نتایج جستجو

تعارف نام كلام موزون و قافيه دار شده، شاعرآن است كه صنعت شعر داند. خلاصه آنكه: شعر در اصل به معنى دانستن و توجّه خاص است و در اصطلاح به كلام موزون و قافيه

باشد، يعنى از ماسواى حضرت احديت الهى چشم پوشد، و به صدق و صفا و خلوص نيت اين كلام شريف را بر زبان جارى سازد. تبصره: عبادت يعنى بندگى و غايت خضوع، حقيقت آن

نسبت مده و يا مانند اوصاف ديگران مدان. نا گفته نماند: نگارنده به اين مطلب از كلام بيضاوى و زمخشرى كه در ذيل آيه اوّل سوره اعلى گفته‏اند پى برده‏ام و آن را

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... خنده جزئى(لبخند) [نمل:19]، در اثر دانستن كلام مورچه از شادى لبخند زد. معنى آيه در (ضحك) ديده شود. شعر قول ف لا هم ضحک ه

لشكريان اسلام را از كنار خندق و از اردوگاه متفرق كنند. اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه آمده است. لا ثرب قوم اهل کم يا من ل هم رجع ف طوف اذن قول فرق اذ

[يوسف:20] او را به قيمت كم كه درهمى چند بود فروختند. اين كلمه تنها يكبار در كلام اللّه مجيد آمده است. ه ب عدد بخس کون ثمن فى من عمل شرى قول ما زهد الذى

بشر دارد و شايد بدان مناسبت آمده «لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ» بقيّه كلام در «طبق» ديده شود، اين لفظ دو بار بيشتر در قرآن مجيد نيامده است. رکب اذا

عَبَثاً» كتاب را ببندگان بى غرض نازل نفرموده. از اين كلمه دودفعه بيشتر در كلام اللّه يافته نيست. کم انن اخذ ايى صنع ائى ف خلق اوى لعل الى ما ريع نا خلد

تکرار در قرآن: ۱۰(بار) لیست کلمات مشتق شده در حال بارگیری... كَىْ در كلام عرب سه جور است اول مخفف كيف،دوم تعليل، سوم به معنى ان مصدريه. اولى در قرآن يافته

آیات شامل این کلمه کلم‌ (۷۵ بار) اللّه ثُم مِن أَن يَسْمَع يَسْمَعُون يُبَدّلُوا مِنْهُم حَتّى قُل أَبْلِغْه فَأَجِرْه يُرِيدُون لَن فَرِيق يُحَرّفُونَه

اسحق پسر ابراهيم عليهم السلام پدر انبياء بنى اسرائيل نام مباركش 16 بار در كلام اللَّه مجيد مذكور است. نام ديگر آن جناب اسرائيل مى‏باشد [بقره:136]. [نساء:163]

پيوسته گنانكار است با همه اينها بد رفتار و شرير است. اين كلمه تنها يك دفعه در كلام اللّه مجيد به كار رفته است. ان کون ذلک ذا بعد اثم عتل مول بنو عدو اذا تلو

آتش سوخت و بى حس شد دوباره حيات برآن عود خواهد كرد. اين كلمه فقط يكبار در كلام الله آمده است. هم جلد ما کلل بدل نور صلى غير سوف ها نا ذوق ب ل ايى

معجزات است بر آنها مترتب نمى‌شود؛ پس گويا اين هرسه عضو از ايشان مسلوب است. اين كلام تعليل است به جهت حكم سابق كه آن اخبار به ايمان نياوردن ايشان است. وَ لَهُمْ

آیات شامل این کلمه لغو (۱۱ بار) كلام بى‏فائده. «لَغى يَلْغُو» يعنى كلام بى‏فائده آورد. لاغِيّة كلام قبيح است لغت را از آن لغت گفته‏اند كه در نزد غير اهلش

اساسى دعوت مى‏كند و آن اينكه هرجا كه قرآن خوانده شد فورا سخن را قطع كرده و به كلام خدا كه با بندگان سخن مى‏گويد و صلاح دنيا و آخرت آنها رابيان مى‏دارد، گوش

زخمزن دارد و كلام اثرى است دلالت بر معنى دارد. ظاهراً كلام راغب نيز به كلام مجمع راجع است. در شرح جامى گويد: علت اين تسميه آن است كه كلمه و كلام در نفوس و

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

قاطع است [كه‌] در حقيقت، قرآن گفتارى قاطع و روشنگر است؛ که قرآن به حقیقت کلام جدا کننده (حق از باطل) است. بی تردید که این قرآن، سخنی جداکننده [میان حق

معناى «غفران الذنوب» (آمرزش گناهان) تفسیر کرده اند. و گاه، «ریحان» را «استماع کلام الله» شمرده اند... و مانند اینها. ولى، اینها مصادیقى است از آن مفهوم کلى

شد. اصل وحى، چنان که «راغب» در «مفردات» مى گوید، «اشاره سریع» است خواه با کلام رمزى باشد، و یا صداى خالى از ترکیب کلامى، و یا اشاره با اعضاء (با چشم و دست

صراط مثل صراط مستقيم نسبت به سبيل هاى خدا، مثل روح است نسبت به بدن مثلى از كلام خدا و تطبيق آن با ما نحن فيه معنى صراط مستقيم با نتيجه گيرى از مقدمات ذكر

بار) هزل‌ (۱ بار) [طارق:14-13]. هزل به معنى لاغر شدن است راغب گويد: هزل هر كلام بى فايده است. تشبيه شده به لاغرى. طبرسى آن را لعب گفته است يعنى: اين قرآن

براى خداوند جز در دو مورد که توصیفى براى ابراهیم(علیه السلام) و فرزندش در کلام خدا آمده است، و در یک مورد که توصیفى است براى شعیب(علیه السلام) از زبان دیگران

ببدنهاشان اگر راست ميگوئيد و بنابراين كلمه فلولا براى طول كلام و احتياج بربط تامّ تكرار شده و خلاصه كلام آنست كه اگر شما راست ميگوئيد عالم ديگرى نيست و از دست

جز ردع معناى ديگرى ندارد و در كليات گفته: گاهى به معنى حقاً آيد نه ابطال كلام قائل مثل [علق:7-6]. لازم بود در اينصورت اسم باشد ولى گفته‏اند: در اينصورت

به قولى مصدر است به معنى هلاك و به قولى هر چيز است كه عاقبتش هلاكت باشد در كلام عرب مصدرى بر وزن تَفْعُلَة (مضموم اللام) نيست مگر اين مصدر(مجمع) در صحاح

المعانى). «ابوالفتوح رازى» در ذیل آیه سوره «حشر» از «ابو عبیده» نقل مى کند که در کلام عرب تنها پنج اسم است که بر این وزن آمده: مهیمن، مسیطر (مسلط)، مبیطر (دامپزشک)،

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

قرآن که مقسم‌علیه است. «کَرِیمٌ»: گرانقدر. ارزشمند. یعنی قرآن کلام انسان نبوده و بلکه کلام یزدان است. نه شعر است و نه سحر است و نه غیبگوئی. وَ إِنَّهُ‌

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

گفته‏اند. لعلّ اگر در كلام انسان واقع شود معنايش روشن است، چون انسان از آينده باخبر نيست مى‏تواند هر جا لعل بكار برد ولى استعمال آن در كلام خدا كه داناى غيب

كه (اعّم از الف و همزه) براى اثبات معنائى مى‏نمايند سه نوعند. نوعى به اول كلام داخل مى‏شوند و بوسط و نوعى به آخر آن. نوع اول براى استخبار است نظير «اَتَجْعَلُ

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

با آنكه كلام حضرت يوسف عليه السّلام باشد بيشتر است ولى ذكر كلام شخصى بعد از كلام شخص ديگرى بدون قرينه معيّنه هم خالى از بعد نيست اگر چه در كلام الهى نظائرى

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

آن براى افاده دورى و كاف آن براى خطاب است (اقرب) و خطاب نسبت به كسى است كه كلام بر او القا مى‏شود. طبرسى فرمود: لام آن براى تأكيد است شايد مراد تأكيد دورى

[انعام:112]. مراد از وحى در هر دو آيه كلام خفى و وسوسه است. وحى انبياء وحى انبياء عليهم السلام همان تفهيم خفى و كلام خفى است كه از جانب خداوند القاء مى‏شود

ايشان ظاهر گردد كه اين كلام الهى است. وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ‌: و اگر بودى اين قرآن از جانب غير خدا، يعنى كلام مخلوق بود، چنانچه زعم اهل

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

به قولى مصدر است به معنى هلاك و به قولى هر چيز است كه عاقبتش هلاكت باشد در كلام عرب مصدرى بر وزن تَفْعُلَة (مضموم اللام) نيست مگر اين مصدر(مجمع) در صحاح

لباس را براى خود غاشيه وپرده قرار داد [نوح:7]. انگشتان رابه گوشها نهادند تا كلام حق را نشنوند و لباسشان را به سر كشيدند تا گويند حق را نبينند. گوئى آن كنايه

((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام ) بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است و رد

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

[بقره:75] راغب گويد: تحريف كلام آن است كه آن را در گوشه‏اى از احتمال قرار بدهى كه بتوان به دو وجه حمل كرد. على هذا معنى آن محتمل كردن كلام صريح است «مِنْ بَعْدِ

شايد مراد از مريج آن باشد كه بعضى قرآن را پس از انكار، سحر، بعضى كلام شاعر، بعضى كلام ديوانه مى‏دانند مى‏دانند يعنى در تكذيب هم يكنواخت نيستند مثل [حجر:91-90]

صدا زد يا رسول از آنچه خدا تعليمت كرده بر من بخوان و تعليم كن پيوسته اين كلام را تكرار مى‏كرد و نمى‏دانست كه آن حضرت با آن قوم سخن مى‏گويد تا كراهت در

فردى از افراد انسان كه القاء فرمايد كلام خود را باو خداوند مگر بيكى از سه طريق كه يكى از آنها وحى است كه اصلا كلام آهسته است كه به سرعت ادراك شود ولى غالبا

نمود كه تكلّم فرمايد و بشنواند ايشان را. پس خداى تعالى ايجاد كلام فرمود در درخت، و شنيدند كلام حق را از تمام اطراف، پس باور نداشتند و درخواست ديدن نمودند

اسلام و قرآن كه خداوند منّان بر آن تصديق و باور داشتن آنان كلام خود را تنظير فرموده به كلام بندگان كه قسم به پروردگار آسمان و زمين اين آيات حق و صدق است

صدا زد يا رسول از آنچه خدا تعليمت كرده بر من بخوان و تعليم كن پيوسته اين كلام را تكرار مى‏كرد و نمى‏دانست كه آن حضرت با آن قوم سخن مى‏گويد تا كراهت در

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

گفته: قول به معنى كلام يا هر لفظى است كه زبان آن را افشاء مى‏كند تمام باشد يا ناقص قاموس نيز چنين گفته است. در مجمع فرموده: قول در كلام عرب موضوع است براى

تعارف نام كلام موزون و قافيه دار شده، شاعرآن است كه صنعت شعر داند. خلاصه آنكه: شعر در اصل به معنى دانستن و توجّه خاص است و در اصطلاح به كلام موزون و قافيه

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

كلامى از حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله شنيدم كه نه كلام جن است نه كلام انس، بدرستى كه براى آن كلام، حسن و ج5، ص 280 ملاحت و قبول و حلاوتى است، اعلاى آن

نمى‌توانم قرآن را تغيير و به زياده و كم در آن تصرفى نمايم، زيرا قرآن معجزه و كلام خلّاق عالم است و من قادر بر اتيان او نيستم. إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى‌

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

مفسّرين ذكر شد كلمه كذالك در كلام خداوند متمّم آيه سابقه، و جمله و قد احطنا ابتداء كلام است ولى بنظر حقير محتمل است كذالك ابتداء كلام لا حق باشد باين تقريب كه

گفته: قول به معنى كلام يا هر لفظى است كه زبان آن را افشاء مى‏كند تمام باشد يا ناقص قاموس نيز چنين گفته است. در مجمع فرموده: قول در كلام عرب موضوع است براى

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

قرآن موافق است چون ظاهر آنستكه و اتّخذ سبيله فى البحر عجبا جزء كلام حضرت يوشع است نه كلام مستقلّى از خداوند تا تكرار مطلب سابق باشد با تفاوت مختصرى يا اخبار

هذيان و پريشان مى‏گفتيد. بعضى آن را كنارشدن و عدم انقياد گفته‏اند. بقول مجمع كلام هذيان رااز آن هُجْر گويند كه شأنش مهجور و متروك بودن است در آيه [فرقان:30]

بر ايجاد كلام در هر چه اراده فرمايد از جماد و نبات و حيوان. بنابراين مراد نداى الهى از درخت، ايجاد كلام بود در آن كه حضرت موسى عليه السّلام كلام خدا را از

سينه‌هاى خود را خم مى‌كنند [و سر به زير مى‌اندازند] تا خود را از او [و شنيدن كلام خدا] پنهان دارند. آگاه باش، آن‌گاه كه جامه‌هايشان را بر سر مى‌كشند [تا به

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

470 مقابل‌ نطق‌ ‌از‌ مقوله‌ كلام‌ ‌است‌ و بعضي‌ گفتند سكوت‌ خلجان‌ قلب‌ ‌است‌ لكن‌ سكوت‌ ‌کل‌ شي‌ء بحسبه‌، سكوت‌ ‌از‌ كلام‌ ترك‌ نطق‌ ‌است‌ و سكوت‌ غضب‌

رسيدن بخير يارى كند. ضدّ آن شقاوت است [هود:105-108]. اين كلمه فقط دو بار در كلام اللّه آمده است. فَأَمّا الّذِين وَ شَقِي شَقُوا فَفِي فَمِنْهُم بِإِذْنِه

تأكيد مؤنث باشد و دائم‏الاضافه‏اند. [كهف:33]. [اسراء:23]. هر يك فقط يكبار در كلام الله آمده‏اند. وَ زَرْعا بَيْنَهُمَا الْجَنّتَيْن جَعَلْنَا آتَت أُکُلَهَا

[غاشيه:7] نه چاق مى‏كند و نه از گرسنگى بى نياز مى‏نمايد اين كلمه چهار بار در كلام اللّه مجيد آمده است و يكبار فعل آن [طه:118] . مِن وَ لا وُجُوه يَوْمَئِذ

آن و كوه صفا محل سعى عمل حجّ عمره است رجوع شود به «صفا». و آن فقط يكبار در كلام الله آمده است. ال وَ مِن الصّفَا شَعَائِر إِن الْمُهْتَدُون اللّه فَمَن هُم

بار) وبر (۱ بار) (بروزن فرس) پشم شتر (كرك) جمع آن اَوْبار است و يكبار در كلام الله بكار رفته است [نحل:80]. از پشمهاى چهار پايان و از كركها و موهاى آنان

ببدنهاشان اگر راست ميگوئيد و بنابراين كلمه فلولا براى طول كلام و احتياج بربط تامّ تكرار شده و خلاصه كلام آنست كه اگر شما راست ميگوئيد عالم ديگرى نيست و از دست

تعارف نام كلام موزون و قافيه دار شده، شاعرآن است كه صنعت شعر داند. خلاصه آنكه: شعر در اصل به معنى دانستن و توجّه خاص است و در اصطلاح به كلام موزون و قافيه

اعياء عجزى است كه از راه رفتن به بدن عارض مى‏شود و عىّ عجز از مباشرت كار و كلام است [ق:15]. آيا به خلقت اولى عاجز بوده‏ايم (تا به خلقت ثانوى عاجز باشيم؟)

بَلَدِهِ: اَخْرَجَهُ مِنْهُ وَ سَيَّرَهُ اِلى غَيْرِهِ» اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه آمده است. مِن أَو خِلاَف الْأَرْض لَهُم وَ ذٰلِک أَرْجُلُهُم خِزْي

آیات شامل این کلمه ذئب‌ (۳ بار) گرگ.[يوسف:13] اين لفظ سه بار در كلام اللّه مجيدآمده است: سوره يوسف: آيات 13،14،17. ال وَ قَالُوا غَافِلُون أَنْتُم لَئِن

لشكريان اسلام را از كنار خندق و از اردوگاه متفرق كنند. اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه آمده است. مِنْهُم أَهْل لا مُقَام وَ يَا لَکُم فَارْجِعُوا طَائِفَة

لحى‌ (۱ بار) ى‌ (۱۰۴۴ بار) ريش. [طه:94]. پسر مادرم ريش و سر مرا مگير، آن كلام هارون است نسبت به موسى «عليه السلام» در لغت آمده لِحْيَة موى دو طرف صورت

اين آيه و آيه [قصص:32]. در «جنح» مفصّلاً گذشت اين كلمه بيشتر از دو بار در كلام اللّه نيامده است. وَ مِن تَخْرُج غَيْر سُوء يَدَک بَيْضَاء إِلَيْک الْأُولَى

نواده اسحق و فرزند سوم ابراهيم عليهم السلام مى‏باشد نام مباركش 27 بار در كلام اللَّه ذكر شده است. در حكايت مؤمن آل فرعون آمده كه به قوم فرعون چنين گفت:

گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل

غريب بعضى از مفسرين در مورد داستانهايى كه در قرآن كريم نقل شده است . كلام الهى ، كلام حق و فصل است و هزل و خلاف واقع در آن راه ندارد. وجه اينكه قرآن مواد

حِجاب‌ٌ«1» و ‌اينکه‌ كلام‌ ‌را‌ ‌اگر‌ چه‌ ‌از‌ روي‌ سخريه‌ و استهزاء ميگفتند و باصطلاح‌ طعنه‌ ميزدند ولي‌ ‌در‌ حقيقت‌ همين‌ طور بودند و كلام‌ حق‌ ‌در‌ آنان‌

اين خطاب را كه به موسى «عليه‏السلام» آمده گفتيم اين لفظ بيشتر از يكبار در كلام الله نيامده است. در نهج البلاغه خطبه 33 هست كه آنحضرت به ابن عباس فرمود:«ما

اعياء عجزى است كه از راه رفتن به بدن عارض مى‏شود و عىّ عجز از مباشرت كار و كلام است [ق:15]. آيا به خلقت اولى عاجز بوده‏ايم (تا به خلقت ثانوى عاجز باشيم؟)

رسيده با فرمانهاى خدا خوردنيهاى خود را ظاهر كرده است. اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه مجيد آمده است. وَ إِن أَثْمَر فِي إِذَا ذٰلِکُم ثَمَرِه لَآيَات إِلَى

[رحمن:66]. در آن دوبهشت دو چشمه جوشان و فوران كننده هست. اين لفظ فقط يكبار در كلام الله آمده است. فَبِأَي رَبّکُمَا آلاَء تُکَذّبَان فِيهِمَا عَيْنَان فَاکِهَة

است كه صفير و كف زدن را به جاى نماز گرفته بودند. اين كلمه يكبار بيشتر در كلام الله نيامده است. وَ إِلاّ تَصْدِيَة الْبَيْت عِنْد فَذُوقُوا الْعَذَاب صَلاَتُهُم

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

را بست و به يوسف گفت: بيا به آنچه براى تو مهيّا است. اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه مجيد آمده است. وَ لَک قَالَت قَال مَعَاذ الْأَبْوَاب غَلّقَت اللّه

به مردم سود ميدهد در زمين مى‏ماند «جفاء» حال است از «الزبد»و فقط يكبار در كلام اللّه مجيد آمده است . وَ فَيَذْهَب الزّبَد أَمّا فَأَمّا مَا الْبَاطِل يَنْفَع

و گويند: آنگاه كه نامهاى ماهها در آن واقع شدند نامگذارى كردند... رمضان در كلام اللّه مجيد فقط يكدفعه آمده است. شَهْر الّذِي تَعْلَمُون کُنْتُم أُنْزِل إِن

بطرزى خارج و جذب مى‏شوند معنى آيات در «دبر» گذشت، اين لفظ دوبار بيشتر در كلام الله نيامده است. وَ النّاشِطَات السّابِحَات فَالسّابِقَات سَبْحا غَرْقا فَالْمُدَبّرَات

(۱۸۵ بار) وَ لا اللّه مَا ثُم إِن أَثِيم أَفّاک تَحَاوُرَکُمَا الصّم إِلاّ کَلاَم حَتّى آيَات فَأَجِرْه بِمَا الدّعَاء الّذِين لِکُل دُعَاء تَعْبُد يَنْعِق

امتحان كرد و تقدير كلام آن است: او را بر تخت خودش كه از شدّت مرض مانند جسد بى روح بود افكنديم. ولى حذف ضمير از «اَلْقَيْنادُ» و ايراد كلام به صورتى كه در آيه

همه متوجه او شدند و گفتند اين امر عظيم و عجيب و غريب مى‌باشد. تنبيه: اولين كلام صادره از عيسى عليه السلام، اقرار به عبوديت خود بود، و اين اقوى دليل است بر

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

تأكيد مؤنث باشد و دائم‏الاضافه‏اند. [كهف:33]. [اسراء:23]. هر يك فقط يكبار در كلام الله آمده‏اند. هما زرع کلو بين جنن جعل اتى اکل نخل ها ب لم حفف ظلم من ه

يَزِيغ بَل الّذِين يَسْمَعُون عِبَادِي النّاس الضّرّ تَاب کَاد الْکِتَاب کَلاَم عَاهَدُوا لِمَا مِنْه أَکْثَرُهُم أَطَعْنَا فَارْجِعُوا أُوتُوا آمَنّا هُم

يَعْمَلُون مِنْهُم أَکْثَرَهُم سَلاَما دِهَاقا مَأْتِيّا الْقُرَى حَسِيسَهَا کَلاَم مُبْعَدُون قَرِيب آيَاتِه قُلُوبُنَا فَإِنّهَا وَعْدُه مَکَان لَآيَة لَم

اين آيه و آيه [قصص:32]. در «جنح» مفصّلاً گذشت اين كلمه بيشتر از دو بار در كلام اللّه نيامده است. ک الى ها من جنح اول بيض يدى غير سوء خرج سير عود س رهب خوف

جائرانه فرموده است. در قاموس گويد: «قِسْمَةٌ ضيزى اَىْ ناقِصَةٌ» اين لفظ در كلام اللّه بيشتر از يكبار نيامده است . سمو ان هى قسم وسم الا ل اذا تلک انث ه ها

يزرگان قوم به كار رفته و نيز خرطوم به معنى خمر آمده است (صحاح) اين كلمه در كلام اللّه مجيد فقط يكبار استعمال گرديده است. ال إِنّا بَلَوْنَاهُم عَلَى کَمَا

راجع به اين آيه در «غزل» توضيح داده شده است. و خواه معنوى مثل شكستن پيمان در كلام الله مجيد بيشتر در معنوى بكار رفته است [نحل:91]. عهدها را بعد از تأكيد نشكنيد

راجع به اين آيه در «غزل» توضيح داده شده است. و خواه معنوى مثل شكستن پيمان در كلام الله مجيد بيشتر در معنوى بكار رفته است [نحل:91]. عهدها را بعد از تأكيد نشكنيد

آیات شامل این کلمه کى‌ (۱۰ بار) ل‌ (۳۸۴۲ بار) كَىْ در كلام عرب سه جور است اول مخفف كيف،دوم تعليل، سوم به معنى ان مصدريه. اولى در قرآن يافته نيست [طه:40-33-32]

در حال بارگیری... (بروزن فرس) پشم شتر (كرك) جمع آن اَوْبار است و يكبار در كلام الله بكار رفته است [نحل:80]. از پشمهاى چهار پايان و از كركها و موهاى آنان

عَبَثاً» كتاب را ببندگان بى غرض نازل نفرموده. از اين كلمه دودفعه بيشتر در كلام اللّه يافته نيست. أَنّکُم وَ خَلَقْنَاکُم أَنّمَا إِلَيْنَا فَحَسِبْتُم لا

يعنى: اين شراب گوارا و اين شور و تلخ است ايضا [فاطر:12]. اين لفظ فقط دوبار در كلام الله آمده است. وَ هٰذَا أُجَاج فُرَات عَذْب مِن شَرَابُه جَعَل بَيْنَهُمَا

[مائده:82]. رأفت نصارى بر مسلمين آن است كه عده‏اى از آنها قسيس و راهب اند (و كلام حق را براى مردم افشاء مى‏كنند) و نيز تكبر و خودپسندى نمى‏نمايند، ناگفته نماند

شريعت و طريقى واضح قرار داديم تفصيل آيه در «شرع» ديده شود منهاج فقط يكبار در كلام الله آمده است. جعل کم من شرع لو شىء ل الله اله وله کلل حقق امم ک

فرا گير و از سپاسگزاران باش. فرمود ای موسی [بدان که‌] من تو را به پیامها و کلام خویش بر مردمان برگزیدم، آنچه به تو می‌بخشم بگیر و از سپاسگزاران باش‌ [خداى‌]

نواده اسحق و فرزند سوم ابراهيم عليهم السلام مى‏باشد نام مباركش 27 بار در كلام اللَّه ذكر شده است. در حكايت مؤمن آل فرعون آمده كه به قوم فرعون چنين گفت:

باشد در حالتى كه كودك است كه فهم خطاب نمى‌كند و قدرت بر جواب ندارد. و اين كلام مسوق است براى تعجب يا حكايت از حال ماضيه، يعنى چگونه معهود بوده قبل از عيسى

با آنكه كلام حضرت يوسف عليه السّلام باشد بيشتر است ولى ذكر كلام شخصى بعد از كلام شخص ديگرى بدون قرينه معيّنه هم خالى از بعد نيست اگر چه در كلام الهى نظائرى

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

او گفت صبر كنيد من بيايم كلام او را بشنوم و خدمت حضرت رسيد و عرضه داشت شعر خود را براى من بخوان او جواب فرمود آن شعر نيست كلام خدا است كه بر پيغمبر او جلد

مشهّى و امثال اينها خواه آن كلام منظوم باشد خواه نباشد ولى چون اين قبيل معانى غالبا در كلام منظوم وجود پيدا ميكند كلّيه كلام منظوم را شعر گفته‌اند و آن

قام على ثلث قوائم و طرف حافر الرابعة» معنى آيه در «جود» گذشت. اين لفظ در كلام اللّه مجيد فقط يكبار يافته است . ه جود ف عشو حبب ب قول انن على ى عرض اوب

مى‏شوند) اِلّهُمَ اجْعَلْنا مِنْهُمْ اين صيغه و اين مادّه بيشتر از يكبار در كلام اللّه نيامده است . وَ يَسْتَکْبِرُون لا جُنُوبُهُم هُم عَن الْمَضَاجِع رَبّهِم

عليه السلام نخواسته ميهمانان بدانند كه براى طعام آوردن مى‏رود. اين كلمه در كلام اللّه مجيد فقط سه دفعه است. لا إِلَى قَال فَقَال مَا لَکُم أَ تَأْکُلُون

کلمات مشتق شده در حال بارگیری... اسم فعل است به معنى بياوريد. آن چهار بار در كلام الله مجيد آمده است [بقره:111]. آنها آروزهاى كاذب آنهاست بگو دليلتان را بياوريد

دو بهشت ديگرى هست كه از انبوهى درختان سياه مى‏نمايد، ايم كلمه فقط يكبار در كلام اللّه آمده است و ليله دهماء به معنى شب تاريك است. ف ب ايى الو الى کما ربب

به تو (اى رسول خدا) تزويج كرديم. رجوع شود به «زيد». اين لفظ فقط دوبار در كلام الله آمده است. کَان وَ زَوّجْنَاکَهَا مِنْهَا عَلَى مِنْهُن لِکَي قَضَوْا

وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْى‏ءٍ مُحيطٌ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْى‏ءٍ رَقيْبٌ» اين كلام نيز مؤيد مطلب فوق است. پس خداوند رقيب است يعنى حافظ تمام اعمال است و چيزى

راجع به اين آيه در «غزل» توضيح داده شده است. و خواه معنوى مثل شكستن پيمان در كلام الله مجيد بيشتر در معنوى بكار رفته است [نحل:91]. عهدها را بعد از تأكيد نشكنيد

رسيده با فرمانهاى خدا خوردنيهاى خود را ظاهر كرده است. اين لفظ فقط يكبار در كلام اللَّه مجيد آمده است. ه ثمر انن فى اذا ذلکم اوى ائى ل الى ايى نظر شبه قوم

حدوث و قدم كلام (در ذيل آيه :((و ما ياءتيهم من ذكر من ربهم محدث ...(( تجزيه و تحليل حقيقت و واقعيت ((كلام -سخن (( و بيان اينكه قديم بودن كلام متصورنيست

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

مبرّد نقل مى‏كند كه گقته: جمع اسطوره است مثل احدوثه و احاديث. راغب نيز اين كلام را از مبرّد نقل مى‏كند. بنابر قول مبرّد اساطير جمع عادى است. مجمع از اخفش

نبينى. در اقرب گفته: «الصَّفْصَفُ: اَلْمُسْتَوى مِنَ الْاَرْضِ» اين كلمه در كلام اللّه بيشتر از يكبار نيامده است. لا قَاعا تَرَى فِيهَا فَيَذَرُهَا نَسْفا

نوشانده شوند آب جوشان را، پاره كند روده هايشان را اين كلمه تنها يكبار در كلام اللَّه مجيد آمده است. وَ فَقَطّع مِنْهُم حَمِيما مَن يَسْتَمِع مَاء إِلَيْک

عَبَثاً» كتاب را ببندگان بى غرض نازل نفرموده. از اين كلمه دودفعه بيشتر در كلام اللّه يافته نيست. وَ تَتّخِذُون آيَة رِيع مَصَانِع لَعَلّکُم بِکُل تَبْنُون

انفاق در راه خداست كه حتماً نتيجه خواهد داد كم باشد يا زياد. اين كلمه در كلام اللّه مجيد فقط يكبار آمده است. ف ها وبل الله اله صوب لم وله ب ان ما عمل ضعف

طلب عاطفه و اعاده الفت بكار رفته است. در قاموس و اقرب عتبى را رضايت گفته و كلام جوهرى نيز چنين است. [فصّلت:24]. يعنى اگر رضايت جويند كه خداوند از آنها راضى

شريعت و طريقى واضح قرار داديم تفصيل آيه در «شرع» ديده شود منهاج فقط يكبار در كلام الله آمده است. وَ لَو شِرْعَة مِنْکُم شَاء جَعَلْنَا اللّه لَجَعَلَکُم لِکُل

چيدن آماده است. در اقرب الموارد گفته گياهان خودرو كه چهارپايان خورند. عبس_٣١ كلام مجمع نيز نظير مفردات و نهايه است. بايد دانست مراد ازآن در آيه، علفهاى خود

و پر افاده و متکبر است [که می خواهد بر ما بزرگی کند.] آيا از ميان همه ما كلام خدا به او القا شده است؟ نه، او دروغگويى خودخواه است. آیا از میان همه ما کتاب

ببدنهاشان اگر راست ميگوئيد و بنابراين كلمه فلولا براى طول كلام و احتياج بربط تامّ تكرار شده و خلاصه كلام آنست كه اگر شما راست ميگوئيد عالم ديگرى نيست و از دست

((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام ) بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است و رد

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

حضرت به استماع اين كلام فرمود: واى بر تو اى نضر، قرآن كلام منزل از جانب خدا است. نضر در مقابل فرمايش حضرت دعا نمود كه خدايا اگر كلام حضرت محمد صلّى اللّه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

كه (اعّم از الف و همزه) براى اثبات معنائى مى‏نمايند سه نوعند. نوعى به اول كلام داخل مى‏شوند و بوسط و نوعى به آخر آن. نوع اول براى استخبار است نظير «اَتَجْعَلُ

اين چراگاه دست نزده است. راغب آن رااستعراه مى‏داند. اين كلمه فقط دو بار در كلام اللّه يافته است [رحمن:56-74]. يعنى حوريان بهشتى را پيش از شوهرانشان نه انسى

زره‏ها فراخ به ساز و بافت آنها را اندازه گرفته و يكنواخت كن. اين كلمه در كلام اللّه مجيد فقط يكبار آمده است . ال وَ فِي اعْمَلُوا قَدّر صَالِحا سَابِغَات

مطلق انسان مى‏باشد. امرأة و مرأة به معنى زن است [آل عمران:35]. ولى «مرأة» در كلام الله نيامده است. مَا سَوْء أَبُوک کَان وَ کَانَت هَارُون أُخْت أُمّک فَأَشَارَت

تمكّن و استقامت است بى مدرك و خالى از اعتبار مى‏باشد.اين كلمه فقط يكبار در كلام حق آمده است. أَنَا رَبّک نَعْلَيْک إِنّک بِالْوَاد مُوسَى إِنّي يَا الْمُقَدّس

آينده به آن ملحق مى‏شود و غلوكننده به آن بر مى گردد. محمد عبده در تفسير اين كلام گويد:همانطور كه به پشتى براى راحتى و آرامش تكيه مى‏كنند اهل بيت (عليهم السلام)

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

غريب بعضى از مفسرين در مورد داستانهايى كه در قرآن كريم نقل شده است . كلام الهى ، كلام حق و فصل است و هزل و خلاف واقع در آن راه ندارد. وجه اينكه قرآن مواد

[فاطر:22]. مراد از «مَنْ فِى الْقُبُورِ» كسانى اند كه گوش شنوا ندارند و از شنيدن كلام خدا معرض اند اينجاست كه قرآن كفار عنود و لجوج را مرده و دفن شده تعبيركرده

شما فتنه‏ها و بلاهايى است عبوس كننده، ناتوان كننده. اين كلمه تنها يكبار در كلام الله آمده است. هم ا ها لم فى کون اوى نور ائى ايى وجه ى تلو خلد لفح

گفته‏اند يعنى در حاليكه فقط به قصد باغ و رفتن قادر بودند. اين كلمه تنها يكبار در كلام اللّه آمده است. فَلَمّا قَادِرِين عَلَى غَدَوْا رَأَوْهَا قَالُوا مِسْکِين

اسحق پسر ابراهيم عليهم السلام پدر انبياء بنى اسرائيل نام مباركش 16 بار در كلام اللَّه مجيد مذكور است. نام ديگر آن جناب اسرائيل مى‏باشد [بقره:136]. [نساء:163]

از اين ابى الحديد نقل شده كه آن اشاره به عبدالملك مروان است. اين كلمه در كلام اللّه يك دفعه آمده است . الْحَرْب بِهِم مَن وَ فِي تَثْقَفَنّهُم خَلْفَهُم

[فاطر:22]. مراد از «مَنْ فِى الْقُبُورِ» كسانى اند كه گوش شنوا ندارند و از شنيدن كلام خدا معرض اند اينجاست كه قرآن كفار عنود و لجوج را مرده و دفن شده تعبيركرده

نمود ولى حاضر به شنيدن كلام حق نشدند و او را تهديد كردند كه در صورت ادامه اين سخنان از شهرشان بيرونش خواهند كرد [شعراء:167]. و در كلام ديگر گفتند: لوط و خانواده‏اش

سُرادِقَهُ عَلَى الْبِرِّ وَالْفاجِرِ»به نظر راغب: آن فارسى معرب است و در كلام عرب اسم مفرديكه حرف سوم آن الف باشد و بعد از آن دو حرف آيد يافته نيست و گويند:

گرما حفظ مى‏كند از سرما نيز حافظ است و چرا گرما بيشتر است؟ زيرا مخاطب اين كلام اهل گرمى سير اند احتياج آنها به آنچه از گرما حفظ كند بيشتر است اين از عطا

زره‏ها فراخ به ساز و بافت آنها را اندازه گرفته و يكنواخت كن. اين كلمه در كلام اللّه مجيد فقط يكبار آمده است . عمل فى قدر صلح سبغ انن ى حدد ان ب ما ه ل

آنگاه كه آيه‏اى نياوردى گويند: چرا آنها را جمع نكردى. گويا منظور كفّار از اين كلام آن بود كه حضرت آيه‏ها را از خودش مياورد و مربوط به خدا نيست لذا مى‏گفتند

[بروج:22-21]. مجيد بودن قرآن در اثر كثرت خيرات و بركات آن است. «مجيد» چهار بار در كلام الله بكار رفته دوبار در وصف خدا و دوبار در وصف قرآن. قرء بل قرآن هو هم ه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

مشهّى و امثال اينها خواه آن كلام منظوم باشد خواه نباشد ولى چون اين قبيل معانى غالبا در كلام منظوم وجود پيدا ميكند كلّيه كلام منظوم را شعر گفته‌اند و آن

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

من بيمارم، يعنى زار و غمگين و بيمار براى آن واقعه. «2» خلاصه چون قوم اين كلام از حضرت ابراهيم عليه السلام شنيدند، تصور مرض طاعون كردند، چه مرض در ميان

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

از عيب و بيهوده و دروغ و از دستهاى شياطين- (نامه‌هائی که) فرا و بالا (از کلام بشر) و دارای مکانت و منزلت والایند (و دور از هرگونه تحریف و آمیزش) و پاک

لا تَنْطِقُونَ‌: چيست شما را كه سخن نمى‌گوئيد و مرا جواب نمى‌دهيد! در اين كلام تنبيه فرموده بر آنكه اصنام چون جمادند و نمى‌خوردند و سخن نمى‌گويند، اخس اشياء

شود قابل قبول نيست و از درجه اعتبار ساقط است حق همان است كه از قرآن كريم كلام دست نخورده خدا نقل كرديم [مريم:34-35]. معجزات عيسى عليه‏السلام‏ هر پيامبرى

قولى عروب زنى است كه با شوهر خود بازى كند و با او انس گيرد مثل انس عرب به كلام عربى رجوع شود به «ترب». أَبْکَارا أَتْرَابا لِأَصْحَاب إِنْشَاء فَجَعَلْنَاهُن

آیات شامل این کلمه نفذ (۳ بار) [رحمن:33]. اين كلمه فقط سه بار در كلام الله آمده آنهم دريك آيه. نفوذ و نفاذ به معنى سوراخ كردن و خارج شدن به آن طرف است

است و آن از جهل اخص است كه جهل گاهى مطلق عدم علم است اين كلمه پانزده بار در كلام اللّه مجيد آمده است. فِي وَ مِن لَفِي مُرِيب بَل مِنْه مِمّا هُم إِنّهُم

مى‏خورند و آن رامانند شتران تشنه مى‏نوشند(نعودبالله). اين كلمه تنها دوبار در كلام الله مجيد آمده است. هم شرب انن ه ف ذا ودى قول کلل هذا فى حمم نزل ما لا من

و وقت تبخير، املاح دريا با آن تبخير مى‏شد چرا شكر نمى‏كنيد؟! اين كلمه در كلام اللّه مجيد سه بار آمده است :فرقان:53، فاطر:12،واقعه:70 . وَ هٰذَا مِلْح فُرَات

اوّل «خرقها» كه حكايت عمل آن عالم است از روى فساد نبود بلكه «اخرقتها» كه كلام موسى است توأم با فساد است زيرا موسى چنان فهميد. همچنين در نهج البلاغه خطبه

سليمان و لشكريانش شمارا پامال نكنند آنها توجهى به شما ندارند سليمان از شنيدن كلام مورچه به تعجب شد و لبخند زد. از اين آيه چند مطلب بدست مى‏آيد . 1- مورچگان

سليمان و لشكريانش شمارا پامال نكنند آنها توجهى به شما ندارند سليمان از شنيدن كلام مورچه به تعجب شد و لبخند زد. از اين آيه چند مطلب بدست مى‏آيد . 1- مورچگان

شده در حال بارگیری... از انبياى مشهور بنى اسرائيل. نام مباركش هفت بار در كلام اللّه مجيد آمده است [مريم:2]. قرآن مجيد او را از پيامبران و بندگان صالح مى‏شمارد

مى‏توان انجام داد. صالح از پيامبران عظيم الشأن عليهم السلام، نام مباركش در كلام اللّه مجيد 9 بار آمده، و از حيث زمان بعد از نوح و قبل از ابراهيم است. اين

«عليه السلام»، زنی كه قران به پاكى او شهادت داده است، نامش سى وچهار بار در كلام الله مجيد مذكورمى‏باشد. قمستى از آنچه قرآن مجيد درباره مريم آورده به قرار

قريش، غلطان ،اسد، و يهود در جنگ با رسول خدا «صلى اللّه عليه و آله و سلم» هم كلام شدند و به مدينه لشگر كشيدند (مجمع البيان) علت تسميه سوره احزاب نيز همان است

مكان متوسط در باره هُنا و هُناكَ در اول باب اشاره شد اما هُنالِكَ 9 بار در كلام الله مجيد آمده است. [آل عمران:38]. در آنجا زكريا پروردگارش را خواند. راغب

الْاِكْرامْ» بدرگاه خدا الحاح كنيد به خطاب يا ذالجلال و الاكرام در نهايه اين كلام نسبت به حديث داده و در اقرب الموارد مادّه ل ظ ظ آن را قول ابن مسعود دانسته

از شر غاسق آنگاه كه داخل شود رجوع كنيد به «غسق - فلق» اين لفظ فقط يكبار در كلام الله مجيد بكار رفته است. وَ شَرّ مِن إِذَا غَاسِق النّفّاثَات فِي الْعُقَد

بطرزى خارج و جذب مى‏شوند معنى آيات در «دبر» گذشت، اين لفظ دوبار بيشتر در كلام الله نيامده است. ال وَ نَشْطا غَرْقا النّازِعَات السّابِحَات سَبْحا فَالسّابِقَات

بلكه به اولى الامر ارجاع كرد تا در باره آن تحقيق كنند. اين لفظ تنها يكبار در كلام الله آمده است. مِنْهُم وَ الّذِين لَعَلِمَه لَو لا الْأَمْر فَضْل أُولِي

و ديارشان را با زمين يكسان كرد، اين معنى قريب به نظر مى‏آيد. اين كلمه در كلام اللّه فقط يكبار آمده است . وَ اللّه عَلَيْهِم فَعَقَرُوهَا سُقْيَاهَا فَکَذّبُوه

اول به معنى ملاصق، مجتمع و متراكم است ناگفته نماند: از آيه 16 سوره جن لحن كلام تغيير يافته و متوجه مشركين است لذا ضمير «كادُوا - يَكُونُون» ظاهراً راجع

اول به معنى ملاصق، مجتمع و متراكم است ناگفته نماند: از آيه 16 سوره جن لحن كلام تغيير يافته و متوجه مشركين است لذا ضمير «كادُوا - يَكُونُون» ظاهراً راجع

گرما حفظ مى‏كند از سرما نيز حافظ است و چرا گرما بيشتر است؟ زيرا مخاطب اين كلام اهل گرمى سير اند احتياج آنها به آنچه از گرما حفظ كند بيشتر است اين از عطا

[بروج:22-21]. مجيد بودن قرآن در اثر كثرت خيرات و بركات آن است. «مجيد» چهار بار در كلام الله بكار رفته دوبار در وصف خدا و دوبار در وصف قرآن. ال وَ فَعّال بَل لِمَا

عبرت‌ گيرد و گوش‌ وسيله‌ مواعظ حقه‌ و كلام‌ الهي‌ و گفته‌هاي‌ حكمت‌آميز بوده‌ و زبان‌ وسيله‌ گفتن‌ و تلاوت‌ كلام‌ الهي‌ و خلاصه‌ اعضاء مدركه‌ بايد وسيله‌

کنند)، و پیش از تو هیچ پیغمبری نیز به سویشان روانه نکرده‌ایم (تا در پرتو کلام او، دعوت تازه‌ی اسلام را نادرست و ناروا ببینند). حال آنکه ما کتاب‌هایی به

قرآن موافق است چون ظاهر آنستكه و اتّخذ سبيله فى البحر عجبا جزء كلام حضرت يوشع است نه كلام مستقلّى از خداوند تا تكرار مطلب سابق باشد با تفاوت مختصرى يا اخبار

((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام ) بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است و رد

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

آنها را از راه حق براى آنكه سجده نكنند براى خداوند و كلام مربوط بسابق است بخلاف قرائت تخفيف كه كلام مستقلى است از هدهد براى تبرّى از عمل اهل شرك يا امر

آنها را از راه حق براى آنكه سجده نكنند براى خداوند و كلام مربوط بسابق است بخلاف قرائت تخفيف كه كلام مستقلى است از هدهد براى تبرّى از عمل اهل شرك يا امر

ببدنهاشان اگر راست ميگوئيد و بنابراين كلمه فلولا براى طول كلام و احتياج بربط تامّ تكرار شده و خلاصه كلام آنست كه اگر شما راست ميگوئيد عالم ديگرى نيست و از دست

ندارد تا اينجا مسلّما كلام جنّيان است و از اينجا تا دو آيه محتمل است كلام آنها باشد كه با يكديگر صحبت ميداشتند و محتمل است كلام مستقلّى از خدا و در هر

ففعله كبيرهم هذا باشد معترضه واقع شده و كلام مفيد حجّت بر مطلوب و صدق است و اشكالى ندارد ديگر آنكه آنحضرت اين كلام را بقصد اخبار نفرموده تا صدق و كذب در

خارج از حسّ به محسوسات تشبيه شده است و خداوند فرمايد [عنكبوت:43]. و در آن كلام خدا بسيار است، از آنجمله است عرش، كرسى، لوح و كتاب. على هذا مراد از آسمانى

چنانكه الاغ از بار متاب استفاده نمى‏كند، همچنين در تشبيه اهراض كنندگان از كلام حقّ به خران رم كرده. و ايضاً در آيه [لقمان: 19] بيان واقعيّت است و گرنه الاغ

مى‏گردند. گفته‏اند: مراد از ملاء اعلى جماعت ملائكه است كه شياطين در صورت استماع كلام آنها و استراق سمع از هر طرف رانده مى‏شوند و در اينصورت بايد گفت: ملائكه در

قام على ثلث قوائم و طرف حافر الرابعة» معنى آيه در «جود» گذشت. اين لفظ در كلام اللّه مجيد فقط يكبار يافته است . ال فَقَال الْجِيَاد بِالْعَشِي عَلَيْه إِنّي

خارج از حسّ به محسوسات تشبيه شده است و خداوند فرمايد [عنكبوت:43]. و در آن كلام خدا بسيار است، از آنجمله است عرش، كرسى، لوح و كتاب. على هذا مراد از آسمانى

النُّطْفَةِ اِلى شِرْذِمَةٍ مِنْكُمْ مُوَطِنينَ اَكْنافَ دَجْلَةَ» در اين كلام نطفه در آب كثير بكار رفته است. ال فَخَلَقْنَا ثُم خَلَقْنَا عَلَقَة مَکِين

مى‏گردند. گفته‏اند: مراد از ملاء اعلى جماعت ملائكه است كه شياطين در صورت استماع كلام آنها و استراق سمع از هر طرف رانده مى‏شوند و در اينصورت بايد گفت: ملائكه در

سليمان و لشكريانش شمارا پامال نكنند آنها توجهى به شما ندارند سليمان از شنيدن كلام مورچه به تعجب شد و لبخند زد. از اين آيه چند مطلب بدست مى‏آيد . 1- مورچگان

۱۱، ۱۲ حق: تضاد حق و باطل ۳; ملاک تشریع حق ۱۸ خدا: افعال خدا ۱، ۴; حقانیت کلام خدا ۱۵; هدایتگرى خدا ۱۹ سخن: ملاک حقانیت سخن ۱۷ صراط مستقیم: هدایت به صراط

(جهل و عصیان) برابر نیستند. (ای رسول بدان که) خدا هر که را بخواهد شنوا (ی کلام حق) سازد و اما تو آن کس را که در گورستان (کفر و جهالت و شهوت پرستی) فرو رفته

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

اول به معنى ملاصق، مجتمع و متراكم است ناگفته نماند: از آيه 16 سوره جن لحن كلام تغيير يافته و متوجه مشركين است لذا ضمير «كادُوا - يَكُونُون» ظاهراً راجع

شده به هر حال: طلح نكره است نمى‏شود با موزهاى دنيا قياس كرد. اين كلمه در كلام اللّه فقط يكبار آمده است. يمن خضد ظلل نضد سدر مدد فى موه سکب صحب فکه ما

از سميع دانا بودن خداست به مسموعات. به عقيده او [مجادله:1]. يعنى دانست خدا كلام زنى را كه با تو درباره شوهرش مجادلع مى‏كرد. [بقره:127]، [انفال:61]. ال وَ

اطرافم كه به نقل محمد عبده مراد از اطراف چشمهاى آن حضرت است على هذاخفوت در كلام آهستگى شديد است و با اين قريته مى‏شود فهميد كه مراد از «لا تَجْهَرْ» صداى

و عباس فصيله است. آن را شعوب گفته‏اند كه قبائل از آن منشعب گرديدهاست. اين كلام رادراقرب الموارد نيز از كشّاف نقل كرده. و آن در صحاح نيز نقل شده ولى فصيله

آن و دانسته‌ايم كه كلام خداى تعالى است. إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنا: بدرستى كه آن حق است از جانب پروردگار ما نازل گرديده. اين كلام استيناف است براى بيان

إِنّا أَنزَلناه‌ُ فِي‌ لَيلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنّا كُنّا مُنذِرِين‌َ «3» امّا كلام‌ ‌در‌ فضل‌ ‌آن‌ ‌از‌ ‌إبن‌ بابويه‌ مسندا ‌از‌ حضرت‌ باقر (ع‌) فرمود: «‌من‌

مينمودند كه اين طرز تكلم از قدرت بشر خارج است زبانا هم ميگفتند كلام عجيبى است پيدا است كه موعظه و كلام الهى است جماعت انصار كه قسمت عمده اصحاب پيغمبر (ص) بودند

فردى از افراد انسان كه القاء فرمايد كلام خود را باو خداوند مگر بيكى از سه طريق كه يكى از آنها وحى است كه اصلا كلام آهسته است كه به سرعت ادراك شود ولى غالبا

کلمه ادريس‌ (۲ بار) عليه السلام يكى از پيامبران مشهور نام مباركش دو بار در كلام اللّه آمده است [مريم:56]، [انبیاء:85]. در آيه دوّم توصيف شده كه او از صابران

شما نشانه قدرت خدا است او را بگذاريد در زمين خدا بچرد. اين لفظ هفت بار در كلام الله مجيد آمده و همه در باره ناقه صالح «عليه السلام» است. در باره آن ناقه

ديگرى كه مشركان بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله وسلم مى زدند و اورا شاعر و كلام وحى را شعر مى خواندند روايات متعدد درباره آنچه كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه

گفتگو و مشاوره كردند امر خود را ميان خودشان و به يكديگر گفتند: اين كلام بلاغت نظام، به كلام ساحران نمى‌ماند و شباهتى به آن ندارد. وَ أَسَرُّوا النَّجْوى‌:

(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل

ففعله كبيرهم هذا باشد معترضه واقع شده و كلام مفيد حجّت بر مطلوب و صدق است و اشكالى ندارد ديگر آنكه آنحضرت اين كلام را بقصد اخبار نفرموده تا صدق و كذب در

خدا و پيغمبران است كه بما در دنيا داده بودند چنانچه بعضى گفته‌اند كه تمامى كلام خودشان است و ظاهر است و در جوامع از على عليه السّلام نقل نموده كه من بعثنا

و ((نساء)) و ((ابناء)) درآيهمباهله با على و فاطمه و حسنين (عليهم السلام ) كلام مبتنى بر تعصب كلامى بى پايه و باطل است بررسى و رد گفته هاى تعصب آميز و مغرضانه

نموده باشد در امتثال اوامر حق بقدر استطاعت چون چنين نفسى بسيار شريف است و لطف كلام در آنستكه بقسم بيان شده تحقق و اهميّت و شرافت آنروز و آنكه هر چه براى آنروز

مفسّرين ذكر شد كلمه كذالك در كلام خداوند متمّم آيه سابقه، و جمله و قد احطنا ابتداء كلام است ولى بنظر حقير محتمل است كذالك ابتداء كلام لا حق باشد باين تقريب كه

ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ. وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ» اين كلام دليل آن است كه هيچ يك از خير و شر حبط و باطل نخواهد شد. مرحوم مفيد در اوائل

در مجمع ذيل عنوان «الاعراب» وجه اول را اختيار كرده و فرموده: به قولى در كلام تقدير و تأخير است و تقدير «اِلا لِلنَّاس ِ كاّفَةً» است ولى در «المعنى» و

أَن سَيَقُول قَبْل رَحِيما السّکِينَة غَفُورا فَمَن تَبْتَغُون يُبَدّلُوا کَلاَم کَف فَأَنْزَل مُؤْمِنا عَلَيْکُم أَيْدِي لَسْت النّاس السّلاَم قُل فَتَبَيّنُوا

به معنى همه مخلوقات است چنانكه از لغات معتبر نقل شد ديگر نبايد خويش را در كلام فلاسفه گيج كنيم از قبيل فلك محيط و غيره. بايد دانست لفظ «عالم» در قرآن به

1‌-‌ كلام‌ پسران‌ يعقوب‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌در‌ شريعت‌ ‌ما چنين‌ ‌است‌ ‌که‌ جزاء ‌هر‌ ظالمي‌ بخود ‌آن‌ جلد 11 - صفحه 243 ظالم‌ متوجه‌ ميشود. 2‌-‌ كلام‌ متصديان‌

مفسرين‌ گفتند ‌اينکه‌ كلام‌ مقول‌ قول‌ كفار و مشركين‌ ‌است‌ و مرجع‌ ‌هذا‌ و ‌هو‌ قرآن‌ ‌است‌ بمناسبت‌ ‌آيه‌ قبل‌، بعضي‌ گفتند كلام‌ نظر ‌بن‌ حارثه‌ ‌است‌