نتایج جستجو

حسيه‌ اينست‌ ‌که‌ طياره‌ هواپيما ‌را‌ ‌اگر‌ موافق‌ سير زمين‌ پرواز كند ‌در‌ ظرف‌ 18 ساعت‌ مثلا يك‌ دور سير ميكند و ‌اگر‌ ‌بر‌ خلاف‌ ‌آن‌ سير كند ‌در‌ مدت‌

دعوا صادر كرد حكمى در ظرف «تمثل » بوده درست مثل آنكه آنها را در خواب ديده باشد، همانگونه كه انسان در وقايع عالم خواب تكليفى ندارد در ظرف تمثل نيز تكليفى نيست

اختك فتقول هل ادلكم على من يكفله فرجعناك الى امك كى تقر عينها و لا تحزن» - ظرف ((اذ(( - به طورى كه سياق مى رساند - متعلق است به جمله ((و لتصنع (( و معناى

«كأس»، به معناى همان كاسه فارسى است، كه نام ظرف آب و شراب است. و از بسيارى از علماى اهل لغت نقل شده كه گفته اند: ظرف آب و شراب را «كأس» نمى گويند، مگر وقتى

همچنين . اين وضع احكام نامبرده است در ظرف اجتماع ، كه موطن احكام عقلى عملى است : و امابالنسبه به غير اين ظرف يعنى در ظرف حقايق ، البته بايد گفت : تمامى اين

نماز وضو سازم پس محمّد آب را براى آن حضرت آورد، و آن حضرت با دست راست خود ظرف را كج كرده و بر دست چپ خويش ريخت سپس فرمود: «بسم اللَّه و باللَّه و الحمد

است خداوند در كتاب خود كه نازل كرد قرآن را روح الامين بر قلب تو پس از آن در ظرف مدت بيست سال از باطن قلب عالم امكان كه قلب مقدس نبوى است نازل و جارى بظاهر

را در حالى كه ظرف طلا و قلاده را دزديده بودند نزد ورثه آورده و ماجرا را شرح دادند، ورثه وقتى خورجين را گشودند ديدند همه اموال هست جز ظرف طلا و قلاده ،

مدخليت‌ ‌در‌ مصالح‌ دارد و ‌از‌ ‌اينکه‌ جهت‌ ‌است‌ ‌که‌ احكام‌ تدريجا ‌در‌ ظرف‌ بيست‌ و دو سال‌ ايّام‌ رسالت‌ حضرت‌ نازل‌ ميشد بلكه‌ بسياري‌ ‌از‌ احكام‌

كثيري‌ ‌از‌ دنيا رفته‌ و كثيري‌ بدنيا نيامده‌ توهم‌ فاسديست‌ زيرا تمام‌ ‌در‌ ظرف‌ دهر موجود و خطابات‌ قرآني‌ اغلب‌ ‌اينکه‌ نحوه‌ ‌است‌. قَد أَنزَلنا بعضي‌

شب‌ ‌بر‌ روز و بالعكس‌ ‌براي‌ حركت‌ انتقالي‌ ‌او‌ ‌است‌ دور كره شمس‌ ‌در‌ ظرف‌ يك‌ سال‌ اينهم‌ تفاوت‌ نميكند الا اينكه‌ ‌در‌ خط منطقة البروج‌ ‌با‌ خط معدل‌

‌آنها‌ وَ لَمّا فَتَحُوا مَتاعَهُم‌ نفس‌ متاع‌ ‌که‌ باز كردن‌ ندارد مراد ظرف‌ متاع‌ ‌که‌ دربسته‌ بوده‌ موقعي‌ ‌که‌ باز كردند ‌که‌ متاع‌ ‌را‌ بمصرف‌ رسانند

و تمام‌ محاسن‌ و مضار اخلاقيه‌ ‌را‌ فرا ميگيرند بلكه‌ ميتوان‌ ‌گفت‌ ‌در‌ ظرف‌ يك‌ هفته‌. و اما عمل‌ باحكام‌ دينيه‌ نماز هفده‌ ركعت‌ ‌در‌ شبانه‌ روز واجب‌

است، ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۳۹۴ و حرف «فاء» در جواب شرط واقع شده، و ظرف «فِى ذَلِك»، مقدّم آمده تا عوض از شرط باشد. و تقدير كلام: «وَ إن أريد تنافس

كرده بود، به اين بيان كه بعد از آن كه گفتيم خلقت انسان بر پايه رنج است، و ظرف وجودش ‍ تعب، و تعب مظروف اوست، هيچ چيزى به دست نمى آورد مگر كمتر و ناقص تر

وضعى و قراردادى و اعتبارى كه جز در ظرف اعتبار، واقعيتى ندارد، آنچه در خارج هست آن عبارت است از صوتهاى گوناگون كه در ظرف اعتبار و قرارداد هر يك علامت چيزى

مسافرت‌ فرستاد ‌بر‌ يعقوب‌ و ‌آنها‌ بفوريت‌ ‌با‌ تمام‌ اهل‌ و عيال‌ ‌در‌ ظرف‌ نه‌ روز ‌خود‌ ‌را‌ بنزديكي‌ مصر رسانيدند ‌با‌ كمال‌ فرح‌ جلد 11 - صفحه 278

«طوبى»، مبتداء و كلمه «لهم» خبر آن است. و اگر مبتداى نكره بر خبرش كه همان ظرف «لهم» است، مقدم شده، براى اين بوده كه زمينه گفتار، زمينه تهنيت بوده است، و

بیوتًا فسلّموا على أنفسکم تحیّة من عند اللّه مبرکة طیّبة) «من عند اللّه» ظرف و متعلق به عامل مقدر (مانند «ثابتة» یا «مشروعة») است و در مجموع صفت براى «تحیّة»

حرف «عن» متعدى شود، و آن عنايت اين است كه بيعت گرفتن را كه متعلق رضا است، ظرف گرفته براى رضا، و ديگر چاره اى جز اين نبوده كه رضا متعلق به خود مؤمنين شود

استدلال منتفع نمى گردند. از اين جا روشن مى شود كه: مراد از ظرف قرار دادن تكذيب و گفتن اين كه كفار در ظرف تكذيب قرار دارند، همان اصرار ورزيدن آنان بر تكذيب است

اين سه آيه دلالت دارد بر اينكه : اولا هر سه با هم نازل شده اند، براى اينكه ظرف (ايام ) در ابتداى آيه دوم متعلق به كلمه (صيام ) در آيه اول است و جمله (شهر

را - ظرف براى اذيت دادن كفار و اذيت ديدن مؤ منين قرار داده ، تا بفهماند كه اين اذيت منتسب و مستند به خداى تعالى است ، آن طور كه مظروف منسوب به ظرف است،

منتهى ميشود، مشمول بحث فلسفى و برهان عقلى نيست ، هرچند كه آن امور در ظرف خودش ، يعنى در ظرف اعتبار معتبر و منشاء آثارى باشد، پس ناگزير بايد بحث از جبر و اختيار

بشمارد، و گرنه در خارج از ظرف اجتماع و در نفس الامر نه از آن احكام اثرى هست و نه ارزشى دارد، بلكه اثر و ارزش آن ، در همان ظرف اعتبار است كه انسان به وسيله

منظور از جمله «و ان فرعون لعال فى الارض » اينست كه اين ترس ‍ را داشتند، و ظرف هم چنين ظرفى بود كه فرعون تسمه از پشت همه كشيده بود و در ظلم و تفرعن از حد

أفلح من زكّيها...»، نمونه اى ذكر كند. «إِذِ انبَعَث أَشقَاهَا»: كلمۀ «إذ» ظرف است براى جمله «كذّبت»، و يا براى جملۀ «بطغويها». و مراد از «اشقاى ثمود»، آن

«اندار»- به كسر همزه و سكون نون بر وزن «انذار»-، به معنى انداختن و كم كردن ظرف است كه متاعى در آن باشد. (مترجم)

كند. پس معناى «مالك» در كلمه «ربّ» خوابيده. و ملك نزد ما اهل اجتماع و در ظرف اجتماع، يك نوع اختصاص ‍ مخصوص است كه به خاطر آن اختصاص، چيزى قائم به چيزى

هر موقع انسان اراده كند از آن بنوشد، در حالى كه ماده سقى به معنى آن است كه ظرف آب را به دست كسى بدهند، تا بنوشد و به تعبير ديگر اسقاء معنى وسيعتر و گسترده

كرده باشد، چه در عالم ايجاد، و چه در عالم تشريع ، پس حق در عالم تشريع و در ظرف اجتماع دينى عبارتست از چيزيكه خدا آنرا حق كرده باشد، مانند حقوق مالى ، و حقوق

دَكًّا»: كلمۀ «دكّ»، با تشديد «كاف» به معناى دق و كوبيدن سخت است، و مراد از ظرف «إذا = زمانى كه» حضور روز قيامت است. ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۴۷۵ در

خدا. اما عهده دار اثبات حق دعا براى خدا جمله «له دعوه » است ، كه مقدم بودن ظرف «له » انحصار را مى رساند، و جملات بعد هم كه از غير خدا نفى مى كند اين انحصار

كند كه ميوه در آن قرار دارد. بعضى از مفسران نيز آن را به عنوان وعاء الثمرة (ظرف ميوه ) تفسير كرده اند. ظاهر اين است كه همه اين تفسيرها به يك معنى باز مى گردد،

لَعَلَّكمْ تَتَفَكَّرُونَفى الدُّنْيَا وَ الاَخِرَةِ ظرف (در دنيا و آخرت ) متعلق است به جمله (تتفكرون )، ولى ظرف آن نيست ، و معناى آيه اين است كه شايد شما درباره

مِنْ خَلْفِهِمْ أَلّا تَعْبُدُوا إِلّا اللَّهَ ...»: كلمه «إذ: زمانى كه»، ظرف است براى صاعقه دوم. چون انذار به صاعقه، در حقيقت انذار به وقوع و فرارسيدن

بزرگ براى خوردن غذا به صورت دستجمعى استفاده ميشد، و در حقيقت سفره آنها همان ظرف بزرگ بود، و مثل امروز ظرفهاى مستقل و جداى از يكديگر معمول نبود. «قدور» جمع

امام على بن الحسين (عليه السلام ) به هنگامى كه آب روى دست امام مى ريخت ، ظرف آب از دستش افتاد و بدن امام را مجروح ساخت ، امام (عليه السلام ) از روى خشم

كلمه به معناى پوشاندن به طور احاطه است ، و ((يوم (( در جمله ((يوم يغشيهم ((، ظرف براى كلمه ((محيطه (( است ، و بقيه الفاظ آيه روشن است. در مجمع البيان در ذيل

هستند كه از دور آب به نظر مى رسد، و انسان منافع مذكور را مالك نمى شود، مگر در ظرف وهم و خيال ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۶ صفحه ۲۲۵ به خلاف زندگى آخرت ، كه انسان

ادراكاتش يعنى حس و خيالش و تعقلش همه از اين جهت كه مدركاتى است در عالم خود و در ظرف وجودى خود داراى تقرر و ثبوت و واقعيت است ، بخلاف آنچه كه ادراكات بدن و احساسات

را از عدم به وجود آورده است ، زيرا خداى سبحان ، جسم و جسمانى نيست ، و در ظرف زمان نميگنجد، و مورد اشاره واقع نمى شود. از آيه يا ابت انى قد جائنى من العلم

حقيقت جهان ماده از اين موضوع يعنى زمان و مكان خالى نيست و تمام موجوداتى كه در ظرف زمان و مكان واقع مى شوند يعنى تمامى جهان ماده از آن او هستند، و نبايد تصور

«ايعاء» است) - و به طورى كه گفته شده - به معناى قرار دادن چيزى در وعاء - ظرف - است. و معناى آيه اين است كه: اينان، اگر ايمان را ترك گفتند، براى آن نبوده

است در آتشى كه زياد باشد، مانند آتش تنور كه با هيزم افروخته شود. كلمه «إذ»، ظرف است براى جمله «فَسَوفَ يَعلَمُون». و بعضى گفته اند: آوردن اين كلمه، با اين

افزايد: «نزديك است از شدت غضب پاره پاره شود»! (تكاد تميز من الغيظ). درست همانند ظرف عظيمى كه روى آتش فوق العاده پرحرارتى گذارده اند و چنان مى جوشد و زير و رو

چنين است : ((آيا ما ايشان را در حرمى امن جا نداديم (( و كلمه ((آمنا(( صفت آن ظرف است ، يعنى در حرمى جا داديم كه داراى امنيت است ، و اگر حرم را داراى امنيت

نعمتها و آرامشها و طوفانها اقيانوس آرام وجود آنها را دگرگون نسازد. آرى يك ظرف آب يا يك استخر كوچك با نسيمى به هم مى خورد ولى اقيانوس كبير به خاطر عظمتش

دفينه اى از طلا و نقره نهفته است و فلان خصوصيات را هم دارد و شكل و قيافه ظرف آن هم چنين و چنان است ، آنگاه از خواب برخاسته به آن نقطه برود و زمين را بكند،

مثلها» است ، چون خيريت هميشه با كمال موجود و يا مصلحت حكم مجعول ملازم است و در ظرف وجود است ، كه موجودى در خيريت مماثل موجودى ديگر و يا بهتر از آن ميشود، (دقت

دين امه ، و اصفاها من الذنوب ، و ارقها على الاخوان : خداوند در ميان بندگانش ظرف و پيمانه اى دارد به نام دل كه از همه آنها بهتر همان ظرفى است كه صافتر محكمتر

خواهى شناخت. چون سخن ايشان، كنايه دار و تعريض گونه است. و اگر «لحن القول» را ظرف براى شناختن قرار داد، به نوعى عنايت مجازى بوده است. «وَ اللّهُ يَعلَمُ أعمَالَكُم»

گويند: «حميتُ المَكان حمى». يعنى: از مكان دفاع كردم و يا آن را حفظ كردم. و ظرف در جمله «إذ جَعَلَ»، متعلق است به جمله قبلى. يعنى: «وَ صَدُّوكُم». ترجمه تفسير

كسره سين - به معناى مساوى الطرفين است كه هم به طور وصف استعمال مى شود، و هم ظرف ،و اصل آن مصدر است . معناى آيه اين است كه سوگند مى خورم كه سحرى در مقابل سحرت

مقصود از«محرم» بودن آن، همان حرمتى است كه خداوند براى خانه تشريع نموده. و ظرف مكان «عند بيتك المُحرّم»، متعلق به جمله «اسكنت» است. اين جمله، يعنى جمله:

روزى ديد پيامبر (صلى اللّه عليه و آله ) آب مى نوشد عرض كرد كمى از آب را در ظرف بگذاريد تا به پدرم بدهم شايد خدا قلبش را پاك كند، هنگامى كه نيم خورده آب نوشيدنى

بحث كلمه يوم در هر دو مورد به يك معنا نيست . بلكه مراد از « يوم » اول مطلق ظرف است مثل اينكه مى گوييم : « روزى كه خدا حركت را آفريد، و روزى كه شب و روز را

مقابل آنچنان تسلط و برترى داشته باشد كه مجال مقاومت به او ندهد، درست مانند ظرف آبى كه بر شعله كوچك آتشى ريخته شود كه در دم آن را خاموش كند. بعضى از مفسران

مفسرين ديگر در توجيه اين تعبير و معناى كلمه مزبور اختلاف كرده ، بعضى گفته اند: ظرف (( مع (( متعلق است به (( انزل (( و ميان كلمه مزبور و ضميرى كه بدان اضافه شده

اين كلمه نيز در اين جمله قائم مقام فاعل و در موضع رفع است ، و بخاطر اينكه ظرف است منصوب آمده ، و همچنين است كلمه (( بين (( در جمله (( يوم القيامه يفصل بينكم

احتجاج كنند و خود را تبرئه نمايند. و لذا عده اى از مفسرين گفته اند: مقصود از ظرف (( اذ(( در جمله (( و اذ اخذ ربك (( دنيا است ، و اين دو آيه اشاره دارند به

شود؟ در پاسخ مى گوييم: نه، هيچ منافاتى ندارد كه در شب قدر مقدّر بشود، ولى در ظرف تحققش طورى ديگر محقق شود. چون كيفيت موجود شدن مقدّر، امرى است و دگرگونى در

نمايى. و كلمه «يَومَ الجَمع»، مفعول دوم براى جمله «تَنذِر» است، نه اين كه ظرف آن باشد. (توضيح اين كه: نمى خواهد بفرمايد در روز قيامت انذار كنى، بلكه مى

است ، البته آن ذكرى كه گفتيم به معناى استحضار است ، يعنى استحضار ياد خدا در ظرف ادراك ، بعد از آنكه به خاطر فراموشى از ذهن غايب شده بود، و يا به معناى ادامه

الْمُؤْمِنُونَ بِنَصرِ اللَّهِ يَنصرُ مَن يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ»: ظرف : در اين روز، متعلق است به ((يفرح ((، و همچنين كلمه ((بنصر الله ((، و معناى

قتلت فعند ذلك فاجزعى - زمانى كه كشته شدم در آن هنگام جزع كن » زيادى آمده و ظرف «فبذلك » بدل است از جمله «بفضل اللّه و برحمته » و متعلق است به جمله «فليفرحوا»،

كنند. در گذشته و امروز اين امر معمول بوده و هست كه وقتى مى خواهند در نامه يا ظرف يا خانه اى را ببندند و كسى آن را باز نكند روى در، يا روى قفل آن ماده چسبنده

قُلْت لِلنَّاسِ اتخِذُونى وَ أُمِّىَ إِلَهَينِ مِن دُونِ اللَّهِ كلمه «اذ» ظرف زمان و متعلق است به محذوفى كه مقام دلالت بر آن دارد، و مقصود از آن زمان روز

قال له ربه : اسلم قال : اسلمت لرب العالمين » است ، كه از ظاهرش بر مى آيد ظرف (اذ زمانيكه ) متعلق است بجمله «اصطفيناه » در نتيجه معنا چنين ميشود اصطفاء

ترجمه تفسير الميزان جلد ۷ صفحه : ۱۸۰ باز به عبارتى ديگر: آيا موجوداتى كه در ظرف اين عالم قرار دارند و آيه مورد بحث به طور عموم از آنها اسم برده مانند خطوطى

ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۹۸ و گرنه لازمه اش، اين مى شود كه متناهى، ظرف باشد براى غير متناهى، و اين، بالبداهه محال است. پس چاره همين است كه عموميت

آنچه شده و آنچه نشده، يكسان است». «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ»: كلمۀ «يَوم» ظرف است براى رجع، و «سريره» عبارت است از: هر چيزى كه انسان در دل خود پنهان مى

كه براى آدم معلوم شد، حقايقى و موجوداتى خارجى بوده اند، نه چون مفاهيم كه ظرف وجودشان تنها ذهن است ، و نيز موجوداتى بوده اند كه در پس پرده غيب ، يعنى غيب

پوشانند ازهمين جهت خمار مى گويند، و نيز مى گويند (خمرت الاناء) يعنى من روى ظرف را پوشاندم ، و نيز اگر مى گويند (اخمرت العجين ) معنايش اين است كه من مايه

كنند به اينكه اراده اش تابع اراده او است ، و در جمله ((و هم بامره يعملون (( ظرف ((بامره (( متعلق است به جمله ((يعملون (( و اگر از متعلق خود جلو افتاده براى

همى و خيالى ، كه تنها در نظام اجتماعى بشر معتبر شمرده مى شود و در خارج از ظرف اجتماع مدنى هيچ اثرى ندارد، ( مال كه يا كاغذى است به نام اسكناس و يا فلزى

اشكال را حل كند اين است كه گفته شود كلمه ((اطراف النهار(( مفعول معه است نه ظرف تا كلمه ((فى (( در تقدير گرفته شود (و اين پاسخ را كه من آورده ام كسى از مفسرين

جمله «مَا أنتُم»، نافيه است. و ضمير در «عَلَيه»، به خداى سبحان بر مى گردد، و ظرف (عليه)، متعلق است به «فَاتِنِين». و كلمۀ «فَاتِنِين»، جمع «فَاتِن» است، كه

اينكه مالكيت او اقتضا دارد عبوديت و حساب و جزا را - بر خلاف ملكيت متداول در ظرف اجتماع انسانى است ، پس نبايد كسى انتظار داشته باشد كه از انجام وظيفه مستثنى

بَعِيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ كلمه «صواع » به ضمه صاد - به معناى سقايه و ظرف آبخورى است ، بعضى هم گفته اند: صواع همان صاع است ، كه به معناى پيمانه ايست

أمّهَاتُ النّاسِ أوعِيَةٌ * مُستَودِعَاتٌ وَ لِلأنسَابِ آبَاءُ «مادران مردم، ظرف و صدف پديد آمدن مردم اند، و سلسلۀ انساب، تنها به وسيله پدران حفظ مى شود».

النهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنهُمْ ... از ظاهر آيه بر مى آيد كه كلمه «يوم » ظرف باشد براى جمله «قد خسر...» و جمله «كان لم يلبثوا الا ساعة ...» حال باشد از

در روز قيامت خوف و حزنى ندارند، منظور آن آيات ، بيان حال مؤ منين است در يك ظرف خاص ، و اين باعث نمى شود كه همين مؤ منين در ظرفى ديگر دچار خوف و حزن بشوند