نتایج جستجو

دارند ضلالت صراط مستقيم، صراطى است كه هيچ يك از ضلالت، شرك و ظلم در آن راه ندارد. اصحاب صراط مستقيم، ثابت قدم به تمام معنا هستند اصحاب صراط مستقيم، مقامى عالى

خداوند و پرهیز از اطاعت شیطان، صراط مستقیم الهى (أن لاتعبدوا الشیطن ... و أن اعبدونى هذا صرط مستقیم) ۳ - بودن در صراط مستقیم، خواسته و آرمان انسان ها است

زمین ۳ سبیل الله: ۲ هدایت به سبیل الله ۱ صراط مستقیم: حقیقت صراط مستقیم ۲; فرجام صراط مستقیم ۱۲; هدایت به صراط مستقیم ۱، ۶، ۷ مالکیت: منشأ مالکیت ۴ محمد(ص):

یافتن به صراط مستقیم، هدایت ویژه خداوند است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى الله) ۲- صراط مستقیم، ارجمند و با عظمت است. (و هدینهم إلى صرط مستقیم. ذلک هدى

برگزیدگان ۱ خدا: هدایت خدا ۱، ۵ صراط مستقیم: اهمیت صراط مستقیم ۶ مهتدین:۱، ۴ هدایت: مراتب هدایت ۶ ; هدایت به صراط مستقیم ۱، ۴ یعقوب (ع): خویشاوندان یعقوب

پیامبر (ص) هدایت یافته به صراط مستقیم (إننى هدینى ربى إلى صرط مستقیم) ۲- خداوند، راهنماى پیامبر (ص) (هدینى ربى إلى صرط مستقیم) ۳- هدایت یافتگى پیامبر (ص)،

سهولت هدایت ۷ رشد: زمینه رشد ۵ شکر: شکر نعمت ۶ صراط مستقیم: منشأ سهولت سلوک صراط مستقیم ۱; هدایت به صراط مستقیم ۳ کفر: توجیه ناپذیرى کفر ۲; موانع کفر ۷ نعمت:

واضح‌ روشن‌ آيات‌ و نشانه‌هاي‌ ‌اينکه‌ صراط ‌را‌ بيان‌ كرديم‌ ‌براي‌ قومي‌ ‌که‌ متذكر ميشوند. تفصيل‌ صراط مستقيم‌ ‌را‌ ‌در‌ سوره‌ مباركه‌ حمد ‌در‌ تفسير

شناخت حق و صراط مستقیم (و إنّک لتدعوهم إلى صرط مستقیم ... أنشأ لکم السمع و الأبصر و الأفئدة) ۷ - به کار نگرفتن عقل در جهت شناخت حق و صراط مستقیم، مصداق بارز

هدایت انسان ها ۳ پاداش: مراتب پاداش ۵، ۶ دین: بهترین دین ۱ صراط مستقیم: هدایت به صراط مستقیم ۳ عمل صالح: آثار عمل صالح ۶ قرآن: بشارتهاى قرآن ۴; تعالیم قرآن

اعراض از شیطان ۷; عصیان شیطان ۶; کفران شیطان ۶; نقش شیطان ۳ صراط مستقیم: گمراهى از صراط مستقیم ۵ عبادت: عبادت شیطان ۲، ۴; نهى از عبادت شیطان ۱ عصیان: عصیان

کسی که راست قامت در صراط مستقیم گام بر می‌دارد» و پیش می‌رود. ج5، ص240 (ا فمن یمشی مکبا علی وجهه اهدی امن یمشی سویا علی صراط مستقیم). در اینجا افراد بی‌ایمان

اخروى خدا ۵، ۶ دین: اختلاف در دین حق ۸ شنبه: تعطیلى شنبه ۱ صراط مستقیم: اختلاف در صراط مستقیم ۸ قیامت: قضاوت در قیامت ۵، ۶; ویژگیهاى قیامت ۶ یهود: آثار

كسي‌ فقد هدي‌ ‌الي‌ صراط مستقيم‌ ‌که‌ صراط ديانت‌ ‌است‌ و موجب‌ عبور ‌از‌ صراط قيامت‌ چنانچه‌ لغزش‌ ‌در‌ صراط دين‌ لغزش‌ ‌در‌ ‌آن‌ صراط ‌است‌. 301 ] (آیه

قلّت شاکران ۹; مقامات شاکران ۱۱ شکر: خدا ۵، ۹; موانع شکر ۳ صراط مستقیم: سالکان صراط مستقیم ۱۱ کفران: موارد کفران ۸ گمراهى: تزیین گمراهى ۱۱; عوامل گمراهى

از شرک ۴; اهمیت شرک ستیزى ۷; انحراف شرک ۱۷; زمینه شرک ۱۳ صراط مستقیم ۱۶: هدایت به صراط مستقیم ۱۶ ۱۴، ۱۵ عقیده: عقیده باطل ۱۷ علم: آثار علم ۱۱; ارزش علم

خدا: آثار مشیت خدا ۱۰; توفیقات خدا ۱۴ زیان: موانع زیان ۱۳ صراط مستقیم: هدایت به صراط مستقیم ۱۲، ۱۴ قرآن: حیات بخشى قرآن ۴; فضیلت قرآن ۴; منشأ نزول قرآن

استخفاف نواهى خدا ۱۱; نعمتهاى خدا ۳; هدایت خاص خدا ۲ صراط مستقیم: مراد از صراط مستقیم ۱۰; ویژگیهاى صراط مستقیم ۷ طبقات اجتماعى: ۱، ۲ گمراهان: ۱ محمّد (ص): فضایل

صلاح پیشگى و راه یافتن به صراط مستقیم، از ملاکهاى گزینش انبیا (کذلک نجزى المحسنین ... کل من الصلحین ... هدینه إلى صرط مستقیم ... ءاتینهم الکتب) ۸- حضرت

راه [گمراهی] بر یکدیگر پیشی می گیرند؛ نهایتاً چگونه و کجا می توانند [صراط مستقیم را] ببینند؟ اگر بخواهيم، چشمانشان را محو مى‌كنيم. پس شتابان آهنگ راه كنند

زمینه ذکر خدا ۱۵ سختى: آثار سختى ۲، ۴; نجات از سختى ۱۰، ۱۲، ۱۷ صراط مستقیم: سالکان صراط مستقیم ۹ فطرت: زمینه تنبه فطرت ۲ کفران: آثار روحیه کفران ۱۳; موارد

فاعبدوه) ۸ - صراط مستقیم، عبادت و پرستش خداوند است. (انّ اللّه ربّى و ربّکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم) ۹ - پرستش و عبادت خدا، راهى است مستقیم به سوى او (کمال

حقانیت کلام خدا ۱۵; هدایتگرى خدا ۱۹ سخن: ملاک حقانیت سخن ۱۷ صراط مستقیم: هدایت به صراط مستقیم ۱۹ ظهار: آثار ظهار ۶، ۹، ۱۳; احکام ظهار ۱۳; بدعت ظهار ۸; منشأ

زکات ۲۰، ۲۱ ; اداى زکات ۸، ۳۳ ; اهمیّت اداى زکات ۹، ۱۰ ; ترک زکات ۳۱ صراط مستقیم:۳۳ عدد دوازده:۲ عمل: پاداش عمل ۲۴ عهد: اهمیّت وفاى به عهد ۱۱ ; پاداش وفاى

است) و هر که ایمان را با کفر معاوضه کند، راه راست را گم کرده است (و از صراط مستقیم خداشناسی منحرف گشته است). یا می‌خواهید از پیامبر خود همان را بخواهید که

الْکِتابِ الْمُبِینِ). کتابی روشنی بخش و آشکار کننده حق از باطل و نشان دهنده صراط مستقیم و راه پیروزی و نجات. تفسیر آیات ۱- ا . ل . ر . از رمزهاى قرآن (الر) ۲-

‌بر‌ خلاف‌ صراط مستقيم‌ وَ لَو شاءَ لَهَداكُم‌ أَجمَعِين‌َ ‌به‌ اينكه‌ جلوگيري‌ كند ‌از‌ سبل‌ شيطاني‌ و مردم‌ ‌را‌ خواهي‌ نخواهي‌ ‌در‌ صراط مستقيم‌ سير دهد

و اهل فسق و فجور بودند. ولی بعدها راه خلاف و نزاع در پیش گرفتند و از صراط مستقیم منحرف شدند (نگا: آل‌عمران / یونس / ، جاثیه / ) و خداوند برای همیشه کسانی

کلمه عصم‌ (۱۳ بار) وَ بِاللّه مَن فَقَد هُدِي رَسُولُه إِلَى فِيکُم صِرَاط مُسْتَقِيم يَا اللّه أَيّهَا آيَات عَلَيْکُم تُتْلَى در حال بارگیری...

اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلی صِراطِ الْجَحِیمِ). آری! یک روز به سوی «صراط مستقیم» هدایت شدند ولی پذیرا نگشتند، اما امروز باید به «صراط جحیم» هدایت شوند و مجبورند

فَمَن وَجْهِه أَهْدَى نُفُور أَ وَ أَمّن عُتُوّ سَوِيّا فِي لَجّوا صِرَاط مُسْتَقِيم در حال بارگیری...

بازگشت کنند سنگی بر سر راه آنها می‌افکنند و مانعی ایجاد می‌کنند تا هرگز به صراط مستقیم باز نگردند. و آن چنان طریق گمراهی را در نظر آنها زینت می‌دهند که: «گمان

ما را به یاد خدا می‌انداخت، و نهی از فحشاء و منکر می‌کرد، و ما را به صراط مستقیم الهی دعوت می‌نمود. تفسیر آیات ۱ - ترک نماز، از عوامل دوزخى شدن است. (ما

که ایمان به آیات الهی ندارند خداوند آنها را هدایت نمی‌کند (نه هدایت به صراط مستقیم و نه به راه بهشت و سعادت جاویدان) و برای آنها عذاب دردناکی است» (إِنَّ

‌آيه‌ 13 4‌-‌ قدسيات‌ جلد 1 - صفحه 117 دوّم‌ صراط دنياست‌ ‌که‌ نمودار صراط آخرت‌ ‌است‌ و ‌آن‌ عبارت‌ ‌از‌ صراط شريعت‌ و راه‌ سعادت‌ و رستگاري‌ ‌است‌ ‌که‌

این کلمه عبد (۲۷۵ بار) ن‌ (۲۳۵ بار) ى‌ (۱۰۴۴ بار) وَ أَن هٰذَا صِرَاط مُبِين مُسْتَقِيم عَدُوّ لَکُم لَقَد إِنّه أَضَل مِنْکُم الشّيْطَان جِبِلاّ تَعْبُدُوا

لَکُنْت إِنّنِي اللّه رَبّي قُل يُظْلَمُون إِلَى مِن أَن لَو لا صِرَاط الْمُتّقِين مُسْتَقِيم هُم السّاخِرِين دِينا وَ حِين قِيَما لَمِن مِثْلَهَا تَرَى مِلّة

عبد (۲۷۵ بار) ف‌ (۲۹۹۹ بار) ه‌ (۳۵۷۶ بار) وَ رَبّکُم اللّه هٰذَا صِرَاط رَبّي مُسْتَقِيم هُو مِن کُل فَاخْتَلَف إِن شَيْء الْأَحْزَاب أَ أَطِيعُون إِلاّ

تحریفها، کم و زیاد کردن، تفسیر به رأی و مخفی ساختن حقایق چنان می‌کنند که این صراط مستقیم به صورت اصلیش در نظرها جلوه‌گر نشود، تا مردم نتوانند از این راه بروند

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

این صورت گر چه صدا به گوش آنها نمی‌رسید، اما ممکن بود با علامت و اشاره صراط مستقیم را پیدا کنند، اما افسوس که آنها نابینا هم هستند «و تو نمی‌توانی نابینایان

علیه و آله و مانند آن را درک کنند. اینجاست که می‌گوییم: اگر کسی بخواهد صراط مستقیم حق را بپوید و از انحراف و گمراهی در امان بماند باید قبل از هر چیز در اصلاح

و ‌من‌ پروردگار تمام‌ ‌شما‌ هستم‌ ‌پس‌ پرهيز كنيد ‌از‌ مخالفت‌ ‌من‌، صراط مستقيم‌ يك‌ راه‌ بيشتر نيست‌ و ساير راه‌ها سبل‌ شيطان‌ ‌است‌ و ‌از‌ هزاران‌ بيشتر

شده‌اند. مكرر گفته‌ايم‌ ‌در‌ ذيل‌ بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ ‌که‌ سبيل‌ الهي‌ و صراط مستقيم‌ اعتقاد بجميع‌ عقائد حقه‌ و عمل‌ باعمال‌ صالحه‌ و اجتناب‌ ‌از‌ جميع‌ اخلاق‌

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

قبله كرد براى هدايت مردم و اقتضاء وقت است «يَهْدى مَنْ يَشاءُ اِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ». در مجمع ضمن روايتى از على بن ابراهيم از حضرت صادق«عليه السلام»نقل

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

حقّ و عدل ثابت و مستقيم است و مردم را بجانب خود سوق ميدهد عيّاشى ره از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه انّ ربّى على صراط مستقيم يعنى او بر حقّ است

‌آن‌ صراط مستقيم‌ ديانت‌ ‌است‌ ‌اگر‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ صراط قدمي‌ بيرون‌ گذاشت‌ غرق‌ ‌در‌ درياي‌ جهنم‌ دنيا ميشود و فرداي‌ قيامت‌ ‌هم‌ ‌در‌ ‌آن‌ صراط لغزش‌

به ((ذكر)) تعبير شده است . اشاره به اينكه حق صراط مستقيم است و كافران گريزان از حق ، منحرف از صراط مستقيم هستند. بحث روايتى (رواياتى درباره مراد از ((قلوبهم

روايات نور بامير المؤمنين عليه السّلام و صراط مستقيم بولايت آن حضرت تفسير شده و از بعضى روايات استفاده ميشود كه صراط خدا و كسيكه اختيار ملك وجود از طرف حق

برکات زمین و آسمان نزول باران و روییدن گیاهان می‌باشد. ولی متأسفانه آنها صراط مستقیم که راه سعادت و خوشبختی و رفاه و امنیت بود رها ساختند، «و پیامبران خدا

حقّ و عدل ثابت و مستقيم است و مردم را بجانب خود سوق ميدهد عيّاشى ره از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه انّ ربّى على صراط مستقيم يعنى او بر حقّ است

‌بعد‌ مي‌شود. مقرّبون‌ كساني‌ هستند ‌که‌ ‌در‌ تمامي‌ عمر خردلي‌ ‌از‌ صراط مستقيم‌ الهي‌ منحرف‌ نشدند و ‌اينکه‌ خاص‌ّ معصومين‌ ‌است‌ ‌از‌ انبياء و ائمّه

شريفه خصوصا بملاحظه اخبار مستفيضه از ائمه اطهار آنستكه همانا آن قرآن كه صراط مستقيم است در سوره امّ الكتاب كه از اسماء سوره حمد است نزد ما يعنى در عالم بالا

بوديد كه وعده كرده و ترسانيده مى‌شديد بدان. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (61) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا

نكنيد كه او براى شما دشمنى آشكار است و اينكه تنها مرا پرستش كنيد كه اين صراط مستقيم است. و در جاى ديگرى مى‌خوانيم: «لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ

[صافات:23] صراط و با صاد و سين خوانده‏اند و. هر دو به يك معنى است. سرط در اصل به معنى بلعيدن است «سرطه سرطاً:ابتلعه» مجمع در علت تسميه راه به صراط فرموده كه:

مى‌شديد به خدا و تكذيب انبياء و كتب مى‌نموديد. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (61) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا

ولى من نمى ترسم - اضافه كرد: «ما من دابة الا هو اخذ بناصيتها ان ربى على صراط مستقيم » و فهمانيد كه من در توكل كردنم به خدا، پيروزم ، چون خداى تعالى محيط بر

الشیطن لکما عدو مبین) ۱۵- ضرورت شناسایى دشمنان راه خدا به هنگام سلوک در صراط مستقیم (و أقل لکما إن الشیطن لکما عدو مبین) ۱۶- آدم و حوا، على رغم هشدار شدید

و اعمال‌ صالحه‌ و اخلاق‌ حميده‌ طرق‌ ‌الي‌ اللّه‌ ‌است‌ و صراط الهي‌ ‌است‌ ‌که‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌. العَزِيزِ الحَمِيدِ عزيز شامل‌ جميع‌ صفات‌ ذاتيه‌ ميشود:

تَتَّبِعُوا السُّبُل‌َ انعام‌ ‌آيه‌ 153، و راه‌ حق‌ يك‌ راه‌ ‌است‌ ‌که‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌. وَ أَنتُم‌ شُهَداءُ ظاهرا اشاره‌ بيهود ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ مدينه‌

‌بعد‌ مي‌شود. مقرّبون‌ كساني‌ هستند ‌که‌ ‌در‌ تمامي‌ عمر خردلي‌ ‌از‌ صراط مستقيم‌ الهي‌ منحرف‌ نشدند و ‌اينکه‌ خاص‌ّ معصومين‌ ‌است‌ ‌از‌ انبياء و ائمّه

صورت استفهام و معنى آن انكار و سرزنش است. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (61) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا

طغيان و مخالفت آنان در صفحه روزگار باقيماند. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (61) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا

عبارت‌ ‌از‌ خارج‌ شدن‌ ‌از‌ حدّ وسط و انحراف‌ ‌از‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌ مقابل‌ عدل‌ ‌که‌ مشي‌ ‌در‌ صراط مستقيم‌ و حدّ وسط و بيرون‌ نرفتن‌ ‌از‌ ‌آن‌ بطرف‌ افراط

الشَّيطان‌َ إِنَّه‌ُ لَكُم‌ عَدُوٌّ مُبِين‌ٌ وَ أَن‌ِ اعبُدُونِي‌ هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ يس‌ آيه 60 و 61. و اما عهد بنده‌ ‌با‌ ‌خدا‌ يكي‌ ‌از‌ سه‌ امر ‌است‌

بندگان به بيانات مختلفه در قرآن مجيد ارشاد و هدايت فرموده و راه حق و صراط مستقيم را گوشزد نموده كه شايد از ورطه جهالت بسر منزل نجات رسند، لكن بدبخت انسانى

بحضرت‌ باري‌ بمتكلم‌ وحده‌ بيان‌ مي‌فرمايد مثل‌ أَن‌ِ اعبُدُونِي‌ هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ يس‌ آيه 61 و بسيار موارد ديگر و اما آنچه‌ باسباب‌ ‌ يا ‌ توسط ملائكه‌

مأيوس‌ و نااميد باشند (إِلَّا الضّالُّون‌َ) ضلالت‌ بمجرد اعوجاج‌ ‌از‌ صراط مستقيم‌ تحقق‌ پيدا ميكند چه‌ ‌در‌ باب‌ توحيد ‌باشد‌ ‌ يا ‌ عدل‌ ‌ يا ‌ نبوت‌

الشَّيطان‌َ إِنَّه‌ُ لَكُم‌ عَدُوٌّ مُبِين‌ٌ) (وَ أَن‌ِ اعبُدُونِي‌ هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ) يس‌ آيه 60 و 61 (وَ إِذ أَخَذَ رَبُّك‌َ مِن‌ بَنِي‌ آدَم‌َ مِن‌

‌از‌ هلاكت‌، سعادت‌ ‌را‌ ‌از‌ شقاوت‌، اهل‌ جنت‌ ‌را‌ ‌از‌ اهل‌ آتش‌، صراط مستقيم‌ ‌را‌ ‌از‌ سبل‌ شيطاني‌. ] (آیه 13)- «که این (قرآن) سخنی است که حق را

كه حاليه ميان بعضى از نساء متداول گرديده، از امر شيطان، و تابعين آن از صراط مستقيم منحرف خواهند بود. بلى آنچه مخصص دارد، يعنى سنت نبوى صلّى اللّه عليه و

دهد، اعضاى مؤمنان بر طاعت ايشان شهادت دهد. وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (61) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا

رَبِّه‌ِ مَآباً بخواهد بگيرد راهي‌ ‌براي‌ رجوع‌ ‌الي‌ اللّه‌ ميتواند ‌در‌ صراط مستقيم‌ سير كند و ‌از‌ سبل‌ شيطاني‌ اعراض‌ كند لكن‌ ‌اينکه‌ طايفه‌ قليل‌ هستند

فَيَكُونُ (35) وَ إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (36) ترجمه‌ پس اشاره نمود باو گفتند چگونه سخن گوئيم با كسيكه باشد

و متعظ شوند و از وادى ضلالت محترز شده اقتدا و پيروى انبياء كنند و در صراط مستقيم سلوك و تابع حق شوند. وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ‌: و نبودند بيشتر

كسيكه پيروى از آنحضرت نموده و معرفت بحقّ او پيدا كرده تطبيق شده براى آنكه صراط المستقيم وجود مبارك امير المؤمنين است و دستور فرموده در مقام امتنان به پيغمبر

ختمى مرتبت داراى قوّت و قدرت و عقل سليم و رأى ثابت مستقيم است پس مستولى و جلد 5 صفحه 84 مستقرّ و مستقيم شد با آنكه در افق و جانب اعلاى آسمان جاى داشت پس

السّلام را از متابعت شيطان. آيه شريفه دال است بر آنكه مبتدعين و گمراهان از صراط مستقيم داخل جهنم شوند تمام آنها از تابعين و متبوعين ابليس، لكن عذاب متبوع ضال

الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ «60» وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ «61» اى فرزندان آدم! مگر با شما پيمان نبستم كه شيطان را اطاعت نكنيد

بريده ، مصروف چيزى كند كه دست شكسته اى بيش نيست ، جز ضلالت و انحراف از صراط مستقيم زندگى وجه ديگرى ندارد، و اين مساءله هيچ ارتباطى به دين ندارد، زيرا دين

از پيروى تو، و عاجزند از اثبات مدعاى خود. يا معنى آنكه گمراه شدند از صراط مستقيم و دين قويم، پس نيابند راهى به سوى آن بعد از آنكه به سوء اختيار خود گمراه

به قرآن اجر داده شود، و هر كه تمسك نمايد به قرآن هر آينه هدايت شده به صراط مستقيم، او است كتاب عزيز «لا يأتيه الباطل من بين يديه الخ» «1» وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ

و خداوند تعالى هدايت فرمايد هر كه را خواهد و قبول هدايت نمايد به سوى صراط مستقيم. «1» وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ

الشَّيطان‌َ إِنَّه‌ُ لَكُم‌ عَدُوٌّ مُبِين‌ٌ وَ أَن‌ِ اعبُدُونِي‌ هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ وَ لَقَد أَضَل‌َّ مِنكُم‌ جِبِلًّا كَثِيراً أَ فَلَم‌ تَكُونُوا تَعقِلُون‌َ

‌خدا‌ ميخواهد رفع‌ فساد كند و بندگانش‌ ‌را‌ ارشاد و هدايت‌ بدين‌ حق‌ و صراط مستقيم‌ بفرمايد بعثت‌ ‌رسول‌ و انزال‌ كتاب‌ و بيان‌ احكام‌ ‌که‌ مفاد: أَم‌ أَرادَ

اجبار، الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌: گروه ستمكاران را كه به سبب رسوخ كفر، از صراط مستقيم و دين قويم اعراض نمودند، لا جرم به حالت كفر واگذاشته شدند. زيرا ايمان

ختمى مرتبت داراى قوّت و قدرت و عقل سليم و رأى ثابت مستقيم است پس مستولى و جلد 5 صفحه 84 مستقرّ و مستقيم شد با آنكه در افق و جانب اعلاى آسمان جاى داشت پس

گفته شده است . (چند روايت در ذيل آيه : (( قل تعالوا اتل ... و درباره صراط مستقيم )) . تفسیر آیات وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ

تسلط بر راه مستقيم است. «إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ» (و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ» «1») 7- كمالات

أَنْزَلْنا آياتٍ مُبَيِّناتٍ وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ (46) ترجمه‌ آيا نديدى كه خدا تسبيح ميكند مر او را هر كه در آسمانها

ميفرمايد نباشيد ‌از‌ فرق‌‌-‌ باطله‌ دين‌ قيم‌ يكيست‌! اديان‌ باطله‌ هزار، صراط مستقيم‌ يكيست‌، سبل‌ شيطان‌ هزار. وَ كانُوا شِيَعاً شعبه‌ شعبه‌، طايفه‌ طايفه‌،

انبياء و اطاعت از جباران بحث روايتى (روايتى در تفسير جمله : ((ان ربى على صراط مستقيم )) و اشاره بهروايات راجع به قوم هود) گفتارى پيرامون داستان هود، قوم عاد،

87. وَ لا رَهَقاً طغيان‌ و زياده‌ روي‌ و بالجمله‌ مؤمن‌ باللّه‌ ‌بر‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌ نه‌ زياده‌ روي‌ دارد و نه‌ كوتاهي‌ ‌که‌ گفتند: خير الامور أوسطها

هدايت‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ آمر بتقوي‌ ‌باشد‌. هدايت‌ مقابل‌ ضلالت‌ ‌است‌ و ‌آن‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ عقائد معتقد بجميع‌ عقائد حقه‌ ‌باشد‌ بدون‌ شك‌ و ريبي‌

هدايت‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ آمر بتقوي‌ ‌باشد‌. هدايت‌ مقابل‌ ضلالت‌ ‌است‌ و ‌آن‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ عقائد معتقد بجميع‌ عقائد حقه‌ ‌باشد‌ بدون‌ شك‌ و ريبي‌

انبياء و اطاعت از جباران بحث روايتى (روايتى در تفسير جمله : ((ان ربى على صراط مستقيم )) و اشاره بهروايات راجع به قوم هود) گفتارى پيرامون داستان هود، قوم عاد،

خود و به آن منتفع نشوند. و چون كفار به ادله مذكور متنبه نشدند و قدم به صراط مستقيم نگذاشتند، لذا باز ادله توحيد را فرمايد: وَ مَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَكِّسْهُ

كسيكه پيروى از آنحضرت نموده و معرفت بحقّ او پيدا كرده تطبيق شده براى آنكه صراط المستقيم وجود مبارك امير المؤمنين است و دستور فرموده در مقام امتنان به پيغمبر

تسلط بر راه مستقيم است. «إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ» (و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ» «1») 7- كمالات

‌يعني‌ يك‌ جماعة ‌از‌ اهل‌ كتاب‌ قائمة هستند ‌يعني‌ پا برجا قيام‌ بحق‌ و صراط مستقيم‌ نمودند و دين‌ حقه‌ اسلام‌ ‌را‌ ‌از‌ روي‌ حقيقت‌ قبول‌ كردند. يَتلُون‌َ

تکالیف الهى، از اهمیت ویژه اى برخوردار است. (و أوصنى بالصلوة والزکوة) سفارش مستقیم خداوند در مورد نماز و زکات، گویاى اهمیت و نقش مهم آن دو در نیل به کمال است

فَيَكُونُ (35) وَ إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (36) ترجمه‌ پس اشاره نمود باو گفتند چگونه سخن گوئيم با كسيكه باشد

فَيَكُونُ (35) وَ إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ (36) ترجمه‌ پس اشاره نمود باو گفتند چگونه سخن گوئيم با كسيكه باشد

تكميل‌ اخلاق‌ حميده‌ و افعال‌ حسنه‌ و راهنمايي‌ بسعادت‌ و رستگاري‌ ‌که‌ صراط مستقيم‌ ‌است‌ و خردلي‌ انحراف‌ و اعوجاج‌ ندارد، بسيار تعجب‌ ‌است‌ ‌از‌ كساني‌

متابعت‌ حق‌ و ترك‌ باطل‌ طرق‌ الهيه‌ حق‌ ‌است‌ و سبل‌ شيطانيه‌ باطل‌ صراط مستقيم‌ حق‌ ‌است‌ طرق‌ اهل‌ ضلالت‌ باطل‌ ايمان‌ حق‌ ‌است‌ شرك‌ و كفر و عناد و

تسلط بر راه مستقيم است. «إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ» (و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ» «1») 7- كمالات

[صافات:23] صراط و با صاد و سين خوانده‏اند و. هر دو به يك معنى است. سرط در اصل به معنى بلعيدن است «سرطه سرطاً:ابتلعه» مجمع در علت تسميه راه به صراط فرموده كه:

براى حضرت خود خالص ساخته ، همچنانكه فرموده : «و اجتبيناهم و هديناهم الى صراط مستقيم » و نيز فرموده : «هو اجتبيكم و ما جعل عليكم فى الدين من حرج ». و به ايشان

هواهاي‌ نفسانيه‌ شيطانيه‌ و شهوات‌ بهيميه‌ و صفات‌ سبعيه‌ براه‌ حق‌ و صراط مستقيم‌ و صفات‌ ملكيه‌ و كمالات‌ نفسانيه‌ ابلاغ‌ و ارشاد و هدايت‌ ميكنند و البته‌

جمع می شود، به خلاف صراط مستقيم، كه نه نقص در آن راه دارد و نه صراط مستقيم زيد از صراط مستقيم عمرو امتياز دارد، بلكه هر دو صراط مستقيم است، به خلاف سبيل

‌است‌ ‌که‌ طغيان‌ و سركشي‌ نكنند ‌که‌ ‌از‌ حدّ استقامت‌ خارج‌ شوند و ‌از‌ صراط مستقيم‌ بيرون‌ روند ‌که‌ ‌هر‌ چه‌ دورتر شوند طغيان‌ ‌آنها‌ بيشتر گردد إِنَّه‌ُ

انبياء و اطاعت از جباران بحث روايتى (روايتى در تفسير جمله : ((ان ربى على صراط مستقيم )) و اشاره بهروايات راجع به قوم هود) گفتارى پيرامون داستان هود، قوم عاد،

‌آنها‌ ‌را‌ ‌پس‌ مانع‌ شد و جلوگيري‌ كرد ‌آنها‌ ‌را‌ ‌از‌ راه‌ حق‌ و صراط مستقيم‌ و حال‌ آنكه‌ بينا بودند و درك‌ ميكردند. وَ عاداً وَ ثَمُودَ ‌يعني‌ و

اگر چه در سعه و ضيق واجمال و تفصيل مختلف باشند. معناى (و هديناهم الى صراط مستقيم ). در هدايت الهى ضلالت راه ندارد و بقاء آن مشروط به شكر، كه عبارتست ازعمل

باشد به وسوسه و اغراء و اغواء، و ايشان هم متابعت نموده گمراه گشتند، و از صراط مستقيم منحرف شدند. فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ‌: پس شيطان دوست و متولى كار ايشان

تسلط بر راه مستقيم است. «إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ» (و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ» «1») 7- كمالات

إِن‌َّ هذَا القُرآن‌َ يَهدِي‌ لِلَّتِي‌ هِي‌َ أَقوَم‌ُ اسري‌ ‌آيه‌ 9 ‌که‌ صراط مستقيم‌ و طريق‌ مستوي‌ ‌است‌ ‌براي‌ سعادت‌ دنيا و آخرت‌ و نجات‌ ‌از‌ مهالك‌ نشأتين‌،

السلام روايت آورده كه فرمود: صراط مستقيم، طريق به سوى معرفت خداست، و اين دو صراط است: يكى صراط در دنيا، و يكى در آخرت. اما صراط در دنيا عبارت است از: امامى

كه آنانكه كج مى‌شوند و منحرف گردند، فِي آياتِنا: در آيات كتاب ما و از صراط مستقيم و دين قويم برمى‌گردند به سبب طعن و تخويف و تأويل و القاى كلام لغو، لا

الشَّيطان‌َ إِنَّه‌ُ لَكُم‌ عَدُوٌّ مُبِين‌ٌ وَ أَن‌ِ اعبُدُونِي‌ هذا صِراطٌ مُستَقِيم‌ٌ«7» و ‌آيه‌ شريفه‌ أَ لَست‌ُ بِرَبِّكُم‌ قالُوا بَلي‌«8» و ممكن‌ ‌است‌

شيطان‌ ‌هم‌ بسيار ‌است‌ ‌هر‌ كسي‌ ‌را‌ ‌از‌ يك‌ راهي‌ فريب‌ مي‌دهد ‌شما‌ صراط مستقيم‌ ‌را‌ رها كرديد و متابعت‌ سبل‌ شيطان‌ نموديد ‌با‌ اينكه‌ ‌در‌ قرآن‌ مجيد

أَنْزَلْنا آياتٍ مُبَيِّناتٍ وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ (46) ترجمه‌ آيا نديدى كه خدا تسبيح ميكند مر او را هر كه در آسمانها

شيطان‌ ‌هم‌ بسيار ‌است‌ ‌هر‌ كسي‌ ‌را‌ ‌از‌ يك‌ راهي‌ فريب‌ مي‌دهد ‌شما‌ صراط مستقيم‌ ‌را‌ رها كرديد و متابعت‌ سبل‌ شيطان‌ نموديد ‌با‌ اينكه‌ ‌در‌ قرآن‌ مجيد

» و در آيه ۵۱ آل عمران مى خوانيم : و انك لتهدى الى صراط مستقيم : «تو همه انسانها را به صراط مستقيم دعوت مى كنى »، بديهى است دعوت پيامبر مظهر دعوت خدا است

نيز مى بينيم كه خود را به اوصاف پاك و زيبا از قبيل نور، و هادى به سوى صراط مستقيم، و به سوى ملتى اقوم - يعنى تواناترين قانون و آيين در اداره امور جهان -

(125) اي‌ ‌رسول‌ محترم‌ دعوت‌ كن‌ قوم‌ ‌را‌ براه‌ خداوندي‌ دين‌ حق‌ و صراط مستقيم‌ بحكمة بادله‌ واضحه‌ و براهين‌ محكمه‌ ‌از‌ روي‌ منطق‌ صحيح‌ و بموعظه‌

قصص استقلال او را انكار مى كند، به شهادت اين كه آيه «و انك لتهدى الى صراط مستقيم» صريحا هدايت را به او نسبت مى دهد، و در آيه مورد بحث هم كه جمله «باذن

نيست، و نه خدا از حجّت خود در پرده و حجاب است. مایيم ابواب خدا، و مایيم صراط مستقيم، و مایيم مخزن علم او، و مایيم زبان و مترجم هاى وحى او، و مایيم اركان توحيدش،

بلكه پروردگار من همواره بر صراط مستقيم و جاده عدل و داد مى باشد و كارى بر خلاف حكمت و صواب انجام نمى دهد (ان ربى على صراط مستقيم ). در اينجا به دو نكته بايد

واجب است، لكن انبياء شاهد عدلند از جانب خدا، زيرا واضع دين قويم، و هادى صراط مستقيم، و شاهد امتند روز قيامت لقوله تعالى‌ «وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ

آن حضرت و القاء شبهات و اقدام به مكر و خدعه براى سدّ مردم از طريق حق و صراط مستقيم: در كافى: عن عماد بن بشير قال سمعت ابا عبد اللّه عليه السّلام يقول ما

كند. و توصيف «صراط» به استقامت، به منظور توضيح بوده، و گرنه در معناى خود كلمه «صراط»، استقامت خوابيده. چون «صراط»، به معناى راه روشن و مستقيم است. و مراد

مغرب را بجاى همه جهات بكار برده است . «يهدى من يشاء الى صراط مستقيم » الخ ، در اين جمله كلمه (صراط) نكره ، يعنى بدون الف و لام آمده ، و اين بدان جهت است

گويد نه صرف اين كه مى داند)، زيرا امثال جمله «انك لمن المرسلين * على صراط مستقيم»، مكرر در قرآن كريم آمده و آيت و معجزه بودن قرآن هم ضروری است كه از ناحيه

گفته شده است . (چند روايت در ذيل آيه : (( قل تعالوا اتل ... و درباره صراط مستقيم )) . تفسیر آیات قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ

کُنْتُم بِالْعُرْوَة نَفْسَه الْجَنّة قَوْم يَشَاء لَه بَعِيدا جَاءُوا مُسْتَقِيم صِرَاط يُطِع الْوُثْقَى عَظِيما الْمَوْت إِذ بَشِير فَسَوْف غَضَبِي آمَنُوا

اعبدونى ، هذا صراط مستقيم »، مگر بشما اى بنى آدم فرمان ندادم كه شيطان را نپرستيد؟ كه او دشمن آشكار شما است ، و اينكه مرا بپرستيد، كه اين صراط مستقيم است ؟) از

يا كسى كه راست قامت در صراط مستقيم گام برمى دارد و پيش مى رود»؟! (اء فمن يمشى مكبا على وجهه اءهدى اءم من يمشى سويا على صراط مستقيم ). در اينجا افراد بيايمان

«آنچه را بر تو وحى شده محكم بگير كه تو بر صراط مستقيم قرار دارى »! (فاستمسك بالذى اوحى اليك انك على صراط مستقيم ). كمترين اعوجاج و كجى در كتب و برنامه تو

خلفه» نبوده ، منزه از اختلاف نبود، قول فصل و هادى به سوى حق و به سوى صراط مستقيم، و معجزه اى كه بتوان با آن تحدى نمود و ... نبوده. و كوتاه سخن: بگو قرآن

دارند كه تغيير و تبديل ندارد. و خداوند درباره اش فرموده: «ان ربى على صراط مستقيم». و نيز فرموده: «انما امره اذا اراد شيئا ان يقول له كن فيكون». پنجم اين

تاءكيد مى كند تا جاى هيچ بهانه اى باقى نماند مى گويد «اين است صراط مستقيم » (هذا صراط مستقيم ). آرى راه راست همان راه عبوديت و بندگى پروردگار است ، راهى

فِيهِ مِنَ اَلْحَقِ‏ بِإِذْنِكَ إِنَّكَ تَهْدِي مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ فَإِنْ قَطَعَ عَلَيْكَ‏ اَلتَّكْبِيرَةُ اَلثَّانِيَةُ فَلاَ يَضُرُّكَ

فِيهِ مِنَ اَلْحَقِّ بِإِذْنِكَ إِنَّكَ تَهْدِي مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ فَإِنْ قَطَعَ عَلَيْكَ‏ اَلتَّكْبِيرَةَ اَلثَّانِيَةَ فَلاَ يَضُرُّكَ

هدايت الهى دارد، چرا كه «خدا هر كس را بخواهد به صراط مستقيم هدايت مى كند» (و الله يهدى من يشاء الى صراط مستقيم ). و مى دانيم كه اراده خداوند و مشيت او بى حساب

ذرا و من شرّ ما برا و من شرّ كلّ دابّة هو آخذ بناصيتها، انّ ربّى على صراط مستقيم» كه معنى آن چنين است: (پناه مى‏برم به اسماء تامّه خداوند كه وصف هيچ نيكوكار

احكامش بر شما دشوار نباشد. پس شمائيد كه اجتباء شده ايد، و شمائيد كه بسوى صراط مستقيم هدايت گشته ، تسليم احكام و اوامر پروردگارتان شده ايد، و اگر ما شما را

مُحَمَّدٍ ص‏ وَ صَالِحِ شِيعَتِهِ وَ اِهْدِنَا وَ إِيَّاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ اَللَّهُمَّ عَفْوَكَ عَفْوَكَ ثُمَّ تَضَعُ يَدَكَ اَلْيُسْرَى عَلَى

هيچگونه ارتباطى با مكتب تو ندارند» زيرا مكتب تو مكتب توحيد و صراط مستقيم است و صراط مستقيم و راه راست همواره يكى بيش نيست (ان الذين فرقوا دينهم و كانوا

را بر صراط مستقيم ثابت بدارد. صراطى كه سالك خود را به سوى بهشت مى كشاند. بعضى ديگر گفته اند، يعنى تو را در تبليغ احكام و اجراى حدود، به سوى صراط مستقيم

صفحه ۵۱۱ و نيز فرموده: «و إنّك لتهدى إلى صراط مستقيم * صراط الله». و بر خود واجب كرده كه راه خود را براى آنان بيان نموده، سپس ايشان را به آن راه هدايت كند

او است ، عينا ذكر مى كرد. سپس اين صراط مستقيم را در اين آيه و دو آيه بعد توضيح مى دهد: نخست مى گويد: آئينى است مستقيم در نهايت راستى و درستى ، ابدى تفسير

اللَّه اكبر، بگويد و بگويد: بِاللَّهِ أَخْرُجُ ... إِنَّ رَبِّي عَلى‏ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ؛ «به يارى خدا پا بيرون بردم، و به يارى خدا داخل مى‏شوم، و بر خدا توكل

نميكند زيرا ‌در‌ ميان‌ امّت‌ افراد فاسق‌ و منحرف‌ ‌از‌ جلد 2 - صفحه 230 صراط مستقيم‌ و طاغي‌ و سركش‌ و بالاخره‌ مجرم‌ و عاصي‌ بسيار بوده‌ و مي‌باشند. 2‌-‌

اين امّت گذاشت و لازم ساخت. «وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ» «۳»»، يعنى: «و خدا راه مى‏نمايد هركه را خواهد به سوى راه راست».

هر كس به خدا تمسك جويد به راه مستقيم هدايت شده است » (و من يعتصم بالله فقد تفسير نمونه ، جلد ۳، صفحه ۳۷ هدى الى صراط مستقيم ). از نكته هايى كه در اين آيات

بر اينكه سنت اسباب در تمامى اجزاى عالم جريان دارد، و خدا بر صراط مستقيم است (كه همان صراط عليت و سببيت است ). و با اين حال ، ديگر معنا ندارد كه اين سنت

نيست. اى فضيل بن يسار! مردم راه راست و چپ پيش گرفتند و ما و شيعيان ما به صراط مستقيم هدايت شديم. اى فضيل بن يسار! اگر ميان مشرق و مغرب (تمام دنيا) از آن مؤمن

كه از ولايت ما روگردانيده و ديگران را بر ما ترجيح دهند از صراط مستقيم منحرفند [در قيامت از صراط بسر در آيند] برابر نيست و برابر نيست كسانى كه مردم به آنها

آن دو داديم (۱۱۷) ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۲۳۸ و آن دو را، به صراط مستقيم راهنمايى نموديم (۱۱۸). و آثار و بركات و نام نيكشان را براى آيندگان، حفظ

هَذَا صِرَاطٌ مُّستَقِيمٌ»: اين جمله، عطف است به جمله قبلش، و ما در سابق، در تفسير سوره «حمد»، در ذيل آيه «إهدِنَا الصّرَاطَ المُستَقِيم»، تفسير صراط مستقيم

خدايتعالى فرموده : «هذا صراط على مستقيم ، ان عبادى ليس لك عليهم سلطان ، الا من اتبعك من الغاوين ، و ان جهنم لموعدهم اجمعين »، (اين صراط من است ، و بر من است

روشنائى . در مرحله چهارم باز به يكى ديگر از مواهب معنوى - موهبت هدايت به صراط مستقيم - اشاره كرده ، مى گويد: ما آن دو را به راه راست هدايت نموديم (و هدينا

«ان الله هو ربى و ربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم » و نيز اين آيه است : «و ان الله ربى و ربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم ». وَ كُنت عَلَيهِمْ شهِيداً مَّا دُمْت

كه او، براى شما، دشمنى آشكار است(۶۰). و مگر نگفتم كه: مرا بپرستيد، كه صراط مستقيم، تنها همين است(۶۱). و مگر اين شيطان نبود كه گروه هاى بسيارى از شما را

لَمِنَ المُرسَلِينَ عَلى صِرَاطٍ مُستَقِيم»: هان، اى شنواى وحى و قرآن حكيم! به درستى كه تو قطعا از فرستادگان خدايى كه بر صراط مستقيم و مهيمن بر آنى است. و

و صالح بودند، كه خدا بر عالميان اجتباء و برتريشان داده بود، و به سوى صراط مستقيم هدايتشان كرده بود ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۵۸ و در سوره مريم در

همه كائنات است ). و آيه: «ما من دابّة إلّا هو آخذ بناصيتها إنّ ربّى على صراط مستقيم». چون اين دو آيه به ضميمه آيات ديگری كه گذشت، قانون عمومى «عليّت» را تصديق

بود كه شما را به سوى صراط مستقيم، كه طريقى است رساننده به اعلاء كلمه حق و بسط دين، هدايت فرمايد. بعضى از مفسران گفته اند: «صراط مستقيم»، ثقه و اعتماد و توكل

» و در ظلمتهاى كفر قرار دارند، « من يشا الله يضلله و من يشا يجعله على صراط مستقيم » هر كس را خدا بخواهد گمراه مى كند و هر كس را بخواهد بر طريق مستقيمش وا

بخواهد به راه راست هدايت مى كند)) (قل لله المشرق و المغرب يهدى من يشاء الى صراط مستقيم ). تفسير نمونه ، جلد ۱، صفحه : ۴۸۲ اين يك دليل قاطع و روشن در برابر بهانهجويان

مى فرمايد: «قل اننى هدانى ربى الى صراط مستقيم ، دينا قيما ملة ابراهيم حنيفا»، (بگو پروردگارم مرا به سوى صراط مستقيم هدايت كرده دينى استوار كه ملت ابراهيم

را از مقابل آنها برگير، تا چهره حقيقت را آنچنان كه هست ببينيم ، و در صراط مستقيم هدايت تو راست قامت گام برداريم . آمين يا رب العالمين تفسير نمونه جلد ۲۴

علم و ايمان روشن فرما، و مشكاة وجودمان را براى حفظ ايمان تقويت نما، تا صراط مستقيم پيامبرانت را به سوى رضاى تو ره سپر شويم و به مصداق لا شرقية و لا غربيه

آیات شامل این کلمه ل‌ (۳۸۴۲ بار) هدى‌ (۳۱۶ بار) صِرَاط إِنّک إِلَى وَ عِبَادِنَا مُسْتَقِيم مِن اللّه نَشَاء الّذِي مَن لَه بِه مَا نَهْدِي نُورا در حال

آیات شامل این کلمه هدى‌ (۳۱۶ بار) إِلَى فَقَد صِرَاط بِاللّه يَعْتَصِم مُسْتَقِيم يَا وَ أَيّهَا مَن الّذِين آمَنُوا رَسُولُه فِيکُم اتّقُوا اللّه در حال

لَمّا تَدْخُلُوا الْجَنّة الّذِين يَشَاء الْکَافِرِين مُسْتَقِيم مَن يَعْلَم حَکِيم يَمْحَق صِرَاط عَلِيم تُتْرَکُوا إِلَى آمَنُوا يَأْتِکُم يَهْدِي عَلَى

فَقَد رِسَالاَت رِسَالَة عَنْهُم أُرْسِلْت تَوَلّوْا فَإِن بِه عَلَى مُسْتَقِيم صِرَاط فَتَوَلّى إِلَيْکُم فَکَيْف يَسْتَخْلِف جَاثِمِين لٰکِن إِن آسَى الْخَاسِرِين

الْمُتّقِين أَحْسَنُوا يَرْهَق يُضَل مَع وُجُوهَهُم لِلّذِين مُسْتَقِيم بِه اللّه صِرَاط قَتَر الّذِين أَن اعْلَمُوا کَفَرُوا إِلَى يُحِلّونَه يَشَاء ذِلّة

بَيَاتا بَغْتَة يَصْدِفُون نَهَارا أَتَتْکُم يَسْتَقْدِمُون مُسْتَقِيم لا جَهْرَة مَا صِرَاط السّاعَة هُم عَلَى وَ ذَا هَل ثُم يَسْتَعْجِل سَاعَة الْآيَات

عَلَيْکُم إِلاّ مَسْکُونَة بُيُوتِکُم وَاحِد يَعْلَم الْکَافِرِين مُسْتَقِيم صِرَاط يَمْحَق حَتّى قَال لَيْس فِيهَا يَأْتِکُم عَلِيم رَقِيبا مَتَاع تَعْمَلُون

إِنّي لَيَال صِرَاطا بَشَرا أَبَت أَعُوذ لا صِرَاط أَمّن ثَلاَث أَهْدِک قَوْمِه لَهَا أَهْدَى بِالرّحْمٰن مُسْتَقِيم قُل تَعْبُد فَتَمَثّل فَاتّبِعْنِي النّاس

اللّه إِلَى الّذِين فِي مِن إِن کَانُوا سَبِيلا الصّالِحَات إِلَيْه رَبّهُم صِرَاط فَضْل صِرَاطا بِإِيمَانِهِم بِإِذْنِه اتّخَذُوه عَمِلُوا لَهُم بِآيَات تَجْرِي

يَعْلَمُون أَعْلَم وَاحِدَة مُسْتَقِيم اسْتَعْمَرَکُم السّمْع آخَرِين فَصّلْنَا قَد فَمُسْتَقَرّ بَعْدِکُم الْآيَات صِرَاط لِقَوْم أَنْتُم الْمَغْفِرَة

معناى قائم به امور دین و دنیا. قوم‌ (۶۶۰ بار) مِلّة دِينا إِبْرَاهِيم مُسْتَقِيم صِرَاط حَنِيفا وَ إِلَى مَا رَبّي کَان هَدَانِي مِن إِنّنِي الْمُشْرِکِين

الّذِي عَمِل هُو صِرَاط آتَيْنَاهُم فَأْتِيَاه أَرَى خَبِير أَلاّ الْحَسَنَة فَقُولا فَطَرَنِي أَو بَشِير إِنّمَا مِثْلَهَا مُسْتَقِيم طُوًى حَکِيم الْکِتَاب

لَمِن إِذ الْمُرْسَلِين عَلَى آتَيْنَاه فَمِنْهُم صَالِحَيْن الْمُخْلَصِين صِرَاط کَان اصْطَفَيْنَا إِنّهُمَا عَبْدَيْن فَخَانَتَاهُمَا إِنّک نَشَاء بَشّرْنَاه

الدّنْيَا سُبْحَان بِوَالِدَتِي صِرَاط أَمُوت فَعِنْد مُبِين فَتَبَيّنُوا إِلَيْنَا الّذِي بِإِذْنِه کَانُوا لِلّذِين مُسْتَقِيم بَرّا مُسْتَقِيما تُعَذّبْهُم

جَمِيعا إِلَيْک عَسَى مِمّا مِنْهُم لِقَوْم النّهَار ذِکْر قَلِيلا ضَل مِنْه صِرَاط آمَنُوا شَدِيد التّوّاب أَم بِالْمُهْتَدِين الْعَرْش لِلْعَالَمِين الْحَمْد

لِنُبَيّنَه الصّلاَة حُکْمِه فَإِنّا لِأُنْذِرَکُم بَيْنِي صِرَاط أَنَا طَاعِم يَطْعَمُه أَقِم مُسْتَقِيم إِلٰه شَهِيد الظّالِمِين بِه يُؤْمِن وَعَدْنَاهُم إِلَيْه

الْحَزَن قَال مِثْلَهَا صِرَاط ذٰلِک بِقُوّة عَنّا الْأَنْهَار الْأَرْض هٰذِه حَسَنَة رَبّک بَدّلُوا الْحَيَاة نَصَب نُفَصّل مُسْتَقِيم فَخُذْهَا شَيْء إِنّمَا

فَإِنّمَا الشّيَاطِين بِآيَاتِنَا فَلَمّا مُسْتَقِيم يَعْمَلُون أَنْصَار الْکَاذِبُون يَصّدّعُون فَأُمَتّعُه فَلا صِرَاط لَو الْأُمُور يَوْمَئِذ فَبُهِت الْمَسِيح

الْعَالَمِين الْحَکِيم الرّحِيم إِلاّ کِتَاب تَذَکّرُون الْمُطَهّرُون مُسْتَقِيم الم صِرَاط فِي خَلْفِه حَکِيم الرّحْمٰن الْمُرْسَلِين قَلِيلا لِتُنْذِر يَمَسّه

عَنّي يَتّخِذُوا أَضْلَلْتُم أَنّي تَعْمَلُون هٰؤُلاَء يَرِثُهَا سَأَلَک مُسْتَقِيم ادْخُلِي الصّالِحُون الشّکُور أَنْتُم فَرِيق قَلِيل الْأَرْض آمَنُوا دُونِي

را هم احساس نمى‏كنند. آن مصدر از براى مفعول است. عِيسَى فَلَمّا مُسْتَقِيم مِنْهُم صِرَاط الْکُفْر هٰذَا قَال فَاعْبُدُوه رَبّکُم مَن أَنْصَارِي وَ إِلَى

بخواهد گمراه مى كند و هر كس را بخواهد بر جاده مستقيم قرار مى دهد (من يشاء الله يظله و من يشاء يجعله على صراط مستقيم ). سابقا گفته ايم نسبت دادن هدايت و ضلالت

کَان هُم صِرَاط مَتَى کُل لَو الْأَوّلِين إِنّا لِلنّاس لَه الْوَعْد أَسَاطِير لَهُم لَهُو رَبّکُم قَد إِلَى کِتَاب جَاءَهُم فَلا مُسْتَقِيم لَکُم صَادِقِين

غَيْر فِي أَحْسَن هُو مِمّن يُظْلَمُون فَلَن فَمَن قِيَما مُسْتَقِيم أَسْلَم اضْطُرّ لَکُم صِرَاط يُقْبَل مِلّة وَجْهَه مِنْه يَبْتَغ إِبْرَاهِيم إِلَى رَضِيت

غافلان از قيامت رفتار نكنيد. «و از من پيروى كنيد كه اين راه مستقيم است » (و اتبعون هذا صراط مستقيم ). چه راهى از اين مستقيمتر كه شما را از آينده خطرناكى كه

و گمراه نشوند. کَثِيرا مِنْکُم أَ أَضَل فَلَم لَقَد مُسْتَقِيم تَکُونُوا وَ هٰذِه تَعْقِلُون صِرَاط جَهَنّم هٰذَا الّتِي اعْبُدُونِي در حال بارگیری...

لِلْکَافِرِين سَلاَسِل فَجَعَلْنَاه لِلّه شَکَرْتُم صِرَاط إِن الْقَوْل نَبْتَلِيه قَانِتا مُسْتَقِيم بِعَذَابِکُم در حال بارگیری...

مصالحى ناگفتنى)، و براى اين كه آيتى باشد براى مؤمنان، و شما را به سوى صراط مستقيم هدايت كند(۲۰). و غنيمت ديگرى كه هنوز بدان دست نيافته ايد، خداوند به آن

فرموده كه: او را بر عالَميان برترى داده، و او و ساير انبياء را به سوى «صراط مستقيم» هدايت كرده. در كتاب فقيه، از امام صادق «عليه السلام» روايت آورده كه فرمود:

لباس ‍ امثال براى آنها شرح داديم . «شايد متذكر شوند» و از راه خطا به صراط مستقيم باز گردند (لعلهم يتذكرون ). با توجه به اينكه «مثل » در لغت عرب هر سخنى

، و من آبائهم ، و ذرياتهم ، و اخوانهم ، و اجتبيناهم ، و هديناهم ، الى صراط مستقيم # ذلك هدى اللّه يهدى به من يشاء من عباده ، و لواشر كوالحبط عنهم ما كانوا

غير قرآن رود، خدا گمراهش مى سازد. كتاب خدا، حبل متين خدا و ذكر حكيم و صراط مستقيم است. كتاب خدا، بازيچۀ هواها نمى شود و دانشمندان، از معارفش سير نمى گردند

و دليل عقل اعراض ‍ نمى كنند، بلكه هواى نفس خود را پيروى مى كنند، و از صراط مستقيم گمراه شده اند، ((فان لم يستجيبوا لك فاعلم انما يتبعون اهواءهم ...(( آنگاه

عبادت مخاطب قرار داده و از او استعانت بنما، و درخواست كن كه تو را به سوى صراط مستقيم هدايت نموده ، و از ضلالت و غضبش به او پناه ببر. و ثانيا او را وادار مى

سازند و اگر لغزشى از آنان سر زده ، فورا در مقام جبران بر مى آيند تا از صراط مستقيم الهى فاصله نگيرند. در اينكه منظور از ذكر كثير چيست ؟ در روايات اسلامى

بزدايد، چه گذشته ات و چه آينده ات را، و نعمت خود بر تو تمام نموده، به سوى صراط مستقيم رهنمونت شود (۲). و به نصرتى شكست ناپذير ياريت كند (۳). ترجمه تفسير الميزان

كنايه از گمراهى و ترك هدايت است . چون لازمه هدايت به حق ، واقع شدن در صراط مستقيم و يا شروع در پيمودن آن است ، و ارتداد و برگشتن به عقب ، لازمهاش نپيمودن

(عليهماالسلام ) نقل شده كه فرمود: من رد متشابه القرآن الى محكمه هدى الى صراط مستقيم ، كسى كه آيات متشابه را به آيات محكم باز گرداند به راه راست هدايت شده

تختلفون فيه فاتّقوا اللّه و أطيعون إنّ اللّه هو ربّى و ربّكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم فاختلف الأحزاب من بينهم». ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۵۷۴ بيان اين

مسير خود به سوى پرتگاه ادامه دهد، اينجاست كه لحظه به لحظه فاصله او از صراط مستقيم بيشتر مى شود، و اين همان سرنوشت شومى بود كه دامن «ابليس » را گرفت . اينجا

سَبْع سَمَاوَات سَمِعُوا سَوِيّا سِيئَت شَهِيقا شَيْء صَادِقِين صَافّات صِرَاط ضَلاَل طِبَاقا عَذَاب عَلَيْه عَلِيم عَمَلا عُتُوّ غَوْرا غُرُور فَارْجِع

آن واقعيت دو گونه اش مبدل به يك گونه آنهم حيوانيت شده ، و در نتيجه از صراط مستقيم گمراه مى گردد) اشتباه كرده ايد، براى اينكه چنين كمالى جز با تاءييدى از

عناد، اين تقليدهاى كوركورانه و تعصبهاى بى پايه سبب مى شود كه آنها از صراط مستقيم به بيراهه كشيده شوند، چرا كه حقايق تنها در پرتو روح حقجوئى آشكار مى گردد

و زياد كردن ، تفسير به راى و مخفى ساختن حقايق چنان مى كنند كه اين صراط مستقيم به صورت اصليش در نظرها جلوه گر نشود، تا مردم نتوانند از اين راه بروند، و

كريم واعظى است شفا دهنده بيماريهاى درونى ، و راهنمائى است هادى به سوى صراط مستقيم ، و افاضه كننده رحمتى است كه شفا دادن و هدايت و افاضه رحمتش به اذن خداى

را رعايت نكرد و نفرمود: «إيّاك نعبد و إيّاك نستعين و إيّاك نستهدى إلى صراط مستقيم »؟ در جواب می گویيم: اين تغيير سياق در خصوص ‍ جمله سوم علتى دارد، كه به

اعمالش‌ حبط ‌شده‌ چه‌ ميزاني‌ ‌بر‌ ‌او‌ نصب‌ شود شود بدون‌ ميزان‌ و حساب‌ و صراط و نامه‌ عمل‌ ‌در‌ جهنم‌ و عذاب‌ وارد ميشوند، چنانچه‌ مؤمنيني‌ ‌که‌ بدون‌

ايمان آورند، آرى از اين نظر رحمت خاص الهى است كه مردم با هدايت او بسوى صراط مستقيم هدايت مى شوند. رواياتى در معناى جمله ! «ما يؤ من اكثرهم بالله الّا و هم

حقيقى است و از باب توسع در نسبت ، لفظ را در آن استعمال مى كنيم همانطور كه صراط مستقيم در كلام خداى تعالى بالاصاله منسوب به خدا است و به نوعى توسع به كسانى كه

به كفر و ترك شكر وا نمى دارد، بلكه همچنان در عبوديت پاى برجا است و از صراط مستقيم منحرف نمى شود، نه به افراط و نه به تفريط. «ارْجِعِى إِلى رَبِّكِ رَاضِيَةً

رضوانه سبل السلام ، و يخرجهم من الظلمات الى النور باذنه و يهديهم الى صراط مستقيم ». ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۳۱ از اينجا علت اينكه چرا ميان «هدى

سُرُرا سُقُفا سِحْر سِرّهُم شَاء شَهَادَتُهُم شَهِد شَهِدُوا شَيْطَانا صَفْحا صِرَاط ضَرَب ضَرَبُوه ضَلاَل ضُرِب ظَل ظَلَمُوا ظَلَمْتُم ظَلَمْنَاهُم ظُهُورِه

الشِّمالِ). و به این ترتیب نور مستقیم آفتاب که تداوم آن ممکن است موجب پوسیدگی و فرسودگی شود به بدن آنها نمی‌تابید، ولی نور غیر مستقیم به قدر کافی وجود داشت. 2-

و صديقين و شهداء و صالحين و اين نامبردگان اهل صراط مستقيمند، كه به حكم آيه ((اهدنا الصراط المستقيم ، صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم و لا الضالين

ديگرى اين چنين ارتباطى را با آن بنده ندارد، او است كه بنده را به سوى صراط مستقيم هدايت مى كند، امر مى كند، نهى مى كند، به آنچه سزاوار است وا مى دارد، از

العالمين . و من ابائهم و ذرياتهم و اخوانهم و اجتبيناهم و هديناهم الى صراط مستقيم . ذلك هدى الله يهدى به من يشاء من عباده و لو اشركوا لحبط عنهم ما كانوا

شَاء شَدِيد شَرَع شَرَعُوا شَيْء شَک شَکُور شُرَکَاء شُورَى صَبَر صَبّار صِرَاط ضَلاَل طَرْف ظَهْرِه ظُلْمِه عسق عَذَاب عَرَبِيّا عَزْم عَفَا عَقِيما عَلَيْه

فِيها حَرِيرٌ «23» وَ هُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلى‌ صِراطِ الْحَمِيدِ «24» ترجمه‌ - اين دو گروه دو نزاع كننده‌اند كه منازعه نمودند

فِيها حَرِيرٌ «23» وَ هُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلى‌ صِراطِ الْحَمِيدِ «24» ترجمه‌ - اين دو گروه دو نزاع كننده‌اند كه منازعه نمودند

شَدِيد شَيْء شِقْوَتُنَا صَالِحا صَبَرُوا صَلاَتِهِم صَلَوَاتِهِم صِبْغ صِرَاط ضَالّين ضُرّ طَرَائِق طُغْيَانِهِم طُور طِين ظَالِمُون ظَلَمُوا عَابِدُون

يَحْيَى مُتَوَفّيک بِرُوح أُبْعَث الْکُفْر اسْمُه أَقِيمُوا قَتَلْنَا مُسْتَقِيم فَلَمّا دَاوُد کَمَا اللّهُم عَلَيْهَا کُل إِنّا لَکُم اذْکُر لِسَان الدّين

رذيله آنها حجابى است براى آنان . و اينجا است كه مى گوئيم : اگر كسى بخواهد صراط مستقيم حق را بپويد و از انحراف و گمراهى در امان بماند بايد قبل از هر چيز در اصلاح

شُرَکَاؤُنَا شِفَاء صَالِحا صَبَرُوا صَبَرْتُم صَبْرُک صَدَدْتُم صَدّوا صَدْرا صِرَاط ضَرَب ضَل ضَيْق طَيّبا طَيّبَة ظَعْنِکُم ظَل ظَلَمُوا ظَلَمْنَاهُم ظِلاَلا

شُعَيْبا شِقَاقِي صَادِقِين صَالِح صَالِحا صَدْرُک صَلاَتُک صَنَعُوا صُدُورَهُم صِرَاط ضَائِق ضَاق ضَرّاء ضَعِيفا ضَيْفِي طَرَفَي ظَالِمَة ظَلَمُوا ظَلَمْنَاهُم

فِيها حَرِيرٌ «23» وَ هُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَ هُدُوا إِلى‌ صِراطِ الْحَمِيدِ «24» ترجمه‌ - اين دو گروه دو نزاع كننده‌اند كه منازعه نمودند

شَدِيد شَهِيد شَيْء شَيْئا شُهَدَاء صَابِرُوا صَادِقِين صَدَق صُدُورِکُم صِرَاط طَائِفَة طَهّرَک طَوْعا طَيّبَة ظَلَمُوا عَاقِر عَامِل عَذَاب عَزِيز عَظِيم

مراد از «الطیب من القول» - همان طور که در آیه پیش گفته شد - کلمه توحید و «صراط حمید» عبادت خداى یگانه است. بنابراین با توجه به ارتباط این آیه با آیه پیش،

فرمود 2» «قنطرة ‌علي‌ الصراط ‌لا‌ يجوزها ‌عبد‌ بمظلمة»« (ايستگاهي‌ ‌است‌ ‌بر‌ صراط ‌که‌ بنده‌اي‌ ‌که‌ مظلمه بگردن‌ ‌او‌ ‌باشد‌ ‌از‌ ‌آن‌ نميگذرد) و نيز ‌از‌

شَطْرَه شَفَاعَة شَيْء شَيْئا شُهَدَاء شِئْتُم شِقَاق صَادِقِين صَدَقَة صُم صِرَاط طَاقَة طَالُوت طَعَام طَعَامِک طَلّقْتُم طَلّقْتُمُوهُن طَيّبَات ظَلَم ظَلَمُوا

و ياريش نموده است «إهدنا الصّراط المستقيم» (يعنى: بار خدايا ما را به راه مستقيم و راست و مصون از هر گونه كجى و ناراستى هدايت فرما) بنده، چون اين كلام را

بسوى خدا، قرآن كريم صراط آدمى را منشعب بدو طريق ميداند، طريق سعادت ، و طريق شقاوت ، و طريق سعادت را نزديك ترين طريق ، (يعنى خط مستقيم ) دانسته ، كه برفيع