نتایج جستجو

و هم غيرآنهاست. گفت: به من توضيح بده تا بفهم. امام فرمود اگر كسى خشتى را خرد كند و آن را گل كرده بارديگر خشت زند آيا خشت اولى و درعين حال غيرآن نيست؟ گفت:

کردن و بریدن، به معناى زمینى است که گیاهى در آن نمى روید، گویى گیاهان خود را خرد و ریشه کن ساخته، و به تعبیر دیگر «جُرُز» به سرزمینى گفته مى شود که به خاطر

باد دادن آن است تا پوست از دانه جدا شود و در اینجا اشاره به متلاشى شدن و خرد شدن کوه ها و سپس بر باد رفتن آنها است. نسف‌ (۵ بار) كندن. پراكندن. «نَسَفَ

دارى به هنگام هیجان غضب است، و از آنجا که این حالت از عقل و خرد ناشى مى شود گاه به معناى عقل و خرد نیز به کار رفته، و گر نه معناى حقیقى «حلم» همان است که در

روشن مى شود که دلائل خداوند براى بشر از طریق عقل و نقل و به وسیله دانش و خرد، و همچنین فرستادن پیامبران، از هر نظر، روشن و رساست; به طورى که جاى هیچ گونه

وزن خشم) در اصل، به معناى شکستن اشیاء سست است; مانند گیاهان. لذا به گیاهان خرد شده که صاحبان گوسفندان براى آنها مى کوبند و آماده مى کنند، «هشیم» گفته مى

آنها را خرد كرد. مگر بزرگ ترينشان را، تا مگر به آن رجوع كنند. آنگاه آنها را خرد و ریز کرد، مگر بزرگترشان را، باشد که به او روی آورند پس آنها را خرد كرد مگر

نه مستی عقل و رنج خمار کشند. که از نوشیدنش نه سردرد گیرند، و نه مست و بی خرد شوند، از نوشيدنش نه سردرد گيرند و نه بيهوش شوند. که [بهشتیان‌] از آن سردرد

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

صاحبان خرد پند گيرند اين [قرآن‌] ابلاغى براى مردم است [تا به وسيله آن هدايت شوند] و بدان بيم يابند و بدانند كه او معبودى يگانه است، و تا صاحبان خرد پند گيرند

خداوند سخنان ناروا می‌گفت! و اين كه كم خرد ما، در باره‌ى خدا پريشان مى‌گفت و دروغ مى‌بست و [شگفت‌] آنكه كم خرد ما، در باره خدا سخنانى ياوه مى‌سرايد. و

جارى است و هر گونه ميوه‌اى برايش به بار آورد و پيريش فرا رسيده و فرزندانى خرد و ناتوان داشته باشد، ناگاه گرد بادى آتشين بر آن بزند و [باغ يكسر] بسوزد؟ خدا

کثیراً) ۵ - تنها صاحبان خرد، پندپذیر از حکمتهاى خداوند هستند. (و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب) ۶ - اهمیّت خرد و ارزش صاحبان خرد (و ما یذّکّر الاّ اولوا

سرگرمى نيست و هر آينه سراى واپسين براى آنان كه پرهيزگارى كنند بهتر است آيا خرد را كار نمى‌بنديد؟ زندگی دنیا (که کافران تنها آن را زندگی می‌دانند) سرگرمی

بى‌خردند. «لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ» 7- قرآن، مطابق عقل و خرد است، لذا اهل خرد با تدبّر در آن به احكام و رموزش پى‌مى‌برند. «لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا

در آن هنگام که کوه‌ها به حرکت درآیند، و آن‌گاه كه كوه‌ها به راه افتند [و خرد شوند] و آنگاه كه كوهها به رفتار آيند. و آن گاه که گوهها به رفتار آیند. و هنگامی

شما مزدى نمى‌طلبم. مزد من تنها با آن كسى است كه مرا آفريده است. چرا از روى خرد نمى‌انديشيد؟ ای قوم من از شما برای این کار مزدی نمی‌طلبم، مزد من [بر عهده

شوید، اگر مى‌خواستيم خاشاكش مى‌ساختيم تا در شگفت بمانيد. اگر خواهیم آن را خرد و ریز گردانیم و شما حسرت‌زده شوید اگر بخواهيم آن را گياهى در هم شكسته- يا

پس از مرگش باز زنده گرداند. در این امر نیز ادله‌ای (از قدرت ایزد) برای اهل خرد آشکار است. و از نشانه های [قدرت و ربوبیت] اوست که برق را مایه ترس [از صاعقه]

آیا تعقل نمی‌کردید؟ و هر آينه از شما آدميان مردمانى بسيار را گمراه كرد. آيا خرد را كار نمى‌بستيد؟ اهریمن گروههای فراوانی از شما انسانها را گمراه کرده است

عقل و خرد است. (لقد أنزلنا إلیکم کتبًا ... أفلاتعقلون ) تشویق و برانگیختن به تعقل در قرآن، بیانگر آن است که این کتاب آسمانى، از نظر محتوا با عقل و خرد سازگار

می‌زنند، بیشترشان نابخردانند كسانى كه از فراسوى حجره‌ها- اطاقها يا خانه‌هاى خرد- تو را آواز مى‌دهند، بيشترشان نابخردند- زيرا انسانيت و ادب نگاه نمى‌دارند-

که کشاورزان را گیاه آن خوش آید، سپس پژمرده شود و آن را زرد شده بینی، سپس خرد و ریز شود، و در آخرت هم عذابی شدید هست و هم آمرزش و خشنودی از جانب خداوند،

مى‌شتابند، سرها را بالا گرفته‌اند. چشم بر هم نمى‌زنند، و دلهايشان خالى از خرد است. [آنان‌] شتابزده، سرها به بالا گرفته [چشم به زیر انداخته‌]اند، بی‌آنکه

شهر آثار نمایانی را برجای گذاشتیم تا درس عبرتی برای کسانی باشد که از روی خرد عمل می‌کنند. و بی‌چون از آن (قریه‌ی ویران شده) - برای مردمی که خردورزی می‌کنند

همسر و برادرش را و زنش و برادرش، با فدا کردن پسرانش و همسرش و برادرش باز خرد و زن و برادر خود را، همچنین همسر و برادرش را. و (نیز) همسرش را و برادرش را،

آنان را مانند كاه جويده‌شده گردانيد. و تنشان را چون علفی زیر دندان حیوان خرد گردانید. سرانجام همه آنان را چون کاه جویده شده قرار داد. و آنان را چون كاه

بیدارى صاحبان خرد ناب (و وهبنا له أهله ... رحمة منّا و ذکرى لأُولى الألبب) «لُب» به معناى عقل خالص و خرد ناب است (مفردات راغب). ۱۲ - خرد ناب و به دور از

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

یقیناً در این امور نشانه هایی [بر توحید، ربوبیّت و قدرت خدا] برای صاحبان خرد است. بخوريد و چارپايانتان را بچرانيد. در اين براى خردمندان عبرتهاست. بخورید

مشرکان). پس به زودی خواهی دید و خواهند دید، کدامیک از شمائید فریب‌خورده (کم خرد) Which of you is the afflicted. ترتیل: ترجمه: «الْمَفْتُونُ»: دیوانگی. مصدر

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

مى‌رسد، به امر خداوند كارد بر گلوى او مى‌گذارد. آرى، انسان تنها با فريب دادن خرد خويش مى‌تواند از اديان الهى گريزان باشد. «سَفِهَ نَفْسَهُ» ابراهيم عليه السلام

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

پریشان می‌کند و تو را از كوه‌ها پرسند بگو: پروردگارم همه آنها را بر كند و خرد و پراكنده سازد. (ای پیغمبر! حال که از قیامت صحبت کرده‌ای، منکران رستاخیز)

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

آفرينش نگونسارش كنيم- نيرومندى‌اش را به سستى و ناتوانى دگرگون سازيم-، آيا خرد را كار نمى‌بندند؟ به هر کس که طول عمر بدهیم، او را از لحاظ خلقت و آفرینش وارونه

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

اندیشه نمی‌کنید؟ و اوست كه زنده كند و بميراند، و او راست آمد و شد شب و روز آيا خرد را كار نمى‌بنديد؟! او است که زنده می‌گرداند و می‌میراند، و آمد و شد (پیاپی)

می‌پرهیزد، آگاه‌تر است‌ آنان كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها دورى كنند، مگر گناهان خرد و اندك همانا پروردگار تو فراخ‌آمرزش است. او به شما داناتر است آنگاه كه شما

حرام كرده مكشيد مگر به حق. اينهاست كه شما را به آن سفارش كرده است، باشد كه خرد را كار بنديد. بگو: بیائید چیزهائی را برایتان بیان کنم که پروردگارتان بر شما

زيان ديده‌ايم. بلكه محروم و بدبختيم. جلد 9 - صفحه 436 «حطام» به معنى شكستن و خرد شدن و «تَفَكَّهُونَ» به معناى ميوه خوردن، فكاهى گفتن و تعجب و پشيمانى آمده

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

زلزال‌ ‌آيه‌ 8 جلد 2 - صفحه 372 خرد ‌را‌ مخاطب‌ قرار داده‌ و بالتزام‌ بتقوي‌ امر ميكند اشاره‌ ‌به‌ اينكه‌ لازمه‌ عقل‌ و خرد التزام‌ بتقوي‌ ‌است‌ و عقل‌ ‌است‌

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

زيان ديده‌ايم. بلكه محروم و بدبختيم. جلد 9 - صفحه 436 «حطام» به معنى شكستن و خرد شدن و «تَفَكَّهُونَ» به معناى ميوه خوردن، فكاهى گفتن و تعجب و پشيمانى آمده

دوست ميداريد مال را دوست داشتن بسيارى‌ نه چنين است وقتى كه شكسته و خرد شود زمين شكسته و خرد شدنى پى در پى‌ و بيايد امر پروردگار تو و فرشتگان صف در صف‌ و آورده

(آسمانی) بدیشان رسیده است (چگونه خویشتن را از هدایت کتابهای یزدان و راهنمائی خرد و فطرت و ندای وجدان به دور داشته‌اند و) به بتان و شیطان ایمان می‌آورند (و

گويند: خداى. بگو: سپاس و ستايش خداى راست- بر اعترافشان به حق-، بلكه بيشترشان خرد را كار نمى‌بندند- سخن متناقض مى‌گويند: به خالق بودن او اقرار دارند و در همان

از مردگى‌اش زنده كرده و در وزيدن و گردانيدن بادها نشانه هاست براى مردمى كه خرد را كار بندند. همچنین در دگرگونی شب و روز (از لحاظ تغییر رنگ و کوتاهی و درازی

از آنچه در آن است هراسان بینی، و گویند وای بر ما این چه کتابی است که هیچ خرد و بزرگی را فرو نگذاشته مگر آنکه بر شمرده است، و آنچه را انجام داده‌اند حاضر

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

سلیم و خرد ناب است. گفتنى است تعریف دو جزء مبتدا (أُولئک) و خبر (هُم) مفید حصر است. ۱۷ - گوش سپردن به سخنان و برگزیدن بهترین آنها، نشانه عقل سلیم و خرد ناب

درودى مبارك و پاكيزه. بدين گونه خدا آيات را براى شما روشن بيان مى‌كند شايد خرد را كار بنديد. بر (اشخاص صاحب عذر چون) کور و لنگ و بیمار، و بر خود شما (تندرستان)

راست و درست نگويند؟ و سراى واپسين براى كسانى كه پرهيزگارى كنند بهتر است. آيا خرد را به كار نمى‌بنديد؟ بعد از آن، فرزندان ناخلفی جانشین آنان شدند که وارث کتاب

خدا، كه همه مملوك اويند، شريك روا مى‌داريد؟- اينچنين آيات را براى مردمى كه خرد را كار بندند به تفصيل بيان مى‌كنيم. خداوند برای شما (انسانهای مشرک) مثلی می‌آورد

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

و دلهاشان را متلاشى فرمود و همه در يك چشم بهم زدن مردند و بدنهاشان خشك و خرد شد مانند گياه خشك كه صاحب محوّطه‌ئى از چوب و نى براى علوفه گوسفندان خود جمع

است، یعنى نتیجه دلباختگى آنها به شرک و بت پرستى که پرده اى بر روى اندیشه و خِرَد آنها افکنده، این شده است: در قیامت که پرده ها کنار مى رود، متوجّه خطاى بزرگ

دومین دستور را به این صورت می‌دهد: «مردم را به کارهای نیک و آنچه را عقل و خرد، شایسته می‌شناسد و خداوند آن را نیک معرفی کرده، دستور ده» (وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ)

هرگاه دانستيد كه آن دو حدود خدا را رعايت نمى‌كنند اگر آن، خود را از شوى باز خرد، گناهى بر آن دو نيست. اينها حدود خدا است. از آن تجاوز مكنيد كه ستمكاران از

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

هر كدام كه سنگ بر سرش زدى، از مقعدش بيرون و هلاك شدى. اگر بر استخوان آمدى، خرد گشتى و اگر بر زره آمدى، سوراخ نمودى و هر كدام فرار مى‌كردند، مرغان از پى آنها

كه بشگفت آرد زارعان را روئيدنيهايش پس خشك گردد پس بينى آن را زرد پس بگردد خرد جلد 5 صفحه 147 شده و درهم شكسته و در آخرت عذاب سخت است و آمرزش از خدا و خوشنودى

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

است كه آن را كفرى و خيلى لطيف است. نزد بعضى بقدرى لطيف باشد كه چون بهم خورد خرد گردد از غايت لطافت. نزد جمعى خرمائى است كه هسته ندارد. «1» نكته: افراد «نخل»

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

طوفان غرائز و حبّ و بغض‌هاى همراه با بى‌تقوايى، مانع درك حقايق است. د: عقل و خرد؛ كه بدون آن نمى‌توان حتّى به سراغ وحى رفت. فرقان و قدرت تشخيص حقّ از باطل،

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

انتقاد از مشرکان و غیر منطقى خواندن روش آنان در پیروى کردن از نیاکانى بى خرد و گمراه، گویاى این است که: تبعیت از قرآن و احکام الهى امرى عاقلانه است. ۱۲

كه بشگفت آرد زارعان را روئيدنيهايش پس خشك گردد پس بينى آن را زرد پس بگردد خرد جلد 5 صفحه 147 شده و درهم شكسته و در آخرت عذاب سخت است و آمرزش از خدا و خوشنودى

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

حنيذ بريان شده بسنگ گرم كرده است و مناسب‌تر بودن معنى اوّل با مقام بر اهل خرد واضح است و نيز از آنحضرت روايت شده است كه حضرت ابراهيم بآنها فرمود بفرمائيد

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

دارد. ۶- انتظار فتح و پیروزى بدون جهاد و مبارزه، انتظارى نابجا و به دور از خرد (فان یخرجوا منها فانا دخلون) بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۳ ; ترس

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

آينه عمرى- چهل سال- پيش از اين در ميان شما بوده‌ام- و چنين ادعايى نكردم- آيا خِرد را كار نمى‌بنديد؟ بگو: اگر خدا می‌خواست (قرآنی بر من نازل نمی‌کرد و من) آن

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ» 5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ» 6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير

لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ» 5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ» 6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير

حاکمیت و فرمان روایى خداوند بر سراسر هستى، امرى غیر قابل گریز براى اهل دانش و خرد (قل من بیده ... إن کنتم تعلمون . سیقولون للّه) ۲ - اذعان به فرمان روایى خدا

مقايسه ميان تعاليم مكاتب است. «جِئْتُكُمْ بِأَهْدى‌» (انبيا در دعوت خود عقل و خرد را مطرح مى‌كردند و مخالفان تقليد و قوميّت‌گرايى را) 3- هدايت برتر ملاك انتخاب

آنها شود ولى بعد از آنكه اصرار نمودند بر كفر همه را هلاك و خرد و خاشاك نموديم چه هلاك نمودنى و خرد و خاشاك كردنى و شرح احوال اقوام نامبرده احمالا و تفصيلا

ميكنيد يا ما آنرا عمل ميآوريم و تحويل شما ميدهيم و اگر بخواهيم آنرا گياه خشك خرد يا كاه بى‌دانه ميسازيم پس شما بعدا روز خودتان را از ندامت بسخنان گوناگون اسف‌آميز

۵- نزول وحى از جانب خداوند بر بشر، امرى غیر قابل قبول و به دور از عقل و خرد و در حد دیوانگى در بینش کافران مکه (قالوا یأیها الذى نزّل علیه الذّکر إنک

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ» 5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ» 6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير

ساكت باشند و در بقيّه موارد مستحب و نشانه‌ى ادب است. اگر فرمان سكوت هم نبود، خرد و ادب اقتضا مى‌كرد كه در برابر كلام خالق، سكوت كنيم. حضرت على عليه السلام

you show. ترتیل: ترجمه: «الأفْئِدَة»: جمع فُؤاد، دل. در اینجا مراد عقل و خرد است. «قَلِیلاً مَّا»: واژه (قَلیلاً) صفت مصدر محذوف یا مفعول مطلق است، و کلمه

همكيش خود- يا آنچه مالك شده‌اند- كنيزان- يا مردان تابع خانواده- طفيلى و كم خرد كه با آنان زندگى مى‌كنند- كه به زنان رغبت و نيازى ندارند يا كودكانى كه از

این که راه ناپیدا باشد و چهره حق مخفی بلکه آنها چشم بینا ندارند، و عقل و خرد خود را به خاطر بغض و جهل و تعصب و لجاج از کار انداخته‌اند. تفسیر آیات ۱- مأموریت

were wicked people. ترتیل: ترجمه: «إِسْتَخَفَّ»: سبکسر و فرومایه کرد. کم خرد و بی‌خبر نمود (نگا: روم / ). قَالَ‌ فِرْعَوْنُ‌ آمَنْتُمْ‌ بِهِ‌... (۰) قَالَ‌

لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ» 5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ» 6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير

به طور خاصّ است. «فِی تَکْذِیبٍ»: غرق در تکذیب هستند. عشق به تکذیب، انگار خرد دوراندیش و چشم حق بین ایشان را تباه کرده است و به ژرفای دریای غفلتشان انداخته

معرفتك‌) حكيم‌ نازي‌ بعقل‌ ‌تا‌ كي‌ بفكرت‌ ‌اينکه‌ ره‌ نميشود طي‌ بكنه‌ ذاتش‌ خرد برد پي‌ ‌اگر‌ رسد خس‌ بقعر دريا اقول‌‌-‌ رسيدن‌ خس‌ بقعر دريا محال‌ عادي‌

باين معنى را قمى ره نيز نقل فرموده است و حكمت مخفى بودن ساعت موعود بر اهل خرد معلوم و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ

در آن مجلس بعضى از صناديد قريش حاضر بودند، استخوان پوسيده را به دست گرفته خرد كرده به باد داد و گفت: كيست اين اجزاى متفرقه را جمع و زنده نمايد؟ حضرت فرمود:

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

حنيذ بريان شده بسنگ گرم كرده است و مناسب‌تر بودن معنى اوّل با مقام بر اهل خرد واضح است و نيز از آنحضرت روايت شده است كه حضرت ابراهيم بآنها فرمود بفرمائيد

آياتيكه در اين جنگ ظاهر شد در وقت حفر خندق سنگ بزرگ سختى بود كه اصحاب از خرد كردن و در آوردن آن عاجز شدند و جابر بن عبد اللّه انصارى را روانه نمودند به

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

أوَ لو جئتکم بأهدى ممّا وجدتم علیه ءاباءکم) ۲ - تمسک پیامبران به استدلال و خرد، در قبال سنت گرایى و آیین تقلیدى منکران (قل أوَ لو جئتکم بأهدى) ۳ - ملاک صحیح

بت‌پرست بود. 5- بت‌پرستى با عقل سازگار نيست. «أَ فَلا تَعْقِلُونَ؟» (افراد بى خرد لجوج سزاوار توبيخ هستند) «أَ فَلا تَعْقِلُونَ» 6- توحيد، انديشه‌اى عقلانى

گذاشته ولی انسان را در برابر او بی‌دفاع قرار نداده است، زیرا نیروی عقل و خرد به او بخشیده که می‌تواند سدّ نیرومندی در مقابل وسوسه‌های شیطان به وجود آورد

اختيار خودشان باطل نموده‌اند موجب سلب فضيلت از نوع نميشود و اينمعنى بر ارباب خرد واضح است و محتاج به بيان نيست و اين استعداد و قابليّت در بشر بد و بال علم

عنایت خداوند، سبب مصونیت انسان از جنون و هرگونه اندیشه نادرست و دور از عقل و خرد (ما أنت بنعمة ربّک بمجنون) جنون: مصونیت از جنون ۱، ۲; منشأ مصونیت از جنون

۶ - مخالفت با قرآن، با احتمال نزول آن از سوى خداوند، امرى به دور از عقل و خرد (قل أرءیتم إن کان من عند اللّه) بنا بر این که مراد از «أرأیتم» تفکر و تعقل

پانزده سال قمرى در پسر و نه سال در دختر بنابر مشهور با آنكه ضعيف العقل و كم خرد نباشد و صلاح و فساد خود را تشخيص دهد كه بايد مالش را باو مسترد داشت و بايد

لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ» 5- اعراض كنندگان از سخن حق، از عقل و خرد بهره‌اى ندارند. «كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ» 6- داشتن توقّعات نابجا از خداوند (نظير

حنيذ بريان شده بسنگ گرم كرده است و مناسب‌تر بودن معنى اوّل با مقام بر اهل خرد واضح است و نيز از آنحضرت روايت شده است كه حضرت ابراهيم بآنها فرمود بفرمائيد

عذرى آورد يا او را نمرود مستحفظ بتها قرار داده بود و او تمام بتها را با تبر خرد و پاره پاره كرد و بت بزرگ آنها را بحال خود باقى گذارد و تبر را بگردن او آويخت

على(ع)...; در مجمع البیان آمده است: و ممکن است مراد از «من کان حیّاً» صاحب خرد باشد و همین مطلب از حضرت على(ع) روایت شده است». اتمام حجت: اتمام حجت با قرآن

قبلک ... إلاّ قال مترفوها) ۵ - گرایش به مادى گرایى و دنیاطلبى، قدرت اندیشه (خرد) را تضعیف و آدمى را به سوى تقلید کورکورانه سوق مى دهد. (و کذلک ... إلاّ قال

المومنين ع : امير المؤمنين (ع) فرمود: خرد پرده اسرار است و فضيلت جمال پديدار، نقص اخلاقت را با فضيلت رفوكن و هوست را با خرد خويش بكش تا مورد مهر گردى و دوستى

ابو هاشم جعفرى گويد: خدمت امام رضا (ع) بوديم و در باره خرد و ادب سخن كرديم، فرمود: اى ابو هاشم، خرد موهبتى است از خدا و ادب به رنج كشيدن است، كسى كه رنج

امام جعفر صادق (ع) درباره خرد در کتاب الكافي جلد ۵ كِتَابُ الْمَعِيشَة‏‏‏ بَابُ كَسْبِ الْمُغَنِّيَةِ وَ شِرَائِهَا موضوعات : خرد، عقل

خانه اى ساکن بود که [در آن خانه ]باغى بود و براى او همسایه اى بود که چند کودک خرد سال داشت و هر زمان که خرماى رسیده از درخت مى افتاد، کودکان مى دویدند که آن

يُؤْمِنُ‌ ... الَّذِينَ‌ ... هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ‌ 4- آيات الهى، با فطرت و خرد بشر هماهنگ است و تنها به تذكّر نياز دارد. إِذا ذُكِّرُوا ... 5- سجده‌هاى مؤمنان،

أظلم ممّن افترى على اللّه کذبًا) ۱۴- جامعه اصحاب کهف، موجوداتى داراى شعور و خرد را، معبود خود پنداشته و به پرستش آن ها پرداخته بودند. (لولا یأتون علیهم بسلطن

باين معنى را قمى ره نيز نقل فرموده است و حكمت مخفى بودن ساعت موعود بر اهل خرد معلوم و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ

باين معنى را قمى ره نيز نقل فرموده است و حكمت مخفى بودن ساعت موعود بر اهل خرد معلوم و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ

(ع) فرمود: حجت خدا بر بندگانش پيغمبر است و حجت ميان هر يك از بندگان و خدا خرد است. حضرت صادق فرمود: حجت خدا بر بندگان پيغمبر است و حجت ميان بندگان و خدا

اصحابنا عن ابي عبد الله ع قال : امام صادق (ع) فرمود: هرگز رسول خدا (ص) از عمق خرد خود با مردم سخن نگفت، فرمود: كه رسول خدا فرموده است: ما گروه پيمبران دستور

حضرت محمد (ص) درباره روزه , نماز , خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : روزه، نماز، خرد، عقل

درباره آرزو , طمع , نيرنگ , خرد , نادانى در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : آرزو، طمع، نیرنگ، مکر، خرد، عقل، نادانی، جهل

حدیث امام جعفر صادق (ع) درباره وسوسه , خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : وسوسه، خرد، عقل

حكمت , دانش و دانايى , خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ فَضْلِ الْعِلْم‏‏ بَابُ النَّوَادِرِ موضوعات : حکمت، دانش و دانایی، علم، خرد، عقل، دانش و دانایی،

صادق (ع) درباره حجّ , روزه , نماز , خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : حج، روزه، نماز، خرد، عقل

الله ع : فرمود: ستون هستى انسان عقل است، عقل سرچشمه هوش و فهم و حفظ دانش است خرد او كامل كند و رهنما و آگاه كن و كليد كار او است، وقتى عقلش به نور مؤيد باشد

حدیث امام على (ع) درباره شرم , دين , خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : شرم، حیا، دین، خرد، عقل

الجهل عنوان : حدیث امام جعفر صادق (ع) درباره خرد در کتاب الكافي جلد ۱ كِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْل‏ موضوعات : خرد، عقل

هرگز چون شما را نديدم بفرمائيد امروز حجت و امام مردم كيست؟ فرمود: بوسيله خرد مى‏توان مبلغ صادق از طرف خدا را شناخت و او را تصديق كرد و دروغ گوى از طرف

كارشان زيان‌ آماده كرد خدا براى آنها عذابى شديد پس بترسيد از خدا اى صاحبان خرد كه آنانيد كه ايمان آورديد بتحقيق فرستاد خدا بسوى شما موجب تذكّرى را. تفسير

اسرار و حكمى است كه شمه‌اى از آن ذكر شده در سوره انبياء و غير آن و بر ارباب خرد مخفى نمى‌ماند و در اينجا عمده رغم انف شيطان است كه بفهمد او نمى‌تواند اولياء

بعضى من عنده بكسر ميم و دال قرائت نموده‌اند و ضعف مدعا و دليل آنها بر ارباب خرد واضح است در ثواب الاعمال و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه

‌کل‌ ‌از‌ ادات‌ عموم‌ ‌است‌ و طعام‌ ‌ما يطعم‌ ‌به‌ ‌است‌ ‌يعني‌ ‌هر‌ چه‌ خرد نيست‌ ‌که‌ طبيعت‌ انسان‌ بآن‌ ميل‌ دارد و ‌از‌ طعم‌ ‌آن‌ لذّت‌ ميبرد، و الف‌

مِنْ عِدَّةٍ» 6- ضربه‌هاى روحى بايد جبران شود. در طلاقِ پس از عقد، روحيهّ زن خرد مى‌شود كه با پرداخت مهريه‌اى مناسب، بخشى از آن جبران مى‌شود. «فَمَتِّعُوهُنَّ»

باين معنى را قمى ره نيز نقل فرموده است و حكمت مخفى بودن ساعت موعود بر اهل خرد معلوم و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ

مودّة و رحمة إنّ فى ذلک لأیت لقوم یتفکّرون) ۱۶ - تفکر و به کارگیرى عقل و خرد، داراى جایگاهى رفیع و امرى بایسته است. (إنّ فى ذلک لأیت لقوم یتفکّرون) آرامش:

بعضى من عنده بكسر ميم و دال قرائت نموده‌اند و ضعف مدعا و دليل آنها بر ارباب خرد واضح است در ثواب الاعمال و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه

آياتيكه در اين جنگ ظاهر شد در وقت حفر خندق سنگ بزرگ سختى بود كه اصحاب از خرد كردن و در آوردن آن عاجز شدند و جابر بن عبد اللّه انصارى را روانه نمودند به

باين معنى را قمى ره نيز نقل فرموده است و حكمت مخفى بودن ساعت موعود بر اهل خرد معلوم و منوط بودن نظم دنيا بآن مشهود است خداوند داراى لطف و مرحمت و صاحب برّ

اختيار خودشان باطل نموده‌اند موجب سلب فضيلت از نوع نميشود و اينمعنى بر ارباب خرد واضح است و محتاج به بيان نيست و اين استعداد و قابليّت در بشر بد و بال علم

بعضى من عنده بكسر ميم و دال قرائت نموده‌اند و ضعف مدعا و دليل آنها بر ارباب خرد واضح است در ثواب الاعمال و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه

عَنْهُ‌: دور نشود و پوشيده نگردد از علم او، مِثْقالُ ذَرَّةٍ: همسنگ مورچه خرد يا به وزن ذره‌اى از ذرات، فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ‌: در آسمانها

چیزی) نمی‌گوییم، جز اینکه بعضی از خدایان ما تو را به (گونه‌ای) بد (و ناروا از خرد) عریان کرده‌اند.» گفت: «به‌راستی من خدا را گواه می‌گیرم و (شما هم) شاهد باشید

كنه ذاتش رسد با آنكه در خرد نگنجد و هر چه در تصور و فهم در آيد مخالف آن باشد، همان اندازه به عنوان چيزى در خاطر آيد كه نه در خرد گنجد و نه حد و نهايتى داشته

(ص) فرمود: مهرورزى با مردم، نيمى از خرد است. و نيز فرمود: كه رسول خدا (ص) فرموده است: دوستى كردن با مردم نيمى از خرد است. و به همين اسناد مروى است كه فرمود:

فرمود: مهرورزى با مردم، نيمى از خرد است. موسى بن بكر از حضرت كاظم عليه السلام روايت كرده است: دوستى كردن با مردم نيمى از خرد است. چند نفر از اصحاب ما روايت

(۱۱۵) چرا از نسلهاى پيش از شما جز كمى از آنها كه نجاتشان داده بوديم ، صاحبان خرد نبودند كه از تباهكارى در اين سرزمين جلوگيرى كنند و كسانى كه ستم كردند مطيع

مى‌فرمود: كه مى‌خرد خدائى را كه نه مى‌شنود و نه مى‌بيند و هيچكس را نفع و ضرر نتواند رساند. پس بياوردى نزد آزر بينداختى و گفتى: كسى اين را نمى‌خرد. مردمان شكايت

كالاى اين بازار است و خريداران دو دسته‌اند: دسته نخست خدا كه به قيمت گران مى‌خرد و دسته ديگر غير خدا، مانند: شيطان، هواى نفس كه به قيمت ناچيزى، اين كالاها

اختيار خودشان باطل نموده‌اند موجب سلب فضيلت از نوع نميشود و اينمعنى بر ارباب خرد واضح است و محتاج به بيان نيست و اين استعداد و قابليّت در بشر بد و بال علم

اى‌بسا كه دلهايتان از سنگ نيز سخت‌تر شد. سنگ‌ها، مراحل مختلفى دارند: الف: خرد مى‌شوند، از آنها نهرها جارى شده وانسان‌ها را سيراب مى‌كنند. «يَتَفَجَّرُ مِنْهُ

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

نامحدود شربت مراد بنوشند و احقاق حقّ مظلوم از ظالم بشود ولى بسيارى از مردم بى‌خرد منكر معاد و دار ثواب و عقاب الهى ميباشند آيا اين اشخاص و كسانيكه از آخرت غافلند

آفرينش آسمانها و زمين و آمد و رفت شب و روز، نشانه هاى (روشنى ) براى صاحبان خرد و عقل است . ۱۹۱ - همانها كه خدا را در حال ايستادن و نشستن و آنگاه كه بر پهلو

تفسير نمونه جلد ۲۴ صفحه ۳۳۰ ارزش والاى عقل و خرد اين نخستين بار نيست كه قرآن مجيد به ارزش فوق العاده عقل و خرد اشاره مى كند، و گناه عمده دوزخيان و عامل اصلى

است و نرمش را دوست دارد و از نرمش و لطف او است به شما كه كينه‏هاى شما را خرد خرد بيرون كشد و جدائى دلها را بر اندازد و به راستى كه مى‏خواهد بنده را از دستورى

سبب آن دعا كنيد (يعنى دعا كردن را براى چيزى كه خرد باشد وا مگذاريد براى خردى آن)؛ زيرا كه صاحب حاجت‏هاى خرد، همان صاحب حاجت‏هاى بزرگ است» (يعنى بزرگ و كوچكِ

جلد 1 صفحه 557 سلامت نفس او موجب قبول اسلام شد و فضيلت اخلاقى او بر ارباب خرد مسلم است و خداوند زود حساب است چون بجزئى و كلى اعمال عباد علم دارد و قدر و

‌است‌ (حكيم‌ نازي‌ بعقل‌ ‌تا‌ كي‌ بفكرت‌ ‌اينکه‌ ره‌ نميشود طي‌ بكنه‌ ذاتش‌ خرد برد پي‌، ‌اگر‌ رسد خس‌ بقعر دريا) و ‌من‌ بحكيم‌ قاآني‌ اعتراض‌ دارم‌ ‌که‌

پانزده سال قمرى در پسر و نه سال در دختر بنابر مشهور با آنكه ضعيف العقل و كم خرد نباشد و صلاح و فساد خود را تشخيص دهد كه بايد مالش را باو مسترد داشت و بايد

كارشان زيان‌ آماده كرد خدا براى آنها عذابى شديد پس بترسيد از خدا اى صاحبان خرد كه آنانيد كه ايمان آورديد بتحقيق فرستاد خدا بسوى شما موجب تذكّرى را. تفسير

پانزده سال قمرى در پسر و نه سال در دختر بنابر مشهور با آنكه ضعيف العقل و كم خرد نباشد و صلاح و فساد خود را تشخيص دهد كه بايد مالش را باو مسترد داشت و بايد

نظر كنيد به تأمل به ميوه هر يك از درختان وقتى بيرون آرد ثمره خود را به غايت خرد و بى‌مزه؛ فايده ندارد ملاحظه نمائيد زمان رسيدگى و بزرگى و پستگى او كه چگونه

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

پروردگارت به تو نازل شده حق است، با آن كه كور است، يكسان اند؟! فقط صاحبان خرد متذكر مى شوند.(۱۹) آن ها كه به پيمان خدا وفا مى كنند و پيمان شكنى نمى كنند

كاملا سازگار است ، به نيكى ها و آنچه خرد آن را مى شناسد و نزدش معروف است ، دعوت مى كند، و از بديها و زشتيها و آنچه خرد ناشناس مى شمرد، نهى مى نمايد» (ياءمرهم

و آله فرمود: نديدم سست عقيده كم‏عقل‏تر از شما زنان كه در ربودن عقل صاحبان خرد از شما تيز پنجه‏تر و تردست‏تر باشد.

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

عَدْلٍ‌: و اگر به حسب فرض فدا دهد آن نفس هر فدائى كه باشد تا خود را از عذاب باز خرد لا يُؤْخَذْ مِنْها اخذ و قبول كرده نشود از او أُولئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا

می‌رساند و نه زیانی؟» «اُف برای شما و برای آنچه غیر از خدا می‌پرستید. آیا پس خرد‌ورزی نمی‌کنید؟» (به یکدیگر) گفتند: «اگر کننده‌ی کاری بوده‌اید، او را بسوزانید

بزرگى داد يك درهم گدا را كه هنگام دعا ياد آر ما را يكى خنديد و گفت اين درهم خُرد نمى‌ارزيد اين بيع و شرى‌ را مكن هرگز به طاعت خودنمايى‌ حجاب دل مكن روى و

فكر خود را بين اين دو سنخ موجود خرد و بزرگ جولان دهد جز حيرت چيزى عايدش ‍ نمى شود. آرى آدمى را از موهبت فكر و نور خرد جز اندكى ناچيز مانند چراغ موشى كه

تنها اوست كه وجود هر چيز قائم به او است، و تنها اوست كه هر مؤثرى غير خودش را خرد مى كند. پس چيزى ميان خدا و ايشان حائل نيست، و چون حائل نيست، پس ايشان براى

از صفوان جمال، كه امام صادق (ع) به من فرمود: خدا هر نعمتى به بنده‏اى دهد، خرد يا بزرگ و آن بنده بگويد: الحمد للَّه، شكرش را ادا كرده. صفوان جمال گويد: امام

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

بردن نام مبارك، هبل و تمام بتان برو درافتادند. هاتفى آواز داد كه اى پير بى‌خرد دور شو كه هلاك اين بتان به دست مبارك حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

نبود. «صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ» 8- در برابر افراد بى‌ادب و بى‌خرد، از باب رحمت، گذشت و مهربانى وارد شويم و آنان را مأيوس نكنيم. خداوند ضمن سرزنش

شريك و فرزند دارد از ما اجنّه يا شيطان كه گفته‌اند مراد از سفيه او است بى‌خرد و نادانى است كه سخنى ناحق و ناروا گفته و اينكه تاكنون ما پيروى از آن سفيه

بزرگى داد يك درهم گدا را كه هنگام دعا ياد آر ما را يكى خنديد و گفت اين درهم خُرد نمى‌ارزيد اين بيع و شرى‌ را مكن هرگز به طاعت خودنمايى‌ حجاب دل مكن روى و

عبد الله ع : از ابى اسامه زيد شحّام، از امام صادق (ع) فرمود: از گناهانى كه خرد و كوچك بدانها نگاه كنيد بپرهيزيد، زيرا آنها آمرزيده نشوند، من گفتم: محقّرات

ع : عبد الرّحمن بن حجّاج از امام صادق عليه السّلام سؤال كرد: در باره پولهاى خرد يا شاهيهاى سياه و ريال و فلوس كه شخص همراه داشته باشد و نماز گزارد، چه بصورت

كه گفت رسول خدا (ص) فرمود: حسب (شرف خانوادگى) مرد دين او است، و مردانگيش خرد و عقل او است، و شرفش زيبائى او است، (يعنى زيبائى بشرف است) و بزرگواريش پرهيزكارى

خواهی دید.» پس چون پروردگارش بر کوه جلوه (ی قدرتی برتر از توانش) نمود، آن را خرد کرد و موسی بیهوش بر زمین افتاد و چون به خود آمد، گفت: «تو منزهی. سویت بازگشتم

را«عقل و خرد» تشكيل مى دهد و نيمى را «غرائز و اميال ،» به همين دليل ما به همان اندازه كه نياز به تعليم داريم ، نياز به تربيت هم داريم ، هم خرد ما بايد تكامل

بهترين و اساسيترين قسمت آن است به «عقل » و «خرد» «لب » گفته مى شود. اين جمله مى گويد: تنها صاحبان عقل و خرد اين حقايق را حفظ مى كنند و به ياد مى آورند و

» توصيف كرده ؟ براى اينكه اولا آنها برترين سرمايه يعنى سرمايه عمر و عقل و خرد و عواطف و زندگانى را از دست داده اند بى آنكه در مقابل آن چيزى به دست آورند

مذكور شد. (۴). لقمان، ۱۶. به درستى كه خدا باريك‏دانى است كه علمش به هر چيز خرد و ريزه‏اى احاطه فرموده، و دانا و آگاه است به كنه هر چيزى».

بايد متدينين بمذهب حقه شيعه اثنى عشرى از آن بركنار باشند، و هر چه را بفهم و خرد خويش از آيات و روايات درك نكردند علم آن را بخود اهل بيت و ائمه اطهار واگذارند

گويد: گفتم: اى آقاى من پنجمين فرزند هفتمين امام كيست؟ فرمود: اى پسر جانم خرد شما از درك آن خردتر است و خاطر شما تنگ‏تر از آن است كه اين حقيقت در آن جايگزين

«دَمْدَمَ عَلَیْهِمْ»: بر آنان خشم گرفت. عذاب را بر همگان گماشت. ایشان را خُرد و خمیر کرد. آنان را هلاک و نابود کرد. «سَوَّاهَا»: ایشان را با خاک یکسان

آرزوى دنيا كند و چون بدان رسد بخاطر سرانجام بد آن و زشتى منظر آن (در نظر خرد) بنفس خود لگام زند كه از آن برنگيرد، (و چنانست) كه اگر بر دلش آگاه شوى از

تعبير به «اوسط» در آيه قبل به معنى كسى است كه در سرحد اعتدال از نظر عقل و خرد و دانش باشد، بعضى آن را حد وسط در سن و سال معنى تفسير نمونه جلد ۲۴ صفحه ۴۰۱

از مردم مينمايند بعد جماعتى را مشاهده فرمود كه سرشان را با سنگ ميكوبند و خرد ميكنند و سؤال فرمود اينها كيستند جلد 3 صفحه 335 عرضه داشت اينها كسانى هستند

اختيار مى كند بلكه باز انسان مى تواند با نيروى تفسير نمونه جلد ۶ صفحه ۱۲۰ خرد و ايمان در مقابل آن ايستادگى كند و به تعبير ديگر وسوسه هاى شيطانى انسان را

شاهدى شده است ، و در مرتبه پنجم براى تاءكيد بيشتر، لعنت خدا را به جان مى خرد اگر دروغگو باشد. با توجه به اينكه اجراى اين مقررات ، معمولا در يك محيط اسلامى

شود، به گونه اى كه آن را زرد و بى روح مى بينى ، سپس آن را در هم مى شكند و خرد مى كند، در اين ماجرا تذكرى براى صاحبان مغز است . ۲۲ - آيا كسى كه خدا سينه

ظاهري‌ ميباشد و ‌ يا ‌ جاهل‌ مركب‌ ‌است‌ و ‌خود‌ ‌را‌ عالم‌ ميداند و ‌ يا ‌ بي‌خرد ‌است‌ و ‌خود‌ ‌را‌ عقل‌ ‌کل‌ ميداند و ‌ يا ‌ اعمالش‌ باطل‌ ‌است‌ و ‌خود‌ ‌را‌

آن زكريا مُرد و پسرش يحيى كتاب و حكمت را از او به ارث بُرد در حالى كه كودك خرد سالى بود آيا نشنوى قول خدا عز و جل را (۱۲ سوره مريم): «اى يحيى بگير كتاب را

به هنگام هيجان غضب است ، و از آنجا كه اين حالت از عقل و خرد ناشى مى شود گاه به معنى عقل و خرد نيز به كار رفته ، و گر نه معنى حقيقى حلم همان است كه در اول

و مرجى از نظر قوانين و احكام دينى به وجود آيد. ممنوع بودن قياس از نظر حكم خرد منحصر به قوانين دينى نيست ، پزشكان هم اكيدا توصيه مى كنند كه هرگز نسخه بيمارى

چون و چرا كند، چون كسى باشد كه در حكم خدا و رسولش چنين كارى كند، آنكه در خرد و درشت بر او رد كند در حد شرك به خدا است، امير المؤمنين (ع) همان باب ورود

گواهان احضار شوند، نباید (از گواهی‌شان) خودداری کنند. و از نوشتن (بدهیتان) چه خرد و چه کلان -تا پایان زمان (مقرر)ش- نگران نباشید؛ این خود برای شهادت، عادلانه‌تر

و ايشان را به خطر بزرگى تهديد مى كند، و آن اينست كه به زودى شخصيتشان بكلى خرد شده زحمات چند ساله ايشان بى نتيجه و پس از ساليان عزت ، دچار ذلت و پس از قوت

المؤمنين (ع) فرموده است: مبادا شوخى كنيد كه دلتنگى آرد و كينه زايد و دشنام خُرد باشد. و نيز فرمود عليه السلام امير المؤمنين عليه السلام فرموده: مبادا شوخى

اساس ‍ نبوت است ، و يا منافى مقام عصمت ، و يا اصولا منافات با منطق عقل و خرد دارد كه اين خود نيز امتحان و آزمايشى است براى همه پژوهندگان قرآن ، در حالى

است. تو را موجود ساخته و هيچ نبودى و وجود نداشتى، و بزرگ كرده بعد از آن‏كه خرد بودى، و قوت داده بعد از آن‏كه ضعف داشتى، و ضعف داده بعد از آن‏كه قوت داشتى،

ناتوان يا سخت، و از بدى زهردار و جنبنده زمين و عامّه خلق، و از بدى هر جنبنده خُرد يا بزرگ در شب يا روز، و از بدى فاسقان عرب و عجم، و از بدى فاسقان پرى و آدمى»

حساب كسانى مى رسند كه مال دنيا را زير و رو كرده باشند. بعضى ديگر هستند كه در خُرد و كلان حسابشان مى رسند، و در آخر هم، به سوى آتش باز مى گردند. و در معانى

(رسا) روشن مى شود كه دلائل خداوند براى بشر از طريق عقل و نقل و بوسيله دانش و خرد، و همچنين فرستادن پيامبران ، از هر نظر روشن و رسا است ، به طورى كه جاى هيچگونه

چرا حرف نمى زنيد؟! (۹۲) پس با نيروى هرچه تمامتر، بر آن ها كوفت (و همه را خرد كرد) (۹۳). مردم شهر كه خبردار شده بودند، سراسيمه به سوى او شتافتند (۹۴). ابراهيم

آن سوگند خورده باشد. «هل فى ذلك قسم لذى حجر»: آيا اين سوگندها براى هر صاحب خرد كافى نيست؟ يعنى كافى است، و صاحب عقل كه معناى سخن را مى فهمد و حق را از باطل

توحيد فطرى سخن به ميان مى آورد و روشن مى سازد آنچه را كه انسان از طريق عقل و خرد و مطالعه نظام آفرينش درك مى كند به صورت فطرى در اعماق جانش وجود دارد كه در

عذاب ما از قوم زيانكار بازگردانده نمى شود(۱۱۰) در سرگذشت آنان براى صاحبان خرد عبرتى هست ، اين سخنى نيست كه ساخته باشند بلكه تصديق كتابيست كه پيش از آن بوده

قال لابيه و قومه ما ذا تعبدون ). حيف نيست انسان با آن شرافت ذاتى و عقل و خرد در مقابل مشتى سنگ و چوب بى ارزش تعظيم كند؟ عقلتان كجا است ؟! سپس اين تعبير

دومين دستور را به اين صورت مى دهد: مردم را به كارهاى نيك و آنچه را عقل و خرد، شايسته مى شناسد و خداوند آنرا نيك معرفى كرده ، دستور ده (و امر بالعرف ).

سنگين است به معنى ماجراى جنگ بدر گرفته شده كه اين گروه مشرك ضربات سنگين و خرد كننده اى را در جنگ بدر از مسلمانان دريافت داشتند!. طبق اين تفسير دخانى در

مختلف گياه پديد آورديم (۵۳) بخوريد و حيوانات خود را بچرانيد كه در آن براى اهل خرد، عبرتها است (۵۴) ما شما را از زمين آفريديم و بدان بازتان مى گردانيم و بار

مردم بلاغى است تا بدان بيم يابند، و بدانند كه او خدايى يگانه است و تا صاحبان خرد اندرز گيرند. (۵۲) «بيان آيات» بعد از آنكه در آيات قبل بشر را انذار نمود و

است يعنى نتيجه دلباختگى آنها به شرك و بت پرستى كه پرده اى بر روى انديشه و خرد آنها افكنده اين شده است ، كه در قيامت كه پرده ها كنار مى رود متوجه خطاى بزرگ

نيز به معناى زمين تختى است كه ليز و صاف باشد و معناى جمله اين است كه پس از خرد كردن كوهها و پاشيدن ذرات آن ، زمين را تخت و هموار مى كند، به طورى كه هيچ چيز

زيرا هميشه اقليتى هستند كه از اين روش سوء استفاده مى كنند، و تا زير ضربات خرد كننده شلاق مجازات قرار نگيرند آدم نمى شوند و دست از اعمال زشت خود بر نمى دارند

پروردگار بر اين گونه مشاهده ها نيست ، بلكه بر ايمان به غيب و مشاهده با چشم عقل و خرد است . بـه هـمـيـن دليـل در قـرآن مـجـيـد مـى خوانيم : هنگامى كه نخستين نشانه

خدا جز حق نگويند، سراى آخرت براى كسانى كه پرهيزكارى مى كنند بهتر است چرا خرد ورزى نمى كنيد (۱۶۹) و كسانى كه به كتاب خدا چنگ زنند و نماز بپا كنند ما پاداش

قبلا در «ام الكتاب »، كه نزد خدا مقامى بلند داشته است ، بوده مقامى كه دست خرد بدان نمى رسد، كتابى كه حكيم است ، يعنى مانند كتاب قرآن آيه آيه و سوره سوره

«و هنگامى كه زمين و كوهها از جا برداشته شوند، و با يك ضربه درهم كوبيده و خرد شوند» (و حملت الارض و الجبال فدكتا دكة واحدة ). «دك » چنانكه «راغب » در «مفردات

و گرفتاريها و ابتلاآتى كه در اينجا ذكر نشده ، نيز آيتهايى است براى صاحبان خرد، مانند در آتش افتادنش و آمدن ملائكه به ميهمانيش و هجرت دادن يگانه فرزندش اسماعيل

جوئى را در او زنده كند. در اينجا مهم اين است كه بدانيم انسان تنها انديشه و خرد نيست تا فقط در برابر قدرت استدلال تسليم گردد، بلكه علاوه بر آن مجموعه اى از

كس در حكمى از احكام على نكوهش كند، نكوهش بر خدا و رسولش كرده است، هر كه در خُرد و درشت بر او رد كند و از او نپذيرد در حد شرك به خدا است، امير المؤمنين (ع)

آورده و تمام وجود و هستى آنها را روشن و نورانى مى كند. دلائلى را كه از عقل و خرد دريافته اند با نور وحى آميخته مى شود و مصداق نور على نور مى گردد. و هم در

وسيله هدايت شوند، و يا آن كه حجت بر آنان تمام شود. و نيز براى اين كه صاحبان خرد، از راه استحضار حجت هاى آن و تلقى بياناتش، متذكر گشته و به سوى حق هدايت شوند

براى اينكه داناتر از هر كس به ستمكاران و عالم به غيب و نهان و داناى به هر خرد و كلان خود او است كه نه در حكمش گمراه مى شود و نه چيزى را فراموش مى كند، و

آنها مى دهد و آن اينكه بت پرستى هيچ دليل منطقى ندارد، و هرگز با حكم عقل و خرد جور نمى آيد، زيرا عقل به خوبى درك مى كند كه انسان از جماد اشرف است چگونه ممكن

آمده است : (ان اول ما خلق الله العقل ) «نخستين چيزى را كه خدا آفريد عقل و خرد بود». توجه به پيوند ويژه اى كه در ميان «گوهر» و «قلم » و «عقل » است مفهوم

بدانى كه ادّعاى او از همه مردم بزرگتر است، مبادا اين گزافه گوئى وى تو را خرد كند، يك راهى كه مردم را با آن گول مى‏زند پذيرائى خوبِ او است با خوردنى و نوشيدنى

ايم ، وجود چنين خارق عاداتى نه استثناء در قانون عليت است نه بر خلاف عقل و خرد بلكه تنها يك جريان عادى طبيعى در اينگونه موارد شكسته مى شود كه نظيرش را در

درآييد، آنگاه صفحه طرف چپ پشتش را مسح كرد و ذريه سياه رنگى به صورت مورچه هاى خرد بيرون آورد و فرمود: به دوزخ اندر شويد كه از اين كار باكى ندارم ، اين است معناى

در حطمه اش مى افكنند. (۴) و تو چه مى دانى كه حطمه چيست؟ (۵) آتش فروزان و خرد كنندۀ خداست. (۶) آتشى كه نه تنها ظاهر جسم را مى سوزاند، بلكه بر باطن و جان

نسلهايى را كه در مساكن خود راه مى رفتند هلاك كرديم ، در همين عبرت ، براى صاحبان خرد اندرزها است (۱۲۸) اگر گفتار پروردگارت بر اين نرفته بود و مدتى معين نبود عذاب

اين حقيقت را تاييد مى كند كه هيچگاه احكام شرعى از احكام عقلى و فرمان عقل و خرد جدا نمى گردد، و اين دو در همه مراحل دوش به دوش يكديگر پيش مى روند. سپس مى

كه خود را از او برتر داند چون كسى است كه بر رسول خدا برترى جويد، هر كه در خُرد يا درشت بر او رد كند در حد شرك به خدا است، زيرا رسول خدا (ص) همان باب ورود

رستاخیز، بهشت، دوزخ، چگونگی حساب و کتاب در آخرت. آنچه فراتر از دائره دانش و خرد و روح انسان است «الصَّلاة»: نماز. مَنْ‌ خَشِيَ‌ الرَّحْمٰنَ‌ بِالْغَيْبِ‌

ملك او بر همه اشياء احاطه داشته و تدبيرش بر اشياء چه آسمانى و چه زمينى ، چه خرد و چه كلان ، چه مهم و چه ناچيز گسترده باشد، در نتيجه خداى تعالى رب هر چيز،

نقص ، به شهادت اينكه ) وقتى گردش گردون فلك او را زير فشار بلاها و گرفتاريها خرد كرد و در آخر هلاكش ساخت و يا به خاطر عواملى عقائد مردم درباره او دگرگون شد،

سـوره واقعه مى گويد و بست الجبال بسا فكانت هباء منبثا كوهها از هم متلاشى و خرد و سپس به گرد و غبار پراكنده تبديل ميشوند. و بـالاخـره آيـه ۵ سـوره قـارعـه

اينكه راه ناپيدا باشد و چهره حق مخفى گردد، بلكه آنها چشم بينا ندارند، و عقل و خرد خود را به خاطر بغض و جهل و تعصب و لجاج از كار انداخته اند. نكته ها: فوق ،

مقيم ). و به اين ترتيب آخرين سخن را به آنها مى گويد كه يا تسليم منطق عقل و خرد باشيد: عذابى در دنيا كه باعث خوارى و رسوائى است ، و عذابى در آخرت كه جاودانى

ما بدان ايمان داريم همه از نزد پروردگار ما است و ياد آور نشوند جز صاحبان خرد» پس آياتى كه نسخ شدند از متشابهات هستند و آيات محكمه از نسخ‏كننده‏ها، به راستى