آل عمران ١١٨
ترجمه
| آل عمران ١١٧ | آیه ١١٨ | آل عمران ١١٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِطَانَةً»: مَحرم اَسرار. «مِن دُونِکُمْ»: از غیر خود. «لا یَأْ لُونَکُمْ»: تقصیر و کوتاهی نمی‌کنند. از ماده (أَلا، یَأْ لُو). «لا یَأْ لُونَکُمْ خَبَالاً»: برای تباهی کارتان کوتاهی نمی‌کنند و بلکه به تلاش می‌ایستند. «لا یَأْ لُونَ»: قصور نمی‌کنند. ترک نمی‌کنند. «خَبَالاً»: فساد. تباهی. منصوب به نزع خافض یا تمییز است بنا به معنی اوّل (لا یَأْ لُونَ)، و مفعولٌ‌به است بنا به معنی دوم آن. «مَا عَنِتُّمْ»: رنج و مشقّت شما را. (مَا) مصدریّه است و (عَنِتُّمْ) از ماده (عَنَت) به معنی مشقّت است. «أَکْبَرُ»: بزرگتر و بیشتر.
تفسیر
- آيات ۱۲۰ - ۱۱۱، سوره آل عمران
- مراد از اينكه بر اهل كتاب ذلت زده شده : ((ضربت عليهم الذلة ))
- كلام بعضى از مفسرين : آيه در مقام تشريع نيست
- معناى ((امت قائمة )) و اشاره به فرق بين ((سرعت )) و ((عجله ))
- ((خيرات )) مفيد استغراق است به معناى مطلقاعمال صالح
- عمل فاسد، اثر فاسد در پى دارد
- اگر مسلمين صبر كنند و تقوا پيشه سازند، از كينه دشمنان ايمن خواهند بود
نکات آیه
۱- لزوم پرهیز اهل ایمان، از مَحْرم اسرار قرار دادن بیگانگان (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم) «بطانة» به معنى آستر لباس در مقابل «ظهارة»، که رویه لباس است; کنایه است از کسى که او را براى اطلاع از کار خود برگزینى (مفردات راغب).
۲- ضرورت حفاظت اطلاعات و اسرار جامعه اسلامى، از بیگانگان (کافران، منافقان و ... ) (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم)
۳- ممنوعیّت روابط دوستانه و صمیمانه با غیر اهل ایمان (بیگانگان) (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم) لازمه نهى از محرم اسرار قرار دادن، نهى از روابط دوستانه و خالصانه است.
۴- منزلت والاى جامعه ایمانى، در برابر بیگانگان و جوامع غیر ایمانى* (یا ایها الذین امنوا ... من دونکم) استعمال کلمه «دون» به جاى «غیر»، مى تواند اشاره به حقارت جوامع غیر ایمانى باشد.
۵- ایمان، محور و ملاک ایجاد روابط دوستانه و صمیمانه (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم) از مفهوم جمله «لا تتخذوا ... » استفاده شده است.
۶- توطئه و تلاش پیگیر بیگانگان و غیر مؤمنان، براى ایجاد اخلال و فساد در میان اهل ایمان و جامعه ایمانى (یا ایها الذین امنوا ... لا یألونکم خبالا)
۷- بیگانگان، خواهان گرفتارى جامعه ایمانى به رنج، مشقّت و ضرر (ودّوا ما عنتّم) «ما» در «ما عنتّم»، مصدریّه است و «عنت» به معناى شدت گرفتارى و رنج است.
۸- رفاه، آسایش و امنیّت جامعه ایمانى، مایه غم و اندوه بیگانگان (ودّوا ما عنتّم) از مفهوم جمله «ودّوا ما عنتم»، استفاده شده است.
۹- دشمنى بیگانگان با اسلام و جامعه ایمانى، آشکار از لابلاى گفتار ایشان (قد بدت البغضاء من افواههم)
۱۰- نمود قهرى اسرار درونى انسان، بر زبان و در بیان (قد بدت البغضاء من افواههم)
۱۱- گفتار آدمى، از جمله ابزار شناخت وضعیت درونى وى (قد بدت البغضاء من افواههم) از اینکه قصد اظهار نهان خویش را نداشتند، ولى از لابلاى گفتارشان آشکار مى گردد، برداشت فوق به دست مى آید.
۱۲- لزوم هوشیارى مستمر جامعه ایمانى، در برابر توطئه ها و نفوذهاى دشمنان دین (یا ایها الذین امنوا ... لا یألونکم خبالا ... ودّوا ما عنتّم ... قد بدت البغضاء) بیان دشمنى و کینه بیگانگان، دلالت بر لزوم هوشیارى جامعه ایمانى در قبال آنان دارد.
۱۳- کینه هاى نهانى و قلبى بیگانگان نسبت به مؤمنان، شدیدتر و عمیقتر از آن چیزى است که از لابلاى گفتارشان آشکار مى گردد. (قد بدت البغضاء من افواههم و ما تخفى صدورهم اکبر)
۱۴- افشاگرى عداوتهاى قلبى بیگانگان (کفّار) با اسلام و اهل ایمان، از سوى خداوند (و ما تخفى صدورهم اکبر)
۱۵- بدخواهى، توطئه گرى و عداوت قلبى اهل کتاب نسبت به مؤمنان، و خطر ایجاد روابط صمیمانه جامعه ایمانى با آنان (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم ... صدورهم اکبر) بنابر اینکه مراد از «من دونکم»، اهل کتاب باشند; به قرینه آیات قبل.
۱۶- دورویى برخى از اهل کتاب با مسلمانان، در صدر اسلام (قد بدت البغضاء من افواههم و ما تخفى صدورهم اکبر) به قرینه آیات قبل، «دونکم»، اهل کتاب هستند، و از اینکه کینه قلبى خود را پنهان مى داشتند، دورویى آنان استفاده مى گردد.
۱۷- ضرورت بررسى گفتار و منویّات درونى بیگانگان (کافران)، براى شناسایى توطئه هاى آنان علیه جامعه اسلامى (لا تتخدوا بطانة من دونکم لا یألونکم خبالا ودّوا ما عنتّم قد بدت البغضاء من افواههم و ما تخفى صدورهم اکبر)
۱۸- دشمنى، توطئه گرى و بدخواهى بیگانگان (کافران)، از دلایل ضرورت پرهیز جامعه اسلامى از ایجاد روابط صمیمانه با آنان (لا تتّخذوا ... لا یألونکم خبالا ... و ما تخفى صدورهم اکبر) جمله «لا یألونکم ... »، بیان علت براى «لا تتخذوا ...» است.
۱۹- مناسبات صمیمانه جامعه اسلامى با بیگانگان، هموارکننده نفوذ ایشان در آن جامعه و اخلال در آن (لا تتخذوا بطانة من دونکم لا یألونکم خبالا) جمله «لا یألونکم ... »، بیان علت براى «لا تتخذوا ...» است.
۲۰- سینه آدمى، کانون محبتها و نفرتها (و ما تخفى صدورهم اکبر)
۲۱- علم و آگاهى خداوند به اسرار درونى انسانها (و ما تخفى صدورهم اکبر)
۲۲- اعتقاد انسانها، ملاکى براى تقسیم بندى جوامع انسانى (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم ... و ما تخفى صدورهم اکبر) خداوند، جامعه انسانى را به دو دسته اهل ایمان و بیگانه با ایمان تقسیم کرده که این تقسیم، بر اساس اعتقاد آنان است.
۲۳- پاسدارى جامعه ایمانى از خطر نفوذ بیگانگان و دشمنان دین، وظیفه و مسؤولیت همه اهل ایمان (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم) به نظر مى رسد هدف از دستور خداوند مبنى بر اینکه کافران را محرم اسرار قرار ندهید، جلوگیرى از نفوذ آنان در جامعه اسلامى باشد.
۲۴ - اتمام حجّت خداوند به مؤمنان، درباره افشاگرى چهره حقیقى بیگانگان و دشمنان دین و ارائه روشهاى مصونیت از توطئه هاى آنان (یا ایها الذین امنوا ... قد بیّنا لکم الایات )
۲۵- افشاگرى دسیسه و توطئه بیگانگان و دشمنان دین، از آیات الهى است. (قد بدت البغضاء من افواههم ... قد بیّنّا لکم الایات )
۲۶- ایمان و تعقّل، شرط بهرهورى از آیات الهى (یا ایها الذین امنوا ... قد بیّنّا لکم الایات ان کنتم تعقلون) به نظر مى رسد که «ان کنتم تعقلون»، شرط بهرهورى از تبیین آیات باشد، نه شرط اصل بیان چون محقق شده است.
۲۷- تعقّل و اندیشه جامعه ایمانى، ابزار شناسایى دشمنان دین و زمینه ساز پرهیز از توطئه هاى آنان (یا ایها الذین امنوا ... قد بدت البغضاء من افواههم ... ان کنتم تعقلون) بنابر اینکه «ان کنتم تعقلون»، شرطى براى تمام مطالب ذکر شده در آیه باشد.
۲۸- ایجاد روابط دوستانه با بیگانگان و مَحرم اسرار خویش گرفتن آنان، نشانه بى عقلى آدمى (یا ایها الذین امنوا لا تتخذوا بطانة من دونکم ... ان کنتم تعقلون)
۲۹- آیات الهى، راهنماى مؤمنان اهل تعقّل و اندیشه، در شناخت صواب از خطا (قد بیّنّا لکم الایات ان کنتم تعقلون)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا:۲۶، ۲۹
- اتحاد: عوامل اتحاد ۵
- اتمام حجت:۲۴
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱۶ ; دشمنان اسلام ۹، ۱۴
- افشاى توطئه:۲۴، ۲۵
- اللّه: علم اللّه ۲۱
- امنیت:۸
- انسان: خصلتهاى انسان ۱۰ ; سینه انسان ۲۰
- اهل کتاب: مسلمانان و اهل کتاب ۱۶ ; اهل کتاب و مؤمنان ۱۵ ; بدخواهى اهل کتاب ۱۵ ; توطئه اهل کتاب ۱۵ ; دشمنى اهل کتاب ۱۵ ; نفاق اهل کتاب ۱۶
- ایمان: آثار ایمان ۲۶ ; آثار اجتماعى ایمان ۵
- بیگانگان:۴، ۱۳ اندوه بیگانگان ۴، ۱۳ ۸ ; بدخواهى بیگانگان ۴، ۱۳ ۱۸ ; توطئه بیگانگان ۴، ۱۳ ۶، ۱۷، ۲۴، ۲۵ ; خواسته هاى بیگانگان ۴، ۱۳ ۷ ; دشمنى بیگانگان ۴، ۱۳ ۹، ۱۲، ۱۴، ۱۸ ; روابط با بیگانگان ۴، ۱۳ ۱، ۲، ۳، ۱۵، ۱۸، ۱۹، ۲۸ ; شیوه برخورد با بیگانگان ۴، ۱۳ ۲۳، ۲۴
- تعقّل: آثار تعقّل ۲۶، ۲۷ ; اهمیّت تعقّل ۲۹ ; آثار عدم تعقّل ۲۸
- تولّى و تبرّى:۳
- جامعه: عوامل انحطاط جامعه ۱۹ ; مسؤولیت جامعه ۲۳
- جامعه اسلامى:۴، ۶، ۷، ۹، ۱۵، ۱۹ امنیّت جامعه اسلامى ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۵، ۱۹ ۸ ; رفاه جامعه اسلامى ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۵، ۱۹ ۸ ; هوشیارى جامعه اسلامى ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۵، ۱۹ ۱۲
- حب و بغض:۲۰
- دوستى: ملاکهاى دوستى ۵
- دشمنان:۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۲۳، ۲۴، ۲۷ توطئه دشمنان ۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۲۳، ۲۴، ۲۷ ۱۲، ۲۴، ۲۷
- دشمنى:۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۸
- دشمنخشناسى: عوامل دشمنخشناسى ۲۷
- دین: پاسدارى دین ۲۳ ; دشمنان دین ۲۳، ۲۵، ۲۷
- رازدارى: اهمیّت رازدارى ۱، ۲، ۲۸
- روابط بینخالمللى:۱۸، ۱۹، ۲۸
- سخن: آثار سخن ۱۱، ۱۳، ۱۷
- شناخت: ابزار شناخت ۱۱، ۲۹
- طبقات اجتماعى:۲۲
- فساد: عوامل فساد ۶
- کافران: توطئه کافران ۱۷، ۱۸ ; مسلمانان و کافران ۲
- مسلمانان:۲، ۲۵
- مؤمنان:۲، ۴، ۱۴ دشمنان مؤمنان ۲، ۴، ۱۴ ۱۳، ۱۴، ۱۵
- منافقان:۲
- نفاق:۱۵
- نیت: علم به نیت ۲۱
- هدایت: عوامل هدایت ۲۹
