روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۱۹۰۹

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، بَابُ غُسْلِ الْمَيِّت

و سيل الصادق ع :

عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ اَللََّهُ يَتَوَفَّى اَلْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهََا وَ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ قُلْ يَتَوَفََّاكُمْ مَلَكُ اَلْمَوْتِ اَلَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ‏ وَ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلَّذِينَ تَتَوَفََّاهُمُ اَلْمَلاََئِكَةُ طَيِّبِينَ‏ وَ اَلَّذِينَ تَتَوَفََّاهُمُ اَلْمَلاََئِكَةُ ظََالِمِي أَنْفُسِهِمْ‏ وَ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنََا وَ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَوْ تَرى‏ََ إِذْ يَتَوَفَّى اَلَّذِينَ كَفَرُوا اَلْمَلاََئِكَةُ وَ قَدْ يَمُوتُ فِي اَلسَّاعَةِ اَلْوَاحِدَةِ فِي جَمِيعِ اَلْآفَاقِ مَا لاَ يُحْصِيهِ إِلاَّ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَكَيْفَ هَذَا فَقَالَ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى جَعَلَ لِمَلَكِ اَلْمَوْتِ‏ أَعْوَاناً مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ يَقْبِضُونَ اَلْأَرْوَاحَ بِمَنْزِلَةِ صَاحِبِ اَلشُّرْطَةِ لَهُ أَعْوَانٌ مِنَ اَلْإِنْسِ يَبْعَثُهُمْ فِي حَوَائِجِهِ فَتَتَوَفَّاهُمُ اَلْمَلاَئِكَةُ وَ يَتَوَفَّاهُمْ مَلَكُ اَلْمَوْتِ‏ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ مَعَ مَا يَقْبِضُ هُوَ وَ يَتَوَفَّاهَا اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ‏ مَلَكِ اَلْمَوْتِ‏

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۱ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۱۹۰

از امام صادق عليه السّلام سؤال شد در مورد اين فرمايش خداوند عزّ و جلّ: اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها الزمر: ۴۲ يعنى: خداوند جانها را بهنگام مرگشان ميگيرد و باز خداوند عزّ و جلّ ميفرمايد: قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ‏ الم سجده: «يعنى: اى پيامبر بگو كه فرشته‏اى بنام ملك الموت كه بر شما گمارده شده شما را قبض روح ميكند و باز ميفرمايد: الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ‏ النحل ۳۲ يعنى: آنان كه فرشتگان جانشان را ميستانند در حالى كه طيّب و پاكيزه‏اند از همه بديها و زشتيها. و باز ميفرمايد: الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمِي أَنْفُسِهِمْ‏ النحل: ۲۸ يعنى: آنان كه فرشتگان جانشان را ميگيرند در حالى كه بر خويشتن ستم‏كنندگانند. و باز در جاى ديگر ميفرمايد: تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا انعام: ۶۱ يعنى: رسولان و فرستادگان ما او را قبض روح ميكنند. و باز در جاى ديگر ميفرمايد: وَ لَوْ تَرى‏ إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ انفال: ۵۲ و اگر ببينى كه فرشتگان چگونه كسانى را كه كافرند قبض روح ميكنند حتما تعجّب خواهى كرد. حال با توجّه باينكه در يكزمان آنقدر نفوس در اطراف جهان از دنيا ميروند كه شمارش آنها را جز خدا نتواند، اگر تنها ملك الموت قبض روح ميكند با توجه به مضمون آيات ياد شده چگونه‏ چنين چيزى ممكن است؟ آن حضرت پاسخ فرمود: خداوند تبارك و تعالى براى ملك الموت دستياران و كمك‏كارانى از فرشتگان قرار داده است كه آنها جانها را ميستانند بسان رئيس نظميه (پليس) كه داراى مددكاران و دستيارانى از ميان انسانهاست و براى انجام كارها و نيازهاى خود بايشان مأموريت ميدهد و آنان را بنقاط مختلف گسيل ميدارد، ملائكه نيز بهمين ترتيب از طرف ملك الموت اعزام ميشوند و قبض روح انسانها ميكنند و ملك الموت نيز جانهاى قبض شده را از فرشتگان ميستاند علاوه بر آنچه كه خود قبض كرده است و آن جمله را خداوند عزّ و جلّ از ملك الموت ميستاند.