الروم ٧
ترجمه
الروم ٦ | آیه ٧ | الروم ٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«ظَاهِراً مِّنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا»: مراد این است که شناخت آنان درباره جهان سطحی و اندک است و برداشت ایشان از زندگی، مجموعهای از خور و خواب و سرگرمیها و لذّات زودگذر است، و نمیدانند که دنیا پل آخرت، و مرحله مقدّماتی برای زندگی جاویدان و گسترده و نامحدود آن جهانی است.
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره روم
- اشاره به مضامين و غرض سوره مباركه روم
- وجوهى كه در معناى آيه : ((يومئذ يفرح المؤ منون بنصر الله ...)) و ارتباط آن باقبل (غلبت الروم ...) گفته شده است
- اشاره اى در مورد وجه اينكه خداوند خلف وعده نمى كند (لا يخلف الله وعده )
- چند وجه در بيان مفاد آيه : ((يعلمون ظاهرا من الحيوة الدنيا...))
- توضيح مراد از اينكه فرمود: خداوند جهان را جز به ((حق )) و((اجل مسمى )) نيافريد
- دو وجه در معناى آيه : ((ثم كان عاقبة الذين اساؤ ا السوآى ان كذبوا بآيات الله ...))
- نكاتى كه از آيه : ((فسبحان حين تمسون و حين تصبحون وله الحمد...)) استفاده مى شود
- بحث روايتى (نقد رواياتى كه در ذيل آيه : ((غلبت الروم ...)) و شرطبندى با مشركينبر سر غلبه روم نقل شده )
- شرطبندى ابوبكر با مشركين بعد از نزول آيه تحريم قمار بوده است .
نکات آیه
۱ - شناخت و آگاهى اکثریت مردم، محدود به مظاهر ناچیزى از زندگى دنیا است. (یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) نکره آوردن واژه «ظاهراً» به منظور تحقیر و بیان بى ارزش بودن ظاهر زندگى دنیا است.
۲ - اکثریت انسان ها، به جهان واپسین، بى توجّه و از آن غافل اند. (و لکنّ أکثر الناس ... و هم عن الأخرة هم غفلون)
۳ - سطحى نگرى و ظاهربینى نسبت به زندگى دنیا، در غفلت از آخرت، نقش دارد. (یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا و هم عن الأخرة هم غفلون) مرجع ضمیر «هم» واژه «الناس» با وصف سطحى نگرى درباره دنیا است. آوردن وصفى دیگر (غفلت از آخرت) پس از صفت سطحى نگرى، با تکرار ضمیر «هم» مى تواند اشعارى به حقیقت یاد شده باشد.
۴ - زندگى دنیوى داراى ظاهر و باطن است. (یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) ظاهر، در برابر باطن است و دلالت مى کند که دنیا، علاوه بر ظاهر، باطن هم دارد.
۵ - درک عمیق و ژرف از حقیقت دنیا، امرى شایسته و لازم است. (یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) عبارت «یعلمون ظاهراً...» به قرینه «و لکنّ أکثر الناس لایعلمون» درصدد سرزنش و مذمت سطحى نگرى به دنیا و توجه نکردن به ژرفا و باطن آن است. بنابراین، شایسته است که انسان ها، تنها به ظواهر بسنده نکنند، بلکه براى درک باطن آن تلاش کنند.
۶ - ژرف نگرى درباره حیات دنیوى، زمینه توجّه به آخرت است. (یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا و هم عن الأخرة هم غفلون) تقدیم صفت سطحى نگرى درباره دنیا بر صفت غفلت از آخرت، احتمال دارد به خاطر این واقعیت باشد که سطحى نگرى درباره دنیا، غفلت از آخرت را در پى دارد. بنابراین، ژرف نگرى درباره دنیا و توجه به باطن آن، در رویکرد به آخرت مى تواند نقش داشته باشد.
۷ - تردید در پیروزى رومیان پس از شکست آنان، برخاسته از سطحى نگرى و بى توجهى مردمان عصر بعثت به حقایق نهان زندگى دنیا است. (سیغلبون ... یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) نکته یاد شده بر این اساس است که «ال» در «الناس» عهد باشد و مراد از آن، مردمى باشند که درباره وعده خداوند به پیروزى رومیان شکست خورده تردید داشتند.
۸ - ارزیابى حوادث، صرفاً براساس معادلات مادى، نمودى از سطحى نگرى و ظاهربینى است. (سیغلبون ... وعد اللّه ... و لکنّ أکثر الناس لایعلمون . یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) از آیه قبل، چنین برمى آید که اکثر مردم زمان پیامبر(ص) پیروزى رومیان را از نظر معادلات مادى، ممکن نمى دانستند و حتى در وعده الهى تردید داشتند. در این آیه، خاستگاه این پندار، تبیین شده و گفته شده که سطحى نگرى آنان درباره دنیا باعث چنین ارزیابى شده است.
۹ - محدود شدن آگاهى، به ظاهر زندگى دنیا، همپایه جهل و نادانى است. (أکثر الناس لا یعلمون . یعلمون ظهرًا من الحیوة الدنیا) توصیف کسانى که در آیه سابق، جاهل و نادان قلمداد شدند، به کسانى که اطلاعاتى از ظواهر حیات دنیوى دارند، دلیل برداشت بالا است.
روایات و احادیث
۱۰ - «و سئل أبوعبداللّه(ع) عن قوله: «یعلمون ظاهراً من الحیاة الدنیا»؟ فقال: منه الزجر و النجوم;[۱] در مجمع البیان آمده است که از امام صادق(ع) درباره معناى این سخن خداوند «یعلمون ظاهراً من الحیاة الدنیا» سؤال شد. فرمود: از جمله آنها (یعنى از جمله دانش هاى ظاهرى حیات دنیا) نوعى کهانت و استفاده از علم نجوم است.».
موضوعات مرتبط
- ارزیابى: ارزیابى با معادلات مادى ۸; ارزیابى ناپسند ۸
- اکثریت: حس گرایى اکثریت ۱; غفلت اکثریت ۲; محدوده علم اکثریت ۱
- تفکر: تفکر در حقیقت دنیا ۵، ۶
- ذکر: زمینه ذکر آخرت ۶
- رومیان: شک در پیروزى رومیان ۷; شکست رومیان ۷
- زندگى: باطن زندگى دنیوى ۴; حقیقت زندگى دنیوى ۷; سطحى نگرى به زندگى دنیوى ۹; ظاهر زندگى دنیوى ۴; علم به زندگى دنیوى ۱۰
- سطحى نگرى: آثار سطحى نگرى ۳، ۷; نشانه هاى سطحى نگرى ۸
- غفلت: عوامل غفلت از آخرت ۳; غفلت از آخرت ۲
- کهانت: نقش کهانت ۱۰
- مردم: سطحى نگرى مردم صدراسلام ۷
- نجوم: نقش علم نجوم ۱۰
منابع
- ↑ تفسیر مجمع البیان، ج ۸، ص ۴۶۱; نورالثقلین، ج ۴، ص ۱۷۰، ح ۶.