الأحزاب ٤٩
ترجمه
| الأحزاب ٤٨ | آیه ٤٩ | الأحزاب ٥٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَکَحْتُمْ»: به ازدواج درآوردید. مراد از نکاح در اینجا، عقد ازدواج است. «الْمُؤْمِنَاتِ»: زنان مؤمنه. این تعبیر زنان کتابیه را خارج نمی‌سازد و تنها بیانگر اغلبیّت است. «أَن تَمَسُّوهُنَّ»: مراد از مسّ، جماع یعنی نزدیکی زناشوئی است. «تَعْتَدُّونَهَا»: از مصدر اعتداد، به معنی حساب نگاه داشتن، مراد این است که اگر طلاق قبل از دخول واقع شود، نگاه داشتن عدّه لازم نیست. از این حکم، زنِ شوهرمرده مستثنی است و باید چهار ماه و ده روز عدّه نگاه دارد (نگا: تفسیر قاسمی). «فَمَتِّعُوهُنَّ»: مراد این است که اگر مهریّه‌ای تعیین شده، نصف آن پرداخت می‌شود (نگا: بقره / و اگر مهریّه‌ای معیّن نشده است، حق متاع و هدیّه مناسب داده می‌شود (نگا: بقره / . «سَرَاحاً جَمِیلاً»: (نگا: احزاب / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لاَ جُنَاحَ عَلَيْکُمْ إِنْ... (۴) لاَ جُنَاحَ عَلَيْکُمْ إِنْ... (۳)
وَ الَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ... (۱) وَ إِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَ مِنْ... (۴) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۶۲ سوره احزاب
- بيان آيات مربوط به نكاح و طلاق كه بعضى مخصوص پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم ) و برخى راجع به همه مسلمانان است
- بيان هفت طائفه از زنان كه خدا در پيامبر(ص )حلال كرده است
- دستور به مسلمانان كه از وراى حجاب با همسران پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )ملاقات كنند
- معناى صلات خدا و ملائكه و مؤ منين بر پيامبر اكرم (ص )
- معناى اينكه خدا آزاردهندگان پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم ) را در دنيا و آخرت لعنتكرده است
- وجه اينكه آزار مؤ منين را ((بهتان )) و ((اثم مبين )) خواند
- تهديد منافقين و بيماردلان و شايعه پرااكنان به اخراج از شهر و مدور ساختن خونشان ،اگر از فساد دست نكشند
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيات مربوط به ازدواج پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) و احكاممربوط به همسران آن جناب (صلى الله عليه و آله و سلم )
- شاءن نزول آيه ((و امراء مؤ منة ان وهبت نفسها للنبى ...))بنقل از كتاب شريف كافى
- شاءن نزول آيه (يا ايها الذين آمنوا لا تدخلوا بيوت النبى ...)
- چند روايت درباره معناى صلوات خدا و ملائكه و مؤ منين بر پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم ) و كيفيت صلوات فرستادن بر آن حضرت
- دو روايت در ذيل آيه مربوط به حجاب زنان و درذيل آيه متضمن تهديد منافقان و بيمار دلان و شايعه پراكنان
نکات آیه
۱ - زنانى که به همسرى مردانى درآمده اند و شوهرانشان پیش از تماس با آنان، ایشان را طلاق داده اند، عدّه ندارند. (یأیّها الذین ءامنوا إذا نکحتم المؤمنت ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ فما لکم علیهنّ من عدّة)
۲ - لازم است که زنان مطلّقه اى که شوهران شان با آنان تماس داشته اند، عدّه نگه دارند. (إذا نکحتم المؤمنت ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ فما لکم علیهنّ من عدّة)
۳ - عدّه طلاق، از آثار و توابع آمیزش مرد و زن است، نه تابع عقد. (إذا نکحتم المؤمنت ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ فما لکم علیهنّ من عدّة تعتدّونها)
۴ - عدّه نگه داشتن زنان مطلّقه، به نفع مردان، و از حقوق آنان است. (فما لکم علیهنّ من عدّة) مخاطب «لکم» در آیه، مردانى اند که زنانى را به ازدواج درآورده و آنها را مطلّقه کرده اند. قرار دادن عدّه براى آنان، به مصلحت و سود آنان است.
۵ - عُلقه ازدواج زنانى که بدون آمیزش، طلاق داده شده اند، بلافاصله پس از طلاق، قطع مى شود و آزادند تا ازدواج کنند. (إذا نکحتم ... ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ فما لکم علیهنّ من عدّة)
۶ - مقتضاى ایمان، عمل به فرمان هاى خداوند درباره ازدواج و طلاق و عدّه است. (یأیّها الذین ءامنوا إذا نکحتم المؤمنت... فما لکم علیهنّ من عدّة) خطاب «یا أیّها الذین آمنوا» مى تواند به منظور تشویق و تحریص مؤمنان براى عمل به فرمان هایى که در آیه ذکر شده است، باشد.
۷ - زنان مؤمن، براى ازدواج شایسته تر از دیگران اند. (إذا نکحتم المؤمنت) ذکر «المؤمنات» به خاطر جریان غالب و حاکمى بوده که در صدراسلام وجود داشته است و به معناى این نیست که تنها، زنان مؤمن مشمول حکم آیه اند. در عین حال، ذکر «المؤمنات» خالى از این لطف نیست که شایسته است مردان مؤمن، با زنان مؤمن ازدواج کنند.
۸ - زنان با عقد ازدواج، حقّ مالى به عهده شوهر پیدا مى کنند، و لو با آنان آمیزشى صورت نگیرد. (إذا نکحتم المؤمنت ثمّ طلّقتموهنّ من قبل أن تمسّوهنّ ... فمتّعوهنّ)
۹ - بر مردان لازم است که در صورت طلاق دادن همسران شان، آنان را با خوش رفتارى و خیر، رها کنند. (ثمّ طلّقتموهنّ ... و سرّحوهنّ سراحًا جمیلاً) «سرح» در لغت، به معناى «رها کردن شتر براى چریدن» است (مفردات راغب) و در آیه، استعاره براى رها کردن است.
موضوعات مرتبط
- آمیزش: آثار آمیزش ۳
- ازدواج: آثار ازدواج ۸; احکام ازدواج ۵; ازدواج با زن مؤمنه ۷; ازدواج پسندیده ۷
- ایمان: آثار ایمان ۶
- تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۶
- زن: حقوق مالى زن ۸
- شوهر: حقوق شوهر ۴
- طلاق: احکام طلاق ۱، ۵; طلاق پس از آمیزش ۲; طلاق قبل از آمیزش ۱، ۵; عدّه طلاق ۳، ۴
- عده: احکام عده ۱، ۲، ۳; فلسفه عده ۴
- مطلّقه: ازدواج مطلّقه ۵; حقوق مطلّقه ۹; خوش رفتارى با مطلّقه ۹
