نتایج جستجو

فدیه و عوضی بپردازد (و در برابر آن طلاق بگیرد). اینها حدود و مرزهای (احکام شرعی) الهی است و از آنها تجاوز نکنید، و هرکس از حدود و مرزهای (اوامر و نواهی)

‌در‌ حضور ‌او‌ و چه‌ ‌در‌ غياب‌ ‌او‌ ‌که‌ ‌هر‌ دو ممدوح‌ ‌است‌ و موجب‌ ازدياد محبت‌ و الفت‌ و احسان‌ ميشود و ‌اينکه‌ ‌آيه‌ ‌در‌ مقام‌ تحريص‌ و ترغيب‌ ‌است‌

باللّه‌ و بي‌ احترامي‌ بوالدين‌ و تبذير مال‌ و بخل‌ و اسراف‌ و قتل‌ اولاد و نزديك‌ زنا رفتن‌ و قتل‌ نفس‌ محترمه‌ و اكل‌ مال‌ يتيم‌ و خلف‌ وعد و كم‌ فروشي‌

منقاد و سر گشته و فرمانبردار قرار داد براى بهره بردارى شما تمام موجودات ارضيّه و سماويّه را از آفتاب و ماه و ستارگان و ابر و باد و زمين و حيوانات و نباتات

آينده و بنابراين مدلول آيه شريفه عام است و اختصاص ندارد بشهادت ناحق و بهتان و دروغ و عمل بگمان كه هر يك را گفته‌اند همانا گوش و چشم و دل و ساير اعضاء و جوارح

می‌خواند، و ایشان را (از عقائد نادرست و اخلاق زشت) پاکیزه می‌داشت و بدیشان کتاب (قرآن و به تبع آن خواندن و نوشتن) و فرزانگی (یعنی اسرار سنّت و احکام شریعت)

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

در كلام اعمال شده است و در نسخه اصل آن الواح دلالت و بيان بود بر احكام الهى و وجود پيغمبر آخر الزمان و رحمت و مغفرت و نعمت و منفعت و بركت بود از براى كسانيكه

مشارق زمين و مغاربش و گفته‌اند معلمين خط انبياء بوده‌اند بتعليم الهى و تعليم فرمود بانسان چيزى را كه نميدانست از علوم و معارف و هدايات و دلالات و ظاهرا مقصود

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

آفرينش زن احكام مختص و احكام مشترك زن و مرد در اسلام حيات اجتماعى سعادتمندانه ، حيات منطبق با خلقت و فطرت است فطرت در مورد وظائف و حقوق اجتماعى افراد و عدالت

قسمت: اول- آنچه خير و موجب صلاح دينى و دنيوى و مادى و معنوى و روحى و جسدى و مكارم اخلاق بشرى است، در تحت سه كلمه امر به عدل و احسان و ايتاء ذى القربى مندرج

بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چندفصل ۱- رابطه قانون ، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى توانند منشاء

شود و به فقدان تربيت، ملكات و اخلاق فاسد، و به فساد اخلاق ضرر بسيارى به جامعه وارد آيد. زنا باعث رسوائى و بدنامى قبيله، و سبب نزاع و مخاصمه و جدال و اتلاف

گردید و پیامبر هم آن را به من بخشید و این آیه نازل گردید و بنا به نقل از قتادة و ابن عباس و مجاهد و عثمان این سوره در مدینه نازل گردیده و مدنى است و نیز

صلى اللّه عليه و آله و علما و حكما و دانشمندان و عقلا از متقدمين و متأخرين تمام ملل و نحل، اتفاق دارند كه مسكر عامل مهمى در فساد اخلاق و دشمن قوى جامعه

فراغت و راحت، و حبس او به سحر و طاعت 3- هوى- سلاحش كلام و صحبت، و حبس او به خاموشى و سكوت 4- شيطان- سلاحش لذت و سيرى، و حبس او زحمت و گرسنگى؛ و اين دشمن

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

‌است‌، و ‌اينکه‌ دو قسم‌ ‌هر‌ دو حرام‌ و گناه‌ بزرگ‌ و عقوبت‌ شديد دارد بنصوص‌ قرآني‌ و اخبار قطعي‌ و ضرورت‌ اسلامي‌ و مستحل‌ ‌آن‌ كافر ‌است‌ و قبلا ‌در‌

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چندفصل ۱- رابطه قانون ، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى توانند منشاء

الْيَتامى‌: و امتحان نمائيد يتيمان را قبل از بلوغ، اگر مردانند، به عقل و تميز و صيانت اموال و دقايق بيع و شرى؛ و اگر زنانند، به غزل و نسج و تربيت امور خانه،

كلمات و حروف و حركات آن از ضمه و فتحه و كسره و تشديد و مد، و نيز فرق نيست ميان اقسام خطوط و كتابت به قلم و چاپ يا چيدن به كاغذ يا كندن يا عكس، و نيز فرق

دوبار ايمان و عمل صالح، دو بار تقوا و ايمان و يك بار تقوا و احسان مطرح شده است. به گفته‌ى بعضى مفسّران، چون موارد و مراحل و درجات ايمان و تقوا و عمل صالح

دراهم معدود» و در اين حكم تعظيم پيغمبر و انفاق بر فقراء و جلوگيرى از صحبتهاى بيجا و امتياز بين منفق و منافق و سخىّ و ممسك و محبّ دنيا و آخرت و غيرها ملحوظ

را مأمور و چه عملى را منهى مى‌باشد و با نهايت تعمق و دقت نظر در امورات، خوض و غور بنمايد و ذات احديّت را حاضر و ناظر كليه اطوار خود دانسته و بعد از ترجيح

حسابى دارد و عنوان قاتل و سارق، حسابى ديگر. «1» يعنى اگر محارب مرتكب قتل شده و توبه كرد، حكم قصاص او باقى است؛ ولى اگر فقط به تهديد و ارعاب دست زده و توبه كرد،

آسمانها و زمين است و حال من و حال شما را از معجزاتيكه آوردم و حمل بر سحر و شعبده و چشم بندى نموديد و آنكسانيكه معتقد شدند باين امور باطله در آيات الهى و منكر

آينده و بنابراين مدلول آيه شريفه عام است و اختصاص ندارد بشهادت ناحق و بهتان و دروغ و عمل بگمان كه هر يك را گفته‌اند همانا گوش و چشم و دل و ساير اعضاء و جوارح

آفرينش زن احكام مختص و احكام مشترك زن و مرد در اسلام حيات اجتماعى سعادتمندانه ، حيات منطبق با خلقت و فطرت است فطرت در مورد وظائف و حقوق اجتماعى افراد و عدالت

آورد (و ماندن زن در خانه زمینه‌ساز پشیمانی شوهر و همسر و رجوع آنان به یکدیگر گردد، و ابرهای تیره و تار کینه و کدورت از آسمان زندگی ایشان به دور رود، و مهر

خداوندِ عالِم و غنى و خالق و باقى و عزيز و جليل، ميزبان انسان‌هاى جاهل و فقير و فانى و مخلوق و ذليل مى‌شود و مى‌گويد: من دعايتان را مستجاب مى‌كنم و براى هر نفسى

عليه و آله و سلّم ميداند آيا ما براى او دو چشم و يك زبان و دو لب قرار نداديم كه ببيند و سخن بگويد و دهانش پوشيده باشد و بآسانى بخورد و بياشامد و شكر كند

حضور پدر بزرگوار خود شدند و شرح حال را با شمّه‌اى از محامد صفات و مكارم اخلاق و مراتب احسان ملك مصر نسبت بايشان عرضه داشتند و اخيرا گوشزد نمودند كه پادشاه

با آنها معاشر و همسفره شوند) و نیز باکی بر شما نیست که از خانه‌های خود و پدران خود و مادرانتان و برادران و خواهران و عمو و عمه و خالو و خاله خویش غذا تناول

116، و ‌از‌ جمله‌ قضاء فوائت‌ و اداء حقوق‌ و امثال‌ ‌آنها‌ ‌است‌. و رفع‌ موانع‌ ‌از‌ شمول‌ رحمت‌ و مغفرت‌ كنيد ‌از‌ عقائد باطله‌ و اخلاق‌ رذيله‌ و اعمال‌

خطا و گناه، همچنين واجب است تنزه انبياء از جميع عيوب جسمانى و اخلاق ذميمه نفسانى و هواهاى شيطانى و امراض مزمنه و خساست ذات و دنائت طبع و كفر آباء و امهات

صادره از آن ذوات مقدّسه از صلح و جنگ و مهر و قهر و رأفت و رقت و غلظت و خشونت ناشى از يك غريزه الهيّه و ناظر بيك هدف و مقصود است و شيعيان ايشان كه حقّا پيروى

بحال ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا

حكم ميكند و بحق ميدهد و مى‌بخشد و بحق ميگيرد و بدوزخ ميفرستد و جز حق و حقيقت حاكم و حكومتى نيست و در تعقيب حديث افك فرموده زنان خبيثه قابل مردان خبيث ميباشند

امور امر خدا است و مؤثرى در وجود جز او نيست و هر سير و سلوكى بايد باو منتهى شود هو الاوّل و الآخر و الظّاهر و الباطن و هو بكلّ شى‌ء عليم و باين معانى تقريبا

دراهم معدود» و در اين حكم تعظيم پيغمبر و انفاق بر فقراء و جلوگيرى از صحبتهاى بيجا و امتياز بين منفق و منافق و سخىّ و ممسك و محبّ دنيا و آخرت و غيرها ملحوظ

المَتِين‌ُ زاريات‌ ‌آيه‌ 58. و ‌در‌ باب‌ توحيد افعالي‌ گفته‌ايم‌ ‌که‌ خلق‌ و رزق‌ و احياء و اماته‌ و غني‌ و فقر و عزّت‌ و ذلّت‌ و صحّت‌ و مرض‌ بيد قدرت‌ حق‌ ‌است‌

كه قسم دروغ و راست زياد ميخورد و در انظار خوار و حقير شده و عيّاب و غيّاب و طعّان يعنى عيب‌جو جلد 5 صفحه 249 و غيبت كن و طعنه زن بمردم است و كارش دو بهم

قرار ندهید، و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و مستمندان و همسایه نزدیک و همسایه دور و همنشینان و همراهان و در راه ماندگان و بردگان نیکی کنید؛ یقیناً

شريك نسازند، و دزدى نكنند، و زنا نكنند، و فرزندان خود را نكشند، و بچه‌هاى حرامزاده پيش دست و پاى خود را با بهتان [و حيله‌] به شوهر نبندند، و در [كار] نيك

بترويج افكار و تقليد كردار آنها هستيم و گول رنگ و رونق بازار كاسد و فاسد آنها را مى‌خوريم و از همه چيز خود براى پيروى آنها صرف نظر نموديم و دنيا و آخرت خودمان

جمعه و مشهود بروز قيامت و شاهد بروز عرفه و مشهود بروز قيامت و شاهد بروز جمعه و مشهود بروز عرفه و شاهد به پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و مشهود بامير

را رنجى و آزارى از سرزنش و غير آن، زيرا صاحب اين صدقه محروم است از ثناى جميل در دنيا و ثواب جزيل در آخرت. و قول معروف و عفو مستحق ثناى دنيوى و اجر اخروى

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چندفصل ۱- رابطه قانون ، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى توانند منشاء

ائمه اطهار و آثار اصحاب كبار را درين باب درست دقت كن و ببين كه صراط بعقائد حقه و اعمال صالحه و اخلاق حسنه و امام مفترض الطاعه و شريعت مطهره و كتاب خدا تفسير

تمامى شرف و بزرگوارى و احتياجات دينى و دنيائى و راه تكميل اخلاق انسانى و رسيدن به مقامات علمى و عملى براى عموم طبقات بشر تا روز قيامت بنحو اتم و اكمل، كه

خاطر آن دو را بنمايد و پاك باشد از گناه و اخلاق بدو عطوف و مهربان باشد بپدر و مادر خود و تصوّر نشود كه پسر نابالغ چگونه كافر ميشود و كشتن آن جائز ميگردد

سكون فرموده و نگهدارى ميفرمايد از جزع و بى‌صبرى و تشويش و علم خداوند احاطه دارد بتمام اشياء و مصالح و مفاسد امور و قلوب بندگان و آنچه در آنها جاى دارد از ايمان

به اخلاق و ملكات فاضله و تزيين آن. و امّا نعم اخروى عفو و رضا و قرب و فيوضات نامتناهى سبحانى و درجات اعلا علّيين بهشت است، و مراد نعمت مذكوره در آيه شريفه،

(نماز) و داشتن روحيّه ايثار و انفاق و تعاون و حفظ حقوق ديگران و اميد به آينده‌اى روشن و پاداش‌هاى بزرگ الهى، از آثار تقواست. 1- ايمان به تمام انبيا و كتب

كه قسم دروغ و راست زياد ميخورد و در انظار خوار و حقير شده و عيّاب و غيّاب و طعّان يعنى عيب‌جو جلد 5 صفحه 249 و غيبت كن و طعنه زن بمردم است و كارش دو بهم

با كمال خوارى و خضوع بدون رياء و سمعه و از تو كمك ميجوئيم بر بندگى و فرمان‌بردارى تو و بر دفع شرهاى دشمنان تو و رد مكرهاى آنان و ايستادگى و ثبات قدم بر آنچه

حسنه دنيوى مانند صحت و امنيت و رفاهيت و وسعت و سعادت است و حسنه اخروى مانند قرب و منزلت و شرف و رحمت و مغفرت است و بنظر حقير بهتر و مناسبتر با مفاد آيه

كه قسم دروغ و راست زياد ميخورد و در انظار خوار و حقير شده و عيّاب و غيّاب و طعّان يعنى عيب‌جو جلد 5 صفحه 249 و غيبت كن و طعنه زن بمردم است و كارش دو بهم

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

اكرم و اهل ايمان از مكر و حيله كفّار قريش و غيرهم ميفرمايد كه آنها هر مكر و حيله و تدبيرى ميتوانستند كردند و بجائى نرسيد و نزد خدا اعمالشان محفوظ و مكتوب

بجميع‌ ملكات‌ حسنه‌ و عالم‌ بجميع‌ ‌ما يحتاج‌ اليه‌ الامة و الرعية معصوم‌ ‌از‌ جميع‌ معاصي‌ و خطاء و اشتباه‌ و سهو و نسيان‌ ‌باشد‌ و ‌اينکه‌ امور باطنيه‌

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

صفحه 630 و طلب كنند غير از منكوحه و مملوكه را متجاوز و متعدّى و ظالمند و نيز ايشان كسانى هستند كه مراعات امانت خدا و پيغمبر و مردم را كه دين و قرآن و عترت

باشى برو تو و برادرت هارون با معجزات و خوارق عاداتى كه بتو داده و خواهيم داد و فتور و قصور و سستى و كوتاهى براى شما در نماز و دعا و انجام امر رسالت كه

‌لا‌ ابالي‌ باشيد و ‌در‌ بند حلال‌ و حرام‌ نباشيد و چشم‌ پوشي‌ كنيد. و ممكن‌ ‌است‌ مراد ‌از‌ خبيث‌ پست‌ و ردي‌ّ و فاسد ‌باشد‌ مقابل‌ جيّد و صحيح‌ ‌يعني‌ اطيب‌

صومعه‌نشين و زهاد و عباد زياد داشتند و منصف و متواضع و خليق بودند و عمده مقام علم و عبادت و تواضع آنها بود كه بشنيدن حق راغب بودند و از فهم آن عاجز نبودند

حضور پدر بزرگوار خود شدند و شرح حال را با شمّه‌اى از محامد صفات و مكارم اخلاق و مراتب احسان ملك مصر نسبت بايشان عرضه داشتند و اخيرا گوشزد نمودند كه پادشاه

ذلك و من لم تكن فيه فليتضرّع الى اللّه عزّ و جلّ و ليسئله ايّاها. قال قلت: جعلت فداك، و ما هنّ؟ قال: هنّ الورع و القناعة و الصّبر و الشّكر و الحلم و الحياء

كه قسم دروغ و راست زياد ميخورد و در انظار خوار و حقير شده و عيّاب و غيّاب و طعّان يعنى عيب‌جو جلد 5 صفحه 249 و غيبت كن و طعنه زن بمردم است و كارش دو بهم

بوصيت نوح و ابراهيم و موسى بود و انجيل بر او نازل شد و در آن مواعظ و امثال و احكامى بود غير از احكام حدود و مواريث و تخفيف داده شده بود در احكام شريعت حضرت

دفتر الهى ثبت و ضبط است و هيچ ذره و مثقالى از قلم افتاده و و اختلاف ندارد و در هر آنى جمع و تفريق شده موجود است بطوريكه اگر ديده حق بين انسان باز باشد آنرا

خواه از افعال مانند عالم و قادر و رحيم و كريم و خالق و رازق و غنىّ و واحد و سبّوح و قدّوس و امثال اينها كه لايق مقام احديّت است و در مقابل اينها صفاتى است

بهراسید (و همچون سلف صالح خود محافظان و مراقبان کتاب خدا و مجریان احکام آسمانی باشید) و آیات مرا به بهای ناچیز (دنیا، همچون رشوه و جاه و مقام) نفروشید و (بدانید

مكلفين‌ و خصوصيات‌ ازمنه‌ و قرآن‌ مجيد ناسخ‌ و جلد 12 - صفحه 188 منسوخ‌ عام‌ و خاص‌ مطلق‌ و مقيّد مجمل‌ و مبين‌ حقيقة و مجاز نص‌ و ظاهر صراحت‌ و كنايه‌

انبياء و ائمه‌ مشرف‌ شوند ‌ يا ‌ ‌در‌ مجالس‌ علماء اعلام‌ حاضر شوند و فرا بگيرند بلي‌ ‌در‌ ميان‌ ‌آنها‌ اكابر و اصاغر و رئيس‌ و مرءوس‌ و قوي‌ و ضعيف‌ و سلطان‌

بزرگترين حوادث و از اهم احكام تشريعى بود فائده و اثر تغيير قبله و اعتراض يهود و مشركين ، و پاسخ آنها در جمله ((لله المشرق و المغرب )) چرا شمال و جنوب ذكر نشده

در دلايل و احكام و آنچه خير و صلاح و فلاح دنيا و آخرت شما باشد بجاى آريد، و آنچه شر و فساد و هلاك دنيا و آخرت شما است اجتناب كنيد. مراد اوامر و نواهى الهى

طيب‌ ‌است‌ و قاذورات‌ و كثافات‌ خبيث‌ و هكذا ‌در‌ مأكولات‌ و ملبوسات‌ و اماكن‌ و ‌غير‌ اينها بلي‌ شرع‌ مطهر بسا عرف‌ ‌را‌ تخطئه‌ ‌در‌ مصداق‌ ميكند مثلا شراب‌

هدايت‌ ميشوند و بدستورات‌ الهي‌ عمل‌ ميكنند و بسعادت‌ نائل‌ ميشوند ‌از‌ اتيان‌ بواجبات‌ و مستحبات‌ و تكميل‌ عقائد و تحصيل‌ اخلاق‌ حميده‌. و موعظة و پند ميگيرند

را بر ما به حلم و علم و عقل و كمال و جمال و ملك. وَ إِنْ كُنَّا لَخاطِئِينَ‌: و اگر هر آنچه بوديم ما گناهكار و بد كردار در آنچه بوديم. و اين دلالت دارد

اقدس‌ ‌او‌، خالق‌ و رازق‌، محيي‌ و مميت‌، مغني‌ و مفقر، منعم‌ و مبلي‌ ‌او‌ ‌است‌ و بس‌، شريك‌، نظير مثل‌ و مانند، شبيه‌ و عديل‌، و ضدي‌ و ندي‌ ندارد. (فَاتَّقُون‌ِ)

برتر و بالاتر از تمام كتب آسمانى است چون معجزه باقيه و جامع تمام حقائق و ناسخ تمام كتب و احكامش تا قيامت باقى و برقرار است و مطالبش محكم و متين و بر وفق

حكم‌ و مصالح‌ بخصوصيات‌ و بوجوه‌ و اعتبار تغيير ميكند چه‌ بسا اخلاق‌ حسنه‌ و سيّئه‌ ‌ يا ‌ احسان‌ و ظلم‌ منشأ حسن‌ و قبح‌ ميشود و حكم‌ تابع‌ حسن‌ و قبح‌

استفهام به داعى تنبيه و تقرير است، يعنى اگر من داراى برهان و حجّت و بيّنه و نصرت باشم از خداى خود و مرا روزى حلال و پاكيزه يا علم و معرفت يا نبوت مرحمت نموده

اول‌ وقت‌ و ‌از‌ حيث‌ مكان‌ نماز و جماعت‌ و ‌با‌ عمامه‌ و ‌با‌ عطر و ‌با‌ انگشتر و ‌با‌ توجه‌ و ‌با‌ تقوي‌ و ‌با‌ ايمان‌ كامل‌ و علم‌ و معرفت‌ و تزكيه‌ اخلاق‌

افاضه‌ عقل‌ و شعور و ايجاد قدرت‌ و اراده‌ و اعطاء قواي‌ باطني‌ و ظاهري‌ و وسائل‌ و لوازم‌ ديگر، و چه‌ اسباب‌ تشريعي‌ ‌از‌ ارسال‌ رسل‌ و انزال‌ كتب‌ و جعل‌ تكاليف‌

شما نهرها را و مسخّر فرمود براى شما آفتاب و ماه را دو گردش كننده مستمرّ و مسخّر فرمود براى شما شب و روز را و داد بشما از هر چه خواستيد از او و اگر بشماريد

مرض‌، غناء و فقر، حيات‌ و موت‌، ثواب‌ و عقاب‌ تماما بجا و بموقع‌ ‌است‌. تفسیر آیات ۱- دعوت پیامبر (ص) و اصول و مبانى و برنامه هاى آن متکى بر حجت و دلیل روشن

نيامده‌، ولي‌ مورد مخصص‌ نيست‌ و عموميت‌ ‌آيه‌ بحال‌ ‌خود‌ باقي‌ ‌است‌ و شامل‌ ‌هر‌ كس‌ ‌که‌ احكام‌ و اوامر و نواهي‌ و مطالبي‌ ‌را‌ ‌که‌ خداوند ‌در‌ كتب‌ آسماني‌

فرمايد احكام‌ و عقائد و اخلاق‌ و مواعظ و نصايح‌ و انذار و بشارت‌ و قضاياي‌ امم‌ سابقه‌ و انبياء سلف‌ و ‌غير‌ اينها ‌را‌ ‌تا‌ حجت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌تر و راه‌

‌آنها‌ و ‌از‌ نيات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ اخلاق‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ صفات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ ايمان‌ و كفر و ضلالت‌ و نفاق‌ و خيالات‌ و خطورات‌ ‌آنها‌ ‌با‌ خبر ‌است‌ و خبير

پراکنده. مراد مختلف و متفاوت و از هم جدا است. دسته‌ای نیکوکار و پرهیزگار، و گروهی بدکردار و ناپرهیزگار، بعضی مؤمن و صادق، و برخی کافر و فاسق، و ... تلاشهائی برای

مشارق زمين و مغاربش و گفته‌اند معلمين خط انبياء بوده‌اند بتعليم الهى و تعليم فرمود بانسان چيزى را كه نميدانست از علوم و معارف و هدايات و دلالات و ظاهرا مقصود

ميكند و مقام رضا و تسليم و قناعت و توكّل و تحمّل را از دست ميدهد و دنيا هم بكام كسى نميگردد و حرص و آز و طمع و خودبينى و خود خواهى و كبر و غرور و حسد و

شدن به اموال و تصرف در آن، و سعى در تدبير آن و تلذذ و استماع به منافع آن، و رنج در طلب آن و از مسرور شدن به لقاى اولاد و شفقت نمودن بر ايشان، و قيام به مؤنت

امر كه آن تلبيه و اشعار و تقليد است حاصل ميشود و ظاهرا اين تخيير در حج قران است و اما در حج تمتع و افراد و عمره مفرده تلبيه متعين است و اينكه فرموده‌اند

دادند و رفتند نه‌ تحصيل‌ اخلاق‌ و نه‌ عمل‌ صالح‌ و نه‌ عقيده‌ حقّه‌ بعلاوه‌ زيان‌ بردند بواسطه‌ كفر و معاندت‌ و بدعت‌ و انكار ضروري‌ و اعمال‌ سيئه‌ و اخلاق‌

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

صادره از آن ذوات مقدّسه از صلح و جنگ و مهر و قهر و رأفت و رقت و غلظت و خشونت ناشى از يك غريزه الهيّه و ناظر بيك هدف و مقصود است و شيعيان ايشان كه حقّا پيروى

آواز لهو و لعب و غنا و غيبت و بهتان و قذف و غيره، و چشم را از نظر به محرمات و مشتهيات منهيه و زينت و زخارف دنيا كه موجب شود رغبت و شوق به آن، و قلب را از

عواقب‌ و آثار شرك‌ و كفر و طغيان‌ و ضلالت‌ و معاصي‌ و نافرماني‌ ‌خدا‌ ‌است‌ مقابل‌ بشارت‌ ‌که‌ خبر دادن‌ ‌از‌ فوائد و نتايج‌ ايمان‌ و اطاعت‌ ‌است‌. و گفتيم‌

بعضى احكام اسلام از قبيل طهارت ظاهرى و حفظ مال و جواز مواصلت بر او مرتب باشد براى مراعات مصالحى از قبيل مدارات و حفظ اصول و اغماض از فروع و غيرها و اللّه

‌از‌ سور قرآنيه‌ و مشاهده‌ اخلاق‌ حميده‌ حضرت‌ رسالت‌ و كفر و شرك‌ ‌آنها‌ فقط جلد 8 - صفحه 115 ‌از‌ روي‌ عناد و عصبيت‌ و كبر و حسد و امثال‌ اينها ‌از‌

‌آنها‌ و ‌از‌ نيات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ اخلاق‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ صفات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ ايمان‌ و كفر و ضلالت‌ و نفاق‌ و خيالات‌ و خطورات‌ ‌آنها‌ ‌با‌ خبر ‌است‌ و خبير

معقول و بفتح كجى محسوس است بلكه راست و درست‌ جلد 3 صفحه 404 و معتدل و مستقيم و مستوى و قائم بحقّ و قيّم بعدل و دائم بدوام ازلى و ابدى است و باطل و مبطلى

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

صادره از آن ذوات مقدّسه از صلح و جنگ و مهر و قهر و رأفت و رقت و غلظت و خشونت ناشى از يك غريزه الهيّه و ناظر بيك هدف و مقصود است و شيعيان ايشان كه حقّا پيروى

توحيد و نبوّت و امامت و معاد و دلائل آنها و مواعظ و نصايح و قصص و حكايات و بشارت و انذار و بيان هر حقّ و حقيقتى و بتدريج نازل شده است بر پيغمبر اكرم و آنحضرت

دراز گوش سوار و صاحب محراب است. و بعد از او وصيت كنم تو را به صاحب شتر سرخ، آن پاك طينت و پاكيزه اخلاق و مطهر از گناهان و بديها، و صفت او در كتاب تو آنست

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

بمال‌ و جاه‌ و عظمت‌ و رياست‌ و اسم‌ و عنوان‌ اشخاص‌ داشته‌ باشند و ‌آنها‌ ‌را‌ محترم‌ و معزز بدارند بلكه‌ ملاك‌ ايمان‌: عمل‌ صالح‌ و تقوي‌ ‌است‌ و ‌لو‌

‌آنها‌ و ‌از‌ نيات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ اخلاق‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ صفات‌ ‌آنها‌ و ‌از‌ ايمان‌ و كفر و ضلالت‌ و نفاق‌ و خيالات‌ و خطورات‌ ‌آنها‌ ‌با‌ خبر ‌است‌ و خبير

آنگاه از پيش و از پس و از چپ و راست بر آنها مى‌تازم. و بيشترينشان را شكرگزار نخواهى يافت. آنگاه از پیش و پس و راست و چپشان به سروقتشان می‌روم، و بیشترشان را

حرام و ترك واجب و در آن شب خداوند تقدير ميفرمايد هر امرى را از خير و شرّ و خوب و بد و هر چه واقع شود در مدّت يك سال و از براى او است تغيير و تبديل و تقديم

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

سخيفه‌ و اعمال‌ سيّئه‌ و نجات‌ ‌از‌ مهالك‌ و عقوبات‌ و عذاب‌ ابدي‌، و رحمت‌ و مغفرت‌ و عفو و گذشت‌ پروردگار و نيل‌ ‌به‌ سعادت‌ و رستگاري‌ و نعم‌ دنيوي‌

‌النّاس‌ و بذل‌ ‌در‌ حج‌ واجب‌ و انفاق‌ واجب‌ النفقه‌ و ‌غير‌ اينها ‌از‌ واجبات‌ ماليه‌ و چه‌ اتفاق‌ علم‌ و جاه‌ و انحاء ديگر ‌از‌ انفاقات‌ و ‌از‌ انفاقات‌

شده براى آنها از حلال و حرام و ساير معارف تا تأمل و نظر كنند در آن و بيابند حقيقت و صحت و صلاحيت آن احكام را و بنابر اين با لبيّنات و الزّبر در آيه اخيره

نفر ‌را‌ خداوند غني‌ ميكند خودش‌ و عيالش‌ و اولادش‌ و خويشاوندانش‌ و دوستانش‌ و دشمنانش‌ و همسايگانش‌ و ساير اغنياء و فقراء امتحان‌ ميشوند. أَم‌ حَسِبتُم‌

مانند مسخ و خسف و رسوائى دنيوى و امثال اينها كه معمول بوده و از اين امت رفع شده است انشاء اللّه تعالى و در خاتمه طلب ستر عيوب و معاصى و مغفرت ذنوب و جرائم

صادره از آن ذوات مقدّسه از صلح و جنگ و مهر و قهر و رأفت و رقت و غلظت و خشونت ناشى از يك غريزه الهيّه و ناظر بيك هدف و مقصود است و شيعيان ايشان كه حقّا پيروى

عقل‌ و ارسال‌ رسل‌ و فرستادن‌ كتابهاي‌ آسماني‌ و نصب‌ هداة و دعاة حق‌ و آمرين‌ بمعروف‌ و نهي‌ كنندگان‌ ‌از‌ منكر ‌است‌ و شرايط ‌آن‌ توفيق‌ و تأييد و الطاف‌

‌است‌ سهو و نسيان‌ ‌بر‌ ‌آنها‌، و لكن‌ مذهب‌ حق‌ وفق‌ مشهور شيعه‌ و محققين‌ ‌از‌ علماء اعلام‌ معصوم‌ ‌از‌ كليه‌ سهو و نسيان‌ و خطاء و اشتباه‌ و شك‌ و ريب‌ بودند

عمل خود را بريا و سمعه و عجب و منت و آزار مردم فاسد مينمايد با احتياج تام بعوض آن در دنيا و آخرت شبيه است بحال چنين شخصى در تأسف و حرمان و خسران با احتياج

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

آن بزير آيد و همه آنها قهرا مطيع و منقاد گردند ولى ما ميخواهيم آنها آشنا بوظائف خود شوند و از روى علم و معرفت عبادت و بندگى كنند و باراده و اختيار از معاصى

مسلك و طريقه و عادت و سيره مرضيّه الهيّه است در توفيق اهل حق و خذلان اهل باطل كه اعوجاج و اختلاف و انحرافى در آن نيست بلكه عدل و ثابت و آشكار است و اين

آمال‌ و آرزو ‌است‌ و آمال‌ و آرزوي‌ انبياء و رسل‌ هدايت‌ امت‌ و دلالت‌ ‌آنها‌ بايمان‌ و دين‌ حق‌ و بيان‌ آيات‌ الهيه‌ و احكام‌ و مواعظ و نصايح‌ و بيدار

نموديم. و برخی از پدرانشان و فرزندانشان و برادرانشان را، و آنان را برگزیدیم و به راهی راست هدایت کردیم‌ و از پدرانشان و فرزندانشان و برادرانشان نيز و ايشان

سلام و ثعلبة بن سلام و ابن يامين و اسد و اسيد پسران كعب و شعبة بن عمرو و بحيرا الراهب و سعيد بن عمرو و قيس بن زيد، اينان نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله

قرآن يا معرفت به ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و مقدم و مؤخر و حلال و حرام و امثال آن است. «4» 5- فهم. 6- ترس خدا. «1» تفسير برهان، جلد اوّل، صفحه 255.

اعراض از كيش پدران و نياكان را و حكم به كفر و ضلالت آنان؛ و اين موجب شود تشويش قلوب و ايجاد حرارتى در نفوس را به حدى كه دشنام و زدن و كشتن در ميان آيد بين

مصارف‌ عرس‌ ابناء و بنات‌ و مصارف‌ زيارت‌ و اقامة عزاء اهل‌ بيت‌ عصمت‌ و طهارت‌ و بناء مساجد و مدارس‌ و خريد كتب‌ علميّه‌ و اصلاح‌ طرقات‌ و ‌هر‌ چه‌ ‌براي‌

صادره از آن ذوات مقدّسه از صلح و جنگ و مهر و قهر و رأفت و رقت و غلظت و خشونت ناشى از يك غريزه الهيّه و ناظر بيك هدف و مقصود است و شيعيان ايشان كه حقّا پيروى

است كه كمتر شخص متوجه آن ميشود و اسباب زحمت خويش و نفرت خلق و بى‌مهرى دوستان و ايذاء عيال و اولاد و خويشان و غضب خدا و رسول و ائمه اطهار است برعكس سخا كه

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

اكبر ايمنند و حزن و اندوه و بيم و ترسى ندارند و ملائكه باستقبالشان ميآيند و ايشانرا بشارت ببهشت و نعمتهاى بى‌منتهاى آن ميدهند و اين آيات در باره ايشان نازل

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

ايمان‌ و تحصيل‌ علوم‌ دينيه‌ و تزكيه اخلاق‌ و اتيان‌ بواجبات‌ و تقواي‌ ‌از‌ معاصي‌ و اطاعت‌ اوامر انبياء و ائمه هدي‌ و علماء اعلام‌ و والدين‌ و زوج‌ و موالي‌

آنكه تمام خلقت او بر حدّ معلوم از طول و قصر و چشم و گوش و ساير حواسّ و اعضا و مدت عمر و تعيين آن و جميع احوال. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌ عَبَسَ

ميميرد و زنده ميشود و باز ميسوزد و ميميرد و زنده ميشود و در عذاب است و زندگانى و آسايش و روحى كه روح و راحت و خير و بركتى در آن باشد ندارد و نفعى از آن زندگى

نباشد و ‌بر‌ تمام‌ واضح‌ و هويدا گردد، و ممكن‌ ‌است‌ مراد وجود مقدس‌ نبوي‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌با‌ معجزات‌ باهرات‌ و اخلاق‌ فاضله‌ و قوانين‌ محكمه‌ و احكام‌ متقنه‌

to function. و همسر و برادرش را، |و [نيز] همسر و برادر خود را و [نيز] همسرش و برادرش را، و هم زن و برادرش. و نیز همسر و برادرش را و زنش و برادرش، با فدا

مشارق زمين و مغاربش و گفته‌اند معلمين خط انبياء بوده‌اند بتعليم الهى و تعليم فرمود بانسان چيزى را كه نميدانست از علوم و معارف و هدايات و دلالات و ظاهرا مقصود

مشارق زمين و مغاربش و گفته‌اند معلمين خط انبياء بوده‌اند بتعليم الهى و تعليم فرمود بانسان چيزى را كه نميدانست از علوم و معارف و هدايات و دلالات و ظاهرا مقصود

آنها بودند كه بكفر و عصيان خودشان ادامه دادند و در عناد و لجاج باقى ماندند و خداوند بانواع مختلفه از نعمت و نقمت و عزّت و ذلّت و دولت و مكنت آنها را امتحان

هر چه نزد او باشد و تمام اعضاء و جوارح آن حتّى مو و پوست و گوشت و خون و عروق و اعصاب و استخوانهايش شهادت ميدهند براى او در روز قيامت و خدا ميفرمايد قبول

هر چه نزد او باشد و تمام اعضاء و جوارح آن حتّى مو و پوست و گوشت و خون و عروق و اعصاب و استخوانهايش شهادت ميدهند براى او در روز قيامت و خدا ميفرمايد قبول

صحّت و امنيت و عزّت و عظمت و رفاهيت باشد ولى ثواب آخرتشان بهتر و برتر و بالاتر از دنيا و ما فيها است و بنابراين از كلمه خيرا ببعد كلام اهل تقوى است و محتمل

اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ و تشرف‌ بحضور ‌او‌ و مشاهده‌ معجزات‌ و استماع‌ آيات‌ الهي‌ و ديدن‌ صفات‌ و اخلاق‌ و اعمال‌ ‌او‌ و موافقت‌ و مطابقت‌ ‌آنها‌

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

قرآن است، و پیوسته با خطها و شکل‌های متنوّع نگارش می‌یابد، و در روزگار ما گذشته از صفحات اذهان و اوراق، بر روی نوار و صفحه هوا و طول امواج ضبط و پخش می‌شود

بلندمرتبه است و پاک داشته‌ بلندپايه و پاكيزه- از عيب و بيهوده و دروغ و از دستهاى شياطين- (نامه‌هائی که) فرا و بالا (از کلام بشر) و دارای مکانت و منزلت والایند

(ع) دلگير و متوقف و متحير ميگشتند و دنيا در نظرشان تيره و تار ميشد و در موقعيكه بذل غنائم و صدقات ميشد بعجله براى اغتنام و أخذ حاضر بودند و چون بناء اداء

عالم و صفات او و اشتغال به خدمت او و شكر نعم او و اجتناب از قبايح عقليه مثل ظلم و كذب و بهتان و نمّامى و بى‌حيائى و غيره، پس اختلاف كردند در احكام عقليه

و مراد امّتند و در هر حال اين قرآن و آيات آن موجبات بصيرت و بينائى مردم است در امور دين و دنياى خودشان و راهنما و دليل واضح و رحمت و نعمت است براى كسانيكه

حدود الهى و مقرّرات مذهبى ننمايند و متمايل بقوانين و آداب اجانب نشوند و بدانند كه خداوند اعمال و عقائد و رفتار و كردار آنها را مى‌بيند و مى‌داند و هر كس را

كرده و زورگو و نافرمانم نگردانيده است، و مرا نیکوکار به مادرم ساخت و مرا ستمکار و شقی نگردانید. و مرا نسبت به مادرم نیکوکار [و خوش رفتار] گردانیده و گردنکش

امر خوفناك و اخيرا فرموده بگو آمد و آشكار شد اسلام و دين حقّ و رفت و زائل و نابود گشت شرك و كفر همانا باطل زائل و نيست و نابود خواهد شد و دوام و ثباتى در

هر چه نزد او باشد و تمام اعضاء و جوارح آن حتّى مو و پوست و گوشت و خون و عروق و اعصاب و استخوانهايش شهادت ميدهند براى او در روز قيامت و خدا ميفرمايد قبول

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

انسي‌ و جني‌ و كبر و نخوت‌ و بغض‌ و عداوت‌ و سياهي‌ قلب‌ و مفاسد ديگر ابدا متذكر نميشود و اثر ‌بر‌ آيات‌ شريفه‌ قرآن‌ بار نميكند ‌با‌ اينكه‌ قرآن‌ مجيد:

انسي‌ و جني‌ و كبر و نخوت‌ و بغض‌ و عداوت‌ و سياهي‌ قلب‌ و مفاسد ديگر ابدا متذكر نميشود و اثر ‌بر‌ آيات‌ شريفه‌ قرآن‌ بار نميكند ‌با‌ اينكه‌ قرآن‌ مجيد:

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

والا مقام و فرمانبردار و نیکوکار! |گرامى و نيكوكار است ارجمند و نيكوكار. که ملائکه مقرب عالی رتبه با حسن و کرامتند. بزرگوار و نیکوکار. بزرگوار و نيكوكار

زكوات‌ و اخماس‌ و مظالم‌ عباد و ارحام‌ و مضطرين‌ و حفظ نفس‌ محترمه‌ و حفظ دين‌ و نذور و كفارات‌ و ساير واجبات‌ ماليه‌ و صدقات‌ مندوبه‌ و صله ارحام‌ و دستگيري‌

دستاويز است و قمّى ره نقل نموده كه مراد ولايت است و عاقبت و سر انجام تمام امور بخدا و اختيار و پاداش او است و كسيكه كافر شود نبايد كفر او موجب حزن و دلتنگى

احوال و ارزاق و آجال بندگان و نازل نمودن خير و بركت و رحمت و مغفرت و سعادت و سلامت است در آن شب بر حسب استعداد و قابليّت افراد عباد و اعمال خيرى كه در

معرفت‌ اللّه‌ و توحيده‌ و صفاته‌ و افعاله‌ و دينه‌ و كتابه‌ و احكامه‌ و فرامينه‌ و رخصه‌ و عزائمه‌ و عدله‌ و انبيائه‌ و رسله‌ و حججه‌ و نحو اينها. پنجم‌:

معرفت‌ اللّه‌ و توحيده‌ و صفاته‌ و افعاله‌ و دينه‌ و كتابه‌ و احكامه‌ و فرامينه‌ و رخصه‌ و عزائمه‌ و عدله‌ و انبيائه‌ و رسله‌ و حججه‌ و نحو اينها. پنجم‌:

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

پرست مانند يهود و نصارى و مجوس بدلخواه خودشان امر مشتركى را تجزيه و تقسيم و پاره پاره و متفرّق نمودند و هر دسته‌ئى براى خودشان ملّت و طريقه و كيشى اختيار كردند

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

متعال‌ تعيين‌ فرموده‌ و انبياء خبر دادند و مورث‌ قرب‌ بدرگاه‌ الهي‌ و نيل‌ سعادت‌ و نجات‌ ‌از‌ مهالك‌ دنيوي‌ و اخروي‌ و وصول‌ ‌به‌ رحمت‌ و تفضّلات‌ الهي‌. الَّذِي‌

توحيد و نبوّت و امامت و معاد و دلائل آنها و مواعظ و نصايح و قصص و حكايات و بشارت و انذار و بيان هر حقّ و حقيقتى و بتدريج نازل شده است بر پيغمبر اكرم و آنحضرت

سمع‌ و بصر و شم‌ّ و ذوق‌ و لمس‌ و لها خاصّتان‌ الرضا و الغضب‌ و هي‌ اشبه‌ الاشياء بنفس‌ السباع‌. و الناطقة القدسية و لها خمس‌ قوي‌ فكر و ذكر و علم‌ و حلم‌

انّى اشهدك و اشهد ملائكتك و حملة عرشك و سكّان سماواتك و جميع خلقك بانّى اشهد ان لا اله الّا انت و محمّدا عبدك و رسولك و انّ الانبياء رسلك و انّ الانبياء

نزول‌ بلاء مثل‌ وباء و طاعون‌ و زير آوار رفتن‌ و حريق‌ و امراض‌ مهلكه‌ و غرق‌ و اشباه‌ اينها و باين‌ مدت‌ دستگاه‌ دنيوي‌ ‌او‌ طي‌ ‌شده‌ و عالم‌ ديگري‌ ‌براي‌

نزول‌ بلاء مثل‌ وباء و طاعون‌ و زير آوار رفتن‌ و حريق‌ و امراض‌ مهلكه‌ و غرق‌ و اشباه‌ اينها و باين‌ مدت‌ دستگاه‌ دنيوي‌ ‌او‌ طي‌ ‌شده‌ و عالم‌ ديگري‌ ‌براي‌

سختى و رنج. 1- شبهه نيست كه آدمى به انواع رنج و زحمت گرفتار است در ابتدا و انتها، از ظلمت رحم و ضيق آن، تولد و رضاع و فطام و معاش و تكاليف شرعيه و موت و

[در ذات و صفات] همانند و همتا و شبیه او نمی باشد. و نه هيچ كس همتاى اوست. و او را هیچ کس همتا نیست‌ و هيچ كس مر او را همتا و همانند نبوده و نباشد. و کسی همتا

زنان و فرزندان و ثروت هنگفت و آلاف و الوف طلا و نقره و اسبهای نشاندار (و مرکبهای ممتاز) و چهارپایان (همچون: شتر و گاو و بز و گوسفند ...) و کشت و زرع. اینها

قواء مختلفه خلق فرموده و باين جهت هميشه از اوّل دنيا ميان آنها از هر جهت اختلاف بوده و هست در عقائد و اخلاق و افكار و انظار و اعمال و احوال بطوريكه دو نفر

در آيات خدا و مراد از: ((اللّه اسرع مكرا)) معناى ((دعا)) و فرق آن با ((ندا))و بيان مراد از دعا و دعوت خداى تعالى و دعا و دعوتبندگان دعا و عبادت در حقيقت

امور امر خدا است و مؤثرى در وجود جز او نيست و هر سير و سلوكى بايد باو منتهى شود هو الاوّل و الآخر و الظّاهر و الباطن و هو بكلّ شى‌ء عليم و باين معانى تقريبا

مانند بستر و فرش گسترده و پديد آورده در آن راههائى در كوهها و واديها و صحراها كه مردم در آن سكونت و عبور و مرور نمايند و از فوائد آن بهره‌مند گردند و باران

رَزَقْناكُمْ‌ و مؤيّد اين معنى است كه فرموده اين طريقه و ملّت و دين همه شما است كه يك طريقه و ملّت و دين است و بايد مردم متّفق بر آن باشند كه اصول آن توحيد و نبوّت

هر چه نزد او باشد و تمام اعضاء و جوارح آن حتّى مو و پوست و گوشت و خون و عروق و اعصاب و استخوانهايش شهادت ميدهند براى او در روز قيامت و خدا ميفرمايد قبول

بپرستند، و ایمان و عبادت را برای او از هرگونه شرکی خالص کنند، و حق گرا باشند، و نماز را برپا دارند، و زکات بپردازند؛ و این است آیین استوار و ثابت. و آنان را

صفات‌ و اخلاق‌ و آراء و عقائد مانند معيّت‌ ‌در‌ ‌آيه‌ مورد بحث‌ ‌يعني‌ مادر عقائد و آراء و عناد و دشمني‌ ‌با‌ مسلمانان‌ همراه‌ و همقدم‌ ميباشيم‌ و بواسطه‌

بشارت‌ و انذار ‌است‌ بشارت‌ باهل‌ ايمان‌ و تقوي‌ و اعمال‌ صالحه‌ و انذار ‌از‌ شرك‌ و كفر و ضلالت‌ و فسق‌ و فجور و اعمال‌ سيّئه‌ و اخلاق‌ رذيله‌ و صفات‌

در شأن عثمان و ابن امّ مكتوم و او مؤذن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بود و كور بود و آمد نزد آنحضرت در وقتى كه اصحاب در خدمت او بودند و عثمان هم بود

وديعه و عين مستأجره و لقطه و خمس و زكوة و هر چه را كه مكلّف است حفظ نمايد و بصاحبش برساند و نيز مراعات مينمايند عهود و مواثيق خلقيّه و خالقيّه را و منكر

شنوا داشته باشند و پس از شنيدن تفكّر و تأمّل نمايند و بيابند دلالت و صحّت آنرا نه براى كسانيكه سر گرم بدنيا و مستغرق در بحر تعصّب و عنادند و توجّهى بآيات الهيه

‌از‌ اعطاء و ازدياد نعمت‌ دنيوي‌ و دفع‌ بليات‌ ‌آن‌ و ايتاء نعم‌ اخروي‌ و نجات‌ ‌از‌ مهالك‌ ‌آن‌ ‌در‌ اثر ايمان‌ و اخلاق‌ فاضله‌ و اعمال‌ صالحه‌، و معلوم‌

اذيّت خدا است بزبان درازى و تجاوز از حدّ و مقام و مخالفت و عناد و كفر و الحاد خداوند آنها را از رحمت خود دور ميفرمايد در دنيا و آخرت و آماده فرموده است براى

علم‌ و اجتهاد و سخاوت‌ و تواضع‌ و شجاعت‌ و زهد و خوف‌ ‌از‌ ‌خدا‌ و توكّل‌ و انقياد و تسليم‌ و ورع‌ و تقوي‌ و امثال‌ اينها ‌را‌ بنمايد ‌با‌ اينكه‌ متّصف‌ بآنها

و يهود و نصارى و مجوس دارند و اجسام آنها لطيف و خفيف است و اشكال و صور اصليّه آنها مخالف با صور انسان و ملائكه است و قدرت دارند كه خود را بأشكال مختلفه

يارى و دفاع از او و حرمش كوتاهى نكنند و در جنگ پشت به دشمن ننمايند و عهد با پيغمبر عهد با خدا است و بايد بآن وفا نمود و الّا در قيامت مسئوليّت و مؤاخذه

دستاويز است و قمّى ره نقل نموده كه مراد ولايت است و عاقبت و سر انجام تمام امور بخدا و اختيار و پاداش او است و كسيكه كافر شود نبايد كفر او موجب حزن و دلتنگى

موعظه‌ و نصيحت‌ و بيان‌ احكام‌ ميكرد و ‌اينکه‌ نشانه موقع‌ ولادت‌ يحيي‌ قرار داده‌ شد. 423 (آیه 10)- زکریا با شنیدن سخن فوق بسیار دلگرم و خوشحال شد و نور

لطف و رحمتش مقتضى است كه خير و شر بندگان خود را بيان فرمايد و وظائف انفرادى و اجتماعى آنها را تعيين كند و اين ممكن نيست مگر بوسيله پيغمبر و كتاب و معجزه

از وحشت و ترس و حيرت و قمى ره فرموده از اندوه و ترس عقلهاشان زائل ميگردد و متحيّر ميشوند و تمام اين اوضاع و احوال براى مردم از مشاهده جهنّم و شدّت عذاب

‌است‌ و لكن‌ كفار و فساق‌ چون‌ وسيله‌ معاصي‌ و ظلم‌ و تعديات‌ و فسق‌ و فجور و طغيان‌ و كفر قرار ميدهند اينها نقمت‌ ‌است‌ و باعث‌ زيادتي‌ عقوبت‌ و عذاب‌

فضائل و اخلاق و قواعد سياسى و مدنى. 6- اينكه هيچ يك از گفته‏هاى قرآن قابل نقض و ابطال نيست و هرچه گفته هميشه حق و صدق بوده و خواهد بود. 7- در قرآن مسائلى

نيرومند و كمك كار يكديگر و متعصب نسبت به يكديگريم ، و تدبير شؤ ون زندگى پدر و اصلاح امور معاش و دفع هر مكروهى از وى بدست ما و قائم به ماست ، و يوسف و برادرش

17 - صفحه 40 برسد و پاي‌ حساب‌ و ميزان‌ بيايد و نامه عملش‌ باز شود و شهود شهادت‌ دهند ‌از‌ اعضاء و جوارح‌ و ملائكه‌ و انبياء و اوصياء و ‌غير‌ اينها. ذلِك‌َ

عظمت‌، علوّ و ‌غير‌ اينها. و حميد شامل‌ جميع‌ صفات‌ فعليه‌ افعال‌ الهي‌ ‌از‌ خلق‌ و رزق‌ و اماته‌ و احياء و اعطاء و غني‌ و فقر و صحت‌ و مرض‌ و تمام‌ افعال‌

خانه و اثاث و مركب و غيرها كه دوام و بقاء و وقر نزد دانشمندان ندارد و مفاخره بر يكديگر است بحسب و نسب و منصب و جاه و جلال كه قبيح و ناپسند نزد عقلا و مذموم

ائمه هدي‌ و خصوصيات‌ معاد كوتاهي‌ كنند و چه‌ ‌در‌ اخلاق‌ و حد افراطش‌ كبر و نخوت‌ و عجب‌ و اسراف‌ و تبذير و تضييع‌ مال‌ و ‌غير‌ اينها و چه‌ ‌در‌ حدّ تفريط

فرمايد و متوجّه بخدا و دين حقّ باشد و مستقيم و ثابت در ابلاغ آن و منحرف از هر طريقه و مسلك باطل و معبود و مسجود زائل و ملازم باشد با فطرت اصلى و خلقت پاك

عظمتى فرموده و امور آنرا اداره ميفرمايد بر هر امرى قادر و توانا و بهر چيز عالم و دانا است و چيزى از محيط دانش او خارج نيست از امور و اجزاء عالم و جزئيات آن

باشد و مقاصدشان ناشى از عوامل اجتماعى و طبيعى و تاريخى آنها است ، شايد بعضى ها خيال كنند كه اخلاق و آداب يكى است و حال آنكه چنين نيست ، زيرا اخلاق عبارتست

داراى درجات و دركاتى هستند، و نيز اگر بين هر انسانى و بين عمل او، و نيز بين عمل او و سعادت و شقاوت او، و نعمت و نقمت او، و درجه و دركه او، و متعلقات عمل

مستدلّانه و آگاهانه، و به گونه‌ی بس زیبا و گیرا و پیدا، و بر ما هدایت و ضلال و حساب و کتاب و سزا و جزا است.) بی‌گمان پروردگارت آگاه‌تر (از همگان) به حال کسانی

پختن و خوردن طعام و در برش لباس و در طرز ازدواج و در طريقه خانه سازى و دكوربندى خانه و حتى در نحوه سخن گفتن و راه رفتن مى رسند و از خود هيچ استقلال و اراده

داده ، و مساءله دين و اخلاق را مهمل گذاشته اند، و مى بينيم با اينكه اصل فطرت را دارند، مع ذلك فضائل انسانى از قبيل صلاح و رحمت ومحبت و صفاى قلب و غيره را

همينطورند. و همين خوى ، باعث شده كه عقل و اراده شان در تحت فرمان و انقياد حس و ماده قرار گيرد، و جز آنچه را كه حس و ماده تجويز كند، جائز ندانند، و بغير آنرا

حدود و احكام خدا و اجراى عدالت اجتماعى و همچنين تربيت و پرورش نفوس در «ظاهر» و «باطن » و اين مقام از مقام رسالت و نبوت بالاتر است ، زيرا «نبوت » و «رسالت

كه داشتم و مرا به سوى شقاوت و بدبختى سوق ميداد و عيش خوش مرا مكدر مى ساخت ، و خير دنيا و آخرت مرا از بين مى برد، از بين رفت و زائل گرديد. و كلمه «هدى » به

حكومت آسمانها و زمين از آن خدا است ؟ (و حق دارد هر گونه تغيير و تبديلى در احكام خود طبق مصالح بدهد) و جز خدا سرپرست و ياورى براى شما نيست (و او است كه مصلحت

اللّه عليه و آله و سلّم به اسماى آنها، به عربى نام نهاد حسن و حسين و محسن عليهم السّلام.) 2- قال النّبىّ صلّى اللّه عليه و آله و سلّم: الحسن و الحسين هذان

عالم محكوم به تحوّل و تكامل است، می تواند در تمامى شئون عالم بشرى دخل و تصرف نموده، قوانين، و علوم، و معارف، و احكام، و مواعظ و امثال، و داستان هایى در خصوص

صفات كماليه، و اخلاق و رفتار) ۲- و سلاح نزد اوست ۳- و وصيت امام سابق در باره او مشهور است بطورى كه چون در شهر امام وارد شوى و از عموم مردم و كودكان هم كه

النساء و العيال : «روزى همراه همسر و فرزند است ». و در حديث ديگرى از پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) مى خوانيم : ((مردى خدمت حضرتش رسيد و از تهيدستى

كه اگر ما در ملل و اديان متداول مانند بره منى و بودايى و ستاره پرستى و مانيگرى و مجوسيگرى و يهوديگرى و مسيحيت و اسلام دقتى بعمل آوريم ، و در همه آنها سيرى

السلام)، و در يك فرد از امت او يكى است. و نيز، ترس از خدا در آن دو يك حقيقت است، و شدّت و ضعفى در كار نيست، و سخاوت و شجاعت و علم و تقوا و صبر و حلم، و ساير

به هر وجهى كه باشد، چه نزديكى به مكان باشد و چه به نسب و خويشاوندى و چه به مقام و منزلت و چه به دوستى و صداقت و چه به غير اينها، كه با اين حساب كلمه «ولى

انجير و زيتون و اسب و شب و روز و صبح و شفق و ظهر و عصر و روز قيامت قسم ياد كرده ، و نيز به نفس و كتاب و قرآن عظيم و زندگى رسول الله (صلى الله عليه و آله )

بوده، و علّت آن سلامت فطرت بوده است. (و اما اين كه چرا بعضى فطرتشان سالم است، و بعضى ناسالم، و آيا علّت تامّۀ آن وراثت و خوبى و بدى پدر و مادر و شير و امثال

عليه و آله و سلّم )، على و فاطمه و حسن و حسين را فرا خواند - و يا به خدمت او آمدند - پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) عبائى بر آنها افكند، و گفت :

تواءم ، و سوم رقيب و چهارم حلس ، و پنجم نافس ، و ششم مسبل ، و هفتم معلى ، و هشتم منيح ، و نهم سنيح ، و دهم رغد، نام داشت قرار مى دادند، و همه مى دانستند كه

آن خدا، و رسول ، و خويشاوندان او و يتيمان و مستمندان و در راه ماندگان است » (و ما افاء الله على رسوله من اهل القرى فلله و للرسول و لذى القربى و اليتامى

است كه احمد. و عبد الله بن حميد. و دارمى ، و مسلم ، و ابو داود، و ترمذى ، و نسائى ، و ابن ماجه ، و ابو يعلى ، و ابن منذر، و ابو حاتم ، و نحاس . (در كتاب

((وزر((، به معناى ثقل و سنگينى است و كلمه ((زينت (( به معناى زيور است ، مانند گردن بند و گوشواره و دستبند، و كلمه ((قذف (( و ((القاء(( و ((نبذ(( هر سه به يك

علم كند و درباره اعتبار شهادت فرموده : «و اقيموا الشهاده لله » و نيز فرموده : «و لا تكتموا الشهاده و من يكتمها فانه اثم قلبه » و نيز فرموده : «و الذين هم

معجزات موسى و عيسى و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) و چه اينكه احكام آسمانى باشد، مانند شرايع دين موسى و دستورات ساير انبياء (عليهم السلام ) و چه خود

در باب حكمت و موعظت و وعده و تهديد، و چه در باب اخبار مربوط به آغاز و انجام خلقت . و نيز قرآن مشتمل است بر قوت حجت و عظمت بيان و نور و هدايت ، آنهم بدون

غذاى خوب را نبيند و آنها ببينند و بخورند و اين بر خلاف اخلاق است ، و همچنين در مورد افراد لنگ و بيمار كه ممكن است در غذا خوردن عقب بمانند و افراد سالم پيشى

توانى بگوئى (بلوته بكذا) و اثر اين امتحان اين است كه صفات باطنى او را از قبيل اطاعت و شجاعت و سخاوت و عفت و علم و مقدار وفاء، و نيز صفات متقابل اين نامبرده

پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) بود، مادر و جده آن زن به سراغ او آمدند و از او كمكى خواستند، و از آنجا كه آن دو نفر مشرك و بت پرست بودند اسماء از

پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) آمد و از حق پدر و فرزند سؤ ال كرد فرمود: لا يسميه باسمه ، و لا يمشى بين يديه ، و لا يجلس قبله ، و لا يستسب له : ((بايد

حق از باطل در مسير زندگى فردى و اجتماعى است ، و معيار و محكى است در زمينه افكار و عقائد، و قوانين و احكام و آداب و اخلاق . اين نكته نيز قابل توجه است كه

قسم به تين ، و زيتون (و التين و الزيتون ). و سوگند به طور سينين (و طور سينين ). تفسير نمونه جلد ۲۷ صفحه ۱۳۹ و سوگند به اين شهر امن و امان (و هذا البلد الامين

را افاده مى كند، مانند جمله «و بالوالدين احسانا، و ذى القربى ، و اليتامى ، و المساكين »، (بپدر و مادر و خويشاوندان و يتيمان و مساكين احسان مى كنيد) بخلاف

زيرا عشق و علاقه واقعى به خدا، و احترام به اصول انسانيت و اخلاق ، آنگاه روشن مى شود كه انسان بر سر دو راهى قرار گيرد، در يك طرف مال و ثروت يا مقام و منصبى

نرسيده بود، و هيچ قوم و ملتى كمال بيان و جزالت نظم، و وفاء لفظ، و رعايت مقام، و سهولت منطق ايشان را نداشت. از سوى ديگر قرآن كريم، عرب متعصّب و غيرتى را به

طرف راست خود بپا داشت، و در ركعت اول، سورۀ حمد و سورۀ ضحى را، و در ركعت دوم، حمد و قُل هو اللّه أحد را خواند، و سپس قنوت گرفت، و سلام داد، آنگاه نشست. «لإيلَافِ

از ميقات ، و توقف در عرفات ، و بسر بردن شبى در مشعر، و قربانى ، و سنگ انداختن به سه جمره ، و سعى ميانه صفا و مروه ، و طواف بر دور كعبه ، و نماز در مقام

شاكرين ، و متطهرين ، و يا فاسقين ، و ظالمين ، و و و، برابر و معادل افعالى كه اين صفات از آنها مشتق شده نيستند، (كسى كه يك عمل صالح ، و يك عبادت ، و يك شكر،

گويند و به خشونت در كلام و مخاصمه و لجاج برخيزند شيطان در ميان آنها فساد و فتنه مى كند (ان الشيطان ينزغ بينهم ). و فراموش نكنيد شيطان در كمين نشسته و بيكار