فَجَمَعْنَاهُم
ریشه کلمه
قاموس قرآن
گرد آوردن. [كهف:99] در صور دميده مىشود پس آنها را به طرز مخصوص گرد آوريم [انعام:12] از اين آيه به نظر مىآيد كه به وجود آمدن و مردن انسانها جمع شدن تا قيامت است و چون قيامت مدّت جمع كردن تمام مىشود و حساب آغاز مىگردد همچنين است آيه 26 حاثيه و 87 نساء. [يوسف:15] پس چون تااو را بردند و هم راى شدند كه او را در قعر چاه افكنند . راغب مىگويد: اجماع در اكثر اوقات در اجتماع رأى و فكر گفته مىشود «اَجْمَعَ الْمُسْلِمونَ عَلى هذا» يعنى آرائشان بر اين جمع شد (ترجمه آزاد) . آيه گذشته و آيه 102 همان سوره و 71 يونس و 64 طه تقريباً همه در يك مضمون اند. [آل عمران:173] شايد منظور آن باشد كه مردم درباره شما هم رأى شدند يا براى شما نيرو و افراد شما را گرد آوردند ولى راجع به محل آيه، معناى اوّلى بهتر است . [قمر:45] مصدر در اينجا به معنى مفعول است يعنى به زودى جمع شدگان منهزم مىشوند و پشت گردانده فرار مىكنند . جميع و اجمع و اجمعون براى تأكيد اجتماع است اجمعون صفت معرفه واقع مىشود ومنصوب بودنش براى حال صحيح نيست ولى جميع براى حال منصوب مىشود و از حيث معنى تأكيد مىكند (راغب) [حجر:30] [اعراف:58].
