القلم ٤٩

لَوْ لاَ أَنْ‌ تَدَارَکَهُ‌ نِعْمَةٌ مِنْ‌ رَبِّهِ‌ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ‌

ترجمه

و اگر رحمت خدا به یاریش نیامده بود، (از شکم ماهی) بیرون افکنده می‌شد در حالی که نکوهیده بود!

|اگر رحمت پروردگارش به او نرسيده بود، قطعا ملامت شده به صحرا افكنده مى‌شد

اگر لطفى از جانب پروردگارش تدارك [حال‌] او نمى‌كرد، قطعاً نكوهش شده بر زمين خشك انداخته مى‌شد.

که اگر لطف و رحمت پروردگارش در نیافتی با نکوهش به صحرای بی‌آب و گیاه در افتادی (و هلاک شدی).

اگر رحمت و لطفی از سوی پروردگارش او را در نیافته بود، یقیناً نکوهش شده به صحرایی بی آب و گیاه افکنده می شد.

اگر نعمت پروردگارش نبود، در عين بد حالى به صحرايى بى‌آب و گياه مى‌افتاد.

اگر نعمتی از جانب پروردگارش او را دستگیری نمی‌کرد، به کرانه‌[ی بی‌آب و علف‌] افکنده شده بود و قابل ملامت بود

اگر نه آن بود كه نعمتى- بخشايش و نيكو داشتى- از پروردگارش او را دريافت هر آينه به صحرايى بى‌گياه افكنده مى‌شد و نكوهيده مى‌بود.

اگر نعمت و رحمت پروردگارش به یاریش نشتافته و به دادش نرسیده بود (از شکم ماهی) حتماً به بیرون افکنده می‌شد و نکوهیده در بیابان برهوت رها می‌گردید.

اگر نعمتی از پروردگارش او را در نیافته بود، بی‌گمان در بیابان (خشک و بی‌آب و گیاه) افکنده می‌شد در حالی که مذموم بود.

اگر نه دریافته بودش نعمتی از پروردگارش هرآینه افکنده می‌شد به دشت و می‌بود او نکوهیده‌

القلم ٤٨	آیه ٤٩	القلم ٥٠
سوره : سوره القلم نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَدَارَکَهُ»: او را دریافت. به دادش رسید. «لَنُبِذَ»: حتماً انداخته می‌شد. قطعاً رها می‌گردید و به خود واگذار می‌شد. «الْعَرَآءِ»: بیابان برهوت. صحرای خالی از گیاه و درخت (نگا: صافّات / . «وَ هُوَ مَذْمُومٌ»: در حالی که نکوهیده بود. در حالی که مورد مذمّت و ملامت قرار می‌گرفت.

تفسیر

• آيات ۳۴ - ۵۲، سوره قلم
• شرح مفاد آيه ((افنجعل المسلمين كالمجرمين )) و آيات بعد از آن كه در مقام نفى حكممكذبان به اينكه بر فرض وجود قيامت ، با مسلمانان برابرند مى باشد
• مراد از شركاى مشركين در آيه ((يوم يكشف عن ساق ))
• معناى اينكه درباره قيامت فرمود: ((يوم يكشف عن ساق ))
• معناى استدراج كفار و مكذبان (سنستدرجهم من حيث لايعلمون )
• امر به رسول الله (ص ) به صبر و نهى از اينكه چون يونس (ع ) ناشكيبا باشد
• بيان عدم منافات بين آيه : ((لو لا ان تداركه نعمة من ربه ...)) با آيه : ((فلولا انهكان من المسبحين ....))
• اشاره به اينكه دليلى بر نفى چشم زخم و خرافى بودن آن نيست
• رواياتى در ذيل آيه : ((يوم يكشف عن ساق ...))
• رواياتى در برهنه كردن خداوند ساق پايش را در قيامت كه به جهت مبتنى بودن برتشبيه مردوداند
• رواياتى درباره املاء و استدراج گنهكاران ، چشم زخم ، و....

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - یونس(ع) پس از رهایى از شکم ماهى، از نعمت و لطف ویژه الهى برخوردار گشت. (لولا أن تدرکه نعمة من ربّه)

۲ - نعمت و لطف ویژه خداوند به یونس(ع)، مانع گرفتار شدن او به بیابان خشک و بى آب و گیاه شد. (لولا أن تدرکه نعمة من ربّه لنبذ بالعراء)

۳ - نعمت و لطف خداوند به یونس(ع)، موجب مذمت نشدن او گردید. (لولا أن تدرکه نعمة من ربّه لنبذ بالعراء و هو مذموم)

۴ - هشدار خداوند به پیامبر(ص)، از گرفتار شدن به مجازات ترک اولى، همچون یونس(ع) (و لاتکن کصاحب الحوت ... لنبذ بالعراء و هو مذموم) این که خداوند به پیامبر(ص) هشدار داد که مانند یونس مباش; اشاره به ترک اولى و مجازات آن دارد که یونس(ع) گرفتار آن شده بود.

موضوعات مرتبط

• بیابان: نجات از گرفتارى در بیابان ۲
• ترک اولى: کیفر ترک اولى ۴
• خدا: آثار لطف خدا ۲، ۳; آثار نعمتهاى خدا ۲، ۳; هشدارهاى خدا ۴
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۱
• ماهى: نجات از شکم ماهى ۱
• محمد(ص): هشدار به محمد(ص) ۴
• نعمت: مشمولان نعمت ۱
• یونس(ع): ترک اولاى یونس(ع) ۴; فضایل یونس(ع) ۱، ۲، ۳; قصه یونس(ع) ۱، ۲، ۳; کیفر یونس(ع) ۴; منشأ نجات یونس(ع) ۲; موانع سرزنش یونس(ع)۳; نجات یونس(ع) ۱; نعمتهاى یونس(ع) ۲، ۳