يوسف ٣٣
ترجمه
يوسف ٣٢ | آیه ٣٣ | يوسف ٣٤ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«السِّجْن»: زندان. «أَصْبُ»: عشق میورزم. میگرایم. از ماده (صبو).
تفسیر
- آيات ۳۴ - ۲۲، سوره يوسف
- بيان آيات مربوط به يوسف (عليه السلام ) در خانه عزيز مصر مراد از جمله : ((لمّابلغ اشدّه ))
- توضيحى در مورد حكم و علمى كه خدا به يوسف (عليه السلام ) داده
- چنين موهبتى (حكم و علم ) را خدا به همه نيكوكاران مى دهد
- معناى مراوده در جمله : ((و راودته الّتى هو فى بيتها))
- احساسات يوسف (عليه السلام ) در كاخ عزيز مصر
- احساسات همسر عزيز نسبت به يوسف (عليه السلام ) همسر عزيز كه خود عزيره مصربود، از طرف عزيز
- يوسف و همسر عزيز
- توحيد خالص يوسف (عليه السلام ) كه از پاسخ او درمقابل درخواست همسر عزيز (معاذالله ربى احسن مثواى ) نمايان است
- نكاتى كه يوسف عليه السلام در جمله (انه ربى احسن مثواى ) افاده كرده است
- نراع بين حب الهى و عشق حيوانى و چيره شدن حب الهى در يوسف (ع )
- مراد يوسف از رب در جمله خداى (انه ربى احسن مثواى ) تعالى است
- خويشتن دارى يوسف (عليه السلام ) در برابر همسر عزيز شگفت انگيز و خارق العادهبوده است
- هيچ مانعى جز ايمان جلوگير نفس يوسف (ع ) نشده است
- معناى اين كه يوسف (عليه السلام ) برهان پروردگارش را نديده بود قصد همسر عزيزرا كرده بود(وهمّ بها لولا...)
- برهانى كه ديدن آن ، يوسف را از لغزش بازداشت نوعى علم شهودى بوده است كه به بندگان مخلص ارائه مى شود
- اقوال پاره اى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه : ((لقد همّت به و همّ لولا...))
- بررسى و نقد روايت مذكور (از تفسير سيوطى )
- افترائات ناشايسته و اتّهامات قبيحى كه در تفاسير عامه به حضرت يوسف (عليه السلام ) نسبت داده شده است
- در مذمت صاحبان اين سخنان موهون
- افراط در پذيرش و تسليم در برابر هر چه حديث نام دارد، يكى از دو علت وقوع در اين افترائات مى باشد
- دومين علت نسبت دادن چنان مطالب باطل و بى اساس به يوسف (ع )
- سخن زمخشرى در توضيح و توجيه جمله : ((و همّ لولا...)) واشكال آن
- گفته صاحب مجمع البيان در اين زمينه و ايراد وارد بر آن
- وجهى كه صاحب المنار در اين مورد بيان كرده و جواب آن
- دو قول ديگر در اين باره
- نكات قابل توجه در اين گفتگوها
- شاهد چه كسى بوده و چرا از او به ((شاهد)) تعبير شده نه به((قائل ))
- معناى جمله : ((يوسف اعرض عن هذا و استغفرى لذنبك ...)) كه گفته عزيز مصر است بعداز روشن شدن تقصير همسرش
- گفتگوى ملامت آميز زنان شهر درباره عشق زليخا به يوسف
- تدبيرى كه زليخا براى رهايى از زخم زبان آنان انديشيد
- ورود يوسف (ع ) به مجلس زنان اشرافى مصر و عكس العمل آنها
- مسائلى كه باعث شد زنان مصرى علنا درباره يوسف اظهار نظر كنند
- اشاره به شدت و سختى وارد بر يوسف (عليه السلام ) در مجلس ميهمانى و پناه بردن آن حضرت به خداى تعالى
- توضيح مفردات آيه شريفه
- عكس العمل زنان مصر با ديدن يوسف (عليه السلام )
- توضيح اينكه گفتند: ((ما هذا بشرا ان هذا الّا ملك كريم ))
- اعتراف همسر عزيز در جمع زنان مصر و تهديد صريح يوسف (عليه السلام ) به حبس وخوارى
- مناجات و استغاثه يوسف (عليه السلام ): ((ربّ السّجن احبّ الىّ...))
- نكاتى كه از آيه شريفه استفاده مى شود
- ديگر زنان مصر همچون زليخا به يوسف اظهار علاقه كردند!
- بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چندفصل
- ۱- رابطه قانون ، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى توانند منشاء اثرى باشند.
- فضائل اخلاقى ضامن سعادت اجتماع است اگر بر اساس توحيد باشد
- انگيزه فداكارى جز توحيد و اعتقاد به آخرت نمى تواند باشد
- ۲ مراتب و درجات حصول تقواى دينى و پرستش خدا بر اساس خوف ، رجاء و حبّ
- عبادت دسته سوم كه خدا را چون شايسته عبادت يافتند عبادت مى كنند
- مخلصين ، عبادت از روى خوف و رجاء را نوعى شرك ميدانند
- ۳- چگونه محبت خدا باعث اخلاص مى شود؟
- ۴- معناى اخلاص ، وجه اسناد اخلاص عبد به خدا و اشاره به درجات عالى اخلاص معصومين
- مبناى عصمت معصومين (انبياء و ائمه عليهم السلام ) علم است ، علمى مغاير با ساير علوم
- ملكه عصمت با مختار منافات ندارد و انصراف معصوم از گناه به اختيار اوست
- بحث روايتى
- روايتى از امام سجاد (عليه السلام ) درباره داستان يوسف (عليه السلام ) و همسر عزيزمصر
- چند روايت در توضيح جمله : ((و لقد همّت به و همّ بها لولا...))
- روايتى جعلى از اميرالمؤ منين (ع ) در اين باره !
- رواياتى در ذيل آيات گذشته راجع به داستان يوسف (عليه السلام ) و زليخا
نکات آیه
۱- یوسف(ع) حافظ عفت خویش وبى اعتنا به تهدیدهاى زلیخا (قال رب السجن أحب إلىّ مما یدعوننى إلیه)
۲- زندانى شدن و خوار گشتن ، محبوب تر از گناه و معصیت ، در پیش حضرت یوسف(ع) و بندگان مخلص خدا (قال رب السجن أحب إلىّ مما یدعوننى إلیه)
۳- رنج و محنت در راستاى اطاعت خداو حفظ حریم عفت ، امرى محبوب و ارزشمند براى یوسف(ع) و بندگان خالص خداوند (رب السجن أحب إلىّ مما یدعوننى إلیه)
۴- رنج و سختى ، نمى تواند مجوز ارتکاب گناه باشد. (رب السجن أحب إلىّ مما یدعوننى إلیه)
۵- حرمت روابط جنسى با زنان شوهردار (قال رب السجن أحب إلىّ مما یدعوننى إلیه)
۶- زنان اشراف مصر (میهمانان زلیخا) ، جملگى یوسف(ع) را به وصال خویش فرا مى خواندند. (مما یدعوننى إلیه) «یدعون» در جمله فوق ، جمع مؤنث است و فاعل آن زنانى هستند که میهمان زلیخا بودند - آنان نیز به قرینه «أصب إلیهنّ» - یوسف(ع) را به خویش دعوت مى کردند و - به دلیل مضارع بودن «یدعون» - بر آن اصرار مىورزیدند.
۷- یوسف(ع) نگران تأثیر مکر و حیله زلیخا و زنان اشراف در خود و واداشتنش بر گناه و معصیت (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۸- یوسف(ع) ، برخوردار از تمایل جنسى و توانا بر کام یابى از زنان (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۹- غریزه جنسى ، لغزشگاهى خطرناک براى آدمى است. (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۰- یوسف(ع) بدون امداد الهى، خویشتن را از مقاومت در برابر خواست نامشروع زلیخا و همپالگیهاى او ناتوان مى دید. (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۱- یوسف(ع) ، براى رهایى از مکر زلیخا و زنان اشراف و نجات از دام شهوت ، به نیایش با خدا و استمداد از او پرداخت. (رب ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ) «صبو» (مصدر أصب) به معناى میل کردن و گرایش پیدا کردن است. جمله «و إلاّ تصرف ...» (اگر مکر آن زنان را از من باز نگردانى ، به آنان گرایش پیدا مى کنم) به قرینه آیه بعد (فاستجاب) خبرى است در مقام دعا و درخواست.
۱۲- احساس ناتوانى یوسف(ع) از ترک گناه بدون امدادهاى الهى ، جلوه اى از اعتقاد او به ربوبیت خدا (رب ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۳- رهایى از دام تمایلات جنسى و مکر زنان ، بدون امداد الهى حتى براى پیامبران و بندگان خالص خدا نیز میسور نیست. (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۴- پیامبران ، براى مصون ماندن از گناه و پایدارى بر عصمت ، همواره و در هر حال به توفیق و امدادهاى الهى نیازمندند. (و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۵- دعا و نیایش به درگاه خدا و استمداد از او ، راه مصون ماندن از گناه و انحرافات جنسى است. (رب ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۶- لزوم توجه به خدا و ربوبیت او ، به ویژه در مواقع خطرِ ارتکاب گناه (رب ... إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۷- توجه به ربوبیت خدا ، از آداب دعاست. (قال رب ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ)
۱۸- یوسف(ع) پذیرش تقاضاى نامشروع زلیخا و همپالگیهاى او را ، سقوط به ورطه سفاهت و بى خردى مى دانست. (و إلاّ تصرف ... أصب إلیهنّ و أکن من الجهلین) جهل به معناى سفاهت در مقابل عقل ، و نیز به معناى نادانى در مقابل علم مى باشد. برداشت فوق ، ناظر به معناى نخست است.
۱۹- یوسف(ع) ، ارتکاب گناه و پذیرش تقاضاى زلیخا و همپالگیهاى او را ، موجب از دست دادن علم و حکمت خدادادى خویش مى دانست. (ءاتینه حکمًا و علمًا ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ و أکن من الجهلین) برداشت فوق ، بر این مبناست که مراد از جهل نادانى باشد. بر این مبنا مى توان گفت: مقصود یوسف(ع) از جاهل شدن ، سلب گشتن علم و حکمتى است که خداوند به او عطا کرده بود (ءاتیناه حکماً و علماً) «آیه ۲۲».
۲۰- گناه ، موجب سلب علوم خدادادى و موهبتى است. (و ءاتینه حکمًا و علمًا ... و إلاّ تصرف عنى کیدهنّ أصب إلیهنّ و أکن من الجهلین)
۲۱- اسیران دام هوس و تمایلات جنسى نامشروع ، از زمره سفیهان و بى خردانند. (أصب إلیهنّ و أکن من الجهلین)
۲۲- ارتکاب گناه ، سفاهت و بى خردى است. (أصب إلیهنّ و أکن من الجهلین)
روایات و احادیث
۲۳- «عن على بن الحسین(ع): ... و خرجن النسوة من عندها (إمرأة العزیز) فأرسلت کل واحدة منهنّ إلى یوسف سرّاً من صاحبتها تسأله الزیارة فأبى علیهنّ و قال: «إلاّ تصرف عنّى کیدهنّ أصب إلیهنّ و أکن من الجاهلین;[۱] از امام سجاد(ع) روایت شده است: ... و بانوان از نزد همسر عزیز بیرون رفته و هر کدام پنهان از رفیق خویش (=زلیخا) به نزد یوسف [پیام] فرستاد و از او درخواست دیدار کرد و یوسف نپذیرفت و گفت: [پروردگار] اگر نیرنگ زنان را از من نگردانى به آنان تمایل پیدا مى کنم و از جاهلان خواهم بود...».
موضوعات مرتبط
- احکام: ۵
- ارزشها: ۳
- استمداد: آثار استمداد از خدا ۱۵; استمداد از خدا ۱۱
- اشراف مصر: دعوتهاى زنان اشراف مصر ۶; زنان اشراف مصر و یوسف(ع) ۶; مکر زنان اشراف مصر ۲۳
- اطاعت: سختى در اطاعت از خدا ۳
- انبیا: بشربودن انبیا ۸; زمینه عصمت انبیا ۱۴; نیازهاى معنوى انبیا ۱۴
- انحراف جنسى: روش نجات از انحراف جنسى ۱۵
- انسان: لغزشگاههاى انسان ۹
- جاهلان: ۲۱
- حکمت: عوامل زوال حکمت ۱۹، ۲۰
- خدا: اهمیت امدادهاى خدا ۱۳، ۱۴; اهمیت توفیقات خدا ۱۴
- دعا: آثار دعا ۱۵; آداب دعا ۱۷
- ذکر: اهمیت ذکر خدا ۱۶; اهمیت ذکر ربوبیت خدا ۱۶; ذکر خدا هنگام گناه ۱۶; ذکر ربوبیت خدا ۱۷ ذلت : ترجیح ذلت بر گناه ۲
- روابط نامشروع: ۵
- زنا: احکام زنا ۵; زنا با زن شوهردار ۵
- زنان: نجات از مکر زنان ۱۳
- سختى: آثار سختى ۴; سختى و گناه ۴
- سفاهت: عوامل سفاهت ۲۲
- سفیهان: ۲۱
- عفت: اهمیت عفت ۳
- عقیده: عقیده به ربوبیت خدا ۱۲
- علم: علم لدنى ۱۹، ۲۰; عوامل زوال علم ۱۹، ۲۰
- غریزه جنسى: خطر غریزه جنسى ۹; قدرت غریزه جنسى ۱۳
- گناه: آثار گناه ۱۹، ۲۰، ۲۲; روش نجات از گناه ۱۵; زمینه ترک گناه ۱۴; مجوز گناه ۴
- محرمات: ۵
- مخلصان : اهتمام مخلصان به عفت ۳; بینش مخلصان ۲، ۳; مخلصان و ذلت ۲; مخلصان و گناه ۲
- نیازها: نیاز به امدادهاى خدا ۱۴
- هواپرستان: سفاهت هواپرستان ۲۱
- یوسف(ع): استمداد یوسف(ع) ۱۱; اقرار یوسف(ع) ۱۰، ۱۲; اهتمام یوسف(ع) به عفت ۳; بینش یوسف(ع) ۲، ۳، ۱۰، ۱۸، ۱۹; دعاى یوسف(ع) ۱۱، ۲۳; دعوت از یوسف(ع) ۶; عجز یوسف(ع) ۱۰، ۱۲; عفت یوسف(ع) ۱; عقیده یوسف(ع) ۱۲; غریزه جنسى یوسف(ع) ۸; قصه یوسف(ع) ۱، ۶، ۷، ۱۱، ۲۳; نگرانى یوسف(ع) ۷; یوسف(ع) و امدادهاى خدا ۱۰، ۱۲; یوسف(ع) و ترک گناه ۱۲; یوسف(ع) و تهدیدهاى زلیخا ۱; یوسف(ع) و خواسته هاى زلیخا ۱۸، ۱۹; یوسف(ع) و ذلت ۲; یوسف(ع) و عوامل انحطاط ۱۸; یوسف(ع) و عوامل سفاهت ۱۸; یوسف(ع) و گناه ۲، ۷; یوسف(ع) و مکر زلیخا ۷، ۱۱; یوسف(ع) و مکر زنان اشراف مصر ۷، ۱۱
منابع
- ↑ علل الشرایع، ص ۴۹، ح ۱، ب ۴۱ ; نورالثقلین، ج ۲، ص ۴۱۵، ح ۱۷.