البقرة ٦١: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
(Edited by QRobot)
 
(افزودن سال نزول)
خط ۱۶: خط ۱۶:
|-|معزی=و هنگامی که گفتید ای موسی هرگز شکیبا نشویم بر یک خوراک پس بخوان برای ما پروردگار خود را تا بیرون آرد برای ما از رستنیهای زمین از سبزیش و خیارش و سیرش و عدسش و پیازش گفت آیا تبدیل کنید آن را که پست‌تر است به بهتر به شهر درآئید (فرود آئید) که شما را است آنچه را خواستید و زده شد بر ایشان خواری و بینوائی و بازگشتند به خشمی از خدا این بدان شد که بودند کفر می‌ورزیدند به آیتهای خدا و می‌کشتند پیمبران را به ناحقّ‌ّ این بدان شد که نافرمانی کردند و بودند تجاوزکنندگان‌
|-|معزی=و هنگامی که گفتید ای موسی هرگز شکیبا نشویم بر یک خوراک پس بخوان برای ما پروردگار خود را تا بیرون آرد برای ما از رستنیهای زمین از سبزیش و خیارش و سیرش و عدسش و پیازش گفت آیا تبدیل کنید آن را که پست‌تر است به بهتر به شهر درآئید (فرود آئید) که شما را است آنچه را خواستید و زده شد بر ایشان خواری و بینوائی و بازگشتند به خشمی از خدا این بدان شد که بودند کفر می‌ورزیدند به آیتهای خدا و می‌کشتند پیمبران را به ناحقّ‌ّ این بدان شد که نافرمانی کردند و بودند تجاوزکنندگان‌
|-|</tabber><br />
|-|</tabber><br />
{{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = | نام = [[شماره آیه در سوره::61|٦١]] | قبلی = البقرة ٦٠ | بعدی = البقرة ٦٢  | کلمه = [[تعداد کلمات::71|٧١]] | حرف =  }}
{{آيه | سوره = سوره البقرة | نزول = [[نازل شده در سال::17|٥ هجرت]] | نام = [[شماره آیه در سوره::61|٦١]] | قبلی = البقرة ٦٠ | بعدی = البقرة ٦٢  | کلمه = [[تعداد کلمات::71|٧١]] | حرف =  }}
===معنی کلمات و عبارات===
===معنی کلمات و عبارات===
«أُدْعُ»: فراخوان. «بَقْلِ»: سبزیجات. از قبیل: نعناع و کرفس و تره. «قِثَّآء»: خیار. خیار چنبر. «فُوم»: سیر. «بَصَل»: پیاز. «أَدْنَی»: ناچیز. «خَیْرٌ»: خوب. «مِصْراً»: شهری. «الْمَسْکَنَةُ»: خواری و بیچارگی. «بَآءُوا»: برگشتند. «بَآءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللهِ»: خشم خدا را با خود آوردند. مورد خشم خدا قرار گرفتند. «عَصَوْا»: سرپیچی کردند.
«أُدْعُ»: فراخوان. «بَقْلِ»: سبزیجات. از قبیل: نعناع و کرفس و تره. «قِثَّآء»: خیار. خیار چنبر. «فُوم»: سیر. «بَصَل»: پیاز. «أَدْنَی»: ناچیز. «خَیْرٌ»: خوب. «مِصْراً»: شهری. «الْمَسْکَنَةُ»: خواری و بیچارگی. «بَآءُوا»: برگشتند. «بَآءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللهِ»: خشم خدا را با خود آوردند. مورد خشم خدا قرار گرفتند. «عَصَوْا»: سرپیچی کردند.

نسخهٔ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۴:۲۷


ترجمه

و (نیز به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتید: «ای موسی! هرگز حاضر نیستیم به یک نوع غذا اکتفا کنیم! از خدای خود بخواه که از آنچه زمین می‌رویاند، از سبزیجات و خیار و سیر و عدس و پیازش، برای ما فراهم سازد.» موسی گفت: «آیا غذای پست‌تر را به جای غذای بهتر انتخاب می‌کنید؟! (اکنون که چنین است، بکوشید از این بیابان) در شهری فرود آئید؛ زیرا هر چه خواستید، در آنجا برای شما هست.» و (مهر) ذلت و نیاز، بر پیشانی آنها زده شد؛ و باز گرفتار خشم خدائی شدند؛ چرا که آنان نسبت به آیات الهی، کفر می‌ورزیدند؛ و پیامبران را به ناحق می‌کشتند. اینها به خاطر آن بود که گناهکار و متجاوز بودند.

و آن‌گاه كه گفتيد: اى موسى! ما ديگر بر يك خوراك صبر نكنيم، پروردگار خويش را بخوان تا از آنچه زمين مى‌روياند، از سبزيجات و خيار و سير و عدس و پياز براى ما برآورد. گفت: آيا پست‌تر را جانشين بهتر مى‌كنيد؟ [اگر چنين مى‌خواهيد] به شهرى درآييد تا اين چيزه
و چون گفتيد: «اى موسى! هرگز بر يك [نوع‌] خوراك تاب نياوريم، از خداى خود براى ما بخواه تا از آنچه زمين مى‌روياند، از [قبيل‌] سبزى و خيار و سير و عدس و پياز، براى ما بروياند» [موسى‌] گفت: «آيا به جاى چيز بهتر، خواهان چيز پست‌تريد؟ پس به شهر فرود آييد، كه آنچه را خواسته‌ايد براى شما [در آنجا مهيا]ست.» و [داغ‌] خوارى و نادارى بر [پيشانى‌] آنان زده شد، و به خشم خدا گرفتار آمدند؛ چرا كه آنان به نشانه‌هاى خدا كفر ورزيده بودند، و پيامبران را بناحق مى‌كشتند؛ اين، از آن روى بود كه سركشى نموده، و از حد درگذرانيده بودند.
و (به یاد آرید) وقتی که به موسی اعتراض کردید که ما بر یک نوع طعام صبر نخواهیم کرد، از خدای خود بخواه تا برای ما از زمین نباتاتی برآورد مانند سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز. موسی گفت: آیا می‌خواهید غذای بهتری را که دارید به پست‌تر از آن تبدیل کنید؟ (حال که تقاضای شما این است) به شهر مصر فرود آیید که در آنجا آنچه درخواست کردید مهیّاست. و بر آن‌ها ذلّت و خواری مقدّر گردید، و چون دست از ستمکاری و عصیان برنداشته و به آیات خدا کافر می‌گشتند و انبیا را به ناحق کشتند دیگر بار به خشم و قهر خدا گرفتار شدند.
و [یاد کنید] هنگامی که گفتید: ای موسی! ما هرگز بر یک نوع غذا صبر نمی کنیم، پس از پروردگارت بخواه تا از آنچه زمین می رویاند از سبزی و خیار و سیر و عدس و پیازش را برای ما آماده کند. [موسی] گفت: آیا شما به جای غذای بهتر، غذای پست تر را می خواهید؟! [اکنون که چنین درخواست ناروایی دارید] به شهری فرود آیید که آنچه خواستید، برای شما آماده است. و [داغِ] خواری و بیچارگی و نیاز بر آنان زده شد و سزاوار خشم خدا شدند؛ این [خواری و خشم] به سبب آن بود که آنان همواره به آیات خدا کفر می ورزیدند و پیامبران را به ناحق می کشتند؛ این [کفرورزی و کشتن پیامبران] به علت آن بود که [از فرمانِ من] سرپیچی نمودند و پیوسته [از حدود حق] تجاوز می کردند.
و آنگاه را كه گفتيد: اى موسى، ما بر يك نوع طعام نتوانيم ساخت، از پروردگارت بخواه تا براى ما از آنچه از زمين مى‌رويد چون سبزى و خيار و سير و عدس و پياز بروياند. موسى گفت: آيا مى‌خواهيد آنچه را كه برتر است به آنچه فروتر است بدل كنيد؟ به شهرى باز گرديد كه در آنجا هر چه خواهيد به شما بدهند. مقرر شد بر آنها خوارى و بيچارگى و با خشم خدا قرين شدند. و اين بدان سبب بود كه به آيات خدا كافر شدند و پيامبران را به ناحق كشتند و نافرمانى كردند و تجاوز ورزيدند.
و چنین بود که گفتید ای موسی هرگز تاب تحمل یک خوراک تنها را نداریم، پس از پروردگارت بخواه که برای ما از آنچه زمین می‌رویاند از [جمله‌] سبزی، و خیار، و سیر و عدس و پیاز برآورد [موسی‌] گفت آیا چیزی را که پست‌تر است جانشین چیزی می‌کنید که بهتر است؟ به شهری درآیید که [در آنجا] آنچه خواستید فراهم است، و دچار خواری و ناداری شدند و سزاوار خشم خداوندی گردیدند، چرا که آیات الهی را انکار می‌کردند و پیامبران را به ناحق می‌کشتند، این از آن روی بود که سرکشی می‌کردند و از حد در می‌گذشتند
و هنگامى كه گفتيد: اى موسى، ما هرگز بر يك خوراك شكيبا نباشيم، پروردگارت را بخوان تا براى ما از آنچه زمين مى‌روياند از تره- سبزى- و خيار و گندم و عدس و پياز آن بيرون آرد. گفت: آيا آنچه را كه پست‌تر است به جاى آنچه بهتر است مى‌گيريد؟ به شهرى فرود آييد كه آنچه خواستيد بيابيد. و بر آنها خوارى و درماندگى زده شد و به خشمى از خداى بازگشتند- سزاوار خشم خدا گشتند-، زيرا به آيات خدا كفر مى‌ورزيدند و پيامبران را به ناحقّ مى‌كشتند، و اين از آن رو بود كه نافرمان شده و از حدّ درمى‌گذشتند.
و (به یاد آورید) آن گاه را که گفتید: ای موسی! ما بر یک خوراک (ترنجبین و بلدرچین) شکیبائی نداریم. از خدای خود بخواه که برای ما آنچه را زمین از سبزی و خیار و گندم و سیر و عدس و پیاز می‌رویاند، بیرون آورد. موسی گفت: آیا برآنید که چیز پست‌تر را جانشین چیز بهتر سازید؟ پس (از سرزمین سیناء) به شهری (از شهرها) فرود آیید که در آنجا آنچه را خواسته‌اید خواهید یافت، و (به سبب این غرور و سرمستی و سرکشی) گرفتار خواری و تنگدستی شدند و در خور خشم خدا گردیدند. این هم بدان علّت بود که به آیات خدا بی‌باور شدند و پیغمبران را بدون سبب و تنها به انگیزه‌ی مخالفت با حق می‌کشتند. این (تکفیر آیات و کشتن پیامبران، بر اثر تکرار گناهان و غرق شدن در معاصی بود که بدیشان جرأت داده بود که) سرکشی کنند و به تجاوز و تعدّی دست یازند.
و چون گفتید: «ای موسی! ما هرگز بر یک (نوع) خوراکی شکیب (و تاب) نیاوریم، پس پروردگارت را برایمان بخوان تا از آنچه زمین می‌رویاند -از (قبیل) سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز- برایمان برون آوَرَد!» (موسی) گفت: «آیا به جای چیزی بهتر [:من و سلوی]، چیزی فروتر (از آن) می‌طلبید؟ پس به شهری فرود آیید که آنچه خواسته‌اید برای شما همانا در آنجاست.» و (داغ) خواری و ناداری بر آنان زده شد، و به (سوی) خشمی از خدا برگشتند. این بدین سبب بود که آنان همانا به نشانه‌های خدا کفر می‌ورزیده‌اند، و پیامبران را به ناحق می‌کشته‌اند؛ این بدان روی بود که سرکشی نموده و تجاوز می‌کرده‌اند.
و هنگامی که گفتید ای موسی هرگز شکیبا نشویم بر یک خوراک پس بخوان برای ما پروردگار خود را تا بیرون آرد برای ما از رستنیهای زمین از سبزیش و خیارش و سیرش و عدسش و پیازش گفت آیا تبدیل کنید آن را که پست‌تر است به بهتر به شهر درآئید (فرود آئید) که شما را است آنچه را خواستید و زده شد بر ایشان خواری و بینوائی و بازگشتند به خشمی از خدا این بدان شد که بودند کفر می‌ورزیدند به آیتهای خدا و می‌کشتند پیمبران را به ناحقّ‌ّ این بدان شد که نافرمانی کردند و بودند تجاوزکنندگان‌


البقرة ٦٠ آیه ٦١ البقرة ٦٢
سوره : سوره البقرة
نزول : ٥ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٧١
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أُدْعُ»: فراخوان. «بَقْلِ»: سبزیجات. از قبیل: نعناع و کرفس و تره. «قِثَّآء»: خیار. خیار چنبر. «فُوم»: سیر. «بَصَل»: پیاز. «أَدْنَی»: ناچیز. «خَیْرٌ»: خوب. «مِصْراً»: شهری. «الْمَسْکَنَةُ»: خواری و بیچارگی. «بَآءُوا»: برگشتند. «بَآءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللهِ»: خشم خدا را با خود آوردند. مورد خشم خدا قرار گرفتند. «عَصَوْا»: سرپیچی کردند.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱ - بنى اسرائیل، از بسنده کردن به «منّ» و «سلوى» ناخشنود بوده، و از اکتفا کردن به آن اظهار ناشکیبایى مى کردند. (لن نصبر على طعام وحد) مراد از «طعام واحد» به قرینه آیه ۵۷ «من» و «سلوى» مى باشد.

۲ - بنى اسرائیل، از یکنواختى خوراک خویش (منّ و سلوى) به موسى(ع) شکایت کردند. (و إذ قلتم یموسى لن نصبر على طعام وحد)

۳ - انسان تنوع طلب و ناشکیبا بر یکنواختى است. (لن نصبر على طعام وحد)

۴ - بنى اسرائیل، از موسى (ع) خواستند تا رفع یکنواختى طعامشان را از درگاه خدا مسألت کند و آنان را به غذاهاى متنوع برساند. (لن نصبر على طعام وحد فادع لنا ربک) به قرینه «لن نصبر ...» مورد دعا بر طرف شدن یکنواختى خوراکیهاست و به دلیل «یخرج لنا ...» مورد دعا دستیابى به خوراکیهاى گیاهى نیز هست. بنابراین بنى اسرائیل دو تقاضا داشتند: ۱- بر طرف شدن یکنواختى غذا; ۲- دستیابى به خوراکیهاى گیاهى.

۵ - بنى اسرائیل، از موسى(ع) خواستند تا براى رسیدن به خوراکیهاى گیاهى به درگاه خدا دعا کند. (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض)

۶ - قوم موسى، خواهان خوراکیهاى گیاهى و روییده شده از زمین بودند. (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض من بقلها و ... بصلها) عبارت «مما تنبت الأرض» (آنچه از زمین برویاندش) دلالت بر این دارد که: قوم موسى، خوراکیهایى را طلب مى کردند که گیاهى بوده و محصول زمین باشد. اضافه شدن کلمات «بقل» و «بصل» به ضمیر «ها» - که به «الأرض» بر مى گردد - (سبزیجات زمین و ... پیاز زمین)، بیانگر تأکید آنان بر زمینى بودن خوراکیهاى درخواستى است.

۷ - بنى اسرائیل عصر بعثت، ویژگیها و خصوصیات روحى اسلاف و گذشتگان خویش را دارا بودند. (إذ قلتم یموسى لن نصبر على طعام وحد) نسبت دادن کردارها و گفتارهاى گذشتگان بنى اسرائیل به بنى اسرائیل عصر بعثت و گفتن «إذ قلتم» به جاى «إذ قالوا» گویاى این است که: بنى اسرائیل عصرهاى بعد در روحیات و رفتارهاى اجتماعى، همسان گذشتگان خود بودند.

۸ - قوم موسى مطمئن به استجابت دعاى موسى(ع) بودند. (فادع لنا ربک یخرج لنا) فعل «یخرج» مجزوم است و حکایت از شرطى مقدر دارد; یعنى: «ادع لنا ربک ان تدع یخرج ...; دعا کن، اگر دعا کردى خداوند پدید خواهد آورد ...» این سخن دلالت بر اطمینان قوم موسى به استجابت دعاى او دارد.

۹ - گرایش طبیعى انسان به بهره بردارى از زمین (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض) بنى اسرائیل، از تنوع نداشتن غذا شکایت داشتند و در تقاضاى خویش قید کردند که تنوع غذاها، از روییدنیهاى زمین باشد. این نشان مى دهد که آدمى به بهره بردارى از زمین علاقه مند است و به آن گرایش دارد.

۱۰ - قوم موسى در صحراى سینا از غذاهاى روییدنى زمین بى بهره بودند. (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض)

۱۱ - پدید آمدن گیاهان از زمین، در اختیار خداوند و به دست اوست. (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض)

۱۲ - خداوند، حاکم بر عوامل طبیعى است. (یخرج لنا مما تنبت الأرض)

۱۳ - قوم موسى معتقد به ربوبیت و حاکمیت خداوند بر طبیعت (فادع لنا ربک یخرج لنا مما تنبت الأرض)

۱۴ - سبزیجات، خیار، گندم، عدس و پیاز از خوراکیهایى که قوم موسى خواهان آن بودند. (یخرج لنا مما تنبت الأرض من بقلها و ... بصلها) «فوم» به معناى گندم است. برخى از اهل لغت گفته اند که به معناى سیر نیز به کار مى رود و نیز گفته شده که «فوم» به گندم و دیگر حبوباتى که با آن نان پخته شود اطلاق مى گردد.

۱۵ - «منّ» و «سلوى» خوراکى بهتر در مقابل آنچه که قوم موسى در پى دستیابى به آن بودند. (قال أتستبدلون الذى هو أدنى بالذى هو خیر) «أدنى» از «دنو» و به معناى نزدیکتر است که به قرینه «خیر» مراد از آن پست تر مى باشد. قابل ذکر است که برخى «أدنى» را از «دنائة» (پست) دانسته اند. بر این مبنا معناى حقیقى «أدنى» پست تر خواهد بود.

۱۶ - موسى (ع) مردمش را به خاطر تقاضاى غذایى پست تر در مقابل از دست دادن غذایى بهتر، سرزنش کرد. (قال أتستبدلون الذى هو أدنى بالذى هو خیر) استفهام در «أتستبدلون» انکار توبیخى است. ضمیر در «قال» مى تواند به «ربک» برگردد و مى تواند به «موسى» ارجاع شود در برداشت فوق دومین احتمال لحاظ شده است.

۱۷ - قوم موسى به مصلحت خویش در انتخاب غذا ناآگاه بودند. (قال أتستبدلون الذى هو أدنى بالذى هو خیر)

۱۸ - بنى اسرائیل، در صورت دستیابى به خوراکیهاى دلخواه (سبزیجات و ...) از «منّ» و «سلوى» محروم مى شدند. (قال أتستبدلون الذى هو أدنى بالذى هو خیر) با وجود اینکه در سخنان بنى اسرائیل این معنا نبود که «منّ» و «سلوى» نمى خواهیم، ولى خداوند یا موسى(ع) در پاسخ آنان، جمله «أتستبدلون» (چرا معاوضه مى کنید) را به کار برد تا به این نکته اشاره کند که: دستیابى به خوراکیهاى یاد شده، موجب محرومیت شما از «منّ» و «سلوى» خواهد شد.

۱۹ - بنى اسرائیل، مردمى ناسپاس در برابر نعمتهاى ارزشمند الهى (منّ و سلوى) (لن نصبر على طعام وحد ... قال أتستبدلون الذى هو أدنى)

۲۰ - راضى بودن به آنچه خدا مقرر کرده و شکیبا بودن بر آن، تأمین کننده خیر و مصلحت واقعى انسان است. (لن نصبر على طعام وحد ... قال أتستبدلون الذى هو أدنى بالذى هو خیر)

۲۱ - موسى (ع) در پى تقاضاى قومش (درخواست خوراکیهاى زمینى) از آنان خواست تا به یکى از شهرها در آیند و شهرنشینى را انتخاب کنند. (قال أتستبدلون ... اهبطوا مصراً فان لکم ما سألتم) چنانچه ضمیر در «قال» به «ربک» برگردد، جمله «اهبطوا ...» سخن خداوند است و اگر به موسى (ع) ارجاع شود، آن جمله گفته موسى(ع) خواهد بود. برداشت فوق به لحاظ احتمال دوم است.

۲۲ - موسى(ع) با دور نگه داشتن قومش از سکونت در شهرها، اهداف بلندى را براى آنان در نظر داشت و آن را تعقیب مى کرد. (اهبطوا مصراً فان لکم ما سألتم) جمله «اهبطوا مصراً ...» (به یکى از شهرها در آیید، آنچه مى خواستید در آن وجود دارد) بیانگر این است که: انتقال قوم موسى از بیابانها به شهر کارى سهل و آسان بوده است. و ناگزیر از بیابان گردى نبودند. بنابراین موسى(ع) بیابان گردى را براى قومش انتخاب کرده بود و این معنا بدیهى است که اگر پیامبران امرى را براى قوم خویش انتخاب کنند - خصوصاً اگر مشکلاتى را هم به دنبال داشته باشد - در پى رساندن آنان به اهداف بلندى هستند.

۲۳ - خوارى، فقر و درماندگى، سرنوشت محتوم متجاوزان بنى اسرائیل است. (و ضربت علیهم الذلة و المسکنة) «مسکنة» به معناى فقر و سستى است. «ذلة» و «مسکنة» به قبّه و مانند آن تشبیه شده و لذا کلمه «ضربت» (زده شد) براى آن به کار رفته است; یعنى، خوارى و درماندگى همچون قبه اى آنان را احاطه کرده و بر آنان خیمه زده است.

۲۴ - بنى اسرائیل، به غضب و خشم خداوند گرفتار شدند. (و باءو بغضب من اللّه) «باءو» به معناى بازگشتند، است. «باء» در «بغضب» براى ملابست و مصاحبت مى باشد; یعنى، بازگشتند در حالى که غضب و خشم خدا را به دوش مى کشیدند.

۲۵ - بنى اسرائیل، آیات خدا را انکار کردند و به آنها کفر ورزیدند. (کانوا یکفرون بأیت اللّه)

۲۶ - بعثت پیامبرانى بسیار براى بنى اسرائیل (و یقتلون النبیین بغیر الحق) «ال» در «النبیین» براى استغراق است و مراد از آن در این جا کثرت مى باشد.

۲۷ - بنى اسرائیل، پیامبران بسیارى را به قتل رساندند. (و یقتلون النبیین بغیر الحق)

۲۸ - بنى اسرائیل هیچ عذر و بهانه اى براى کشتن پیامبران الهى نداشتند. (و یقتلون النبیین بغیر الحق) با توجّه به این حقیقت که کشتن پیامبران هرگز حق نیست، قید توضیحى (بغیر الحق) آورده شده تا به این معنا اشاره کند که: بنى اسرائیل هیچ بهانه اى از قبیل جهل به پیامبرى پیامبران و یا خطایى از سوى ایشان، سراغ نداشتند تا بتوانند کشتن آنان را حق جلوه دهند.

۲۹ - انکار آیات الهى و کشتن انبیا، موجب خوار گشتن و درمانده شدن همیشگى بنى اسرائیل شد. (ذلک بأنهم کانوا یکفرون بأیت اللّه و یقتلون النبیین) «ذلک» اشاره به «ذلة»، «مسکنة» و «غضب الهى» است و باء در «بأنهم» سببیه مى باشد.

۳۰ - بنى اسرائیل، به خاطر کفرشان به آیات الهى و کشتن پیامبران، مورد غضب خداوند قرار گرفتند. (ذلک بأنهم کانوا یکفرون بأیت اللّه و یقتلون النبیین)

۳۱ - بنى اسرائیل، گنهکار و همواره تجاوزگر بوده اند. (ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون)

۳۲ - عصیان و تجاوز گرى بنى اسرائیل، ریشه گرایش آنان به کفر و جرئتشان بر کشتن پیامبران بود. (یکفرون بأیت اللّه ... ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون) مشارالیه «ذلک» در «ذلک بما عصوا» کفر به آیات خدا و کشتن پیامبران است. قابل ذکر است که برخى از مفسّران، ذلک در «ذلک بما عصوا» را اشاره به «ذلت و ...» دانسته اند و در نتیجه عصیان و تجاوز را نیز علت «ذلت و ...» شمرده اند.

۳۳ - انکار آیات الهى و کفر به آنها، موجب ذلت و درماندگى آدمى خواهد شد. (و ضربت علیهم الذلة ... ذلک بأنهم کانوا یکفرون بأیت اللّه)

۳۴ - انکار آیات الهى و کفر به آنها، در پى دارنده خشم و غضب خداوند است. (و باءو بغضب من اللّه ذلک بأنهم کانوا یکفرون بأیت اللّه)

۳۵ - کشتن رهبران الهى، موجب ذلت و فقر و در پى دارنده غضب خداوند است. (ضربت علیهم الذلة ... ذلک بأنهم ... یقتلون النبیین)

۳۶ - تجاوزگرى و ارتکاب گناهان، آدمى رابه سوى کفر گرایش داده و بر کشتن رهبران الهى بى پروا مى سازد. (یکفرون بأیت اللّه ... ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون)

۳۷ - شهرنشینى بنى اسرائیل و رسیدن به رفاه و آسایش، زمینه ساز عصیانگرى، تجاوز، کشتن پیامبران و کفرشان بود. (لن نصبر على طعام وحد ... اهبطوا مصراً ... و ضربت علیهم الذلة) برداشت فوق، مقتضاى ارتباط بخش دوم آیه; یعنى، «و ضربت علیهم الذلة ...» با بخش اول آیه است.

۳۸ - داستان ناسپاسى بنى اسرائیل بر «منّ» و «سلوى» و انتخاب شهرنشینى و گرایش آنان به کفر و تجاوز، داستانى آموزنده و شایسته به یاد آوردن است. (إذ قلتم یموسى لن نصبر .... و ضربت علیهم الذلة ... و کانوا یعتدون) «إذ قلتم ...» مفعول براى «أذکروا» (به یاد آوردن) مى باشد.

روایات و احادیث

۳۹ - «عن أبى عبداللّه (ع) - و تلا هذه الآیة - «ذلک بأنهم کانوا یکفرون بایات اللّه و یقتلون النبین بغیر الحق ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون» قال: و اللّه ما قتلوهم بأیدیهم و لاضربوهم باسیافهم و لکنهم سمعوا أحادیثهم فاذاعوها فاخذوا علیها فقتلوا فصار قتلا و اعتداء و معصیة;[۱] از امام صادق (ع) روایت شده است که در پى تلاوت آیه فوق، فرمودند: به خدا سوگند! بنى اسرائیل، پیامبران خود را با دستان خود نکشتند و آنان را با شمشیرهاى خود به قتل نرساندند و لکن احادیث آنان را شنیدند و اسرارشان را فاش کردند و در نتیجه پیامبران، دستگیر و کشته مى شدند. از این جهت افشاى سرّ، قتل و تجاوز و معصیت محسوب شده است».

موضوعات مرتبط

  • آیات خدا: آثار تکذیب آیات خدا ۲۹، ۳۳، ۳۴; مکذبان آیات خدا ۲۵
  • انبیا: آثار تکذیب انبیا ۳۰; آثار قتل انبیا ۲۹، ۳۰; قاتلان انبیا ۲۷
  • انسان: بى صبرى انسان ۳; تأمین مصالح انسان ۲۰; تنوع طلبى انسان ۳; گرایشهاى انسان ۹
  • بنى اسرائیل: آثار تجاوز گرى بنى اسرائیل ۳۲; آثار رفاه بنى اسرائیل ۳۷; اثار شهر نشینى بنى اسرائیل ۳۷; آثار عصیان بنى اسرائیل ۳۲; آثار قتلهاى بنى اسرائیل ۲۹; انبیاى بنى اسرائیل ۲۶; بنى اسرائیل در صحراى سینا ۱۰; بنى اسرائیل صدر اسلام ۷; بنى اسرائیل و افشاى راز انبیا ۳۹; بنى اسرائیل و خوردنى سلوى ۱، ۱۸، ۱۹; بنى اسرائیل و خوردنى گیاهى ۱۰; بنى اسرائیل و خوردنى منّ ۱، ۱۸، ۱۹; بنى اسرائیل و درخواست پیاز ۱۴; بنى اسرائیل و در خواست سبزیجات ۱۴; بنى اسرائیل و درخواست عدس ۱۴; بنى اسرائیل و درخواست گندم ۱۴; بنى اسرائیل و دعا ۵; بنى اسرائیل و دعاى موسى(ع) ۸; بنى اسرائیل و قتل انبیا ۲۷، ۲۸، ۳۲، ۳۷، ۳۹; بنى اسرائیل و موسى (ع) ۴; بى صبرى بنى اسرائیل ۱; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۴، ۵، ۱۰، ۱۴، ۱۶، ۲۱، ۲۳، ۲۷، ۳۸; تجاوزگرى بنى اسرائیل ۳۱، ۳۸; تنوع طلبى بنى اسرائیل ۲، ۴; جرایم بنى اسرائیل ۲۷; جهل بنى اسرائیل ۱۷; خواسته هاى بنى اسرائیل ۴، ۵، ۶، ۱۴، ۱۵، ۲۱; خوردنى گیاهى بنى اسرائیل ۱۴; خوردنیهاى بنى اسرائیل ۲، ۴، ۱۵، ۱۷; ذلت بنى اسرائیل ۲۳، ۲۹; زمینه تجاوزگرى بنى اسرائیل ۳۷; زمینه عصیان بنى اسرائیل ۳۷; زمینه کفر بنى اسرائیل ۳۷; سرزنش بنى اسرائیل ۱۶; شکوه بنى اسرائیل ۲; شهرنشینى بنى اسرائیل ۲۱، ۳۸; صفات بنى اسرائیل ۷; عقیده بنى اسرائیل ۱۳; عوامل مغضوبیت بنى اسرائیل ۳۰; فرجام متجاوزان بنى اسرائیل ۲۳; فقر متجاوزان بنى اسرائیل ۲۳; قصه قتل در بنى اسرائیل ۲۷، ۳۰، ۳۲; کفران بنى اسرائیل ۱۹، ۳۸; کفر بنى اسرائیل ۲۵، ۳۰، ۳۸; گناه بنى اسرائیل ۳۱; مصالح بنى اسرائیل ۱۷; مغضوبیت بنى اسرائیل ۲۴; ممانعت از شهرنشینى بنى اسرائیل ۲۲; منشأ کفر بنى اسرائیل ۳۲; ناخشنودى بنى اسرائیل ۱
  • تجاوز: آثار تجاوز ۳۶
  • جرایم: آثار جرایم ۲۹، ۳۰، ۳۵; عوامل جرم ۳۲، ۳۶، ۳۷
  • خدا: اختصاصات خدا ۱۱; افعال خدا ۱۱; حاکمیت خدا ۱۲، ۱۳; ربوبیت خدا ۱۳; رضایت به مقدرات خدا ۲۰; غضب خدا ۲۴; موجبات غضب خدا ۳۰، ۳۴، ۳۵
  • خوردنیها: درخواست خوردنى گیاهى ۵، ۶
  • ذکر: ذکر تاریخ ۳۸
  • ذلت: عوامل ذلت ۲۹، ۳۳، ۳۵
  • رهبران دینى: آثار قتل رهبران دینى ۳۵; زمینه قتل رهبران دینى ۳۶
  • زمین: استفاده از زمین ۹
  • ظلم: آثار ظلم ۳۲
  • عوامل طبیعى: عمل عوامل طبیعى ۱۲
  • فقر: عوامل فقر ۳۵
  • کفر: آثار کفر به آیات خدا ۳۰، ۳۳، ۳۴; زمینه کفر ۳۶; کفر به آیات خدا ۲۵
  • کفران: کفران نعمت ۱۹
  • گناه: آثار گناه ۳۶
  • گناهکاران: ۳۱
  • گیاهان: منشأ رویش گیاهان ۱۱
  • متجاوزان: ۳۱ مغضوبان خدا: ۲۴، ۳۰
  • موسى (ع): اجابت دعاى موسى (ع) ۸; اهداف موسى (ع) ۲۲; سرزنشهاى موسى (ع) ۱۶; قصه موسى (ع) ۱۶، ۲۱; موسى (ع) و بنى اسرائیل ۱۶، ۲۱، ۲۲

منابع

  1. کافى، ج ۲ ،ص ۳۷۱ ،ح ۶ ; نور الثقلین ،ج ۱- ،ص ۸۴ ،ح ۲۲۱ .