نتایج جستجو

موجب فزونى ضلالت و تباهى است آنها قرآن را مى‏شوند و به آن اعتنا نمى‏كنند و حجّت بر ايشان تمام مى‏شود و آن سبب زيادت خسار است. در دنيا همه چيز از جهتى خير

ديگر چنين جواب داده اند كه «منظور از تكلم نكردن این است كه كسى در آن روز به حجت تكلم نمى كند، و اگر تكلم كنند به اقرار به گناه ان و سرزنش يكديگر لب مى گشايند،

سبحان اللّه، پيغمبر هنوز نيامده بود استعجال مى‌كرديد برآمدن آن حضرت تا بر ما حجت آوريد، اكنون كه مبعوث شده كافر شديد و ما كه مشرك بوديم به او ايمان آورديم

به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر) بحث روايتى

درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك )) آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است تفسیر آیات وَ تَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقالَ ما لِيَ لا أَرَى

حقانیت صالح و کذب و غرور قوم ثمود، امرى محقق شدنى است; اما پس از اتمام آخرین حجت ها و اعطاى معجزه به ایشان. ۴ - معجزات و دلایل روشن الهى بر خلق، مایه آزمایش

آنها نمود دائما. تنبيه: آيه شريفه دال است بر اينكه دين ثابت نمى‌شود مگر به حجت بينه و برهان قاطعه، زيرا اگر چنين نمى‌بود حضرت ابراهيم عليه السّلام به اين

الذكر لتبين للناس مانزل اليهم ...)) وجوهى كه مفسرين در تفسير آيه گفته اند حجت بودن بيانات رسول الله و عترت او (ائمه ) عليهم الصلاة و السلام انذار و تهديد

فرمود، بيان فرمايد كه امهال كافران نه به جهت غفلت است، بلكه براى تأكيد و اتمام حجت باشد. وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلًا: و مپندار و گمان مكن خداى را غافل

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

جهان از قبضه قدرت خداوند خارجند، خود او می‌خواهد آنها را برای آزمایش و اتمام حجت و مقاصدی دیگر آزاد بگذارد. تفسیر آیات ۱ - بهره ورى کافران از منافع دنیا، محدود

«أَنْشَأَكُمْ» 5- خدا همه ابزارهاى شناخت را به انسان عطا فرمود تا با او اتمام حجت كند. (انسان‌هاى عادى تنها مى‌شنوند و مى‌بينند و عبرت مى‌گيرند امّا انسان‌هاى

اللّه [و نحن‌] عين اللّه فى خلقه و نحن ولاة امر اللّه فى عباده. فرمود مائيم حجت خدا، و مائيم باب رحمت خدا، و مائيم لسان فرمان خدا، و مائيم وجه صفات خدا، و

به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر) بحث روايتى

طهارت منّت و تفضّل الهى بر كسانيكه ضعيف كرده شدند در زمين با قضاياى ظهور حضرت حجت و رجعت ائمه اطهار و غلبه ايشان بر دشمنان تطبيق شده و قمى ره فرموده خداوند

كفر و طغيان، هر آينه دلالتى است مر اهل اعتبار را بر آنكه كفر بعد از بيان حجت بينه و ظهور آيات مقترحه، موجب عذاب و نكال مى‌باشد. وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ

خداوند سبحان القاى شهادت فرمود بر زبان كودك شيرخواره از كسان زليخا تا الزام حجت باشد بر زليخا. وَ اسْتَبَقَا الْبابَ وَ قَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَ أَلْفَيا

انكار و عناد و استكبار و عدم تأمل و تفكر در حجج روشن و آشكار، بعد از اتمام حجت و بسوء اختيار در كفر باقى ماند، فَما لَهُ مِنْ هادٍ: پس نيست مر او را هيچ

خدا، به خلق خود مى باشد فرجام كفارى كه با جدال به «باطل»، در صدد مقابله با حجت هاى «حق» بر آمدند تفسیر آیات غافِرِ الذَّنْبِ وَ قابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ

شده بود حقير عرض ميكنم و اين منافى با امر بموعظه بلسان نيست چون براى اتمام حجت بوده و نيز امر فرمود پيغمبر را كه در باره نفوس خبيثه آنها تهديد و تخويف شديدى

اينكه او آنان را خود نمى راند و حساب همه با خدا است پاسخ نوح (ع ) به اين حجت اشراف قوم خود كه به نوح (ع ) و پيروانش گفتند ما درشما برترى و فضلى بر خود

رحمت در واقع دنباله همان رحمت آفرینش است که ایجاب می‌کند هرگز روی زمین از حجت الهی خالی نماند. و در پایان آیه به عنوان تأکید، یا به عنوان بیان دلیل بر جمله

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

أَكْفَرَهُ‌ ... ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ‌ 7- خداوند با آسان كردن راه تكامل، اتمام حجت كرده است. «ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ» 8- انسان داراى استعدادهاى زيادى است

سلّم امير المؤمنين عليه السّلام را ابو تراب خوانده فرمود چون او صاحب زمين و حجت خدا است بر اهل آن بعد از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و از بركت وجود

ميفرمايد و خداوند تصديق پيغمبر (ص) را فرموده و اظهار قدرت بر استشهاد و اتمام حجت بوجود خاتم النبيين (ص) مينمايد و آنها قدرت بر ردّ شهادت پيغمبر (ص) پيدا نميكنند

نعمت و تصديق نمايند بهر يك از آن. و گفته‌اند تكرار بر آن رفع غفلت و تاكيد حجت و تقرير نعمت و تذكير و مبالغه و توبيخ مكذب آنست. در كتاب كافى- جابر بن عبد

بنابراين نقض غرض الهى فراهم شدى، و دعوت انبياء لغو گشتى، و كافر و عاصى را بر خدا حجت بودى؛ پس شيطان فقط وسوسه نمايد در بنى آدم، آنگاه دو فرقه شوند: يك فرقه مؤمن

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

(۰) Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۳ - ۲۰ سوره مؤمن اقامه دو حجت بر توحيد، با بيان اين كه انزال رزق، فقط از ناحيه خداست معناى اين كه خداى تعالى،

منهج الصادقين ج 9 ص 50 بنقل از فصول. جلد 12 - صفحه 285 بعد از امر به ابلاغ حجت بيان علت آن را فرمايد: وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ‌: و نيافريدم جنيان

معنى قوى متين بيان نموده كه قدرت قاهره‌اش دليل قوت بالغه گشته و شدت قوتش حجت متانت قدرتش شده، نه در كار متانتش فتورى، و نه در قوت روزى و بنده نوازيش قصورى،

سخن تکذیب می‌کردند که اگر راست می‌گویی پس عذاب موعودت چه شد؟ اکنون که اتمام حجت به قدر کافی شده، حکمت الهی ایجاب می‌کند که «عذاب استیصال» همان عذاب ریشه‌کن

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

جنبندگان و غیر جنبندگان موجودی مطرودتر از کسانی که بعد از وضوح حق و اتمام حجت راه راست را رها کرده در ضلالت گام می‌نهند یافت نمی‌شود. مقدم داشتن «اهل کتاب»

قول او ننموده و سر رشته سخن خود را از دست نداده بر سبيل استظهار در تأكيد حجت و تكرير آن: قالَ رَبُّكُمْ‌: گفت ديگر باره: خداى من آفريدگار و پروردگار شماست

برای سر پیچی از دعوت پیامبران عنوان می‌کردند، در اینجا خداوند از طرق اتمام حجت و بیدار سازی آنها سخن می‌گوید. نخست می‌فرماید: گاه آنها را مشمول نعمت خود

تضربوا للهالامثال ) مثلى براى اثبات توحيد ربوبى با استناد به وحدت منعم اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مساءله نبوت با ذكر يكمثل چند وجه ديگر در تفسير آيه : ((و

سكونت نمائيم و اگر باور نميكنى ما معجزه‌اى هم داريم كه خداوند براى اتمام حجّت بما عنايت فرموده براى تو اظهار ميكنيم و سلامتى از عذاب الهى براى كسى است

مستحق ثنا گشته ، هم در كتب اولين (عهدين ) و هم در قرآن كه بر ساير كتب آسمانى حجت بوده و مصدق آنهاست به نيكى ياد شده ، تا آنجا كه در قرآن كريم سوره اى تمام

باشد براى او است مانند اجور ايشان و از اجر آنها چيزى كم نميشود ولى آدمى خودش حجّت و گواه بر نفس خودش ميباشد و محتاج نيست باو خبر داده شود چون خودش بهتر از

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

مانند، دليل، صفت، عبرت، علامت، حديث و مثل دائر (اقرب) قاموس از جمله صفت، حجّت و حديث را ذكر كرده است وآن به معنى شبيه ومانند نيز آمده است چنانكه گفته شد،

آيه دست برداشته، كلمه «ناس» را مقيد به مستعدين كنيم. آرى ظاهر قرآن براى ما حجت است، به دليل اين كه فرموده: «انا جعلناه قرآنا عربيا لعلكم تعقلون». و نيز فرموده

باره مؤمنان فرموده از ارسال رسل و انزال كتب و ارشاد و هدايت و نصب دلايل و حجت و تمكين و اقدار، تمام را نسبت به كافران و جاحدان منظور داشته، منتها مؤمن به

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

بهانه‌ و عذر تراشي‌ ‌است‌ و خداوند حجت‌ ‌را‌ ‌بر‌ همه‌ تمام‌ كرده‌ و راه‌ عذر ‌را‌ ‌بر‌ همه‌ بسته‌ ‌در‌ ‌هر‌ زماني‌ حجت‌ الهي‌ ميانه مردم‌ بوده‌ ‌در‌ ‌هر‌

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

منهج- چون فرعون دعوى خدائى كرد و مدت چهار صد سال طغيانش از حد گذشت، و اتمام حجت بر او شد؛ خداوند تعالى (به موسى) وحى فرمود: مدت فرعون به سر آمد، وقت هلاك

تبصره: آيه شريفه دليل است بر صحت استعمال نظر در دين، زيرا حق تعالى اقامه حجت فرموده بر مشركان به اين وجه كه قياس نشأه ثانيه بر نشأه اوليه نموده، پس ملزم

است از عدم صورى، پس هرگاه ديديد و دانستيد كه خالق همه در ابتدا خدا باشد، حجت لازم باشد در اعاده، و به ضرورت دانستيد به آنكه مبدء خلايق است، مى‌تواند كه

آيا هستيد شما گردن نهادگان و تسليم شوندگان مر مقتضاى وحى را كه مصدق است به حجت بينه و به اخلاص عبادت كنندگان ذات سبحانى را. نكته: چون مقصد اصلى از بعثت حضرت

أَكْفَرَهُ‌ ... ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ‌ 7- خداوند با آسان كردن راه تكامل، اتمام حجت كرده است. «ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ» 8- انسان داراى استعدادهاى زيادى است

به علم ) اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است 

طهارت منّت و تفضّل الهى بر كسانيكه ضعيف كرده شدند در زمين با قضاياى ظهور حضرت حجت و رجعت ائمه اطهار و غلبه ايشان بر دشمنان تطبيق شده و قمى ره فرموده خداوند

به علم ) اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است 

خدا، به خلق خود مى باشد فرجام كفارى كه با جدال به «باطل»، در صدد مقابله با حجت هاى «حق» بر آمدند آيه ۴ - ۶ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - قدرت نمائى ظاهرى

مى‌گفتيم و مزاح و شوخى مى‌نموديم. بعد از آن بر سبيل توعيد و تهديد و الزام حجت بر ايشان فرمايد: قُلْ أَ بِاللَّهِ وَ آياتِهِ‌: بگو اى پيغمبر به اين ملعبين،

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

دلالتشان بر صدق آنحضرت آيه و دليل بودند و باعتبار دلالتشان بر كذب مخالفان او حجت و سلطان و عصا در ميان آنها ممتاز بود بحجّيت واضحه كه موجب سلطنت و غلبه بر

كه دل او قوى باشد، و نايب مناب او شود در وقت عروض حبسه تا دعوت مختل نشود و حجت منقطع نگردد؛ و اظهار اين كلام براى تقبل استدعا است نه تعلل از او و توقف در

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك )) آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است آيه ۱۷ - ۱۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - آگاهى سليمان

سورة القدر بيان فرمود كه قرآن حجت است، در اين سوره بيان فرمايد كه كفار كه قبل از نزول قرآن بودند، در هيچ وقتى خالى از حجت‌ «1» ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،

تبارک و تعالى: «و من یعتصم باللّه فقد هدى الى صراط مستقیم». آیات خدا: ۷ اتمام حجت: ۴ اطاعت: آثار اطاعت ۵، ۶ ; اطاعت از انبیا ۷ ; اطاعت از خدا ۵، ۶، ۷ استعانت:

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

كه اوّل سخن حضرت حجت عليه السّلام در وقت ظهورش آيه شريفه بقيّه اللّه خير لكم ان كنتم مؤمنين است پس از آن ميفرمايد منم بقية اللّه و حجّت و خليفه او بر شما

لَجاءَهُمُ الْعَذابُ). این زمان معین برای آن است که هدف اصلی یعنی بیداری یا اتمام حجت بر آنها حاصل گردد. دیگر این که آنها که این سخن را می‌گویند چه اطمینانی دارند

(۱) Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۳ - ۲۰ سوره مؤمن اقامه دو حجت بر توحيد، با بيان اين كه انزال رزق، فقط از ناحيه خداست معناى اين كه خداى تعالى،

‌هم‌ ياد گرفتند ‌که‌ همين‌ ‌را‌ بهانه‌ كنند و لذا نبايد حجت‌ تلقين‌ خصم‌ كرد ‌که‌ همان‌ ‌را‌ خصم‌ حجت‌ قرار ميدهد. قالُوا لَئِن‌ أَكَلَه‌ُ الذِّئب‌ُ ‌اينکه‌

بخواهد و خدا نخواسته جز آنكه ابلاغ نمائى تو بآنها وعده عذاب الهى را براى اتمام حجّت چون اگر خدا خواسته بود زنگ غفلت را از دل آنها ميزدود و توفيق تحصيل علم و

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

در حضور مردم استنطاق كنيد تا اقرارى كه ميكند مردم بشنوند و شهادت بدهند و حجّت بر تقصير او تمام شود يا مشاهده نمايند عقوبتى را كه ما بر او وارد مينمائيم

را پس سبك كرده نشود از آنها و نه آنها مهلت داده شوند. تفسير - پس از اقامه حجّت بر وجوب شكر نعمت و تسليم و انقياد در برابر اوامر حضرت احديّت باز اگر اهل

ميگفتند در تورية و انجيل بشارت بآمدن آن داده شده با ذكر علامات بيايد و آن حجّت واضحى باشد بر بطلان دين آنها و لذا ميفرمايد نبودند كفّار اهل كتاب و بت پرستان

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

آن تكذيب هميشه ملازم شما است ولى شما را مى‏خواند تا از تكذيب برگرديد و يا حجّت بر شما تمام شود. ولى به احتمال قوى «كم» فاعل «دعاء» است يعنى خدايم بر شما

الجلال بندگان خاصه باشد كه تخصيص داده ايشان را به نعمت و برگزيده آنان را به حجت بر خلق، پس طلب نمايد كه ملحق فرمايد او را به ايشان به گفتن‌ صِراطَ الَّذِينَ

بعد از آن كه سؤال نمود و اجابت شد و با اين وصف ايمان نياورد يا بعد از آنكه حجت تمام شد لجاج و عناد نمود پس بتحقيق گم كرده است وسط راه را كه ميرساند او را

درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك )) آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است آيه ۴۱ - ۴۴ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - سرانجام كار

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

صادق (ع) فرمود: حجت (رهبر از طرف خدا) پيش از مردم ديگر بوده و به همراه مردم هم هست و پس از مردم هم خواهد بود. امام صادق (ع) فرمود: حجت خدا پيش از خلق بوده

گمان برد و بر يكى از آن دو بايستد خداوند عملش را هدر كند، بدرستى كه حجت خدا همان حجت روشن است. و در وصيّت مفضّل مذكور است كه گفت: شنيدم از امام جعفر صادق

پس حق مطلب اين است كه جمله «انى اشهد اللّه و اشهدوا...» هم مشتمل است بر يك حجت عقلى و دليل قاطعى بر بطلان الوهيت شركاء و هم آيتى است معجزه آسا براى صحت رسالت

در رد كتاب نازل بر آن حضرت داشتهاند را حكايت نموده و از آنها با ذكر دليل و حجت پاسخ مى دهد. از جمله رفتار ناپسندشان اين بوده كه به خداى تعالى بى حرمتى مى

را خواهند به توفيق و لطف بر بعضى كه طالب دنيااند بر وجه تخليه بعد از اتمام حجت بر آنان و دوام عناد و لجاج و مخالفت ايشان كه آيه‌ (ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ

مَنْ قَدْ آمَنَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ (36) پس از اتمام حجت و اصرار قوم بر معاندت، يأس از هدايت آنها را مى‌فرمايد: وَ أُوحِيَ إِلى‌ نُوحٍ‌:

حالت اعراض و فرار از معالم دين، امثالى را زنند به مرتبه‌اى كه صاحب برهان و حجت را نسبت به سحر دهند از جهت عجز خودشان از معارضه و مقاومت و نهايت سفاهت و جهالت

را به كمال رفق و لطف، لكن آذر در جواب، ضد اين مسلك را اختيار، و در مقابل حجت او به تقليد آغاز كلام نموده: قالَ أَ راغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِي‌: گفت آيا

آنان به (( مستقر )) و (( مستودع )) . وصف (( بديع السموات والارض )) متضمن حجت بر استحاله فرزند داشتن خدا است . دقائق و لطائفى كه از جمله : (( لا تدركه الابصار

او باز گيرد به سبب انكار و عناد او با وجود ادله باهره بر طريق حق و اتمام حجت، يا آنكه حكم فرمايد به گمراهى او و از طريق بهشت باز دارد بسوء اختيار او راه

رَسُولُها کَذَّبُوهُ). هنگامی که این کفر و تکذیب از حد گذشت و به قدر کافی اتمام حجت شد «ما این امتهای سرکش را یکی پس از دیگری هلاک نمودیم» و از صحنه روزگار ج3،

برخاست، جن و انس مجتمع شدند بر ابطال امر او، و حق تعالى منع شر ايشان نموده و حجت او را ظاهر ساخت بر همه و غالب گردانيد او را. «1» به اين مضمون يافت نشد. امّا

صلى اللّه عليه و آله و متذكر سازد به آنچه مخفى دارند از اسرار كتاب خود تا حجت باشد بر ايشان؛ و مى‌فرمايد: يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا: اى

به احتجاج مشركين بر نفى نبوت به بشر بودن پيامبر(ص ) انحلال آيه شريفه به دو حجت حلى و نقضى مقصود از ((ذكر(( و ((اهل ذكر(( در (فسئلوااهل الذكر) بحث روايتى

مراد از دأب عادت خداى سبحان باشد كه جارى گرديده بر عذاب كفار بعد از اتمام حجت و عدم تنبه و بقاى آنها در كفر و تكذيب و ضلال. وَ عادٍ وَ ثَمُودَ: و مانند

سلّم امير المؤمنين عليه السّلام را ابو تراب خوانده فرمود چون او صاحب زمين و حجت خدا است بر اهل آن بعد از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و از بركت وجود

ابراهيم و احتجاج او با قوم، هر آينه علامتى است كه عقلا بدان عبرت يابند؛ و حجت و موعظه مر كسى را كه از روى بصيرت تأمل نمايد و به نظر اعتبار در آن نگرد، زيرا

آورند يا يكى از ذريه آنها، يا بخشاينده كه توبه بندگان را رد نكند و بدون اتمام حجت ايشان را عذاب نفرمايد. وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْراهِيمَ (69) إِذْ قالَ

دلالتشان بر صدق آنحضرت آيه و دليل بودند و باعتبار دلالتشان بر كذب مخالفان او حجت و سلطان و عصا در ميان آنها ممتاز بود بحجّيت واضحه كه موجب سلطنت و غلبه بر

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك )) آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است آيه ۱۷ - ۱۹ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - آگاهى سليمان

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

باللّه، بلكه براى تعلق علم به معلوم، و كشف و تبين و ثبوت نزد مكلف و اتمام حجت است، و الّا ذات احديت علام الغيوب احاطه علميه دارد به تمام موجودات از ذره

شود: أَ وَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنا: آيا كفايت نمى‌كند ايشان را در حجت و برهان اينكه نازل فرموديم، عَلَيْكَ الْكِتابَ‌: بر تو قرآن را، يُتْلى‌ عَلَيْهِمْ‌:

(۱) Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۳ - ۲۰ سوره مؤمن اقامه دو حجت بر توحيد، با بيان اين كه انزال رزق، فقط از ناحيه خداست معناى اين كه خداى تعالى،

پرسيدم: آيا عيسى‏ بن مريم وقتى در گهواره سخن گفت حجت خدا بود بر اهل زمانش؟ فرمود: در آن روز پيغمبر بود و حجت خدا بود ولى مرسَل نبود، آيا گفته او را نشنيدى

كه اوّل سخن حضرت حجت عليه السّلام در وقت ظهورش آيه شريفه بقيّه اللّه خير لكم ان كنتم مؤمنين است پس از آن ميفرمايد منم بقية اللّه و حجّت و خليفه او بر شما

ديگر القاء نميكردند و حجت‌ ‌بر‌ ديگران‌ تمام‌ نميشد ولي‌ ‌پس‌ ‌از‌ القاء ‌آنها‌ و بلع‌ عصا تمام‌ ‌آنها‌ ‌را‌ بسياري‌ ايمان‌ آوردند و حجت‌ ‌بر‌ همه‌ تمام‌ شد

دليلى براى شما اقامه نمايم و بواسطه آن عالم شويد چون سلطان بر قدرت و قوّت و حجّت اطلاق ميشود و در صورت اول مراد بيان قدرت تامّه الهيّه و عجز مخلوق از خروج

نگهبان و نگهدارى نداريد البتّه چنين پادشاه قادر بى‌نيازى بكسى ظلم نميكند و تا حجّت را تمام ننمايد بر خلق خود آنها را عذاب نميفرمايد و در شأن نزول آيه بعضى گفته‌اند

باشد براى او است مانند اجور ايشان و از اجر آنها چيزى كم نميشود ولى آدمى خودش حجّت و گواه بر نفس خودش ميباشد و محتاج نيست باو خبر داده شود چون خودش بهتر از

جزاء مستفاد از صدر آن كه ففعله كبيرهم هذا باشد معترضه واقع شده و كلام مفيد حجّت بر مطلوب و صدق است و اشكالى ندارد ديگر آنكه آنحضرت اين كلام را بقصد اخبار

‌که‌ آباء و اجداد ‌ما پرستش‌ مي‌كردند. ‌در‌ موضوعات‌ خارجيّه‌ قول‌ يك‌ نفر حجّت‌ نيست‌ چه‌ رسد ‌در‌ امر دين‌ آنهم‌ همچه‌ امري‌ باين‌ بزرگي‌ ‌اگر‌ قول‌ ‌او‌

گفتار آنها را بيهوده نمود و حجت را بر آنها ثابت كرد. راوى گويد: ابن سكيت گفت: من هرگز چون شما را نديدم بفرمائيد امروز حجت و امام مردم كيست؟ فرمود: بوسيله

كسى باشد كه قول آن حجّت باشد بر خلق نزد خداوند و بيشتر اهل علم موافقند با ما در اين اصل نهايت آنكه اختلاف ما با اهل خلاف در تعيين حجّت است حقير عرض ميكنم

قرار دادن فطرت و عقل از درونِ انسان و ارسال انبيا و كتب آسمانى از بيرون، حجّت را بر مردم تمام كرده است‌ «وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ» 7- جهنّم محدوديّت

راضى‏تر است در وقتى كه حجت خدا از ميان آنها مفقود شود و او را نتوانند ديد و جاى او را هم ندانند و باز در عين حال معتقد باشند كه حجت خدا جل ذكره از ميان نرفته

است; یعنى، چنانچه هر کس پس از دیدن حاکمیت و امنیت زیر سایه دین و نیز اتمام حجت الهى، مجدداً راه کفر را بپیماید، او حقیقتاً فاسق و تبه کار است. ۲- مراد کفران

«لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ كَبِيرٌ» 6- ابتدا اتمام حجّت، سپس تهديد به كيفر. (آيات قبل اتمام حجّت بود و اين آيه اعلام كيفر و پاداش.) تفسير نور(10جلدى)،

رَيْبَ فِيهِ» «1» و در معرّفى پيامبر فرمود: «ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‌»، تا حجّت بر مردم تمام شده و جاى هيچ گونه ترديد باقى نماند. قرآن، خطاب به منحرفان مى‌فرمايد:

رَيْبَ فِيهِ» «1» و در معرّفى پيامبر فرمود: «ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‌»، تا حجّت بر مردم تمام شده و جاى هيچ گونه ترديد باقى نماند. قرآن، خطاب به منحرفان مى‌فرمايد:

تنبيه: نصرت بر دو قسم باشد: 1- نصرت به غلبه در معركه حرب و جهاد. 2- نصرت به حجّت و برهان، بنابراين هميشه نصرت الهى با مؤمنان است، اگر غالب شوند بر كفار، پس

«يكذبوني‌» بوده‌ كسره‌ بجاي‌ ياء ‌است‌ لكن‌ نميدانست‌ ‌که‌ حجت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌ شود و ‌پس‌ ‌از‌ اتمام‌ حجت‌ دچار بلاهاي‌ عظيم‌ شوند ‌که‌ ميفرمايد: فَأَرسَلنا

باشد براى او است مانند اجور ايشان و از اجر آنها چيزى كم نميشود ولى آدمى خودش حجّت و گواه بر نفس خودش ميباشد و محتاج نيست باو خبر داده شود چون خودش بهتر از

باشد براى او است مانند اجور ايشان و از اجر آنها چيزى كم نميشود ولى آدمى خودش حجّت و گواه بر نفس خودش ميباشد و محتاج نيست باو خبر داده شود چون خودش بهتر از

جزاء مستفاد از صدر آن كه ففعله كبيرهم هذا باشد معترضه واقع شده و كلام مفيد حجّت بر مطلوب و صدق است و اشكالى ندارد ديگر آنكه آنحضرت اين كلام را بقصد اخبار

در قلبهاى آنها پوششى مقرر تا نفهمند و نشنوند آنرا، و اين قسمت بعد از اتمام حجت و تبليغ و قطع عذر آنها بود. وجه 2- چون اين كفار در كفر و عناد و لجاج به مرتبه‌اى

بِإِذْنِهِ» چه ممكن است حق تعالى ايشان را اجازه فرموده باشد در مجادله تا حجت بر ايشان لازم گرداند و يا آنكه آن آيه در وقت خاص و اين آيه در وقت ديگر باشد

اسلام برخاسته بودند. (الذین کفروا ... و لایأتونک بمثل) «مَثَل» هم به معناى «حجت» و «حدیث» (سخنانى در باره اثبات چیزى) و هم به معناى «صفت» (توصیف چیزى) آمده

السلام به اين كلمات با بركات، دعوت عمّ خود نمود به هدايت و تبيين ضلالت او، و حجت را بر او لازم ساخت به ابلغ احتجاج با مراعات رفق و حسن ادب؛ زيرا تصريح به گمراهى

به علم ) اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است 

سخن، بیانگر این حقیقت است که هرگاه مؤمنان به چنین سخنى دست یافتند، براى آنان حجت و الزام آور خواهد بود. ۱۹ - عقل و خرد ناب، از ابزار و راه هاى شناخت حقایق

جايز است وصف كسى كه به سوء اختيار قبول ايمان نمى‌كند بعد از دعوت و اقامه حجت، به آنكه مطبوع القلب مى‌باشد. سيم: آنكه طبع و مهر بر قلب، از عدم ادراك و تعقل

مبايعه نمودند ابدا معرفت نيافتند. بنابراين مانعى ندارد خداى تعالى بجا آورد با حجت خود آنچه به يوسف و برادران او نمود به اينكه آن وجود مقدس سير نمايد در بازارها

از جانب اوست. ۷- عقاید و دستورهاى اخلاقى و احکام شرعى ادیان آسمانى گذشته حجت و قابل عمل است. * (أولئک الذین هدى الله فبهدیهم اقتده) هدایتهاى پیامبران گذشته

:اينچنين قرآن را در دلهاى مجرمانعبور مى دهيم )). هلاكت هر قومى بعد از اتمام حجت با آنان بوده است ظالم نبودن خدا به چه معنا است ؟ پاسخ خداى تعالى به اين افتراى

(۰) Tabber requires Javascript to function. آيات ۱۳ - ۲۰ سوره مؤمن اقامه دو حجت بر توحيد، با بيان اين كه انزال رزق، فقط از ناحيه خداست معناى اين كه خداى تعالى،

نزد بعضى نابينا از طريق خير و ثواب، يعنى به هيچ خيرى نرسد، يا نابينا از حجت كه نتواند حجتى آورد. و قول اول مناسب ظاهر آيه باشد. وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ

السّلام، زيارت اوّل. و همين مضمون در زيارت چهارم. جلد 11 - صفحه 411 قائم نشود، حجت بر او لازم گردانند. وَ الَّذِينَ آمَنُوا: و آنانكه ايمان آورده‌اند به خدا

امامى كه بوسيله او بسوى خدا رهبرى شوند وانگذارد و او حجت خداست بر بندگانش و زمينى بدون امامى كه حجت خدا باشد بر بندگانش وجود ندارد. على بن ابراهيم، از محمد

كند و حجت را بر او تمام نمايد، و حال آنكه در همين دنيا حجت بر او تمام مى شد. ترجمه تفسير الميزان جلد ۸ صفحه : ۴۱۳ از همه اينها گذشته اين عقلى كه حجت بدون

كه اوّل سخن حضرت حجت عليه السّلام در وقت ظهورش آيه شريفه بقيّه اللّه خير لكم ان كنتم مؤمنين است پس از آن ميفرمايد منم بقية اللّه و حجّت و خليفه او بر شما

است. همگون همدیگر بوده است. «بَیَّنَّا»: بیان و روشن کرده‌ایم. با بیّنه و حجّت فرو فرستاده‌ایم. «یُوقِنُونَ»: جویای یقین هستند. دانش قاطعانه و باور صادقانه

كه اوّل سخن حضرت حجت عليه السّلام در وقت ظهورش آيه شريفه بقيّه اللّه خير لكم ان كنتم مؤمنين است پس از آن ميفرمايد منم بقية اللّه و حجّت و خليفه او بر شما

صادق (ع) فرمود: حجت خدا بر بندگانش پيغمبر است و حجت ميان هر يك از بندگان و خدا خرد است. حضرت صادق فرمود: حجت خدا بر بندگان پيغمبر است و حجت ميان بندگان و

آيه مخصوصا با در نظر داشتن اينكه دو حجت بندگان با حرف او كه ترديد را مى رساند عطف بهم شده ، و اين كه مبناى هر دو حجت بر اشهاد است كه خود مستلزم علم است

قرآن مجيد را بتعاقب و تدريج لدى الاقتضاء نازل فرمود و متّصل نمود دعوت را به حجّت و امر و نهى را بوعد و وعيد و موعظه و نصيحت را بموجبات تنبّه و عبرت براى تذكّر

برترى‌جوى و گردنكش بودند. كلمه‌ى‌ «سُلْطانٍ» مرادف حجّت است، زيرا انسان با داشتن منطق، استدلال و حجّت علمى و عقلى، بر قلوب مردم مسلّط و پيروز مى‌شود. 1-

توقّعات نابجا قاطعانه پاسخ منفى دهيد. (خدا با فرستادن برهان و معجزه اتمام حجّت كرده است و نيازى به فرستادن نامه خصوصى نيست.) «كَلَّا» 9- درخواست‌هاى نابجاى

بخواهد و خدا نخواسته جز آنكه ابلاغ نمائى تو بآنها وعده عذاب الهى را براى اتمام حجّت چون اگر خدا خواسته بود زنگ غفلت را از دل آنها ميزدود و توفيق تحصيل علم و

و موجب اتّعاظ و تذكّر و نصح و تحذير اهل ايمان خواهد بود و در خاتمه اتمام حجّت فرموده با كفّار و فجار بآنكه امر فرموده پيغمبر خود را كه بآنها بفرمايد شما

بى‌انتهاى الهى است، نه برآوردن تمايلات بى پايان مردم لجوج. البتّه گاهى براى اتمام حجّت، معجزه‌ى درخواستى مردم را مى‌آورده‌اند. به شهادت تاريخ، معجزات پياپى، سبب

جزاء مستفاد از صدر آن كه ففعله كبيرهم هذا باشد معترضه واقع شده و كلام مفيد حجّت بر مطلوب و صدق است و اشكالى ندارد ديگر آنكه آنحضرت اين كلام را بقصد اخبار

منتقل شويم و چون بصدور معجزات متواليه از حضرت ختمى مرتبت حجّت بر آنها تمام بود و بعد از اتمام حجّت از خداوند بر خلق اوضاع عالم را كه تمام اجزاء آن بر وفق

زندگى كرد؟ فرمود: دو سال ، پرسيدم در اين دو سال حجت خدا در روى زمين كى بود، يعقوب ، يا يوسف ؟ فرمود حجت خدا يعقوب بود، پادشاه يوسف ، بعد از آنكه يعقوب از

و مذاكرات پى در پى، شخص متنبه نگردد و از گمراهى باز نايستد و بعد از اتمام حجت، خداوند او را به حال خود در گمراهى وامى‌گذارد كه عاقبت خسران و نكال و عذاب

معصيت سبحانى است از قبيل اعطاء عقل و تمكين و قدرت و ازاحه علت و نصب دلايل و حجت از ارسال رسل و انزال كتب كه هيچكس قادر بر آن نيست مگر خداى عز و جل، بدين جهت

الذكر لتبين للناس مانزل اليهم ...)) وجوهى كه مفسرين در تفسير آيه گفته اند حجت بودن بيانات رسول الله و عترت او (ائمه ) عليهم الصلاة و السلام انذار و تهديد

به علم ) اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است 

سورة القدر بيان فرمود كه قرآن حجت است، در اين سوره بيان فرمايد كه كفار كه قبل از نزول قرآن بودند، در هيچ وقتى خالى از حجت‌ «1» ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،

و تعالى حجت خود را با ساير مردم در همه چيز امتياز بخشيده و معرفت و لغات و انساب و مرگها و پيش آمدها را باو عطا فرموده و اگر چنين نبود، ميان حجت و محجوج

الْبَلاغُ). تو باید رسالت الهی خود را به نحو کامل ابلاغ، و بر آنها اتمام حجت کنی، دلهای آماده آن را می‌پذیرد هر چند گروه زیادی بی‌خبر اعراض کنند، تو مسؤولیتی

كه اوّل سخن حضرت حجت عليه السّلام در وقت ظهورش آيه شريفه بقيّه اللّه خير لكم ان كنتم مؤمنين است پس از آن ميفرمايد منم بقية اللّه و حجّت و خليفه او بر شما

به راستى زمين تهى از حجت نباشد و به خدا منم آن حجت‏ حضرت ابو الحسن امام دهم عليه السلام فرمود: زمين از حجت خالى نماند، بخدا آن حجت منم. حسين بن محمد، از

قرآنش هم به راستى معجزه اى بر نبوت او بوده است ، و چون اجماع حجت است - زيرا همان پيغمبر آن را حجت قرار داده ، و يا از اجماع مجمعين كشف مى كنيم كه قول يكى از

راستى كه از طرف خدا بر خلق او اتمام حجت نشود جز به وجود امام تا شناخته شود امام رضا از قول امام صادق (ع) فرمود: حجت خدا بر خلقش تمام نشود مگر بوجود امام

اعراض ننمائيد و اصرار بر گناه نداشته باشيد قوم او در جواب گفتند تو دليل و حجّت واضحى بر ادّعاء خود ندارى و معجزه‌اى نياوردى كه ما تصديق تو را نمائيم با

فكر نميكند تا چيزى بفهمد وظيفه تو فقط دعوت و موعظه و نصيحت و نتيجه آن اتمام حجّت است و گفته‌اند استفهام اول براى تقرير و تعجب است و استفهام دوم براى انكار

أُنزِل‌َ بايد ‌در‌ غدير خم‌ بالاي‌ منبر ‌در‌ حضور چندين‌ هزار جمعيت‌ ‌باشد‌ ‌که‌ حجت‌ ‌بر‌ همه‌ تمام‌ شود و فرداي‌ قيامت‌ نتوانند عذري‌ بياورند ‌آن‌ ‌هم‌ شأن‌

بشناسان زيرا اگر تو رسول خود را به من نشناسانى حجت تو را نشناسم، بار خدايا حجت خود را به من بشناسان زيرا اگر تو حجت خود را به من نشناسانى از دينم به در شوم و

تأکید بیشتر اضافه می‌کند: اگر مخالفانت حتی این موضوع را انکار کنند برای اتمام حجت به آنها «از بنی اسرائیل سؤال کن که در آن زمان که (این آیات) به سراغشان آمد

گردیده است. Tabber requires Javascript to function. آيات ۴۳، سوره رعد اقامه حجت عليه كفار در جواب انكار رسالت پيامبر اسلام (ص ) اقوال مختلفى كه در تفسير جمله

صورت عینی به خود بگیرد یعنی، پیامبران رسالت او را عملا ابلاغ کنند و اتمام حجت نمایند. نکته‌ها: 1- تحقیق گسترده‌ای پیرامون علم غیب با دقت در آیات مختلف قرآن

تضربوا للهالامثال ) مثلى براى اثبات توحيد ربوبى با استناد به وحدت منعم اقامه حجت بر توحيد و اشاره به مساءله نبوت با ذكر يكمثل چند وجه ديگر در تفسير آيه : ((و

دلالتشان بر صدق آنحضرت آيه و دليل بودند و باعتبار دلالتشان بر كذب مخالفان او حجت و سلطان و عصا در ميان آنها ممتاز بود بحجّيت واضحه كه موجب سلطنت و غلبه بر

مراجعه‌ كنيد بمجمع‌ و برهان‌. (آیه 133)- ولی از آنجا که خداوند بدون اتمام حجت کافی، هیچ جمعیتی را کیفر نمی‌دهد در این آیه می‌فرماید که ما چندین بلا بر آنها

درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك )) آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است آيه ۱۵ - ۱۶ آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ - رابطه دين و

استدلال بر اثبات معاد، به سنت جاريه الهيه بر اضافه رحمت تا تماميت وكمال موجودات حجت دوم : اعمال فسط و عدل الهى ، با پاداش دادن به صالح و كيفر دادن صالح(ليجزى

اينكه او آنان را خود نمى راند و حساب همه با خدا است پاسخ نوح (ع ) به اين حجت اشراف قوم خود كه به نوح (ع ) و پيروانش گفتند ما درشما برترى و فضلى بر خود

نرسانید، و تبهکارانه در زمین سرکشی نکنید.» «اگر مؤمن بوده‌اید، باقیمانده‌ی (حجت) خدا برای شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نیستم.» گفتند: «ای شعیب! آیا نمازت

در ترك حيوانى در صورتى كه اين عادات‌ بِغَيْرِ عِلْمٍ‌: بدون علم و دانش و حجت و دليلى باشد، بلكه صرف هواى نفس و مشتهيات شيطانى است‌ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ

و حجج ظاهره ما عناد و تكبر كردند با وجود علم آنها به آن، لذا پس از اتمام حجت آنها را در وادى خذلان وا گذاشتيم و مدد توفيق از ايشان باز گرفتيم، بنابراين

بخواهد و خدا نخواسته جز آنكه ابلاغ نمائى تو بآنها وعده عذاب الهى را براى اتمام حجّت چون اگر خدا خواسته بود زنگ غفلت را از دل آنها ميزدود و توفيق تحصيل علم و

متعال بعد از بيان قدرت و نعمت خود در آيات سابقه بندگانرا متذكر بنعمت اهمّ و حجّت اتمّ خود فرموده كه ارسال رسل و انزال كتب است و در بدو امر شمه‌ئى از احوال

‌که‌ كوتاهي‌ ‌در‌ تبليغ‌ رسالت‌ ‌او‌ نكرده‌ام‌ ‌با‌ دليل‌ و موعظه‌ و اقامه‌ حجت‌ ‌بر‌ ‌شما‌ ثابت‌ كردم‌ مسئله‌ توحيد و رسالت‌ ‌خود‌ و بيان‌ فرائض‌ و امر آخرت‌

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

تسلّط و زورگوئى و حكم‌فرمائى من هم از دستم رفت و قمّى ره فرموده مراد زوال حجّت او است و بعد از اين خطاب مستطاب از جانب ربّ الارباب بملائكه غلاظ و شداد صادر

اعمال‌ صالحه‌ و سيئه‌ ‌يعني‌ ظاهر شود ‌از‌ ‌شما‌ آنچه‌ ‌که‌ عمل‌ ميكنيد ‌تا‌ حجت‌ ‌بر‌ خلق‌ تمام‌ ‌باشد‌ و ‌شما‌ ‌هم‌ ‌اگر‌ مثل‌ قرون‌ سابقه‌ رفتار كرديد انتظار

متعال بعد از بيان قدرت و نعمت خود در آيات سابقه بندگانرا متذكر بنعمت اهمّ و حجّت اتمّ خود فرموده كه ارسال رسل و انزال كتب است و در بدو امر شمه‌ئى از احوال

چون حجت ها بر انحصار ولايت در او اقامه شد، اينك به دنبالش در اين آيه و آيه بعدش، اقامه حجت مى كند بر اين كه ربوبيت هم منحصر در او است. و خلاصۀ حجت مذكور

و منصور فرما ما را بر همه كافران به قهر و تسلط در مقابله ايشان و غلبه در حجت به محاوره آنان، چه از حق مولى آنست كه يارى فرمايد مواليان خود را. در منهج-

من يوسفم و اين هم برادر من است، اين امت لعنتى منكر هستند كه خدا عز و جل با حجت خود در يك وقتى از اوقات چنان كند كه با يوسف كرد، يوسف پادشاه پر نام مصر بود

است. و مفاد آيه، اين است كه: مى خواهد حجت اقامه كند بر اين كه آنچه شما مرا به سويش مى خوانيد، إله نيست و اين حجت را، از اين راه اقامه مى كند كه خدايان

بتحقيق آورده‌ايم معجزه‌اى از جانب پروردگار تو، يعنى آمده‌ايم براى دعوت تو به حجت و برهان نه آنكه بدون دليل و تبيان. بعد از آن به جهت ترغيب و تشويق فرمود: وَ

اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ‌ ... 4- براى اتمام حجت، يك نمونه هم كافى است. ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا ... امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ‌ 5-

نفرمايد گروه كفار را ثانيا، زيرا آنها را به فطرت ايمانى موجود، و اعطاء رسول و حجت باطنى و ظاهرى فرمود، با اين حال، به سوء اختيار معرض از ايمان، و مقبل به كفر

اعراض ننمائيد و اصرار بر گناه نداشته باشيد قوم او در جواب گفتند تو دليل و حجّت واضحى بر ادّعاء خود ندارى و معجزه‌اى نياوردى كه ما تصديق تو را نمائيم با

استمرار ظلم و طغيان است. كانُوا ... يَظْلِمُونَ‌ 7- نزول عذاب پس از اتمام حجّت و فرستادن پيامبران و كتب، نه فقط ظلم نيست، بلكه عين عدل است. «وَ ما ظَلَمَهُمُ

ميداند ‌که‌ فرعون‌ متذكر و خوف‌ پيدا ميكند ‌ يا ‌ نميكند بلكه‌ بمعني‌ اتمام‌ حجّت‌ ‌است‌ ‌که‌ بايد متذكر شود و بترسد و راه‌ عذري‌ ‌بر‌ ‌او‌ باقي‌ نماند. (يَتَذَكَّرُ

اما الباطنة فالعقول خداوند بر مردم دو حجت دارد، حجت آشكار و حجت پنهان ، حجت آشكار، رسولان و انبياء و امامانند، و حجت باطنه ، عقول و افكارند. و در امالى شيخ

عليه و آله و سلّم»، از مصاديق حجت بيّنه اى است كه عليه مردم قيام شده، و سنّت الهى كه در بندگان جارى است، اقتضا كرده اين حجت قائم گشته، و اين رسول مبعوث شود

قسم‌ دعوت‌ بآنها نرسيده‌ قصورا و تقصيرا، يك‌ قسم‌ دعوت‌ شده‌اند و اتمام‌ حجت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ ‌شده‌ ‌مع‌ ‌ذلک‌ مصمم‌ ‌بر‌ كفر هستند و ‌تا‌ آخر عمر ايمان‌ نميآورند

از كسانيكه رابطه با حق ندارند چون علوم آنها يا اقوال كسانى است كه قول آنان حجّت نيست يا وسائل جدال است كه بوسيله شيطان بآنها رسيده و بايد از آن اجتناب نمود

از كسانيكه رابطه با حق ندارند چون علوم آنها يا اقوال كسانى است كه قول آنان حجّت نيست يا وسائل جدال است كه بوسيله شيطان بآنها رسيده و بايد از آن اجتناب نمود

فرموده است. راستى كه از طرف خدا بر خلق او اتمام حجت نشود جز به وجود امام تا شناخته شود امام رضا فرمود: حجت خدا بر خلقش تمام نگردد جز بوجود امام تا شناخته

خود را خالى از حجتى بر خلق خود نسازى كه آن حجت يا ظاهر است و فرمانش نبرند يا بيمناك و نهان است. براى آن كه حجت تو باطل نگردد و اوليائت پس از آن كه راه را

«هُوَ الَّذِى يُرِيكُمْ آيَاتِهِ ...»: مراد از «آيات» در اين جا، علايم و حجت هايى است كه بر وحدانيّت خداى تعالى، در ربوبيت و الوهيت دلالت مى كند. به دليل

اين كتاب را به موسى داديم ، در حالى كه پر از حجت ها و براهين واضح و روشنگر بود كه انسانها به وسيله آن حجت ها به معارف حقه و به سوى هدايت راه مى يابند،

تمام‌ اينها ‌از‌ روي‌ عناد و عصبيت‌ و كبر و نخوت‌ ‌است‌ و الا باطنا ميدانند و حجت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌ ‌شده‌. ما لَهُم‌ مِن‌ مَحِيص‌ٍ ‌در‌ دنيا جواب‌ صحيحي‌ ندارند

از كسانيكه رابطه با حق ندارند چون علوم آنها يا اقوال كسانى است كه قول آنان حجّت نيست يا وسائل جدال است كه بوسيله شيطان بآنها رسيده و بايد از آن اجتناب نمود

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

نسبتهاى ناروا نموده و مينمايد پس اعراض كن از مجادله با آنها چون بقدر اتمام حجّت و ابلاغ دعوت از تو سعى و كوشش بعمل آمده و بهيچ وجه ديگر مورد ملامت نيستى

بود، به زبان آمد و گفت: به راستى مولا و آقاى من امام اين زمان است و او است حجت. محمد بن ابى العلاء گويد: بعد از آنكه يحيى بن اكثم قاضى سامرا را آزمايش كردم

امام صادق (ع) فرمود: هر امامى كه نداند چه به او مى‏رسد و چه سرانجامى دارد او حجت خدا بر خلقش نيست (يعنى امام بر حق نيست). امام صادق عليه السلام فرمود: هر امامى

به علم ) اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمىوعقلى رد اشكالاتى به آيه كه مى گويد عمل به اين آيه خود متابعت از ظن است 

يك سؤ ال در مورد نعمت بودن نبوت و رسالت و پاسخ به آن معناى ((خير)) و بيان حجت قاطعى كه در جمله : ((ءارباب متفرّقون خيرام الله الواحدالقهّار)) نهفته است

تابع كيش و سيره اباء خودشان بودند و راضى بعمل آنها خداوند عمل پدرانشان را حجت بر آنها قرار داد و نسبت بآنها داد تا ملزم و مفهم شوند و از قمى روايت شده است

باشد که شکرگزاری کنید! ماه رمضان ماهى است كه قرآن به عنوان راهنماى مردم و حجّت‌هاى روشنگر و فارق ميان حق و باطل در آن نازل شده است پس هر كه از شما اين ماه

معجزات را به خاطر دعوت انبيا و اتمام حجت شان بر كفار، خداوند به آنان داده است تا اگر كسى زير بار نرفت و گمراه شد حجت بر او تمام باشد و آن كس هم كه پذيرفت

موضوعات خارجى حجت كند. بله اگر خبر به حد تواتر رسيده باشد، و يا قرائنى قطعى همراه داشته باشد، مثل اينكه از امام شخصا شنيده شده باشد، حجت است ، هر چند در

بار خدايا به راستى تو زمين را از حجت خود بر خلقت تهى وانگذارى. امير المؤمنين عليه السلام فرمود: خداوندا تو زمينت را از حجت خود بر خلقت خالى نگذارى. على بن

مطالبه حجت مينمايند از تو كه جز اين نيست حجت مخصوص بحق است منتظر باشيد همانا من هم با شما از منتظرانم، كه در اين آيه بقرينه سؤال مراد از غيب حجت است، و

از آنچه در آخرت بر سرشان مى آيد، خاطر نشان مى كند. و سخنان باطلشان را با حجت هايى كه گوياى وحدانيت خدا در ربوبيت و الوهيت است، به كلّى مردود مى سازد و

مقام‌ ولايت‌ و وصايت‌ و خلافت‌ ‌از‌ جدش‌ ابراهيم‌ داشته‌ و حجت‌ وقت‌ بوده‌ ‌که‌ زمين‌ خالي‌ ‌از‌ حجت‌ نبوده‌ و بعلم‌ لدني‌ ‌از‌ جانب‌ حق‌ ‌اينکه‌ پيشامدها ‌را‌

بايمان‌ و تقوي‌ راهنمايي‌ ميكند و ‌اگر‌ مهتدي‌ شدند جزو متّقين‌ ميشوند و گرنه‌ حجّت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌ ميگردد دسته‌ دوم‌ كساني‌ ‌که‌ ايمان‌ ندارند ولي‌ ‌در‌

ميگفتند در تورية و انجيل بشارت بآمدن آن داده شده با ذكر علامات بيايد و آن حجّت واضحى باشد بر بطلان دين آنها و لذا ميفرمايد نبودند كفّار اهل كتاب و بت پرستان

روز جزا كسانيرا كه دلشان زنده است بروح ايمان و واجب شود كلمه عذاب باتمام حجّت بر كفّار كه مصرّند در انكار و در مجمع از امير المؤمنين نقل نموده كه حيّا

از كسانيكه رابطه با حق ندارند چون علوم آنها يا اقوال كسانى است كه قول آنان حجّت نيست يا وسائل جدال است كه بوسيله شيطان بآنها رسيده و بايد از آن اجتناب نمود

الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ» 5- استناد واستدلال بايد يا به كتاب آسمانى باشد كه حجّت است: «أَمْ لَكُمْ كِتابٌ» و يا به عقل‌ «ما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ» يا

از كسانيكه رابطه با حق ندارند چون علوم آنها يا اقوال كسانى است كه قول آنان حجّت نيست يا وسائل جدال است كه بوسيله شيطان بآنها رسيده و بايد از آن اجتناب نمود

و يس از اسماء آنحضرت است و جمعى از قرّاء آل يس قرائت نموده‌اند و در مجمع حجّت اين قرائت را نقل نموده كه در مصاحف آل منفصل از ياسين نوشته شده و اين دليل

ريب را در دل خود جاى داديد ديگر نور حق در قلب شما تابش نميكند كسانيكه بدون حجّت و دليلى كه خداوند براى آنها اقامه نموده باشد بصرف تقليد و تعصّب و لجاج و

دارند كفّار قريش و چه‌ جلد 5 صفحه 367 موجب شده براى آنها كه بعد از اتمام حجّت از طرف خداوند بر آنها بظهور معجزات ايمان نميآورند و وقتى كه قرآن بر آنان

اوّل سوره يونس گذشت و محكم بودن آيات قرآن از حيث نظم و ترتيب و لفظ و معنى و حجّت و دليل و مطابقه با حقّ و حقيقت و مأمون بودن از نقص و خلل و بطلان و نسخ و

براى آخرتشان بهتر عمل ميكنند و مقصود از آزمايش الهى مكرّر ذكر شد كه اتمام حجّت و بروز استعدادات و نيل بمقامات براى بندگان باستحقاق است. جلد 3 صفحه 407 وَ

تسلّط و زورگوئى و حكم‌فرمائى من هم از دستم رفت و قمّى ره فرموده مراد زوال حجّت او است و بعد از اين خطاب مستطاب از جانب ربّ الارباب بملائكه غلاظ و شداد صادر

ندارم، زيرا اعتقاد من و دين من است كه زمين خالى از حجت نباشد مگر چهل روز پيش از قيام قيامت، آن وقت است كه حجت برداشته شود و درِ توبه بسته شود و براى كسى كه

رسول خدائى و قائم به حجت او هستى- و اشاره به امير المؤمنين (ع) كرد- و هميشه بدان گواه بوده‏ام. و گواهم كه تو هم وصى او هستى و قائم به حجت او- و اشاره به حسن

عقل و تميز و اختيار دادم حق منع نداريد او را بايد واگذار بعقلش نمائيد كه آن حجت من است بر او اگر اطاعت كرد مستحق ثواب است و اگر مخالفت نمود سزاوار عقاب پس

فرموده براى اشاره بآنكه با اينهمه تأكيدات و بيان حكم و مصالح اجتناب ديگر حجت تمام است و جاى عذرى براى ترك امتثال باقى نمانده است و اين خود تأكيدى است ابلغ

ذكر همان اقسام كافى است كه در انظار مردم جلوه‌گر است و در خاتمه براى اتمام حجت خود بر خلق فرموده كه بتحقيق ما نازل نموديم آيات واضحه و مبيّنه معارف و احكام