نتایج جستجو

اگر خدا به احدى ستم کند به همگان ستم کرده و خدا منزه از آن است. اسماء و صفات: صفات جلال ۲، ۵ انسان: توشه انسان ۴ خدا: تنزیه خدا ۲، ۵، ۶ ; خدا و ظلم ۱، ۲،

اتمام حجت ۶ اسماء و صفات: صفات جلال ۴، ۵، ۶، ۷ خدا: تنزیه خدا ۴، ۶; حتمیت انذارهاى خدا ۱; حتمیت قضاوت خدا ۲، ۳; حتمیت وعیدهاى خدا ۱; خدا و ظلم ۴، ۵، ۶، ۷ ظالمان:

جنسیّت: ارزش جنسیّت ۴، ۵ خدا: پاداش خدا ۵، ۸ ; خدا و ظلم ۸ دین: انتساب به دین ۵ زن: تساوى زن و مرد ۳، ۴ ; عمل صالح زن ۳ ظلم: موارد ظلم ۹ عمل: آثار عمل صالح

۱; عوامل پاداش اخروى ۲، ۳ جبرواختیار: ۴ خدا: خدا و ظلم ۵; سرعت حسابرسى خدا ۷; ویژگى کیفرهاى خدا ۵ ظلم: موارد ظلم ۸ عمل: آثار اخروى عمل ۲، ۳; حسابرسى اخروى

صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ و ساير انبياء و اولياء ‌را‌ جهنم‌ برد و فرعون‌ و نمرود و شدّاد و ساير اشقياء ‌را‌ بهشت‌ برد ميتواند و احدي‌ حق‌ اعتراض‌

حقّش] بیم و هراس خواهد داشت و نه از کاستی و نقصانی [در اجر و مزدش.] و هر كس كه كارهاى شايسته كند و مؤمن باشد، نبايد از هيچ ستمى و شكستى بهراسد. و هرکس که

بزرگى با خدا و اهل ايمان باو نموده‌اند و موجب خشم و غضب شديد او و گروندگان باو و انبيا شده‌اند اين تكبّر و سركشى و زورگوئى شما موجب شده كه خدا دل شما را

را بكفر و اقرار بخدائى او و معلوم است كه چنين امرى موجب رشد و هدايت نيست بلكه موجب غوايت و ضلالت است و در روز قيامت هر مفسد و ضالّ و مضلّى پيشرو و مقدّم

ندادند و به روشنگریهایشان وقع و ارجی ننهادند و لذا به عذاب خدا گرفتار آمدند و نابود شدند) و خدا بدیشان ظلم و ستم نکرد، بلکه آنان خودشان به خویشتن ظلم و ستم

نمايند و اين دلالت دارد بر آنكه خداوند قادر است بر هر امرى از اعطاء وجود و جمال و جلال و كمال و اخذ آنها از صاحبانشان و افناء و تفريق و اضمحلال آنان و از بهترين

گويد: «سمر سمراً و سموراً: لم ينم و تحدّث ليلاً» يعنى شب را نخوابيد و به گفتگو پرداخت. و نيز آن را شب، و سايه ماهتاب و شب تاريك گفته‏اند و سمره رنگى است ما

توطئه ها و تکذیبهاى شرک ورزان عصر بعثت (أو کذب بأیته إنه لا یفلح المجرمون) آیات خدا: فرجام مکذبان آیات خدا ۱۲ افترا: افترا به خدا ۸ ; ظلم افترا به خدا ۱ خدا:

تحریف ۸; تحریف اوامر خدا ۶; ظلم تحریف ۶; کیفر تحریف ۶، ۷ حرامخوارى: آثار حرامخوارى ۳ خدا: عذابهاى خدا ۶ ظلم: آثار ظلم ۴; موارد ظلم ۶، ۱۰ عذاب: عذاب آسمانى

افترا به خدا ۲; ظلم افترا به خدا ۱; گناه افترا به خدا ۱ تسلیم: دعوت به تسلیم به خدا ۵، ۸ خدا: هدایتگرى خدا ۱۱ ظالمان: محرومیت ظالمان ۹ ظلم: آثار ظلم ۱۰; بزرگترین

حرامخوارى ۳ خدا: زمینه عصیان از خدا ۳ ; ظلم عصیان از خدا ۷ ; عذابهاى خدا ۴ دین: ظلم تحریف دین ۸ ظالمان: عذاب دنیوى ظالمان ۶ ظلم: موارد ظلم ۷، ۸ گناه: زمینه

چون كسى خدا شناس و مؤمن بمبدء و معاد شد حضرت احديّت باب سعادت و سلامت و رستگارى و هدايت را بروى او باز ميفرمايد بتوفيق و تأييد و استقامت در دين و دنيا تا

‌شما‌ كفار و مشركين‌ و ضالين‌ و معاندين‌ و مخالفين‌ و منكرين‌ ضروريات‌ دين‌ و مذهب‌ و مبدعين‌ ‌با‌ شياطين‌ و كفره جن‌ و ‌با‌ رؤسا و اكابر و مضلين‌ ‌در‌

ميفرمايد و گرفتاري‌ فرعونيان‌ بطوفان‌ و جراد و قمّل‌ و ضفادع‌ و دم‌ و ‌غير‌ اينها ‌که‌ ‌هر‌ كدام‌ بتنهايي‌ دليل‌ ‌بر‌ حقّانيّت‌ موسي‌ و رسالت‌ ‌او‌ ‌است‌ و ‌هر‌

افترا به خدا ۳; افتراى شرک ۳; ظلم افترا به خدا ۱ جهنم: درکات جهنم ۱۱ حق: ظلم تکذیب حق ۲; کفر مکذبان حق ۹; مکذبان حق در جهنم ۹ شرک: ظلم شرک ۴ ظلم: بزرگترین

ندانسته و با شما عناد ورزيده و حقوق واجبه خود را باهلش ادا ننموده و ظلم و ستم و تعدّى و تجاوز بشما و شيعيان كرده و شكّاك در دين حق بوده و براى خدا شريك قرار

در پناه خود دارند و شرّ و بلا و زیان و ضرر را از شما به دور نمایند) و پس از (تکیه به کافران و مشرکان، دیگر از سوی خدا) یاری نمی‌گردید و (بر دشمنان) پیروز

ندانسته و با شما عناد ورزيده و حقوق واجبه خود را باهلش ادا ننموده و ظلم و ستم و تعدّى و تجاوز بشما و شيعيان كرده و شكّاك در دين حق بوده و براى خدا شريك قرار

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

اشقياء و اشراف و اشرار قوم بودند كه جز افساد و اضلال و شرارت و فتنه انگيزى كارى نداشتند و با يكديگر هم قسم شدند و گفتند بخدا شبانه بر سر صالح و كسانش ميريزيم

کس انبازی برای خدا قرار دهد، خدا بهشت را بر او حرام کرده است (و هرگز به بهشت گام نمی‌نهد) و جایگاه او آتش (دوزخ) است. و ستمکاران یار و یاوری ندارند (تا

است و ما انفقتم من شى‌ء فهو يخلفه و اخبار در فضيلت انفاق در راه خير و عوض دادن خدا بمنفق در دنيا و آخرت بأضعاف آن بقدرى است كه نميشود احصاء نمود و چون

روزگار استضعاف و نگرانى خود و تاءييد و يارى خدا را بياد آوريد معناى : (( و تخونوا اماناتكم و انتم تعلمون )) در آيه شريفه كه از خيانت به خدا و رسول (ص ) نهى

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

آوريم، و اين بر خدا آسان است و هر كس از روى تجاوز و ستم چنين كند، به زودى وى را در آتشى درآوريم، و اين كار بر خدا آسان است. و هر کس از روی دشمنی و ستمگری

كتمان حقّ و جلوگيرى از راه و ياد خداست. بنابراين بزرگ‌ترين ظلم‌ها، ظلم فكرى و فرهنگى و اعتقادى است. قرآن در اين آيه و چند آيه‌ى بعد، سيما و سرنوشتِ شخص

چون كسى خدا شناس و مؤمن بمبدء و معاد شد حضرت احديّت باب سعادت و سلامت و رستگارى و هدايت را بروى او باز ميفرمايد بتوفيق و تأييد و استقامت در دين و دنيا تا

۱۰ ; توبه از ظلم ۳ ; زمینه توبه ۶ خائنان: آمرزش خائنان ۴ خدا: آمرزش خدا ۲، ۴، ۶، ۷، ۸، ۱۲ ; رحمت خدا ۶، ۸ ; زمینه رحمت خدا ۱۱ ; موجبات رحمت خدا ۱۰ ; مهربانى

اطهار و آثار اصحاب كبار را درين باب درست دقت كن و ببين كه صراط بعقائد حقه و اعمال صالحه و اخلاق حسنه و امام مفترض الطاعه و شريعت مطهره و كتاب خدا تفسير

‌است‌ سهو و نسيان‌ ‌بر‌ ‌آنها‌، و لكن‌ مذهب‌ حق‌ وفق‌ مشهور شيعه‌ و محققين‌ ‌از‌ علماء اعلام‌ معصوم‌ ‌از‌ كليه‌ سهو و نسيان‌ و خطاء و اشتباه‌ و شك‌ و ريب‌ بودند

يهود در مدينه و اطراف آن و انكار و تكذيب آنها پيامبر(ص ) مناقشه بعضى از مفسرين در قسم دادن خدا به حق رسول اللّه (ص ) و رد آن معناى سوگند و جواب از اشكال

تکیه کرده ظلم است و می‌دانیم ظلم معنی جامع و گسترده‌ای دارد که شرک یکی از مصادیق بارز آن است، و استثمار و استعباد بنی اسرائیل با آن همه زجر و شکنجه نیز

زیانکارى حوا ۷ ; ظلم حوا ۲ ; عصیان حوا ۱۱ ; عقیده حوا ۹ ; قصّه حوا ۱، ۴، ۷ ; لغزش حوا ۲ خدا: آمرزشهاى خدا ۹ ; رحمت خدا ۹ ; سرزنشهاى خدا ۱ خود: ظلم به خود ۲، ۳

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

عذابهاى جهنم ۸; موجبات جهنم ۸ جهنمیان ۹: خدا: آثار علم خدا ۲; اوامر خدا ۱; خدا و عمل کافران ۲; عوامل اوامر خدا ۲ خود: ظلم به خود ۱۲ کافران: تکبر کافران ظالم

بعضى جاها نسبت ظلم به غير اولى العقل داده شد مثل [هود:102]. اين تعبير در سوره انبياء آيه 11 و حج آيه 45 و 48 نيز آمده است مراد از آن ظاهراً ظلم اهل شهر است

دنيوى است و بالاخره نابود ميشود ولى آنچه نزد خدا است از نعيم آخرت و اجر اعمال و ثواب انفاق در راه خدا بهتر و برتر و بالاتر و باقى و برقرار است و اختصاص دارد

دى و چهارمى بهمن و پنجمى اسفندار و ششمى فروردين و هفتمى ارديبهشت و هشتمى خرداد و نهمى مرداد و دهمى تير و يازدهمى مهر و دوازدهمى شهريور بود و بزرگترين آن

نه‌ انبياء و نه‌ ملائكه‌ و نه‌ علماء دين‌ و نه‌ صلحاء و مؤمنين‌ و نه‌ كساني‌ ‌که‌ بآنها نظر داشتيد ‌از‌ رؤسا و امراء و احفاد و اقارب‌ و دوستان‌ و ‌هم‌ مسلكان‌

عبادت بت برداريد و خداپرست شويد و اميدوار بثواب روز قيامت و خائف از عذاب آن باشيد و سعى مكنيد در زمين بفساد و ظلم و تعدّى بر يكديگر و بنابراين تعثوا مجرّد

زندگي‌ ‌از‌ شكنجه‌ و ظلم‌ و اسارت‌ فرعونيان‌ بدولت‌ و عزت‌ و رياست‌ و سلطنت‌ رسانيد، شايسته‌ و سزاوار ‌است‌ ‌که‌ بسوي‌ ‌او‌ بازگشت‌ نموده‌ و دستور ‌او‌ ‌را‌

عمران:141]. تا خدا مؤمنان را از شوائب كفر و نفاق خالص و پاك كند و كافران را از بين ببرد [آل عمران:154]. تا خدا آنچه را كه در سينه‏ها داريد امتحان و آنچه را كه

مى‌جنگند، و بدانيد كه خدا با پرهيزگاران است. همانا عدد ماههای سال نزد خدا در کتاب (تکوین و تشریع) خدا دوازده ماه است از آن روزی که خدا آسمان و زمین را بیافرید

نهايه گويد: مراد از آن صفت و حالى است كه عرب قيل از اسلام داشتند از قبيل جهل به خدا و رسول و افتخار بانساب و خود پسندى و ظلم و غيره. در نهج البلاغه (نامه‏18)

جَمَعَهُ» [رعد:21]. و كسانيكه خدا آنچه را به پيوستن آن فرمان داده پيوسته مى‏دارند و از خدايشان مى‏ترسند. [بقره:27]. و قطع مى‏كنند رشته‏اى را كه خدا فرمان به پيوستن

عبادت بت برداريد و خداپرست شويد و اميدوار بثواب روز قيامت و خائف از عذاب آن باشيد و سعى مكنيد در زمين بفساد و ظلم و تعدّى بر يكديگر و بنابراين تعثوا مجرّد

«مَحَقَهُ» يعنى آن را ناقص كرد و بركتش را برد. ظاهراً قيد تدريج لازم است [بقره:276]. خدا ربا را به تدريج از بين مى‏برد و صدقات را افزايش مى‏دهد. [آل عمران:141].

مثل انبياء و اولياء و شهداء و مردان پاك الهى. مصائب و شدائد آنها نتيجه اعمال بد نيست بلكه سبب بلندى مقام و عظمت شأن آنها است و موجب غفران و رضوان خداوندى

پادشاه خداست) از ضرر فكر باطل و مخفى كه در سينه‏هاى مردم سخن مىگويد. و آن گاهى از طرف جن و شياطين است كه در دل پيدا مى‏شود و گاهى از جانب مردم. افكار باطله

دلالت بر ثبوت و لزوم دارد و معناى «هست» مى‏دهد نه زمان گذشته. يعنى خدا رقيب است. عليم است، حكيم است و هكذا. راغب گويد كان در بسيارى از اوصاف خدا معنى ازليّت

براى آنها بزن و آماده كن از زحمت دريا و راه رفتن در آن نخواهى ترسيد و از رسيدن فرعون بيمى نخواهند داشت ممكن است مراد از درك رسيدن فرعون باشد و از «وَ لا تَخشى»

سرزنش مى‏نموده‏اند. لَوْمَة: به معنى ملامت است [مائده:54]. در راه خدا جهاد مى‏كنند و از ملامت سرزنش كننده‏اى نمى‏ترسند. ملوم اسم مفعول است [اسراء:39].

آمدن است و شايد مراد راه ولادت و هدايت و معيشت و غيره باشد. الله اله وله فى هم ل ه ف من عن لا ب کم الذين انن ما ان ضلل قتل قول صدد على ک کفر هدى ها اخذ امن

انصارى آمد و سلام كرد، چند دفعه سلام كرد تا خشم و اعراض آن حضرت را فهميد. به اصحاب شكايت كرد و گفت: ه شده كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم با من اين

كه حسنات و سيئات انسان در آخرت با هم سنجيده شوند و يكديگر را حبط و تباه كنند و اگر اعمال نيك زياد شود اعمال بد از بين رفته و شخص اهل بهشت گردد و در صورت

را) از راه خدا بازمی‌دارند؛ و راه حق را کج و معوج نشان می‌دهند؛ و به سرای آخرت کافرند! |همانان كه [مردم را] از راه خدا باز مى‌دارند و راه خدا را منحرف مى‌خواهند

عبادت بت برداريد و خداپرست شويد و اميدوار بثواب روز قيامت و خائف از عذاب آن باشيد و سعى مكنيد در زمين بفساد و ظلم و تعدّى بر يكديگر و بنابراين تعثوا مجرّد

function. خدا بر دلها و گوشهای آنان مهر نهاده؛ و بر چشمهایشان پرده‌ای افکنده شده؛ و عذاب بزرگی در انتظار آنهاست. خدا بر دل‌ها و شنوايى‌شان مهر نهاده و بر چشمانشان

شى‌ء و او است خالق و مصوّر و اوّل و آخر و باطن و ظاهر و بر هر چيز قادر تبارك و تعالى عمّا يصفون چنانچه در توحيد از امير المؤمنين عليه السّلام به اين معنى

بدگویى: سرزنش بدگویى ۱، ۲، ۱۰ خدا: شنوایى خدا ۱۰ ; علم خدا ۱۱، ۱۴، ۱۵ ; موجبات ناخشنودى خدا ۳ ; ناخشنودى خدا ۱، ۲ ; هشدار خدا ۱۲ دشنام: احکام دشنام ۴ ; حرمت

نياوردند و صابر باش بر تكذيب و ايذاء و استهزاء آنها و بساز كشتى را در مرئى و منظر و بمراقبت و محافظت ما يا ملائكه‌اى كه از جانب ما مراقب اعمال عبادند و ديده‌بانان

عذاب‌ و بلاء و سلب‌ نعم‌ مشتركند چون‌ ‌در‌ شرك‌ و كفر و معاصي‌ شبيه‌ بآنها هستند و دوم‌ راجع‌ بظلم‌ و اذيت‌ بانبياء و مؤمنين‌ و آيات‌ الهيه‌ ‌است‌ و شاهد

خویشاوندان امر می‌کند و از افعال زشت و منکر و ظلم نهی می‌کند و به شما پند می‌دهد، باشد که موعظه خدا را بپذیرید. به راستی خدا به عدالت و احسان و بخشش به خویشاوندان

به لوله و آن به لوله بزرگ و آن به تصفيه خانمه و آن به كانال و آن به رود خانه و آن به كوه متّصل است باران و برف به وسيله ابرها به كوه مى‏بارند و درياها به

در كتب معتبره از قبيل كافى و عيون و بصائر و قمّى ره و عياشى ره و غيره نقل نموده‌اند و قريب بتواتر است و حاصل همه آنستكه خدا فرموده‌ قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ

مكروه است و امّا آنچه از رسول خدا نقل شده كه آن حضرت مصوّرين را لعنت كرده مراد كسانى‏اند كه خدا را به خلق تشبيه مى‏كنند يا عقيده دارند كه خدا داراى صورتى

صحّت و امنيت و عزّت و عظمت و رفاهيت باشد ولى ثواب آخرتشان بهتر و برتر و بالاتر از دنيا و ما فيها است و بنابراين از كلمه خيرا ببعد كلام اهل تقوى است و محتمل

شده است و در خصال و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه آن معجزات عصا و يد بيضاء و طوفان و بحر و حجر و جراد و قمّل و ضفادع و دم است و اينها در

ايشان شدم و بمنصب نبوّت فائز فرموده پس نبايد معصيت او را بنمايم و اين عمل ظلم بنفس و ظلم بغير است و ظلم كنندگان رستگار نخواهند شد و كلمه هيت اسم فعل است

اللّه عليه و اله و مراد امّتند و در هر حال اين قرآن و آيات آن موجبات بصيرت و بينائى مردم است در امور دين و دنياى خودشان و راهنما و دليل واضح و رحمت و نعمت است

هابیل، معتقد به معاد و معارف دین و داراى یقین به بهشت و دوزخ و آگاه به کیفر و پاداش اعمال (انى اخاف اللّه رب العلمین ... تبوأ باثمى و اثمک فتکون من اصحب

كه ظلم نمودند بخودشان و خلق بكفر و عناد با انبيا و اوليا و بعد از هلاك آنها دسته ديگرى را موجود و در منازل و املاك آنان جاى گزين و مستقرّ نموديم و در موقع

286 و افتري‌ ‌هم‌ دو قسم‌ ‌است‌: يك‌ قسم‌ ‌از‌ روي‌ جهالت‌ و ناداني‌ ‌است‌، و قسم‌ دوم‌ ‌از‌ روي‌ عمد و علم‌ و عناد ‌است‌ ‌که‌ مورد ‌آيه‌ ‌است‌ و البته‌

انبياء و ترك معاصى است فراموش كرديد و پشت سر انداختيد و بى‌اعتنائى نموديد و خلق را مورد اعتناء و ملاحظه قرار داديد و خدا بر اعمال شما احاطه دارد و چيزى بر

آثار توکل ۱۲ خدا: آثار ربوبیت خدا ۸; حمایتهاى خدا ۷، ۸; ربوبیت خدا ۹; زمینه حمایتهاى خدا ۱۲; سنتهاى خدا ۱۴; لطف خاص خدا ۹ دین: دشمنان دین ۳; ظلم دشمنان دین

وقت مرگ و ديدن عالم شهود وضعشان عوض شده و يقين پيدا مى‏كنند كه عيسى پيغمبر و بنده خدا بوده است نه خدا و يا پسر خدا و يا دروغگو، در نتيجه حجّت خدا درباره

عذاب جامعه فاسق ۱۲ خدا: افعال خدا ۳، ۴ ; عذابهاى خدا ۸ شنبه: صید ماهى در شنبه ۲، ۶ ظالمان:۶ ظلم: آثار ظلم ۷ ; کیفر ظلم ۹ ; موارد ظلم ۸ عذاب: دنیوى ۲، ۳،

شدن چشمها از شدت ترس و هولناکى آن (لیوم تشخص فیه الأبصر) خدا: انذار های خدا ۱، خدا و ظالمان ۲، ۳; خدا و غفلت ۲; سنتهاى خدا ۵; نظارت خدا ۳ ذکر: آثار ذکر ۴;

) معناى ((ملكوت )) و اين كه ملكوت هر چيزى به دست خدا است و اثبات امكان بعث و معاد ازاين طريق . منضور از اينكه فرمود: ((و هو يخبر و لا يجار عليه )). مراد

سرد و گرم و سياه و سفيد و زشت و زيبا تا مردم بدانند خدا قادر بر همه چيز است و يكتا است و شبيه و عديل و ضدّ و ندّ ندارد پس از اينها بگريزند و باو بياويزند

منقاد و سر گشته و فرمانبردار قرار داد براى بهره بردارى شما تمام موجودات ارضيّه و سماويّه را از آفتاب و ماه و ستارگان و ابر و باد و زمين و حيوانات و نباتات

انجام رسيده بود، و خدا به [حال‌] ستمكاران داناتر است.» بگو: اگر به دست من بود عذابی که به تعجیل می‌طلبید کار میان من و شما خاتمه می‌یافت، و خدا به احوال ظالمان

را بكفر و اقرار بخدائى او و معلوم است كه چنين امرى موجب رشد و هدايت نيست بلكه موجب غوايت و ضلالت است و در روز قيامت هر مفسد و ضالّ و مضلّى پيشرو و مقدّم

راهزنى: آثار راهزنى ۱۰; ظلم راهزنى ۹ رسولان خدا :۷ ظالمان :۸ ظلم: آثار ظلم ۱۰; موارد ظلم ۹ عذاب: موجبات عذاب ۱۰ قوم لوط: شهر قوم لوط ۶; ظلم قوم لوط ۸، ۱۰; عذاب

نمودند و منكر شدند و هميشه اتباع پيغمبران و اولياء خدا مردمان فقير يا متوسط بودند و اغنياء بآنها ميگفتند ما مال و اولاد و اتباعمان بيشتر است پس پيش خدا عزيزيم

اقبالشان بتجارت و صوت لهوى و اعراضشان از نفع اخروى و حفظ احترام كلام خدا و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم با آنكه ثواب الهى بمراتب برتر و بهتر بود براى

فرموده بقولى عدوان و ظلم هر دو يكى‏اند. به جهت اختلاف لفظ هر دو ذكر شده‏اند. به نظر نگارنده مراد از ظلم عصيان و ظلم به نفس و از عدوان ظلم به ديگران است زيرا

بودیم (و رویاروئی با خدا و حساب و کتاب را باور نمی‌کردیم و) بلکه به خود ستم کردیم (چرا که کفر و عناد ورزیدیم و خویشتن را برای همیشه بدبخت نمودیم). و وعده‌ی

فرموده بقولى عدوان و ظلم هر دو يكى‏اند. به جهت اختلاف لفظ هر دو ذكر شده‏اند. به نظر نگارنده مراد از ظلم عصيان و ظلم به نفس و از عدوان ظلم به ديگران است زيرا

ربوبیت خدا ۸ ; عطایاى خدا ۱۵ ; فلسفه امدادهاى خدا ۱۲ ; نظارت خدا ۱۰، ۱۱، ۱۴ ذکر: آثار ذکر ۱۴ عمل: زمینه ترک عمل ناپسند ۱۴ ; زمینه عمل خیر ۱۴ فرعون: رفع ظلم فرعون

از حقّ و حدّ و قصد است و نيز ظلم بنفس و ظلم بغير است و در حرم قبحش بيشتر و گناهش زيادتر خواهد بود چه رسد بشرك و انكار ولايت كه كفر واقعى است و خداوند در

كه بر سر يا دوش باشد . ولى فعل آن دربار متّصل و منفصل و معنوى يكسان است مثل [احقاف:15] و مثل [ طه: 111] و مثل [حاقّه :11]. * [طه:101]، [فاطر:18]. در اين

دستورات‌ دينيه‌ و نحو اينها ظلم‌ بغير مثل‌ ظلم‌ ‌به‌ انبياء و ائمه هدي‌ و علماء اعلام‌ و صلحاء و اتقياء و مؤمنين‌ ظلم‌ بنفس‌ بارتكاب‌ معاصي‌ و ترك‌ واجبات‌

سرد و گرم و سياه و سفيد و زشت و زيبا تا مردم بدانند خدا قادر بر همه چيز است و يكتا است و شبيه و عديل و ضدّ و ندّ ندارد پس از اينها بگريزند و باو بياويزند

شب جمعه ۱۸ خدا: آمرزشهاى خدا ۱۶، ۱۷; اختصاصات خدا ۱۲; تعالیم خدا ۱۳; زمینه رحمت خدا ۸; شؤون خدا ۳; نشانه آمرزشهاى خدا ۱۴; نشانه هاى ربوبیت خدا ۴; نشانه هاى

ظاهر است و بنظر حقير براى آنستكه بيشتر كسانيكه معرفت پيدا كردند و منكر شدند در ظلم و تعدّى و آزار خاندان نبوّت كوتاهى ننمودند و حقيقت كفران نعمت و كمال كفر

خطابى و موعظه حسنه باشد و بيان آن بنظر حقير بآن است كه گفته شود ما مى‌بينيم اوضاع عالم و گردش كواكب و افلاك مرتّب و منظّم و اوضاع علويّه و سفليّه و موجودات

آیه‌های (آفاق و انفُس) و دلائل پروردگارشان را انکار و تکفیر کردند و از فرمان (پیغمبر خدا هود و در اصل از فرمان همه‌ی) پیغمبران خدا سرکشی نمودند و از دستور هر

را فتح و ظفر بخشید و سود بردند) و هر قلدر و گردنکش منحرف و باطلگرائی، زیانمند و نامراد گردید. و (پیامبران و کافران توأمان) از خدا گشایش خواستند و (سرانجام)

علم خدا ۱; علم خدا به اعمال ۴; علم خدا به رازها ۳، ۴; علم غیب خدا ۳; وسعت علم خدا ۷ سینه: راز سینه ها ۳ ظلم: موانع ظلم ۵ عقیده: آثار عقیده به علم خدا ۵ کافران:

به یاد خدا می‌افتند (و وعده و وعید و عقاب و ثواب و جلالت و عظمت او را پیش چشم می‌دارند و پشیمان می‌گردند) و آمرزش گناهانشان را خواستار می‌شوند - و بجز خدا

آنانكه خدا اذن شفاعت بايشان داده مانند انبياء و اولياء و اهل ايمان هر يك بحسب مرتبه قرب و اذنى كه از خدا باو در شفاعت داده شده همانا عزّت مطلقه و رحمت رحيميّه

پرستى و ظلم و ستم و از پاى درآوردن ناقه اى که معجزه «صالح»(علیه السلام) بود، نه فقط سرپیچى هایى که در طول این سه روز انجام دادند و به جاى توبه و انابه

function. و از گنجها و قصرهای مجلّل! |و از گنج‌ها و اقامتگاه‌هاى نيكو و گنجينه‌ها و جايگاه‌هاى پر ناز و نعمت بيرون كرديم. و نیز از گنج‌ها و ثروتها و مقامات

برداشته‌ايد و طالب رضاى خدا و خوشنودى پيغمبر او هستيد فقط حرام شد بر شما مردار و خون و گوشت خوك و حيواناتى كه در وقت كشتن آنها نام بتها برده شود و باسم غير

حسودان: برخورد با حسودان ۳ خدا: ربوبیت خدا ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۶ ذکر: آثار ذکر ۱۵ ظلم: موانع ظلم ۱۰ غضب: اهمیت رفع غضب ۳ غفلت: از خدا ۱۸ قابیل: ترس قابیل ۱۸ ;

ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا كه با

شايسته انجام دهد از ظلم و نقص خدا نه به او ظلم مى‏كند و نه از اجرش مى‏كاهد. نظير [جن:13]. رهق (به فتح ر- ه) چنانكه در صحاح گفته به معنى ظلم است در اين آيه بخس

نزد خدا و حاجات او در دنيا برآورده شود و آنها هم اين وعده گول زن را باينها كه معاصر تو و زير دستان بزرگترانشان هستند دادند و اينها هم قبول نمودند و بدون

عالم امكان و عقل كلّ را مسحور و ساحر و كاهن و شاعر و ديوانه خوانند و باينها تشبيه نمايند و براى او اين مثلها را بزنند پس گمراه شوند از دين حقّ و نتوانند راهى

كافر مبهوت و مغلوب شد چرا؟ به علت آنكه در مقابله با ابراهيم ظلم مى‏كرد و در ظلم هدايت نيست، ظلم بيراهه است و خدا در بيراهه هدايت قرار نداده است. و در آيه «وَاتَّقُواللَّهَ

رسّ را و نسلهاى بسيارى را كه ميان آنها بودند. و عاد و ثمود و اصحاب رس و نسلهایی فراوان را در میان اینان [هلاک کردیم‌] و عاد و ثمود و اصحاب رسّ و بسى نسلها

علم غیب خدا ۶; علم خدا به آفرینش ۶; علم خدا به رازها ۵; علم خدا به نیات ۵، ۶; علم غیب خدا ۱، ۵ زمین: غیب زمین ۱، ۲ ظلم: موانع ظلم ۸

الصُّدُورِ (46) ترجمه‌ - و اگر تكذيب ميكنند تو را پس بتحقيق تكذيب كردند پيش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود و قوم ابراهيم و قوم لوط و اهل مدين و تكذيب كرده شد موسى

مكان‌ نماز و جماعت‌ و ‌با‌ عمامه‌ و ‌با‌ عطر و ‌با‌ انگشتر و ‌با‌ توجه‌ و ‌با‌ تقوي‌ و ‌با‌ ايمان‌ كامل‌ و علم‌ و معرفت‌ و تزكيه‌ اخلاق‌ و هزارها جهات‌

شايسته انجام دهد از ظلم و نقص خدا نه به او ظلم مى‏كند و نه از اجرش مى‏كاهد. نظير [جن:13]. رهق (به فتح ر- ه) چنانكه در صحاح گفته به معنى ظلم است در اين آيه بخس

گفتند او پسر خدا بود و ملحق بپدر شد و بعضى گفتند خدا بود چندى هبوط بزمين نمود و بعد عروج بآسمان كرد و بعضى گفتند بنده خدا بود و پيغمبر و روح او و يهود گفتند

بزرگترين حوادث و از اهم احكام تشريعى بود فائده و اثر تغيير قبله و اعتراض يهود و مشركين ، و پاسخ آنها در جمله ((لله المشرق و المغرب )) چرا شمال و جنوب ذكر نشده

انسان ها ۶ بازگشت به خدا :۶ جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۶ خدا: اتمام حجت خدا ۳; فلسفه مهلت هاى خدا ۳; مهلت هاى خدا ۵; هشدارهاى خدا ۵ ظالمان: عذاب اخروى

مرتد و فاسق‌ و عاصي‌ ‌اگر‌ توبه‌ كنند و بازگشت‌ نمايند و دست‌ ‌از‌ كفر و نفاق‌ و ارتداد و فسق‌ و معصيت‌ ‌بر‌ دارند خداوند قبول‌ ميفرمايد و مغفرت‌ شامل‌ حال‌

من و بر پدر و مادرم و هر كس كه با ايمان به خانه من در آيد و بر مردان و زنان با ايمان ببخشاى و ظالمان را جز هلاكت و تباهى ميفزاى پروردگارا، بر من و پدر

است و مأمورين انتظامى آن آتش كه نوزده فرشته معروف به زبانيه‌اند مهيب و بيرحم و سخت‌گير و قوى پنجه‌اند و معصومند از گناه و جدّى در اجراء اوامر الهى و بر

بعضى جاها نسبت ظلم به غير اولى العقل داده شد مثل [هود:102]. اين تعبير در سوره انبياء آيه 11 و حج آيه 45 و 48 نيز آمده است مراد از آن ظاهراً ظلم اهل شهر است

در كتب معتبره از قبيل كافى و عيون و بصائر و قمّى ره و عياشى ره و غيره نقل نموده‌اند و قريب بتواتر است و حاصل همه آنستكه خدا فرموده‌ قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ

بشأن آنها است و تبعيّت ساير موجودات از ايشان و همه مطيع و فرمانبردار حقّند در حيات و ممات و بقاء و فناء و اعاده و احياء در دنيا و روز جزا و لذا او چنانچه

خداوند خالق و مربّى آسمانها و زمين و موجودات آنها باشد و معرّفى فرمود خداوند را بأظهر خواص و آثارش و در واقع جواب حقيقى او را داد چون خالق و مربّى همه موجودات

اعمال؛ و ترك كنندگان طاعت خدا، گرفته شده از ايشان خويشان و دوستان و عمر و قوت و قدرت و مال و منال، چه شده كه مى‌بينم شما را از خدا دورشوندگان و به سوى

بازگشت به دنیا ۶ توکل: توکل بر خدا ۵ خدا: آثار اضلال خدا ۱; اختصاصات خدا ۵; اضلال خدا ۲، ۱۳; افعال خدا ۲، ۱۳; هدایتگرى خدا ۲ ظالمان: بى پناهى ظالمان ۱۰;

عادت مستمرى اطلاق شده، و در سوره «مؤمن» منظور از دأب قوم نوح... عادت مستمرى است که آنها داشتند و آن استمرار بر شرک و طغیان و ظلم و کفران بود. دئب‌ (۶ بار)

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

وسائل و اسباب پيشرفت كار و اراده او است يعنى باو داديم از هر چيزيكه مراد و مقصود او بود وسيله و سبب پيشرفتى از علم و قدرت و شوكت و سطوت و عزّت و ثروت و

رَسُولَهُ‌: و اين است و جز اين نيست جزاى آنان كه محاربه كنند با خدا و رسول او. مراد محاربه با اولياى آنها يعنى مسلمانان و اسناد محاربه به خدا و رسول به جهت

از نقصان می‌ترسد و نه از ظلم» (فمن یؤمن بربه فلا یخاف بخسا و لا رهقا). و هر کار کوچک و بزرگی را انجام دهد، اجر و پاداش آن را بی‌کم و کاست دریافت می‌نماید

ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا كه با

كرده و زورگو و نافرمانم نگردانيده است، و مرا نیکوکار به مادرم ساخت و مرا ستمکار و شقی نگردانید. و مرا نسبت به مادرم نیکوکار [و خوش رفتار] گردانیده و گردنکش

ملكيت‌ و ماليت‌ و معلوميت‌ عوضين‌ وكيل‌ و وزن‌ ‌در‌ مكيل‌ و موزون‌ و قبض‌ ‌در‌ صرف‌ و ‌سلّم‌ و بلوغ‌ و عقل‌ متعاقدين‌ و شرائط عقد ‌از‌ ايجاب‌ و قبول‌ و ترتيب‌

شما شدم و همه ميدانيد سابقه امانت و درستكارى مرا پس از خدا بترسيد و اطاعت كنيد مرا در پرستش خدا و امتثال احكامش و من از شما مزدى بر اداء رسالت و ابلاغ احكام

از بردگی و بندگی و اسارت و واداشتن به کار بدون جیره و مواجب و حق و دستمزدی. بگذار در ایده و عقیده همراه ما شوند. «آیَةٍ»: معجزه‌ای بزرگ. دلیل و برهان سترگ

آنان و بشمرید عدّه را و بترسید خدا را پروردگار خویش برونشان نرانید از خانه‌های خویش و برون نروند مگر آنکه بیارند فحشائی آشکار و این است مرزهای خدا و آنکه

برادر خود از اهل مصر و غير هم و خدا هر كس را بخواهد بمراتب و درجات رفيعه از علم و حكمت و سلطنت و امامت و نبوت ميرساند در صورت قابليّت و هر مرتبه‌اى از علم

گفتند او پسر خدا بود و ملحق بپدر شد و بعضى گفتند خدا بود چندى هبوط بزمين نمود و بعد عروج بآسمان كرد و بعضى گفتند بنده خدا بود و پيغمبر و روح او و يهود گفتند

ما بين پدر و پسر، و مادر و دختر، و زن و شوهر، و قبيله و عشيره، پس قريش متفرق شدند و بر سر طرق و شوارع نشستند و مردم را از پيروى حضرت منع و به مؤمنان هم

مشيّت او در عالم جاريست و در او ظلم نيست و يا به معنى بسيار ترميم و جبران كننده است . 1- [هود:59] پيامبران خدا را نافرمانى كردند و از دستور هر ستمگر لجوج

شايسته انجام دهد از ظلم و نقص خدا نه به او ظلم مى‏كند و نه از اجرش مى‏كاهد. نظير [جن:13]. رهق (به فتح ر- ه) چنانكه در صحاح گفته به معنى ظلم است در اين آيه بخس

كاملا منفعل و معتذر و معترف بتقصير شدند و عرضه داشتند قسم بخدا هر آينه اختيار فرمود خدا تو را بر ما بحسن صورت و سريرت و مقام سلطنت و شأن نبوت و ما بوديم خطاكار

صحّت و امنيت و عزّت و عظمت و رفاهيت باشد ولى ثواب آخرتشان بهتر و برتر و بالاتر از دنيا و ما فيها است و بنابراين از كلمه خيرا ببعد كلام اهل تقوى است و محتمل

خلع و بر زن هم گناهى نيست در بذل مهر و گرفتن طلاق بعوض آن كه مقصود از فديه دادن است آنچه بيان شد حدود و مقررات و احكام الهى است و تجاوز و مخالفت و تعدى

پيغمبران خدا با معجزات در دنيا آمدند و احكام خدا را بشما ابلاغ نمودند و شما را از عذاب چنين روزى ترساندند و بخرج شما نرفت و دست از شهوات خود برنداشتيد و در آزار

اينها باز دست از كفر و نفاق و ظلم و شقاق برنداشتيد حال هم اگر بر گرديد بدنيا همانكه بوديد خواهيد بود ما براى تعليم و ارشاد و تنبيه و انذار شما از هيچ چيز

گناه است و خيانت بنفس مانند ظلم بآن از اشدّ انواع خيانت و ظلم است و قبح آن اظهر از خيانت و ظلم بغير است. وَ لا تُجادِل‌ عَن‌ِ الَّذِين‌َ يَختانُون‌َ أَنفُسَهُم‌

از شکست ۱۳ خدا: اوامر خدا ۱۶ ; بشارت خدا ۱۷ ; سرزنشهاى خدا ۱۱، ۱۸ ; عذاب خدا ۲۳، ۲۴ ; لطف خدا ۱۹ ; محرومیت از هدایت خدا ۵، ۶، ۹ ; هدایت خاص خدا ۱۰ ; هدایت

آیه و آیه همین سوره، اذیّت و آزار و شکست و زیانهائی است که در جنگ احد گریبانگیر مسلمانان گردید. و مراد از (قَرْحِ) دوم، کشت و کشتار و درد و آزار و بلاها

برداشته‌ايد و طالب رضاى خدا و خوشنودى پيغمبر او هستيد فقط حرام شد بر شما مردار و خون و گوشت خوك و حيواناتى كه در وقت كشتن آنها نام بتها برده شود و باسم غير

از خدا در دل، یعنى رابطه خود را به کلّى با پروردگار نبریده اند; اگر فرضاً ظلم و ستمى مى کند، بر یتیم و بینوا روا نمى دارد، و در عین حال خود را مقصر مى شمرد

بظالم ظاهرا ميل و رغبت و اعتماد و اعتناء باو است و قمّى ره فرموده و در مجمع از ائمّه عليهم السّلام نقل نموده كه ركون مودّت و نصيحت و طاعت است و در كافى از امام

ق / و ، انفطار / و و ). «مِنْ أَمْرِ اللهِ»: به خاطر فرمان خدا. به فرمان خدا. حرف (مِنْ) به معنی (ب) است (نگا: غافر / ). «سُوءًا»: بلا و بدی. هلاک و عذاب

بامر خدا فرموده براى آنستكه معلوم شود مرجع تمام امور امر خدا است و مؤثرى در وجود جز او نيست و هر سير و سلوكى بايد باو منتهى شود هو الاوّل و الآخر و الظّاهر

اللّه عليه و اله و مراد امّتند و در هر حال اين قرآن و آيات آن موجبات بصيرت و بينائى مردم است در امور دين و دنياى خودشان و راهنما و دليل واضح و رحمت و نعمت است

بظالم ظاهرا ميل و رغبت و اعتماد و اعتناء باو است و قمّى ره فرموده و در مجمع از ائمّه عليهم السّلام نقل نموده كه ركون مودّت و نصيحت و طاعت است و در كافى از امام

جَهاراً:اَعلاهُ» . و اگر از اين سخن تنزّل كنيم بايد بگوئيم كه «جهر» مطلق و به هر يك از صداى بلند و صداى عادى شامل است و با موارد و قرائن مى‏توان پى برد

را كه ظلم نمودند بخودشان در عبادت و اطاعت بتها و شياطين جمع‌آورى نمائيد و با آنچه عبادت و اطاعت مينمودند آنها را در دنيا بغير حق از قبيل بتها و كسانيكه

من براى خشنودى خدا نمودم و چون نزد شعيب آمد و شرح حال خود را از قتل قبطى و خبر دادن آنمرد مؤمن باو و بيرون آمدنش از قلمرو فرعون با ترس و ترصّد وصول دشمن

روزگار استضعاف و نگرانى خود و تاءييد و يارى خدا را بياد آوريد معناى : (( و تخونوا اماناتكم و انتم تعلمون )) در آيه شريفه كه از خيانت به خدا و رسول (ص ) نهى

عناد و استخفاف باشد و يا موجب فسق است اگر از روى جهالت و سهل انگارى باشد و در هر حال ظلم است بنفس و غير و اين معانى بسه عنوان در سه آيه ذكر شده است و بنظر

بدى: افشاى بدى ۵ تظاهر: جایز ۲ خدا: پاداش خدا ۱۲ ; تشویق خدا ۱۰ ; رضایت خدا ۱ ; عفو خدا ۷ ; قدرت خدا ۶، ۷ ; موجبات عفو خدا ۸ زشتى: عفو از زشتى ۴، ۸ عفو:

هم به خاطر ظلم و ستم در میان خود؛ و هر کس به آیات خدا کفر ورزد، (خدا به حساب او می‌رسد؛ زیرا) خداوند، سریع الحساب است. در حقيقت، دين در نزد خدا همان اسلام

رعيّتها پيش از من از ظلم زمامداران شكايت مى‏كردند ولى من امروز از ستم رعيّتم شكايت دارم . معنى آيه چنين است: يا مى‏ترسند كه خدا و رسول بر آنها ستم كند

طاغوت ببرند (و حکم او را به جای حکم خدا بپذیرند؟!). و حال آن که بدیشان فرمان داده شده است که (به خدا ایمان داشته و) به طاغوت ایمان نداشته باشند. و اهریمن می‌خواهد

مهم‌ّ انبياء بشارت‌ و انذار ‌است‌ بشارت‌ ‌به‌ اهل‌ ايمان‌ و تقوي‌ و عمل‌ صالح‌ و انذار ‌از‌ شرك‌ و كفر و ضلالت‌ و نفاق‌ و عمل‌ سوء و ظلم‌ و فساد. يَوم‌َ الآزِفَةِ

از نحوست و شومى موسى و اتباع او است و قمى ره فرموده حسنه در اينجا صحّت و سلامت و امنيّت و وسعت است و سيّئه در اينجا جوع و خوف‌ جلد 2 صفحه 465 و مرض است

احكام خدا و پيغمبر و عاقبت در دنيا بغرق و در آخرت بحرق گرفتار شدند و نام آنها ببدى در روزگار باقى ماند و هر كس در دنيا ظلم و ستم نمايد و فتنه و فساد كند

‌آنها‌ مثل‌ گوسفند و بز و گاو و شتر و آهو و امثال‌ اينها گوشتش‌ حرام‌ ميشود و فضله‌ ‌او‌ نجس‌ ‌است‌ و بايد ‌او‌ ‌را‌ ذبح‌ كرد سپس‌ سوزانيد و ‌اگر‌ معمول‌ نيست‌

است. و هر کس مرتکب گناهی شود، فقط به زیان خود مرتکب می شود؛ و خدا همواره دانا و حکیم است. و هر كه گناهى كند، آن گناه به زيان خود كرده است، و خدا دانا و

گونه همکارى و هماهنگى با عوامل ظلم و فساد و حتى مبارزه و درگیرى با آنها; از یک سو و خودسازى و خودیارى و جلب آمادگى هاى جسمى و روحى و مادى و معنوى براى شکل

خداوند خالق و مربّى آسمانها و زمين و موجودات آنها باشد و معرّفى فرمود خداوند را بأظهر خواص و آثارش و در واقع جواب حقيقى او را داد چون خالق و مربّى همه موجودات

مقام نبوّت و ولايت و امامت و قرآن و احكام و اخلاق حسنه و صفات فاضله خبر ده و شكر گزار باش و آشكار كن آنرا و مخفى منما چون اظهار نعمت شكر منعم و اخفاء آن

ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا كه با

محكم و قوى است كه هيچ كس آنرا دفع نتواند كرد. [ذاريات:58]. ذُوالقُوَّة و مَتين هر دو از اسماء حسنى است در اقرب الموارد در معنى مَتين آنگاه كه وصف خدا باشد

جمعه و مشهود بروز قيامت و شاهد بروز عرفه و مشهود بروز قيامت و شاهد بروز جمعه و مشهود بروز عرفه و شاهد به پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و مشهود بامير

کتابهای یزدان و راهنمائی خرد و فطرت و ندای وجدان به دور داشته‌اند و) به بتان و شیطان ایمان می‌آورند (و به دنبال اوهام و خرافات راه می‌افتند و به پرستش معبودهای

واقى: مصون دارنده و محفوظ دارنده. [غافر:21]. خدا آنها را به گناهانشان گرفت. و كسى نبود كه از عذاب خدا محفوظشان دارد. تقاة: تقاة و تقوى هردو يكى اند [آل

حافظ و مبالغه است [هود:57] . * [رعد:11] براى انسان از پس و پيش تعقيب كنندگانى هست او را از امر خدا حفظ مى‏كنند. ظاهراً مراد از «امر اللّه» تصادفات و بلاها

مى‏گويد مثل [توبه:40]. يعنى محزون نباش خدا يار ماست [نحل:128]. خدا يار آنان است كه تقوا كرده و آنانكه نيكوكارانند. و آن به لفظ «مَعَ - مَعَكَ - مَعَكُمْ -

مسرّت و خوشحالى و مقتضى براى شكرگزارى است و منتشر مينمايد و پراكنده ميكند رحمت خود را در كوه و دشت و صحرا و دريا و بهره مى‌برند از آن انسان و حيوان و اشجار

یعنى تکیه بر ارکان لشکر خویش کرد و از پیام حق روى گردان شد. و یا این که هم خودش از فرمان خدا روى برتافت، و هم ارکان حکومت و لشکر خود را منحرف ساخت. الى ب

در نظر گرفته و در پى بهانه‏جوئى مى‏گفتند: قرآن را او تعليم مى‏دهد و از جانب خدا نيست و خدا در جواب مى‏گويد: زبان آنكه به او ميل مى‏كنند و قرآن را به او

روى ظلم و سركشى انكار و تكذيب كردند ولى دلهايشان به آنها يقين داشت . اين آيه يكى از مشكلات مهمّ را حلّ مى‏كند و آن اينكه آدمى از لحاظ عقل و منطق و دليل

است ميان دو جمله و دلالت بر امتناع جواب دارد به جهت امتناع شرط و شرطيت در ماضى است مثل [انبیاء:22].اگر در زمين و آسمانها خدايانى غير از خدا بود هر آينه فاسد

باشى برو تو و برادرت هارون با معجزات و خوارق عاداتى كه بتو داده و خواهيم داد و فتور و قصور و سستى و كوتاهى براى شما در نماز و دعا و انجام امر رسالت كه

ضلالت و گمراهى واگذارد و توفيق و تأييد خود را از او سلب فرمايد نيست و نخواهد بود براى او دوست و يار و ياور و نگهبان و نگهدارى در رتبه متأخّره از خدا كه با

كه آنها هر مكر و حيله و تدبيرى ميتوانستند كردند و بجائى نرسيد و نزد خدا اعمالشان محفوظ و مكتوب است براى پاداش و جزا دادن بآنها و نبود مكرشان وافى براى

نمود و اسم او و پدرش را سؤال كرد و چون گفتند موسى بن عمران است از جاى جست و دست آنحضرت را بوسيد و مردم از او تبعيّت نمودند و بقدمهاى حضرت افتادند و بوسيدند

جَهاراً:اَعلاهُ» . و اگر از اين سخن تنزّل كنيم بايد بگوئيم كه «جهر» مطلق و به هر يك از صداى بلند و صداى عادى شامل است و با موارد و قرائن مى‏توان پى برد

ندانستند كه اگر خدا مى‏خواست همه مردم را هدايت مى‏كرد. * [فصّلت:49]. يؤس و قنوط هر دو به يك معنى اند يعنى انسان از طلب خير خسته نمى‏شود و اگر ضررى به او

آنها را از ياد خدا مشغول و غافل نمى‏كند. * [عبس:10-8]. تلهى مشغول شدن و غفلت ورزيدن است يعنى: اما آنكه شتابان پيش تو مى‏آيد و از خدا مى‏ترسد تو از او غافل

احكام خدا و پيغمبر و عاقبت در دنيا بغرق و در آخرت بحرق گرفتار شدند و نام آنها ببدى در روزگار باقى ماند و هر كس در دنيا ظلم و ستم نمايد و فتنه و فساد كند

و نهى از منكر و تحليل حرام و تحريم حلال، و نازل فرمود براى او در انجيل، مواعظ و امثال و حدود؛ و نبود در آن قصاص و نه احكام‌ «1» بحار الانوار جلد 27 از

آن غلبه يافته و در مقابل مهاجرين قرار گرفته است. *** يارى خدا به مردم روشن و آشكار است و يارى مردم بخدا آن است كه دين خدا را يارى كنند و رواج بدهند [حج:40-41]

بظالم ظاهرا ميل و رغبت و اعتماد و اعتناء باو است و قمّى ره فرموده و در مجمع از ائمّه عليهم السّلام نقل نموده كه ركون مودّت و نصيحت و طاعت است و در كافى از امام

[مائده:35] به سوى خدا وسيله جوئيد و در راه او تلاش كنيد . جهاد (به كسر اوّل) مصدر است به معنى تلاش و نيز اسم است به معنى جنگ (اقرب الموارد) و جنگ را از آن جهاد

اتصال و ارتباط آيات مذكوره و آهنگ كلى آنها وجه مقيد ساختن قتال و جهاد به قيد ((فى سبيل الله ))و اشاره به معناى قرض دادن به خدا معيار معناى قبض و بسط و وجه

خواب رفتن از طرف خدا گرفته مى‏شود و فهم و درك او مانند يك مرده از بين مى‏رود يعنى خدا همان است كه شما را در شب مى ميراند و به خواب مى‏برد و در روز آنچه كرده‏ايد

گويد: بيع دادن جنس و اخذ قيمت و شراء دادن قيمت و گرفتن جنس است. [بقره:275]، مجمع البيان نيز در ذيل آيه 254 بقره، مثل راغب گفته است و هر دو تصريح مى‏كنند

منبسط و فيض مقدّس خود بر تمام موجودات كه در همه و با همه و قبل از همه و بعد از همه موجود و حاضر و ناظر و گواه است بطوريكه خواص از خدا بخدا پى ميبرند و معانى

با آيات خويش فرستاديم كه قومت را از تاريكيها بسوى نور ايمان و سعادت بيرون كن و ايام خدا و عذابهاى اقوام گذشته را كه در اثر نافرمانى از پيامبران گرفتار

نمى‏دانست و نسبت به آنها منحرف و كنار بود، تا خدا به آن آيات هدايتش فرمود و رسالت داد. و گرنه نمى‏شود گفت: نعوذ باللّه تو گمراه بودى، بد كار بودى خدا هدايتت

خوارى و بيچارگى و با خشم خدا قرين شدند. و اين بدان سبب بود كه به آيات خدا كافر شدند و پيامبران را به ناحق كشتند و نافرمانى كردند و تجاوز ورزيدند. و چنین

[نساء:100]. هر كه از خانه خود در حال هجرت به سوى خدا و رسول خارج شود، سپس مرگ او را دريابد پاداش او بر خدا حتمى و ثابت است . در مجمع نقل شده: چون آيات هجرت نازل

عظمت‌، علوّ و ‌غير‌ اينها. و حميد شامل‌ جميع‌ صفات‌ فعليه‌ افعال‌ الهي‌ ‌از‌ خلق‌ و رزق‌ و اماته‌ و احياء و اعطاء و غني‌ و فقر و صحت‌ و مرض‌ و تمام‌ افعال‌

كه حسنات و سيئات انسان در آخرت با هم سنجيده شوند و يكديگر را حبط و تباه كنند و اگر اعمال نيك زياد شود اعمال بد از بين رفته و شخص اهل بهشت گردد و در صورت

انبياء و ترك معاصى است فراموش كرديد و پشت سر انداختيد و بى‌اعتنائى نموديد و خلق را مورد اعتناء و ملاحظه قرار داديد و خدا بر اعمال شما احاطه دارد و چيزى بر

مى‌بلعد بقدرت خدا آنچه را كه ساخته و پرداخته نمودند و تلقّف برفع و تشديد نيز قرائت شده است و فرمود همانا آنچه ساخته و پرداخته نموده‌اند بكيد و مكر و حيله ساحر

جامعه ۷ خدا: استفاده از نعمتهاى خدا ۶ ; استمرار نعمتهاى خدا ۲ ; تقدم رحمت خدا ۱۰ ; سنتهاى خدا ۲ ; شنوایى خدا ۱۳، ۱۴ ; عذابهاى خدا ۱ ; عطایاى خدا ۱ ; علم

واقى: مصون دارنده و محفوظ دارنده. [غافر:21]. خدا آنها را به گناهانشان گرفت. و كسى نبود كه از عذاب خدا محفوظشان دارد. تقاة: تقاة و تقوى هردو يكى اند [آل

طغيان آب به كار رفته است. و نيز در توزين مثل: [رحمن:8]. به نظر نگارنده معنى آن مطلق تجاوز از حدّ است و آن به گناه و طغيان آب و غيره تطبيق مى‏شود كه گناهكار

طغيان آب به كار رفته است. و نيز در توزين مثل: [رحمن:8]. به نظر نگارنده معنى آن مطلق تجاوز از حدّ است و آن به گناه و طغيان آب و غيره تطبيق مى‏شود كه گناهكار

اسقاط حدود ۱ خدا: آثار آمرزش خدا ۱۴، ۱۵ ; آثار رحمت خدا ۱۴، ۱۵ ; آمرزش خدا ۱۰، ۱۱ ; جنگ با خدا ۶ ; دعوت خدا ۶ ; رحمت خدا ۱۱ ; مهربانى خدا ۱۰، ۱۱ ذکر: اهمیت

دعوت تمام انبياء و اولياء خدا را كه آن توحيد و معاد، اصل دين اسلام و پيروى از سفراء خدا است باين تقريب كه اين ملّت و دين شما است كه يك ملّت و دين است ولى مردم

اگر خوبى كنيد ثواب و نتيجه و پاداش آن بخود شما عائد ميشود و اگر بدى كنيد عقاب و نتيجه و كيفر آن بشما واصل خواهد شد و اينكه احسان و اسائه هر دو متعدّى بلام

خداوند كريم و رحيم و حليم است تعجيل در عقوبت اهل ظلم بكفر و عصيانشان نميفرمايد و تا قابليتشان براى ترحم باقى باشد عذاب نميفرمايد و اگر مؤاخذه كند و عذاب فرمايد

توحيد و نبوّت و امامت و معاد بديده انصاف نظر و تأمّل و تدبّر نمودند و ببراهين عقليّه و شواهد نقليّه و حجج قطعيّه ايمان آوردند بخدا و پيغمبر و امام و كتاب

حرامخواران ۷ خدا: آثار تدبیر خدا ۵; آثار ربوبیت خدا ۷; آثار مالکیت خدا ۵; ترسناکى حضور در برابر خدا ۹; مالکیت خدا۳; محضر خدا ۱; مدت حضور در برابر خدا ۱۱ خیانت:

صورتى و شكلى در آورى مثل طبع سكّه و درهم. آن از ختم اعمّ و از نقش اخصّ است. از اين جهت به سجّيه و خلق انسان طبع و طبيعت گفته‏اند كه سجّيه نقش بستن و صورت

مسارعه به معنى مشاركت و تكثير هر دو آمده است در بيشتر آيات قرآن به معنى تكثير و مبالغه است مثل [مؤمنون:55و56] آيا گمان مى‏كنند آنچه از مال و پسران به ايشان مى‏دهيم

در صحاح و قاموس گفته: كلف نقطه و خالى است كه در پوست چهره ظاهر مى‏شود و رنگى است ميان سياهى و سرخى و نيز سرخى تيره ايست كه در چهره آشكار مى‏شود و اكلف كسى

طغيان آب به كار رفته است. و نيز در توزين مثل: [رحمن:8]. به نظر نگارنده معنى آن مطلق تجاوز از حدّ است و آن به گناه و طغيان آب و غيره تطبيق مى‏شود كه گناهكار

ياد خدا نمينمائيد بشكر و صبر بر سهم خودتان از باغ و اداء حق فقرا و آنها تنزيه خدا و اقرار بظلم خودشان كردند و يكديگر را ملامت نمودند چون بعضى آمر و بعضى

ياد خدا نمينمائيد بشكر و صبر بر سهم خودتان از باغ و اداء حق فقرا و آنها تنزيه خدا و اقرار بظلم خودشان كردند و يكديگر را ملامت نمودند چون بعضى آمر و بعضى

نكند و بعقيده خودشان تدبيرى در دفع آنحضرت نمودند ولى خدا آنرا باطل نمود و آتش بر آنحضرت سرد و سلامت گرديد و آنها پست و ذليل و خوارتر از اوّل شدند و حضرت

عليه و آله و سلّم و حضرت على و فاطمه و حسنين عليهم السلام بعد از اطعام ايشان مسكين و يتيم و اسير را تا آنكه بعد، احساس ننمودند گرسنگى، و نه تشنگى، و نه زحمت

ساكنان حرام اند از شرّ راهزنان و دزدان در امان بودند و كسى به آنها آزار نمى‏رساند و با ايمنى تمام رفت و آمد مى‏كردند لذا خدا در مقام امتنان به آنها فرمود

ذلك و من لم تكن فيه فليتضرّع الى اللّه عزّ و جلّ و ليسئله ايّاها. قال قلت: جعلت فداك، و ما هنّ؟ قال: هنّ الورع و القناعة و الصّبر و الشّكر و الحلم و الحياء

اصنام‌، عبده‌ شمس‌ و قمر و كواكب‌ و گاو و گوساله‌ و آتش‌ و ملك‌ و جن‌ّ و بشر و شجر و ‌غير‌ اينها، بعضي‌ ‌در‌ امر رزق‌ و اماته‌ و احياء و ساير افعال‌ الهي‌

مناسبت معنى اولى در قهر و غلبه و تكبّر نيز استعمال مى‏شود [مؤمنون:91]. آنگاه هر خدا مخلوق خويش تصاحب مى‏كرد و يكى بر ديگرى غلبه و برترى مى‏كرد. [قصص:4].

احكام خدا و پيغمبر و عاقبت در دنيا بغرق و در آخرت بحرق گرفتار شدند و نام آنها ببدى در روزگار باقى ماند و هر كس در دنيا ظلم و ستم نمايد و فتنه و فساد كند

منظور است. پس بى شكّ عمل صالح پيش خدا در صورتى مؤثر و مقرّب است كه توأم با ايمان به خدا باشد و در غير اين صورت پوچ و بى اثر خواهد بود [ابراهيم:18]. ولى

كرده تهلكه از نوادر مصدرها و بر غيرقياس است. [بقره:195]. در راه خدا مال خرج كنيد و خودتان را به هلاكت نياندازيد و نيكى كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست مى‏دارد

ياد خدا نمينمائيد بشكر و صبر بر سهم خودتان از باغ و اداء حق فقرا و آنها تنزيه خدا و اقرار بظلم خودشان كردند و يكديگر را ملامت نمودند چون بعضى آمر و بعضى

[مائده:15]. و نحو [انعام:91]. * [يونس:5]. در اقرب الموارد گويد: به قولى ضياء آن است كه بالذات باشد مثل نور خورشيد. و نارو نور آن است كه بااعرض و اكتسابى باشد

كه ظاهرا علم معارف و احكام و حكمت و قضاوت و سياست و رياست باشد و هر دو شكر و حمد خدا را بجاى آوردند براى مزيّت علمى خودشان بفضل خدا بر بسيارى از بندگان

زمين و قرار دهيم ايشانرا پيشوايان و پادشاهان و وارثان تاج و تخت و ملك و مال قبطيان كه او تقويت ميكرد آنها را و ميخواستيم كه متمكّن و مقتدر و آماده و مهيّا

صورتى و شكلى در آورى مثل طبع سكّه و درهم. آن از ختم اعمّ و از نقش اخصّ است. از اين جهت به سجّيه و خلق انسان طبع و طبيعت گفته‏اند كه سجّيه نقش بستن و صورت

اوامر خدا و تكذيب انبياء و فوق آنها بودند در قوّت و قدرت و زمين را بيشتر زير و رو نمودند براى كشت و زرع و حفر قنوات و استخراج معادن و تهيّه مساكن و قصور

مانند بستر و فرش گسترده و پديد آورده در آن راههائى در كوهها و واديها و صحراها كه مردم در آن سكونت و عبور و مرور نمايند و از فوائد آن بهره‌مند گردند و باران

ابو البشرند و مصوّر فرمود آنها را بصورت زيبا و قامت رعنا و زبان گويا و گوش شنوا و عقل و علم و حكمت و سلطنت بر حيوانات و نباتات و جمادات و ساير كرامات كه