آل عمران ٣٧

فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ‌ حَسَنٍ‌ وَ أَنْبَتَهَا نَبَاتاً حَسَناً وَ کَفَّلَهَا زَکَرِيَّا کُلَّمَا دَخَلَ‌ عَلَيْهَا زَکَرِيَّا الْمِحْرَابَ‌ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقاً قَالَ‌ يَا مَرْيَمُ‌ أَنَّى‌ لَکِ‌ هٰذَا قَالَتْ‌ هُوَ مِنْ‌ عِنْدِ اللَّهِ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ يَرْزُقُ‌ مَنْ‌ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ‌

ترجمه

خداوند، او [= مریم‌] را به طرز نیکویی پذیرفت؛ و به طرز شایسته‌ای، (نهال وجود) او را رویانید (و پرورش داد)؛ و کفالت او را به «زکریا» سپرد. هر زمان زکریا وارد محراب او می‌شد، غذای مخصوصی در آن جا می‌دید. از او پرسید: «ای مریم! این را از کجا آورده‌ای؟!» گفت: «این از سوی خداست. خداوند به هر کس بخواهد، بی حساب روزی می‌دهد.»

پس پروردگارش مريم را به نيكى پذيرا شد و او را نيكو بار آورد و زكريّا را سرپرست وى قرار داد. هر بار كه زكريّا در محراب بر او وارد مى‌شد نزد او رزق و روزى خاصّى مى‌يافت، [يك روز] گفت: اى مريم! اين روزى از كجا براى تو مى‌رسد؟ پاسخ داد: اين از جانب خداون

پس پروردگارش وى [=مريم‌] را با حُسنِ قبول پذيرا شد و او را نيكو بار آورد، و زكريا را سرپرست وى قرار داد. زكريا هر بار كه در محراب بر او وارد مى‌شد، نزد او [نوعى‌] خوراكى مى‌يافت. [مى‌]گفت: «اى مريم، اين از كجا براى تو [آمده است؟ او در پاسخ مى‌]گفت: «اين از جانب خداست، كه خدا به هر كس بخواهد، بى شمار روزى مى‌دهد.»

پس خدا او را به نیکویی پذیرفت و به تربیتی نیکو پرورش داد و زکریّا را برای کفالت و نگهبانی او برگماشت؛ هر وقت زکریّا به صومعه عبادت مریم می‌آمد نزد او رزق شگفت آوری می‌یافت، گفت که ای مریم، این روزی از کجا برای تو می‌رسد؟ پاسخ داد که این از جانب خداست، همانا خدا به هر کس خواهد روزی بی‌حساب دهد.

پس پرودگارش او را به صورت نیکویی پذیرفت، و به طرز نیکویی نشو و نما داد، و زکریا را کفیلِ [رشد و تربیت معنوی] او قرار داد. هر زمان که زکریا در محراب [عبادت] بر او وارد می شد، رزق ویژه ای نزدش می یافت. [روزی در کمال شگفتی] گفت: ای مریم! این رزق ویژه برای تو از کجاست؟! گفت: از سوی خداست، یقیناً خدا هر کس را بخواهد، رزق بی حساب می دهد.

پس پروردگارش آن دختر را به نيكى از او بپذيرفت. و به وجهى پسنديده پرورشش داد و زكريا را به سرپرستى او گماشت. و هر وقت كه زكريا به محراب نزد او مى‌رفت، پيش او خوردنى مى‌يافت. مى گفت: اى مريم، اينها براى تو از كجا مى‌رسد؟ مريم مى‌گفت: از جانب خدا؛ زيرا او هر كس را كه بخواهد بى‌حساب روزى مى‌دهد.

آنگاه پروردگارش او را هرچه نیک‌تر پذیرفت، و به نیکی پرورش داد، و زکریا را به سرپرستی او برگماشت، هرگاه که زکریا در آن غرفه بر او وارد می‌شد می‌دید که نزد او رزق و روزی‌ای هست [و] می‌گفت ای مریم اینها از کجا برایت آمده است؟ مریم [در پاسخ‌] می‌گفت آن از نزد خداوند است، خدا هرکس را که بخواهد بی‌حساب روزی می‌بخشد

پس پروردگارش او

خداوند، او (یعنی مریم) را به طرز نیکوئی پذیرفت، و به طرز شایسته‌ای (نهال وجود) او را رویانید (و پرورشش داد)، و زکریّا (شوهر خاله‌ی او) را سرپرست او کرد. هر زمان که زکریّا وارد عبادتگاه او می‌شد، غذای (تمییز و زیادی) را در پیش او می‌یافت. (باری) به مریم گفت: این از کجا برای تو می‌آید؟! گفت: این از سوی خدا می‌آید. خداوند به هرکس که بخواهد بی‌حساب و بی‌شمار روزی می‌رساند.

پس پروردگارش وی [:مریم] را با حُسن قبول پذیرا شد و او را نیکو به بار آورد و زکریا را سرپرست وی قرار داد. زکریا هر بار که در محراب بر او وارد می‌شد، نزد او خوراکی‌ای (بی‌مانند) می‌یافت (و) می‌گفت: «مریم! این کی و از کجا (برایت آمده) است‌؟» (او در پاسخ) گفت: «این از جانب خداست، همواره خدا به هر کس بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد.»

پس پذیرفتش خدا پذیرفتنی نکو و رویانیدش روئیدنی نکو و کفیلش ساخت زکریا را هرگاه درآمدی بر او زکریا در محراب یافتی نزدش روزیی گفتی ای مریم از کجا است تو را این گفتی آن از نزد خدا است همانا خداوند روزی دهد هر که را خواهد بی‌شمار

آل عمران ٣٦	آیه ٣٧	آل عمران ٣٨
سوره : سوره آل عمران نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَقَبَّلَ»: پذیرفت. «أَنبَتَهَا نَبَاتاً حَسَناً»: او را به زیباترین وجه تربیت کرد و به بهترین صورت محافظت و مراقبت نمود. (نَبَاتاً) مفعول مطلق است. «کَفَّلَهَا زَکَرِیَّا»: زکریّا را سرپرست مریم کرد. «أَنَّی»: از کجا؟

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ اذْکُرْ فِي‌ الْکِتَابِ‌ مَرْيَمَ‌... (۰) وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ‌ يَخْرُجُ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۴۱ - ۳۵، سوره آل عمران
  
• معناى سخن مادر مريم : ((نذرت لك ما فى بطنى محررا))
  
• اعتقاد مادر مريم به حمل خود از روى جزم بود
  
• معناى جمله ((و ليس الذكر كالانثى ))
  
• وجه تسميه ((مريم ))
  
• ((قبول حسن )) به معناى تقبل يعنى قبول با رضايت درونى است
  
• معناى ((محراب ))
  
• رزقى كه همواره نزد مريم بوده رزق معمولى و عادى نبوده است
  
• شباهت بسيار بين عيسى و يحيى (على نبينا و آله و عليهما السلام )
  
• عيسى و يحيى در كلام خداوند سبحان
  
• استفهام زكريا در جمله ((انى يكون لى غلام ؟)) بمنظور استبعاد نبوده است
  
• استفهام يحيى نظير سؤ ال حضرت ابراهيم است
  
• در خواست نشانه و علامت كردن زكريا براى چه بوده است ؟
  
• تصرف شيطان در نفوس انبياء (ع ) محال است
  
• طرح يك سؤ ال و پاسخ به آن
  
• سخنى پيرامون الهامات غيبى و خواطر شيطانى
  
• بخشى از تكلم كه مخصوص خداوند است
  
• بحث روايتى (در ذيل آيات مربوط به مادر مريم و زكريا و...)
  
• سخنان بعضى از مفسرين در انكار اين روايات و پاسخ به او
  
• بحث روايتى (راجع به الهامات و خواطر)
  

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - مریم (س)، در پى نذر مادرش، از سوى خداوند به شایستگى پذیرفته شد. (فتقبّلها ربّها بقبول حسن)

۲ - اجابت دعاى مادر مریم از سوى خداوند، درباره حفظ مریم (س) از شر شیطان (انّى اعیذها ... فتقبّلها ... و انبتها نباتاً حسناً)

۳ - عنایت ویژه خداوند به رشد و تربیت معنوى مریم (س) (و انبتها نباتاً حسناً)

۴ - عنایت خاص خداوند نسبت به برخى از انسانها، موجب رشد و تعالى ویژه آنان (فتقبّلها ربّها ... و انبتها نباتاً حسناً)

۵ - پذیرش دعاى خالصانه بندگان، جلوه اى از ربوبیّت خداوند است. (فتقبّلها ربّها بقبول حسن)

۶ - رشد و شکوفایى استعدادهاى نهفته انسان، در پرتو ربوبیّت خداوند (فتقبّلها ربّها ... و انبتها نباتاً حسناً)

۷ - عظمت و تعالى معنوى و عصمت حضرت مریم (س) (فتقبّلها ربّها ... و انبتها) از اینکه خداوند، خودِ مریم را پذیرفته به دست مى آید که او از تمام جهات مورد رضایت خداوند است و این معنا ملازم عصمت است.

۸ - محفوظ ماندن از شر شیطان و نیز پرورش معنوى، دو جنبه تربیت خداوند براى مریم (و انّى اعیذها بک و ذریّتها من الشیطان الرجیم فتقبّلها ربّها ... و انبتها نباتاً حسناً)

۹ - انسان براى رشد معنوى خویش، نیازمند پناه بردن به خدا از شر شیطان است. (و انّى اعیذها بک و ذریّتها ... و انبتها نباتاً حسناً)

۱۰ - تربیت انسان در گرو، زدودن آفات رشد و پرورش استعدادها (و انّى اعیذها بک و ذریّتها ... و انبتها نباتاً حسناً) پناه بردن از شر شیطان، منع آفات است و اِنبات حسن، پرورش استعداد.

۱۱ - زکریا، عهده دار سرپرستى مریم (س)، از جانب خدا (و کفّلها زکریا) «کفّل»، دو مفعولى است; بنابراین معناى «کفّلها زکریّا»، چنین مى شود: جعل اللّه زکریا کفیلا لمریم.

۱۲ - عنایت پروردگار، تربیت شایسته، پرستش خدا و تغذیه صحیح، از عوامل مؤثر در رشد معنوى انسان (و انبتها نباتاً حسناً و کفّلها زکریّا ... المحراب و جد عندها رزقاً)

۱۳ - نقش سرپرستى حضرت زکریا، در رشد و تعالى معنوى مریم (س) (و انبتها نباتاً حسناً و کفّلها زکریا) تصریح خداوند به سپردن کفالت مریم به زکریا پس از «انبتها ... »، بیانگر ارتباط میان رشد معنوى مریم و کفالت زکریا است.

۱۴ - نقش سرپرست و مربّى صالح، در رشد و تعالى معنوى انسان (و انبتها نباتاً حسناً و کفّلها زکریا) تصریح به سپردن کفالت به زکریا پس از «انبتها ... »، گویاى نقش زکریا، به عنوان مربى صالح، در رشدِ معنوى کسى است که تحت تربیت اوست.

۱۵ - خداوند، مریم را به رشد جسمى شایسته اى رسانید و سپس زکریا را کفیل او قرار داد. (و انبتها نباتاً حسناً و کفّلها زکریا) بنابراینکه مراد از «انبات» (رشد دادن) رشد و پرورش جسمى نیز باشد، گفتنى است که تقدیم «انبتها» بر «کفّلها»، مى تواند بیانگر این نکته باشد که سپردن کفالت مریم به زکریا پس از رشد جسمانى او بوده است.

۱۶ - هر گاه زکریا به عبادتگاه مریم وارد مى شد، رزقى را نزد او مشاهده مى کرد. (کلما دخل علیها زکریا المحراب و جد عندها رزقاً)

۱۷ - شگفتى زکریا از مشاهده رزقى خاص، نزد مریم (س) (و جد عندها رزقاً قال یا مریم انّى لک هذا)

۱۸ - پُرسش و استفسار زکریا از مریم (س)، درباره رزقى که نزد او بود. (و جد عندها رزقاً قال یا مریم انّى لک هذا)

۱۹ - نظارت همه جانبه و دقیق حضرت زکریا بر زندگى مریم (س) (کلما دخل علیها ... قال یا مریم انّى لک هذا) زیرا حضرت زکریا حتى نسبت به غذاى او که از کجا آمده است، توجّه داشت.

۲۰ - مطلوبیت نظارت همه جانبه بر شخص تحت تکفل، پس از پذیرش سرپرستى و کفالت وى (و کفّلها زکریّا کلما دخل علیها زکریا ... قال یا مریم انّى لک هذا) از چگونگى برخورد زکریا با مریم (س)، مطلب فوق استفاده شده است.

۲۱ - رشد معنوى و تعالى انسان، در پرتو نظارت مستمر و همه جانبه مربّى است. (انبتها ... کفّلها ... کلما دخل علیها ... قال یا مریم انّى لک هذا)

۲۲ - جواز گفتگوى زن و مرد نامحرم (کلما دخل علیها ... قال یا مریم ... قالت هو)

۲۳ - برخوردارى حضرت مریم (س)، از رزق ویژه الهى (وجد عندها رزقاً ... قالت هو من عنداللّه)

۲۴ - کرامت مریم (س)، و ظهور امور خارق العاده براى وى (وجد عندها رزقاً ... قالت هو من عنداللّه)

۲۵ - خداوند هر کس را بخواهد، بى حساب و خارج از اسباب و عوامل طبیعى، روزى مى دهد. (انّ اللّه یرزق من یشاء بغیر حساب)

روایات و احادیث

۲۶ - وجود میوه تابستانى در زمستان و بالعکس نزد مریم در عبادتگاه (وجد عندها رزقاً) امام باقر یا امام صادق (ع): ... فکان (زکریا) یدخل علیها فیرى عندها ثمرة الشّتاء فى الصیف و ثمرة الصیف فى الشّتاء.

موضوعات مرتبط

• استعاذه: ۲، ۸، ۹
• انسان: نیازهاى معنوى انسان ۹
• برگزیدگان: ۱
• تربیت: الگوى تربیت ۱۳ ; شیوه هاى تربیت ۸ ; عوامل مؤثر در تربیت ۴، ۶، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۲۱ ; مربى در تربیت ۱۴، ۲۱ ; نظام تربیت ۱۰
• تغذیه: آثار تغذیه ۱۲
• خدا: ربوبیت خدا ۵، ۶ ; رحمت خاص خدا ۳، ۴، ۱۲ ; رزق خدا ۲۳، ۲۵، ۲۶ ; فضل خدا ۱۲ ; مشیّت خدا ۲۵
• دعا: اجابت دعا ۲، ۵
• رشد: عوامل رشد ۴، ۶، ۹، ۱۲، ۱۴، ۲۱ ; موانع رشد ۱۰
• زکریا (ع): تعجب زکریا (ع) ۱۷ ; زکریا (ع) و مریم ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹
• شخصیّت: عوامل شکل گیرى شخصیّت ۶
• شیطان: استعاذه از شیطان ۲، ۸، ۹
• عمران: دعاى همسر عمران ۲
• کفالت: نظارت در کفالت ۲۰
• مریم (س): ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ برگزیدگى مریم (س) ۱ ; قصه مریم (س) ۱۱ ; رزق مریم (س) ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۲۳، ۲۶ ; عبادتگاه مریم (س) ۱۶ ; عصمت مریم (س) ۷ ; کرامت مریم (س) ۲۴ ; کفالت مریم (س) ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۹ ; مادر مریم (س) ۲ ; مقام مریم (س) ۱، ۳، ۷، ۸، ۲۳ ; نذر مادر مریم (س) ۱
• معجزه: ۲۴
• نامحرم: احکام نامحرم ۲۲ ; گفتگو با نامحرم ۲۲