويد، تا آنكه به حدّ بلوغ ورشدش برسد. (كه آنگاه اموالش را به او بر مى‌گردانيد) و به پيمان

خداوند پرداختن به امور زندگى را به جاى حل و فصل مسائل مهم اجتماعى به خواست و مصلحت اندیشى پیامبر(ص) منوط کرده است، به دست مى آید که پرداختن به مسائل عمومى

گیرید. به مال يتيم نزديك مشويد مگر به نيكوترين وجهى كه به صلاح او باشد تا به سن بلوغ رسد. و پيمانه و وزن را از روى عدل تمام كنيد. ما به كسى جز به اندازه

نرسيده باشد، بنا به قولى مغفور و عقاب بر آن مترتب نشود به سبب جبران آن به حسنات، «ان الحسنات يذهبن السيئات». يا مراد به «لمم»، لغزش و نزديكى به گناه است. بيان:

(در آن مدّت به اندازه‌ی توانائی) به گونه‌ی شایسته بپردازد. هیچ کس موظّف به بیش از مقدار توانائی خود نیست، نه مادر به خاطر فرزندش، و نه پدر به سبب بچّه‌اش

لكن حيله و مكر مى‌كردند به اقوال خود به مؤمنان كه ما ايمان آورديم و به افعال خود كه در مسجد پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به نماز حاضر مى‌شدند تا خود

اينكه به يكى از آنها احتياجى داشته باشد، و به زودى خلايق را به سوى خود بازگردانيده به حسابشان مى رسد، نيكوكار را به علّت نيكوكاريش پاداش و بدكار را به بدى

پرهيزكاران آنكه: و به پاى مى‌دارند نمازهاى واجبه را به شرايط و آداب. به عبارة اخرى نماز را با شرايط كماليه كه روح نماز به آن باشد، به جاى آرند. يا مواظبت

پیامبر برجسته! به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو (که) برخی از پوشش‌های سرتاسری خود را بر خود فرو گیرند. این (خود) به آن نزدیکتر است که (به پاکدامنی) شناخته

بى آزار شد، ابراهيم آنرا به اسحاق و اسحاق به يعقوب سپرد، يعقوب نيز آنرا بصورت تميمه (بازوبند) درآورده و وقتى يوسف به دنيا آمد به گردن او انداخت و آن همچنان

بفرمايد: كسى كه علم به حق در دلش جاى گرفته، با كسى كه نسبت به حق جاهل است، برابر نيستند. و اگر جاهل به حق را به وصف كورى توصيف كرده، براى اشاره به اين معنا است

وی را به سرپرستی بر می‌گیرند و (بر) کسانی که به وسیله‌‌ی او [:شیطان] مشرکانند. و چون (نشانه و) آیتی را به جای آیتی دیگر بیاوریم - و حال آنکه خدا به آنچه

خود رحمتی به انسان بچشانیم، سپس آن را از او باز ستانیم، بی‌گمان بسی نومید و ناسپاس است. و همانا اگر - پس از زیانی که به او رسیده - نعمتی به او بچشانیم،

الْمُحْسِنِينَ كلمه «تمكين » به معناى قدرت دادن ، و كلمه «تبوء» به معناى جاى گرفتن است ، و كلمه «كذلك » اشاره است به داستانى كه تا رسيدن يوسف به مقام عزيزى مصر بيان

است‌. و خدا به (امور) بندگان بسی بیناست. بی‌گمان کسانی‌که به آیات خدا کفر می‌ورزند، و پیامبران برجسته را به ناحق می‌کشند و مردمانی را (هم) که به فضیلت فرمان

كه ديگر به منتهى درجه رسيده است، و بعضى از آن ناقص است و نقصانش، روشن است. و بعضى از آن، نه به آن تماميت است و نه به اين نقص، بلكه از طرف نقصان به سوى كمال

چيز را به چشم مى‏بينم اين حقيقت را نيز به چشم خود بنگرم، __________________________________________________ (۱) «خدايا نشانم ده چگونه مردگان راى زنده مى‏كنى»

لذا وقوف به تعبير آنها براى معبر دشوار گشته . آرى چه بسا مى شود كه آدمى در يك خواب از يك رويا به روياى ديگر، و از آن به روياى سومى و همچنين به روياهاى ديگر

بتها را براى اين ميپرستيدهاند كه بدان وسيله به درگاه ارباب آنها تقرب جسته ، و به وسيله تقرب و نزديكى به آنها به درگاه خداى تعالى نزديك شوند. و اين خود نمونه

است كه پادشاه بر آن تكيه مى زند و مختص به او است ، و كلمه «خر» از «خرور» به معناى به خاك افتادن است ، و كلمه «بدو» به معناى باديه است ، چون يعقوب در باديه

موارد مختلف انتساب موجودات را به خداى سبحان به انحاء مختلفى بيان مى نمايد، به يك معنا استقلالى آنرا به خداى سبحان نسبت داده و به معناى ديگر همان را غير استقلالى

كه به يگانگى خداى عز و جل اقرار كردند، و از عبادت كسى كه پرستيده مى‏شود از غير خدا، دورى كردند، و گواهى دادند به اينكه غير از خدا، خدايى نيست، و به اينكه

و معمولا به كسانى كه مخفيانه و به طور قاچاقى از جائى مى گريزند، متسللون گفته مى شود. «لواذا» از «ملاوزه » به معنى استتار است ، و در اينجا به معنى عمل كسانى

المؤ منون : تفسير نمونه ، جلد ۳، صفحه ۸۷ ضمنا بايد توجه داشت كه ذكر ماجراى احد به دنبال آياتى كه قبلا درباره عدم اعتماد به كفار بود اشاره به يك نمونه زنده

تأديب از اين قرار است كه كودك چون به دوران مراهقه يعنى سالهاى نوجوانى و نزديك به بلوغ رسيد، او را به عنوان تأديب به روزه گرفتن و اميدوارند، و اين روزه

نيز «زفيف»، به معناى راه رفتن به سرعت است. و معناى آيه اين است كه: مردم با سرعت، به طرف ابراهيم «عليه السلام» آمدند، به خاطر اهتمامى كه نسبت به حادثه داشتند

«عليه السلام»، اين دو رسول را به انطاكيه فرستاد. رسولان به انطاكيه رفتند، و به حضور شاه نرفتند و اقامتشان در آن شهر، به طول انجاميد، تا آن كه روزى شاه

«ارجه » - به سكون «ها» بنا به قرائت معروف - به معناى تاءخير و از ماده ارجاء است و منظورشان اين بوده كه موسى و برادرش را مهلت بده و درباره آنان به سياست و