هود ٢٨
ترجمه
| هود ٢٧ | آیه ٢٨ | هود ٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَرَأَیْتُمْ»: مرا خبر دهید (نگا: انعام / ، یونس / ). «بیّنه»: نور بصیرت. حجّت و برهان (نگا: هود ). «رَحْمَةً»: مراد نبوّت است. «عُمِّیَتْ عَلَیْکُمْ»: بر شما مخفی و پنهان شده باشد. «أَنُلْزِمُکُمُوهَا»: آیا به پذیرش آن، شما را مجبور کنیم، و با اکراه آن را به شما بقبولانیم؟. ضمائر (کُمْ) و (ها) مفعول اوّل و دوم (نُلْزِمُ) است. حرف (و) میان این ضمائر، برگشت به اصل و تکمله (کُمْ) است.
تفسیر
- آيات ۳۵ - ۲۵، سوره هود
- نوح (ع ) نذير مبين بوده و رسالتش بازداشتن مردم از عبادت غير خدا و انذارشان از عذاببوده است
- انگيزه بت پرستى قوم نوح (ع ) و محاجه آن جناب با آنان در سطح فهمشان
- خروج از اسلام ، خروج از نظام آفرينش است و عذاب و هلاكت در پى دارد
- دليلاول توانگران و اشراف قوم نوح (ع ) كه در رد دعوت آن حضرتاستدلال كردند به اينكه او نيز چون آنان بشر است
- استدلال دوم قوم نوح (ع ) در رد دعوت آن جناب به اينكه افراد پا برهنه و مستمند و پستبه تو ايمان آورده اند!
- سومين سخن نوح (ع ) خطاب به نوح و پيروانش : ما شما را دروغگو مى پنداريم
- پاسخ حضرت نوح (ع ) به استدلال كفار
- جواب نوح (ع ) به استدلال اول قوم خود گفتند: ((ما نراك الا بشرا مثلنا))
- نفى اجبار و اكراه در دين ، در شريعت نوح كه كهن ترين شرايع است تشريع شده بود
- جواب نوح (ع ) به اين سخن قوم خود كه مؤ منين با او را پست و ضعيف توصيف كردند،به اينكه او آنان را خود نمى راند و حساب همه با خدا است
- پاسخ نوح (ع ) به اين حجت اشراف قوم خود كه به نوح (ع ) و پيروانش گفتند ما درشما برترى و فضلى بر خود نمى بينم
- پندارهاى جاهلانه عوام الناس درباره انبياء (ع ) و توقعات نابجايشان از آنان
- (پيرامون قدرت انبياء و اولياء به اذن خدا، و عدماستقلال ممكنات از واجب الوجود، نه در ذات و نه در آثار)
- ديدگاه اشراف قوم نوح (ع ) درباره تقيسيم جامعه به دو طبقه بالا و پايين و مبارزه نوح(ع ) با اين اعتقاد باطل
- ملاك فضيلت ، پاكى نفس و صفاى باطن است نه امتيازات و برتريهاى مادى و ظاهرى
- سخن آخر قوم نوح (ع ) به آن جناب : ((اگر از راستگويان هستى ، عذابى را كه وعده مىدهى بياور!))
- جواب نوح (ع ): من اختيار ندارم ، آوردن عذاب به دست خدا است و بسته به مشيت او مىباشد
- معناى ((غى )) و فرق بين اغوا و اضلال و معناى اراده و اشاره به تفاوت بين اراده ما واراده خدا
- بيان جواز انتساب اغواى مجازاتى به خداى تعالى و اشاره به اينكه غذاباستيصال قوم نوح (ع ) مسبوق به اغواى خداوند بوده است
- وجوه ديگرى كه در معناى جمله : ((ان كان اللّه يريدان يغويكم )) گفته شده است
- مشابهت و همانندى احتجاجات نوح (ع ) با قوم خود، با احتجاجات پيغمبر گرامى اسلام (ص) با مشركين زمان خود
- بحث روايتى
- (دو روايت در ذيل آيه : ((لا ينفعكم نصحى ...)) و ((ام يقولون افتريه ...)))
نکات آیه
۱- نوح(ع) برخوردار از معجزه و دلیلى روشن ، بر پیامبرى خویش (قال یقوم أرءیتم إن کنت على بیّنة) قابل ذکر است که «أرءیتم» به معناى «أخبرونى» است و مفعول آن جمله «أنلزمکموها» است و این هر دو به منزله جواب شرط «إن کنت ...» مى باشد و تقدیر جمله چنین است «إن کنت على بیّنة ... فاخبرونى أنلزمکموها»
۲- خداوند ، عطا کننده معجزه و دلیلهاى روشن به پیامبران(ع) (إن کنت على بیّنة من ربى)
۳- خداوند ، مربى پیامبران و مدبر امور ایشان است. (إن کنت على بیّنة من ربى) برداشت فوق ، با توجه به گزینش اسم «رب» - که به معناى مدبر و مربى است - استفاده شده است.
۴- هدف از اعطاى معجزه و دلیلهاى روشن به پیامبران ، تدبیر امر نبوت و پیشبرد هدفهاى رسالت آنان است.* (إن کنت على بیّنة من ربى)
۵- خداوند ، نوح(ع) را از رحمت ویژه خویش بهره مند ساخت و به مقام نبوت رسانید. (ءاتنى رحمة من عنده) مقصود از «رحمة»، به مناسبت مورد، مقام نبوت و پیامبرى است.
۶- مقام نبوت ، رحمت خاص خداوند به پیامبران (و ءاتنى رحمة من عنده) نکره آوردن «رحمة» دلالت بر عظمت دارد و توصیفش به «من عنده» حاکى از ارجمندى آن است.
۷- برخورد حضرت نوح(ع) با سران و اشراف کافر ، برخوردى ترحم آمیز و مشفقانه بود. (یقوم أرءیتم) تعبیر «یا قوم» (اى مردم من!) حکایت از شفقت و ترحم دارد.
۸- سران و اشراف قوم نوح ، کوردلانى ناتوان از درک دلایل نبوت و فهم و معارف الهى (أرءیتم إن ... ءاتنى رحمة من عنده فعمّیت علیکم) تعمیة (مصدر عمّیت) به معناى کور ساختن است و آن گاه که به «على» متعدى شود ، به معناى مخفى کردن مى باشد. بنابراین «فعمیت علیکم»; یعنى ، آن بیّنه و رحمتى که خداوند به من عطا کرده است ، بر شما مخفى مانده و از درکش ناتوانید.
۹- اشرافیت ، استکبار و خودبرتربینى سران قوم نوح ، مایه کوردلى و ناتوانى آنان از درک دلایل نبوت و فهم معارف الهى بود. (أرءیتم إن ... ءاتنى رحمة من عنده فعمّیت علیکم) «عُمّیت» فعل مجهول است و فاعل آن; یعنى، چیزى که موجب کوردلى و خفاى دلیلهاى نبوت نوح به کافران باشد، ذکر نشده است. به قرینه صفاتى که براى کافران قوم نوح بیان شده، مى توان گفت: همان صفات (از طبقه اشراف و مستکبران بودن و خود را برتر دانستن و ...) موجب کوردلى و ناتوانى آنان از درک معارف شده بود.
۱۰- ایمان به پیامبران و باور به معارف الهى ، غیر قابل اجبار و اکراه (أنلزمکموها و أنتم لها کرهون)
۱۱- پیروان حضرت نوح ، یاوران او در ابلاغ رسالت و دعوت مردم به ایمان (أنلزمکموها) برداشت فوق از صیغه جمع «نلزم» - که شامل نوح و پیروانش مى شود - استفاده شده است.
۱۲- اشراف و سران قوم نوح ، به معارف الهى تمایلى نشان نمى دادند و از آن بیزار و متنفر بودند. (و أنتم لها کرهون)
۱۳- علاقه به معارف دینى ، در گرو شناخت آنهاست. (فعمّیت علیکم ... و أنتم لها کرهون)
۱۴- بیزار نبودن مردم از معارف الهى ، شرط توانایى پیامبران بر هدایت ایشان (أنلزمکموها و أنتم لها کرهون)
موضوعات مرتبط
- اشرافیت: آثار اشرافیت ۹
- انبیا: اهمیت رسالت انبیا ۴; بینات انبیا ۲; دلایل نبوت انبیا ۲; رحمت به انبیا ۶; زمینه تحقق اهداف انبیا ۴; شرایط هدایتگرى انبیا ۱۴; فلسفه بینات انبیا ۴; فلسفه معجزه انبیا ۴; مدبر انبیا ۳; مربى انبیا ۳; مقامات انبیا ۶; نبوت انبیا ۶
- ایمان: ایمان به انبیا ۱۰; ایمان به دین ۱۰
- تکبر: آثار تکبر ۹
- خدا: افعال خدا ۳; ربوبیت خدا ۳; رحمت خاص خدا ۵، ۶; عطایاى خدا ۲
- دین: آثار شناخت دین ۱۳; اعراض از دین ۱۲; نفى اکراه در دین ۱۰
- رحمت: مشمولان رحمت ۵
- عقیده: آزادى عقیده ۱۰
- قوم نوح : اشراف قوم نوح و دین ۸; اشراف قوم نوح و نبوت ۸; بى ایمانى اشراف قوم نوح ۱۲; بینش اشراف قوم نوح ۱۲; تکبر اشراف قوم نوح ۹; رفاه طلبى اشراف قوم نوح ۹; طبقات اجتماعى قوم نوح ۸; عجز اشراف قوم نوح ۸; کوردلى اشراف قوم نوح ۸، ۹
- کوردلى: عوامل کوردلى ۹
- گرایشها: زمینه گرایش به دین ۱۳
- معجزه: منشأ معجزه ۲
- نبوت: اهمیت نبوت ۴
- نوح(ع): بینات نوح(ع) ۱; تبلیغ پیروان نوح(ع) ۱۱; دعوتهاى پیروان نوح(ع) ۱۱; دلایل نبوت نوح(ع) ۱; رحمت بر نوح(ع) ۵; روش برخورد نوح(ع) ۷; معجزه نوح(ع) ۱; مقامات نوح(ع) ۵; مهربانى نوح(ع) ۷; نوح(ع) و اشراف ۷; نبوت نوح(ع) ۵; نوح(ع) و قوم نوح ۷; یاوران نوح(ع) ۱۱
- هدایت: شرایط هدایت ۱۴
