نتایج جستجو

چیزى گفته مى شود که اشیاء را در آن محفوظ و مستور مى دارند و منظور، رازها، اندیشه ها و توطئه هایى است که کفار در دل پنهان مى داشتند. کون‌ (۱۳۹۰ بار) وَ لَم

آن بر دو گونه است: گاهى، با چشم دیده مى شود، مانند گشودن قفل، و گاه، با اندیشه درک مى شود، مانند گشودن پیچیدگى اندوهها و غصه ها، و یا گشودن رازهاى علوم،

قابل ملاحظه اینجاست که گویا مى خواهد این حقیقت را بیان کند که دعوت کننده به اندیشه و بیدارى فکر، چگونه ممکن است خود مجنون باشد، و همین که منادى تفکر است، خود

صحیح و استدلالات حساب شده است. و به تعبیر دیگر، دست انداختن در درون فکر و اندیشه مردم، به حرکت در آوردن آن و بیدار ساختن عقل هاى خفته، نخستین گام محسوب مى

آن بر دو گونه است: گاهى، با چشم دیده مى شود، مانند گشودن قفل، و گاه، با اندیشه درک مى شود، مانند گشودن پیچیدگى اندوهها و غصه ها، و یا گشودن رازهاى علوم،

قرآن) اندیشه کرد و مطلب را آماده ساخت! |همانا او [براى مبارزه با قرآن‌] فكر كرد و سنجيد آرى، [آن دشمن حق‌] انديشيد و سنجيد. اوست که فکر و اندیشه بدی کرد

گذاردن و ریا که سودش ناچیز و زیانش سریع و عظیم است ترک اندیشه و تفکر است، و خداوند همگان را به اندیشه و تفکر دعوت می‌کند. تفسیر آیات ۱ - تشبیه انفاق کننده

کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند؛ و رفت و آمد شب و روز از آن اوست؛ آیا اندیشه نمی‌کنید؟! |و اوست آن كه زنده مى‌كند و مى‌ميراند و آمد و شد شب و روز از

نگاه کنند، آثار عذاب آشکار است!) و (در این حال) دلهایشان (فرومی‌ریزد؛ و از اندیشه و امید،) خالی می‌گردد! |در حالى كه گردن كشيده سر به هوا راه مى‌روند و چشمشان

پند گيرند. کتابی است مبارک که آن را بر تو فرو فرستاده‌ایم، تا در آیات آن اندیشه کنند، و خردمندان از آن پند گیرند [اين قرآن‌] كتابى است فرخنده و با بركت

|سپس نگاهى افكند آنگاه نظر انداخت. پس باز اندیشه کرد. آن گاه نظر کرد، آنگاه نگريست. سپس بازنگریست‌ آنگاه انديشه كرد. باز هم نگریست و دقّت کرد. آن‌گاه نظر

آید. مادّه «نظر» چنان که «راغب» در «مفردات» مى گوید، به معناى گردش فکر یا اندیشه، براى مشاهده یا ادراک چیزى است، و گاه به معناى تأمل و جستجوگرى، و نیز به

requires Javascript to function. او گروه زیادی از شما را گمراه کرد، آیا اندیشه نکردید؟! |و حقا كه او بسيارى از شما را به بيراهه كشاند. چرا تعقل نمى‌كرديد

بايد تنها بر خدا توكل كنند. آن‌گاه که دو طایفه از شما بد دل و ترسناک (و در اندیشه فرار از جنگ) شدند و خدا یار آنها بود، و همیشه باید اهل ایمان به خدا توکل

۲ - کافران حق ناپذیر و اندیشه گر علیه دین، مستحق هلاکت و نابودى اند. (إنّه فکّر و قدّر . فقتل کیف قدّر) ۳ - حق ناپذیرى و اندیشه دین ستیزانه، عملى شگفت انگیز

دهیم، در آفرینش واژگونه‌اش می‌کنیم (و به ناتوانی کودکی باز می‌گردانیم)؛ آیا اندیشه نمی‌کنند؟! |و هر كه را عمر دراز دهيم، در آفرينش دگرگونش كنيم [كه ناتوان

به چیزى است، یعنى نتیجه دلباختگى آنها به شرک و بت پرستى که پرده اى بر روى اندیشه و خِرَد آنها افکنده، این شده است: در قیامت که پرده ها کنار مى رود، متوجّه

یحرّمون فتأخذون بقولهم؟ فقال: نعم، فقال النّبى (ص): هو ذاک. آزادى: ۱۰ آزادى اندیشه ۱۰ اتحاد: عوامل اتحاد ۴ ادیان: هماهنگى ادیان ۱ انبیا: انبیا و آزادى ۱۰ ;

- تعقل و اندیشه، مانع از تأثیر تبلیغات سوء و گمراه کننده در انسان (فاستخفّ قومه فأطاعوه) ۶ - زبون ساختن انسان ها و ممانعت از رشد و تکامل اندیشه آنان، روش

ترجمه Tabber requires Javascript to function. (تا اندیشه کنید) درباره دنیا و آخرت! و از تو در باره یتیمان سؤال می‌کنند، بگو: «اصلاح کار آنان بهتر است.

ضرورت و لزوم تدبّر و اندیشه عمیق در قرآن (افلا یتدبّرون القران) اندیشه و تأمل مداوم در یک چیز را تدبّر مى گویند که از آن به «اندیشه عمیق» تعبیر شده است

تمدن بشرى در رشد اندیشه کافران، دست کم تا عصر بعثت پیامبر(ص) (بل قالوا مثل ما قال الأوّلون) ۳ - سطحى نگرى و عدم به کارگیرى عقل و اندیشه، وجه مشترک همه کافران

به کارگیرى اندیشه و فکر، در شناخت اسرار طبیعت براى ره یابى به آیات الهى (ءایت لقوم یعقلون) تعبیر «لقوم یعقلون» تشویق ضمنى به تعقل و اندیشه براى شناخت آیات

به راز دلها داناست. خدا به اسرار غیب آسمانها و زمین داناست و به افکار و اندیشه دلها هم کاملا آگاه است. یقیناً خدا دانای غیب آسمان ها و زمین است و بی تردید

تعقلون) ۱۰- به کار نگرفتن عقل و اندیشه زمینه توجه به دنیا و غفلت از آخرت (و ما الحیوة الدنیا إلا ... أفلا تعقلون) ۱۱- اندیشه و تعقل درباره دنیا و آخرت و ارزش

که در آن اختلاف می‌کنند آشکار و مبین گرداند و تا کافران کاملا به دروغ و اندیشه غلط خود آگاه شوند. [یقیناً مردگان را زنده می کند] تا حقایقی را که در آن

می‌شوند. فقط کسانی [دعوتت را] پاسخ می دهند که [سخنانت را با دقّت، تدبّر، اندیشه و تفکّر] می شنوند، [مشرکان و کافران لجوج، مردگانند] و خدا مردگان را [در

بت پرست در پاسخ به اعتراض حضرت ابراهیم(ع)، مسأله سابقه تاریخى اندیشه بت پرستى و فزونى پیروان اندیشه شرک را مطرح کردند; ولى حضرت ابراهیم(ع) با گمراه خواندن آنان

در تکذیب و کشتن انبیا گردید. (تأثیر اندیشه در رفتار) و این کردار ناروا مایه کورى و کرى آنان شد. (تأثیر رفتار در اندیشه). ۱۱- گرایش بنى اسرائیل در برهه اى

خدا گردید و نیکوکار گشت مسلّم اجرش نزد خدا خواهد بود و آنان را هیچ خوف و اندیشه و هیچ اندوهی نخواهد بود. آری، کسانی که همه وجود خود را تسلیم خدا کنند در

را جز بشری مانند خود نمی بینیم، و کسی را جز فرومایگان که نسنجیده و بدون اندیشه از تو پیروی کرده باشند مشاهده نمی کنیم، و برای شما هیچ برتری و فضیلتی بر

تا همه به وسیله آن انذار شوند، و بدانند او خدا یکتاست؛ و تا صاحبان مغز (و اندیشه) پند گیرند! |اين [قرآن‌] پيامى روشنى براى مردم است، و براى اين كه بدان انذار

إذًا لفى ضلل مبین) ۴ - بطلان و بیراهه بودن شرک و بت پرستى، با اندک تأمل و اندیشه روشن مى شود. (و مالى لا أعبد الذى فطرنى ... ءأتّخذ من دونه ءالهة ...إنّى

تشویق و فراخوانى خداوند به تفکر و اندیشه در طبیعت براى شناخت حقایق الهى (إن فى ذلک لأیة لقوم یتفکّرون) ۲۱- تفکر و اندیشه ورزى در طبیعت، از راههاى خداشناسى

بلکه نگاه به معنی دقت و اندیشه در ساختمان این مواد غذائی، و اجزاء حیاتبخش آن، و تأثیرات شگرفی که در وجود انسان دارد، و سپس اندیشه در خالق آنهاست. و نیز دقیقا

(شیطان) جهاد می‌کنند، پس (شما مؤمنان) با دوستان شیطان بجنگید (و از آنها بیم و اندیشه مکنید) که مکر و سیاست شیطان بسیار سست و ضعیف است. آنان که ایمان آورده اند،

نمى‌آوريد، گمراه‌تر از كسى كه همچنان راه مخالفت در پيش گرفته است كيست؟ بگو اندیشه کنید اگر [قرآن‌] از سوی خدا باشد، و سپس شما منکرش شوید، دیگر چه کسی از کسی

الهى بودن قرآن، مى تواند گویاى حقیقت یاد شده باشد. ۵ - قرآن، در عرصه فکر و اندیشه، پیروز شکست ناپذیر و کتابى عالمانه است. (تنزیل الکتب من اللّه العزیز العلیم)

فَلا تَعْقِلُونَ). هر کس آیات این کتاب را که مایه تذکر و بیداری دل و حرکت اندیشه و پاکی جامعه‌هاست بررسی کند به خوبی می‌داند یک معجزه روشن و جاویدان است،

انفال و غیر آن هم به خواهش مردم توجه مکن، پیرو امر خدا باش و از خلق ابدا اندیشه مدار). همان گونه که پروردگارت تو را به درستی و راستی از خانه ات [به سوی

هلاک شدند) که همه مکر و تدبیرها نزد خداست، او می‌داند هر کس به چه کار و اندیشه است، و کافران به زودی خواهند یافت که عاقبت خوش و منزل سعادت برای کیست. کسانی

نهاد در میان شما دوستی و مهری را همانا در این است آیتهائی برای گروهی که اندیشه کنند And of His signs is that He created for you mates from among yourselves

می‌نماید، و بهتر می‌داند که چه افرادی (بر طبق حکمت و عنایت یزدان و برابر اندیشه و تلاش انسان، سزاوار پذیرش ایمان بوده و به سوی صفوف مؤمنان) راهیابند. به‌راستی

و چون از حضور تو دور شوند شبانه گروهی خلاف گفته تو را در دل گیرند، و خدا اندیشه شبانه آنها را خواهد نوشت. پس (ای پیغمبر) از آنها روی بگردان و به خدا اعتماد

(منافق) به آنها گفتند: لشکری بسیار بر علیه شما مؤمنان فراهم شده، از آنان در اندیشه و بر حذر باشید، (این تبلیغات) بر ایمانشان بیفزود و گفتند: تنها خدا ما را

باشد; مى تواند بیانگر مطلب بالا باشد. ۵ - حقیقت ملکوتى قرآن، دور از درک و اندیشه توده ها * (و لقد یسّرنا القرءان) مفهوم «و لقد یسّرنا القرآن...» این است

«قیام»، «عزم و تصمیم» است. لذا «قاموا» یعنى بر اندیشه توحیدى خود مصمّم شدند. «فقالوا» نیز گویاى اعلان آن اندیشه است. ۳- قیام براى خدا و دفاع از ارزش ها، نیازمند

بزرگ و فضیلت بی‌حساب تنها با تلاوت خالی از اندیشه و ایمان و عمل حاصل نمی‌شود، چرا که تلاوت مقدمه‌ای است برای اندیشه، و «ایمان» و «عمل» ثمره‌ای از آن است. بسم

مستقل و مقدم بر سایر جانداران یاد شده است، مطلب بالا استفاده مى شود. ۳ - اندیشه در چگونگى پیدایش حیات و نیروى حس و ادراک در موجودات زنده، زمینه ره یابى

اگر این کارزار به وعده و قرار شما با دشمن مقرر می‌شد در وعده‌گاه (از خوف و اندیشه در جنگ) اختلاف می‌کردید لیکن برای آنکه حکم ازلی و قضای حتمی را که خدا مقدر

آنجا حیران است و به جائی نمی‌رسد، و اندیشه در ذات نامحدود برای عقول محدود غیر ممکن است، چرا که ج4، ص595 هر چه در اندیشه گنجد محدود است و خداوند محال است محدود

(این حقایق را) نمی‌دانند» (وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ). چرا که اندیشه و فکر خود را به کار نمی‌گیرند، و گر نه دلائل مبدأ و معاد واضح و آشکار است

بودن قرآن، پندارى موهوم و از اندیشه هاى باطل کافران است. فى تکذیب ... بل هو قرءان مجید حرف «بل»، اضراب از قبل است و اندیشه تکذیب گرانه کافران را تخطئه مى کند

نیز در آنان مؤثرند. ۳- انکار رحمانیت خداوند، قضاوتى شتابزده و به دور از اندیشه خردمندانه است. (هم بذکر الرحمن هم کفرون . خلق الإنسن من عجل ) برداشت یاد

نکشید مگر به حق [به قصاص یا حد]، این چنین به شما سفارش کرده است، باشد که اندیشه کنید بگو: بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده بخوانم: اينكه چيزى

را به آنها باز دهید، و به اسراف و عجله مال آنها را حیف و میل مکنید بدین اندیشه که مبادا بزرگ شوند (و اموالشان را از شما بگیرند). و هر کس (از اولیاء یتیم)

ان ینزل علینا مائدة من السماء) ۳- حواریون عیسى (ع) در ابتداى ایمانشان بر اندیشه اى ناصواب نسبت به خداوند و توانمندى وى (اذ قال الحواریون ... هل یستطیع ربک

القول) «اذ یبیتون»، حاکى از اندیشه خیانت و گناه است. و جمله «ما لایرضى»، تصریح به ناخشنودى خداوند و نکوهش از چنین پندار و اندیشه اى دارد. ۸- خداوند، محیط

مردگان. مراد کافران و مشرکانی است که تعصّب و لجاجت و استمرار بر گناه، فکر و اندیشه آنان را به خود مشغول داشته است و گوش ایشان را از شنیدن ادلّه و پذیرش حق

شریفه در مقام بیان جلوه هاى آن در طبیعت است. ۲ - تشویق خداوند به تأمل و اندیشه در جلوه هاى قدرت الهى در طبیعت (مانند شتر، گاو و گوسفند) (أوَلم یروا أنّا

کفرون) از این که در جوامع شرک پیشه، تنها سخن مرفهان ذکر گردیده - با آن که اندیشه شرک مختص آنان نبوده است - مى توان استفاده کرد که آنان، نقش اصلى را در تعیین

مخالف اندیشه دینى است. (یهب لمن یشاء إنثًا و یهب لمن یشاء الذکور) تقدیم «إناثاً» بر «الذکور» علاوه بر رعایت فاصله و سجع، مى تواند به منظور نفى اندیشه جاهلیت

اجتماعى، نشانگر میزان اندیشه و خرد انسان (إنّ الذین ینادونک من وراء الحجرت أکثرهم لایعقلون) از مفهوم «أکثرهم...»، استفاده مى شود که هر جا اندیشه باشد، آداب صحیحِ

دیدن خداوند نشانه مبرا بودن او از خصوصیات جسم است. ۶- تنها خداوند به درک و اندیشه آدمى کاملاً آگاه است. (و هو یدرک الأبصر) چنانکه راغب در المفردات گفته است

..» معنا شده است. بر این اساس ، هود(ع) به مردم مى گوید: اگر در این معنا اندیشه کنید که من هیچ مزدى از شما درخواست نمى کنم ، خواهید فهمید که در ادعاى نبوت

به آغاز حیات خودش در آن روز که نطفه بی‌ارزشی بیش نبود می‌برد، و او را به اندیشه وا می‌دارد، می‌گوید: «آیا انسان ندید که ما او را از نطفه آفریدیم و او (آن

است. ۲ - کافران حق ناپذیز و اندیشه گر علیه دین، مستحق شدیدترین عقوبت و نابودى اند. (ثمّ قتل کیف قدّر) ۳ - حق ناپذیرى و اندیشه دین ستیزانه، عملى بس شگفت انگیز

دارد. ۱۰- اصلاح اندیشه و اعتقاد، نیازمند اصلاح نفس* (بل هم فى لبس من خلق جدید ... و نعلم ما توسوس به نفسه) این آیات، در مقام اصلاح اندیشه منکران معاد است

(لعنهم اللّه بکفر هم) «باء» در «بکفر» سببیه است. ۶ - قرار گرفتن حجاب بر قلب و اندیشه یهودیان ریشه در فطرت و خلقت آنان ندارد بلکه کفرورزى و دور شدنشان از رحمت

و پسندیده است، بدین‌سان خداوند آیاتش را برای شما روشن می‌گرداند، باشد که اندیشه کنید بر نابينا و لنگ و بيمار و خودتان تنگى و گناهى نيست كه از خانه‌هاى خويش-

دانایى او نسبت به کردار و اندیشه ها پس از بیان خروج پیامبر (ص) از مدینه براى آماده سازى محلّ دفاع، حکایت از بگو مگوها و اندیشه هاى مخالف نظر پیامبر (ص)

آنان که دوری گزینند گناهان بزرگ را و ناشایسته‌ها را (پرده‌دریها را) جز اندیشه گناه (یا گناه خرد) همانا پروردگار تو پهناور است آمرزش او و او داناتر است

سؤال بردن آنها (سلهم أیّهم بذلک زعیم) ۲ - هیچ کس نمى تواند ضامن درستى این اندیشه شود که خداوند، سرنوشت مسلمانان و تبهکاران را یکسان دانسته و آزادى مطلق انسان ها

هرگونه دلیل و برهان بى بهره بودند. ۲ - فراخوانى مشرکان از سوى خداوند، به اندیشه و تأمل درباره پوچى مکتب شرک (أفرءیتم اللّ-ت و العزّى) از واژه «أفرأیتم»

من قبله) آیه شریفه پس از طرح عقاید شرک آلود و خرافى مشرکان مى گوید: این اندیشه ها در هیچ یک از کتاب هاى پیشین نیامده است. از این نکته مطلب بالا استفاده

انکارى پس از آن، به سرزنش شدن آن اندیشه و عمل، دلالت دارد. ۱۲ - تعصّب و وفادارى به آراى پیشینیان، مانع بروز و رشد اندیشه هاى نو است. (و إذا قیل لهم اتّبعوا

ایمانهاست، بیانگر این است که آنان نیز حضور مؤمنان در کارزار بدر برخاسته از اندیشه دینى ایشان مى دانستند. ۳- منافقان و سست ایمانها، حضور مؤمنان را در جنگ بدر

به «کلّ أفّاک» باز گردد و «یلقون السمع» کنایه از این باشد که آنها تمامى اندیشه و حواس خویش را در اختیار شیاطین مى گذارند. گفتنى است که بر این مبنا ضمیر

بی‌پایه، چهره حقیقت را بپوشانند. تفسیر آیات ۱ - خداوند، پیامبر(ص) را به اندیشه و تحلیل در چگونگى و شیوه هاى مخالفت و مبارزه سران کفر و شرک با قرآن و رسالت

استفاده مى شود. ۴ - تأثیر تمایلات و حبّ و بغض هاى انسان ها، در شکل گیرى اندیشه و باورهاى آنان (أیحسب الإنسن ألّن نجمع عظامه ... کلاّ بل تحبّون العاجلة)

و شهرهای بلا دیده و نابود شده) آنها درس عبرت و نشانه روشنی برای کسانی که اندیشه می‌کنند باقی گذاردیم» (وَ لَقَدْ تَرَکْنا مِنْها آیَةً بَیِّنَةً لِقَوْمٍ

غرق در آن پوشش نبوده; بلکه به هنگام حضور جبرئیل چنان ویژگى را مى یافت. ۳ - اندیشه بشر، ناتوان از درک برخى حقایق عالم (إذ یغشى السدرة مایغشى) از این که پوشش

بودند. (إنّکم لفى قول مختلف) ۲ - کفر و حق ستیزى، منتهى به تناقض در گفتار و اندیشه * (إنّکم لفى قول مختلف) مخاطب «إنّکم»، کافران هستند. از آن جایى که براى

من نزّل ... ماء فأحیا به الأرض ... قل الحمد للّه ۱۴ - اکثر مشرکان، فاقد اندیشه هستند. (بل أکثرهم لایعقلون) ۱۵ - نیندیشیدن مشرکان در آیات و دلایل وحدانیت

هر (گونه) محصولات (دیگر) برایتان می‌رویاند. همواره در اینها برای گروهی که اندیشه می‌کنند نشانه‌ای است. و شب و روز و خورشید و ماه را برایتان رام گردانید،

اسلام واقعی است بر همه ادیان) تمکین و تسلط عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد که مرا به یگانگی، بی هیچ شائبه، شرک و ریا پرستش

و آنچه را كه دلها نهان مى‌دارند، مى‌داند. و خدا بر نگاه خیانت چشم خلق و اندیشه‌های نهانی دلها (ی مردم) آگاه است. [او] چشم هایی را که به خیانت [به نامحرمان]

انطاکیه (حبیب نجار)، مردم را به گوش فرادادن به سخنان خود و تأمل و تفکر در اندیشه ها و باورهاى خود فراخواند. (فاسمعون) ۳ - مؤمن انطاکیه (حبیب نجار)، ایمان

اندک، خویش را فلاح یافته مى انگاشتند و خداوند با نفى علم غیب از آنان، این اندیشه را تخطئه مى کند. ۵ - شهودى بودن علم غیب (أعنده علم الغیب فهو یرى) تفریع

(سبحن ربّ السموت ... عمّا یصفون) ۷ - پروردگار گستره هستى، فراتر از دسترسى اندیشه بشر و منزّه از توصیف هاى خلق (سبحن ربّ السموت و الأرض ربّ العرش عمّا یصفون)

نقشه هاى آنان، به وسیله پرندگانى کوچک و ضعیف، نشانه قدرت خداوند و سزاوار تأمل و اندیشه (ألم تر کیف فعل ربّک ... ألم یجعل کیدهم فى تضلیل . و أرسل علیهم طیرًا أبابیل)

توحید، پیامى حق و منطبق با واقعیت هاى عالم هستى (بل أتینهم الحقّ) ۵ - شرک، اندیشه اى نادرست، دروغ و نا منطبق با واقعیت هاى جهان هستى (بل أتینهم بالحقّ و إنّهم

این که آیات پیشین نظر به مشرکان منکر معاد داشت، این آیه مى تواند ردى بر اندیشه آنان باشد. آسمان: تعدد آسمان ها ۳; عظمت آسمان ها ۴; قانونمندى خلقت آسمان

أجئتنا بالحقّ أم أنت من اللّ-عبین ) ۲- دعوت حضرت ابراهیم(ع) به توحید و ردّ اندیشه شرک و بت پرستى، موجب تردید مردم بت پرست در عقیده خود شد. (ما هذه التماثیل

ممکن است بیان این دقایق در این آیات، به منظور نمایاند آن حساب گرى باشد. ۴ - اندیشه در پدیده هاى زمین، عامل راه یابى انسان به توحید و جلوه هاى رحمت حق (الرحمن

حتّى یخرجوا منها فان یخرجوا منها فانا دخلون) آیه و سیاق آن، حکایت از تخطئه اندیشه قوم موسى (ع) (فتح سرزمین قدس بدون مبارزه) دارد. ۶- انتظار فتح و پیروزى بدون

بیان حقایق بسیار مهم را با سوگند شروع می‌کند، سوگندهائی که خود نیز سبب حرکت اندیشه و فکر و عقل انسان است و ارتباط خاصی با همان مطلب مورد نظر دارد. در اینجا

یضرهم و لا ینفعهم) به کارگیرى لفظ «ما» - که بیشتر در مورد چیزهاى فاقد عقل و اندیشه کاربرد دارد - بیانگر برداشت فوق مى باشد. ۵ - پرستش غیر خدا، حرام است. (و

فرعون ما أریکم إلاّ ما أرى) ۱۵ - فرعون، خود را فردى خیرخواه و پایبند به اندیشه ها و عقاید خویش و نیز به دور از دورویى معرفى کرد. (قال فرعون ما أریکم إلاّ

آنان مى فرماید: وحى - که طریق ارتباط انسان با غیب است - هیچ گونه سازگارى با اندیشه آنان ندارد. تورات: تعالیم تورات در صدراسلام ۱; ویژگیهاى تورات ۲ علم غیب:

if they are truthful. ترتیل: ترجمه: «شُرَکَآءُ»: مراد اربابان همرأی و هم اندیشه مشرکان، یا معبودهای دروغین و بتهای بی‌جان ایشان، و یا این که گواهان است

است»؟ (من ای شی‌ء خلقه). تفسیر آیات ۱ - خداوند، ترغیب کننده انسان ها به اندیشه و دقت در نخستین عنصر آفرینش خود (من أىّ شىء خلقه) ۲ - توجّه به ماده اولیه

مى شود که آنان براى انسان، هویتى بیرون از کالبد و جسم او معتقد نبودند. ۵ - اندیشه معاد و حیات اخروى، برهم زننده آرامش اشراف و مورد تکذیب أکید آنان (و قال

المؤمنون ... و الذین هم على صلوتهم یحافظون) ۳ - مؤمنان راستین، همواره در اندیشه نماز و مراقب انجام به موقع آن هستند. (قد أفلح المؤمنون ... و الذین هم على

خواهد بود». البته این گونه فضائل و افتخارات برای تلاوتی است که مبدأ اندیشه گردد و اندیشه‌ای که افق فکر انسان را چنان روشن سازد که پرتوش در اعمال او ظاهر گردد

و عمل، و جبرگرایى اندیشه اى باطل است. (کذلک کذب الذین من قبلهم حتى ذاقوا بأسنا قل) ۱۲- پیامبر (ص) مأمور احتجاج با مشرکان و رد اندیشه هاى غلط آنان (قل هل

نماز، این حرکات و اذکار چه اثری می‌تواند داشته باشد در حالی که اگر آنها درست اندیشه می‌کردند، این واقعیت را درمی‌یافتند که نماز حس مسؤولیت و تقوا و پرهیزکاری

مى‌داند و آنچه را پوشيده مى‌داريد مى‌داند. همانا خدا به همه سخنان آشکار و اندیشه‌های پنهان شما آگاه است. بی تردید او سخن آشکار را و آنچه را پنهان می دارید،

است همه اين [كارها] بدش نزد پروردگار تو ناپسنديده است. که این قبیل کارها و اندیشه‌های بد گناهش نزد خدا ناپسند است. همه این دستورات و فرمان هایی که [در آیات

آنها راه یابید! ما نشانه‌ها (ی خود) را برای کسانی که می‌دانند، (و اهل فکر و اندیشه‌اند) بیان داشتیم! و اوست كه ستارگان را براى شما قرار داد تا به وسيله آنها

(فإنّهم غیر ملومین) تعبیر «غیر ملومین» (نکوهیده نیستند)، مى تواند تعریض به اندیشه رهبانانى باشد که هرگونه ارضاى غرایز جنسى را، منافى با مقامات معنوى مى پنداشتند

کرد. (فلو شاء لهدیکم أجمعین) ۷- لزوم ارائه دلیل و برهان براى هدایت و تصحیح اندیشه دیگران (قل فلله الحجة البلغة فلو شاء لهدیکم أجمعین) ۸- مشیت تکوینى خداوند

و خانواده اش بود و مکر الهى به معناى خنثى ساختن آن برنامه است. ۶ - ذهن و اندیشه کافران، ناتوان از درک مکر خدا و تدبیر الهى علیه آنان (و مکرنا مکرًا و هم

فرار داشته باشند، خود را در احاطه خداوند خواهند دید. ۵ - احاطه تکذیب گرى بر اندیشه کافران، موجب احاطه غافلگیرانه عذاب الهى بر آنان است. (فى تکذیب . و اللّه

اذن خداوند (قل هو من عند انفسکم ... و ما اصابکم ... فباذن اللّه) ۵- نفى اندیشه جبریگرى و نیز تفکّر تفویض صرف (اصابتکم مصیبة ... هو من عند انفسکم ... و

کردن حلال هاى خداوند (و لامرنهم فلیبتکن ءاذن الأنعم) ۹- شیطان، رواج دهنده اندیشه ها و گرایشهاى خرافى در جامعه (و لامرنهم فلیبتکن ءاذن الأنعم) ۱۰- شیطان،

فرشتگان ما نزد ایشان [کار و کردارشان را] می‌نویسند يا مگر مى‌پندارند كه ما انديشه نهانى و رازگويى آنان با يكديگر را نمى‌شنويم؟ چرا، [مى‌شنويم‌]، و فرستادگان

راه دستیابى به توحید عبادى است. الحمد للّه رب العلمین ... إیاک نعبد ۵ - اندیشه هاى آدمى، پایه و اساس اعمال و رفتار اوست. الحمد للّه رب العلمین. الرحمن

خلل ناپذیرى قرآن مى باشد. ۹ - پیروزمندى تفکر قرآنى، در صحنه رویارویى با اندیشه هاى بشرى (و إنّه لکتب عزیز) ۱۰ - شکست ناپذیرى قرآن، در برابر معارضه ها و

اللَّهُ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ). تفسیر آیات ۱ - سینه آدمى، خزانه افکار و اندیشه هاى او (ان تخفوا ما فى صدورکم) ۲ - آگاهى خداوند به آنچه انسان در سینه دارد

آشکار و غیب و شهود برای او یکسان است. تفسیر آیات ۱ - خداوند، آگاه به نیات و اندیشه هاى پنهان در سینه هاى مردمان و دانا به گفتارها و کردارهاى آشکار آنان (و

یاد شده، از اختصاص به ذکر یافتن انکار معاد از سوى کافران - از میان دیگر اندیشه ها و عقاید اسلامى - به دست مى آید. ۵ - وجود ارتباط وثیق و ناگسستنى، میان

سَقِیمٌ). و به این ترتیب عذر خود را خواست! تفسیر آیات ۱ - ابراهیم(ع)، پس از اندیشه عمیق، مریض بودن خود را به قومش اعلام کرد. (فنظر نظرة فى النجوم . فقال إنّى

(در آیات پیشین) مطلب بالا استفاده مى شود. ۶ - انسان، در پرتو سلامت روح و اندیشه، قادر به دریافت و پذیرش پیام وحى (و من یعش عن ذکر الرحمن ... أفأنت تسمع

همه موجودات دیگر در آغاز. «لَبْسٍ»: شک و تردید. مراد سرگشتگی حاصل از عدم اندیشه و بررسی مسائل و ادلّه و براهین دالّ بر قدرت نامحدود و بی‌پایان خدا است.

پیامبران گردانید پس چون از شما ترسيدم گريختم، و پروردگارم مرا حكمى- حكمت: درستى انديشه و گفتار و كردار يا حكم نبوت- داد و مرا از پيامبران كرد پس من از دست شما

مردمان گذشته نیز در برابر پیامبران همین گونه عمل مى کرده اند. ۱۳ - همانندى اندیشه هاى انسانها، از عوامل تکرار حوادث تاریخى است. (کذلک قال الذین ... مثل قولهم

خروج از اعتدال در مقوله ایمان - که یک مقوله معرفتى و شناختى است - به نداشتن اندیشه و بینش صحیح باز مى گردد. ادعا: ادعاى سعادت اخروى ۱۰ اسلام: تاریخ صدر اسلام

خواه فرزند حقیقی باشد و یا فرزند انتخابی. تفسیر آیات ۱ - احتجاج الهى علیه اندیشه شرک و پندار مشرکان، مبنى بر فرزند داشتن خدا (لو أراد اللّه أن یتّخذ ولدًا

آخرت‌ تحصيل‌ ميكنند و بدنيا علاقه‌مند نيستند. ] (آیه 64)- و برای این که اندیشه آنها را از افق زندگی محدود فراتر برد و جهان وسیعتری در برابر دید عقل آنها

آیین قوم ابراهیم بود. (إذ قال لأبیه و قومه ما هذه التماثیل ) ۵- مبارزه با اندیشه هاى خرافى و شرک آلود، تبلور رشد و کمال ابراهیم(ع) بود. (و لقد ءاتینا إبرهیم

تذکر و بیدارى انسان ها (و ذکرى لأُولى الألبب) ۱۳ - وجود بسترهاى گوناگون اندیشه و خردورزى در سرگذشت ایوب پیامبر (و اذکر عبدنا أیّوب إذ نادى ... و وهبنا

بود برای عدم تسلیم در مقابل حق. تفسیر آیات ۱ - کافران، روى گردان از تأمل و اندیشه در آیات و نشانه هاى الهى (و إن یروا ءایة یعرضوا) ۲ - روى گردانى کافران،

نابودى بت و بت پرستى، پس از یک سلسله کار فرهنگى و فکرى او براى هدایت و اصلاح اندیشه مردمان بود. (لقد کنتم ... فى ضلل مبین ... ربّکم ربّ السموت ... و تاللّه

حق الهام گیرد، و خود را در شعاع دعوت او قرار دهد، نه خواندن فاقد اندیشه و فکر و نه اندیشه‌ای خالی از عمل. بسم الله الرحمن الرحیم به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

(فبأىّ ءالآء ربّکما تکذّبان) خداوند با این پرسش، در حقیقت انسان ها را به اندیشه و توجه به نعمت ها فرا خوانده است تا از این رهگذر به پروردگار خویش و شناخت

واقعاً وعده رستاخیز حق بود، باید تاکنون محقق مى شد. ۶ - وابستگى شدید ذهن و اندیشه مردم عصر بعثت به پدران و نیاکان خود (أءذا کنّا تربًا و ءاباؤنا ... لقد وعدنا

عقیده (ایمان و کفر) او است. ۹ - رفتار و کردار آدمى، نشانگر کفر و ایمان و نیز اندیشه و باور او است. (فمنکم کافر و منکم مؤمن و اللّه بما تعملون بصیر) ۱۰ - هشدار

او جدا نمی‌شود تا داخل بهشت گردد». بدیهی است این تلاوت باید توأم با اندیشه باشد اندیشه‌ای که محتوای آن را در عمل منعکس کند، تا این همه آثار و برکات بر آن

داده بودند. (إذ قال لأبیه و قومه ما تعبدون) ۲ - اهتمام ابراهیم(ع) براى به اندیشه واداشتن مردم شرک پیشه عصر خویش درباره حقیقت معبودهاى شان (إذ قال ... ما

کنت بصیراً» خود را کسانى مى دانند که در دنیا همه چیز را خوب مى فهمیدند و اندیشه اى عمیق داشتند. ۴ - آدمى در قیامت، مجاز به پرسش از پروردگار است. (قال ربّ

امور، نشانه‌های روشنی است برای صاحبان عقل و اندیشه» (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِأُولِی النُّهی). یعنی، عقل و اندیشه‌های مسؤول می‌تواند به این واقعیت پی ببرد

خواست خداوند است. (خلقنکم ... نعیدکم ... نخرجکم ) ۷ - شناخت مظاهر طبیعت و اندیشه در آن، از راه هاى شناخت خداوند و ربوبیت و تدبیر او بر هستى است. (الذى جعل

ضروری هستند. «یُنِیبُ»: برمی‌گردد. مراد ترک عناد و رجوع به خدا است در پرتو اندیشه و شناخت امور. وَ اتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ‌... (۱) Tabber requires

در برداشت فوق «على سمعهم» خبر براى «غشاوة» گرفته شده است. ۳ - قلب (دل و اندیشه)، گوش و چشم از ابزار شناخت (ختم اللّه على قلوبهم و على سمعهم و على ابصرهم

نمى‏كند) اين است حكايت آنانكه آيات ما را تكذيب كرده‏اند داستانها را بخوان شايد انديشه كنند. وَ اللّيْل مِنْه النّهَار لَهُم آيَة فَإِذَا يَعْلَمُون هُم مُظْلِمُون

غیر ملومین) تعبیر «غیرملومین» (نکوهیده نیستند)، مى تواند تعریضى باشد به اندیشه رهبانان که هرگونه ارضاى غرایز جنسى را، منافى با مقامات معنوى مى پنداشتند

الْأَرْضِ). آسمانها با آن همه کرات، با آن همه منظومه‌ها و کهکشانها، آسمانهایی که اندیشه بلند پرواز انسان از درک عظمت آن عاجز و فکر از مطالعه آن خسته می‌شود و هر

می‌پندارند که وظائف خود را در برابر خدا به انجام رسانیده‌اند ولی این آیه شریفه، اندیشه و گفته ایشان را نادرست می‌شمارد. «لَمَّا یَقْضِ»: هنوز انجام نداده است.

او (بنعمة ربّک) ۵ - لطف و عنایت خداوند، سبب مصونیت انسان از جنون و هرگونه اندیشه نادرست و دور از عقل و خرد (ما أنت بنعمة ربّک بمجنون) جنون: مصونیت از جنون

چشم است، هر گاه با «إلى» متعدى شود، متضمن معناى نظر و دقت مى شود. ۲- دقت و اندیشه در کیفیت پرواز پرندگان، از راههاى خداشناسى (ألم یروا إلى الطیر مسخّرت فى

أرسلنا من قبلک ... إلاّ قال مترفوها) ۵ - گرایش به مادى گرایى و دنیاطلبى، قدرت اندیشه (خرد) را تضعیف و آدمى را به سوى تقلید کورکورانه سوق مى دهد. (و کذلک ...

فراخناى آسمان ها، اگر موجودات زنده اندک باشند، تعبیر «بثّ» مناسب نمى باشد. ۶ - اندیشه و مطالعه در آفرینش طبیعت، از راه هاى خدا شناسى است. (و من ءایته خلق السموت

(محمّد) بر خدا دروغ و افتراء بسته است (و خدا بدو چیزی وحی نکرده است و زائیده‌ی اندیشه‌ی خود را به او نسبت داده است؟) اگرخدا بخواهد بر دل تو مهر می‌نهد (و قدرت

پایدارى نعمتهاى آخرت و سعادت آفرینى آن براى اهل تقوا، باورى خردمندانه و اندیشه اى صحیح است. (و الدار الأخرة خیر للذین یتقون أفلا تعقلون) ۲۸- وابستگى به

می‌شود. اما گاهی تأثیر آن به صورت آگاهانه است یعنی این جاذبه درونی در عقل و اندیشه اثر می‌گذارد و او را وادار به انتخاب طریق می‌کند. قسم اول را «غریزه» و قسم

در «أفرءیتم» توبیخى است و مفاد آن این است که: چرا در باره آنچه مى پرستید، اندیشه نمى کنید و صرفاً متکى به تقلید کورکورانه از نیاکان خود هستید؟ ۲ - ابراهیم(ع)،

شده است. در این صورت پیام آیه شریفه این است که فکر روزى، شما را از تحقیق و اندیشه در آیات الهى باز ندارد; زیرا خداوند روزى شما را تضمین کرده است. ۳ - آسمان

تترا) آمدن پى در پى پیامبران نشانگر آن است که بشر تنها با اتکا به دانش و اندیشه خود قادر به پیمودن راه هدایت نیست. ۳ - حق ستیزى و سرکشى در برابر پیامبران

(هؤلاء قومنا ... لولا یأتون علیهم بسلطن بیّن) ۶- بى منطقى در عقیده و سستى اندیشه، بزرگ ترین مشکل جامعه اصحاب کهف از دیدگاه خود آنان (اتخذوا من دونه ءالهة

است و حکایت از نکته یاد شده مى کند. ۱۸ - خداوند، بر اَعمال و زوایاى قلب و اندیشه آدمیان آگاهى دارد. (إنّ اللّه علیم بذات الصدور) ۱۹ - هشدار خداوند به کافران،

درباره قضایاى پیش از جنگ بدر است. گفتنى است جدال به معناى منازعه براى غلبه بر اندیشه و رأى طرف مقابل است. ۲- ضرورت حضور در جنگ بدر، امرى روشن براى مسلمانان صدر

می‌بخشد». مسلما این همه ثواب و فضیلت در صورتی عائد می‌شود که تلاوت انگیزه اندیشه و عمل گردد. بسم الله الرحمن الرحیم به نام خداوند بخشنده بخشایشگر تفسیر آیات

داده بودند. (إذ قال لأبیه و قومه ما تعبدون) ۲ - اهتمام ابراهیم(ع) براى به اندیشه واداشتن مردم شرک پیشه عصر خویش درباره حقیقت معبودهاى شان (إذ قال ... ما

برشمردن نعمت هاى الهى و اثبات ربوبیت مطلق خداوند است. ۱۰ - نگرش از سر تعقل و اندیشه به تحولات طبیعت و پدیده هاى آن، شرط ره یافت به ربوبیت خداوند (ألم تر إلى

کننده (استجیب له) فطرت انسان باشد، برداشت بالا استفاده مى شود. ۳ - شرک، اندیشه اى بى بنیاد و فاقد هرگونه اعتبار در پیشگاه خداوند (و الذین یحاجّون ... حجّتهم

جمله «کلوا من الطّیّبات» بعد از یاد عیسى و مادرش، مطرح شده است، مى تواند به اندیشه نادرست رهبانیت در مسیحیت، اشاره داشته باشد. ۴ - اهمیت دادن به تغذیه سالم

نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى إسرءیل) ۸ - مردان الهى (همچون پیامبران) در اندیشه آزادى ملت هاى مظلوم اند، نه در فکر رفاه خویش. (و تلک نعمة تمنّها علىّ أن

دارد به موضوع بعثت رسولى از میان نسل بشر. ۱۲ - اتکاى قوم نوح، تنها به آرا و اندیشه هاى پدران و نیاکان خویش (ما سمعنا بهذا فى ءابائنا الأوّلین) ۱۳ - تعصب و

أن یفقهوه) ذکر جمله «الذین لایؤمنون» (آنان که ایمان نمى آورند) براى معرفى اندیشه هاى کافران به جاى «الکافرین» مى تواند حاکى از نقش تصمیم و قصد آنان باشد

و نابودى مشرکان مکه نیز داشته باشد. ۱۳- خداوند، شنواى گفتارها و آگاه به اندیشه ها و کردارها (و أن اللّه سمیع علیم) ۱۴- کیفر خداوند براى کافران، متکى بر

(آیه 29)- ولی این آیات بینات و این گونه مثالهای واضح و روشن برای صاحبان اندیشه است، نه ظالمان هوی پرست بی‌دانشی که پرده‌های جهل و نادانی بر قلب آنها فرو

و فضیلتها هرگز برای خواندن تنها نیست، بلکه خواندنی است که توأم با تفکر و اندیشه و سپس الهام گرفتن برای عمل بوده باشد. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

یگانه او است. (تعلى اللّه عمّا یشرکون) تعبیر «تعالى اللّه» نشان مى دهد که اندیشه شرک، مایه تنقیص خداى یکتا بوده و اصولاً برخاسته از ناآگاهى به منزلت والاى

أحسنه) ۱۲ - لزوم سعه صدر در گفت وگوهاى علمى و در عرصه تضارب افکار و بیان اندیشه هاى گوناگون (الذین یستمعون القول فیتّبعون أحسنه) ۱۳ - تنها، برگزیدگان و

بهشتیان با ربوبیت خداوند است. ۴ - تعدد و تنوع بهشت ها در قیامت (جنّتى) ۵ - اندیشه صحیح نسبت به فقر و غنا، برخورد شایسته با یتیمان و مسکینان، قطع حرام خوارى

برای رسیدن به این همه پاداش عظیم کافی نیست بلکه هدف تلاوتی است اندیشه برانگیز، و اندیشه‌ای عمل آفرین! ضمنا نامگذاری سوره به «ذاریات» به تناسب نخستین آیه

یؤمنوا باللّه ... الذى ... على کلّ شىء شهید) برشمردن اوصاف خاص خداوند در بیان اندیشه مؤمنان، تعریض به اصحاب «اخدود» است که: آیا مى توان ایمان به خدایى با این

تأکید می‌افزاید: «در این امور آیات و نشانه‌هایی است برای جمعیتی که تعقل و اندیشه می‌کنند» (إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ). آنها هستند که می‌فهمند

غلامان و كنيزان و عنايت بسيار به آزاد گشتن بردگان سير برده گيرى در تاريخ انديشه الغاى بردگى تا چه اندازه صحيح بوده است لازمه زندگى اجتماعى ، محدوديت آزادى

و توبه‌ی مهاجرین و انصار (از لغزشهای جنگ تبوک، مثل کُندی و سستی اراده و اندیشه‌ی بد به دل راه دادن و آهنگ بازگشت از نیمه‌ی راه جهاد) را پذیرفت. مهاجرین

او الهام گرفت. ۱۹- سپاس گزارى در برابر نعمت دهنده حقیقى، لازمه کمال عقل و اندیشه (حتّى إذا بلغ أشدّه ... قال ربّ أوزعنى أن أشکر نعمتک ) از این که خداوند

آمدن آن حاکى است که مشرکان به چند معبود اعتقاد داشتند. ۵ - صبر و پافشارى بر اندیشه و گرایش باطل، از موانع پیشبرد اهداف و آرمان هاى برگزیده و به حق (إن کاد

حین یستغشون ثیابهم یعلم ما یسرّون و ما یعلنون) ۶- خداوند ، به همه افکار و اندیشه ها آگاه است. (إنه علیم بذات الصدور) ۷- «عن أبى جعفر(ع) قال: أخبرنى جابر

(لنبیّتنّه و أهله ثمّ لنقولنّ لولیّه ما شهدنا مهلک أهله) طرح هجوم شبانه و اندیشه کردن در چگونگى پاسخ به ولىّ دم، نشانگر نگرانى آنان است. ۷ - چاره اندیشى

کفران کنندگان، ضمن بیان گوشه‌ای از زندگی سلیمان و قوم سبا. 5- دعوت به تفکر و اندیشه و ایمان و عمل صالح. فضیلت تلاوت سوره: در حدیثی از پیامبر اسلام صلّی اللّه

بيدار كردن آنان مى‌پردازد و سرانجام پس از اندرز و توبيخ، آنها را به تعمق و انديشه وامى‌دارد. جلد 5 - صفحه 471 در ماجراى پرتاب حضرت ابراهيم به درون آتش، مطالب

يؤخذ بكظمه. «1» يعنى: به تحقيق خداى متعال داناى جميع نهانى‌ها و آگاه تمام انديشه‌هاست، يعنى عالم است به مبادى و غايات و فوايد و مقتضيات و آثار آنها. و از

آلوده نشدن من به گناه به توفیق الهى و رحمت او بوده است. ۲- یوسف(ع) از این اندیشه که امور خویش را خود بدون عنایت الهى تدبیر کند ، مبرّا و منزه بود. (و ما

استکبار فرعون دارد. ۳ - فرعون، معتقد به حاکمیت مطلق خویش حتى بر افکار و اندیشه مردم (قال ءامنتم له قبل أن ءاذن لکم) ۴ - اتهام ساحران از سوى فرعون، به هم دستى

بودن آنها خواهد بود. ۲ - هیچ چیز از دید خدا پنهان نمى ماند، حتى انگیزه ها و اندیشه هاى درونى انسان (إنّ الذین یلحدون ... لا یخفون علینا) ۳ - بى اعتنایى به

برداشت است. ۹ - جان آدمى چونان جهان طبیعت، سرشار از آیات الهى و شایسته تأمل و اندیشه است. (سنریهم ءایتنا فى الأفاق و فى أنفسهم) ۱۰ - خداجویى، گرایش فطرى انسان ها

در باره تلاوت سوره‌های قرآن وارد شده پاداشی است در برابر خواندن توأم با اندیشه و سپس عمل. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

«بأهوائهم» سببیه است، ولى در «بغیر علم» معنى الصاق دارد. ۱۳- کسانى که با اندیشه هاى مبتنى بر تمایلاتِ خود دیگران را به گمراهى مى کشانند، مردمى نادان هستند

خود رساننده. و چون در اين باب نزاع نداريد بلكه مقريد به زارعيت ما، پس چرا انديشه نمى‌كنيد تا بدانيد آن ذاتى كه قادر باشد بر رويانيدن زرع از حبه صغيره و ايجاد

أیدیهم فإنّ الإنسن کفور) خداوند باتصریح به «بما قدّمت أیدیهم»، درصدد رفع این اندیشه باطل است که معمولاً انسان هاى سطحى، مشکلات زندگى خود را به او نسبت مى دهند

آسمانى خود آنان است. (و قالت الیهود ... و هم یتلون الکتب) ۶ - رسوخ افکار و اندیشه هاى مخالف کتابهاى آسمانى، در عقاید و باورهاى دینى یهود و نصارا (و قالت الیهود

و یا خوددارى از آن (فان جاءوک فاحکم بینهم او اعرض عنهم) ۱۲- یهودیان، در اندیشه آسیب رسانى به پیامبر (ص)، در صورت اعراض آن حضرت از داورى بین آنان (و إن

از دور نمایان گشت. اما همان گونه که روش قرآن است، این مقدمات را که با کمی اندیشه و تفکر روشن می‌شود، حذف کرده و در این مرحله چنین می‌گوید: «هنگامی که وارد

غلامان و كنيزان و عنايت بسيار به آزاد گشتن بردگان سير برده گيرى در تاريخ انديشه الغاى بردگى تا چه اندازه صحيح بوده است لازمه زندگى اجتماعى ، محدوديت آزادى

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۴۲-۴۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - اينهمه آوازهها

خود را نسبت به آنان مجسم ساخته است! «دعا» یک نوع خود آگاهی و بیداری دل و اندیشه و پیوند باطنی با مبدء همه نیکیها و خوبیهاست. «دعا» یک نوع عبادت و خضوع و

حوا در ابتداى حاملگى به خاطر ناچیز بودن حملش بدان بى توجه بوده و درباره آن اندیشه اى نداشت. (حملت حملا خفیفا فمرت به) ضمیر «به» به «حملا»، که مراد از آن جنین

انسان (فمن یرد الله أن یهدیه یشرح صدره) شرح صدر به معناى توسعه قلب و مغز و اندیشه آدمى و در برابر ضیق صدر است. ۲- شرح صدر موهبتى الهى است. (یشرح صدره) ۳-

اللّه علیه و آله و اهل بیت او خواهد بود». بدون شک تلاوتی که سر چشمه اندیشه، و اندیشه‌ای که مبدأ تصمیم‌گیری و حرکت بوده باشد، می‌تواند آن چنان انسان را بسازد

. قل فلم تقتلون أنبیاء اللّه) ۲۴ - رفتار و عملکرد انسان، نشانه اعتقاد و اندیشه اوست. (قالوا نؤمن بما أنزل علینا ... قل فلم تقتلون أنبیاء اللّه من قبل)

همچنين تا عاقل تصور خير و سعادت كه نتيجه كمال نفس است اوّلين بار نكند، انديشه تحصيل كمال در خاطر او تمكّن نيابد، و تا اين تحصيل ميسر نشود، آن خير و سعادت

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۳۳-۴۱ آيه و ترجمه شاءن نزول : تفسير: نكته ها: ۱ - سه

مکرر گفته‌ایم که این فضائل و آثار مهم نمی‌تواند تنها نتیجه تلاوت خالی از اندیشه و عمل باشد، چرا که هرگز خواندن این سوره بی‌آنکه برنامه زندگی بر آن تطبیق

صحیح و استدلالات حساب شده است، و به تعبیر دیگر دست انداختن در درون فکر و اندیشه مردم و به حرکت درآوردن آن و بیدار ساختن عقلهای خفته نخستین گام محسوب می‌شود

کردند. (إنا له لحفظون ... فلما ذهبوا به) ۲- امکان بى اطلاع بودن پیامبران از اندیشه و افکار دیگران (إنا له لحفظون ... فلما ذهبوا به و أجمعوا أن یجعلوه فى غیبت

آری! با ذکر مثالهای روشن از متن زندگی خود شما حقایق را بازگو می‌کنیم تا اندیشه خود را به کار اندازید. تفسیر آیات ۱ - معبودان باطل و جعلى، در مقایسه با

داستانها) را بر آن گذارده است، و در آن برای «اولو الالباب» (صاحبان مغز و اندیشه) عبرتها بیان کرده است. 2- دقت در آیات این سوره این واقعیت را برای انسان

برداشت فوق به دست مى آید. ۶ - پذیرش تورات با جدیت تمام و استوارسازى رفتار و اندیشه ها بر اساس آن، فرمان خداوند به بنى اسرائیل (خذوا ما ءاتینکم بقوة) ۷ - پایبندى

بدون شک این ثواب و فضیلت عظیم تنها برای تلاوت لفظی نیست، تلاوتی است اندیشه‌ساز، و اندیشه‌ای است عمل پرور. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ به نام خداوند

پيغمبر مرسل مگر بر جهد به زانو از فزع فرياد آن. بنابراين عاقل را لازم است انديشه عاقبت خود نمايد و از عذاب الهى به سبب مخالفت غافل نگردد. ابو الفتوح رازى

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۳۳-۴۱ آيه و ترجمه شاءن نزول : تفسير: نكته ها: ۱ - سه

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۴۲-۴۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - اينهمه آوازهها

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۴۲-۴۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - اينهمه آوازهها

نمى گرييد؟! چند روايت راجع به بهره مند شدن از اعمال ديگران رواياتى درباره انديشه كردن درباره خدا آيه ۴۲-۴۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - اينهمه آوازهها

مُعْرِضِينَ‌ ... بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ 11- انسان در انتخاب عقيده و انديشه، مختار و داراى اراده است. «فَمَنْ شاءَ» 12- قرآن بستر مناسبى براى هدايت

مُعْرِضِينَ‌ ... بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ 11- انسان در انتخاب عقيده و انديشه، مختار و داراى اراده است. «فَمَنْ شاءَ» 12- قرآن بستر مناسبى براى هدايت

مُعْرِضِينَ‌ ... بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ 11- انسان در انتخاب عقيده و انديشه، مختار و داراى اراده است. «فَمَنْ شاءَ» 12- قرآن بستر مناسبى براى هدايت

چیز را می‌داند و از همه کار با خبر است، نه تنها سخنان را می‌شنود، بلکه از اندیشه‌هایی که از مغزها می‌گذرد، و تصمیمهایی که در سینه‌ها پنهان است آگاه است.

طاعت الهى قدم بيرون نهاده و مشغول فسق و فجور بودند و از عذاب و سخط الهى انديشه نداشتند. شئامت عاقبت قوم لوط: چون ملائكه از لوط تقاضاى ضيافت نمودند، لوط

سازد. پرسيد از سبب قبور، فرمود: براى آنكه ديدن اين قبور، آمال را كم؛ و تيشه انديشه مردن، گياه هوى و هوس را از زمين خاطر مى‌كند. پرسيد چرا گاو و گوسفند به هم

از آخرت باكثر مردم در آيات سابقه متنبّه فرموده است آنها را بلزوم تفكّر و انديشه نمودن در پيش خودشان و مكان خلوتى يا در امر خلقت نفس خود كه خالق آن كيست

بهلاكت از آنجا كه نميدانند و مهلت ميدهم مر ايشانرا همانا مكر من محكم است‌ آيا انديشه نمى‌كنند كه نيست در يارشان جنونى نيست او مگر بيم دهنده آشكار. تفسير استدراج

پیشین مطلب بالا استفاده مى شود. ۳-ارزش ها و لذت هاى بهشتى، فراتر از تصوّر و اندیشه بشر (مثل الجنّة الّتى وعد المتّقون) در صورتى که واژه «مثل» به معناى تمثیل

كه در برابر قدرت و خواست خدا، تكيه به ديگران شود. امّا تا وقتى كه دلها و انديشه‌ها و حمايت‌ها را شعاعى از اراده‌ى الهى بدانيم، در مدار توحيد قرار داريم

عَلَى اللَّهِ‌: پس توكل كن بر خدا و از دشمنى و مخاصمه معاندان باك ندار و انديشه بخاطر راه مده و در دعوت خود راسخ باش. إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ‌:

مادر به سخن درآمد و گفت: اى مادر، من بنده خدا و رسول او مى‌باشم، از قوم خود انديشه مكن و در مكالمه مرا به ايشان واگذار «1». فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ

واگذار امر خود را به خدا كه هر چه نمايد بر وفق حكمت و مصلحت باشد و از غير او انديشه مكن. وَ كَفى‌ بِاللَّهِ وَكِيلًا: و كافى است خدا از حيث كارسازى و پسنديده

بهلاكت از آنجا كه نميدانند و مهلت ميدهم مر ايشانرا همانا مكر من محكم است‌ آيا انديشه نمى‌كنند كه نيست در يارشان جنونى نيست او مگر بيم دهنده آشكار. تفسير استدراج

شده; بیانگر وجود چنین زمینه هایى در میان زنان عرب جاهلى است. ۱۱ - اصلاح اندیشه و عقیده، مقدم بر اصلاح عمل و رفتار (على أن لایشرکن باللّه شیئًا و لایسرقن)

تأكيدات قرآن مبين لااقل احتمال وقوع آن عقلائى؛ و البته عاقل دفع ضرر محتمل را انديشه نمايد، چنانكه طعامى را كه احتمال ضرر آن دهد از ترس جان ترك نمايد، هر چند

آله را در جميع آنچه شما را از آن نهى فرموده. وَ احْذَرُوا: و حذر كنيد و انديشه نمائيد از مخالفت فرمان خدا و رسول. نكته- جمع ميان خدا و رسول به جهت آنست

جهت فرط عناد و توغل در انكار گويند: پيغمبر افترا نموده، چه از عقاب سبحانى انديشه نمى‌كنند تا رادع ايشان باشد از افتراى بر پيغمبر. وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ‌:

كسى طرف هستيد و چه كيفرى خواهيد شد.) 1- در استعمار فرهنگى حكومت‌ها، آزادى انديشه و حقّ انتخاب عقيده از مردم سلب مى‌شود. «قالَ فِرْعَوْنُ آمَنْتُمْ بِهِ قَبْلَ

نبايد مورد مشورت قرار گيرد. سؤال: با اينكه قرآن مى‌فرمايد: اكثر مردم اهل انديشه نيستند، «أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ» «1»*، «أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ»

كه از هلاك امم سالفه عبرت يابند و از مخالفت و نافرمانى اوامر حضرت سبحانى انديشه كنند، و بدانند كه هتاكى و بى‌باكى نسبت به فرامين الهى، مورد سخط و غضب ربانى

طرح سؤال، فطرت غافلان را بيدار كنيم. أَ وَ لَمْ يَرَوْا ... 8- اسلام دين انديشه است و از همه‌ى مردم براى انديشيدن دعوت كرده است. أَ وَ لَمْ يَرَوْا ...

مُعْرِضِينَ‌ ... بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ 11- انسان در انتخاب عقيده و انديشه، مختار و داراى اراده است. «فَمَنْ شاءَ» 12- قرآن بستر مناسبى براى هدايت

نمى‌توانيم ترك مجلس ايشان كنيم و آنها را از خوض نيز منع نمى‌توانيم كرد. در باب ما انديشه فرما؛ آيه شريفه نازل شد. وَ ما عَلَى الَّذِينَ يَتَّقُونَ‌: و نيست بر آنانكه

قرآن و مقدسات مذهبى باشد، و جمع بين استعظام و استخفاف محال است؛ پس بايد شخص انديشه نمايد و مراقب باشد در افعال و اقوال خود، مباد تراوشاتى صادر گردد تا موجب

داشتن همین موهبت آزادی اراده و اختیار است، همچنین داشتن ذوقها و سلیقه‌ها و اندیشه‌های گوناگون و متفاوت که هر کدام بخشی از جامعه را می‌سازد، و بعدی از ابعاد

ناخالصى است. «أَصْلَحُوا و اعْتَصَمُوا و أَخْلَصُوا» 6- التقاط در عقايد و انديشه، ممنوع است. «أَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ» 7- منافقانِ توّاب، در جدا شدن

و ريحان، هرآينه علامات و دلالاتى است براى گروهى كه مى‌شنوند به گوش دل و انديشه نمايند در اين آيات بينات، و عبرت يابند از مشاهدات، و مهتدى شوند به سعادات

منظم و دقیق را پى ریزى کنند تا از هجوم آنان در امان باشند. ۱۹- کافران در اندیشه تهاجمى یکباره به مسلمین در شرایط مناسب (ودالذین کفروا لو تغفلون عن اسلحتکم

از ايشان فقط «مرداس فدكى» مسلمان بود. قوم او بگريختند. چون نزديك آمدند، انديشه كرد كه مبادا لشگر پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نباشد. با مال و متاع