النمل ٧٢
ترجمه
النمل ٧١ | آیه ٧٢ | النمل ٧٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«رَدِفَ»: پیاپی شده است. پشت سر هم قرار گرفته است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - مأموریت پیامبر(ص) براى ابلاغ تهدید خداوند به کافران، مبنى بر نزدیک بودن عذاب دنیایى آنان (قل عسى أن یکون ردف لکم بعض الذى تستعجلون) تعبیر «ردف لکم» (در پى شما است) کنایه از قریب الوقوع بودن مجازات کافران مى باشد. گفتنى است که «الذى تستعجلون» هم شامل عذاب دنیوى مى شود و هم عذاب اخروى. بنابراین عبارت «بعض الذى» نشانگر عذاب دنیایى خواهد بود.
۲ - عذاب دنیوى، تنها بخشى از مجازات هاى الهى براى کافران است، نه همه آن. (ردف لکم بعض الذى تستعجلون) قید «بعض» مى رساند که همه وعیدهاى الهى در حق کافران، در این دنیا اعمال نمى شود; بلکه آنچه در این جا اعمال مى شود، تنها جزئى از مجازات ها است و بقیه براى جهان آخرت مى ماند.
۳ - تقدیر کیفر اخروى براى کافران، علاوه بر کیفر دنیوى آنان (ردف لکم بعض الذى تستعجلون) همان طور که گفته شد، قید «بعض الذى...» مى رساند که عذاب دنیوى تنها بخشى از مجازات هاى الهى است که در حق کافران اعمال مى شود و آنان باید در انتظار کیفرهاى اخروى نیز باشند.
۴ - نظام کیفرى خداوند، داراى حساب و برنامه اى معین (ردف لکم بعض الذى تستعجلون) از عبارت «ردف لکم بعض...» استفاده، مى شود که مجازات هاى الهى بدون محاسبه صورت نمى گیرد; بلکه داراى برنامه اى دقیق است که طبق آن مرحله به مرحله اعمال مى شود.
۵ - باز بودن راه توبه براى کافران و امکان تغییر سرنوشت آنان و رفع عذاب از آنها (قل عسى أن یکون ردف لکم بعض الذى تستعجلون) واژه «عسى» - که براى ترجى و به معناى شاید است - مى رساند که عذاب تقدیر شده، قضاى حتمى الهى نیست و امکان دارد که در نتیجه تحول فکرى و عملى (ایمان) کافران، این برنامه تغییر کند.
۶ - تهدید کافران به نزدیک بودن بخشى از عذاب دنیوى وعده داده شده به آنان (ردف لکم بعض الذى تستعجلون) مراد از «الذى تستعجلون» مى تواند تنها عذاب دنیایى باشد. بنابراین «بعض الذى تستعجلون»; یعنى، بخشى از آن عذاب که خواستار شتاب آن هستید، در پى شما است.
موضوعات مرتبط
- توبه: آثار توبه ۵
- خدا: ابلاغ تهدیدها خدا ۱; عذابهاى خدا ۲; کیفرهاى خدا ۴; مقدرات خدا ۳; وعده هاى خدا ۶
- عذاب: اقسام عذاب ۲; عوامل رفع عذاب ۵
- کافران: تغییر فرجام کافران ۵; توبه کافران ۵; عذاب اخروى کافران ۳; عذاب دنیوى کافران ۱، ۲، ۳، ۶; نزدیکى عذاب کافران ۱، ۶
- محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۱
- نظام کیفرى :۴