الزخرف ٣٩
ترجمه
| الزخرف ٣٨ | آیه ٣٩ | الزخرف ٤٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِذْ»: چرا که. به علّت این که. «أَنَّکُمْ»: بیان علّت عدم نفع است. یعنی: لِأَنَّ حَقَّکُمْ أَن تَشْتَرِکُوا.
تفسیر
- آيات ۲۶ - ۴۵ سوره زخرف
- معناى سخن ابراهيم (ع ) به پدر و قومش : ((انى براء مما تعبدون الا الذى فطرنىفانه سيهدين ))
- وجوهى كه درباره معناى آيه : ((و جعلها كلمة باقية فى عقبه لعلهم يرجعون )) گفته شده
- سخن مشركين كه در ردّ قرآن گفتند چرا بر يكى از بزرگان و توانگراننازل نشده و جواب به آنها با بيان اينكه روزى هاى مادى و معنوى را خداى تعالى تقسيممى كند
- پاسخ به گفتار مشركين مكه
- رزق دنيا به مشيت خداوند است و اختيار آن بدست انسان
- تقسيم معشيت و بيان علل انقسام آن در مجمع انسانى
- مقصود از اينكه فرمود: اگر مردم امت واحده نمى شدند، سقف خانه كافران را از نقره مىكرديم و...
- وصف حال كور دلان روى گردان از ذكر خدا، كه قرين شيطانى دارند و در عين ضلالتخود را راه يافته مى پندارند
- بيزارى جستن كافر كور دل از قرين شيطانى خود در قيامت
- وجوه مختلف در معناى جمله ((و لن ينفعكم اليوم اذ ظلتم انكم فى العذاب مشتركون )) كهخطاب به كفار و قرين هاى شيطانى آنها است
- اقوال مفسرين درباره مقصود از اينكه خطاب به پيامبر اكرم (ص ) فرمود: ((واسئل من ارسلنا من قبلك اجعلنا من دون الرحمن آلهه يعبدون ))
- توضيحى درباره روايتى كه جمله ((و جعلها كلمة باقية فى عقبه )) را به امامت ذريهابراهيم (ع ) تفسير كرده اند
- روايتى در ذيل آيه : ((و قالوا لا نزل هنا القرآن علىرجل من القريتين عظيم ))
- رواياتى ديگر در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - اظهار پشیمانى و چاره جویى گمراهان در قیامت، دستاوردى براى آنان نخواهد داشت. (و لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم) برداشت یاد شده بر این پایه استوار است که فاعل «لن ینفع»، گفتار سابق کافران باشد. آنان در قیامت آرزو مى کنند که میان آنها و شیاطین فاصله افتد; ولى این آرزو سودى نخواهد بخشید.
۲ - توبه و اقرار به خطاها، تنها در فرصت زندگى دنیا داراى تأثیر است; و نه در آخرت. (و لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم)
۳ - خدافراموشى و روى گرداندن از یاد او، ظلم و ستم آدمى بر خویشتن است. (و من یعش عن ذکر الرحمن ... إذ ظلمتم) از ارتباط آیه شریفه با جمله «و من یعش عن ذکر الرحمان...» استفاده مى شود که اعراض از یاد خدا، ظلم بر خویشتن است.
۴ - ظلم آدمى بر خویشتن، مایه ابتلاى او به عذاب اخروى و نبود راه رهایى براى وى (و لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم)
۵ - روى گردانى از یاد خدا، گناهى نابخشودنى است. (و من یعش عن ذکر الرحمن ... و لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم) با توجه به توضیح برداشت قبل و به کار رفتن «لن»، استفاده مى شود که اعراض از یاد خدا، هرگز در قیامت مورد عفو او قرار نخواهد گرفت.
۶ - کفر به قرآن و روى گردانى از آن، ظلم و گناهى غیرقابل بخشش است. (و من یعش عن ذکر الرحمن ... و لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم أنّکم فى العذاب مشترکون) برداشت یاد شده بر این مبنا است که مراد از «ذکر الرحمان» قرآن باشد.
۷ - شیاطین و پیروان آنها، شریک یکدیگر در عذاب قیامت (و من یعش عن ذکر الرحمن نقیّض له شیطنًا ... أنّکم فى العذاب مشترکون)
۸ - گمراه کنندگان و گمراه شدگان، شریک یکدیگر در عذاب اخروى (أنّکم فى العذاب مشترکون)
۹ - شیاطین، مورد مؤاخذه و مجازات در روز قیامت * (نقیّض له شیطنًا ... أنّکم فى العذاب مشترکون) عذاب شدن شیاطین، مى تواند دال بر تکلیف آنان باشد.
۱۰ - همدمى منحرفان با شیاطین در دوزخ، تأثیرى در تخفیف عذاب و یا آرامش آنان نخواهد داشت. (لن ینفعکم الیوم إذ ظلمتم أنّکم فى العذاب مشترکون) برداشت یاد شده بر این اساس است که عبارت «أنّکم فى...» فاعل «لن ینفع» باشد.
موضوعات مرتبط
- اقرار: فرصت اقرار به خطا ۲
- توبه: فرصت توبه ۲
- خدا: ظلم اعراض از خدا ۳; گناه اعراض از خدا ۵
- خود: آثار ظلم به خود ۴; ظلم به خود ۳
- دنیا: نقش دنیا ۲
- شیطان: حتمیت عذاب شیاطین ۱۰; عذاب اخروى پیروان شیطان ۷; عذاب اخروى شیطان ۷; کیفر اخروى شیاطین ۹; مؤاخذه اخروى شیاطین ۹; همنشینى با شیاطین ۱۰
- عذاب: جاودانگى عذاب اخروى ۴; زمینه عذاب اخروى ۴
- غفلت: ظلم غفلت ۳
- قرآن: ظلم اعراض از قرآن ۶; گناه اعراض از قرآن ۶
- کفر: ظلم کفر به قرآن ۶; گناه کفر به قرآن ۶
- گمراهان: بى تأثیرى پشیمانى اخروى گمراهان ۱; حتمیت عذاب گمراهان ۱۰; عذاب اخروى گمراهان ۸; همنشینان گمراهان ۱۰
- گمراهگران: عذاب اخروى گمراهگران ۸
- گناه: گناه نابخشودنى ۵، ۶
