الأنعام ١٦١
ترجمه
| الأنعام ١٦٠ | آیه ١٦١ | الأنعام ١٦٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«دِیناً»: بدل از محلّ (إِلی صِرَاطٍ) در معنی است. چرا که (هَدانی إِلی صِراطٍ) و (هَدانی صِراطاً) یکی است و در سوره فتح آیه دوم فرموده است: (وَ یَهْدِیَکَ صِرَاطاً مُّسْتَقِیماً). یا مفعول فعل محذوفی‌است که فعل مذکور (هَدانی) دالّ بر آن است. مثل: هَدانِی، أَعْطانِی، أَعْرَفَنِی. «قِیَماً»: باارزش. پابرجا و ثابت و غیرقابل نسخ. راست و استوار. صفت است و مصدری است از ریشه (قوم). «حَنِیفاً»: حقّگرا. مخلص. حال ابراهیم است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ... (۴) قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا... (۵) وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ... (۳) إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي... (۲) وَ مَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ... (۱) إِنَ إِبْرَاهِيمَ کَانَ أُمَّةً... (۳) ثُمَ أَوْحَيْنَا إِلَيْکَ أَنِ... (۴) وَ جَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَ... (۵) ثُمَ أَوْحَيْنَا إِلَيْکَ أَنِ... (۴) وَ جَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَ... (۵)
شَاکِراً لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَ... (۴) وَ آتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- پیامبر (ص) هدایت یافته به صراط مستقیم (إننى هدینى ربى إلى صرط مستقیم)
۲- خداوند، راهنماى پیامبر (ص) (هدینى ربى إلى صرط مستقیم)
۳- هدایت یافتگى پیامبر (ص)، جلوه اى از ربوبیت خدا به اوست. (هدینى ربى)
۴- پیامبر (ص) باید اعتقاد خویش را به آیین اسلام به مردم اعلام کند. (قل إننى هدینى ربى إلى صرط مستقیم دینا قیما)
۵- پیامبر (ص) در اعلام اعتقادش به اسلام باید خداوند را به عنوان راهنماى خویش معرفى کند. (قل إننى هدینى ربى)
۶- رهبران دینى باید به حقانیت راه خویش اعتقاد داشته باشند و آن را به پیروان خود اعلام کنند. (قل إننى هدینى ربى إلى صرط مستقیم دینا قیما) لزوم اعلام از کلمه «قل» استفاده شده است.
۷- دین اسلام، راهى است مستقیم، بدون کجى و انحراف (هدینى ربى إلى صرط مستقیم دینا قیما) «دینا» عطف بیان و یا بدل براى «إلى صراط» است.
۸- دین اسلام، دینى است ثابت و بسیار استوار. (دینا قیما) کلمه «قیم» را برخى مصدر «قام» و برخى مخفف قیام گرفته اند. در هر صورت مصدرى است به معناى وصف (قائم، ایستاده و پابرجا). به کارگیرى مصدر به جاى وصف براى تأکید معناست.
۹- آیین اسلام، آیین ابراهیم است. (دینا قیما ملة إبرهیم) «ملة إبراهیم» بدل براى «دینا قیما» است.
۱۰- ابراهیم (ع)، مبرا از هر گونه انحراف (ملة إبرهیم حنیفا)
۱۱- ابراهیم (ع)، انسانى موحد و به دور از شرک و مشرکان (و ما کان من المشرکین)
۱۲- عن الحسین بن على (ع): ما احد على ملة إبراهیم إلا نحن و شیعتنا ... .(۱) از امام حسین (ع) روایت شده است: هیچ کس، جز ما و شیعیان ما، پیرو آیین ابراهیم نیست ... .
موضوعات مرتبط
- ابراهیم (ع): پیروان دین ابراهیم (ع) ۱۲ ; تنزیه ابراهیم (ع) ۱۰، ۱۱ ; توحید ابراهیم (ع) ۱۱ ; حنیف بودن ابراهیم (ع) ۱۰، ۱۱ ; دین ابراهیم (ع) ۹ ; فضایل ابراهیم (ع) ۱۰، ۱. تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۳۸۸، ح ۱۴۶ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۸۶، ح ۳۸۰. ۱۱
- اسلام: استوارى اسلام ۸ ; دین اسلام ۹ ; ویژگى اسلام ۷، ۸
- خدا: مظاهر ربوبیت خدا ۳ ; هدایت خدا ۲، ۵
- رهبرى: عقیده رهبرى ۶ ; مسؤولیت رهبرى دینى ۶
- شیعیان: و دین ابراهیم (ع) ۱۲
- صراط مستقیم: موارد صراط مستقیم ۷
- عقیده: اظهار عقیده به اسلام ۴، ۵
- محمّد (ص): مسؤولیت محمّد (ص) ۴، ۵ ; معلم محمّد (ص) ۲ ; هدایت محمّد (ص) ۱، ۲، ۳، ۵
- موحدان:۱۱
- مهتدین:۱
- هدایت: به صراط مستقیم ۱
