نتایج جستجو

معناى «صعود کردن و بالا رفتن» است، نه به معناى نسخ ادیان و زائل شدن، و در هیچ جاى قرآن «عروج» به معناى «نسخ» دیده نمى شود (این کلمه در پنج آیه از قرآن ذکر

اين قيود بعد از رواج نسخ در احكام اضافه شده كه نسخ حكم جانشين كردن حكمى در جاى حكمى است. در المنار گويد: امامان لغت گفته‏اند: نسخ در اصل به معنى نقل است

منشأ شرک ۹ قرآن: آثار نسخ در قرآن ۲; جهل مکذبان قرآن ۷; حقیقت نسخ در قرآن ۷; فلسفه نسخ در قرآن ۶، ۷; نزول تدریجى قرآن ۴، ۵; نسخ در قرآن ۱، ۳، ۵ کفر: منشأ

اين قيود بعد از رواج نسخ در احكام اضافه شده كه نسخ حكم جانشين كردن حكمى در جاى حكمى است. در المنار گويد: امامان لغت گفته‏اند: نسخ در اصل به معنى نقل است

على اخذ من ب لا ها نا کلل ما امر وذر مجد شىء حفظ رحم لقى ذات جرى بشر دسر نسخ بقى غضب کم ربب قرء عين رئس قرآن موسى سقر قدر وعظ تسع حمل هدى اخو هو عن کتب

گفت: منشأ گرایش مسلمانان به درخواست نسخ برخى از احکام، طرح مسأله نسخ و امکان آن بوده است. ۳ - نسخ ادیان و نیز نسخ برخى از آیات و احکام قرآن، برانگیزنده

صادق (ع) در پاسخ سؤال از آیه فوق فرمود: هو الاسلام الّذى فیه الایمان. ادیان: نسخ ادیان ۵ اسلام: پذیرش اسلام ۲، ۷، ۹، ۱۱، ۱۲ ; جهان شمولى اسلام ۴ ; ناسخ بودن

معناى کارهایى است که دستور مؤکد، از سوى پروردگار به آن داده شده است و هرگز نسخ نمى شود، و یا کارهایى که انسان باید نسبت به آن عزم آهنین و تصمیم راسخ داشته

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

آن را به تصدق داد و با پیامبر به نجوى پرداخت و خداوند این حکم را به آیه ۱۳ نسخ فرمود. Tabber requires Javascript to function. آيات ۷ - ۱۳، سوره مجادله مقصود

است، مى گردانیم. ۷ - انتظار و اشتیاق پیامبر(ص) براى نسخ قبله سابق (بیت المقدس) داراى نقشى بسزا در نسخ آن بود. (قد نرى تقلب وجهک فى السماء فلنولینک قبلة ترضیها)

فيض ره فرموده نسخ بعضى از احكام تورية منافى با تصديق بآن نيست چنانچه در قرآن نسخ بعضى از آيات قرآن ببعضى منافى با تصديق بهمه نيست چون نسخ در حقيقت بيان

مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ» كه در آيه بعدى است نسخ گرديد. و در نسخ نيز گفته‏اند: كه فقط حكم غير عاجزان نسخ گرديد و عاجزان در تحت عموم باقى ماندند. ملاحظه

‌اينکه‌ حكم‌ نسخ‌ ‌شده‌ و ‌در‌ مقام‌ ‌خود‌ ثابت‌ كرده‌ايم‌ ‌که‌ نسخ‌ ‌آيه‌ باخبار ممكن‌ ‌است‌ و مانعي‌ ندارد، و بعضي‌ توهم‌ كردند ‌که‌ ‌اينکه‌ نسخ‌ ‌شده‌ بآيه‌

بگویند: آنچه از خوراکی ها در تورات حرام شده از شریعت ابراهیم باقی مانده و نسخ آن محال است،] اینانند که یقیناً ستمکارند. از آن پس هر كه بر خدا دروغ بندد

يا اثبات حكمى يا نسخ آن نوشته‌اى است كه در آن تعيين شده است كه آن وقت چه اقتضاء دارد و اختيار محو و اثبات و تغيير و تبديل و وضع و نسخ آن با خدا است و اصل

حضرت نسخ و تحريم شده است، امّا شيعه به پيروى از اهل بيت عليهم السلام عقيده دارند كه اين حكم نسخ نشده و تا روز قيامت خواهد ماند قول به تحريم و نسخ آن از

آن را به تصدق داد و با پیامبر به نجوى پرداخت و خداوند این حکم را به آیه ۱۳ نسخ فرمود. Tabber requires Javascript to function. آيات ۷ - ۱۳، سوره مجادله مقصود

يا اثبات حكمى يا نسخ آن نوشته‌اى است كه در آن تعيين شده است كه آن وقت چه اقتضاء دارد و اختيار محو و اثبات و تغيير و تبديل و وضع و نسخ آن با خدا است و اصل

حضرت نسخ و تحريم شده است، امّا شيعه به پيروى از اهل بيت عليهم السلام عقيده دارند كه اين حكم نسخ نشده و تا روز قيامت خواهد ماند قول به تحريم و نسخ آن از

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شده مذكور است كه بعد از آن اين آيه نسخ شد بآيه بعد كه خدا ميفرمايد آيا ترسيديد كه اگر قبل از نجواى خودتان صدقه دهيد

النّاسَ مِنْ بَعْدى» (وسائل كتاب قضا ابواب صفات قاضى باب 8 حديث 50) در بعضى از نسخ روايت كلمه «فَيُعَلِّمُونَها» نيست. * [بقره:158]. صفا و خالص است. مروه در

فرموده: اولواالعزم از پيامبران كسى است كه شريعت تازه آورده و شريعت سابق را نسخ كند آنها پنج نفراند: نوح، ابراهيم، موسى،عيسى و محمد «صلّى اللّه عليه و آله

و اين آيه را نسخ نمود چنان كه جبائى و حسن بصرى نيز به اين عقيده معتقدند ولى ابن عباس و مجاهد و عمر بن عبدالعزيز معتقدند كه آيه مزبور نسخ نشده و به محكمى

خدا بعضی بر بعض دیگر مقدم شده [یعنی قانون ارث بردن برادران دینی از یکدیگر، نسخ شده است. (م)]، که خدا به هر چیز داناست. و آنان که بعد [از مؤمنان و نخستین

النّاسَ مِنْ بَعْدى» (وسائل كتاب قضا ابواب صفات قاضى باب 8 حديث 50) در بعضى از نسخ روايت كلمه «فَيُعَلِّمُونَها» نيست. * [بقره:158]. صفا و خالص است. مروه در

احكام به معنى استوار و محكم كردن است يعنى خدا آنچه را كه شيطان القاء كرده نسخ مى‏كند سپس آيات خود را استوار مى‏نمايد. * [هود:1]، احكان در مقابل تفصيل واقع

آله» دخترش را با ابى‏العاص بن ربيع كه هنوز اسلام نياورده بود تزويج فرمود سپس نسخ شد. ولى درباره اينكه دختران لوط چند نفر بيش نبودند چطور به همه آنها ازدواجشان

است ، نه مباح بيان عدم وقوع نسخ در آيات روزه و رد قائلين به وقوع نسخ در اين آيات چكيده سخن در رد كسانى كه قائل به وقوع نسخ در آيات روزه شده اند معناى كلمه

هادى و مهتدى نمى‏شوند كه شريعت موسى با شريعت عيسى و هر دو با شريعت اسلام نسخ شده است لذا بعضى از حاكيان اين قصه خرافيّه اضافه كرده كه رسول خدا «صلّى اللّه

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

يادها برده مى پرسيم از ياد بردن خدا چه معنا دارد؟ و مقصود از نسخ تلاوت چه مى تواند باشد؟ آيا نسخ تلاوت بخاطر اين بوده كه عمل به آن آيات منسوخ شده ؟ پس چرا

اين آيه نازل شد و بعضى گفته‌اند بعد از نسخ بعضى از احكام سؤال نمودند از حال كسانيكه اطلاع پيدا نكرده بودند بر نسخ از مسلمانان مانند كسانيكه بجانب بيت المقدّس

با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شده مذكور است كه بعد از آن اين آيه نسخ شد بآيه بعد كه خدا ميفرمايد آيا ترسيديد كه اگر قبل از نجواى خودتان صدقه دهيد

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

اين آيه نازل شد و بعضى گفته‌اند بعد از نسخ بعضى از احكام سؤال نمودند از حال كسانيكه اطلاع پيدا نكرده بودند بر نسخ از مسلمانان مانند كسانيكه بجانب بيت المقدّس

«حكمت»، احكام ثابتى است كه در آيات قبل گفته شده و در اديان ديگر هم بوده و نسخ شدنى نيست. در آيه‌ى 22 فرمان نهى از شرك اوّلين حكمت‌ «1». قصص، 79. «2». نهج‌البلاغه،

است و مجاهدت در انفاقمال بيشتر و دشوارتر است شبهه اى كه مسيحيان در مساءله ((نسخ )) القاء مى كردند و پاسخ به آنها در آيه :((كل طعام كان حلا...)) حاصل شبهه

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

حاوى احکامى نسخ نشده به وسیله قرآن (و عندهم التوریة فیها حکم اللّه) اگر آن حکم و یا احکامى که یهودیان از آن اعراض مى کردند به وسیله قرآن نسخ شده بود، یهودیان

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

آیات شامل این کلمه نسخ‌ (۴ بار) ها (۱۳۹۹ بار) وَ هُدًى فِي الْأَلْوَاح رَحْمَة أَخَذ لِلّذِين هُم الْغَضَب مُوسَى لِرَبّهِم عَن يَرْهَبُون سَکَت لَمّا

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» نسخ شده است. (صفحه ۱۴۳ و ۱۴۴) نظر سيوطى درباره نسخ آيه صحيح نيست، مترجم در كتاب ناسخ و منسوخ دليل عدم نسخ را بيان داشته است. (ناسخ

است ، نه مباح بيان عدم وقوع نسخ در آيات روزه و رد قائلين به وقوع نسخ در اين آيات چكيده سخن در رد كسانى كه قائل به وقوع نسخ در آيات روزه شده اند معناى كلمه

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

مى‌كردند از اين قبيل كه اين چه دينى است كه احكام آن نسخ ميشود و تغيير پيدا ميكند دين حضرت موسى نسخ نداشته و اوصاف پيغمبر در تورية اين اوصاف نيست كه در

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

عذاب عظيمند. تنبيه- آيه شريفه دلالت نمى‌كند بر عدم نسخ قرآن به سنت، چه آن حضرت در اين صورت از پيش خود نسخ حكم قرآنى ننموده به سنت، بلكه تبديل آن از جانب خداوند

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

آن بسيار دور، و حرارت آن در نهايت سختى، و عذاب آن تازه و نو است. در بعضى نسخ جديد «بحاء» باشد يعنى عقاب آن گرز آهنين يا عقاب آن تند و تيز است، مانند آيه‌

مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...)) اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ توضيحى

اصول دین و فضائل اخلاقی این بزرگان است؛ نه پیروی از فروع و قوانینی که قابل نسخ هستند. «ذِکْرَی»: یادآوری و اندرز. تذکیر و ارشاد. این مصدر می‌تواند به جای

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت بحث روايتى توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين» رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت

و حجّت و دليل و مطابقه با حقّ و حقيقت و مأمون بودن از نقص و خلل و بطلان و نسخ و زوال واضح و مبرهن است و بنابراين كتاب خبر مبتداء محذوف است كه قرآن باشد

نور است و اينهم مويد احتمالى است كه بنظر حقير رسيده و سابقا عرضه داشتم كه نسخ در اصطلاح ائمه اطهار عليهم السلام غير از آنستكه در اصول معنون است و بعضى گفته‌اند

قبل از آيه تحريم نازل و بآن نسخ شده دلالت دارد بر آنكه مراد شراب است ولى دلالت ندارد بر آنكه در صدر اسلام حلال بوده چون نسخ در كلام ائمه غالبا در غير معناى

فرمود و باين معنى اخبار كثيره از اهل بيت عصمت وارد شده است فيض ره فرموده نسخ وجوب منافات با بقاء جواز ندارد و بنظر حقير منافات دارد چنانچه در اصول محقق

مبالات نداشتن از ملامت ملامت كنندگان و قيام به قسط و عدل در تمام احوال. 5- نسخ آيه شريفه، چنانچه از حضرت باقر و صادق عليهما السّلام مروى است بعد از نزول

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

اند حج تمتع مختص اصحاب پيامبر نيست امتثال دستور رسول الله واجب ، احكام خدا نسخ ناشدنى و والى حق تغيير احكام راندارد اطاعتى كه آيه : اطيعوالله و اطيعواالرسول

باقى مى‌ماند. و وراثت اقوى لفظى است مستعمل در تملك و استحقاق، زيرا در عقب آن نسخ و استرجاع نيست و به رد و اسقاط زوال نيايد. نزد بعضى مراد آنكه: منازل كفار

اشاره به این باشد که این از کارهایی است که خداوند به آن فرمان داده و هرگز نسخ نمی‌شود و یا از کارهایی است که انسان باید نسبت به آن عزم راسخ داشته باشد.

أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ» نازل گردید و میراث از روى هجرت نسخ گردید و از آن به بعد به صاحبان خویشاوند از مؤمنین و مؤمنات ارث می‌رسید و نیز

هَدانِی، أَعْطانِی، أَعْرَفَنِی. «قِیَماً»: باارزش. پابرجا و ثابت و غیرقابل نسخ. راست و استوار. صفت است و مصدری است از ریشه (قوم). «حَنِیفاً»: حقّگرا. مخلص

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

وقت‌ و حال‌ اشخاص‌ مسئله نسخ‌ ميآيد ‌حتي‌ بسا ‌در‌ يك‌ شريعت‌ مثل‌ شريعت‌ اسلام‌ بعض‌ احكام‌ نسخ‌ مي‌شود، بلكه‌ ‌غير‌ ‌از‌ نسخ‌ ‌هم‌ نسبت‌ ‌به‌ اشخاص‌ احكام‌

دو آنكه گوش تو بشنود. ايضا از حضرت باقر عليه السّلام مروى است‌ «3» كه اين نسخ شده به آيه (فاصدع بما تؤمر). وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

احكامى است كه خداوند به پيغمبر خود وحى فرموده بر طبق حكمت و مصلحت و قابل نسخ و تبديل نيست تا قيام قيامت و براى اهميّت توحيد اخيرا نهى از شرك تكرار شده

و حجّت و دليل و مطابقه با حقّ و حقيقت و مأمون بودن از نقص و خلل و بطلان و نسخ و زوال واضح و مبرهن است و بنابراين كتاب خبر مبتداء محذوف است كه قرآن باشد

اند حج تمتع مختص اصحاب پيامبر نيست امتثال دستور رسول الله واجب ، احكام خدا نسخ ناشدنى و والى حق تغيير احكام راندارد اطاعتى كه آيه : اطيعوالله و اطيعواالرسول

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

آنها را تا مقداريكه خارج از انصاف نباشد اباحه فرموده‌اند و در يك روايت نسبت نسخ بآيه داده شده است بنظر حقير آيه و روايات در مقام بيان حكم تكليفى اعم از واجب

رايادگرفتند و كلام عربى را با آنها نوشتند، پس از آمدن اسلام از خط نبطى خط نسخ و از سريانى خط كوفى به وجود آمد، وجدى آنگاه به جريان بشربن عبدالملك كه گذشت

قبل از آيه تحريم نازل و بآن نسخ شده دلالت دارد بر آنكه مراد شراب است ولى دلالت ندارد بر آنكه در صدر اسلام حلال بوده چون نسخ در كلام ائمه غالبا در غير معناى

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

روايتى دربارهمصحف على عليه السلام خطاب به قائلين به تحريف : مقصود شما از نسخ تلاوت چيست ؟ پاسخ به دليل ديگر قائلين به تحريف : تكرار حوادث مربوط به بنىاسرائيل

One Wise and Praiseworthy. ترتیل: ترجمه: «الْبَاطِلُ»: نقطه مقابل حق. مراد: نسخ، کم و زیاد شدن، غلط از آب درآمدن، تناقض مطالب و مفاهیم، و بالاخره همه چیزهای

آريد و آنچه نهى شده اجتناب كنيد. ابن عباس گويد «1»: اين آيات از محكمات است، نسخ نشده از آنها چيزى در جميع كتب سماويه، و آنها محرماتند بر بنى آدم به تمامه،

است ، نه مباح بيان عدم وقوع نسخ در آيات روزه و رد قائلين به وقوع نسخ در اين آيات چكيده سخن در رد كسانى كه قائل به وقوع نسخ در آيات روزه شده اند معناى كلمه

فراموش نميكنى مگر آنچه را خداوند خواسته كه فراموش شود چون گفته‌اند اين يك نوع نسخ بوده كه بايد تلاوت و كتابت نشود تا از خاطرها محو گردد و در سوره بقره ذيل آيه

باب‌ نسخ‌ شرايع‌ بعض‌ خصوصيّات‌ ‌که‌ ‌به‌ مقتضاي‌ زمان‌ و اشخاص‌ و حالات‌ ‌في‌ الجمله‌ تغييراتي‌ پيدا مي‌كند ‌که‌ بسا ‌در‌ شريعت‌ واحده‌ ‌هم‌ نسخ‌ واقع‌

بيانات گذشته معلوم مى گردد حكم وجوب امان دادن براى استماع كلام خدا، قابل نسخ نيست پذيرش دين حق بايد با اختيار باشد و در اصول اعتقادى بايد علم يقينىحاصل

احكامى است كه خداوند به پيغمبر خود وحى فرموده بر طبق حكمت و مصلحت و قابل نسخ و تبديل نيست تا قيام قيامت و براى اهميّت توحيد اخيرا نهى از شرك تكرار شده

نیز به تکالیف او موظف اند و هر گاه قرآن از ادیان پیشین حکمى را نقل کرده و نسخ آن را گوشزد نکند، مسلمانان نیز باید آن را تکلیف خود بشمارند. ۱۳- «عن أبى عبداللّه(ع)

سرپرست و ياورى نداريد (۱۰۷) معنى «نسخ » و مراد از «نسخ آيه » بيان آيات اين دو آيه مربوط بمسئله نسخ است ، و معلوم است كه نسخ بآن معنائى كه در اصطلاح فقها معروف

همچنان كه مشركان از آن حضرت معجزاتى طلب مى نمودند. علاوه بر اين كه اهل كتاب، نسخ احكام را محال مى پنداشتند، ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۵۱۲ و انتظار داشتند

قوه ... )) دستور پذيرش صلح در: (( و ان جنحوا للسلم فاجنح لها )) موقت بوده و نسخ گرديده است چند روايت درباره مراد از (( من اتبعك )) در آيه شريفه : (( يا ايها

ديگر احكامى بود كه موعد اقتضاء عمل بآنها گذشته بود و شريعت مطهره آنها را نسخ فرموده بود لذا بيان آنها لزومى نداشت بعلاوه موجب تشاجر و جدال و عناد ميشد

صحيح به فاسد. «لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً» 4- قرآن تا قيامت، استوار وغيرقابل نسخ است. «قَيِّماً» 5- قرآن، نگهبان كتب آسمانى ودر بردارنده تمام مصالح بندگان

بوسيله آيات جهاد كه بعدا به آن اشاره خواهد شد نسخ شده است . اما تعبير به نسخ شايد در اينجا صحيح نباشد، چرا كه نسخ آنست كه حكمى ظاهرا به صورت نامحدود تشريع گردد

را يك امت و متفق بر يك ملت و متحد در احكام حلال و حرام در جميع اعصار بدون نسخ و تحويل. آنكه اگر خواستى خدا، اجتماع شما را در انقياد اسلام و احكام حلال و

نام آن را نسخ گذاشتند، منظور نسخ اصطلاحى نيست و در سابق هم گفتيم : كه در كلام ائمه (عليهم السلام ) بسا كلمه نسخ آمده كه منظور از آن غير نسخ اصطلاحى علماى

جوابش ميفرمود و بعدها باو جوابى مى‏داد كه جواب اول را نسخ ميكرد پس بعضى از احاديث بعضى ديگر را نسخ كرده است. على بن ابراهيم، از پدرش، از ابن ابى نجران،

تحت تسلّط آنها اگر چه گفته‌اند آنزمان نكاح غير مهاجرات جائز نبوده و بعدا نسخ شده و بعضى حمل بر افضليّت نكاح آنها از غير نموده‌اند و تخصيص آنها بذكر از

پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )،علت و حكمت آن ، و سپس توبيخ شدن اين حكم ) نسخ حكم وجوب صدقه قبل از نجوى در آيه قبل رواياتى در ذيل آيات مربوط به نجوى ، تحيت

ديگر آنكه‌ معني‌ نكاح‌ عقد ‌است‌ ‌ يا ‌ وطي‌ ‌است‌. ديگر آنكه‌ ‌اينکه‌ حكم‌ نسخ‌ ‌شده‌ ‌ يا ‌ باقيست‌ و اخبار بسياري‌ ‌از‌ ائمه‌ اطهار، حضرت‌ باقر و حضرت‌

احكامى است كه خداوند به پيغمبر خود وحى فرموده بر طبق حكمت و مصلحت و قابل نسخ و تبديل نيست تا قيام قيامت و براى اهميّت توحيد اخيرا نهى از شرك تكرار شده

است و مجاهدت در انفاقمال بيشتر و دشوارتر است شبهه اى كه مسيحيان در مساءله ((نسخ )) القاء مى كردند و پاسخ به آنها در آيه :((كل طعام كان حلا...)) حاصل شبهه

انقراض عالم دارا است، و البته جامعيت شريعت، ملازم است با خاتميت نبوت عقلا، و نسخ تمام شرايع سلف حكما؛ و الّا لازم آيد ترجيح مفضول بر فاضل، و آن قبيح باشد؛

منكم الشهر فليصمه » الخ نسخ شد. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۱۴ بعضى ديگر از همين مفسرين گفته اند: تنها نسبت به اشخاص توانا نسخ شد و قرار شد حتما روزه

سنگين‌ ‌از‌ ‌هر‌ جهتي‌ ‌از‌ جهات‌ مذكوره‌ و لذا بعضي‌ گفتند ‌که‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ نسخ‌ ‌شده‌ بآيه‌ شريفه‌ لَيس‌َ عَلَي‌ الأَعمي‌ حَرَج‌ٌ وَ لا عَلَي‌ الأَعرَج‌ِ

است فساد گفتار بعضى از مفسرين ك استمتاع در آيه را نكاح دانسته اند آيه متعه نسخ نشده است نه با آيات ديگر و نه با آيات سنت وجه اكتفا آيه به نكاح با كنيزان

اختلافى در آن نيست اشكال بر ادعاى عدم اختلاف در قرآن و پاسخ آن رفع شبهه درباره نسخ كه در قرآن صورت گرفته تحدّى قرآن به بلاغت نمونه هایى از معارضاتى كه با قرآن

آيات ۱۶ - ۱۵ سوره نساء حكم حبس ابد براى زنان و نسخ آن با آيه تازيانه اشاره به اقوال ديگر درباره دو آيه مورد بحث بحث روايتى

مأمور بارشاد بآنها بوده‌اند 4‌-‌ بسياري‌ ‌از‌ طاعات‌ و معاصي‌ ‌که‌ قابل‌ نسخ‌ نيست‌ و مصالح‌ و مفاسد ‌آنها‌ ذاتي‌ ‌است‌ مانند حرمت‌ دروغ‌ و شرب‌ خمر و

و حجّت و دليل و مطابقه با حقّ و حقيقت و مأمون بودن از نقص و خلل و بطلان و نسخ و زوال واضح و مبرهن است و بنابراين كتاب خبر مبتداء محذوف است كه قرآن باشد

اگر حكم رفث قبل از نزول آيه حرمت ، بوده ، و سپس با نزول آيه نسخ شده باشد، ديگر صحيح نيست حكم نسخ را اينطور تعليل كنند كه زنان جامة شما و مردان نيز جامة زنان

‌است‌ و اخبار بسيار ‌که‌ بحد تواتر رسيده‌ و مسئله‌ بداء ‌در‌ تكوينات‌ مثل‌ نسخ‌ ‌است‌ ‌در‌ تشريعيات‌ و معناي‌ بداء ‌اينکه‌ نيست‌ ‌که‌ سنيها توهم‌ كردند ‌که‌

بيرون‌ روند و نه‌ برگردند. وَ لَو نَشاءُ لَمَسَخناهُم‌ چهار عنوان‌ داريم‌ نسخ‌ و فسخ‌ و رسخ‌ و مسخ‌، مذاهب‌ اربعه‌ طبيعي‌ و كفّار ‌که‌ گفتند انسان‌ ‌پس‌

تلاوتش را نسخ كنيم ، و اين چنين نسخ در آيات قرآنى هست ، ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۲ صفحه ۱۹۳ مانند آيه صدقه دادن براى نجوى كردن با رسول خدا كه عملش نسخ شده ولى

روايت كنند، از شما مخالف آن صادر مى‏شود؟ فرمود: به راستى حديث هم چون قرآن نسخ مى‏شود. محمد بن مسلم گويد بحضرت صادق عليه السلام عرضكردم، چه مى‏شود مردمى

گفتند اعراض‌ ‌از‌ مجاهده‌ ‌با‌ ‌آنها‌ ‌است‌ و گفتند اينكه‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ نسخ‌ ‌شده‌ بآيه‌ وَ قاتِلُوا المُشرِكِين‌َ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُم‌ كَافَّةً

دو هزار و پانصد سال‌ ‌بود‌ و اولين‌ اولو العزم‌ ‌بود‌ ‌که‌ شريعت‌ آدم‌ باو نسخ‌ شد و شرع‌ جديدي‌ آورد. وَ لَقَد أَرسَلنا نُوحاً إِلي‌ قَومِه‌ِ قوم‌ ‌او‌

هواهاي‌ نفساني‌ و علاقه‌مندي‌ ‌به‌ زخارف‌ دنيوي‌ و تقليد آباء و امثال‌ اين‌ها و نسخ‌ الهي‌ القاء شياطين‌ ‌را‌ ‌به‌ نصرت‌ و ياري‌ انبياء و مؤمنين‌ ‌است‌ ‌که‌ كفار

نجوى خوددارى كردند، آيه دوم نازل شد (و آنها را ملامت كرد و حكم آيه اول را نسخ نمود) و اجازه نجوى به همگان داد (ولى نجوى در مورد كار خير و اطاعت پروردگار)

__________________________________________________ (۱). و بنابر بعضى از نسخ كافى، معنى اين است كه: چون اراده فرمايد كه آنچه در آنها است، استشاره فرمايد-

بيانات گذشته معلوم مى گردد حكم وجوب امان دادن براى استماع كلام خدا، قابل نسخ نيست پذيرش دين حق بايد با اختيار باشد و در اصول اعتقادى بايد علم يقينىحاصل

نذر روزه سکوت، نیازى نبود. گفتنى است این آیه در غیر مورد روزه سکوت که بر نسخ آن نص خاص وارد شده است، قابل تمسک است. ۲۲- وفاى به نذر واجب است. (إنّى نذرت

۱ صفحه : ۱۰۶ در پاسخ می گویيم: مسئله نسخ، نه از سنخ تناقض گویى است، و نه از قبيل اختلاف در نظريه و حكم؛ بلكه نسخ ناشى از اختلاف در مصداق است. به اين معنا

صادق عليه السلام كه مى‏فرمود: «نشانه را بشناس (و بنابر بعضى از نسخ، امامت، و بنابر بعضى از نسخ، آن پسر را بشناس. و اين به حسب لفظ، ظاهرتر است). پس چون او را

فعلا ‌هم‌ ‌براي‌ احكام‌ شرع‌ علماء اعلام‌ هست‌ و توهم‌ اينكه‌ ‌اينکه‌ حكم‌ نسخ‌ بآيه‌ شريفه‌ وَ أَن‌ِ احكُم‌ بَينَهُم‌ بِما أَنزَل‌َ اللّه‌ُ مائده‌ ‌آيه‌

«نَفْسٍ»، «أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ» مذكور است. و در بعضى از نسخ كافى نيز موجود است، وليكن در اكثر نسخ مفقود است. (مترجم) (۲). مائده، ۳۲.

اند حج تمتع مختص اصحاب پيامبر نيست امتثال دستور رسول الله واجب ، احكام خدا نسخ ناشدنى و والى حق تغيير احكام راندارد اطاعتى كه آيه : اطيعوالله و اطيعواالرسول

پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )،علت و حكمت آن ، و سپس توبيخ شدن اين حكم ) نسخ حكم وجوب صدقه قبل از نجوى در آيه قبل رواياتى در ذيل آيات مربوط به نجوى ، تحيت

و خلاصه اش اين است كه نسخ بمعناى اعم ، شامل هم نسخ احكام ميشود، و هم نسخ و تغيير و تبديل موجودات ، بطور عموم ، و اين معناى از نسخ ، در كلمات ائمه (عليهم

احـكامى كه درباره مجازات عمل منافى عفت دارد شده ، نسخ گرديده است ، منظور از آن نسخ اصـطلاحى نيست ، زيرا نسخ در زبان روايات به هر گونه تقييد و تخصيص حكم گفته

تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۳۸۹ «فاعفوا و اصفحوا» ميگويند: اين آيه با آيه جهاد نسخ شده كه در همين نزديكى جريانش گذشت . «حتى ياءتى اللّه بامره »، در همان گذشته

معنا منظور بود لازم بود نسخ نشدن را مقيد كند به نسخ نشدن به وسيله كتابى ديگر و بفرمايد: اين كتاب آسمانى با هيچ كتاب آسمانى ديگر نسخ نمى شود و ديگر هيچ كتابى

ببدن‌ ديگري‌ و هكذا و همين‌ ‌است‌ معاد ‌او‌ و اينها ‌هم‌ چهار دسته‌ هستند نسخ‌ و فسخ‌ و رسخ‌ و مسخ‌ شرحش‌ بماند ‌اگر‌ روحش‌ صالح‌ ‌باشد‌ ببدن‌ ديگر ‌که‌

صفحه 15 صفحه‌ 44‌-‌ 47 مذاهب‌ تناسخيه‌ ‌را‌ ‌که‌ پنج‌ مذهب‌ داشتند مسخ‌ و نسخ‌ و رسخ‌ و فسخ‌ و قول‌ پنجم‌ عكس‌ ‌اينکه‌ اقوال‌ ‌بود‌ ذكر كرده‌ايم‌ بمناسبت‌

بيانات گذشته معلوم مى گردد حكم وجوب امان دادن براى استماع كلام خدا، قابل نسخ نيست پذيرش دين حق بايد با اختيار باشد و در اصول اعتقادى بايد علم يقينىحاصل

پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )،علت و حكمت آن ، و سپس توبيخ شدن اين حكم ) نسخ حكم وجوب صدقه قبل از نجوى در آيه قبل رواياتى در ذيل آيات مربوط به نجوى ، تحيت

‌را‌ گمراه‌ نمايد) سپس‌ حضرت‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ ‌را‌ تلاوت‌ فرمودند (‌در‌ بعض‌ نسخ‌ بجاي‌ نكت‌، يكتب‌ ضبط ‌شده‌ ‌است‌) و شيخ‌ صدوق‌ ‌عليه‌ الرحمة ‌بعد‌ ‌از‌

، و معلوم است مادام كه حيض هست آزار هم هست ، و اين نسخ بردار نيست . و نيز علت ديگرى كه نمى گذارد نسخ نامبرده صورت بگيرد، اين است كه آيه محيض دلالت دارد

عالم بالا مى‏نمايند، كه به هيچ وجه، متلفت دنيا و امور آن نباشد. و در بعضى از نسخ حيّن با حاء حطّى و نون كلمن واقع شده، و آن، مشتق است از حين به كسر حا، كه

بطوريكه از سياقش ‍ برمى آيد در مورد امتنان و تخفيف نازل شده ، و چنين موردى قابل نسخ نيست بلكه تخفيفى كه از آن استفاده مى شود حاكم بر تشديدى است كه از آيه بقره

نزد حجرالاسود ديد و مردم بر سر آن، دعوى و مخاصمه مى‏كردند (و بنابر بعضى از نسخ، يكديگر را مى‏كشيدند). و آن حضرت مى‏فرمود كه: «به اين مأمور نشده‏اند».

آن حضرت فرموده: كمترين مدّت حمل شش ماه است و بيشترش دو سال. در پاره‏اى از نسخ «يك سال است».

مى‏كردند كه خداوند مى‏فرمايد ما به سليمان حكم را آموختيم. يا مطابق پاره‏اى از نسخ: سليمان خود حكم و راه چاره را دريافت.

دوست‏تر است؟ فرمود: «آن است كه او را حمد كنى» «۲». ( ۲). و بنابر بعضى از نسخ كافى، او را تمجيد نمايى.( مترجم)

را بدختر مردود ساخت، و بموالى چيزى از آن را نداد. تذكّر: «حنان، در بعض از نسخ «حيّان» است، و در بعض ديگر «حسّان» و بنظر ميرسد كه «حبّان» صحيح باشد».

بخداوند متعال را ملحوظ دارد، و از هر كار ناروائى پرهيز كند: (يا بنا بر نقل بعض نسخ: از هر اجتناب ورزد) داخل بهشت خواهد شد.

اگر شير زن شير ده كه به لباسش بريزد و بسيار در آيد و خشك شود (يا بر حسب بعض نسخ: زن آن جامه را بپوشد و نماز كند).

حسن، آن زهر در شكم مباركش ماند و به سبب آن، شكمش ورم كرد (و بنابر بعضى از نسخ كافى، شكم مباركش به جوش آمد) و جگرش را شكافت و پاره پاره نمود و به آن سبب

«۲» قرآن، فرمود كه: «چنان كه به شما تعليم شده بخوانيد». ( ۲). و در بعضى از نسخ كافى، به جاى تنزيل، ترتيل است.( مترجم)

۹۷ - ۹۶، سوره آل عمران پاسخ به شبهه اى ديگر كه يهود در مورد تغيير قبله و نسخ القاء مى كردند در آيه :((ان اول بيت وضع للنّاس ...)) معناى ((مبارك بودن ))

مَن‌ حَي‌َّ عَن‌ بَيِّنَةٍ انفال‌ ‌آيه‌ 44، و توهّم‌ اينكه‌ ‌اينکه‌ جمله‌ نسخ‌ شد بآيه‌ جهاد توهّم‌ فاسديست‌ زيرا تكليف‌ جهاد ‌براي‌ دفع‌ جلد 7 - صفحه 161

اسرائيل‌ و شريعتش‌ ‌در‌ بني‌ اسرائيل‌ باقي‌ ‌بود‌ ‌تا‌ حضرت‌ موسي‌ مبعوث‌ شد و نسخ‌ نمود. وَ جَعَلنا فِي‌ ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ ‌که‌ تمام‌ انبياء ‌از‌

خبر داد مرا محمد بن ربيع سائى (يا نسايى، يا نشايى، يا شيبانى، بنابر اختلاف نسخ كافى، وليكن اوّل اصحّ است) و گفت كه: در اهواز با مردى از جماعت ثَنَوية (كه

تسبيح گويند و ثواب آن را در نامه عمل او نويسند تا طبقه هفتم زمين. (در پاره‏اى نسخ «تا زمين هفتم» آمده بهر حال بنظر ميرسد در عبارت مسامحه‏اى صورت گرفته باشد،

«شهر رمضان الذى انزل فيه القرآن » الخ نازل شد، و روزه هاى چند روز نامبرده نسخ گرديد، و براى هميشه روزه رمضان واجب گشت . صاحبان اين دو قول هر كدام به يك

نمى كند، نه روز نزولش و نه در زمان آينده ، نه باطل در آن رخنه مى كند و نه نسخ و تغيير و تحريفى كه خاصيت ذكريتش را از بين ببرد. و نيز در آيات مورد بحث ذكر

نزديك‏تر است (يا نزديك‏ترى به حسب اوقات)، به غمگين كردن تو». ( ۴). و در بعضى از نسخ، به جاى از جانبش، از آن زمان كه با او راز گويى، مذكور است.( مترجم)

نماند كه رخ‏هاى خود را به جهت تعظيم آن حضرت بر زمين گذاشت (و بنابر بعضى از نسخ، تيزى و تندى خود را بر زمين گذاشت)، و ملايم گرديد، و چنان شد كه به جهت اجلال

روان شود و گاهى خون، يا از بعضى عرق و از بعضى خون روان شود. و در بعضى از نسخ كافى به جاى أَوْ دَمُهُ كه ترجمه آن، «يا خون او است»، أَوْدِيَةً واقع شده

آنكه مال و عيالش بسيار نباشد كه پشت او را سنگين كرده باشند. و بنابر بعضى از نسخ كافى، مردى است كه حالش به دشوارى و درويشى گذرد در زندگانى دنيا)، و صاحب بهره

و از هم جدا كند تا مردم بدانند و ايشان را از هم جدا كنند. و بنابر بعضى از نسخ كافى، معنى اين است كه: تا بداند كه كى رسول را اطاعت مى‏كند و كى او را معصيت

الطيب‌ صفحه‌ 44 ‌تا‌ صفحه‌ 47 چهار صفحه‌ ‌در‌ بطلان‌ تناسخ‌ مفصلا بيان‌ كرديم‌ نسخ‌ و مسخ‌ و رسخ‌ و فسخ‌ ‌که‌ قائلين‌ بآنها ‌را‌ نسوخيه‌ مسوخيه‌ رسوخيه‌ فسوخيه‌

‌هم‌ مختلف‌ ميشود معالجه‌ قسي‌ّ القلب‌ ‌با‌ رقيق‌ القلب‌ و يكي‌ ‌از‌ حكم‌ نسخ‌ شرايع‌ ‌هم‌ همين‌ ‌است‌ و خداوند عالم‌ بحكم‌ و مصالح‌ عباد ‌است‌ ‌او‌ بايد

نور بوده در هر زمان باقى مانده است و آنچه هدايت و نور بوده تا زمان معيّنى نسخ شده است تا اشاره باشد بواقعه حكم زناء محصنه از پيغمبر ما (ص) كه مطابق با تورية

گفت : اين آيه را آيه سيف كه عبارت است از « فاقتلوا المشركين حيث وجدتموهم » نسخ كرده است . مولف : سابقا اين معنا را بيان كرديم كه سياق جمله « قل لست عليكم

بوده و در شريعت بعدى نسخ شده، اين گونه احكام در حقيقت عمر كوتاهى داشته، و مخصوص طايفه اى از مردم و در زمان خاصى بوده، و معناى نسخ شدن آن، آشكار شدن آخرين

حكم خود را نقض ميكند؟ و حكم شرعى خود را نسخ مينمايد؟ (و يهود بطور كلى نسخ را قبول نداشت ، كه بيانش در آيه نسخ گذشت ). و اگر به امر خدا نيست ، پس خود پيامبر

بن قُشيرى (يا قنبرى) كه از اهل ده سماقير «۱» (يا سماقين است بنابر اختلاف نسخ كافى در هر دو لفظ). و گفت كه: حضرت امام حسن را وكيلى بود كه با آن حضرت در

برگ‏هاى آنند». و فرمود كه: «آيا در اين درخت، زيادتى هست؟» (و بنابر بعضى از نسخ، شائبه غشّ و بدى در آن هست). راوى مى‏گويد كه: عرض كردم: نه به خدا سوگند. حضرت

دويست وقيه است، و وقيه، از كوه احد بزرگ‏تر است. مترجم گويد كه: در بعضى از نسخ به جاى وقيه، اوقيّه‏اى- به ضمّ همزه و سكون و او و كسر قاف و ياء مشدّد- است،

به هم زدن، هرگز، و صلوات فرست اى خدا! بر محمد و آل او». ( ۱). و در بعضى از نسخ، به جاى رضى، رَضِّنى واقع است؛ يعنى خشنود گردان مرا.( مترجم)

آيا نماز خواندن در لباسى كه در علمش (يعنى نقشى كه بر آنست يا بنا بر بعضى از نسخ در عملش يعنى كارى كه روى لباس كرده‏اند) صورت مرغى يا چيز ديگرى باشد جايز است؟

انجام دهد پاداشى بهتر از اين خواهد داشت مخالفتى با آيه فوق ندارد تا احتمال نسخ در آن برود، زيرا بهتر بودن معنى وسيعى دارد كه با ده برابر كاملا سازگار است

‌هم‌ دوازده‌ بودند، و شريعت‌ آدم‌ باقي‌ ‌بود‌ ‌تا‌ زمان‌ بعثت‌ نوح‌ ‌که‌ نسخ‌ ‌شده‌ و نوح‌ اولين‌ انبياء اولوا العزم‌ ‌بود‌، لذا بطور جمع‌ ميفرمايد: (وَ

قبله مادام كه نسخ نشده قبله است ، چون خداى تعالى هر وقت حكمى را نسخ مى كند، از همان تاريخ نسخ از اعتبار مى افتد، نه اينكه وقتى امروز نسخ كرد دليل باشد

الوَثَاق...»، به وسيله آيه شريفه «فَاقتُلُوا المُشرِكِينَ حَيثُ وَجَدتُمُوهُم» نسخ شده. گويا پنداشته اند هر جا عامى بعد از خاصى وارد شود، ناسخ آن خاص خواهد بود،

اصول‌ عقائد و اخلاق‌ و فروع‌ مثل‌ نماز و زكاة و روزه‌ و نحو اينها ‌که‌ قابل‌ نسخ‌ نيست‌ چنانچه‌ قبلا ‌در‌ وصيّت‌ حضرت‌ ابراهيم‌ و يعقوب‌ متعرّض‌ شديم‌. و ممكن‌

داشت ؟ اگر مامور به ذبح بوده ، چگونه پيش از انجام آن ، اين حكم الهى نسخ شد؟ در حالى كه نسخ قبل از عمل جايز نيست ، و اين معنى در علم اصول فقه اثبات شده است

قمرى باشد. و در بعضى از حواشى ديدم كه اين عبارت در اكثر اوقات نسخ كافى نيست و آنچه از نسخ به نظر رسيد، اين عبارت در آن بود و در عيون نظير،اين حديث را ذكر

(۳). بر وزن قريه، يا بُريه بر وزن حسين كه تصغير ابراهيم است. و در بعضى از نسخ كافى، بُريهه بر وزن غفيله، مردى‏بود نصرانى كه عالم بود به انجيل و مسلمان شد؛

سوره بقره توضيح معنايى كه اين دو آيه در صدد بيان آن هستند اين آيات در مقام نسخ آيه قبل نيستند يكى از زيباترين سبك هاى قرآنى (نقل قول بدون آوردن كلمه گفت

جز لواط را نمى خواهند دختران خود را عرضه كرد، و در قرآن كريم آيه اى براى نسخ اين حكم نيامده . و با اين حال مساله در روايات صحابه مورد اختلاف است ، از عبد

درباره‌ يهود ‌براي‌ ‌اينکه‌ ‌بود‌ ‌که‌ نصاري‌ ميگفتند بآمدن‌ مسيح‌ شريعت‌ موسي‌ نسخ‌ ‌شده‌ و بايد يهود بدستورات‌ حضرت‌ مسيح‌ «ع‌» رفتار كنند و حال‌ آنكه‌ يهود

‌اينکه‌ قسمت‌ بدو مطلب‌ نظر دارد يكي‌ آنكه‌ يهود و نصاري‌ ‌بعد‌ ‌از‌ آنكه‌ نسخ‌ شريعت‌ ‌آنها‌ و حقانيت‌ اسلام‌ ‌براي‌ آنان‌ ثابت‌ و محقق‌ شد ديگر دنبال‌

عتاب‏كننده باشد، از او مفارقت مكن، تا از او درخواهى كه مسامحه كند- و بنابر بعضى از نسخ تا آنكه كينه او را از دلش بيرون كنى-. و اگر خوبى به او برسد، خدا را حمد كن،

آن، __________________________________________________ (۱). و در بعضى از نسخ كافى به جاى عزيز، غريب است. (۲). و ينبع- به فتح حاء حطّى و سكون نون كلمن و

باشد كه از عائشه به من رسد آنچه خدا و خلق زشتى كردار او (و بنابر بعضى از نسخ، دشمنى او) را بدانند، و بدانند كه با خدا و رسول او، عداوت دارد و با ما اهل

اند حج تمتع مختص اصحاب پيامبر نيست امتثال دستور رسول الله واجب ، احكام خدا نسخ ناشدنى و والى حق تغيير احكام راندارد اطاعتى كه آيه : اطيعوالله و اطيعواالرسول

پرهيزگارى پيشه كنيد» هيچگونه منافاتى ندارد و گفتگو درباره تضاد اين دو آيه و نسخ يكى به وسيله ديگرى به كلى بى اساس است . البته آيه دوم در حقيقت بيان قيد و

بر خداى عزّوجلّ و بر رسول او صلى الله عليه و آله عيب كرده (و بنابر بعضى از نسخ كافى، معنى آن، چنان است كه در حديث سابق گذشت). و آن‏كه بر اورد كند در چيزى؛

كَفى‏ بِاللَّهِ عَلِيماً» «۱» (و در قرآن به جاى و رسوله، وَ الرَّسُولَ است. و نسخ كافى مختلف است، وليكن بيشتر چنان است كه نوشته شد). و ترجمه آيه اين است: «و

عباس نقل كرده كه گفت : اين آيه نسخ شده . ترجمه تفسير الميزان جلد ۶ صفحه : ۳۱۲ مؤ لف : دليلى بر آنچه در اين روايت راجع به نسخ هست نداريم . در كافى از محمد

گفتند: اسم‌ امراه نوح‌ والغه‌ و امراه لوط والهه‌ ‌بود‌ و ‌اينکه‌ اختلاف‌ نسخ‌ ‌است‌. جلد 17 - صفحه 82 و ‌اينکه‌ ضرب‌ المثل‌ ‌بر‌ حسب‌ روايت‌ شرف‌ الدين‌

عبارت ترجمه مترجم- رحمه اللَّه- چنين است: «رافقى يا وافقى بنا بر اختلاف نسخ» كه هر دو خطا است. راه آن حضرت را ملاقات نمود و عرض كرد كه: فداى تو گردم،

بودند مثل‌ داود سليمان‌، زكريا، يحيي‌ و ‌غير‌ اينها و چون‌ عيسي‌ مبعوث‌ شد نسخ‌ شد شريعت‌ موسي‌. وَ آتَيناه‌ُ الإِنجِيل‌َ و انجيل‌ ‌که‌ يكي‌ ‌از‌ كتب‌ اربعه

آن نمى شود كه هر آئين جديد كه از طرف خداوند نازل مى گرديد آئينهاى گذشته را نسخ كند و آئين اسلام آخرين آئين باشد. زيرا پيغمبران خدا همانند معلمانى بودند كه

خود مى كنند، و صدقاتى است كه مى دهند، بعدا آيه زكات نازل شد و اين آيه را نسخ كرد. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۲۴۴ مؤ لف : نسبت بين آيه زكات كه مى فرمايد:

نميخواهد كه او از حكم خود و تكليفش دست بردارد، و يا آنرا بحكم ديگر نسخ نمايد، حالا يا براى همه نسخ كند، و يا براى شخص مورد فرض ، كه خصوص او را عقاب نكند. و نيز

است كه نان‏ و آب و عسل و روغن مى‏دهد و با آن كس خلوت مى‏كند (و در بعضى از نسخ، به جاى عسل، غِسْل به كسر غين معجمه است و از چيزى است كه سر را به آن مى‏شويند؛

خواست خشم مى گيرد، هر جا كه خواست حكم مى كند و هر جا كه خواست حكم خود را نسخ مى كند، و همچنين از اينگونه رفتارهاى بدون ملاك دارد. اين پادشاه و خدمتگزاران

از آن‏كه نه جسم است و نه صورت، و محسوس نمى‏شود و به حس در نمى‏آيد (در بعضى نسخ اين زيادتى نيز هست كه و ملموس نمى‏گردد كه به دست يا غير آن، او را لمس كنند

عرض كردم كه: فداى تو گردم، هر گاه چنين باشد، رأى ما نيست (و بنابر بعضى از نسخ، آرزو نمى‏كنيم) در اين هنگام، كه از جمله اصحاب حضرت قائم عليه السلام باشيم

كه سوار شوند و بر درِ خانه حضرت امام رضا عليه السلام روند (و بنابر بعضى از نسخ كافى، صبح زود به در خانه آن حضرت روند). على بن ابراهيم مى‏گويد كه: ياسر خادم

تسليم نموديم و راضى شديم. كيست كه به غير آن حضرت راضى شود؟ (و بنابر بعضى از نسخ كافى كيست به غير از آن حضرت كه ما به او راضى شويم). و كيست كه به وساطت او

روشن مى شود كه آيه خمس - آنچنانكه بعضى از مفسران پنداشتهاند - آيه انفال را نسخ نمى كند، بلكه هر دو به قوت خود باقى هستند. ۳ - همانگونه كه در شاءن نزول خوانديم

بنابراين هيچگونه تباين و تضادى بين آيه مورد بحث و اين آيات نيست تا سخن از نسخ پيش آيد. ۲ - در برابر كسانى كه نقشه نابودى و حمله به مسلمانان را مى كشند دستور

بودن‌ جلد 2 - صفحه 233 شايد ‌براي‌ ‌اينکه‌ بوده‌ ‌که‌ تحويل‌ قبله‌ اولين‌ نسخ‌ ‌در‌ شريعت‌ اسلام‌ ‌است‌ و كساني‌ ‌که‌ قوه‌ ايمان‌ نداشته‌ ‌براي‌ ‌آنها‌

دليلى ندارد كه بگوئيم حكم آيه فوق بوسيله آياتى كه سهام ارث را تعيين مى كند نسخ شده است زيرا هيچ گونه تضادى ميان آن آيات و اين آيه نيست . تفسير نمونه ، جلد

از جمله ايشان كسانى هستند كه مى‏گويند: در شكم مادر است. و (بنا بر بعضى از نُسخ كافى، بى‏نام شده است، و اول ظاهرتر است). و بعضى از ايشان، كسانى هستند كه

گفتيم اين حقيقت روشن شد كه محتواى آيه فوق چيزى نيست كه به وسيله نزول حكم جهاد نسخ شده باشد - آنچنان كه بعضى از مفسران پنداشته اند - بلكه ظاهر اين است كه اين

«فَلا تَهِنُوا وَ تَدعُوا إلَى السّلمِ وَ أنتُمُ الأعلَونَ وَ اللّهُ مَعَكُم» نسخ شده. و در الدرّ المنثور آمده كه: عبدالرزاق، عبد بن حميد، ترمذى، ابن جرير،

مانع از ورود او به مسجد الحرام شدند. و بنابراين، معناى «آمرزش اين گناه»، نسخ احكام دشمنان آن جناب، يعنى مشركان است. مى خواهد بفرمايد: خداوند به وسيله «فتح

بعد نيز تعقيب خواهد شد، همگى حاكى از اين حقيقت است كه مساءله تغيير قبله و نسخ حكم سابق براى گروهى از تازه مسلمانان نيز گران و سنگين بوده همانگونه كه براى

مبارزه و جهاد و كشيدن اسلحه ، و اينكه بعضى تصور كرده اند آيات جهاد، آيه فوق را نسخ كرده كاملا بى اساس ‍ است . در حقيقت آيه فوق اشاره به اين است كه آئين آنها

برداشت و گفت: آيا به نزد جعفر بن محمد عليهما السلام رفته‏اى (و بنابر بعضى از نسخ برو به نزد او) كه او عالم اهل بيت پيغمبر است، و از همه داناتر، و بعضى از آنها

اديان و مخصوصا در دين يهود و به دست احبار و ملايان ايشان رخنه پيدا كرده بود نسخ كرده و از بين برده ، پس حد اعلا و كامل امور پنجگانه مذكور در آيه مورد بحث

باشند قطعا فرقه هادى و عادل نيستند، براى اينكه اولا دين يهود با شريعت عيسى نسخ شده ، و ثانيا شريعت عيسى هم به آمدن دين اسلام از اعتبار ساقط گرديده ، پس اگر

خدا مى دانند، و همگى را محترم مى شمرند. روشن است كه اين موضوع ، منافاتى با نسخ اديان پيشين به وسيله اديان بعد ندارد، زيرا همانگونه كه سابقا اشاره شد، تعليمات

باقى مانده بود و اين خود امرى است طبيعى كه وقتى اينگونه آداب و رسوم ، يكباره نسخ شود، مثل اينكه اديان و يا قوانين يكباره آنها را مورد حمله قرار دهد، نخست باصول

گيرد، و حتى خودش هم نمى تواند جلو قضاى رانده شده خود را بگيرد، پس ‍ ديگر نسخ و بداء و است جابت دعا مفهومى ندارد، چون كار از ناحيه او تمام شده و از دستش

اند كه احكام متعددى كه در آيات پيشين گذشت از احكام ثابت و مستحكم و غير قابل نسخ است كه در همه اديان آسمانى بوده است ، فى المثل شرك و قتل نفس و زنا و پيمان

شفاعتى صورت نمى گيرد، مگر آنكه مولا بخاطر شفيع از اراده خود دست برداشته ، آنرا نسخ كند. ترجمه تفسير الميزان جلد ۱ صفحه : ۲۴۹ و مولاى عادل هرگز چنين كارى نميكند،

گفت : من به عثمان گفتم آيه «و الذين يتوفون منكم و يذرون ازواجا» را آيه ديگرى نسخ كرده و شما ناسخش را ننوشتيد و يا نخواستيد بنويسيد؟ گفت برادر زاده ! من هيچ

سوگند ندارد، زيرا اين حكم مربوط به مورد عدم اتهام است بنابراين نه حكم آيه نسخ شده است و نه اختصاص به غير مسلمانان دارد (دقت كنيد). ثالثا منظور از نماز در

تفسير نمونه ، جلد: ۲۰، صفحه : ۳۰۰ و اختلافى به سخنش راه مى يابد، و نه خط نسخ و بطلان بر آن كشيده مى شود، نه دست تحريف به سوى آن دراز مى گردد، و نه تضادى

عرض كرد كه: على بن ابى‏طالب و فرزندان آن حضرت عليهم السلام (و در بعضى از نُسَخ كافى نجبا به جاى نجبه واقع شده، و معنى آن برگزيدگان و بزرگواران است) و بر

مى دهد كه آيه «انا احللنا لك ازواجك » قبل از آيه مورد بحث نازل شده و مساله نسخ احتياج به دليل قطعى دارد. به هر حال ما چيزى مطمئنتر و روشنتر از ظاهر خود آيه

بن اسحاق، از مثل اين سؤال كرد. پس او به همين نحو جواب داد (و در بعضى از نُسَخ كافى، چنين است كه: در نزد احمد بن اسحاق، از ابوعمرو سؤال شد. و ظاهر اين است

خاموش باش و سر در پيش افكن در هنگامى كه علم محجوب باشد (و بنابر بعضى از نُسَخ كافى، به جهت محجوب شدن علم و اين ظاهرتر است). و چون مدّت زندگانى‏اش تمام

از مفسرين گفته اند: اين آيه بوسيله آيه : «فاقتلوا المشركين حيث وجدتموهم » نسخ شده ولى درست نيست ، به همان دليلى كه در تفسير آيات قتال گذشت . ترجمه تفسير

استثنا نشده و به آيه ديگرى تخصيص نخورده ، ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۴ صفحه ۳۲۱ نسخ هم نشده ؟ و يا دليلى از سنت ، فاطمه (عليهاالسلام ) را به حكمى جداگانه اختصاص

انبيا و افضل همه انبيا و رسل (عليه السلام ) بودند، وشريعت محمد تا روز قيامت نسخ نمى شود، و ديگر بعد از آن جناب ، تا روز قيامت پيغمبرى نخواهد آمد، پس بعد از

آله و سلّم ) قبلا واجب بوده است بقرينه آيات سوره مزمل ، سپس آيه فوق ، آن را نسخ كرده و مستحب بودن آن را اعلام كرده است . تفسير نمونه جلد ۱۲ صفحه ۲۲۵ ولى اين

نمی شود. كتابى است كه تا آخرين روز روزگار، ناسخى، هيچ حكمى ازاحكام آن را نسخ نمى كند و قانون تحوّل و تكامل، آن را كهنه نمى سازد. ترجمه تفسير الميزان جلد

داريم همه از نزد پروردگار ما است و ياد آور نشوند جز صاحبان خرد» پس آياتى كه نسخ شدند از متشابهات هستند و آيات محكمه از نسخ‏كننده‏ها، به راستى خدا عز و جل

نيست‌، و احتياج‌ باين‌ نيست‌ ‌که‌ بگوئيم‌ حكم‌ ايثار ‌در‌ حق‌ ‌غير‌ اهل‌ بيت‌ نسخ‌ ‌شده‌ ‌است‌ چنانچه‌ بعضي‌ توهم‌ كرده‌اند و رزق‌ ‌هم‌ داراي‌ معني‌ عامي‌ ‌است‌

بزرگ مؤمنان است. و فرمود كه: على عليه السلام، ستون دين است (و بنابر بعضى از نسَخ، ستون ايمان است). و فرمود كه: اينك همان است كه مردمان را به شمشير مى‏زند