نتایج جستجو

[نساء:123]. 2- استفهام. نحو [يس:52]. كى ما را از قبرهايمان برانگيخت؟ [طه:49]. گفت: اى موسى پروردگار شما كيست؟ 3- اسم موصول و اكثر در اولواالعقل بكار مى‏رود مثل

معناى بخشش مستمر و متداوم است، اعم از مادّى یا معنوى، بنابراین، هر گونه بهره اى را که خداوند نصیب بندگان مى کند، از مواد غذایى، مسکن و پوشاک، و یا علم و عقل

مدينه منوره. [احزاب:13]. آنگاه كه عده‏اى از منافقان و مريض القلبها مى‏گفتند اى اهل يثرب ماندن شما در اينجا بى فايده است برگرديد. مى‏خواستند لشكريان اسلام

هم اسم يعنى آنچه با آن تقرب حاصل شود. ظاهراً در آيه به معناى مصدرى است يعنى اى اهل ايمان از خدا بترسيد و به وى تقرب بجوئيد، شايد تقوى همان تقرب باشد ذيل

شده در حال بارگیری... مواراة به معنى پوشيدن و مستور كردن است. [مائده:31]. اى واى بر من آيا عاجز شدم از اينكه مانند اين زاغ باشم و جنازه برادرم را مستور

نعمت گسترده و فراوان نیز اطلاق شده است. وسعت و تمام در صحاح گويد «شى‏ء سابغ اى كامل و سبغت النعمة: اتسعت» [لقمان:20]. نعمتهاى ظاهرى و باطنى خويش را بر شما

و تقاضا مى کند و اى بسا به آنچه مى دهى راضى نشود و اعتراض کند. سپس به سؤال کننده اى که به سراغ انسان مى آید و تقاضاى کمک مى کند (و اى بسا زبان به اعتراض

مانند: ارْکُضْ بِرِجْلِکَ هذا مُغْتَسَلُ بارِدٌ وَ شَرابٌ «اى ایوب! پاى خود را بر زمین بکوب، چشمه اى مى جوشد که هم براى شستشو و هم براى نوشیدن آماده است». رکض‌

شامل این کلمه «طائر» از مادّه «طَیَران» به هر گونه پرنده اى گفته مى شود، منتها چون در پاره اى از موارد به امور معنوى که داراى پیشرفت و جهش هستند این کلمه

مواقع، مطالب بى سابقه اى را مطرح مى کند. بنابراین، منظور از «اختلاق» در آیه مورد بحث، این است که ادعاى توحید، ادعاى نوظهور و بى سابقه اى است که محمّد(صلى الله

سعادتمند بیان شد، وَ اسْتَغْنى: «بى نیازى بطلبد». یا بهانه اى است براى بخلورزیدن، و وسیله اى است براى ثروت اندوختن. یا اشاره به این است که او خود را از

که از مجموعه اى جدا مى کنند، و با توجّه به این که معمولاً مشاهده آتش در بیابان ها نشان مى دهد که جمعیتى گرد آن جمع اند، و یا این که شعله اى را بر جاى بلندى

که از مجموعه اى جدا مى کنند، و با توجّه به این که معمولاً مشاهده آتش در بیابان ها نشان مى دهد که جمعیتى گرد آن جمع اند، و یا این که شعله اى را بر جاى بلندى

شکوفه خرما گفته مى شود که قبل از ظاهر شدن میوه، طلوع مى کند، و مانند دو کفه اى است که روى هم قرار گرفته، و در درون آن خوشه خرما است که در آن هنگام، بسیار

السَّبِیلَ» احتمالات دیگرى نیز ذکر کرده اند; از جمله: با توجّه به تاریخچه اى که ذکر شد، آن را به معناى قطع کردن راه مردم در سفرهایشان به آن منطقه تفسیر

پیچیده! هان، اى جامه به خود پيچيده اى جامه به خويشتن فرو پيچيده، الا ای رسولی که در جامه (فکرت و خاموشی) خفته‌ای. ای جامه بر خود پیچیده! اى جامه بر خود

بیماران را پیدا کند و به مداواى آنها بپردازد، او چشمه اى است که به دنبال تشنگان مى دود، نه چشمه اى که تشنگان او را جستجو کنند. از روایاتى که در این زمینه

پراکنده مى باشد، و این تعبیر، دقیقاً در مورد ابرها صادق است که هر قطعه اى از آن از گوشه اى از دریاها برمى خیزد، سپس دست قدرت پروردگار آنها را به سوى هم مى راند

است و به معناى پشیمانى نیز آمده; زیرا شخصى که پشیمان مى شود حتماً مطلب تازه اى براى او پیدا مى شود. بدون شک «بداء» به این معنا در مورد خداوند معناى ندارد

کننده است; سپس به هر حادثه اى که انسان را احاطه کند، طوفان گفته شده. ولى در لغت عرب، بیشتر به سیلاب ها و امواج گردنده و کوبنده اى گفته مى شود که خانه ها را

جدا شوید امروز ای گنهکاران! |[ندا آيد:] امروز [از مؤمنان‌] جدا شويد اى تبهكاران و اى گناهكاران، امروز [از بى‌گناهان‌] جدا شويد. و (به فاسقان خطاب شود) ای

شامل این کلمه «فَصِیْلَة» از مادّه «فَصْل» به معناى «عشیره»، فامیل و قبیله اى است که انسان از آن منفصل و جدا شده است. فصل‌ (۴۳ بار) ه‌ (۳۵۷۶ بار) وَ الّتِي

شما چیست ای فرستادگان (خدا)؟» |[ابراهيم‌] گفت: اى فرستادگان [خدا]! مأموريت شما چيست [ابراهيم‌] گفت: «اى فرستادگان، مأموريت شما چيست؟» ابراهیم گفت: ای رسولان

مردم! من برای شما بیم‌دهنده آشکاری هستم! |بگو: اى مردم! من براى شما فقط هشدار دهنده‌اى آشكارم بگو: «اى مردم، من براى شما فقط هشداردهنده‌اى آشكارم.» بگو

حادثه به آنها مهلت نداد و بر اثر وحشت و ترس و یا فرو ریختن دیوارها و یا صاعقه اى که با آن زلزله همراه بود، جان خود را در همان حالت از دست دادند. و از تعبیر

صداى مخفى است. واژه «وسواس» به گفته «راغب» در «مفردات»: در اصل، صداى آهسته اى است که از به هم خوردن زینت آلات برمى خیزد! سپس، به هر صداى آهسته گفته شده،

«یُغَشِّى» از مادّه «غشیان» به معناى پوشاندن و احاطه کردن است، گویى خواب همچون پرده اى بر آنها افکنده شد و آنها را پوشاند. غشو (۲۹ بار) غشى‌ (۲۹ بار) کم‌ (۲۲۹۱ بار)

مادّه «هلاک ـ إِهلاک» اشاره به این است که اموال او در حقیقت نابود شده و بهره اى عائدش نمى شود. هلک‌ (۶۸ بار) أَحَد أَ يَحْسَب أَن مَالا يَقُول لُبَدا عَلَيْه

نور آشکاری به سوی شما نازل کردیم. اى مردم! شما را از پروردگارتان برهانى آمده، و نورى روشنگر به سوى شما نازل كرده‌ايم اى مردم، در حقيقت براى شما از جانب پروردگارتان

كارنامه‌اش بدست چپ او داده شود، گويد: اى كاش نامه‌ام به من داده نمى‌شد و اما كسى كه كارنامه‌اش به دست چپش داده شود، گويد: «اى كاش كتابم را دريافت نكرده بودم.

«یُغَشِّى» از مادّه «غشیان» به معناى پوشاندن و احاطه کردن است، گویى خواب همچون پرده اى بر آنها افکنده شد و آنها را پوشاند. غشو (۲۹ بار) غشى‌ (۲۹ بار) اللّيْل النّهَار

به وسایلی دست یابم، |و فرعون گفت: اى هامان! براى من بناى مرتفعى بساز، شايد من به آن راه‌ها دست يابم و فرعون گفت: «اى هامان، براى من كوشكى بلند بساز، شايد

عذاب دردناک رهایی می‌بخشد؟! |اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! آيا شما را بر تجارتى راه نمايم كه شما را از عذابى دردناك مى‌رهاند اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، آيا

آیات شامل این کلمه «أصنام» جمع «صنم» به معناى مجسمه اى بوده است که از طلا و نقره یا چوب و مانند آن مى ساخته اند وبه پرستش آن مى پرداختند; وآن رامظهرمقدسینومقدسات

و) گفت: «تو چرا این کار را کردی، ای سامری؟!» |گفت: اى سامرى! اين چه كارى بود كه كردى [موسى‌] گفت: «اى سامرى، منظور تو چه بود؟» آن‌گاه موسی گفت: ای سامری

کلمه «نُنَکِّسْهُ» از مادّه «تنکیس» به معناى واژگون ساختن چیزى است به گونه اى که سر، به جاى پا، و پا به جاى سر قرار گیرد، و در اینجا کنایه از بازگشت کامل

بود، گفت: اى قوم من! همانا من بر شما از [روزى‌] مانند روزگار [هلاك‌] گروه‌ها [ى مخالف پيامبران‌] بيم دارم و كسى كه ايمان آورده بود، گفت: «اى قوم من، من

به یقین از اخراج شدگان خواهی بود!» گفتند: اى لوط! اگر دست بر ندارى، قطعا [از شهر] اخراج خواهى شد گفتند: «اى لوط، اگر دست برندارى، قطعاً از اخراج‌شدگان

بنابراین، معناى جمله چنین مى شود که آیا تو هم اکنون تکبر کرده یا همواره چنین بوده اى»؟! علو (۷۰ بار) وَ فَقَالُوا أَ قَوْما نُؤْمِن کَانُوا لِبَشَرَيْن مِثْلِنَا

بنابراین، معناى جمله چنین مى شود که آیا تو هم اکنون تکبر کرده یا همواره چنین بوده اى»؟! علو (۷۰ بار) ال مِن قَال أَنَا کُنْت خَيْر مِنْه أَم خَلَقْتَنِي أَسْتَکْبَرْت

آیات شامل این کلمه «جَذْوَة» از مادّه «جَذا، یَجذُو» به معناى قطعه اى از آتش است، و بعضى گفته اند به قطعه بزرگى از هیزم گفته مى شود. جذو (۱ بار) شعله.

آیات شامل این کلمه «حَصِیر» از مادّه «حصر» به معناى «حبس» است و به هر نقطه اى که راه خروج ندارد، حصیر گفته مى شود; و اگر «حصیر» معمولى را هم حصیر مى گویند،

آورده‌اید! چرا سخنی می‌گویید که عمل نمی‌کنید؟! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چرا چيزى را مى‌گوييد كه عمل نمى‌كنيد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چرا چيزى مى‌گوييد

هنگامی که دیدی آنها گمراه شدند... |موسى گفت: اى هارون! وقتى ديدى آنها گمراه شدند چه چيز مانع تو شد [موسى‌] گفت: «اى هارون، وقتى ديدى آنها گمراه شدند چه چيز

(غافل می‌شوند؟!) |و گفته پيامبر [اين است:] اى پروردگار من! اينها گروهى هستند كه ايمان نمى‌آورند و گويد: «اى پروردگار من، اينها جماعتى‌اند كه ايمان نخواهند

شده است که هم مى تواند اشاره به اصناف و انواع گیاهان باشد، و هم اشاره سربسته اى به مسأله زوجیت (نر و ماده بودن) در عالم گیاهان. زوج‌ (۸۱ بار) وَ مِن مَا أَنْفُسِکُم

هنوز تا قیامت، زمان بسیار زیادى است، فکر خود را مشغول قیامت نکنید که وعده اى است نسیه! ازف‌ (۳ بار) ال مِن اللّه لَيْس إِذ أَزِفَت يَوْم لَهَا الْأُولَى

گفته شد: به بهشت درآى. گفت: اى كاش، قوم من مى‌دانستند [سرانجام به جرم ايمان كشته شد، و بدو] گفته شد: «به بهشت درآى.» گفت: «اى كاش، قوم من مى‌دانستند، (و

Javascript to function. ای موسی! من خداوند عزیز و حکیمم! اى موسى! اين منم خداى شكست ناپذير حكيم «اى موسى، اين منم خداى عزيز حكيم.» (از آن آتش شجر طور ندا

ما را بخواه، که ما خطاکار بودیم!» |گفتند: اى پدر! براى گناهان ما آمرزش بخواه كه ما خطاكار بوده‌ايم گفتند: «اى پدر، براى گناهان ما آمرزش خواه كه ما خطاكار

باشد، و در اینجا منظور همان معناى اول است. در حدیثى آمده است که در جهنم نقطه اى وجود دارد که از شدت سرما اعضاى بدن از هم متلاشى مى شود. [انسان:13]. از مقابله

داده شد که: «ای موسی! |پس چون به آن رسيد، ندا داده شد: اى موسى پس چون بدان رسيد، ندا داده شد كه: «اى موسى، چون موسی به آن آتش نزدیک شد (در میان درختی آتشی

قومش آورد. گفتند: اى مريم! به راستى چيز تازه و ناپسندى آورده‌اى پس [مريم‌] در حالى كه او را در آغوش گرفته بود به نزد قومش آورد. گفتند: «اى مريم، به راستى

۲(بار) لیست کلمات مشتق شده در حال بارگیری... «سَرَب» (بر وزن جَرَب) به گونه اى که «راغب» در «مفردات» گوید، به معناى راه رفتن در سراشیبى است. (به فتح س -

اشاره به مجموع مراحلى است که انسان از هنگامى که به صورت نطفه است، تا مرحله اى که تمام اعضاى بدن او آشکار مى گردد، طى مى کند و همچنین مراحلى را که «آدم»

دیدن این معجزه است.ولى ظاهر همان معناى اول است، هر چند معناى اول خود مقدمه اى براى معناى دوم بوده است. هدى‌ (۳۱۶ بار) أَم أَ تَکُون نَنْظُر عَرْشَهَا مِن

در اصل، به معناى رسیدن به چیزى بى تلاش و کوشش است; و این که به اشیاى گم شده اى که انسان پیدامى کند، «لقطه» مى گویند نیز به همین جهت است. ف‌ (۲۹۹۹ بار) لقط

گواه فرستادیم و بشارت‌دهنده و انذارکننده! |اى پيامبر! ما تو را شاهد و مژده رسان و بيم دهنده فرستاده‌ايم اى پيامبر، ما تو را [به سِمَت‌] گواه و بشارتگر

به آنها پشت نکنید (و فرار ننمایید)! اى مؤمنان! هنگامى كه با انبوه كافران رو به رو شديد، هرگز به آنها پشت نكنيد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، هر گاه [در

صدایشان به جایی نمی‌رسد) بیمناکم! |و اى قوم من! من بر شما از روزى كه مردم يكديگر را [به يارى هم‌] بانگ مى‌زنند بيمناكم و اى قوم من، من بر شما از روزى كه مردم

بر اعمالی که انجام می‌دهید!» بگو: اى اهل كتاب! چرا آيات الهى را انكار مى‌كنيد در حالى كه خدا شاهد كردار شماست بگو: «اى اهل كتاب، چرا به آيات خدا كفر مى‌ورزيد؟

پاسخ) گفت: «از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!» [و] آن وقت كه حواريون گفتند: اى عيسى بن مريم! آيا پروردگارت مى‌تواند براى ما مائده‌اى از آسمان نازل كند؟ گفت:

نافرمان است. اى پدر، شيطان را مپرست، زيرا شيطان خداى رحمان را نافرمان بود. پدرجان شیطان را مپرست، که شیطان در برابر خداوند رحمان سرکش است‌ اى پدر، شيطان

پدرت مرد بدی بود، و نه مادرت زن بد کاره‌ای!!» |اى خواهر هارون! نه پدرت مرد بدى بود و نه مادرت زنى بدكاره اى خواهر هارون، پدرت مرد بدى نبود و مادرت [نيز]

او نازل شده، مسلماً تو دیوانه‌ای! و گفتند: اى كسى كه قرآن بر او نازل شده، تو به يقين ديوانه‌اى و گفتند: «اى كسى كه قرآن بر او نازل شده است، به يقين تو

گفتیم: «ای آتش! بر ابراهیم سرد و سالم باش!» |گفتيم: اى آتش! براى ابراهيم سرد و سلامت باش گفتيم: «اى آتش، براى ابراهيم سرد و بى‌آسيب باش.» (پس آن قوم آتشی

فرمود: «ای موسی! آنچه را خواستی به تو داده شد! |گفت: اى موسى! خواسته‌ات به تو داده شد فرمود: «اى موسى، خواسته‌ات به تو داده شد.» پروردگار فرمود: ای موسی

کردیم. |و به راستى داود را از جانب خويش مزيّتى عطا كرديم، [و گفتيم:] اى كوه‌ها و اى پرندگان! [در تسبيح‌] با او هم آواز شويد، و آهن را براى او نرم كرديم

آیات شامل این کلمه «فِجاج» (بر وزن مزاج) جمع «فج» (بر وزن حج) به معناى دره اى است که در میان دو کوه قرار دارد، و به جاده هاى وسیع نیز گفته مى شود. فجج‌

که در اختیار داشتند بگریزند، و از عذاب الهى رهایى یابند، بلکه در همان لحظه اى که خداوند اراده کرد، آنها را به دیار عدم با ذلت و زبونى فرستاد. سبق‌ (۳۷ بار)

آیات شامل این کلمه در این که «قَمْطَرِیْر» از چه ماده اى گرفته شده؟ در میان مفسران و ارباب لغت گفتگو است، بعضى آن را از «قَمْطر» مى دانند، و بعضى آن را

گذشته آنها را بسیار دوست مى دارد، که هر کدام از این دو (رحم و محبت) خود انگیزه اى است براى پذیرش استغفار و توبه بندگان. ودد (۲۹ بار) قَالُوا يَا رَحِيم رَبّي

و همچنین از تعبیر آیه بعد استفاده مى شود که سلیمان(علیه السلام)به سوى نقطه اى لشکرکشى کرده بود، اما این کدامیک از لشکرکشى هاى سلیمان است؟ به درستى معلوم

آن را به معناى خالى بودن از غم و اندوه گرفته اند، و یا خالى از الهام و مژده اى که قبلاً به او داده شده بود، ولى با توجّه به جمله هاى بعد، این تفسیرها صحیح

اینجا به معناى مقایسه دو چیز در شایستگى نیامده است; بلکه «شایسته» و «ناشایسته»اى را مقایسه مى کند، و این در آیات قرآن، احادیث و سخنان روزمره نمونه هاى زیادى

می‌آید؛ و برگشت ندارد! |اى ابراهيم! از اين [درخواست‌] صرف نظر كن كه فرمان پروردگارت آمده و عذابى برگشت ناپذير به سراغشان خواهد آمد اى ابراهيم! از اين [چون

ایمان، به کفر بازمی‌گردانند. اى مؤمنان! اگر فرقه‌اى از اهل كتاب را فرمان بريد، شما را بعد از ايمانتان به كفر باز مى‌گردانند اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، اگر

من دور شو!» |گفت: اى ابراهيم! آيا تو از خدايان من بيزارى؟ اگر دست بر ندارى تو را سنگسار خواهم كرد، و مدت زيادى از من دور شو گفت: «اى ابراهيم، آيا تو از

هدایت کنم! |اى پدر! به راستى مرا از دانش [وحى، حقايقى‌] به دست آمده كه تو را نيامده است، پس از من پيروى كن تا تو را به راهى راست هدايت نمايم اى پدر، به راستى

برای حمایت تو کافی است (؛ فقط بر آنها تکیه کن)! اى پيامبر! خداوند و مؤمنانى كه پيرويت كردند تو را بس است اى پيامبر، خدا و كسانى از مؤمنان كه پيرو تواند تو

که اول بیفکنیم؟!» |[ساحران‌] گفتند: اى موسى! يا تو مى‌افكنى يا ما اولين كسى باشيم كه مى‌افكند [ساحران‌] گفتند: «اى موسى، يا تو مى‌افكنى يا [ما] نخستين

آنها از آن خارج شوند؛ اگر آنها از آن خارج شوند، ما وارد خواهیم شد!» گفتند: اى موسى! همانا در آن جا قومى زورمند و ستمگرند و تا آنها از آن جا بيرون نروند

ستمگر و دشمنان سرسخت حق و حقیقت، آن چنان درهم کوبیده شدند که حتى صداى آهسته اى از آنان به گوش نمى رسد. (بكسر اول) صوت خفى (كمترين صدا) چنان كه در مجمع و

پرندگان مى زد: «گاهى صدا کردن کلاغ را به فال بد مى گرفت و گاهى پریدن پرنده اى را از دست چپ نشانه تیره روزى مى پنداشت» کلمه «تطیّر» به معناى فال بد زدن به

«قُطُوفُ» جمع «قطف» (بر وزن حزب) به معناى میوه چیده شده است، و گاه به معناى میوه اى که آمادّه چیدن است، نیز آمده. یا جمع «قَطف» (بر وزن حذف) است که اولى معناى

شما دشمن آشکاری است؟! |مگر با شما پيمان نبستم اى فرزندان آدم! كه عبادت شيطان نكنيد كه وى دشمن آشكار شماست اى فرزندان آدم، مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان

«پروردگار شما کیست، ای موسی؟!» |فرعون گفت: پروردگار شما دو نفر كيست اى موسى! [فرعون‌] گفت: «اى موسى، پروردگار شما دو تن كيست؟» فرعون گفت: ای موسی، خدای شما کیست؟

است؛ آیا نمی‌فهمید؟! |اى قوم من! براى اين كار از شما مزدى نمى‌خواهم. مزد من فقط با آن كسى است كه مرا آفريد. پس آيا تعقل نمى‌كنيد «اى قوم من، براى اين [رسالت‌]

هنوز تا قیامت، زمان بسیار زیادى است، فکر خود را مشغول قیامت نکنید که وعده اى است نسیه! نزديك شدن وقت [نجم:57] يعنى نزديك شونده نزديك شد. مراد روز قيامت

یا بیمار مى سازد. «زمخشرى» در «کشاف» مى گوید: «سموم» به بادهاى موذى و کشنده اى مى گویند که در روز مىوزد. سمم‌ (۴ بار) وَ الشّمَال أَصْحَاب فِي حَمِيم ظِل

سوار بر آن نمى شد، به هر چراگاهى وارد مى شد آزاد بود و از هر آبگاه و چشمه اى آب مى نوشید کسى حق مزاحمت آن را نداشت، تنها گاهى از شیر آن مى دوشیدند و به

آیات شامل این کلمه «ضِغْث» (بر وزن حرص) به معناى دسته اى از چوبهاى نازک ساقه گندم و جو و یا رشته هاى خوشه خرما و یا دسته گل و مانند آن است. ضغث‌ (۳ بار)

شامل این کلمه «بَیِّنَات» جمع «بیّنه» به معناى دلایل روشن است و مفهوم گسترده اى دارد که هم دلایل عقلى را شامل مى شود و هم آنچه از طریق وحى یا معجزات براى

نخورید! از خدا بپرهیزید، تا رستگار شوید! اى مؤمنان! ربا را چند برابر مخوريد، و از خدا بترسيد تا رستگار شويد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ربا را [با سود]

بود!» و اى آدم! تو با همسر خويش در آن باغ منزل كن، و از هر جا كه خواهيد بخوريد، ولى به اين يك درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد «و اى آدم! تو با

باش!» گفت: اى موسى! من تو را به رسالت‌هاى خويش و سخن گفتنم [با تو]، بر مردم برگزيدم، پس آنچه را به تو دادم بگير و از شاكران باش فرمود: «اى موسى، تو را

پوک و ستارگان خالى از باران گفته شده است (عرب جاهلى معتقد بود که هر ستاره اى در افق ظاهر مى شود بارانى همراه دارد). خوى‌ (۵ بار) سقوط. خالى شدن در مجمع

متولد شد، و از هر کدام از آنها قبیله اى از قبائل عرب در آن سامان به وجود آمدند. بعضى «سبأ» را نام سرزمین «یمن»، یا منطقه اى از آن دانسته اند، ظاهر قرآن مجید

از آتش صادر مى شود بنابراین، ذکر این وصف براى این چراغ پر فروغ آسمانى اشاره اى به دو نعمت بزرگ است که خمیر مایه همه مواهب مادى این جهان است: «نور» و «حرارت»

به این ترتیب، کلمه «حور» بر مذکر و مؤنث هر دو اطلاق مى شود، و مفهوم گسترده اى دارد که همه همسران بهشتى را شامل مى شود; همسران زن براى مردان با ایمان و همسران

رستگار شوید! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چون با گروهى [از دشمن‌] رويارو شديد پايدارى كنيد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد اى كسانى كه ايمان

شيطان او را وسوسه كرد، گفت: اى آدم! آيا تو را به درخت جاودانگى و فرمانروايى بى‌زوال راه بنمايم پس شيطان او را وسوسه كرد، گفت: «اى آدم، آيا تو را به درخت جاودانگى

همنامی برای او قرار نداده‌ایم! اى زكريا! ما تو را به پسرى كه نامش يحيى است مژده مى‌دهيم كه قبلا همنامى براى او قرار نداده‌ايم اى زكريا، ما تو را به پسرى -كه

«حاشَ لِلّهِ» این است که خدا منزه است، اشاره به این که یوسف(علیه السلام) بنده اى است پاک و منزه. حوش‌ (۲ بار) [يوسف:31و51]. حاش و حاشا هر دو كلمه استثناء است

جمعى گفته اند: همان درخت موز است که، برگهاى بسیار پهن و سبز و زیبا، و میوه اى شیرین و گوارا دارد. درخت موز [واقعة:28-29]. راغب گويد: طلح درختى است واحد

سحر حمل مى کردند، و آن را «سحرى مستمر» مى پنداشتند، هر چند این تهمت، بهانه اى بود براى عدم تسلیم در مقابل حق. بعضى از مفسران، «مُسْتَمِر» را به معناى «قوتمند»

شود علم تو اى پيغمبر، يا اى مخاطب، زمانى را كه گفتند ملائكه، يعنى جبرئيل كه از جنس ملائكه بود گفت: يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ‌: اى مريم بدرستى

requires Javascript to function. تو ای روح آرام‌یافته! |تو اى جان آرام يافته، به اطمينان رسيده اى نفس مطمئنّه، (آن هنگام به اهل ایمان خطاب لطف رسد که) ای

مقام رفيع نبوت‌ وقتى كه گفت بپدرش اى پدر من چرا ميپرستى چيزى را كه نميشنود و نميبيند و كفايت نميكند از تو چيزيرا اى پدر من همانا رسيده است بمن از دانش

در حالی که نمی‌فهمند!» |تا آن‌گاه كه به وادى مورچگان رسيدند، مورچه‌اى گفت: اى مورچگان! به خانه‌هايتان داخل شويد، مبادا سليمان و سپاهيانش بدون توجه شما را

پناه دهد! |اى قوم ما! دعوت كننده‌ى الهى را اجابت كنيد و به او ايمان آوريد تا [خدا] از گناهانتان بگذرد و شما را از عذابى دردناك پناه دهد اى قوم ما، دعوت‌كننده

کردند انجام پذیرفت». نیز از همین نظر است; زیرا انسان به هنگام وعده دادن جمله اى مى گوید که وعده را در بر دارد. و نیز گاهى «کلمه» به معناى دین و آئین و حکم

نرمى، به نوعى از درخت خرما تفسیر کرده اند که شاخه هایى نرم و نزدیک زمین و میوه اى نرم و لذیذ دارد. گاه «لینه» به «الوان» و انواع مختلف درخت نخل یا «نخله کریمه»

است که صاحب منزلت و «مکانت» است، اساساً باید رسول، شخص بزرگ و فرد بر جسته اى باشد که بتواند نمایندگى و رسالت او را به عهده گیرد، و کاملاً مقرب و نزدیک

و گاهى هم بر وزن قرآن نیز استعمال شده) به معناى ترازو است، بعضى آن را کلمه اى رومى، و بعضى عربى مى دانند، و گاهى گفته مى شود: در اصل، مرکب از دو کلمه «قسط»

آماده مى کنند، سپس «مهد» و «مهاد» به معناى وسیعترى یعنى هر مکان مهیا و آماده اى (که نهایت آرامش و آسایش در آن است) گفته شده است، انتخاب این تعبیر براى بهشتیان

عمران» کنایه از جنگ ها و نزاع هایى بوده که هر لحظه در دوران جاهلیت به بهانه اى در میان اعراب شعلهور مى شده، قرآن مجید با این جمله اوضاع خطرناک عصر جاهلیت

حرکت از آن بیرون مى آید «انشاط» گفته مى شود، و به شترهایى که با اندک اشاره اى به سرعت حرکت مى کنند نیز «نشیطة» مى گویند، و لذا، به طور کلى این واژه در هر

مادّه «ولاء» در اصل به معناى ارتباط دو چیز با یکدیگر است، به طورى که بیگانه اى در میان نباشد، و براى آن مصداق هاى زیادى است که در کتب لغت به عنوان معانى

از «مَنَازِلَ» از مادّه «نُزُول» جمع «منزل» همان منزلگاه هاى بیست و هشتگانه اى است که ماه قبل از «محاق» و تاریکى مطلق، طى مى کند; زیرا هنگامى که ماه، سى

جمعى دیگر، از مادّه «عرجن» گرفته شده، و نون آن اصلى است، و به معناى پایه شاخه اى است که کج مى شود و بر درخت خرما باقى مى ماند، و «قدیم» به معناى هر چیز کهنه

صالح(علیه السلام) داشتند، مانند بت پرستى و ظلم و ستم و از پاى درآوردن ناقه اى که معجزه «صالح»(علیه السلام) بود، نه فقط سرپیچى هایى که در طول این سه روز

رستگار شوید! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از خدا بترسيد و [براى تقرب‌] به سوى او وسيله بجوييد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد اى كسانى كه ايمان

و درکاتى است که همگى از آتش است و کافران در هر طبقه اى که قرار گیرند، در بالا و پایین آنان طبقه اى آتشین وجود خواهد داشت. ۳ - شدت و فراوانى آتش جهنم ،

دریافت داریم؛ و ما او را محافظت خواهیم کرد!» |و چون نزد پدرشان بازگشتند، گفتند: اى پدر! پيمانه [و سهم غلّه‌] از ما منع شد. برادرمان را با ما بفرست تا سهم خويش

بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است! اى مردم! از پروردگارتان پروا كنيد همانا زلزله قيامت واقعه بزرگى است اى مردم، از پروردگار خود پروا كنيد، چرا كه

مقام رفيع نبوت‌ وقتى كه گفت بپدرش اى پدر من چرا ميپرستى چيزى را كه نميشنود و نميبيند و كفايت نميكند از تو چيزيرا اى پدر من همانا رسيده است بمن از دانش

|گفت: اى قوم من! آيا عشيره‌ى من در نزد شما عزيزتر از خداست كه او را پشت سر نهاده‌ايد؟ بى‌ترديد پروردگار من به آنچه مى‌كنيد احاطه دارد گفت: «اى قوم من،

مغرور سازد! اى مردم! همانا وعده‌ى خدا حق است، پس مبادا زندگى دنيا شما را فريب دهد، و زنهار تا [شيطان‌] فريبكار، شما را به [كرم‌] خدا نفريبد اى مردم، همانا

دشمن آشکار شماست‌ اى كسانى كه ايمان داريد! همگى به طاعت خدا درآييد و گام‌هاى شيطان را دنبال نكنيد كه او براى شما دشمنى آشكار است اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد،

زیانکارانند! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! مبادا اموال شما و فرزندانتان شما را از ياد خدا غافل سازد! و هر كس چنين كند پس آنها همان زيانكارانند اى كسانى كه ايمان

کردی یا از برترینها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)» |گفت: اى ابليس! چه چيز تو را بازداشت از اين كه براى چيزى كه به دستان قدرت خود آفريدم

زیانکار خواهید بود!» اى قوم من! به سرزمين مقدسى كه خدا براى شما مقرر داشته وارد شويد و به عقب باز نگرديد كه زيانكار مى‌گرديد «اى قوم من، به سرزمين مقدسى

من جریان ندارد؟ آیا نمی‌بینید؟ |و فرعون در ميان مردمش بانگ برآورد [و گفت:] اى قوم من! آيا حكومت مصر و اين نهرها كه از زير [كاخ‌هاى‌] من جارى است از آن من

زمین فساد نکنید!» |و به سوى [مردم‌] مدين برادرشان شعيب را [فرستاديم‌]. گفت: اى قوم من! خدا را بپرستيد، و به روز قيامت اميد داشته باشيد، و در زمين سر به فساد

نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید. اى اهل ايمان! روزه بر شما واجب شد چنان كه بر امّت‌هاى گذشته واجب شده بود، باشد كه پرهيزكار شويد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد،

من به آنچه انجام می‌دهید آگاهم. |اى پيامبران! از پاكيزه‌ها بخوريد و كار شايسته كنيد كه من به آنچه انجام مى‌دهيد آگاهم اى پيامبران، از چيزهاى پاكيزه بخوريد

محکم نیز گفته مى شود، بنابراین «مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ» به معناى کارهاى شایسته اى است که انسان باید روى آن تصمیم بگیرد یا به معناى هر گونه کار محکم و قابل اطمینانى

«زفیر» و در پایانش «شهیق» نامیده مى شود، و در اینجا اشاره به فریاد و ناله اى است که از غم و اندوه برمى خیزد. این احتمال نیز وجود دارد که این زفیر و ناله

این که در فارسى امروز آن را به معناى چهره و صورت به کار مى برند، معناى تازه اى است و گرنه در مفهوم عربى آن، چنین معنایى ذکر نشده است، به هر حال منظور این

در اصل، به معناى ضعف، ناتوانى و عجز است لذا، در مورد کسى که از اداى حواله اى خوددارى مى کند مى گویند: نکول کرد. «نکل» (بر وزن فکر) به معناى زنجیر سنگین

آیات شامل این کلمه «کَواعِب» از مادّه «کَعب» جمع «کاعب» به معناى دوشیزه اى است که تازه برآمدگى سینه او آشکار شده، و اشاره به آغاز جوانى است. کعب‌ (۲ بار)

حَسِبَ مى باشد) و روشن است که: در آیه، معناى اول اراده شده است، یعنى: اگر فرشته اى مى فرستادیم باید به صورت و سیرت انسانى باشد، و در این موقع به عقیده آنها ما

فرزندان دوقلو، که یکى پسر و دیگرى دختر باشد. ولى، در تعبیر فوق، هیچ نشانه اى بر این تفسیرها وجود ندارد. به علاوه، با ظاهر آیه نیز سازگار نیست، زیرا آیه،

بازگرديد و بگوييد: اى پدر! پسرت دزدى كرده است، و ما جز به آنچه مى‌دانستيم گواهى نداديم، و نگاهبان غيب هم نبوديم پيش پدرتان بازگرديد و بگوييد: اى پدر، پسرت دزدى

گويد: اى كاش ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب مى‌بود. پس چه بد همنشينى بودى تا آنگاه كه او [با دمسازش‌] به حضور ما آيد، [خطاب به شيطان‌] گويد: «اى كاش ميان

کنم که) شما خیرخواهان را دوست ندارید!» پس [صالح‌] از ايشان روى برتافت و گفت: اى قوم من! به راستى من پيام پروردگارم را به شما رساندم و شما را نصيحت كردم، و

نشانه‌های کتابهای پیش از آن، که به سوی حقّ و راه راست هدایت می‌کند. |گفتند: اى قوم ما! ما كتابى را شنيديم كه بعد از موسى نازل شده و [كتاب‌هاى‌] پيش از خود

تا پایان عمر، حفظ کنید!) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چنان كه سزاوار خداست تقوا پيشه كنيد، و زينهار كه بميريد و مسلمان نباشيد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد،

چون گفتيد: اى موسى! هرگز براى تو ايمان نياوريم مگر اين كه خدا را آشكارا ببينيم. پس صاعقه شما را در حالى كه نگاه مى‌كرديد بگرفت و چون گفتيد: «اى موسى، تا

ميكنم تو را اى موسى جادو كرده شده‌ گفت بتحقيق دانستى نفرستاده اينها را مگر پروردگار آسمان و زمين كه موجبات بصيرتند و همانا من گمان ميكنم تو را اى فرعون هلاك

جهنم است، و بد فرجامی است! اى پيامبر! با كافران و منافقان جهاد كن و بر آنها سخت گير كه جايگاهشان جهنم است و چه بد سر انجامى است اى پيامبر، با كافران و منافقان

یا چیزى را غیر مفید معرفى کنند مى گویند: «لاکَرامَةَ فِیْهِ»، مسلم است سایه اى که از دود سیاه و خفه کننده است، (در واقعه، 34) جز شر و زیان چیزى از آن انتظار

تعبیر «کَثِیراً» براى تأکید بیشتر، در مورد پیروان شیطان است که در هر جامعه اى قشر عظیمى را تشکیل مى دهند. بعضى عدد «جبل» را ده هزار نفر یا بیشتر نوشته اند

آیات شامل این کلمه «نَعِیْم» که از مادّه «نعمت» است، معناى گسترده اى دارد که همه انواع نعمت هاى مادى و معنوى را شامل مى شود، حتى نعمت هایى که براى ما محبوسان

که روى زمین گسترده شده است، در حالى که گله شتران هیچ گاه از دور چنین منظره اى ندارد. تقابل «حَمُولَة» با «فَرش» نیز این معنا را تأیید مى کند. این احتمال

جسمانى در اینجا کافى نیست، بلکه، باید بلوغ فکرى و اقتصادى نیز باشد. به گونه اى که یتیم بتواند اموال خود را حفظ و نگهدارى کند. و انتخاب این تعبیر، براى همین

آیات شامل این کلمه «یُطیقُونَهُ» از مادّه «طوق» در اصل به معناى حلقه اى است که به گردن مى اندازند و یا به طور طبیعى در گردن وجود دارد (مانند حلقه رنگینِ

قرآن: ۲(بار) لیست کلمات مشتق شده در حال بارگیری... «صِنو» در اصل به معناى شاخه اى است که از تنه اصلى درخت بیرون مى آید و بنابراین «صنوان» به معناى شاخه هاى

غالب‌ گفت اى قوم من آيا قبيله من عزيزترند نزد شما از خدا و قرار داديد او را پشت سر خودتان همانا پروردگار من بآنچه ميكنيد احاطه دارنده است‌ و اى قوم من كار

غالب‌ گفت اى قوم من آيا قبيله من عزيزترند نزد شما از خدا و قرار داديد او را پشت سر خودتان همانا پروردگار من بآنچه ميكنيد احاطه دارنده است‌ و اى قوم من كار

بسوى قوم عاد برادرشان هود را گفت اى قوم من بپرستيد خدا را نيست مر شما را هيچ خدائى جز او نيستيد شما مگر افتراء زنندگان‌ اى قوم من نميطلبم از شما بر آن مزدى

مکن که خداوند عالم و حکیم است. اى پيامبر! از خدا بترس و كافران و منافقان را اطاعت مكن. بى‌ترديد خداوند داناى حكيم است اى پيامبر، از خدا پروا بدار و كافران

نیرویی (فوق العاده)! |اى گروه جن و انس! اگر توانستيد از مرزهاى آسمان‌ها و زمين بگذريد پس بگذريد، [ولى‌] نتوانيد گذشت، مگر با داشتن قدرتى اى گروه جنّيان و انسيان،

گفتند: اى صالح! اگر از پيامبران هستى، آنچه را به ما وعده مى‌دهى براى ما بياور پس آن ماده‌شتر را پى كردند و از فرمان پروردگار خود سرپيچيدند و گفتند: «اى صالح،

درستی این راه) گواه هستید؛ و خداوند از آنچه انجام می‌دهید، غافل نیست!» بگو: اى اهل كتاب! چرا كسى را كه ايمان آورده از راه خدا باز مى‌داريد و آن را منحرف

غالب‌ گفت اى قوم من آيا قبيله من عزيزترند نزد شما از خدا و قرار داديد او را پشت سر خودتان همانا پروردگار من بآنچه ميكنيد احاطه دارنده است‌ و اى قوم من كار

مشکلى ندارد. و در هر صورت این دو لازم و ملزوم یکدیگرند; زیرا هر کجا خزانه اى است، کلیدى وجود دارد. ولى بیشتر به نظر مى رسد «مفاتح» به معناى کلیدها باشد،

اند: نخستین چیزى که به وسیله آن از مهمان پذیرایى مى شود ـ همانند شربت یا میوه اى است که در آغاز ورود براى میهمان مى آورند. این تعبیر در سوره «صافات» نشان مى

شراب عقل انسان را مى پوشاند به آن خمر گفته شده; زیرا سبب مستى است و مستى پرده اى بر روى عقل مى افکند و نمى گذارد انسان خوب و بد را تشخیص دهد. «خَمْر» در اصطلاح

است، و صورت معنوى آن این است که: انسان با کمال جدیت پایبند به عقیده و برنامه اى باشد و در حفظ و حراست آن بکوشد، تمسّک به کتاب الهى این نیست که انسان صفحات

همین است که از دور نمایان است; و گاه بر فراز آن آتشى مى افروختند تا نشانه اى براى رهگذران باشد، ولى بود و نبود آتش در این نام گذارى تأثیرى ندارد. علم‌

دارا هستند مى دهد، در حقیقت کسانى که به تازه واردان در کنار خود جا دهند، درجه اى دارند و آنها که ایثار کنند و جاى خود را به آنها بسپارند و از علم و معرفت بهره

«فتح قاف و سکون طاء» و یا به «کسر قاف و سکون طاء» خوانده شده به معناى ماده اى است که از درختى به نام «اَبْهَل» مى گیرند آن را مى جوشانند تا سفت شود و به

کشتی‌] کردیم، همانا او بنده‌ای سپاسگزار بود اى فرزندان كسانى كه آنان را با نوح [در كشتى‌] سوار كرديم- يعنى اى بنى اسرائيل- همانا او بنده‌اى سپاسگزار بود-

نمى دانستند و سفر به مصر را براى دریافت سهمیه اى دیگر ضرورى مى شمردند. (ذلک کیل یسیر) «ذلک» اشاره به متاع و آذوقه اى است که فرزندان یعقوب در سفر نخست دریافت

زيانكار شدند، تا چون رستاخيز ناگهان بديشان فرا رسد گويند: اى دريغا بر آنچه در باره آن كوتاهى كرديم- يا: اى دريغ بر آن كوتاهى كه در دنيا كرديم- و آنها بارهاى [گناهان‌]

گويد: «اذكروا اللّه يا غافلين» «4» ياد خدا كنيد اى غافلان. نسر «5» گويد: «يابن ادم عش ما شئت آخرك الموت» اى پسر آدم زندگانى كن هر چه خواهى كه آخرت مرگ است

«سَوّى» از مادّه «تسویه» به معناى نظام بخشیدن و مرتب نمودن است و مفهوم گسترده اى دارد که تمام نظامات جهان را شامل مى شود، اعم از نظاماتى که بر منظومه ها و

است مراد از درك رسيدن فرعون باشد و از «وَ لا تَخشى» خوف گذشتن از دريا. يعنى اى موسى در دريا راهى بزن و نترس از رسيدن فرعون و بيم نكن از ورود به دريا. نا

كار مى‏رود در اقرب الموارد هست: «اِصْطَنَعَهُ لِنَفْسِهِ: اِخْتارَهُ» يعنى: اى موسى تو را براى خودم و اينكه رسول من باشى تربيت كردم يا براى خودم اختيار نمودم

را دوست نمی‌دارد. اى مؤمنان! چيزهاى پاكيزه را كه خدا براى شما حلال كرده حرام نكنيد و از حد مگذريد كه خداوند متجاوزان را دوست نمى‌دارد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد،

مأیوس می‌شوند!» |اى پسران من! برويد و از يوسف و برادرش جست و جو كنيد و از رحمت خدا نوميد نشويد، كه از رحمت خداوند جز كافران نوميد نمى‌شوند اى پسران من، برويد

آفرید تا معجزه اى باشد بر اثبات رسالت صالح(ع) (هذه ناقة اللّه لکم ءایة) چون ناقه نشانه اى بر رسالت صالح (ع) بود، معلوم مى شود به گونه اى خارق العاده به

نکنید؛ آنان از آخرت مأیوسند همان‌گونه که کفار مدفون در قبرها مأیوس می‌باشند! |اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! مردمى را كه خدا بر آنها خشم گرفته به دوستى مگيريد

آن دو دختر گفت: اى پدر! او را استخدام كن همانا بهترين كسى كه استخدام مى‌كنى، كسى است كه نيرومند و امين است يكى از آن دو [دختر] گفت: «اى پدر، او را استخدام

دارید؛ آنها را با هدیه مناسبی بهره‌مند سازید و بطرز شایسته‌ای رهایشان کنید. |اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! وقتى زنان مؤمن را به همسرى گرفتيد، آن‌گاه پيش از

يحول بين المرء و قبله )) از جامع ترين آيات قرآنى است فتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين وفتنه اى كه دامنه آن همه را (ظالمين و غير ظالمين )فرا مى گيرد و از

بر هر چيز ناظر و حاضر و گواه و آگاه است آيا نمى‌بينى و نميدانى تو اى پيغمبر و يا اى انسان خردمند و اقرار نميكنى كه خدا ميداند آنچه را در آسمانها و زمين

کار نبستی!» |گفت: اى پسر مادرم! ريش و سر مرا مگير، من از آن ترسيدم كه بگويى ميان بنى اسرائيل تفرقه انداختى و سخنم را رعايت نكردى گفت: «اى پسر مادرم، نه ريش

وجودشان معیار تشخیص حق از باطل است، اطلاق مى گردد و میزان روز قیامت نیز نمونه اى است از این معنا. بنابراین «مِیزان»، به معناى هر گونه وسیله سنجش است، سنجش

معناى پیچیدن است و مخصوصاً ارباب لغت پیچیدن عمامه و دستار به دور سر را نمونه اى از آن مى شمارند، نکته لطیفى که در این تعبیر قرآنى، نهفته است، ـ هر چند بسیارى

اصل از مادّه «صَرّ» (بر وزن شرّ) به معناى محکم بستن است و به همین جهت کیسه اى را که در آن پول مى گذاردند و در آن را محکم مى بستند «صُرّه» (بر وزن طرّه)

(بر وزن پدر) به کجى هایى گفته مى شود که با فکر، درک مى شود. ولى ظاهراً پاره اى از آیات قرآن مانند آیه 107 سوره «طه» با این تفصیل سازگار نیست (دقت کنید)،

ارباب لغت، درباره معناى «ورید» از مادّه «وُرُود» تفسیرهاى گوناگونى دارند، عده اى معتقدند: «ورید» همان رگى است که به قلب یا کبد انسان پیوسته است، و بعضى آن

آیه 12 ـ «توبه»، آیات 2 و 3) و منظور از آن این است که: عمل کسى در چنین چهره اى خودنمایى کند. و در سوره «سبأ» به کسانى اطلاق مى شود که بخواهند از دست کسى

دهد؟! هیچ معبودی جز او نیست؛ با این حال چگونه به سوی باطل منحرف می‌شوید؟! اى مردم! نعمت خدا بر خودتان را ياد كنيد. آيا غير از خدا آفريدگارى هست كه شما

نیست،) صرف نظر می‌نماید. (آری،) از طرف خدا، نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد. اى اهل كتاب! همانا فرستاده‌ى ما به سوى شما آمده است كه بسيارى از حقايق كتاب آسمانى

مصلحان باشی!» |و چون خواست به سوى آن كه دشمن هر دوشان بود حمله‌ور شود، گفت: اى موسى! آيا مى‌خواهى مرا بكشى، چنان كه ديروز يكى را كشتى؟ تو مى‌خواهى در [اين

نمی‌دهم، و شما را جز به راه صحیح راهنمایی نمی‌کنم! (دستور، همان قتل موسی است!)» |اى قوم من! امروز حكومت از آن شماست [و] در زمين غلبه داريد، ولى اگر عذاب خدا بر

اينك آنها پشت سر منند، و من به حضورت شتافتم- اى پروردگار من- تا خشنود شوى گفت: «اينان در پى منند، و من -اى پروردگارم- به سويت شتافتم تا خشنود شوى.» موسی

كه حامله‏ها خالى ماند. چنانكه در «عشر» گذشت [حج:45]. يعنى :اى بسا چاه متروك كه آب برندارد و اى بسا قصر مرتفع يا گچكارى شده كه از سكنه خالى است ازاين ماده

و عدل با يكديگر ننمايند و براى تأكيد اين معنى فرموده و برپا داريد اى بندگان من و اى اولياء امور سنجيدن بعدل را و بهيچ وجه تا ميتوانيد نگذاريد خللى در اركان

آیات شامل این کلمه «صُحُف» از مادّه «صحف» جمع «صحیفه» به معناى ورقه اى است که آن را این طرف و آن طرف مى کنند (چون اصل مادّه «صحف» و «صحیفه» به معناى چیز

من بترسید! اى بنى اسرائيل! نعمت مرا كه بر شما ارزانى داشتم به ياد آريد و پيمان مرا وفا كنيد تا به پيمانتان وفا كنم، و تنها از من بيم داريد اى فرزندان اسرائيل،

تنفقون و لستم باخذیه) ۹ - عدم پذیرش و کراهت وجدان آدمى از گرفتن پاره اى اموال، نشانه اى براى تشخیص نامرغوب از مرغوب (و لا تیمّموا الخبیث منه تنفقون و لستم

لِقَوْمِهِ‌: و ياد بياوريد اى بنى اسرائيل زمانى را كه فرمود موسى عليه السّلام مرقوم خود را، يا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ‌: اى قوم من به درستى كه

منظور از «امّت» در سوره «انبیاء»، همه انسان ها در تمام قرون و اعصارند; یعنى اى انسان ها همه شما یک امّتید، پروردگار شما یکى است و مقصد نهایى همه شما یک مقصد

پروردگار خود را پس گفت اى پروردگار من همانا پسر من از خانواده من است و همانا وعده تو حقّ است و توئى بهترين حكم كنندگان‌ گفت اى نوح همانا او نيست از خانواده

بگیرید و بر اهل آن خانه سلام کنید؛ این برای شما بهتر است؛ شاید متذکّر شوید! |اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! به خانه‌هايى كه خانه‌هاى شما نيست، [سرزده‌] داخل

که میدانید (این کار، گناه بزرگی است)! اى مؤمنان! به خدا و پيامبر خيانت نورزيد و دانسته به امانات خود خيانت نكنيد اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، به خدا و پيامبر

آخرت راضی شده‌اید؟! با اینکه متاع زندگی دنیا، در برابر آخرت، جز اندکی نیست! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! شما را چه شده است كه وقتى به شما گفته مى‌شود: در

خداوند آنها را بخشیده (و نادیده گرفته) است. و خداوند، آمرزنده و بردبار است. اى مؤمنان! از چيزهايى نپرسيد كه اگر براى شما فاش گردد موجب اندوهتان مى‌شود. و

ميكنم تو را اى موسى جادو كرده شده‌ گفت بتحقيق دانستى نفرستاده اينها را مگر پروردگار آسمان و زمين كه موجبات بصيرتند و همانا من گمان ميكنم تو را اى فرعون هلاك

همان دلباختگى به چیزى است، یعنى نتیجه دلباختگى آنها به شرک و بت پرستى که پرده اى بر روى اندیشه و خِرَد آنها افکنده، این شده است: در قیامت که پرده ها کنار مى

آیات شامل این کلمه «صُحُف» از مادّه «صحف» جمع «صحیفه» به معناى ورقه اى است که آن را این طرف و آن طرف مى کنند (چون اصل مادّه «صحف» و «صحیفه» به معناى چیز

ورود قافله تازه به «مدینه» مى زدند، که هم نوعى اخبار و اعلام بود، و هم وسیله اى براى سرگرمى و تبلیغ کالا، همان گونه که در دنیاى امروز نیز در فروشگاه هایى

مفسران، این نام دیگرى است، براى «اصحاب کهف»; چرا که سرانجام نام آنها را بر لوحه اى نوشته و بر در غار نصب کردند. بعضى نیز، آن را نام کوهى مى دانند که غار در آن

ورود قافله تازه به «مدینه» مى زدند، که هم نوعى اخبار و اعلام بود، و هم وسیله اى براى سرگرمى و تبلیغ کالا، همان گونه که در دنیاى امروز نیز در فروشگاه هایى

كه حامله‏ها خالى ماند. چنانكه در «عشر» گذشت [حج:45]. يعنى :اى بسا چاه متروك كه آب برندارد و اى بسا قصر مرتفع يا گچكارى شده كه از سكنه خالى است ازاين ماده

بهتر و پاکیزه‌تر است و اگر توانایی نداشته باشید، خداوند غفور و رحیم است! |اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چون [خواستيد] با پيامبر نجوا كنيد، پيش از نجوايتان

آنها را در جايشان مسخ مى‏كرديم. [انعام:135]. مكانت در آيه به معنى تمكّن است: اى قوم به قدر تمكّن خود كاركنيد و در كفر پايدار باشيد من نيز همانقدر كار خواهم

تجارتی با رضایت شما انجام گیرد. و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است. اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اموال خود را ميان خودتان به ناروا مخوريد، مگر آن

عذاب الهى و آغاز آن با صيحه اى آسمانى يادآورى سنت الهى : هدايت امم با ارسال رسل ، تكذيب امتها آنان را و عذاب الهى و... اشاره اى به رسالت موسى و هارون خطابى

رستگار شوید! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! صبورى كنيد و استقامت ورزيد و از مرزها مراقبت نماييد و از خدا پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد اى كسانى كه ايمان

خدا در زندگى نداشته اند، و غرق در عصیان و گناه بودند; بنابراین، انجام پاره اى از اعمال صالح نیز ممکن است مایه نجات گردد. صلح‌ (۱۸۰ بار) مسالمت. سازش. راغب

فرمايد: يا بَنِي آدَمَ‌: اى پسر آدم هر عصر به عصر تا قيامت. در مجمع فرمايد: خطاب عام است جميع اهل ازمنه را از مكلفين يعنى اى ذريه آدم از مرد و زن و خنثى

اینکه آنان نزد من حاضر شوند (نیز) -ای پروردگار من- به تو پناه می‌برم!» |و اى پروردگار من! از حضور آنها نزد من، به تو پناه مى‌آورم و پروردگارا، از اينكه

ندامت بد كار در وقت ديدن جهنّم است لذا عنان صحبت به طرف مؤمن برگشته كه: اى نفس آرام و اى مؤمن مطمئن به سوى خداى خويش برگرد در حاليكه تو از خدا و رحمت خدا خشنود

شرك به خداست. بتحقيق مرائى روز قيامت به چهار اسم خوانده شود: اى كافر، اى معصيت كار، اى مكار، اى زيانكار حبط گرديد عمل تو و باطل شد اجر تو و نجات براى تو نيست،

آمرزنده و رحیم است. اى پيامبر! چرا براى كسب خشنودى همسرانت چيزى را كه خدا براى تو حلال كرده حرام مى‌كنى؟ و خداوند آمرزنده‌ى مهربان است اى پيامبر، چرا براى

مقام رفيع نبوت‌ وقتى كه گفت بپدرش اى پدر من چرا ميپرستى چيزى را كه نميشنود و نميبيند و كفايت نميكند از تو چيزيرا اى پدر من همانا رسيده است بمن از دانش

مرکب غرور، سرکشى وخودکامگى فرود نیاوردو دربرابرحق تسلیم نشدند. و اگر در پاره اى از روایات «تضرع» به معناى بلند کردن دست ها در هنگام دعا و نماز تفسیر شده،

آیات شامل این کلمه برد (۵ بار) خنك. [انبیاء:69] گفتيم اى آتش بر ابراهيم خنك و سالم باش. در لغت آمده: «اَلبَردُ: نقيض الحرّ و البرودة نقبضُ الحرارة». بارِد:

فكر نكنند در عاقبت خود، مشغول شوند به عمارت و زينت دنيا. موعظه: اى مغرور دوره زندگانى، و اى آواره بيابان آمال و امانى، گاهى بر خاك عزيزان رفته گذارى كن و

الْكِتابِ تَعالَوْا إِلى‌ كَلِمَةٍ (الخ). قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ‌: بگو اى پيغمبر، اى اهل كتاب تورات و انجيل، تَعالَوْا إِلى‌ كَلِمَةٍ: بيائيد به سوى كلمه‌اى

كه گفتند: خدا همان مسيح، پسر مريم است، كافر شدند، در حالى كه مسيح مى‌گفت: اى بنى اسرائيل! خداى يگانه را كه پروردگار من و شماست بپرستيد، كه هر كس به خدا

((ولاتصعر خدك للناس )) گفتارى پيرامون داستان لقمان و پاره اى از كلمات حكمت آميز او - در دوفصل پاره اى از مواعظ و حكم آن جناب آيه و ترجمه تفسير: نكته ها: ۱ -

کنید، مبادا به گروهی از روی نادانی آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید! اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر فاسقى برايتان خبرى آورد، نيك وارسى كنيد تا مبادا

و هم وارث خاندان يعقوب، و اى پروردگار من! او را پسنديده گردان كه از من ارث برد و از خاندان يعقوب [نيز] ارث برد، و او را -اى پروردگار من- پسنديده گردان

آن است که ایام مرکب از ساعات است که داراى تاء تأنیث مى باشد. و شاید اشاره اى به این نکته باشد که در تمام ساعات این ایام، به یاد خدا باشید; و گاهى به دوران

مى باشد. (بر وزن فرس) بى فايده. (مفردات) صحاح آن را فاسد گفته است: «رجل حرض اى فاسد مريض فى ثيابه» و از ابو عبيده نقل كرده: حرض آن ك‏سى است كه اندوه يا عشق

عهد حضورى است. بنابراین معناى جمله «فأسر ...» چنین مى شود: [اى لوط!] خانواده خویش را در پاره اى از این شب کوچ ده. ۱۲- از میان قوم لوط ، تنها خانواده اش به

هر چه نيكى كنيد خدا آن را مى‌داند، و توشه بگيريد كه بهترين توشه تقواست، و اى خردمندان از من پروا كنيد حجّ در ماههاى معينى است. پس هر كس در اين [ماه‌]ها،

(خواسته‌های آنها) است!» |و به سوى [قوم‌] ثمود، برادرشان صالح را [فرستاديم‌]. گفت: اى قوم من! خدا را بپرستيد كه براى شما هيچ معبودى جز او نيست. اوست كه شما را از

اهل بهشت به بهشت و اهل جهنم به جهنم درآيند، منادى از جانب حق ندا كند: اى اهل بهشت و اى اهل جهنم، آيا مى‌شناسيد مرگ را به صورتى از صور. «1» سوره بقره آيه 171

در انتظار شماست) چرا که شما مجرمید! |[اى كافران‌] در اندك [زمان زندگى‌] بخوريد برخوردار شويد كه شما گناهكاريد [اى كافران،] بخوريد و اندكى برخوردار شويد

كه نامه عملش به دست چپش داده شود، مى‌گويد: اى كاش نامه‌ام به من داده نشده بود. و نمى‌دانستم حسابم چيست؟ اى كاش مرگ پايان كارم بود (و ديگر زنده نمى‌شدم)

نزدیک است، و در هر صورت «باء» در آن اضافى مى باشد. بعضى نیز معتقدند: این واژه اى است مرکب از دو کلمه «سَلْ» و «سبیل» و بعضى نیز آن را مرکب از «سَأَلَ» و «سبیل»

جا است. بنابراین، «اولیاء خدا»، کسانى هستند که میان آنان و خدا حائل و فاصله اى نیست، حجاب ها از قلبشان کنار رفته، و در پرتو نور معرفت، و ایمان و عمل پاک،