الأحقاف ٢٠
ترجمه
| الأحقاف ١٩ | آیه ٢٠ | الأحقاف ٢١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُعْرَضُ»: عرضه می‌گردند. «أَذْهَبْتُمْ»: برده‌اید. «عَذَابَ الْهُونِ»: (نگا: انعام / ، فصّلت / ). «کُنتُمْ تَسْتَکْبِرُونَ»: تکبّر می‌ورزیدید. خویشتن را بالاتر از آن می‌دیدید که ایمان بیاورید و دین خدا را بپذیرید.
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۰ سوره احقاف
- معناى آيه : ((و وصينا الانسان بوالديه احسانا...))
- دعا و در خواست توفيق شكر نعمت و انجام اعمال صالح و مرضى خدا
- توضيحى درباره قبول بهترين عمل ، در مقابل در گذشتن از سيئات
- اشاره به اختلاف درجات مؤ منين نيكوكار و كافران بدكار متناسب با اختلاف نفوس واعمال هر يك
- وجوهى كه در معناى جمله : ((و يوم يعرض الذين كفروا على النار)) گفته شده است
- حق مطلب در اينكه چرا در آيه شريفه كفار بر آتش عرضه شده اند نه آتش بر كفار!
- آنچه پس از عرضه كفار بر آتش به آنان گفته مى شود
- رواياتى درباره حداقل مدت حمل ، و مراد از ((بلوغ اشد))
- دو روايت درباره ((بلوغ اشد)) و مراتب آن
- روايتى راجع به شاءن نزول آيه : ((والذىقال لوالديه افّ لكما...))
- نقد كلام صاحب روح المعانى در تاءييد عبد الرحمان بن ابى بكر
- دو روايت درباره كيفيت زندگى پيامبر (ص ) درذيل آيه : ((اذهبتم طيباتكم فى حياتكم الدنيا))
نکات آیه
۱- قرار گرفتن کافران، در معرض آتش دوزخ در قیامت (و یوم یعرض الذین کفروا على النار)
۲- سوق داده شدن کافران به سوى دوزخ، به تدریج و همراه با سرزنش و توبیخ (و یوم یعرض الذین کفروا على النار أذهبتم طیّبتکم) از این که کافران نخست بر آتش عرضه مى شوند و همراه با آن زشت کارى گذشته شان به رخ آنان کشیده مى شود، مطلب بالا استفاده مى شود.
۳- توبیخ کافران در قیامت، به خاطر هدر دادن امکانات ارزنده خویش و صرف آن در لذت هاى زودگذر مادى (أذهبتم طیّبتکم فى حیاتکم الدنیا)
۴- لذّت جویى گسترده از امکانات حیات، شیوه کافران (أذهبتم طیّبتکم فى حیاتکم الدنیا و استمتعتم بها)
۵- بى اعتقادى به معاد، گرایش دهنده انسان به لذّت جویى هر چه بیشتر از امکانات دنیایى (الذین کفروا ... أذهبتم طیّبتکم ... و استمتعتم بها) مخاطب قرار گرفتن لذّت جویان با عنوان کفر، مى نمایاند که این وصف در گرایش کافران به لذّت جویى و حرص بر لذّت هاى دنیایى نقشى اساسى دارد.
۶- امکانات پاکیزه و ارزشمند زندگى دنیا، وسیله راه یابى به درجات عالى و رهایى از دوزخ (أذهبتم طیّبتکم فى حیاتکم الدنیا) مفاد آیه این است که پس از عرضه کردن کافران به آتش، به آنان گفته مى شود که امکانات ارزنده را نابود ساختید; در حالى که اگر از آن پاکى ها به درستى بهره مى جستید، اکنون دوزخى نبودید.
۷- کافران در جهان آخرت، تهى دست از پاکیزگى ها و ارزش ها (أذهبتم طیّبتکم فى حیاتکم الدنیا و استمتعتم بها) واژه «طیّبات» شامل ارزش هاى پاک و انسانى است که کافران با لذّت جویى، آنها را فانى کرده و از کف داده اند.
۸- قیامت، روز مجازات کافران با عذابى خوارکننده و ذلّت بار (فالیوم تجزون عذاب الهون)
۹- هدر دادن امکانات زندگى در مسیر خوش گذرانى، در پى دارنده عذاب ذلّت بار اخروى (أذهبتم طیّبتکم فى حیاتکم الدنیا و استمتعتم بها فالیوم تجزون عذاب الهون)
۱۰- لزوم توجه انسان به حیات اخروى و ذخیره سازى امکانات خود براى آن (أذهبتم طیّبتکم ... و استمتعتم بها ... تجزون عذاب الهون) تذکر خداوند به فرجام کافران و سرّ بدفرجامى آنان، در حقیقت رهنمودى است به آنان که چگونه بیندیشند و چگونه زندگى کنند; تا به فرجام شوم کافران مبتلا نشوند.
۱۱- عرضه کافران بر آتش، همراه با سرزنش و توبیخ، گوشه اى از عذاب ذلّت بار آنان* (یوم یعرض ... أذهبتم طیّبتکم فى الحیاتکم الدنیا و استمتعتم بها فالیوم تجزون عذاب الهون) برداشت بالا بدان احتمال است که نفس عرضه کافران بر آتش و توبیخ آنان، خود جزئى از عذاب خفّت بار آنان باشد.
۱۲- ذلّت کافران در قیامت، نتیجه استکبار و عصیان گرى مداوم آنان در زمین (تجزون عذاب الهون بما کنتم تستکبرون فى الأرض بغیر الحقّ و بما کنتم تفسقون)
۱۳- خود بزرگ پندارى و برترى جویى کافران، پوچ و بى اساس (تستکبرون فى الأرض بغیر الحقّ)
۱۴- کفر، هواپرستى، استکبار و عصیان گرى، عناصرى به هم پیوسته (یعرض الذین کفروا ... و استمتعتم بها... تستکبرون فى الأرض بغیرالحقّ و بما کنتم تفسقون)
۱۵- کیفرهاى الهى براى مجرمان، متناسب با جرم و گناه ایشان * (تجزون عذاب الهون بما کنتم تستکبرون) برداشت یاد شده بدان احتمال است که تعبیر «استکبار» در قبال «هون» اشاره به این تناسب داشته باشد.
۱۶- کیفر الهى در حق کافران، معلول عملکرد منفى خود آنان و به دور از شائبه ظلم (و هم لایظلمون ... تجزون عذاب الهون بما کنتم تستکبرون ... و بما کنتم تفسقون)
۱۷- کافران، گرفتار انحراف در عقیده و عمل (تستکبرون فى الأرض ... تفسقون) بنابراین که مراد از «تستکبرون» حق ناپذیرى و انکار پیام وحى باشد; تعبیر «تستکبرون» دلالت بر انحراف فکرى دارد. و انحراف عملى کافران از «ممّا کنتم تفسقون» استفاده مى شود.
۱۸- فسق و استکبار، نمودار هدر رفتن امکانات ارزنده انسان (أذهبتم طیّبتکم ... فالیوم تجزون ... بما کنتم) کیفر کافران، از یک سو متفرع بر «إذهاب طیّبات» شده و از سوى دیگر به استکبار و فسق اسناد داده شده است. این مطلب بیانگر آن است که فسق و استکبار، نمودى از هدر دادن امکانات پاکیزه انسانى است.
موضوعات مرتبط
- استکبار: آثار اخروى استکبار ۱۲; آثار استکبار ۱۴، ۱۸; زمینه استکبار ۱۴
- امکانات دنیوى: نقش امکانات دنیوى ۶
- امکانات مادى: آثار اتلاف امکانات مادى ۳، ۹; ملاک اتلاف امکانات مادى ۱۸
- تکامل: ابزار تکامل ۶
- توشه: اهمیت توشه اخروى ۱۰
- جهنم: ابزار نجات از جهنم ۶
- جهنمیان :۱
- دنیاطلبى: زمینه دنیاطلبى ۵
- ذکر: اهمیت ذکر زندگى اخروى ۱۰
- عذاب: عذاب ذلت بار ۸; مراتب عذاب ۸، ۹; موجبات عذاب ذلت بار ۹
- عصیان: آثار اخروى عصیان ۱۲; آثار عصیان ۱۴; زمینه عصیان ۱۴
- عمل: آثار عمل ۱۶
- فسق: آثار فسق ۱۸
- قیامت: ویژگیهاى قیامت ۸
- کافران: بى منطقى استکبار کافران ۱۳; دنیاطلبى کافران ۳; ذلت اخروى کافران ۸، ۱۱; روش زندگى کافران ۴; سرزنش اخروى کافران ۲، ۱۱; عذاب اخروى کافران ۱۱; عوامل ذلت اخروى کافران ۱۲; عوامل سرزنش اخروى کافران ۳; کافران در آخرت ۷; کافران در جهنم ۱; کیفر اخروى کافران ۸; کیفر کافران ۱۶; کیفیت ورود کافران در جهنم ۲، ۱۱; گمراهى کافران ۱۷; لذایذ دنیوى کافران ۳; لذت طلبى کافران ۴; محرومیت اخروى کافران ۷
- کفر: آثار کفر ۱۴; زمینه کفر ۱۴
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۱۵; موجبات کیفر ۱۶
- لذت طلبى: آثار لذت طلبى ۹; زمینه لذت طلبى ۵
- معاد: آثار تکذیب معاد ۵
- نظام کیفرى :۱۵
- هواپرستى: آثار هواپرستى ۱۴; زمینه هواپرستى ۱۴
