الشرح ٦
ترجمه
| الشرح ٥ | آیه ٦ | الشرح ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِنَّ مَعَ ...»: تکرار آیه، برای تحکیم مطلب پیشین و تأکید این سنّت خدائی در همه ادوار است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره انشراح
- نادرستى سخن فخر رازى در ردّ اين قول كه سوره ((والضحّى )) و ((الم نشرح )) يكسوره اند
- مقصود از شرح صدر رسول الله (ص ) در (الم نشرح لك صدرك )
- وجوه مختلف در باره مراد از ((وضع وزر)) از آن حضرت
- توضيح مفاد آيه : ((فانّ مع العسر يسرا)) و ردّ سخنى از زمخشرى در اين باره
- مفاد تكرار جمله : ((انّ مع العسر يسسرا)) و چند وجه درباره امر ((فاذا فرغت فانصب...)) به پيامبر (صلى الله عليه و آله )
- (رواياتى متضمن تمثيلى حاكى از شكافته شدن سينه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و تبديل و تبديل قلب او و رواياتى ديگر درذيل آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - سختى ها، زمینه ساز آسانى ها است. (انّ مع العسر یسرًا)
۲ - جدایى ناپذیر بودن سختى ها از آسانى، قانونى فراگیر است. (إنّ مع العسر یسرًا) تکرار نشدن «فاء» در این آیه - که تأکید آیه قبل است - محتواى آن را به غیر پیامبر(ص) نیز ارتباط داده است.
۳ - آسانى هاىِ مقارن سختى ها، مهم تر و افزون تر از آنها است. (فإنّ مع العسر یسرًا .إنّ مع العسر یسرًا) معرفه آوردن «العسر»، نشانگر آن است که مراد، همان «العسر» در آیه قبل است و چون «یسراً» نکره است، مفادى مغایر با «یسراً» در آیه قبل دارد. بنابراین مفاد دو آیه این است که براى هر «عسر»، دو «آسانى مهم» وجود دارد. با توجّه به این که دوبار ذکر کردن یک کلمه در این موارد، بر تکثیر دلالت دارد; مى توان فهمید که هر سختى، به همراه خود آسانى هاى فراوانى - یکى پس از دیگرى - به ارمغان مى آورد.
روایات و احادیث
۴ - «عن جعفربن محمد(ع) ... انّ إمرأة استَعْدَتْ على زوجها أنّه لایُنفِق علیها و کان زوجها معسراً فأبى على(ع) أن یَحبِسه فقال: «إنّ مع العسر یسراً»;[۱] از امام صادق(ع) روایت شده است: زنى علیه شوهر خود اقامه دعوى کرد که نفقه او را نمى دهد. شوهر این زن تنگدست بود; پس حضرت على(ع) از زندانى کردن شوهر خوددارى ورزید، آن گاه فرمود: «إنّ مع العسر یسراً».
موضوعات مرتبط
- آسانى: اکثریت آسانى ها ۳; زمینه آسانى ها ۱، ۴
- سختى: اهمیت رابطه سختى ها با آسانى ها ۳; رابطه سختى ها با آسانى ها ۱; قانونمندى رابطه سختى ها با آسانى ها ۲; نقش سختى ها ۱، ۴
منابع
- ↑ تهذیب الأحکام، ج ۷، ص ۴۵۴، ح ۲۵، [مسلسل ۱۸۱۷- ]ب ۴۱; نورالثقلین، ج ۵، ص ۶۰۴، ح ۱۱.
