روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۴ ش ۴۶۷

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۴، كِتَابُ الْوَصِيَّة

و روي يونس بن عبد الرحمن عن يحيي بن محمد عن ابي عبد الله ع قال :

سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ يََا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا شَهََادَةُ بَيْنِكُمْ إِذََا حَضَرَ أَحَدَكُمُ اَلْمَوْتُ حِينَ اَلْوَصِيَّةِ اِثْنََانِ ذَوََا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرََانِ مِنْ غَيْرِكُمْ‏ قَالَ اَللَّذَانِ مِنْكُمْ‏ مُسْلِمَانِ‏ وَ اَللَّذَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ مِنْ‏ أَهْلِ اَلْكِتَابِ‏ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا مِنْ‏ أَهْلِ اَلْكِتَابِ‏ فَمِنَ‏ اَلْمَجُوسِ‏ لِأَنَّ فِي‏ اَلْمَجُوسِ‏ سُنَّةَ أَهْلِ اَلْكِتَابِ‏ فِي اَلْجِزْيَةِ وَ ذَلِكَ إِذَا مَاتَ اَلرَّجُلُ فِي أَرْضِ غُرْبَةٍ فَلَمْ يُوجَدْ مُسْلِمَانِ‏ أُشْهِدَ رَجُلاَنِ مِنْ‏ أَهْلِ اَلْكِتَابِ‏ يُحْبَسَانِ بَعْدَ اَلْعَصْرِ فَيُقْسِمََانِ بِاللََّهِ إِنِ اِرْتَبْتُمْ لاََ نَشْتَرِي بِهِ ثَمَناً وَ لَوْ كََانَ ذََا قُرْبى‏ََ وَ لاََ نَكْتُمُ شَهََادَةَ اَللََّهِ إِنََّا إِذاً لَمِنَ اَلْآثِمِينَ‏ قَالَ وَ ذَلِكَ إِنِ اِرْتَابَ وَلِيُّ اَلْمَيِّتِ فِي شَهَادَتِهِمَا فَإِنْ عَثَرَ عَلَى أَنَّهُمَا شَهِدَا بِالْبَاطِلِ فَلَيْسَ لَهُ أَنْ يَنْقُضَ شَهَادَتَهُمَا حَتَّى يَجِي‏ءَ بِشَاهِدَيْنِ فَيَقُومَانِ مَقَامَ اَلشَّاهِدَيْنِ اَلْأَوَّلَيْنِ‏ فَيُقْسِمََانِ بِاللََّهِ لَشَهََادَتُنََا أَحَقُّ مِنْ شَهََادَتِهِمََا وَ مَا اِعْتَدَيْنََا إِنََّا إِذاً لَمِنَ اَلظََّالِمِينَ‏ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِكَ نَقَضَ شَهَادَةَ اَلْأَوَّلَيْنِ وَ جَازَتْ شَهَادَةُ اَلْآخَرَيْنِ يَقُولُ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ذََلِكَ أَدْنى‏ََ أَنْ يَأْتُوا بِالشَّهََادَةِ عَلى‏ََ وَجْهِهََا أَوْ يَخََافُوا أَنْ تُرَدَّ أَيْمََانٌ بَعْدَ أَيْمََانِهِمْ‏

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۶ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۳۰

و يونس بن عبد الرّحمن، از يحيى بن محمد، روايت كرده است، كه گفت: از امام صادق عليه السّلام در باره قول خداى عزّ و جلّ كه فرمود: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ سؤال كردم، امام فرمود: آن دو شاهدى كه از شما هستند، دو مسلمانند، و آن دو كه از غير شمايند از اهل كتابند. پس اگر شاهدى از اهل كتاب نيافتيد از مجوس بجوئيد، زيرا در مجوس نيز همان سنّت‏ جزيه كه در اهل كتاب جاريست جريان دارد، و اين در صورتيست كه شخص در زمين غربت بميرد، و دو مسلمان در آنجا يافت نشود، و در اين صورتست كه دو مرد از اهل كتاب را بشهادت‏ ميگيرد، و آن دو نفر را بعد از نماز عصر براى شهادت متوقّف ميسازند، اگر شما در اظهارات وصىّ راجع به امر وصايت شكّ داشته باشيد، قسم ياد كنند كه ما در برابر شهادت حقّ ثمنى قبول نميكنيم، و براى دست يافتن بمنفعتى دنيوى در شهادت خود اگر چه آن شهادت بر نفع خويشاوندان باشد، ما از حقّ منحرف نميشويم و شهادت خدا را كتمان نميكنيم، زيرا در اين صورت از گناهكاران خواهيم بود. امام فرمود: اين در صورتيست كه ولى ميّت در صحّت شهادت آن دو شاهد شك كند، ولى اگر بقرينه‏اى دست‏ يابد كه حاكى از بطلان شهادتشان باشد، حقّ ندارد كه شهادت ايشان را نقض كند، تا دو شاهد بياورد كه بجاى دو شاهد اوّل قرار گيرند، و قسم بخدا ياد كنند كه شهادت ما از شهادت آن دو بحقّ نزديكتر است، و اگر ما از بيان حقّ تجاوز كنيم در اين صورت از ستمكاران خواهيم بود. پس اگر ولىّ ميّت چنين شهادتى را اقامه كند، شهادت شاهدان نخستين نقض مى‏شود، و شهادت آن دو شاهد ديگر جايز و نافذ ميگردد، چنان كه خداى تبارك و تعالى‏ در اين باره ميگويد: «و اين حكم بر آن گونه كه خداى تعالى آن را تقرير فرموده است، محتاطترين راه براى آنست كه شاهدان شهادت خود را بر وجه صحيح آن اداء كنند، و نزديكتر به آنست كه در اداء شهادت خود جور نكنند، يا بترسند از آنكه با ردّ شهادتشان پس از قبول آن، كارها بزيان ايشان تغيير يابد». (سوره مائده: ۱۱۰)