الرعد ٣٨
ترجمه
| الرعد ٣٧ | آیه ٣٨ | الرعد ٣٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«آیَةٍ»: معجزه. مراد معجزاتی است که مشرکان و یهودیان پیشنهاد می‌کردند و انجام آنها را درخواست می‌نمودند (نگا: إِسراء / - ، فرقان / و أ «أَجَلٍ»: مدّت. زمان. «کِتَابٌ»: کار حتمی و امر معیّن. مصدر است و به معنی اسم مفعول، یعنی (مکتوب) به معنی محتوم است. در اینجا مراد حکم معیّن و معجزه مشخّص و کار مقدّر است. «لِکُلِّ أَجَلٍ کِتَابٌ»: هر زمانی معجزه مربوط به خود دارد. هر زمانی دارای حکم معیّن و کار مقدّری است که جز آن در آن انجام نمی‌گیرد (نگا: انعام / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لِکُلِ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَ سَوْفَ... (۱) قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ... (۱) أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَ اللَّهَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۴۲ - ۳۶، سوره رعد
- توضيحى در مورد خوشحال شدن اهل كتاب از نزول قرآن
- وجوه ديگرى كه در بيان مراد از: ((و الذين آتيناهم الكتاب يفرحون بماانزل اليك )) گفته شده است
- نهى شدن پيامبر (صلى الله عليه و آله ) از پيروى خواسته هاىاهل كتاب
- انبياء (عليهم السلام ) در آوردن آيه و معجزه داراى اختيار واستقلال نبوده اند
- معناى جمله ((يمحو اللّه ما يشاء و يثبت ))
- مراد از جمله ((و عنده ام الكتاب )) در دنباله آيه
- خلاصه مضمون آيه ((يمحو اللّه ما يشاء و يثبت )) و نكاتى كه از آن استفاده مى شود
- معناى آيه شريفه : ((اولم يروا انّا ناءتى الارض ننقصها من اطرافها))
- بحث روايتى
- رواياتى درباره محو و اثبات احكام و قضاياى الهى درذيل جمله : ((يمحوا لله ما يشاء و
- رواياتى در مورد ((بداء)) و توضيحى در مورد اينكه حصول بداء مستلزم تغير علم خداى تعالى نيست
- چند روايت در مورد اينكه : ((انّا ناءتى الارض ننقصها من اطرافها)) اشاره به مرگ علما واختيار است
نکات آیه
۱- پیامبران متعددى پیش از پیامبر اکرم(ص) ، به رسالت مبعوث شدند. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک)
۲- رسول اکرم(ص) و سایر پیامبران ، از ناحیه خداوند به رسالت برانگیخته شدند. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک)
۳- برخوردارى پیامبر(ص) از همسر و فرزند (داشتن زندگانى عادى و بشرى) مورد طعن و ایراد مخالفان آن حضرت بود. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة) لحن آیه شریفه گویاى این است که حقایق مطرح شده در آن، پاسخ به اشکالها و ایرادهاى مطرح شده از ناحیه مردم عصر بعثت است. جمله «و لقد أرسلنا ...» اشاره به این معنا دارد که مردم آن عصر، بعثت بشر را از ناحیه خدا پذیرا نبودند و جمله «جعلنا ...» گویاى آن است که آنان زندگانى عادى و داشتن زن و فرزند را براى پیامبر(ص) نمى پسندیدند و جمله «ما کان ...» بیانگر پندار آنان درباره لزوم توانایى پیامبر(ص) بر ارائه هر نوع معجزه است.
۴- پیامبران پیشین نیز همانند پیامبر اکرم(ص) داراى همسر و فرزند بودند. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة)
۵- خداوند اعطا کننده همسر و فرزند به پیامبران خویش (و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة)
۶- پیامبر بودن با داشتن زن و فرزند (زندگانى بشرى و عادى) منافات ندارد. (و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة)
۷- مردم عصر بعثت ، پیامبرىِ فردى از افراد بشر را امرى بعید مى شمردند. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة)
۸- قرآن با توجه دادن مردم به زندگانى بشرى و عادى پیامبران پیشین ، طعن و ایراد مخالفان پیامبر(ص) را امرى نابجا و ناموجه دانست. (و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک و جعلنا لهم أزوجًا و ذریّة)
۹- پیامبران ، بدون اذن و رخصت خداوند نمى توانند آیت و معجزه اى به مردم ارائه کنند. (و ما کان لرسول أن یأتى بأیة إلاّ بإذن الله)
۱۰- حوادث و وقایع را خداوند از پیش تقدیر و تعیین کرده است. (لکل أجل کتاب) «أجل» به معناى مدت و «کتاب» مصدر و به معناى اسم مفعول (مکتوب) است و در آیه شریفه به معناى امر تقدیر شده مى باشد. بنابراین «لکل أجل کتاب» ; یعنى ، براى هر زمانى تقدیرى ثابت شده است.
۱۱- ارائه آیتها و معجزه ها ، هر کدام داراى وقتى مشخص و مختص به دوره و زمان خاص خود است. (ما کان لرسول أن یأتى بأیة ... لکل أجل کتاب) در پى بیان این حقیقت که معجزه در اختیار پیامبر نیست بلکه در اختیار خداوند و به اذن اوست، این پرسش مطرح مى شود که چرا خداوند اذن ارائه معجزه هاى درخواستى را به پیامبرش نمى دهد تا مردمان ایمان بیاورند؟ جمله «لکل أجل کتاب» در پاسخ سؤال مذکور بیان مى دارد که انجام هر کارى و از جمله ارائه معجزات، زمانى مشخص دارد ; این گونه نیست که هر کارى در هر زمان بتواند تحقق یابد.
۱۲- حوادث و وقایع داراى نظامى خاص و معین و هر کدام در ظرف و زمان خاص خود تحقق مى پذیرد. (لکل أجل کتاب)
۱۳- توانایى به ارائه هر گونه معجزه و در هر زمان ، از شرایط پیامبرى در دیدگاه ناصواب مردم عصر بعثت (و لقد أرسلنا رسلاً ... و ما کان لرسول أن یأتى بأیة إلاّ بإذن الله لکل أجل کتاب)
روایات و احادیث
۱۴- «قال أبوعبدالله(ع): ... نحن ذریّة محمد(ص) و أمّنا فاطمة(س) و ما آتى الله أحداً من المرسلین شیئاً إلاّ و قد آتاه محمداً(ص) ... - ثم تلا - «و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک و جعلنا لهم أزواجاً و ذریّة» ;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: ما فرزندان حضرت محمد(ص) هستیم و مادرمان فاطمه(س) است و خداوند به هیچ یک از پیامبران(ع) چیزى را نداده مگر آن که آن را به حضرت محمد(ص) نیز داده است، سپس این آیه را تلاوت فرمود: و لقد أرسلنا رسلاً من قبلک ...».
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: زمان ارائه آیات خدا ۱۱; شرایط آیات خدا ۱۱
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳
- انبیا: اعطاء فرزند به انبیا ۵; اعطاء همسر به انبیا ۵; انبیا و خانواده ۶; انبیا و معجزه ۹; انبیاى قبل از محمد(ص) ۱; برگزیدگى انبیا ۲; بشر بودن انبیا ۴، ۶، ۷، ۸; تاریخ انبیا ۱; تشابه انبیا ۴; فرزندان انبیا ۴; محدوده اختیارات انبیا ۹; مقامات انبیا ۹; نبوت انبیا ۲; همسران انبیا ۴
- بصیرت: اهل بصیرت ۲ حوادث: تقدیر حوادث ۱۰; زمان حوادث ۱۲; قانونمندى حوادث ۱۲
- خدا: عطایاى خدا ۵; مقدرات خدا ۱۰; نقش اذن خدا ۹
- قرآن: تعالیم قرآن ۸
- محمد(ص): برگزیدگى محمد(ص) ۲; بشر بودن محمد(ص) ۳، ۴; طعن به محمد(ص) ۳; طعن مخالفان محمد(ص) ۳، ۸; عطایاى خدا به محمد(ص) ۱۴; فضایل محمد(ص) ۱۴; نبوت محمد(ص) ۲; نسل محمد(ص) ۱۴
- مردم: بینش مردم صدراسلام ۷، ۱۳; مردم صدراسلام و نبوت ۱۳; مردم صدراسلام و نبوت بشر ۷
- معجزه: زمان معجزه ۱۱; شرایط معجزه ۱۱; منشأ معجزه ۹
- نبوت: شرایط نبوت ۱۳; نبوت و معجزه ۱۳
منابع
- ↑ محاسن برقى، ج ۱، ص ۱۵۵، ح ۸۳ ; بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۲۶۵، ح ۲۷.
