الزمر ٥٦
ترجمه
| الزمر ٥٥ | آیه ٥٦ | الزمر ٥٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَن تَقُولَ»: تا نگوید. مبادا که بگوید. مفعول له است برای (أَنِیبُوا وَ أَسْلِمُوا و إِتَّبِعُوا) یا برای مضاف مقدّری همچون: کَرَاهَة، مَخَافَة. «یَا حَسْرَتَا»: دردا و حسرتا! دریغا و فسوسا «فَرَّطْتُ»: کوتاهی کردم. سهل‌انگاری نمودم. «جَنبِ اللهِ»: سوی خدا. ناحیه خدا. مراد (در حق خدا) است و منظور از آن، تمام کارهائی است که فرمان انجام یا ترک آنها از ناحیه خدا صادر می‌شود. «وَ إِن کُنتُ ...»: حرف (إِنْ) مخفّف از مثقّله است، و جمله حال است. در معنی چنین است: فَرَّطْتُ وَ أَنَا سَاخِرٌ. (نگا: کشّاف).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۳ - ۶۱ سوره زمر
- مقصود از عبادى و رحمت الله در آيه قل يا عبادى الذين اسرفوا على انفسهم لا تقنطوا منرحمة الله
- توضيحاتى در ذيل جمله : ان الله يغفرالذنوب جميعا و اينكه مفاد آن آمرزش همه گناهانحتى شرك است ، به سبب توبه
- مراد از پيروى از بهترين چيزى خدا نازل كرده واتبعوااحسن ماانزل اليكم من ربكم
- زنهار از فوت وقت و دچار حسرت قيامت شدن
- پاسخ خداوند به اين سخن كافر در قيامت كه لؤ ان كرة فاكون من المحسنين
- رواياتى درباره مغفرت الهى و شاءن نزول آيه : يا عباد الذين اسرفوا على انفسهم ...
نکات آیه
۱ - کوتاهى در حق خداوند، موجب حسرت و پشیمانى شدید انسان (أن تقول نفس یحسرتى على ما فرّطت فى جنب اللّه) «حسرت» به معناى پشیمانى شدید است و عبارت «یاحسرتى» در صورتى گفته مى شود که انسان از انجام و ترک کارى به شدت پشیمان شده و بخواهد آن را اظهار کند. «تفریط» (مصدر «فرّطت») به معناى تقصیر و کوتاهى و کلمه «جنب» به معناى جهت و ناحیه است که در این آیه کنایه از حق مى باشد. پس «ما فرّطت فى جنب اللّه»; یعنى، آنچه در حق خدا کوتاهى کردم.
۲ - عمل نکردن به تعالیم قرآن، کوتاهى کردن در حق خداوند است. (و اتّبعوا أحسن ما أُنزل إلیکم ... أن تقول نفس یحسرتى على ما فرّطت فى جنب اللّه) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که جمله «أن تقول...» یا مفعول له براى جمله «اتّبعوا» است و یا با تقدیر لام تعلیل و لاى نافیه تعلیل براى جمله هاى پیشین («أنیبوا»، «أسلموا» و «اتّبعوا أحسن ما أُنزل») مى باشد. در هر صورت پیام این آیه چنین مى شود: توبه کنید، تسلیم شوید و از تعالیم قرآن پیروى کنید، تا دچار حسرت نشوید و احساس نکنید که حق خدا را ضایع کردید.
۳ - عمل نکردن به تعالیم قرآن، مایه حسرت و پشیمانى انسان در عرصه زندگى دنیایى و حیات اخروى (و اتّبعوا أحسن ما أنزل إلیکم ... أن تقول نفس یحسرتى على ما فرّطت فى جنب اللّه)
۴ - جبران کوتاهى کردن در حق خدا، پس از آمدن عذاب الهى ممکن نیست. (من قبل أن یأتیکم العذاب بغتة ... أن تقول نفس یحسرتى على ما فرّطت فى جنب اللّه)
۵ - خداوند، داراى حق بر انسان ها است و آنان در برابر آن مسؤول اند. (یحسرتى على ما فرّطت فى جنب اللّه)
۶ - تمسخر تعالیم الهى (قرآن)، کوتاهى در حق خدا و موجب حسرت و پشیمانى انسان در دنیا و آخرت است. (أن تقول نفس یحسرتى ... و إن کنت لمن السخرین)
۷ - تمسخر تعالیم آسمانى قرآن، درپى دارنده عذاب الهى (و اتّبعوا أحسن ما أُنزل ... من قبل أن یأتیکم العذاب... أن تقول ... و إن کنت لمن السخرین)
۸ - تمسخر، از شیوه هاى مبارزاتى کافران و مشرکان با تعالیم آسمانى (قرآن) (یحسرتى على ما فرّطت ... و إن کنت لمن السخرین) آمدن کلمه «الساخرین» به صورت صفت (در قالب اسم فاعل) گویاى این نکته است که به تمسخر گرفتن تعالیم قرآن، به صورت مقطعى و موردى نبود; بلکه دائمى و مکرر بوده است.
۹ - انسان، مسؤول و سازنده سرنوشت خویش است. (یحسرتى على ما فرّطت ... و إن کنت لمن السخرین) حرف «على» در جمله «على ما فرّطت» به معناى لام تعلیل است و معناى جمله چنین مى باشد: واى به حال من به خاطر کوتاهى کردنم... . بنابراین همان گونه که از ظاهر آیه به دست مى آید، انسان تفریط خود در حق خدا و تمسخر کردن تعالیم قرآن را، سبب بدبختى و ندامت خود مى داند.
موضوعات مرتبط
- انسان: مسؤولیت انسان ۵، ۹; نقش انسان ۹
- پشیمانى: عوامل پشیمانى ۱; عوامل پشیمانى اخروى ۳، ۶; عوامل پشیمانى دنیوى ۳، ۶
- حسرت: عوامل حسرت ۱; عوامل حسرت اخروى ۳، ۶; عوامل حسرت دنیوى ۳، ۶
- خدا: آثار تفریط در حقوق خدا ۱، ۶; حقوق خدا ۵; عذابهاى خدا ۷; عوامل تفریط در حقوق خدا ۲; فرصت جبران حقوق خدا ۴
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۹
- عذاب: آثار عذاب ۴; موجبات عذاب ۷
- قرآن: آثار استهزاى قرآن ۶; آثار اعراض از قرآن ۲، ۳; استهزاى قرآن ۸; کیفر استهزاى قرآن ۷
- کافران: استهزاهاى کافران ۸; روش مبارزه کافران ۸
- مشرکان: استهزاهاى مشرکان ۸; روش مبارزه مشرکان ۸
