الإسراء ٥٩
ترجمه
الإسراء ٥٨ | آیه ٥٩ | الإسراء ٦٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَن نُّرْسِلَ بِالآیَاتِ»: مراد معجزاتی است که قریش پیشنهاد میکردند و میخواستند (نگا: اسراء / - ). «مُبْصِرَةً»: روشنگر و شکّبرانداز. معجزهای که هرکس درباره آن بیندیشد، بینش به هم رساند و بصیرت پیدا کند. حال ناقه است. «ظَلَمُوا بِهَا»: به سبب باور نکردن به معجزه بودن آن شتر، به خود ستم کردند. منکر آن شدند و در حق آن ستم کردند. «تَخْوِیفاً»: بیم دادن. مفعولله است.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
فَعَقَرُوا النَّاقَةَ وَ عَتَوْا عَنْ... (۳) وَ يَقُولُونَ لَوْ لاَ أُنْزِلَ... (۱) فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُوا فِي... (۱)
قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ مِنْ قَبْلِکُمْ... (۰) وَ قَالُوا لَوْ لاَ نُزِّلَ عَلَيْهِ... (۲) وَ يَقُولُ الَّذِينَ کَفَرُوا لَوْ لاَ... (۱) قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا... (۰) وَ لَوْ أَنَ قُرْآناً سُيِّرَتْ بِهِ... (۱) وَ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى... (۰) بَلْ قَالُوا أَضْغَاثُ أَحْلاَمٍ... (۴) وَ قَالُوا لَوْ لاَ أُنْزِلَ عَلَيْهِ... (۲) وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَکَ الْأَقْرَبِينَ (۰)
تفسیر
- آيات ۵۶ - ۶۵، سوره اسرى
- استدلال ديگرى بر نفى الوهيت خدايان مشركين
- چند وجه ديگر در بيان مراد از مالك نفع وضرر نبودن بتها
- فقط دعا ودرخواست حقيقى از خداى سبحان مستجاب است
- توضيح اينكه آلهه دروغين ، خود در جستجوى وسيله به سوى پروردگارشان هستند
- وجوه ديگرى كه در معناى جمله : ((يبتغون الى ربهم الوسيلة ايهم اقرب (( گفته اند
- سنت الهى در اقوام گذشته : دعوت به حق ، به سعادت رساندن مؤ منان وهلاكت يا عذاب شديد منكران وطاغيان
- كتاب (لوح محفوظ) وبحث مفسرين پيرامون آن
- وجه اينكه خداوند پيشنهاد كفار راجع به آوردن آيات را اجابت نكرد
- دووجه ديگر در معناى آيه : ((وما منعنا ان نرسل بالايات الاان كذب بها الاولون ((
- مراد از ((رؤ يا(( و((شجره ملعونه (( در آيه : ((وما جعلنا الرؤ يا التى اريناك ...((
- معناى اصطلاحى ((شجره (( وتطبيق آن با فرقه خاصى در صدر اسلام
- شجره ملعونه اى كه در رؤ يا بر پيامبر (ص ) نشان داده شده است فتنه اسلام است
- بيان اينكه آيه شريفه ناظر به ((بنى اميه (( است
- وجه ديگرى كه ((رؤ يا(( را به جنگ بدر مربوط دانسته است ورد آن
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (ع ) وآغاز عصيان واغواى او
- معناى قولشيطان : ((لاحتنكن ذريته الاقليلا((
- لشكر سواره نظام وپياده نظام شيطان ياور اودر گمراهى انسان
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (عليه السلام ) وآغاز عصيان واغواى اومراد ازمشاركت شيطان در اموال واولاد مردم در خطاب : ((وشاركهم فىالاموال والاولاد((
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيه : ((وما منعنا نرسل بالايات ...((
- رواياتى در ذيل (ما جعلنا الرّويا الّتى اريناك الافتنة للنّاس ) وانطباق آن با بنى اميه
- چند روايت درباره شركت شيطان در اموال واولاد مردم
نکات آیه
۱- هیچ مانعى از جانب خداوند، براى فرستادن معجزات نیست. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت) مقصود از «الأیات» به قرینه «و آتینا ثمود الناقة» - که درباره معجزه ناقه است - معجزات است.
۲- برخى از معجزات درخواستى امتهاى پیشین، از سوى خداوند به آنان اعطا گردید. (و ما منعنا أن نرسل ... إلاّ أن کذّب بها الأوّلون) معجزه از کلمه «الأیات» - به قرینه ذکر «ناقة» پس از آن - استفاده مى شود و از اینکه خداوند فرمود: «تکذیب پیشینیان مانع ارسال معجزه از سوى ما شد» حکایت از این دارد که خداوند، به خواست آنان براى معجزه جواب مثبت داده است.
۳- مشرکان و کفار، معجزات متعددى را از پیامبراکرم(ص) درخواست کردند. (و ما منعنا ... إلاّ أن کذّب بها الأوّلون) از اینکه خداوند با صراحت تمام به مشرکان مى گوید: «ما هر چه معجزه براى پیشینیان فرستادیم، آنها را تکذیب کردند و این مانع ارسال معجزه شد» نشان مى دهد که مشرکان صدراسلام، درخواستهاى متعدد و مکررى براى معجزه داشته اند.
۴- خداوند، به درخواستهاى متعدد معجزه از سوى مشرکان بهانه جوى عصر پیامبر(ص) پاسخ منفى داد. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون)
۵- تکذیبها و برخوردهاى نارواى پیشینیان با معجزات الهى، سبب محرومیت نسلهاى بعد از دریافت آن (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون)
۶- رفتار و عقاید پیشینیان و نیاکان، در محرومیت و یا برخوردارى از امکانات معنوى و مادى آیندگان و اسلاف، نقش اساسى دارد. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون)
۷- امتهاى مشرک و کافر پیشین، پس از مشاهده معجزات درخواستیشان، آنها را مورد انکار و تکذیب قرار دادند. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون)
۸- تکذیب معجزات درخواستى از سوى امتهاى پیشین، دلیل بهانه جویى و بى صداقتى تقاضا کنندگان معجزات متعدد است. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون) از اینکه تکذیب معجزات درخواستى (اقتراحى) از سوى پیشینیان، دلیل امتناع خداوند از ارائه معجزات براى امتهاى بعدى مطرح شده است مى تواند نشان از بى صداقتى و بهانه جویى این امتها باشد و خداوند به همین دلیل به معجزات درخواستى اینها، پاسخ منفى داده است.
۹- مشرکان و کافران طول تاریخ، داراى جبهه اى واحد و انگیزه و عملکردى همگون در برخورد با آیات الهى و معجزه هاى انبیا (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون) تعبیر «الأوّلون» نشان مى دهد که مشرکان دوره هاى بعد، دنباله رو اسلاف خویشند و سرایت دادن حکم پیشینیان به نسلهاى بعدى، بیانگر انگیزه و عملکرد واحد آنان است.
۱۰- آمدن معجزه الهى براى مردم، مشروط به وجود زمینه پذیرش در میان آنان است. (و ما منعنا أن نرسل بالأیت إلاّ أن کذّب بها الأوّلون) خداوند، تکذیب معجزات از سوى پیشینیان را فلسفه عدم ارسال معجزه در میان امتهاى بعدى معرفى مى کند و این بیانگر حاکمیت روحیه حق ناپذیرى پیشینیان در میان مردم بعدى است و نشان مى دهد که ارسال معجزه، نیاز به زمینه و آمادگى دارد.
۱۱- تقاضاى قوم ثمود در اعطاى معجزه مورد نظرشان (ناقه = شتر ماده) از سوى خداوند اجابت شد. (و ءاتینا ثمود الناقة)
۱۲- «ناقة» معجزه اى روشنگر و اثبات کننده حق براى قوم ثمود بود. (و ءاتینا ثمود الناقة مبصرة) «مبصرة» به صیغه اسم فاعل و متعدى است و معناى آن چنین است: ناقه ثمود براى ایجاد بینش و بصیرت در مردم بود.
۱۳- قوم ثمود، نسبت به معجزه الهى (ناقه) عکس العمل ناروا داشته و با آن ظالمانه برخورد کردند. (و ءاتینا ثمود الناقة مبصرة فظلموا بها)
۱۴- تکذیب معجزات و آیات الهى، ظلم به آنهاست. (کذّب بها الأوّلون ... فظلموا بها)
۱۵- قوم ثمود، از مصداقهاى روشن و بارز تکذیب کنندگان معجزات الهى بودند. (کذّب بها الأوّلون و ءاتینا ثمود الناقة مبصرة فظلموا بها)
۱۶- ناقه قوم ثمود، از جمله آیات الهى براى اخطار به آنان به خاطر حق ناپذیریشان (و ءاتینا ثمود الناقة ... و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا)
۱۷- بیم دادن انسانها از حق ناپذیرى، تنها هدف خداوند از فرستادن معجزات (و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا)
۱۸- اعطاى معجزه به امتهاى حق ناپذیر و تکذیب کننده آیات الهى، کارى بیهوده و دور از ساحت خداست. (و ما منعنا أن نرسل ... و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا) عبارت «و ما نرسل بالأیات إلاّ تخویفاً»(ما معجزات را جز براى بیم دادن نفرستادیم) مى تواند توضیحى باشد براى امتناع خداوند از ارائه معجزه به امتهاى بعدى به خاطر تکذیب شدن معجزات توسط پیشینیان. با این بیان که هدف از ارائه معجزه بیم دادن است. وقتى امتها آن را تکذیب کنند، ارائه آن لغو و بیهوده خواهد بود و چنین امرى از ساحت خداوند به دور است.
۱۹- ظهور برخى آیات و معجزات الهى براى امتها در هر عصر و زمانى، تنها به منظور بیم دادن به آنان است. (و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا) مضارع بودن «نرسل» و استفاده تبعیض از باى «بالأیات» مفید این معناست که: هر چند به معجزات اقتراحى پاسخ نمى گوییم; اما براى هشدار دادن به جوامع، هر از چند گاه، آیاتى بیم دهنده خواهیم فرستاد.
۲۰- بیم و اخطار، از هدفهاى تربیتى - هدایتى قرآن (و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا ... و نخوّفهم)
۲۱- معجزه، فعل خداست. (و ما نرسل بالأیت إلاّ تخویفًا)
روایات و احادیث
۲۲- «عن أبى جعفر(ع) فى قوله: «و ما منعنا أن نرسل بالأیات» و ذلک أن محمداً(ص) سأله قومه أن یأتیهم بآیة فنزل جبرئیل قال: إن الله یقول: «و ما منعنا أن نرسل بالأیات إلى قومک إلاّ أن کذب بها الأوّلون» و کنّاإذا أرسلنا إلى قریة آیة فلم یؤمنوا بها أهلکناهم فلذلک أخّرنا عن قومک الأیات;[۱] از امام باقر(ع) در باره سخن خداوند «و ما نرسل بالأیات» روایت شده است که فرمود: داستان این بود که: قوم محمد از آن حضرت درخواست کردند که معجزه اى براى آنان بیاورد، پس جبرئیل نازل شد و گفت: خدا مى فرماید: «و ما منعنا أن نرسل بالأیات ...» و سنت ما چنین بوده است که هرگاه معجزه اى را به سوى قریه اى فرستادیم و آنان به آن ایمان نیاوردند، آنان را هلاک کردیم. پس به خاطر همین، فرستادن معجزات را براى قومت به تأخیر انداختیم».
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: تکذیب آیات خدا ۱۴; ظلم به آیات خدا ۱۴; فلسفه ارائه آیات خدا ۱۹; معجزه براى مکذبان ۱۸; هماهنگى مکذبان آیات خدا۹
- آیندگان: عوامل محرومیّت آیندگان ۶
- امّتها: اهمیت انذار امّتها ۱۹
- امّتهاى پیشین: نقش عقیده امّتهاى پیشین ۶; نقش عمل امّتهاى پیشین ۶; بهانه جویى امّتهاى پیشین ۸; خواسته هاى ۲، ۷، ۸; دروغگویى امّتهاى پیشین ۸
- امکانات مادى: عوامل محرومیّت از امکانات مادى ۶
- امکانات معنوى: عوامل محرومیّت از امکانات معنوى ۶
- تربیت: انذار در تربیت ۲۰; ترس در تربیت ۲۰; روش تربیت ۲۰
- حق: انذار حق ناپذیران ۱۷; معجزه براى حق ناپذیران ۱۸
- خدا: افعال خدا ۲۱; تنزیه خدا ۱۸
- صالح(ع): شتر صالح(ع) ۱۱، ۱۳; شترصالح(ع) از آیات خدا ۱۶; فلسفه معجزه صالح(ع) ۱۶; نقش شتر صالح(ع) ۱۲، ۱۶
- قوم ثمود: اثبات حق بر قوم ثمود ۱۲; انذار قوم ثمود ۱۶; تاریخ قوم ثمود ۱۳; حق ناپذیرى قوم ثمود ۱۶; خواسته هاى قوم ثمود ۱۱; ظلم قوم ثمود ۱; عمل ناپسند قوم ثمود ۱۳; قوم ثمود و تکذیب معجزه ۱۵
- کافران: خواسته هاى صدراسلام کافران ۳; هماهنگى کافران ۹
- محمد(ص): درخواست معجزه از محمد(ص) ۳
- مسلمانان: فلسفه رد خواسته هاى مسلمانان صدراسلام ۲۲
- مشرکان: خواسته هاى مشرکان صدراسلام ۳، ۴; هماهنگى مشرکان ۹
- معجزه: آثار تکذیب معجزه ۵; ارائه معجزه ۱; تکذیب معجزه ۸، ۱۴; ردّ معجزه اقتراحى ۴; زمینه قبول معجزه ۱۰; شرایط معجزه ۱۰; عوامل محرومیت از معجزه ۵; فلسفه ردّ معجزه اقتراحى ۲۲; فلسفه معجزه ۱۷، ۱۹; معجزه اقتراحى ۲، ۳، ۷، ۸، ۱۱; منشأ معجزه ۲۱; مکذبان معجزه ۷، ۱۵; هماهنگى مکذبان معجزه ۹
- نیاکان: نقش عقیده نیاکان ۶; نقش عمل نیاکان ۶
- هدایت: روش هدایت ۲۰ و [یاد کن] هنگامى را که به تو گفتیم همانا پروردگارت به مردم احاطه دارد. و آن رؤیایى را که به تو نمایاندیم و [نیز ]آن درخت نفرین شده در قرآن را جز براى آزمایش مردم قرار ندادیم. و آنان را مى ترسانیم، ولى جز به طغیان بزرگ آنها نمى افزاید.
منابع
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۲۱; نورالثقلین، ج ۳، ص ۱۷۹- ، ح ۲۷۳.
[[رده:روش هدایت و [یاد کن] هنگامى را که به تو گفتیم همانا پروردگارت به مردم احاطه دارد. و آن رؤیایى را که به تو نمایاندیم و [نیز ]آن درخت نفرین شده در قرآن را جز براى آزمایش مردم قرار ندادیم. و آنان را مى ترسانیم ولى جز به طغیان بزرگ آنها نمى افزاید.]]