البقرة ٢١٩
ترجمه
| البقرة ٢١٨ | آیه ٢١٩ | البقرة ٢٢٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْخَمْرِ»: می. «الْمَیْسِرِ»: قمار با همه انواع آن. «الْعَفْوَ»: اضافه بر نیاز. مازاد بر نفقه. آنچه به رنج نیندازد (نگا: اعراف / . مفعولٌ‌به فعل محذوف (أَنفِقُوا) است. «یُبَیِّنُ»: روشن می‌گرداند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ... (۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا... (۲) إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ... (۳) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا... (۲)
أَمْ تُرِيدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا... (۲) فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ... (۴) إِنَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ... (۱) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۲۲۰ - ۲۱۹،سوره بقره
- معناى خمر و ميسر و ذكر چگونگى بازى مسير
- معناى ((اثم )) و بيان مضرات جسمانى و اخلاقى ميگسارى
- تحريم تدريجى ميگسارى توسط شارع مقدس اسلام
- رد سخن بعضى از مفسرين كه گفته اند آيه صريح در حرمت شراب نيست
- آخر مرحله در تحريم خمر و ميسر
- شرح بقيه مفردات آيه شريفه يسئلونك عن الخمر و المسير قل فيهما اثم كبير...
- معناى عفو در ((يسئلونك ماذا ينفقون قل العفو...))
- دو نكته در آيه : ۱ تشويق مردم به تفكر پيرامون حقايق وجود ۲ عدم رضايت به تقليد و اطاعت كوركورانه
- وجه اينكه مسلمانان از امر ايتام از پيامبر اسلام (ص ) سوال كردند
- ترخيص در اختلاط سرپرستان و اولياء ايتام با ايتام ، متضمن مساوات بين تمام مومنين است
- (در ذيل آيات گذشته مربوط به شراب و قمار، انفاق و سرپرستى ايتام )
- روايتى از ائمه معصومين عليه السلام در شدت حرمت شرب خمر
- پيامبر اسلام (ص ) شارب خمر را لعنت مى كند
- روايتى درباره وضع شارب خمر در روز قمامت
- رواياتى در شاءن نزول ((و يسئلونك ماذا ينفقون قل العفو)) و معناى عفو
- رواياتى در شاءن نزول ((و يسئلونك عن اليتامى ))
نکات آیه
۱ - پرسش مردم از پیامبر (ص)، درباره شراب و قمار (یسئلونک عن الخمر و المیسر)
۲ - پرسشهاى مردم از پیامبر (ص)، زمینه اى براى نزول آیات و بیان احکام (یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما ... و یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو)
۳ - پیامبر (ص)، واسطه تبیین و ابلاغ احکام الهى (یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما ... و یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو)
۴ - حرمت شرابخوارى و قمار بازى (یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر)
۵ - شراب و قمار، داراى زیانى بزرگ و منافعى اندک (قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس) کلمه «اثم»، به قرینه مقابل آن (منافع)، مى تواند به معناى زیان باشد.
۶ - شراب و قمار، موجب کُندى و بازماندن انسان از ثواب و خیر (قل فیهما اثم کبیر) «الاثم»: اسم للافعال المُبطئة عن الثواب (مفردات راغب.)
۷ - میگسارى و قماربازى از گناهان بزرگ (یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر ... و اثمهما اکبر) «اثم» به معناى گناه و کارى است که انجام آن حرام است. (القاموس المحیط)
۸ - گناه شرابخوارى و قماربازى، از منفعت آنها بیشتر است. (یسئلونک عن الخمر و المیسر ... اثمهما اکبر من نفعهما)
۹ - احکام الهى، بر اساس مصالح و مفاسد (عن الخمر و المیسر ... اثمهما اکبر من نفعهما)
۱۰ - سود و زیان واقعى مردم، از ملاکهاى تشریع احکام (فیهما اثم کبیر و منافع للناس)
۱۱ - لزوم ترجیح اهمّ در تزاحم ملاکها (و اثمهما اکبر من نفعهما) در صورتى که ملاکِ حرمت شراب و قمار، زیان آنها باشد; با وجود تصریح به منفعت در آنها، جانب ملاک اقوى (زیان) ترجیح داده شده و حرمت آنها، جعل شده است.
۱۲ - امکان وجود نفع، در محرّمات الهى (عن الخمر و المیسر ... و منافع للناس)
۱۳ - رواج شرابخوارگى و قماربازى در عصر بعثت (یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس) فعل مضارع «یسئلونک»، دلالت بر تکرار سؤال دارد و تکرار سؤال، بیانگر رواج مورد سؤال است.
۱۴ - سؤال مردم از پیامبر (ص) درباره انفاق و مقدار آن (یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو)
۱۵ - لزوم رعایت اعتدال در انفاق (یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو) «العفو» اى الوسط من غیر اسراف و لا اقتار. برخى مفسّرین برآنند که «عفو»، حد وسط افراط و تفریط است.
۱۶ - آنچه افزون بر نیاز انسان باشد، محدوده انفاق است. (یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو) برخى مفسّرین برآنند که «عفو»، به معناى مازاد بر نیاز است.
۱۷ - خداوند، بیانگر آیات و احکام براى مردم (کذلک یبیّن اللّه لکم الایات)
۱۸ - احکام الهى، از نشانه هاى پروردگار (کذلک یبیّن اللّه لکم الایات) مستفاد از اطلاق آیه (نشانه) بر احکام الهى; چون مراد از «الایات» (نشانه ها)، احکام است که در بخشهاى دیگر این آیه و آیات قبلى، بیان شده است.
۱۹ - تبیین آیات از سوى خداوند، زمینه اى براى تفکر مردم در امور دنیا و آخرت (کذلک یبین اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکرون. فى الدنیا و الاخرة)
۲۰ - ترغیب خداوند به تفکر درباره دنیا و آخرت (لعلّکم تتفکرون. فى الدنیا و الاخرة)
۲۱ - انسان، موجودى انتخابگر (کذلک یبین اللّه ... لعلّکم تتفکرون. فى الدنیا و الاخرة) اگر انسان در رقم زدن سرنوشت خویش مجبور بود، تبیین آیات و ارائه راه صحیح از غلط، بى معنا بود.
۲۲ - دنیا و آخرت، دامنه تفکر در جهان بینى الهى (لعلّکم تتفکرون. فى الدنیا و الاخرة)
۲۳ - اشاره به فلسفه و حکمت احکام، از روشهاى خداوند در تبیین احکام* (کذلک یبین اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکرون) «کذلک»، مى تواند اشاره باشد به حکمت و فلسفه تحریم شراب و قمار (زیان فراوان در آنها). یعنى همه آیات و احکام الهى، داراى حکمتى است که بیان شده است; همان گونه که در شراب و قمار تبیین شده است.
۲۴ - ارزش و اهمیّت تفکر در فلسفه احکام و معارف دینى (کذلک یبین ... لعلّکم تتفکرون)
۲۵ - آیات قرآن (آیات الاحکام) قابل فهم و بهره بردارى مردم (یسئلونک ... کذلک یبین اللّه لکم الایات لعلّکم تتفکرون)
۲۶ - بیان آیات و احکام از سوى خداوند، براى ترغیب انسان به اندیشیدن درباره نتایج دنیوى و اخروى (لعلّکم تتفکرون. فى الدنیا و الاخرة)
روایات و احادیث
۲۷ - آنچه افزون بر مخارج سال انسان مى باشد، محدوده انفاق است. (یسئلونک ماذا ینفقون قل العفو) امام باقر (ع): ان «العفو» ما فَضُل عن قوت السَنة[۱].
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: ۱۸ تبیین آیات خدا ۱۷، ۱۹، ۲۶ ; تعقل در آیات خدا ۱۹
- احکام: ۳، ۴ تشریع احکام ۲، ۱۰، ۱۷، ۲۳، ۲۶ ; فلسفه احکام ۹، ۱۰، ۲۴
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۳
- انسان: اختیار انسان ۲۱
- انفاق: اعتدال در انفاق ۱۵ ; پرسش از انفاق ۱۴ ; دایره انفاق ۱۶، ۲۷
- تبلیغ: روش تبلیغ ۲۳
- تعقّل: ارزش تعقّل ۲۴: تشویق به تعقّل ۲۰، ۲۶ ; تعقّل در آخرت ۲۲ ; تعقّل در دنیا ۲۰ ; زمینه تعقّل ۱۹
- جهانخبینى: جهانخبینى توحیدى ۲۲
- خمر: آثار خمر ۶ ; احکام خمر ۴ ; پرسش از خمر ۱ ; خمر در صدر اسلام ۱۳ ; ضرر خمر ۵ ; فواید خمر ۵، ۸ ; گناه خمر ۷، ۸
- خیر: موانع خیر ۶
- رشد: موانع رشد ۶ سود و زیان: ۵، ۱۰، ۱۲
- قرآن: فهم قرآن ۲۵
- قمار: آثار قمار ۶ ; احکام قمار ۴ ; پرسش از قمار ۱ ; ضرر قمار ۵ ; فواید قمار ۵، ۸ ; قمار در صدر اسلام ۱۳ ; گناه قمار ۷، ۸
- قواعد فقهى: ۱۱
- گناه: آثار گناه ۶ ; گناه کبیره ۷
- محرّمات: ۴ فواید محرّمات ۴ ۱۲
- مصالح و مفاسد: ۹
- ملاکها: تزاحم ملاکها ۸، ۱۱
- محمّد (ص): پرسش از محمّد (ص) ۱، ۲، ۱۴ ; مسؤولیت محمّد (ص) ۳
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۵۸ ; نورالثقلین، ص ۲۱۱- ، ح ۷۹۷.
