المائدة ٥٢
ترجمه
| المائدة ٥١ | آیه ٥٢ | المائدة ٥٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«دَآئِرَةٌ»: مصیبت بزرگی که چرخش زمان باعث پیدایش آن شود. حادثه و بلائی که همه را در برگیرد. «الْفَتْحِ»: فتح مکّه. پیروزی و نصرت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِکُمْ... (۳)
فَکَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ... (۲) وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱- پیامبر(ص)، شاهد تلاش آشکار و شتابزده بیماردلان سست ایمان براى پیوستن به یهود و نصارا (فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم) کلمه «فیهم»، مى رساند که بیمار دلان علاوه بر طرح دوستى با یهود و نصارا، اراده پیوستن به آنها را در سر مى پروراندند.
۲- شتاب زدگى بیماردلان سست ایمان و محروم از هدایت الهى، در پذیرش ولایت و دوستى یهود و نصارا (فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم) در برداشت فوق «یسرعون فیهم» به قرینه آیه قبل به معناى «یسارعون فى تولیهم» گرفته شده است.
۳- بیمار دلى و ضعف ایمان، زمینه تخلف از فرامین خداوند (لاتتخذوا الیهود و النصرى أولیاء ... فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۴- سستى ایمان زمینه گرایش به یهود و نصارا و طرح دوستى با آنان (فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم) مراد از بیماردلان، کسانى هستند که نسبت به حقانیت پیامبر(ص) و یا برخى از معارف دین در شک بوده و ایمانى ضعیف دارند.
۵- بیمارى دل و سستى ایمان، زمینه محرومیت از هدایت الهى (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۶- شتاب بیماردلان سست ایمان در دوستى و پذیرش ولایت یهود و نصارا، پیامد محرومیت آنان از هدایت الهى (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۷- محرومیت از هدایت الهى، موجب شتاب در انحراف و گرایش به سوى باطل (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۸- بیماردلان سست ایمان، از زمره ستمگران (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۹- گرایش بى حد و مرز گروهى از مسلمانان بیمار دل به سوى یهود و نصارا، دلیلى روشن براى محرومیت ستمگران از هدایت الهى (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم) تفریع جمله «فترى» بر جمله «ان اللّه ...»، مى رساند که گرایش عمیق بیماردلان، بیان مصداقى براى جمله «ان اللّه لایهدى ...» است.
۱۰- سلامت دل و ایمان راسخ، زمینه پرهیز از ستمگرى و عصیان و موجب برخوردارى از هدایت خاص الهى (إنّ اللّه لایهدى القوم الظلمین. فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۱۱- سرزنش و توبیخ خداوند از مسلمانانى که با یهود و نصارا رابطه مودت آمیز داشته و پذیراى ولایت آنها هستند. (فترى الذین فى قلوبهم مرض یسرعون فیهم)
۱۲- مسلمانان سست ایمان و بیماردل عصر بعثت، نگران از سرنوشت خویش به خاطر پندار بى ثباتى و شکست اسلام (یقولون نخشى ان تصیبنا دائرة) مراد از «دائرة» مى تواند چرخش وضع موجود و برگشت به حالت سابق باشد. یعنى شکست اسلام و برگشت کفر و شرک.
۱۳- داشتن پناهگاهى امن در صورت شکست اسلام، انگیزه دوستى مسلمانان بیمار دل عصر پیامبر(ص) با یهود و نصارا و پذیرش ولایت آنان (یقولون نخشى ان تصیبنا دائرة)
۱۴- مصلحت اندیشى و ترس از پیشامدهاى ناگوار، بهانه بیماردلان براى دوستى با یهود و نصارا (یقولون نخشى ان تصیبنا دائرة) «دائرة» از مصدر «دوران» (چرخیدن) است ; که در برداشت فوق به معناى حادثه هاى ناگوار گرفته شده ; چون چرخش روزگار احیاناً موجب کمبودهایى نظیر قحطى، خشکسالى و دیگر حوادث تلخ مى شود.
۱۵- گسستن سرنوشت خویش از سرنوشت اسلام و مسلمین، على رغم اظهار دیانت، نشانه بیمارى دل و سستى ایمان (فترى الذین فى قلوبهم مرض ... یقولون نخشى ان تصیبنا دائرة)
۱۶- زشتى و ناپسندى مصلحت اندیشى در برابر فرامین الهى (لاتتخذوا ... یقولون نخشى ان تصیبنا دائرة)
۱۷- نوید خداوند به حمایت از مسلمانان در برابر دشمنان دین با فراهم آوردن پیروزى با امدادهاى غیبى براى آنان (فعسى اللّه ان یأتى بالفتح او امر من عنده)
۱۸- تخطئه پندار بیماردلان سست ایمان درباره بى ثباتى و شکست اسلام از سوى خداوند (فعسى اللّه ان یأتى بالفتح او امر من عنده)
۱۹- عنایت خداوند به عزت و شوکت مسلمین در برابر یهود و نصارا (فعسى اللّه ان یأتى بالفتح او امر من عنده)
۲۰- پشیمانى، فرجام ایجاد روابط دوستى با یهود و نصارا و پذیرش ولایت آنان (یسرعون فیهم... فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین)
۲۱- شکست دشمنان اسلام، مایه پشیمانى مسلمانان سست ایمان از دلبستگى به یهود و نصارا (فعسى اللّه ان یأتى بالفتح ... فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین) در برداشت فوق جمله «ما اسروا» به قرینه «و من یتولهم منکم» در آیه قبل به دلبستگى مسلمانان به یهود و نصارا تفسیر شده است.
۲۲- پیروزى مسلمانان، مایه پشیمانى بیماردلان سست ایمان عصر بعثت از شک و تردید نسبت به حقانیت اسلام (فعسى اللّه ان یأتى بالفتح او ... فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین) برداشت فوق بر این اساس است که مراد از «ما اسروا فى انفسهم»، تردید مسلمانان سست ایمان نسبت به حقانیت اسلام باشد. «فى قلوبهم مرض»، این احتمال را تأیید مى کند.
۲۳- نزول عذاب الهى بر دشمنان دین، مایه پشیمانى مسلمانان سست ایمان از دلبستگى به یهود و نصارا (او امر من عنده فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین) برداشت فوق بر این احتمال است که مراد از «امر»، عذاب دنیوى باشد.
۲۴- مشرکان، یهود و نصاراى عصر بعثت، همواره در خطر گرفتارى به عذاب الهى بودند. (او امر من عنده فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین)
۲۵- مسلمانان سست ایمان با مشاهده پیروزى اسلام، شرمسار از برنامه ریزیهاى نهانى خویش جهت رهایى از پیامدهاى شکست مسلمانان (فیصبحوا على ما اسروا فى انفسهم ندمین)
۲۶- یهود و نصارا، مورد علاقه و محبت مسلمانان سست ایمان در عصر بعثت (ما اسروا فى انفسهم)
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱ ; حقانیت اسلام ۲۲ ; شکست اسلام ۱۸
- امداد: غیبى ۱۷
- انحراف: عجله در انحراف ۷ ; عوامل انحراف ۷
- ایمان: آثار ایمان ۱۰ ; آثار ضعف ایمان ۳، ۴، ۵ ; ضعف ایمان ۱۸ ; نشانه هاى ضعف ایمان ۱۵
- باطل: گرایش به باطل ۷
- پشیمانى: عوامل پشیمانى ۲۱، ۲۲، ۲۳ ; موارد پشیمانى ۲۰
- پیروزى: عوامل پیروزى ۱۷
- ترس: آثار ترس ۱۳، ۱۴ ; ترس از سختى ۱۴ ; ترس از شکست ۱۳
- خدا: اوامر خدا ۱۶ ; بشارت خدا ۱۷ ; سرزنشهاى خدا ۱۱، ۱۸ ; عذاب خدا ۲۳، ۲۴ ; لطف خدا ۱۹ ; محرومیت از هدایت خدا ۵، ۶، ۹ ; هدایت خاص خدا ۱۰ ; هدایت خدا ۷
- خودمحورى: سرزنش خودمحورى ۱۵
- دشمنان: توطئه دشمنان ۱ ; دشمنان دین ۱۷ ; شکست دشمنان ۲۱ ; عذاب دشمنان ۲۳
- دوستى: ناپسند ۱۱
- ضعف روحیه: آثار ضعف روحیه ۱۳
- ظالمان:۸ محرومیت ظالمان ۸ ۹
- ظلم: زمینه ترک ظلم ۱۰
- عصیان: زمینه ترک عصیان ۱۰ ; زمینه عصیان ۳
- عقیده: باطل ۱۸
- قلب: آثار بیمارى قلب ۳، ۵ ; آثار سلامتى قلب ۱۰ ; توطئه قلب بیمار ۲ ; سرزنش قلب بیمار ۱۸ ; قلب بیمار ۱، ۶، ۸، ۹، ۱۴، ۲۲ ; نشانه هاى بیمارى قلب ۱۵ ; نگرانى قلب بیمار ۱۲
- محرومان: از هدایت خدا ۲
- مسلمانان: امداد به مسلمانان ۱۷ ; بشارت به مسلمانان ۱۷ ; پشیمانى مسلمانان ۲۱، ۲۳، ۲۵ ; پیروزى مسلمانان ۲۲ ; حمایت از مسلمانان ۱۷ ; سرزنش مسلمانان ۱۱ ; عزّت مسلمانان ۱۹ ; علایق مسلمانان ۲۶ ; مسلمانان سست ایمان ۱۳، ۱۵، ۱۸، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۵، ۲۶ ; مسلمانان صدر اسلام ۱۳، ۲۲، ۲۵، ۲۶ ; مسلمانان و مسیحیان ۱۹، ۲۶ ; مسلمانان و یهود ۱۹، ۲۶ ; نگرانى مسلمانان صدر اسلام ۱۲
- مسیحیان: دوستى با مسیحیان ۱۳، ۱۴، ۲۰، ۲۳ ; زمینه دوستى با مسیحیان ۴ ; زمینه علاقه به مسیحیان ۴ ; عذاب مسیحیان ۲۴ ; قبول ولایت مسیحیان ۲، ۶، ۱۱، ۱۳، ۲۰ ; گرایش به مسیحیان ۲۱ ; مسیحیان صدر اسلام ۲۴
- مسیحیت: قبول دین مسیحیت ۹
- مشرکان: عذاب مشرکان ۲۴ ; مشرکان صدر اسلام ۲۴
- مصلحت اندیشى: ناپسند ۱۴، ۱۵، ۱۶
- هدایت: آثار محرومیت از هدایت ۷ ; زمینه هدایت ۱۰ ; موانع هدایت ۵
- یهود: دوستى با یهود ۱۳، ۱۴، ۲۰، ۲۳ ; زمینه دوستى با یهود ۴ ; زمینه علاقه به یهود ۴ ; عذاب یهود ۲۴ ; قبول دین یهود ۹ ; قبول ولایت یهود ۲، ۶، ۱۱، ۱۳، ۲۰ ; گرایش به یهود ۲۱ ; یهود صدر اسلام ۲۴
