فاطر ١١
ترجمه
| فاطر ١٠ | آیه ١١ | فاطر ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَ اللهُ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ...»: (نگا: آل‌عمران / ، کهف / ، حجّ / روم / ). «أَزْوَاجاً»: جمع زَوْج، جنس نر و ماده، یعنی زن و مرد (نگا: انعام / . «جَعَلَکُمْ أَزْوَاجاً»: شما را همسران یکدیگر کرد و به صورت نر و ماده در آورد. دسته‌ای از شما را به صورت زن، و گروهی از شما را به صورت مرد خلق کرد. برابری تقریبی زن و مرد در مسیر زندگی، یکی از مسائل مهمّ و قابل توجّه است و بیانگر این واقعیّت است که جهان به خود رها نشده، و بلکه ناظم و ناظری دارد. «مَا یُعَمَّرُ»: (نگا: بقره / ). «مُعَمَّرٍ»: سالخورده. پیر. «کِتَابٍ»: لوح محفوظ (نگا: انعام / ). «مَا یُعَمَّرُ ... وَ لا یُنقَصُ ...»: دو معنی دارد: یکی این که: خداوند مقدّر فرموده است که برخیها در پیری بمیرند و گروهی در کودکی و جوانی. دوم این که: روزی یا شبی از عمر شخص سالخورده نمی‌گذرد، مگر این که در لوح محفوظ ثبت و ضبط است. به عبارت دیگر: مدّت عمر شخص در لوح محفوظ تعیین شده است، و پیوسته شبها و روزها از آن کاسته می‌شود، تا همه دقائق پایان می‌پذیرد. «یَسِیرٌ»: ساده و آسان (نگا: نساء / و حجّ / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ مَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ... (۱) وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ... (۲) اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کُلُ... (۳) إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ... (۵)
تفسیر
- آيات ۹ - ۱۴ سوره فاطر
- تشبيه مسئله بعثت در روز قيامت و زنده شدن مردگان به احياء زمين
- معناى عزت و مفاد آيه : من كان يريد العزة فلله العزة جميعا
- مراد از كلم طيب و صعود آن به سوى خدا و مقصود از اينكهعمل صالح آن را بلند مى كند اليه يصعدالكم الطيب ...
- مراد از مكر سيئات و اينكه فرمود: و مكر اولئك هويبور
- وجوه مختلف درباره خلقت انسان از خاك در آيه : والله خلقكم من تراب ثم من نطفة ...
- كم و زياد عمر انسانها در لوح محفوظ مضبوط است
- تمثيل حال مؤ من و كافر به درياى شيرين و درياى شور
- اشكال و شبهه اى در ذيل جمله : و تستخرجون حلية تلبسونها و جواب هايى كه بدان دادهشده است
- وجه تفاوت تعبير در آيه : وترى الفلك فيه مواخر... و آيه : وترى الفلك مواخر فيه...
- معناى اينكه فرمود آلهه مشركين دعايشان را نمى شنوند
- رواياتى درباره تشبيه رستاخيز به احياء زمين با باران ، و درذيل آيه : اليه يصعد الكلم الطيب ...
نکات آیه
۱ - خدا، خالق و آفریننده انسان ها (و اللّه خلقکم)
۲ - خاک، ماده و عنصر نخستین آفرینش انسان ها است. (و اللّه خلقکم من تراب)
۳ - نطفه، خمیر مایه و منشأ آفرینش انسان ها است. (خلقکم ... من نطفة)
۴ - نطفه انسان، موجودى پست و بى ارزش (من نطفة) تنکیر «نطفة» دلالت بر تحقیر مى کند.
۵ - عوامل طبیعى، مجراى اراده خداوند (و اللّه خلقکم من تراب ثمّ من نطفة)
۶ - خداوند، انسان ها را زوج زوج (زن و مرد) آفرید. (ثمّ جعلکم أزوجًا)
۷ - همسرگزینى و ازدواج زن و مرد، مطابق با سرشت آدمى و در راستاى اصل آفرینش است. (و اللّه خلقکم ... ثمّ جعلکم أزوجًا) تأکید خداوند بر این حقیقت که انسان ها را جفت جفت و به صورت زن و مرد آفرید، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
۸ - آفرینش آدم(ع) از خاک و انسان از نطفه و در قالب زن و مرد، از نشانه هاى قدرت خدا و یکتایى او است. (و اللّه خلقکم من تراب ثمّ من نطفة ثمّ جعلکم أزوجًا)
۹ - احاطه علمى خداوند بر باردار شدن زنان و نیز بر نوزادان آنها (و ما تحمل من أُنثى و لاتضع إلاّبعلمه)
۱۰ - مقدار عمر تمامى انسان ها و کم و زیاد شدن آن، در نوشته اى (لوح محفوظ) ثبت و مشخص است. (و ما یعمّر من معمّر و لاینقص من عمره إلاّ فى کتب) در این که مقصود از «کتاب» چیست، مفسران اختلاف نظر دارند و چند مصداق براى آن ذکر کرده اند; ولى بیشتر آنان یکى از مصادیق آن را «لوح محفوظ» دانسته اند.
۱۱ - امکان کم و زیاد شدن عمر طبیعى انسان ها (و ما یعمّر من معمّر و لاینقص من عمره إلاّ فى کتب)
۱۲ - آگاهى کامل خداوند از عمر آدمى و کم و زیاد شدن آن (و لاتضع إلاّ بعلمه و ما یعمّر من معمّر و لاینقص من عمره إلاّ فى کتب)
۱۳ - وجود عواملى چند (بیرون از عوامل طبیعى)، براى کم و زیاد شدن عمر انسان ها (و ما یعمّر من معمّر و لاینقص من عمره إلاّ فى کتب) بیشتر مفسران بر این عقیده اند که این آیه، به عوامل غیر طبیعى اشاره دارد که در کم و زیاد شده عمر آدمى مؤثر مى باشد; مانند: صله رحم که در ازدیاد عمر طبیعى انسان ها و گناه زنا که در کاسته شدن آن و یا مرگ ناگهانى تأثیر مى گذارد.
۱۴ - آفرینش انسان در قالب مرد و زن و آگاهى از باردارى و زایمان زنان و مقدار عمر آدمى، کارى آسان براى خداوند (و اللّه خلقکم من تراب ثمّ من نطفة ... و ما یعمّر من معمّر و لاینقص من عمره إلاّ فى کتب إنّ ذلک على اللّه یسیر)
۱۵ - آفرینش انسان در قالب زن و مرد و آگاهى از باردارى و زایمان زنان و مقدار عمر آدمى، نشانه توانایى خداوند بر برپایى قیامت و احیاى مجدد انسان ها (و اللّه خلقکم من تراب ثمّ من نطفة ... إنّ ذلک على اللّه یسیر) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که این آیه، در سلسله آیاتى قرار دارد که در صدد اثبات قدرت مطلق خدا و نیز توانایى او بر احیاى مردگان مى باشد; مانند آیه «و اللّه الذى أرسل الریاح... فأحیینا به الأرض بعد موتها کذلک النشور»
موضوعات مرتبط
- آدم(ع): عنصر خلقت آدم(ع) ۸
- ازدواج: فطریت ازدواج ۷
- انسان: انسان از خاک ۲; بى ارزشى نطفه انسان ۴; خالق انسان ها ۱; خلقت انسان ۶، ۱۴; زوجیت انسان ها ۶، ۱۴، ۱۵; عمر انسان ها ۱۱; عنصر خلقت انسان ۲، ۸; فطریات انسان ۷; مدت عمر انسان ۱۴; منشأ خلقت انسان ۳
- توحید: دلایل توحید ۸
- خاک: نقش خاک ۲، ۸
- خدا: احاطه علمى خدا ۹; افعال خدا ۶; خالقیت خدا ۱، ۶، ۱۴; علم خدا به جنین ۹; علم خدا به عمر انسانها ۱۲; مجارى اراده خدا ۵; نشانه هاى قدرت خدا ۸، ۱۵
- زنان: باردارى زنان ۹; زایمان زنان ۱۴
- عمر: امکان طول عمر ۱۱; امکان کوتاهى عمر ۱۱; تقدیر عمر ۱۰; عوامل طول عمر ۱۳; عوامل کوتاهى عمر ۱۳
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۵، ۱۳
- لوح محفوظ :۱۰
- مردگان: احیاى مردگان ۱۵
- معاد: دلایل معاد ۱۵
- نطفه: نقش نطفه ۳، ۸
