طه ١٠٤
ترجمه
| طه ١٠٣ | آیه ١٠٤ | طه ١٠٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَمْثَلُهُمْ طَرِیقَةً»: کسی که رأی او دادگرانه‌تر و به واقعیّت نزدیکتر است. مراد از ترجیح سخن گوینده دوم این نیست که او به صداقت و راستی نزدیکتر است؛ بلکه مراد این است که او بهتر درجه پشیمانی و اندازه هراس و عذاب قیامت را به تصویر کشیده است. چرا که عمر جهان گذران، در قبال عمر بی‌پایان و جاویدان آخرت، نه ده روز، بلکه یک روز نیز بشمار نمی‌آید که کمترین عدد است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ کَأَنْ لَمْ... (۲) يَوْمَ يَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ... (۲) قَالُوا لَبِثْنَا يَوْماً أَوْ بَعْضَ... (۴) وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ يُقْسِمُ... (۲) وَ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ... (۵)
قَالَ کَمْ لَبِثْتُمْ فِي... (۳) قَالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاَّ قَلِيلاً... (۴) وَ هُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا... (۰)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۴ سوره طه
- اشاره به اينكه از آيه :((من اعرض عنه فانه يحمل ...(( تجسم اعمال استفاده مى شود
- معناى جمله : ((و نحشر المجرمين يؤ مئذ زرقا
- بيان وضع كوهها در روز قيامت
- حال آدميان در روز قيامت : پيروى داعى ، خشوع اصوات و سود نبخشيدن شفاعت الا من اذن لهالرحمن
- ذلت تمام موجودات در برابر خداوند در قيامت
- معناى آيه : ((ولا تجعل بالقرآن ...(( و اشاره به اينكه از آن استفاده مى شود كه قرآن يكبار دفعتا و بار ديگر تدريجا نازل گرديده است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در نفى رؤ يت خداى تعالى
- چند روايت در ذيل آيه : ((ولا تعجل بالقرآن ...((
نکات آیه
۱ - خداوند، آگاه تر از هرکس به گفت وگوهاى مجرمان با یکدیگر در صحنه قیامت، درباره مدت زمان درنگشان در برزخ (إن لبثتم إلاّعشرًا . نحن أعلم بما یقولون ) «ما یقولون»; یعنى، آنچه مى گویند و مراد از آن مى تواند جملات رد و بدل شده بین مجرمان باشد و نیز مى تواند مراد، موضوعى باشد که مجرمان در باره آن نظر مى دهند. در برداشت یاد شده، اولین احتمال مورد نظر بوده است.
۲ - هیچ چیز نزد خداوند مخفى و مستور نیست. (یتخفتون ... نحن أعلم بما یقولون )
۳ - خداوند، از همه کس به مدت زمان درنگ آدمیان در برزخ، آگاه تر است. (نحن أعلم بما یقولون ) مراد از «ما یقولون» براساس یکى از دو معناى محتمل آن، موضوعى است که محور گفت وگوى مجرمان در قیامت خواهد بود.
۴ - درست اندیش ترین مجرمان در قیامت، مدت زمان درنگ در برزخ را براى همگان، یک روز تخمین مى زند. (إذ یقول أمثلهم طریقة إن لبثتم إلاّیومًا ) «أمثلهم طریقة» به کسى گفته مى شود که منصف ترین افراد و شبیه ترین آنان به حق مداران باشد و آنچه را مى گوید، از روى اطمینان بیشترى بگوید (قاموس).
۵ - تخمین مدت کوتاه برزخ به یک روز و بیشتر، برآوردى نادرست و دور از حقیقت است. (نحن أعلم ... إذ یقول ... إلاّیومًا ) «إذ» ظرف براى «أعلم» است و مراد از آن، این است که خداوند در هنگامى که حتى درست اندیش ترین مجرمان نظر خود را مى گوید، از تمامى آنان به حقیقت داناتر است; کنایه از این که هیچ یک از آنان، حقیقت را نگفته اند.
۶ - مردم در صحنه قیامت نیز، داراى درک و فهم هاى متفاوت خواهند بود. (عشرآ...إذ یقول أمثلهم طریقة إن لبثتم الا ومآ) حضور کسانى که صحیح تر مى اندیشند و قضاوت واقعى ترى نسبت به دیگران، دارند; گواه تفاوتى است که از این نظر در بین انسان ها در قیامت وجود دارد.
۷ - ملکات و تفاوت هاى انسان ها، در قیامت نیز بروز و ظهور خواهند داشت. (إذ یقول أمثلهم طریقة ) «أمثلهم طریقة» بیانگر خصلت شخصى است که نظریه «یک روز» را مطرح ساخته است. حدوث این خصلت براى وى در آخرت بعید به نظر مى رسد. بنابراین باید گفت این ویژگى، بروز و ظهور ملکاتى است که در دنیا براى او تحصیل شده است.
۸ - فاصله دیدگاه ها با واقع، معیارى در ارزش یابى و ارزش گذارى آنها است. (إذ یقول أمثلهم طریقة إن لبثتم إلاّیومًا )
۹ - دوران برزخ، در برابر عظمت و سختى هاى قیامت، بسیار اندک و ناچیز است. (إذ یقول أمثلهم طریقة إن لبثتم إلاّیومًا ) کوتاه جلوه کردن فاصله مرگ تا قیامت، ظاهراً محصول نوعى مقایسه بین قیامت و برزخ است. منشأ این قضاوت ممکن است مشاهده سختى هاى قیامت و یا توجه به خلود و جاودانگى آن باشد. توصیف گوینده «إن لبثتم إلاّ یوماً» به این که او به حق نزدیک تر است، گویاى تأکید قرآن بر اصل کوتاه بودن زمان برزخ است; زیرا بین فاصله یک روز و فاصله ده روز، اولى را به حقیقت نزدیک تر دانسته است.
موضوعات مرتبط
- ارزشگذارى: ملاک ارزشگذارى ۸
- انسان: تفاوت اخروى انسان ها ۶، ۷; فهم اخروى انسان ها ۶
- بینش: ملاک ارزش بینش ۸
- خدا: علم خدا ۳; علم غیب خدا ۱، ۲
- عالم برزخ: کمى مدت عالم برزخ ۹; مدت عالم برزخ ۳، ۴، ۵
- قیامت: اهوال قیامت ۹; ظهور حقایق در قیامت ۷; ویژگیهاى قیامت ۷
- گناهکاران: گفتگوى اخروى گناهکاران ۱
