نتایج جستجو

رده:صفات کافران رده:طبع انسان رده:طغیانگران در جهنم رده:طغیانگرى فرعون رده:ظهور حقایق در قیامت رده:ظهور عجز انسان رده:عجز انسان رده:عجز انسان ها رده:عجز موجودات

رحمت خدا ۹ انانیّت: اجتناب از انانیّت ۶ انسان: اختیار انسان ۱۵; خواسته هاى انسان ۱۹; عجز انسان ۱۵; نیازهاى انسان ۱۴، ۱۸ انگیزش: عوامل انگیزش ۳، ۹، ۱۰ ایمان:

(ع): راه امام على (ع) ۱۶ انبیا: راه انبیا ۱۳ انسان: امداد به انسان ۶; عجز انسان ۶; نیازهاى انسان ۴; هدایت انسان ها ۹ ایمان: ایمان به خدا ۸; ایمان به صفات

ذکر: آثار ذکر عجز انسان ۵; آثار ذکر عجز جن ۵; آثار ذکرقدرت خدا ۵; اهمیت ذکر عجز انسان ۴; اهمیت ذکرعجز جن ۴; اهمیت ذکر قدرت خدا ۴; ذکر عجز موجودات ۵ غفلت:

بود. انسان: ادعاى شکست ناپذیرى انسان ۱; خلقت انسان ۹; رنجهاى انسان ۶; سختى انسان ۶; صفات انسان ۱; عجب انسان ها ۱; عجز انسان ۵; نشانه هاى عجز انسان ۶ تنبه:

به نعمتهاى خدا ۷ انسان: آثار عجز انسان ۳; عجز اخروى انسان ۱ جن: تشابه جن با انسان ۵; جنیان کافر ۵; جنیان مکذب ۵; سرزنش جنیان کافر ۴; عجز اخروى جن ۱ خدا:

». احکام ۲: اخلاق: زمینه رذایل اخلاقى ۶ انسان: تکبّر انسان ۳; صفات انسان ۴; عبرت از عجز انسان ها ۷; عجز انسان ۳ بینش: آثار بینش غلط ۸ تکبّر: اجتناب از

۹ - اهمیت همراه ساختن قدرت با حکمت (اللّه العزیز الحکیم) الکتاب :۲ انسان: عجز انسان ۴ اسماء و صفات: حکیم ۷; عزیز ۷ خدا: حکمت خدا ۸; ویژگیهاى عزت خدا ۸

که حقایق عمیق قیامت، تنها از طریق خود وحى براى بشر قابل شناخت است. انسان: عجز انسان ها ۱ قیامت: باطل در قیامت ۱; ترسناکى قیامت ۲; حق در قیامت ۱; حقیقت

را درهم پیچید و در پایه عرش قرار داد و این همان کتاب مکنون است...». انسان: عجز انسان ۲ قرآن: قرآن و لوح محفوظ ۱; منشأ قرآن ۳، ۴; وحیانیت قرآن ۳ کتاب مکنون:

فکیدون) انسان: عجز انسان ها ۳ چاره اندیشى: عجز از چاره اندیشى ۱ قیامت: تحقیر اخروى مکذبان قیامت ۲; حتمیت عذاب مکذبان قیامت ۱; ظهور حقایق در قیامت ۳; عجز مکذبان

«سدرة المنتهى»، به صورت مبهم (آنچه مى پوشاند) آمده است; مطلب بالا استفاده مى شود. انسان: عجز انسان ۳ جبرئیل: جبرئیل در سدرة المنتهى ۲; رؤیت جبرئیل ۲; سدرة المنتهى هنگام

نقش آفرینش ۳ انسان: عجز انسان ۷ برهان: برهان نظم ۲ توحید: دلایل توحید ربوبى ۲ خدا: آثار ربوبیت خدا ۵; تنزیه خدا ۱، ۷; خدا و فرزند ۱، ۵; عجز از توصیف خدا

نشانگر آن است که هر وقت علم به غیبى براى انسان حاصل شود، معلوم غیبى براى وى، شکل مشهود را پیدا مى کند. انسان: عجز انسان ۲ انفاق: اهمیت انفاق ۳; زمینه ترک انفاق

امداد هاى اخروى ۲، ۵ انسان: انسان در قیامت ۱; عجز اخروى انسان ۱، ۳، ۵; عوامل عجز اخروى انسان ۴; محرومیت اخروى انسان ۵; محرومیت انسان ۲ خدا: حتمیت کیفرهاى

(و لن أجد من دونه ملتحدًا) انسان: بى پناهى انسان ۴، ۵; پناهگاه انسان ها ۴; تساوى انسان ها ۳; عجز انسان ۵ جن: بى پناهى جن ۵; عجز جن ۵ خدا: حتمیت عذابهاى خدا

است. (و لاتتّبع أهواء الذین ... هذا بصائر للناس) آفرینش: عجز از حقایق آفرینش ۳ انسان: عجز انسان ۳ بصیرت: عوامل بصیرت ۱; نشانه هاى بصیرت ۹ حق طلبان: ویژگیهاى

صفات جسمانى انسان ۶; تقدیر عمل انسان ۶; خالق انسان ها ۱; عنصر خلقت انسان ۲، ۴; قدرت انسان ۷; مصالح انسان ۷; ویژگیهاى خلقت انسان ها ۷ ایمان: ایمان به معاد

گردند. ۶ - انسان ها، در برابر مشیت و اراده الهى ناتوان اند. (و لو نشاء لطمسنا على أعینهم ... فأنّى یبصرون) انسان: عجز انسان ها ۶; هدایت انسان ها ۵ چشم:

بشر) هدایت گردند. ۴ - انسان ها در برابر مشیت خداوند ناتوان اند. (و لو نشاء لمسخنهم على مکانتهم ... و لایرجعون) انسان: عجز انسان ها ۴ خدا: سنتهاى خدا ۲،

این آیات، با کافران و منکران رستاخیز است. انسان: تفاوت انسان ها ۲; حقیقت انسان ۲; عجز انسان ها ۴; محدوده علم انسان ۴ خدا: اختصاصات خدا ۵; افعال خدا ۱ قیامت:

تدبیر انسان ها ۲، ۳; عجز انسان ها ۱، ۲; نیازهاى انسان ۸; ولى انسان ها ۵، ۶; یاور انسان ها ۵ بلا: آثار بلا ۹ تجاوز: موانع تجاوز ۱۱ خدا: اهمیت ولایت خدا ۵;

رحیم ۴; غفور ۴ انسان: عجز انسان ۲; فضایل انسان ۷ خدا: آثار رحمت خدا ۵; منشأ نعمتهاى خدا ۵; وفور نعمتهاى خدا ۱، ۲، ۵ شکر: اهمیت شکر نعمت ۳; عجز از شکر نعمت

انبیا: برگزیدگى انبیا ۸; بشر بودن انبیا ۶; منشأ بعثت انبیا ۳، ۶ انسان: جهل انسان ۷، ۸; عجز انسان ۲، ۷، ۸ خدا: اختصاصات خدا ۱، ۶; حاکمیت خدا ۱; نشانه هاى حاکمیت

۲; نقش مدبر آفرینش ۲ اسماء و صفات: رحمان ۷ انسان: عجز انسان ها ۱۱; محدوده اختیار انسان ۱۲، ۱۴; منشأ تدبیر انسان ها ۲ بهشت: نعمتهاى بهشت ۸ پاداش: منشأ پاداش

الخلق أفلایعقلون) ادراک: استفاده از قواى ادراکى ۹ انسان: زوال قدرت انسان ۲; عجز انسان ۳; محدودیت قدرت انسان ۲ پیرى: آثار پیرى ۴; سستى در پیرى ۳; ضعف در پیرى

آخرت ۵ آسمان: حاکم آسمان ۲ استمداد: تشویق به استمداد از خدا ۷ انسان: عجز انسان ۱; گرایشهاى انسان ۸ خدا: احاطه خدا ۳; امدادهاى اخروى خدا ۴; تشویقهاى خدا ۷;

انبیا: آثار قتل انبیا ۸; گناه قتل انبیا ۸ انذار: انذار از عذاب اخروى ۴ انسان: عجز انسان ها ۶ خدا: ویژگیهاى اضلال خدا ۵، ۶ عذاب: فرار از عذاب اخروى ۱; موجبات

شامل این کلمه عجز (۲۶ بار) (بر وزن فلس) ناتوانى. «عَجِزَ عَنهُ عَجزاً: ضعف عنه اى لم يقتدر عليه»، [مائده:31]. در مفردات آمده: عجز انسان قسمت مؤخّر اوست،

ندارد. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له ... یعلم ... و لایحیطون به علمًا ) انسان: عجز انسان ها ۶، ۷ خدا: آثار علم غیب خدا ۴; اختصاصات خدا ۶; راز افعال خدا ۷; علم

لایأتون بمثله) انسان: دعوت از انسان ها ۲; عجز انسان ۱، ۳، ۴، ۸; نشانه هاى محدودیّت علم انسان ۸ جن: دعوت از جن ۲; روابط با جن ۱۰; شعور جن ۹; عجز جن ۱، ۳، ۴;

۱۴; عوامل بارورى ابرها ۱، ۱۳، ۱۵; عوامل حرکت ابرها ۲; فواید ابرها ۱۱ انسان: عجز انسان ها ۱۴ بادها: بادهای بهشتی ۱۶; فواید بادها ۱، ۲، ۵، ۱۳، ۱۵; مالک بادها

با مختار بودن انسان، منافات ندارد مراد از اين كه فرمود: خدا، انسان را «إقبار: دفن» كرد، چیست؟ پیام آيه: «كلّا لمّا يقض ما أمره»، ملامت انسان هاى مبتلا به

احکام :۳ اسماء و صفات: احد ۱۳; الله ۷; مفهوم احد ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۸ انسان: جهل انسان ۹; عجز انسان ۹، ۱۷ توحید: احکام توحید ۳; اظهار کلمه توحید ۱۶; اهمیت توحید

خلقت انسان ۱۱; عجز انسان ها ۶; علم انسان ها ۶، ۱۱; عمر انسان ۴، ۶، ۷، ۸; فراموشى انسان ۱۱; فرجام انسان ۴; مرگ انسان ها ۱۱; مقهوریت انسان ۵; منشأ خلقت انسان

سیاه و ظلمانى است و شعله آن خاموش نمى شود». اتمام حجت: نقش اتمام حجت ۶ انسان: عجز انسان ۱، ۲ ایمان: آثار ایمان به قرآن ۷; آثار ایمان به محمّد (ص) ۷; اهمیّت

فرعون ۲; موقعیت شناسى مؤمن آل فرعون ۱۰ افکارعمومى: نقش افکارعمومى ۱۰ انسان: عجز انسان ها ۷ ایمان: آثار ایمان به خدا ۱۲; آثار ایمان به عذابهاى خدا ۱۲ تبلیغ:

همانند انسان، آسیب پذیر از آتش و عوامل مادى (یرسل علیکما شواظ من نار و نحاس فلاتنتصران) آتش: نقش آتش ۷ انسان: آسیب پذیرى انسان ۷; بى یاورى اخروى انسان ۳; عجز

استغفار از گناه ۱، ۲، ۵، ۷، ۱۲، ۱۵; اهمیت استغفار ۱; وضوح اهمیت استغفار ۲ انسان: عجز انسان ها ۱۰ ایمان: آثار ایمان ۵، ۷، ۱۲; آثار ایمان به محمد(ص) ۵، ۷، ۱۲ بازگشت

آمرزش ۱۷ آیات خدا: آیات آفاقى ۲ اسماء و صفات: حلیم ۱۴; غفور ۱۴ انسان: عجز انسان ۱۲; مسؤولیت انسان ۱۹ تربیت: تشویق در تربیت ۲۰; تهدید در تربیت ۲۰; روش تربیت

(و الله غالب على أمره و لکنّ أکثر الناس لایعلمون) اکثریت: جهل اکثریت ۲۴ انسان: عجز انسان ها ۲۴ تاریخ: منشأ تحولات تاریخ ۱۸ خدا: آثار ربوبیت خدا ۱۸; افعال خدا

زمینه اطاعت از محمد(ص) ۱۵، ۱۶ امنیت: عوامل امنیت اجتماعى ۶ انسان: عجز انسان ها ۱۲; فطریات انسان ۱۴ انگیزش: عوامل انگیزش ۱۶ ایمان: تزیین ایمان ۱۴; جایگاه

و عذاب کافران ۴; خویشاوندى با انبیا ۲۰; محدوده علم انبیا ۵ انسان: انسان و ملائکه ۹; عجز انسان ها ۹ خدا: حمایتهاى خدا ۶; ربوبیت خدا ۶ رسولان خدا: ۲ زن: استقلال

آفرینش: علم به آفرینش ۸ انسان: حسابرسى اخروى انسان ۲; عجز اخروى انسان ۳; محدوده علم انسان ۸ برهان: نقش برهان ۹ جن: حسابرسى اخروى جن ۲; عجز اخروى جن ۳; محدوده

زمینه احسان ۲۲ ادعا: اجتناب از ادعاى بى گناهى ۱۸ انسان: آثار عجز انسان ۱۴; انسان از خاک ۱۵; عنصر خلقت انسان ۱۵ پاداش: شرایط پاداش ۲ تقوا: آثار تقوا ۲۲ جنین:

بگوئيم عالم و قادر بودن براى خداوند، نظير مخلوق بودن براى انسان است. هرگز صفت مخلوق بودن از انسان جدا نمى‌شود، همانگونه كه هرگز صفت علم از خداوند جدا نمى‌شود

دادن دست و پا بر کردارهاى انسان، دلیل جسمانى بودن معاد، همانند جسم دنیایى است که داراى دهان، دست و پا مى باشد. انسان: حشر انسان ها ۷ بدن: تکلم اخروى اعضاى

به ربوبیت خدا ۶ انسان: بینش اخروى انسان ها ۸، ۱۱; تنبه اخروى انسان ها۱۰ ; منشأ حشر انسان ها ۸; منشأ درک انسان ها ۸; ویژگیهاى حشر انسان ها ۱۲ بصیرت: عوامل

أُرید بمن فى الأرض ... ربّهم) انسان: جهل به مقدرات انسان ها ۳; زمینه مصالح انسان ها ۴; فلسفه خلقت انسان ها ۵; مربى انسان ها ۷ جن: آثار ممنوعیت استراق سمع

ناتوانى و عجز است لذا، در مورد کسى که از اداى حواله اى خوددارى مى کند مى گویند: نکول کرد. «نکل» (بر وزن فکر) به معناى زنجیر سنگین است که انسان را ضعیف و

نمود همانا انسان تجاوز ميكند از وظيفه عبوديت و سركشى مينمايد از فرامين صادره از مقام ربوبيّت وقتى كه خود را مستغنى و بى‌نياز ببيند اى انسان ناسپاس بدانكه

گریزناپذیر براى انسان ها (نحن قدّرنا بینکم الموت) ۲ - خداوند، تقدیرکننده مرگ میان انسان ها (نحن قدّرنا بینکم الموت) ۳ - ساحت خداوند، مبرّا از عجز و ناتوانى (و

به فرد بوده و هیچ نیرویى توان چنین عملى را ندارد. (أم نحن الزرعون) انسان: نقش انسان ها ۱ توحید: توحید افعالى ۳ جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۳ خدا: اختصاصات

معارف دینى خویش، بر دلیل و حجت اطمینان بخش (سلهم أیّهم بذلک زعیم) انسان: محدوده اختیار انسان ۲ عقیده: اهمیت برهان در عقیده ۵ محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۱ مسلمانان:

روزه سکوت در ادیان ۱۰ اطمینان: عوامل اطمینان ۳ اعداد: عدد سه ۵ انسان: مراحل خلقت انسان ۸ بشارت: بشارت ولادت یحیى(ع) ۲ پدر: آثار تزکیه پدر ۸ حقایق: عوامل

انگشتان، مى تواند اشاره به حقیقت یاد شده باشد. انسان: انسان ها در قیامت ۴; ویژگیهاى بعث انسان ۴ خدا: رد پندار عجز خدا ۱; عظمت قدرت خدا ۲; وسعت قدرت خدا ۳ مردگان:

بر دین او مسلط نمى شود...». استعاذه: آثار استعاذه به خدا ۴ انسان: اختیار انسان ۶; قدرت انسان ۶ ایمان: آثار ایمان ۲ توکل: آثار توکل ۲; زمینه توکل ۷; موارد

بنابراين گفته‌اند مراد از انسان آدم عليه السّلام است و بنظر حقير روايت دلالت بر اينمعنى ندارد بلى دلالت دارد بر آنكه عجله امر طبيعى انسان است بطوريكه مناسب است

مشرکان: امداد به مشرکان ۱، ۳; بى یاورى مشرکان ۳ معبودان باطل: عجز اخروى معبودان باطل ۳; عجز معبودان باطل ۱

به رفتار نهان و آشکار انسان ها در شرایط تهدید، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد. اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۳، ۶ انسان: عمل انسان ۵ حق: موانع حق ناپذیرى

ظلم تکذیب انبیا ۳ انسان: مدبر انسان ها ۱۱ اهل مدین: ظلم اهل مدین ۵; عذاب اهل مدین ۶; کیفر اهل مدین ۶ بتها: بتها و نجات از عذاب ۸; عجز بتها ۸ خدا: اختصاصات

ابراهیم(ع) ۱۲; مبارزه با مشرکان دوران ابراهیم(ع) ۵ انسان: خالق انسان ۳; مربى انسان ۱ بتها: آثار عجز بتها ۱۰ تبلیغ: برهان در تبلیغ ۱۱ توحید: آثار توحید

آخرت: عذاب مکذبان آخرت ۴ آفرینش: حاکم آفرینش ۳ افترا: افترا به خدا ۲ انسان: ولىّ انسان ها ۶ جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۳، ۶ خدا: آثار رد ولایت خدا ۸; اختصاصات

غلیظ) ۱۰ - کفر، عامل گرفتار شدنِ انسان به عذابى سخت است. (و من کفر فلایحزنک کفره ... ثمّ نضطرّهم إلى عذاب غلیظ) ۱۱ - انسان، داراى نقشى اساسى در سرنوشت و فرجام

مى‌تواند پرندگان را در آسمان نگاه دارد و .... اين آيه عجز و ناتوانى بشر را به رخ او مى‌كشد كه اين انسان با تكيه بر كدام لشگر و با چه حمايتى اين همه در برابر

من ولىّ من بعده) ۲ - هدایت و گمراهى انسان، به دست خداوند است. (و من یضلل اللّه) ۳ - هدایت و ضلالت الهى نسبت به انسان، نتیجه اعمال خود او است. (إنّما السبیل

شاهد و گواهِ الهى بودن و نیز پیراسته بودنش از تخیلات شاعرانه است. انسان: تذکر به انسان ۷ تذکر: ابزار تذکر ۷ ذکر :۹ قرآن :۹ تنزیه قرآن ۹ ۲، ۳، ۱۱; جذابیت

غیرآسمانى: انحراف ادیان غیرآسمانى ۷; عجز ادیان غیرآسمانى ۷; عوامل طرد ادیان غیرآسمانى ۱۱ انسان: ویژگیهاى مالکیت انسان ۴ بازگشت به خدا: ۸، ۹، ۱۲ جهان بینى:

الهى، همه انسان ها، در قیامت بى پناه و بى یاوراند. (و لا هم ینصرون . إلاّ من رحم اللّه) ۲- رحمت خداوند، تنها تکیه گاه و نقطه امید براى انسان در قیامت (یوم

لاينكفاوست بيان اينكه قضاء و قدر الهى و علم او به اعمال انسان منافاتى با اختيارى بودناعمال انسان ندارد معناى (زفيز) و (شهيق ) و بيان حالاهل جهنم معناى ((خلود))

دانسته اند; زیرا آنچه نزدیک به انسان و قریب الوقوع است، لحظه مرگ او است. هم چنین تعبیر «إذ القلوب لدى الحناجر...» درباره لحظه مرگ انسان ها، مناسب تر از لحظه فرا

گفتنى است که کلمه «بل» در این صورت نفى همین ادعاست. اسلام: عجز از فهم اسلام ۱، ۲ انسان: قدرت انسان ۱۲ ایمان: اختیار در ایمان ۱۳; ایمان به اسلام ۱۱; ایمان به

اسلام ۲; وعده پیروزى اسلام ۲ اسماء و صفات: سریع الحساب ۱۱ انسان: فرجام انسان ها ۳; مرگ تدریجى انسان ها ۳ خدا: اختصاصات خدا ۵; افعال خدا ۱، ۹; تهدیدهاى خدا

اقل‌ احتياط نميكنيد ‌که‌ گرفتار نشويد. 129 ] (آیه 32)- آن روز که اعمال سوء انسان آشکار می‌شود! این آیه توضیحی است بر مسأله استکبار کافران در برابر آیات الهی

کافران ۶; جهل کافران ۱; شک کافران ۴; عجز کافران ۱; عوامل شک کافران ۶; کافران و آخرت ۱، ۴ معاد: ضعف علمى مکذبان معاد ۳; عجز مکذبان معاد ۳

دردناک خواهند داشت! و كسانى كه در [ابطال‌] آيات ما كوشش مى‌كنند كه ما را به عجز آورند، برايشان عذابى دردناك از شكنجه است و كسانى كه در [ابطال‌] آيات ما كوشش

كنايه است، همان طور كه مى‌گوييم فلانى بانگاهش مى‌خواست مرا بخورد. بغض و كينه انسان را به تضادگويى وادار مى‌كند. از يك سو قرآن را عظيم مى‌داند به نحوى كه حسادتش

خلقت و قامت و اندام تو را و ساخت مردى كامل و تمام عيار مانند ساير افراد انسان چون شك در معاد موجب كفر است ولى من ميگويم چون كلمه لكنّا مركب است از لكن

«نزديکى خداوند به انسان»، با عبارتى ساده و روان علم خدا به انسان، از طريق فرشتگان كاتب اعمال فرشتگان موكّل، به طور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از

اقتصادى ۸; منشأ تحولات اقتصادى ۷ انسان: حاکم انسان ها ۱۱; سرنوشت انسان ۶; محافظت از انسان ۱، ۲، ۳، ۵، ۱۹; نقش انسان ۸; ولى انسان ها ۱۶ باقیات الصّالحات: اهمیت

امکانات مادى: مالکیت بر امکانات مادى ۱۲; منشأ امکانات مادى ۱۲ انسان: ترس انسان ها ۱۶; طبع انسان ها ۱۲، ۱۶ برده: احکام برده ۱۰، ۱۱، ۱۳; برده در صدراسلام ۱۸;

آشکارتر که انسان به ستیزه جوئی با حق و پیامبر ج4، ص438 خدا، و حتی با خدا برخیزد که نه در تمام عالم هستی جز او پناهگاهی وجود دارد و نه انسان می‌تواند از

مطلب یاد شده است. اسماء و صفات: صفات جلال ۹ انسان: انسان ها در سختى ۵; بى صبرى انسان ۶; صفات انسان ۶; کفران انسان ها ۱ ایمان: آثار ایمان به خدا ۳ تسلیم: آثار

این باور نبودند، استدلال به توانایى خداوند رحمان بر ضرر و گزند رساندن به انسان ها - به گونه اى که حتّى معبودها از دفع آن ناتوان باشند - بى معنا و غیر کافى

«حَتَّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ» 3- روز قيامت، روز ظهور ضعف و ناتوانى انسان و همه تكيه‌گاه‌هاى اوست. «فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ

قُلُوبِهِمْ» 7- دنياطلبى، رفاه‌زدگى و روحيّه‌ى نفاق، ديد صحيح و شناخت عميق را از انسان مى‌گيرد. «لا يَفْقَهُونَ» رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوالِفِ وَ طُبِعَ

ستیزان ۶; فرجام حق ستیزان ۷ خدا: اوامر خدا ۱; عجز از توصیف خدا ۵; وعده هاى خدا ۱۱ دنیا: فرجام دنیا ۱۱ دنیاطلبان: عجز دنیاطلبان ۵ دین: استهزاهاى مکذبان دین ۱۲

جاهلان و تعالیم خدا ۳; عجز جاهلان ۳ خدا: حتمیت عذابهاى خدا ۱; شرایط ولایت خدا ۹; ولایت خدا ۸ دین: بى یاورى پیروان دشمنان دین ۱; عجز دشمنان دین ۱ ظالمان:

سود و زیان انسان (أو ینفعونکم أو یضرّون) ابراهیم(ع): تذکر ابراهیم(ع) ۱; روش تبلیغ ابراهیم(ع) ۲; قصه ابراهیم(ع) ۲ بتها: زیان رسانى بتها ۱; عجز بتها ۱; منفعت

«3» «1». ص، 45. «2». اعراف، 198. «3». اسراء، 97. جلد 1 - صفحه 68 1- نفاق، انسان را از درك حقايق و معارف الهى باز مى‌دارد. «صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ» 2- كسى كه

مى‌تواند پرندگان را در آسمان نگاه دارد و .... اين آيه عجز و ناتوانى بشر را به رخ او مى‌كشد كه اين انسان با تكيه بر كدام لشگر و با چه حمايتى اين همه در برابر

شده‌اند. (ستمکاران کفرپیشه به این هم اکتفاء نمی‌کنند که می‌گویند: محمّد انسان عادی است و پیغمبر نبوده، و قرآن هم جادوئی بیش نیست) بلکه می‌گویند: (قرآن)

آيه شريفه مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست مقصود از اينكه فرمود:

اطاعت امر مسرفان كه فساد مى كنند واصلاح نمى كنند توضيح اينكه نتيجه انحراف انسان از فطرت ، فساد و افساد در زمين بالمآل عذاب و هلاك است تكذيب و نافرمانى قوم

تدمير در تمام اين آيات به معنى هلاكت كردن است و چنانكه ملاحظه مى‏شود هم در انسان و هم در غير او به كار رفته است. روشن شد كه «دَمَّرَ« هم به نفسه و هم با «عَلى»

جايگاه والاى آن. توجّه دادن انسان به منشأ وجودى‌اش كه آبى پست و ناچيز بوده است، زمينه پذيرش قدرت لايزال الهى بر آفرينش دوباره انسان و حضور او در دادگاه رسواگر

دشمنان: توطئه دشمنان ۸ فرجام: عوامل فرجام شوم ۷ کافران: حتمیت عجز کافران ۲; سرنوشت شوم کافران ۶; عجز کافران ۱، ۳; فرجام شوم کافران ۶; فرجام کافران ۵; کافران

خداوند ذريّه و نسل آن نوع را بدوا در كشتى نوح عليه السّلام كه پر بود از نوع انسان و ساير حيوانات يا مجهّز بود بلوازم كشتى‌رانى حمل فرمود و از غرق نجات داد

نمود همانا انسان تجاوز ميكند از وظيفه عبوديت و سركشى مينمايد از فرامين صادره از مقام ربوبيّت وقتى كه خود را مستغنى و بى‌نياز ببيند اى انسان ناسپاس بدانكه

قيامت كه روز نزول عذاب است بر آنها پس ميگويند ستمكاران بر خويش و خلق از روى عجز پروردگارا ما را بدنيا برگردان و مدت كمى مهلت ده بما تا ما دعوت تو را بتوحيد

صورت انسان، بر لوط(ع) وارد شدند. (و لمّا أن جاءت رسلنا لوطًا سىء بهم) احتمال دارد دلیل «سىء بهم و ضاق بهم ذرعاً» این باشد که فرشتگان به صورت انسان بر لوط(ع)

توجه به غیر خدا را، در هر شکل و صورت شامل می‌شود. و طبق حدیث معروف «هر چه انسان را به خود مشغول و از خدا دور سازد بت اوست»! تفسیر آیات ۱- حضرت ابراهیم(ع)

رخدادهاى آن، مى تواند به جهت نکته یاد شده باشد. ۱۰ - مشرکان مکه، به بازخواست انسان ها از سوى خداوند، پس از مرگ، معتقد بودند. (و یوم تقوم الساعة ... و لم یکن

بت پرستان است (قالوا حرّقوه). بنابراین جمله یاد شده گویاى این حقیقت است که انسان ها با همه توانایى هایشان در برابر اراده و قدرت خداوند ناتوان و مغلوب اند

انبیا ۳; مربى انبیا ۳; مقامات انبیا ۱۰; نبوت انبیا ۱۰ انسان: اصلاح عقیده انسان ها ۷; اصلاح عمل انسان ها ۷ انگیزش: عوامل انگیزش ۹ اهل مدین : حرامخوارى اهل

دوستى با گنهكاران در دنيا، در قيامت حاصلى ندارد. «وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ» 3- انسان حتّى در قيامت به دوست خوب نيازمند است. «وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ» 4- شرط دريافت

آيه شريفه مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست مقصود از اينكه فرمود:

بندگى غير او بى‌نياز مى‌شود. «1» جنّ، قبل از انسان آفريده شده و داراى تكليف است. در اين آيه نيز نامش قبل از انسان آمده است. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ»

تَعْبُدُ» خويشاوندى نبايد مانع نهى از منكر شود. 9- بت‌پرستى، از فرشته پرستى، انسان پرستى و گاوپرستى بدتر است، زيرا در آنها بينايى و شنوايى و شعور هست، ولى در

هدى و بعد اشاره فرمود بنعمت طعام و شراب و شفاء امراض كه غالبا بواسطه تقصير انسان در حفظ الصحّه و اطاعت اوامر الهى پيدا ميشود و فرموده‌ ما أَصابَكُمْ مِنْ

هدى و بعد اشاره فرمود بنعمت طعام و شراب و شفاء امراض كه غالبا بواسطه تقصير انسان در حفظ الصحّه و اطاعت اوامر الهى پيدا ميشود و فرموده‌ ما أَصابَكُمْ مِنْ

غنيمت شمرده است و در نقل اين قصّه فوائد بيشمارى است كه عمده آنها آنستكه انسان بهر مرتبه‌اى از علم برسد بايد مغرور نشود و باز حاضر براى تعلّم گردد و مراعات

بورزد انسان تنگ نظر و كوته بين است ، در شدت و بلا، نوميد و كفور و در نعمت و رفاه ،سرمست و بالنده است . جز صابران نيكوكردار... صبر و عمل صالح انسان را از

ضرورت و امكان، دو نظام عالم طبيعى و انطباق آن دو با فعل اختيارى انسان همان طورى كه وجود انسان مستند به اراده الهى است،افعال او نيز مستند الوجود با اراده الهى

غنيمت شمرده است و در نقل اين قصّه فوائد بيشمارى است كه عمده آنها آنستكه انسان بهر مرتبه‌اى از علم برسد بايد مغرور نشود و باز حاضر براى تعلّم گردد و مراعات

زیاد، چه مادى و چه معنوى و چه... - نیاز ندارد. انسان: روزى انسان ۱; عبودیت انسان ۲; عطایاى انسان ۱; منافع انسان ۳ خدا: بى نیازى خدا ۱، ۲، ۴ عبادت: آثار عبادت

امتحان با مرگ ۴; محل امتحان ۷ انسان: امتحان انسان ها ۳، ۲۳; پاداش اخروى انسان ۱۰; فلسفه خلقت انسان ۱۰، ۱۶، ۲۳; هدفدارى خلقت انسان ها ۱۱ انگیزش: عوامل انگیزش

موقعيت جغرافيائى غار ونقد وبررسى آن وجه اينكه با ديدن وضع اصحاب كهف قلب انسان مملواز رعب وترس مى شود بيان غايت وهدف از بعث (بيدار كردن ) اصحاب كهف چند

شده به دست مى آید. اجل: اجل مسمى ۲; حتمیت اجل مسمى ۴ انسان: اجل انسان ها ۲; جهل انسان ها ۶; مصالح انسان ۷ قیامت: اختفاى قیامت ۶; اهمیت قیامت ۳; پاسخ شبهات

اهل آتشِ افروخته اند. و آنان كه در رد آيات ما مى‌كوشند و مى‌خواهند ما را به عجز آورند، اهل جهنمند. و کسانی که در [رد و انکار] آیات ما مقابله کنان [و بی‌حاصل‌]

انعطاف پذير است و بن‌بست ندارد. امام صادق عليه السلام فرمود: هر كارى را كه انسان نتواند انجام دهد، تكليف ندارد و سپس اين آيه را تلاوت فرمودند. «2» 1- تكاليف

برآئيد؛ زيرا شما مخلوقيد در نهايت عجز، و او خالق است در غايت قدرت و سلطنت. و در اين آيه شريفه اعلام است به اينكه امهال عجز نيست، بلكه به جهت اظهار حجت و مصلحت

باشد. آسمان: تعدد آسمان ها ۴; غیب آسمان ها ۱، ۲ انسان: راز انسان ها ۵; محدوده علم انسان ها ۳; نیت انسان ها ۵، ۶ ایمان: آثار ایمان به علم غیب خدا ۸ جهنم:

معناى «ترجعون» است. ۶ - بازگشت انسان ها به خدا، قهرى و گریزناپذیر است. (و إلیه تقلبون) انسان: انسان ها در آخرت ۱; فرجام انسان ۵ بازگشت به خدا :۵ حتمیت بازگشت

امیدوارى به خدا ۸ انسان: امتحان انسان ۳; انسان هنگام سلب نعمت ۲; تأثیرپذیرى انسان ۲; تکالیف انسان ۷; صفات انسان ۲، ۵، ۶; ضعف انسان ۶; علایق انسان ۵ خدا: اختیارات

آن آب جمع مى‌شود، «بِركه» مى‌گويند. هدف از آفرينش انسان چيست؟ پاسخ: قرآن چهار هدف را براى آفرينش انسان بيان كرده است: الف) عبادت كردن. در قرآن مى‌خوانيم:

از ملائکه قرار داده که قبض ارواح مى کنند...». انسان: حقیقت انسان ۲; فرجام انسان ها ۹، ۱۰، ۱۱; مبدأ انسان ها ۱۰ بازگشت به خدا :۸، ۹، ۱۰، ۱۱ جهان بینى: جهان

فرمان دهد». آفرینش: اهداف آفرینش ۸ انسان: تاریخ خلقت انسان ۶; تکامل انسان ها ۷; فلسفه خلقت انسان ها ۱، ۹; نیازهاى معنوى انسان ۵ جن: تاریخ خلقت جن ۶; تکامل جن

عظمت انسان ۹; فضایل انسان ۱، ۳، ۸، ۹; منابع تأمین نیازهاى انسان ۱۰; نیازهاى انسان ۳ توحید: دلایل توحید ۴ حقوق: حق تمتع ۶ خدا: افعال خدا ۱، ۳; دلایل خداشناسى

بندگانش رسیدگى خواهد کرد. اسماء و صفات: سریع الحساب ۶ انسان: اختیار انسان ۴; مسؤولیت انسان ۴; ویژگیهاى انسان ۴ پاداش: تأخیر در پاداش ۸; عمومیت پاداش اخروى ۱;

فراخوانده است; روشن مى شود که اهل غفلت، شایستگى درک معارف آن را ندارند. انسان: محدوده فهم انسان ۵ تاریخ: روش نقل تاریخ ۶ تفکر: تشویق به تفکر ۷; تفکر در قرآن ۷ تنبه:

و به دلیل عجز از شرکت در جنگ معاف شده اند. آمادگى نظامى: ادعاى آمادگى نظامى ۳ ارزشها: ۹ اسلام: تاریخ صدر اسلام ۲، ۶، ۱۴ انسان: سرنوشت انسان ۱۱ ایثار: ادعاى

کنتم صدقین) آسایش: آثار آسایش ۶ احتجاج: با مشرکان ۹، ۱۱ انسان: فطرت انسان ۱، ۳، ۴، ۵ ; گرایشهاى انسان ۱، ۳ بصیرت: عوامل بصیرت ۳، ۴، ۵ تبلیغ: روش تبلیغ ۱۰ تجربه:

«فَلَمَّا رَأَيْنَهُ أَكْبَرْنَهُ»* «1». تفسيرالميزان. جلد 4 - صفحه 195 9- انسان به طور فطرى در برابر بزرگى و بزرگوارى، تواضع مى‌كند. «أَكْبَرْنَهُ» 10- زليخا

صفات ۷ ; صفات جلال ۵ ; لطیف ۷، ۸ انسان: عمل انسان ۹ ; محدودیت ادراکات انسان ۴، ۵ ; محدودیت علم انسان ۴ ; محدودیت قواى انسان ۲ چشم: محدوده دید چشم ۱ خدا: احاطه

مجرمان اند - دارد. انسان: اختیار انسان ۳; انسان ها در جهنم ۶; تفاوت انسان ها ۴; هدایت انسان ها ۱۲; هدایت پذیرى انسان ها ۴; هدایت همگانى انسان ها ۱ بازگشت به

«نزديکى خداوند به انسان»، با عبارتى ساده و روان علم خدا به انسان، از طريق فرشتگان كاتب اعمال فرشتگان موكّل، به طور كامل مراقب انسان هستند و چيزى را از

اقوام ۲ امتها: انقراض امتها ۴ انسان: آثار خلافت انسان ۷; انسان هاى قبل از آدم(ع) ۳; تاریخ انسان ۳; خلافت انسان ۱، ۳; مقامات انسان ۱ جامعه: آسیب شناسى اجتماعى

اخلاص: آثار اخلاص ۵ استمداد: از خدا ۲ ; استمداد خالصانه ۲ انسان: فطرت انسان ۱، ۲، ۳ ; گرایشهاى انسان ۱ تجربه: استفاده از تجربه دینى ۳ توحید: فطرى بودن توحید

از رسول در برنامه‌هاى حكومتى. «يُطِيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ» 11- اعمال انسان، زمينه‌ساز رحمت الهى است. «يَأْمُرُونَ‌، يَنْهَوْنَ‌، يُقِيمُونَ‌، يُؤْتُونَ‌،

۲۱; اهمیت امیدوارى به خدا ۱۸; عوامل امیدوارى ۲۰، ۲۱ انسان: اختیار انسان ۷; قدرت نفس انسان ۷; مدبر انسان ها ۱۷ ایمان: آثار ایمان ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۴، ۲۶; ایمان

نیازهای انسان ۵; نیازهاى مادى انسان ۵; نیازهاى معنوى انسان ۵ جبر و اختیار ۸: خدا: آثار مشیت خدا ۷; اختصاصات خدا ۲; خدا و نیازهاى انسان ۴; مشیت خدا ۸; نعمتهاى

«لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً»، انسان را به شكرگذارى وامى‌دارد. «فَلَوْ لا تَشْكُرُونَ» الطاف دائمى خداوند، نشانه عجز او از تغيير و تحوّل نيست. جمله‌ «لَوْ

او كردندجهل به دو امر بوده است . وجه اشتراكى كه بين انسان و حيوانات ديگر وجود دارد و موجب تشابه انسان و حيوانات ديگر در مساءله (( حشر )) و بازگشت به خدا

مى رساند و فرمان الهى به ادامه تذکر، نیاز مؤمنان را افاده مى کند. انسان: اهمیت تنبه انسان ها ۲ ایمان: آثار ایمان ۴ تذکر: اهمیت تذکر ارزشها ۲ حق: اهمیت تذکر

خداوند به آنچه انسان در سینه دارد. چه آن را اظهار نماید و یا مخفى نگاه دارد. (قل ان تخفوا ما فى صدورکم او تبدوه یعلمه اللّه) ۳ - بازگشت انسان به سوى خدایى

إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ هذا»* 10- وقتى پايان رذايل رسوايى است، انسان عاقل بايستى نفس خود را مهار كند. لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ‌ ... 11-

نيست مراد از انسان در جمله : ((و بدء خلق الانسان من طين )) سخن كفار در مقام استعباد معاد، و جواب به آن بيان اينكه مرگ انسان نابودى انسان نابودى او نيست

۲، ۴، ۵; فرجام آفرینش ۱۵ اسماء و صفات: قهار ۱۰; واحد ۱۰ انسان: انسان ها در محضر خدا ۷، ۹; انسان ها هنگام برپایى قیامت ۱۲ خدا: انتقام خدا ۸; زمان انتقام

مکذبان آیات خدا ۶; محرومیت مکذبان آیات خدا ۴; یأس مکذبان آیات خدا ۱ انسان: نقش انسان ۷ خدا: محرومان از رحمت خدا ۴; محضر خدا ۵; مأیوسان از رحمت خدا ۱، ۳

موقعيت جغرافيائى غار ونقد وبررسى آن وجه اينكه با ديدن وضع اصحاب كهف قلب انسان مملواز رعب وترس مى شود بيان غايت وهدف از بعث (بيدار كردن ) اصحاب كهف چند

انبیا: شقاوت مکذبان انبیا ۵; مؤمنان به انبیا ۶ انسان: انسان ها در قیامت ۳; تقسیم انسان ها در قیامت ۴ خدا: اذن خدا ۱; حاکمیت اخروى خدا ۲ سعادت: حقیقت سعادت ۸;

ذُنُوبِكُمْ» (كلمه «من»، يعنى بخشى از گناهانتان بخشيده مى‌شود.) 5- جنّ نيز همانند انسان مكلّف است و در صورت نافرمانى، گنهكار محسوب شده و مورد قهر و كيفر قرار مى‌گيرد

نيست مراد از انسان در جمله : ((و بدء خلق الانسان من طين )) سخن كفار در مقام استعباد معاد، و جواب به آن بيان اينكه مرگ انسان نابودى انسان نابودى او نيست

فرمان تواند اى انسان ! ۵ - دائبين ۶ - آيا هر چه را از خدا مى خواهيم به ما مى دهد؟ ۷ - چرا نعمتهاى او قابل شمارش نيستند ۸ - افسوس كه انسان ظلوم و كفار است

أخرج ... و ظنّوا أنّهم مانعتهم ... فأتیهم اللّه من حیث لم یحتسبوا) ۱۳ - انسان هاى مادى، ناتوان از درک گستره قدرت خداوند، در محاسبات خویش (ما ظننتم أن یخرجوا

خداوند است. «إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ» 8- رحم خداوند بر اساس عجز نيست، او در حالى كه شكست ناپذير است مهربان است و به مخالفان مهلت مى‌دهد تا

نيست مراد از انسان در جمله : ((و بدء خلق الانسان من طين )) سخن كفار در مقام استعباد معاد، و جواب به آن بيان اينكه مرگ انسان نابودى انسان نابودى او نيست

امکانات مادى ۹ امکانات معنوى: منشأ امکانات معنوى ۹ انسان: خدمت به انسان ها ۱۰; نیازهاى معنوى انسان ۱۰ انفاق: ارزش انفاق آشکار ۶، ۸; ارزش انفاق پنهانى ۶،

اعداد: عدد شش ۲ انسان: ابتلاى انسان ها ۷، ۱۳; انسان ها پس از مرگ ۱۰; حشر اخروى انسان ها۱۰; زمینه پیدایش انسان هاى کامل ۸، ۹; فلسفه ابتلاى انسان ها ۸، ۱۴; فلسفه

او كردندجهل به دو امر بوده است . وجه اشتراكى كه بين انسان و حيوانات ديگر وجود دارد و موجب تشابه انسان و حيوانات ديگر در مساءله (( حشر )) و بازگشت به خدا

۱۴; منتقم ۱۴ انبیا: رسالت انبیا ۳ ; اهداف انبیا ۳ انجیل:۱۱، ۱۳ انسان: نیازهاى معنوى انسان ۴ اهل کتاب: تهدید اهل کتاب ۱۳ تورات:۱۱، ۱۳ حق و باطل:۶ خدا: اضرار

مشرکان: بى منطقى ادعاى مشرکان ۳; بى منطقى ادعاى مشرکان صدراسلام ۴; عجز مشرکان ۳; عجز مشرکان صدراسلام ۴; عقیده مشرکان ۱; عقیده مشرکان صدراسلام ۵; فرجام مشرکان۵;

تشاء) ۸ - تسلّط انسان بر مظاهر هستى، به خواست و مشیّت خداست. (تؤتى الملک من تشاء) «مُلک» (یعنى تسلّط) را خداوند به انسان مى دهد; پس انسان هر تسلّطى که دارد

واداشتن نفس بر آنچه دوست ندارد، از جمله روزه) و نماز (که دل را پاکیزه و انسان را از گناهان و پلیدیها به دور می‌دارد) یاری جوئید، و نماز سخت دشوار و گران

لايق باشد در قول و سعى در قيام به آنچه بايد نمود از مكافات طاعت با اعتراف به عجز و قصور. در جامع الاخبار- قال الصادق عليه السّلام: انّ اللّه تعالى انعم على

بورزد انسان تنگ نظر و كوته بين است ، در شدت و بلا، نوميد و كفور و در نعمت و رفاه ،سرمست و بالنده است . جز صابران نيكوكردار... صبر و عمل صالح انسان را از

گوئيم مثل اين را. يا ظهور عجز از اتيان به سوره‌اى مثل قرآن گفتند بعد از تحدى به سبب شدت عداوت و عناد، چنانچه گاهى انسان با قطع به عجز در مقام عناد گويد: حتما

عموميت علم خداوند و نامتناهى بودن آن (يعلم ما فى البرّ و البحر... )) . حقيقت انسان كه از آن به (( من )) تعبير مى شود، همان روح انسانى است و بس . جهت و هدف از

۲۲، ۲۳ ۵; تشریع احکام ۷، ۱۰، ۱۳، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳ ۴، ۵، ۹ انسان: مسؤولیت انسان ۲۷; مقامات انسان ۲۳، ۲۴; ویژگى ۲۴ ایمان: آثار ایمان ۱۷; ایمان به رزّاقیت خدا

قیامت ۲; ویژگیهاى قیامت ۲، ۴ کافران: عجز اخروى کافران ۳; کافران در قیامت ۳ مؤمنان: مؤمنان در قیامت ۵ مشرکان: عجز اخروى مشرکان ۳; مشرکان در قیامت ۳ منافقان:

خلافكارى‌هاى خود را دارند.) 2- آن چه انسان را دوزخى مى‌كند، اعمال ناصالح است. «أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً» 3- همه‌ى سركشان، روزى به عجز و انابه خواهند افتاد. رَبَّنا

تکلیف امّت هاى پیشین ۱۲ ; عصیان امّت هاى پیشین ۲۷ انسان: تفاوت انسانها ۴ ; صفات انسان ۱۶ ; عمل انسان ۶ تاریخ: عبرت از تاریخ ۱۴ تکلیف: اهمیّت تکلیف ۷، ۱۰ ;

لوازم و آثارشان، دالند بر صانع و خالق ايشان، و تنزيه او از صفاتى كه مستلزم عجز و نقصان است. پس سكون زمين و برودت و جريان آب و قيام درختان و نمو نباتات و

نازل كرد واز زمين گياهان را روياند. «1» سرچشمه‌ى پيدايش انسان و حيوانات، آب است. 70% بدن انسان‌ها و حيوانات از آب است. حيات گياهان، وابسته به آب است. 1-

است. «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا» 2- گردش در طبيعت، مى‌تواند انسان را به فكر وادارد. قُلْ سِيرُوا ... فَانْظُرُوا 3- با مطالعه‌ى دقيق در آفرينش،

خدا ۵; علم خدا ۵ فرعون: نگرانى از طغیانگرى فرعون ۲; هدایت فرعون ۷ موجودات: عجز موجودات ۸ موسى(ع): اطمینان به موسى(ع) ۱، ۲; امداد به موسى(ع) ۳، ۶، ۷; ایمان

است، پس دعاچه نقشى دارد؟ پاسخ: همانگونه كه انسان در سفر، حكم نماز و روزه‌اش غير از انسان در وطن است، انسان‌ «1». اعراف، 56. «2». اعراف، 55. «3». مريم،

۹۸، سوره مؤ منون يادآورى نعمت شنوايى و بينايى (مشترك بين انسان و حيوان ) و خردمندى (متخصص به انسان ) استبعاد و سپس انكار بعث و معاد از جانب كافران ردّ سخنان

قوم ثمود ۳; منشأ شکست توطئه قوم ثمود ۵; منشأ شکست شبیخون قوم ثمود ۵ کافران: عجز کافران ۶

مشرکان و منکران قیامت نامگذاری قيامت به «الطّامَةُ الكُبرى» ویژگی های کلّی انسان های بهشتی و دوزخی آثار و نشانه های طغيان و خوف از مقام پروردگار مقصود از

جايگاه والاى آن. توجّه دادن انسان به منشأ وجودى‌اش كه آبى پست و ناچيز بوده است، زمينه پذيرش قدرت لايزال الهى بر آفرينش دوباره انسان و حضور او در دادگاه رسواگر

سپس باقى جسدش خارج شد و بر زمین ایستاد ... . ادیان: تاریخ ادیان ۷ انسان: گرایشهاى انسان ۸ ایمان: به خدا ۷ تبلیغ: آثار عواطف در تبلیغ ۵ ; روش تبلیغ ۵ توحید:

دوستى با گنهكاران در دنيا، در قيامت حاصلى ندارد. «وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ» 3- انسان حتّى در قيامت به دوست خوب نيازمند است. «وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ» 4- شرط دريافت

كمالات خدا را بيان مى‌كند، مثل علم و قدرت، امّا سلبيّه، خداوند را از هرگونه عجز و جهل و نياز منزّه مى‌داند. تسبيح، نسبت به صفات سلبيّه است و حمد، نسبت به

آيه شريفه بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است وجوهى كه در مورد تركيب و معناى

حقیقت ترس انسان از مرگ به خاطر یکی از دو عامل است: یا به زندگی بعد از مرگ ایمان ندارد، و مرگ را هیولای فنا و نیستی می‌پندارد، و طبیعی است که انسان از نیستی

بورزد انسان تنگ نظر و كوته بين است ، در شدت و بلا، نوميد و كفور و در نعمت و رفاه ،سرمست و بالنده است . جز صابران نيكوكردار... صبر و عمل صالح انسان را از

تازه‌اى در انسان دميده مى‌شود. در تفسير تبيان آمده است: روح از ريح است، همان گونه كه انسان با وزش باد احساس راحتى مى‌كند با رحمت الهى نيز انسان شادمان مى‌گردد

دارند و اجسام آنها لطيف و خفيف است و اشكال و صور اصليّه آنها مخالف با صور انسان و ملائكه است و قدرت دارند كه خود را بأشكال مختلفه در آورند و در اجسام نفوذ

۱۲; تهدید منافقان ۱۳; حتمیت عذاب اخروى منافقان ۱۳; روش برخورد منافقان ۲; عجز منافقان ۵; عذاب اخروى منافقان ۱۲; عذاب برزخى منافقان ۱۲; عذاب دنیوى منافقان

منافقان ۵; حق ناپذیرى منافقان ۴; سلب ادراک منافقان ۴، ۵; شکست منافقان ۱; عجز منافقان ۲، ۵; فرار منافقان از مشکلات ۳; فرصت طلبى منافقان ۲، ۳; محرومیت منافقان

يَسْتَعْجِلُونِ» 7- سرنوشت انسان در گرو اعمال اوست. (ظلم و كفر، سبب عذاب الهى است.) فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا ... 8- آينده‌نگرى، انسان را از كفر و ظلم بازمى‌دارد

كرد. امام صادق عليه السلام در ذيل آيات فوق، سيماى عاشق را چنين بيان فرمود: انسان مشتاق نه در فكر غذا، لباس ومسكن است ونه آرام وقرار دارد تا به محبوبش برسد،

است ، و وجه اين كنايه اين است كه شدت و بيچارگى و بسته شدن راه نجات در نظر انسان نوعى اختناق و خفگى تصوّر مى شود، همچنانكه مقابل آن يعنى نجات يافتن به فراخناى

افراد بشرى است. البتّه خداوند با اين حروف، كتابى نازل كرده كه معجزه است. آيا انسان نيز مى‌تواند چنين كتابى فراهم كند؟! آرى، خداوند از حروف الفبا، كتاب معجزه

سرنوشت خود را به خدايان دروغين وعاجز گره نزنيم. لَوْ كانَ‌ ... ما وَرَدُوها 2- عجز و محكوميّت با جايگاه خداوندى سازگار نيست. لَوْ كانَ‌ ... ما وَرَدُوها 3- عذاب

بدرگاه كار ساز بر زمين نهند و تنزيه و تقديس نمايند او را از جميع نقائص و عجز از اعاده اجسام باليه و غيرها و حمد و شكر كنند او را بر هدايتشان باسلام و نعمت

خداى تعالى و اينكه افعال او داراى مصلحت است معناى حكمت و مصلحت در افعال انسان افعال خداوند عين حكمت و مصلحت است لذا مورد سئوال واقع نمى شود قول خداوند

خداى تعالى و اينكه افعال او داراى مصلحت است معناى حكمت و مصلحت در افعال انسان افعال خداوند عين حكمت و مصلحت است لذا مورد سئوال واقع نمى شود قول خداوند

آيه شريفه مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست مقصود از اينكه فرمود:

آيه شريفه بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است وجوهى كه در مورد تركيب و معناى

ربوبيّت، با بيان انحصار «خلق» و «تدبير» پروردگار گفتارى در معناى خشم و رضاى خدا انسان کفران پیشه، در حال اضطرار، به خدا روی می آورد، و در خوشی ها، او را فراموش

طبعا و جزاى هر بنده بسيار ناشكرى اين است و آنها صرخه و فرياد ميزنند با حال عجز و انكسار كه پروردگارا ما را از اينجا بيرون آر و بدنيا برگردان قول ميدهيم بجاى

ویژگیهاى اسلام ۱۳ امکانات دنیوى: منشأ امکانات دنیوى ۵، ۶ انسان: روزى انسان ها ۵; مسؤولیت انسان ها ۹، ۱۲ انفاق: آثار تداوم انفاق ۱۱; اهمیّت انفاق ۲، ۴; اهمیّت

كه انسان هاى رحمدل را مى بينيم كه به مجرم خود - كه از روى نادانى او را مخالفت نموده است - رحم نموده، از عذابش صرف نظر مى كنند، با اين كه رحمت انسان هاى

آيه شريفه بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است وجوهى كه در مورد تركيب و معناى

آيه : (( قاتلوهم يعذبهم الله بايديكم ... )) براى اثبات جبر و اينكهافعال انسان و آثار آن فقط مستند به خدا است جواب به اشاعره و بيان اشكال عمده مذهب آنان

داراى اختيار تكوينى (يخلق ما يشاء) و تشريعى (ويختار) است معناى مختار بودن انسان و بيان اينكه او در برابر اراده تكوينى و تشريعى خدا اختيارىندارد مقصود از

داراى اختيار تكوينى (يخلق ما يشاء) و تشريعى (ويختار) است معناى مختار بودن انسان و بيان اينكه او در برابر اراده تكوينى و تشريعى خدا اختيارىندارد مقصود از

كند نه مخلوق او و خود را چون شكر نعمت واجب و كفران آن قبيح است و قوم بعد از عجز از جواب آنحضرت با اكثريّت قريب باتفاق رأى دادند كه جاى وسيعى را محصور نمائيد

الجلال سبحانى از هر چه كه شريك او مى‌دانند، زيرا شريك، كاشف است از نقص و عجز و ضعف و احتياج، و حق تعالى منزه از جميع نقايص باشد. وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ

را طرد نمود و با همان عدّه قلیل (نیروهاى کیفى) به پیروزى رسید. ۱۷ - اظهار عجز برخى همراهان طالوت از پیکار با دشمن، پس از عبور از نهر و دیدن سپاه عظیم جالوت

آنها نمايند؛ چه همه مقهور و مغلوب امر الهى، و سطوات كبريائى همه را در نظر عجز و افتقار كشيده. علامه مجلسى رضوان اللّه عليه- در حديثى از حضرت پيغمبر صلّى

تهديد و تهمت، شيوه‌ى كار طاغوت‌هاست. «إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ» 4- انبيا با روح انسان كار مى‌كنند، ولى طاغوت‌ها با ضربه به جسم انتقام مى‌گيرند. فَلَأُقَطِّعَنَ‌

بلكه سپاسگزارى كرده كه به عجز از معرفت شكرش اعتراف كنند. پس معرفت عجز و تقصير را، شكر ايشان دانسته، همچنان كه اعتراف عالمان به عجز از علم را، علم دانسته است

قيامت كه روز نزول عذاب است بر آنها پس ميگويند ستمكاران بر خويش و خلق از روى عجز پروردگارا ما را بدنيا برگردان و مدت كمى مهلت ده بما تا ما دعوت تو را بتوحيد

فرعون از فرزند پسر محروم بود. لذا با پذيرش نوزاد از آب آورده، به حقارت و عجز خود بيشتر پى برد. «نَتَّخِذَهُ وَلَداً» 12- گاه ايجاد علاقه و محبّت ميان افراد

عكس بردارى شود (همان طور كه شده است ) و از مقابل چشم انسان اين عكسها يكى بعد از ديگرى عبور كند انسان به عظمت آفرينش و قدرت آفريدگار آشنائى تازه اى پيدا مى

تقليد در اصول دين، زيرا حق سبحانه از كفار مطالبه حجت نموده بر صحت ادعا، و عجز ايشان را دليل بطلان قول ايشان گردانيده. و نيز او سبحانه اتباع حجت را واجب،

فاصله همان برزخ است. و كنتم امواتا اين جمله حقيقت انسان را از جهت وجود بيان مى كند، و مى فرمايد وجود انسان وجودى است متحول ، كه در مسير خود از نقطه نقص بسوى

نام خدا گذاشتن ، جز لغو معناى ديگرى دارد؟ و آيا هيچ انسان عاقلى تجويز مى كند كه يك مجسمهاى كه خود انسان آنرا از سنگ و يا چوب و يا فلز تراشيده يا ريخته و فكر

فطرت توحيد خداى تعالى و نيز بر فطرت لوازم توحيد خلق شده. اين عهدى است كه انسان در فطرت خود، با خداى تعالى بسته است. و عهد و ميثاقى هم كه به وسيله انبياء

دوباره زنده كند. در آن روز، جان ها به كالبدها برگشته، دوباره انسان بعينه و شخصه، همان انسان دنيا خواهد شد. آنگاه طبق آنچه اعمالش اقتضا دارد، جزا داده خواهد

نفهميدم، براى اين كه كلام ساخته قريحه خود انسان است، چطور ممكن است از قريحه انسان چيزى ترشح كند، كه خود انسان از درك آن عاجز بماند و براى خود او معجزه باشد؟

اوصافى است روح انسان را به نيكيها و پاكيها سوق مى دهد، و از بديها و زشتيها پيراسته مى دارد، و به تعبير ديگر بازتاب صفات او در جان انسان تجلى مى كند. توجه

از باطل است معرفى شده ، و اين نشان ميدهد كه برترين خير و بركت آن است كه انسان وسيله اى براى شناخت - شناخت حق از باطل - در دست داشته باشد! اين نكته نيز

هرآينه ذليل شدى. و محقق است اسناد چنين نسبتى به ساحت كبريائى، موجب نقص و عجز، و منافى قدرت مطلقه سبحانى خواهد بود. علم الهدى رحمة اللّه فرمود: حق تعالى

است ، اين كلمه گاهى در مواردى به كار مى رود كه انسان مانع كار ديگرى شود و جلو او را بگيرد و او را به عجز در آورد، و گاهى در موردى كه از چنگال كسى فرار كند

گياه و حيوان روى زمين همان مواد مخصوص را بهمان اندازه معين تحويل انسان ميدهند، انسان براى تنفس احتياج بهوا دارد و براى زينت احتياج بطلا و هر دو در جهان

تاخير در اعلام مرگ سليمان بسيار چيزها را فاش ساخت . ۱ - بر همگان روشن شد كه انسان اگر هم به اوج قدرت برسد باز موجودى تفسير نمونه جلد ۱۸ صفحه ۴۷ است ضعيف در

بخواهد. و خلاصه اراده انسان را اراده كرده باشد، كه اگر خدا بخواهد، انسان اراده مى كند و می خواهد؛ و اگر او نخواهد، اراده و خواستى در انسان پيدا نمی شود. ترجمه

خلقت شما افراد بشر بالاخره منتهى به زمين مى شود، چون مراتب تكون و پيدايش انسان چه مرتبه نطفه ، و چه علقه ، و چه مضغه ، و چه مراتب بعد از آن بالاخره از مواد

‍ كفور). گرچه در اين آيه سخن از انسان به طور كلى به ميان آمده ولى همانگونه كه سابقا هم به آن اشاره كرديم ، كلمه «انسان » در اين گونه آيات اشاره به انسانهاى

بديهى است انجام اين دستور همانند همه دستورات الهى بستگى به ميزان توانايى انسان دارد بنابراين آيه فوق با آيه ۱۶ سوره تغابن كه مى گويد: «فاتقوا الله ما استطعتم

تشبيه كرده. سپس مى گويد: و استقامت انسان، به اين معنى است كه همواره ملازم طريقه مستقيم باشد، كه خداى تعالى، درباره چنين انسان هايى فرموده «إنّ الّذينَ قَالُوا

كه آن كار را ميكند، ايمان از او بركنار شود، مانند بركنارى پيراهن (از تن انسان). و نيز در مدينه نازل فرمود: «كسانى كه زنان عفيفه را بزنا متهم كنند و چهار