يوسف ٢٤

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۲۹ آبان ۱۳۹۲، ساعت ۰۵:۴۸ توسط 127.0.0.1 (بحث) (Edited by QRobot)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)


ترجمه

آن زن قصد او کرد؛ و او نیز -اگر برهان پروردگار را نمی‌دید- قصد وی می‌نمود! اینچنین کردیم تا بدی و فحشا را از او دور سازیم؛ چرا که او از بندگان مخلص ما بود!

|و آن زن آهنگ وى كرد، و يوسف نيز اگر برهان پروردگارش را نديده بود آهنگ او مى‌كرد. [و وى را مى‌زد و متهم مى‌شد] چنين كرديم تا بدى و زشتكارى را از او بازگردانيم، او از بندگان خالص شده‌ى ما بود
و در حقيقت [آن زن‌] آهنگ وى كرد، و [يوسف نيز] اگر برهان پروردگارش را نديده بود، آهنگ او مى‌كرد. چنين [كرديم‌] تا بدى و زشتكارى را از او بازگردانيم، چرا كه او از بندگان مخلص ما بود.
آن زن باز در وصل او اصرار و اهتمام کرد و یوسف هم اگر لطف خاص خدا و برهان روشن حق را ندیده بود (به میل طبیعی) در وصل آن زن اهتمام کردی، ولی ما این چنین کردیم تا قصد بد و عمل زشت را از او بگردانیم که همانا او از بندگان برگزیده ما بود.
بانوی کاخ [چون خود را در برابر یوسفِ پاکدامن، شکست خورده دید با حالتی خشم آلود] به یوسف حمله کرد و یوسف هم اگر برهان پروردگارش را [که جلوه ربوبیت و نور عصمت و بصیرت است] ندیده بود [به قصد دفاع از شرف و پاکی اش] به او حمله می کرد [و در آن حال زد و خورد سختی پیش می آمد و با مجروح شدن بانوی کاخ، راه اتهام بر ضد یوسف باز می شد، ولی دیدن برهان پروردگارش او را از حمله بازداشت و راه هر گونه اتهام از سوی بانوی کاخ بر او بسته شد]. [ما] این گونه [یوسف را یاری دادیم] تا زد و خورد [ی که سبب اتهام می شد] و [نیز] عمل خلاف عفت آن بانو را از او بگردانیم؛ زیرا او از بندگان خالص شده ما [از هر گونه آلودگی ظاهری و باطنی] بود.
آن زن آهنگ او كرد. و اگر نه برهان پروردگارش را ديده بود، او نيز آهنگ آن زن مى‌كرد. چنين كرديم تا بدى و زشتكارى را از وى بازگردانيم. زيرا او از بندگان پاكدل ما بود.
و آن زن آهنگ او [یوسف‌] کرد و او نیز اگر برهان پروردگارش را ندیده بود، آهنگ آن زن می‌کرد، اینگونه [کردیم‌] تا نابکاری و ناشایستی را از او بگردانیم، چرا که از بندگان اخلاص یافته ماست‌
و هر آينه آن زن آهنگ او كرد، و اگر نه آن بود كه او برهان پروردگار خويش بديد آهنگ وى كرده بود. اينچنين [برهان خويش به او نموديم‌] تا بدى و زشتكارى را از او بگردانيم، كه او از بندگان ويژه و برگزيده ما بود.
زن (که چنین دید به پرخاشگری پرداخت و برای تنبیه عبد خود) قصد (زدن) یوسف کرد، و یوسف (برای دفاع از خود) قصد (طرد) او کرد، امّا برهان خدای خود را دید (و از دفاع دست کشید و فرار را بر قرار ترجیح داد). ما این چنین کردیم (و در حفظ وی در همه‌ی مراحل کوشیدیم) تا بلا و زنا را از او دور سازیم. چرا که او از بندگان پاکیزه و گزیده‌ی ما بود.
(این زن) با اصرار و تکرار، همواره آهنگ وی کرد و (یوسف نیز) - اگر برهان پروردگارش را ندیده بود - آهنگ او می‌کرد. چنین (کردیم) تا بدی و زشتکاری تجاوزگر را از او بازگردانیم. به‌راستی او از بندگان پاک‌شده‌ی (ویژه‌ی) ماست.
و هر آینه آن زن آهنگ او کرد و او آهنگ آن زن کرد اگر نمی‌دید دستاویز پروردگار خویش را چنین تا برگردانیم از او زشتی و ناشایست را که او است از بندگان ما ناآلودگان‌


يوسف ٢٣ آیه ٢٤ يوسف ٢٥
سوره : سوره يوسف
نزول :
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ٢٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«هَمَّتْ بِهِ»: زلیخا قصد زدن و تنبیه‌کردن یوسف کرد. «هَمَّ بِهَا»: یوسف قصد انتقام از او و دفاع از خود کرد. «بُرْهَان»: مراد راه نجاتی است که پروردگارش بدو الهام کرد. «السُّوءَ»: زشتیها و پلشتیها. بلاها و بدیها. «الْفَحْشَآء»: زنا. «الْمُخْلَصِینَ»: گزیدگان. پاکان.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

تفسیر

نکات آیه

۱- زلیخا ، پس از استنکاف یوسف(ع) از وصال او ، بر آن شد تا با قهر و غلبه از وى کام بگیرد. (و لقد همّت به) کلمه «همّة» و مشتقات آن، اگر به وسیله حرف «باء» متعدى شود، به معناى قصد کردن است. بنابراین «و لقد همّت به» ; یعنى، همانا زلیخا قصد یوسف(ع) کرد تا از او کام گیرد، و چون زلیخا از پیش نیز چنین قصدى داشت (رودته التى ...)، معلوم مى شود مراد از این قصد، عزمى دیگر است و آن - به قرینه «استبقا...» در آیه بعد - آهنگ انجام آن با قهر و غلبه است.

۲- مشاهده حجت و برهان الهى ، تنها مانع یوسف(ع) در تسلیم شدن به خواسته زلیخا و پرهیز از آمیزش با وى (و همّ بها لولا أن رءا برهن ربه) جمله «همّ بها» به منزله جواب براى «لولا أن ...» است ; یعنى، اگر برهان ربوبى را ندیده بود، به سوى زلیخا تمایل پیدا مى کرد. «برهان» به معناى حجت و دلیل است و از مصداقهاى روشن و بارز آن، همان دلیلهایى است که در آیه قبل مطرح شد ; یعنى، رؤیت برهان عبارت بود از: الف) یوسف ربوبیت خداوند و نعمتهاى او را مشاهده مى کرد (إنه ربى أحسن مثواى). ب) یوسف(ع) با تمام وجود دریافته بود که گنه کاران و ستمگران، رستگار نمى شوند (إنه لایفلح الظالمون).ج) او تردیدى نداشت که آمیزش با زلیخا، ظلم و معصیت خداوند است (معاذالله ...).

۳- توانایى جسمى و جنسى یوسف(ع) ، براى کام جویى از زلیخا (و لقد همّت به و همّ بها لولا أن رءا برهن ربه) قرآن، پس از بیان این که زلیخا تمام شرایط کام جویى را براى یوسف فراهم ساخته بود و موانع را برطرف کرده بود، با جمله «همّ بها لولا ...» تنها مانع یوسف(ع) را، مشاهده برهان الهى معرفى کرد تا گمان نشود که او گرایشى به امور جنسى نداشت و از آمیزش با زنان ناتوان بود.

۴- بهره مندى یوسف(ع) از برهان و حجت الهى (مشاهده ربوبیت خدا و ...) عامل عصمت او از ارتکاب گناهان (لولا أن رءا برهن ربه کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء)

۵- خداوند ، با ارائه برهان به یوسف(ع) ، او را از آمیزش با زلیخا (زنا) و نگاههاى شهوانى به وى ، حفظ کرد و مصون داشت. (کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء) «فحشاء» به گناه و معصیتى که بسیار زشت و پلید باشد، گفته مى شود (لسان العرب). «سوء» به معناى بدى و گناه است که به قرینه مقابله آن با «فحشاء»، مراد از آن گناه کوچک است. «أل» در «السوء» و «الفحشاء» مى تواند براى عهد باشد. براین مبنا مقصود از «الفحشاء» آمیزش، و منظور از «السوء» نگاه شهوت آلود، قصد گناه و ... است. این احتمال نیز به نظر قوى مى رسد که «أل» در این دو کلمه، براى جنس باشد. براین مبنا نیز گناهان یاد شده از مصداقهاى مورد نظر خواهد بود.

۶- یوسف(ع) ، در عنفوان جوانى از ارتکاب هر گناه کوچک و بزرگى، مصون و معصوم بود. (کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء إنه من عبادنا المخلصین)

۷- مشاهده برهان الهى (درک حقایقى نظیر ربوبیت خدا ، دریافت زشتىِ گناه ، باور به عدم رستگارى ظالمان و گنه کاران و ...) عامل عصمت پیامبران است. (و همّ بها لولا أن رءا برهن ربه)

۸- پیامبران در پرتو امدادهاى الهى ، از گناه و فحشا ، مصون و معصومند. (کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء) از عبارت «لنصرف عنه ...» (تا بدى و پلیدى را از او دور سازیم) - که دور ساختن گناه از یوسف(ع) را به خداوند نسبت داده است - معلوم مى شود مشاهده برهان نیز به توفیق الهى و امداد او بوده است.

۹- نزدیکى با زنان شوهردار و ارتکاب زنا ، از گناهان بسیار زشت و پلید است. (لنصرف عنه السوء و الفحشاء)

۱۰- یوسف(ع) از بندگان مطیع خدا و از خالص شدگان براى او بود. (إنه من عبادنا المخلصین) مراد از «مخلصین» (خالص شدگان) این است که غیر خدا در آنان نصیبى ندارد و کاملاً در اختیار خداوند و اوامر او هستند. نه شیطان بر ایشان فرمان روایى مى کند و نه اسیر هواهاى نفسانى اند.

۱۱- بندگان خالص (آنان که کاملاً در اختیار خدایند) هرگز آلوده به گناه نشده و مرتکب هیچ معصیتى نمى شوند. (لنصرف عنه السوء و الفحشاء إنه من عبادنا المخلصین)

۱۲- بندگان خالص خدا ، از مشاهده برهان الهى (باور به ربوبیت خدا و ...) بهره مند هستند. (همّ بها لولا أن رءا برهن ربه ... إنه من عبادنا المخلصین)

روایات و احادیث

۱۳- «عن الرضا(ع): ... و أما قوله عزوجل فى یوسف: «و لقد همّت به و همّ بها» فإنها همّت بالمعصیة و همّ یوسف بقتلها إن أجبرته ... فصرف الله عنه قتلها و الفاحشة و هو قوله عزوجل: «کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشاء» یعنى القتل والزنا ... ;[۱] از امام رضا(ع) روایت شده که فرمود: ... قول خداى عزوجل درباره یوسف که فرموده: «و لقد همّت به و همّ بها» مقصود این است که آن زن قصد معصیت کرد و یوسف قصد کرد که اگر بانو وى را مجبور به گناه کند، او را بکشد ... پس خداوند، قتل و عمل خلاف عفت را از او بگردانید و این است سخن خداى عزوجل: «کذلک لنصرف عنه السوء والفحشاء» ; یعنى، قتل و زنا ...».

۱۴- «عن على بن الحسین(ع) انه قال: ... قامت إمرأة العزیز إلى الصنم فألقت علیه ثوباً ، فقال لها یوسف: ما هذا؟ قالت: استحیى من الصنم أن یرانا فقال لها یوسف: أتستحیین ممّن لایسمع و لایبصر... و لاأستحیى أنا ممّن خلق الإنسان و علّمه فذلک قوله عزوجل: «لولا أن رأى برهان ربّه» ;[۲] از امام سجاد(ع) روایت شده که فرمود: همسر عزیز [در خلوتگاهى که براى یوسف ترتیب داده بود ]برخاست و پارچه اى بر روى بت افکند. یوسف به او گفت: این کار چیست؟ گفت: من از بت شرم دارم که ما را ببیند. یوسف گفت: آیا تو از کسى که نه مى شنود و نه مى بیند شرم دارى ; ولى من از کسى که انسان را خلق کرده و به او علم داده، شرم نکنم؟ این است سخن خداى عزوجل که فرموده: لولا أن رأى ...».

۱۵- «عن الصادق(ع) [فى البرهان الذى رأى یوسف]: انه النبوة المانعة من إرتکاب الفواحش والحکمة الصارفة عن القبایح ;[۳] از امام صادق(ع) [درباره برهانى که یوسف(ع) دیده ]روایت شده: آن برهان نبوت بود که مانع از ارتکاب گناهان مى شود و حکمتى که از کارهاى زشت باز مى دارد».

۱۶- «عن الرضا(ع): لقد همّت به و لولا أن رأى برهان ربّه لهمّ بها کما همّت به ، لکنّه کان معصوماً ، والمعصوم لایهمّ بذنب ... ;[۴] از امام رضا(ع) روایت شده است: آن زن قصد یوسف کرد و اگر یوسف برهان پروردگارش را ندیده بود، قصد آن زن مى کرد همان گونه که زن او را قصد کرد ; ولى یوسف معصوم بود و معصوم قصد گناه نمى کند».

موضوعات مرتبط

  • انبیا: عوامل عصمت انبیا ۷; مقامات انبیا ۸; منشأ عصمت انبیا ۸
  • ایمان: ایمان به ربوبیت خدا ۱۲
  • حقایق: آثار درک حقایق ۷
  • خدا: آثار درک ربوبیت خدا ۷; آثار ربوبیت خدا ۴; نقش امدادهاى خدا ۸; نقش حجتهاى خدا ۲، ۴، ۵، ۷
  • زلیخا: تصمیم زلیخا ۱۳; زلیخا و یوسف(ع) ۱; کامجویى زلیخا ۱
  • زنا: پلیدى زنا ۹; زنا با زن شوهردار ۹; گناه زنا ۹
  • ظالمان: گمراهى ظالمان ۷
  • گناه: آثار درک پلیدى گناه ۷; عصمت از گناه ۶، ۸، ۱۱; گناهان کبیره ۹; موانع گناه ۴
  • گناهکاران: گمراهى گناهکاران ۷
  • مخلصین: ۱۰ ایمان مخلصین ۱۲; عصمت مخلصین ۱۱; فضایل مخلصین ۱۱; مخلصین و حجتهاى خدا ۱۲; ویژگیهاى مخلصین ۱۱، ۱۲
  • مطیعان: ۱۰
  • یوسف: اخلاص یوسف ۱۰; انقیاد یوسف ۱۰; تصمیم یوسف ۱۳; جوانى یوسف ۶; حجتهاى خدا بر یوسف ۲، ۴، ۵، ۱۵،۱۴، ۱۶; حکمت یوسف ۱۵; عصمت یوسف ۶، ۱۶; عفت یوسف ۵; عوامل عصمت یوسف ۲، ۴; فضایل یوسف ۱۰; قدرت جنسى یوسف ۳; قصه یوسف ۱، ۲، ۳، ۵، ۶، ۱۳، ۱۵، ۱۶; مقامات یوسف ۶، ۱۶; منشأ عصمت یوسف ۵; نبوت یوسف ۱۵; یوسف از مخلصین ۱۰; یوسف و زلیخا ۳، ۵

منابع

  1. ↑ عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۱۹۳، ح ۱، ب ۱۴ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۹، ح ۴۱.
  2. ↑ عیون اخبارالرضا، ج ۲، ص ۴۵، ح ۱۶۲ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۹، ح ۴۳.
  3. ↑ مجمع البیان ، ج ۵ ، ص ۳۴۴ ; نورالثقلین ، ج ۲ ، ص ۴۲۱ ، ح ۵۰.
  4. ↑ عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۲۰۱، ح ۱، ب ۱۱۵-  ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۹، ح ۴۲.
برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=يوسف_٢٤&oldid=8722»