التحريم ٨
ترجمه
التحريم ٧ | آیه ٨ | التحريم ٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«نَصُوحاً»: از روی اخلاص. خالصانه. صیغه مبالغه است. توبه نَصُوح، باید این ویژگیها را داشته باشد، ترک گناه، پشیمان شدن از گناه، تصمیم بر برنگشتن به گناه، ردّ مظالم و بازپرداخت حق به صاحبان آن. «نُورُهُمْ یَسْعی»: (نگا: حدید / و ). «أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا»: درخواست تکمیل نور یا از سوی همه مؤمنان است، و این تقاضا وقتی است که نور منافقان خاموش میگردد. مؤمنان از خدای متعال میخواهند که تا رسیدن به بهشت نورشان بماند. یا این که نور برخی از مؤمنان، ضعیف بوده و درخواست مینمایند که نورشان پرتو و تابندگی بیشتری داشته باشد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ... (۷)
يَکَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ... (۵) وَ إِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ... (۴)
تفسیر
- آيات ۱ - ۹، سوره تحريم
- مقصود از تحريم پيامبر(ص ) آنچه را كه خدا برايشحلال كرده (لم تحرم ما احل الله لك )
- افشاى سر پيامبر(ص ) و آزار او توسط يكى از همسرانش (حفضه دختر عمو)
- پشتيبانى خدا و جبرئيل و صالح مؤ منين و ملائكه از آن حضرت صلى الله عليه و آله وسلم
- لحن و بيان عجيبى كه در آيات متضمن پشتيبانى و تاءييدرسول الله (ص ) به كار رفته است
- اشاره به اينكه همه همسران پيامبر(ص ) نيكوكار و ماءجر نبوده اند
- بيان اينكه ملاك بهتر و برترى مفاد ((ازواجا خيرا منكن )) توبه و قننوت (اطاعت ) است
- مراد از توصيف ملائكه موكل بر جهنم به غلاظ و شداد بودن و اينكه : ((لا يعصون اللهما امرهم و يفعلون ما يؤ مرون ))
- توضيحى راجع به مكلف بودن ملائكه
- در قيامت جزا عبارت است از خود عمل و عذر خواهى در آن روز بلا اثر است
- معناى ((توبه نصوح )) كه خداوند به آن امر فرموده است
- دو احتمال در معناى جمله :((يوم لا يخزى الله النبى و الذين آمنوا معه ....))
- مقصود از دعاى مؤ منين در قيامت : ((ربنا اتمم لنا نورنا...))
- مراد از امر به جهاد با منافقين به پيامبر اكرم (ص )
- رواياتى در ذيل آيات نخست سوره تحريم و شاءننزول آن آيات
- نقد و بررسى روايات فوق
- شاءن نزول آيه تريم به نقل عمر بن الخطاب
- رواياتى راجع به اينكه منظور از ((صالح المؤ منين )) على (ع ) است
- چگونه اهل خود را از آتش خفظ كنيم (قوا انفسكم و اهليكم نارا...)
- چند روايت پيرامون مراد از توبه نصوح و راجع به نور مؤ منين در روز قيامت
نکات آیه
۱ - توصیه خداوند به مؤمنان، مبنى بر توبه خالص و صادقانه (توبه نصوح) به درگاه الهى (یأیّها الذین ءامنوا توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا) «نصوح» (از ماده «نُصح» در مقابل «غش»)، صیغه مبالغه و به معناى خلوص و صدق است. بنابراین توبه نصوح; یعنى، توبه خالصانه و صادقانه.
۲ - مؤمنان، هرگز از خطا و گناه مصون نبوده و نیازمند به توبه خالصانه به درگاه الهى اند. (یأیّها الذین ءامنوا توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا عسى ربّکم أن یکفّر عنکم سیّئاتکم)
۳ - توبه خالصانه، عامل زدایش بدى ها و کفّاره گناهان (توبوا إلى اللّه ... عسى ربّکم أن یکفّر عنکم سیّئاتکم)
۴ - خالصانه و صادقانه بودن توبه، شرط پذیرش آن از سوى خداوند است. (توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا)
۵ - توبه خالصانه، عامل ورود به بهشت (توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا ... و یدخلکم جنّ-ت)
۶ - توبه خالصانه، موجب امیدوارى بندگان به لطف و عنایت خداوند است. (توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا عسى ربّکم) مطلب یاد شده، از تعبیر «عسى ربّکم» استفاده مى شود.
۷ - نقش سازنده امید، در انگیزش انسان به توبه و رجوع به درگاه الهى (توبوا إلى اللّه توبة نصوحًا عسى ربّکم أن یکفّر عنکم سیّئاتکم و یدخلکم جنّ-ت)
۸ - بهشت، داراى بوستان هاى متعدد با نهرهاى روان در قسمت زیرین آنها (جنّ-ت تجرى من تحتها الأنهر) «جنّة» (مفرد «جنّات») به معناى بوستان است.
۹ - پیامبر(ص) و مؤمنان همراه او، به دور از هرگونه خذلان و رسوایى و برخوردار از کرامت و عزّت در قیامت (یوم لایخزى اللّه النبىّ و الذین ءامنوا معه)
۱۰ - کافران، دچار خذلان و رسوایى در عرصه قیامت (یوم لایخزى اللّه النبىّ و الذین ءامنوا معه) استثنا شدن پیامبر(ص) و مؤمنانِ همراه او از خذلان روز قیامت، بیانگر آن است که دیگران (کافران) دچار آن خواهند بود.
۱۱ - ایمان و همراهى در امر دین، موجب مصونیت از خذلان اخروى است. (یوم لایخزى اللّه النبىّ و الذین ءامنوا معه) موضوع تعاون و همراهى در برداشت یاد شده، از تعبیر «معه» استفاده مى شود.
۱۲ - حضور مؤمنان در عرصه قیامت، با درخشش نور از وجود آنان (نورهم یسعى بین أیدیهم و بأیمنهم)
۱۳ - مؤمنان در عرصه قیامت، از خداوند خواستار اتمام و ازدیاد نور خویش اند. (یقولون ربّنا أتمم لنا نورنا)
۱۴ - ایمان و تعاون در امر دین، موجب نورانیت انسان ها در عرصه قیامت (نورهم یسعى بین أیدیهم و بأیمنهم یقولون ربّنا أتمم لنا نورنا)
۱۵ - مؤمنان در عرصه قیامت، خواستار آمرزش الهى اند. (و اغفرلنا)
۱۶ - ایمان و همراهى در امر دین، موجب جلب آمرزش الهى (و الذین ءامنوا معه ... یقولون ... و اغفرلنا)
۱۷ - خداوند، بر هر چیزى توانا است. (إنّک على کلّ شىء قدیر)
۱۸ - قدرت خداوند، مطلق و بى پایان است. (إنّک على کلّ شىء قدیر)
۱۹ - قدرت مطلق و بى پایان خداوند، مقتضى امید و دلبستگى مؤمنان به استجابت دعایشان در درگاه الهى (یقولون ربّنا أتمم لنا نورنا و اغفرلنا إنّک على کلّ شىء قدیر) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که جمله «إنّک على کلّ شىء قدیر» در مقام تعلیل براى دعاها و درخواست هاى مؤمنان از خداوند است.
روایات و احادیث
۲۰ - «عن أبى الصَّباح الکِنانىّ، قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ: «یا أیّها الذین آمنوا توبوا إلى اللّه توبة نصوحاً» قال: یتوب العبد من الذنب ثمّ لایعود فیه;[۱] ابوالصباح کنانى گوید: از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ: «...توبوا إلى اللّه توبة نصوحاً» سؤال کردم، فرمود: [توبه نصوح ]آن است که بنده از گناه توبه کند و به آن بازنگردد».
۲۱ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: التوبة النصوح أن یکونَ باطنُ الرّجل کظاهره و أفضل;[۲] امام صادق(ع) فرمود: توبه نصوح آن است که باطن و نهان شخص مثل ظاهرش و [بلکه] بهتر باشد».
۲۲ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قول اللّه عزّوجلّ: «توبوا إلى اللّه توبة نصوحاً» قال: هو صوم «یوم الأربعاء» و «یوم الخمیس» و «یوم الجمعة»;[۳] از امام صادق(ع) درباره سخن خداى عزّوجلّ «توبوا إلى اللّه توبة نصوحاً» روایت شده که توبه نصوح، روزه گرفتن در روزهاى چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه است». شاید مراد این باشد که روزه در این ایّام، مانند توبه نصوح موجب آمرزش گناهان است و شاید مقصود این باشد که از شرایط توبه نصوح، روزه گرفتن در این ایّام است.
موضوعات مرتبط
- آمرزش: عوامل آمرزش ۱۶، ۲۲
- اسماء و صفات: قدیر ۱۷
- امیدوارى: آثار امیدوارى ۷; امیدوارى به اجابت دعا ۱۹; امیدوارى به لطف خدا ۶; عوامل امیدوارى ۶
- انگیزش: عوامل انگیزش ۷
- ایمان: آثار ایمان ۱۱، ۱۴، ۱۶
- بازگشت به خدا: زمینه بازگشت به خدا ۷
- بهشت: تعدد باغهاى بهشت ۸; موجبات بهشت ۵; نهرهاى بهشت ۸
- تعاون: آثار تعاون ۱۱، ۱۴، ۱۶
- توبه: آثار توبه ۵; آثار توبه نصوح ۳، ۶; توبه نصوح ۱، ۲، ۴; زمینه توبه ۷; شرایط توبه نصوح ۲۲; شرایط قبول توبه۴; مراد از توبه نصوح ۲۰، ۲۱، ۲۲
- خدا: توصیه هاى خدا ۱; درخواست از خدا ۱۳; قدرت خدا۱۷; وسعت قدرت خدا ۱۸، ۱۹
- رسوایى: عوامل مصونیت از رسوایى اخروى ۱۱
- روزه: آثار روزه ۲۲; روزه در پنج شنبه ۲۲; روزه در جمعه ۲۲; روزه در چهارشنبه ۲۲
- کافران: ذلت اخروى کافران ۱۰; رسوایى اخروى کافران ۱۰
- گناه: عوامل تکفیر گناه ۳
- مؤمنان: آمرزش مؤمنان ۱۵; توصیه به مؤمنان ۱; خطاى مؤمنان ۲; خواسته هاى اخروى مؤمنان ۱۳، ۱۵; عزت اخروى مؤمنان ۹; فضایل مؤمنان ۹; گناهکارى مؤمنان ۲; موجبات امیدوارى مؤمنان ۱۹; مؤمنان در قیامت ۱۲، ۱۳، ۱۵; مؤمنان و ذلت ۹; مؤمنان و رسوایى ۹; نورانیت اخروى مؤمنان ۱۲; نیازهاى مؤمنان ۲
- محمد(ص): عزت اخروى محمد(ص) ۹; فضایل محمد(ص) ۹; محمد(ص) و ذلت ۹; محمد(ص)و رسوایى ۹
- نور: درخواست ازدیاد نور ۱۳
- نورانیت: موجبات نورانیت اخروى ۱۴
- نیازها: نیاز به توبه ۲