الفرقان ٤٧
ترجمه
| الفرقان ٤٦ | آیه ٤٧ | الفرقان ٤٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لِبَاساً»: مراد این است که تاریکی شب همچون جامه شما را در خود می‌پوشاند. «سُبَاتاً»: تعطیل کار به منظور استراحت و تجدید قوا است. ضمناً اشاره لطیفی به تعطیل فعّالیّتهای برخی از اندامهای بدن به هنگام خواب دارد. «نُشُوراً»: بیداری. مراد وقت بیداری و تلاش و کوشش و حرکت و جنبش است که به زنده شدن دوباره رستاخیز می‌ماند (نگا: فرقان / و ، فاطر / ملک / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۱ ۶۲، سوره فرقان
- بيان استهزاء كفار و پاسخ خداوند به اين عمل آنها
- مراد از معبود گرفتن هواى نفس و توضيحى درباره جمله : ((اتخذ الهه هويه ))
- نفى سمع و عقل از كفار و تشبيه آنان به چهار پايانبل هم اضل سبيلا
- تشبيه و تنظير جهل و ضلالت مردم و هدايت آنان به وسيله انبياء، به كشيدن سايه و...
- معناى ((مد الظل )) از نظر ديگر مفسرين
- اشاره به نعمت باد و آب باران
- مقصود از اينكه فرمود با قرآن با دشمنان جهاد كن (جاهدهم به جهادا كبيرا)
- تشبيه انقسام مردم به مؤ من و كافر، به آب دو دريا (يكى گوارا و ديگرى ناگوار) وبه خلقت زن و مرد از نطفه
- مقصود از استثنا ((الا من شاء ان يتخذ الى زبه سبيلا)) در آيه :((قل ما اسئلكم عليه من اجر الا من شاء...))
- نظر مفسرين درباره استثناء مذكور
- تنها وكيل و متصرف در امور بندگان خدا است كه داراى حيات و ملك و علم مطلق است
- معناى جمله ((الرحمن فسئل به خبيرا)) و اقوال مختلف مفسرين در اين باره
- حكايت استكبار مشركين از سجده براى خداوند و فزونى نفرتشان از آن
- بيان استغنا و تعزز خداوند در مقابل استكبار مشركين
- تنظير روشنگرى عالم روحانى و معنوى انسانها باارسال رسل ، به روشنگرى عالم طبيعت با شمس و قمر
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - آفرینش شب، همچون لباس و پوشش، تنها به قدرت خدا است. (و هو الذى جعل لکم الّیل لباسًا) جمله «و هو الذى جعل لکم اللیل لباساً» براى حصر است و از نوع حصر إفرادى است; یعنى، تنها خدا شب را همچون پوشش براى انسان قرار داد; نه قدرتى دیگر. گفتنى است در این جمله، شب به لباس و پوشش تشبیه شده است.
۲ - شب، وسیله اى است براى پوشش هر آنچه بشر به مخفى بودنش نیاز دارد. (و هو الذى جعل لکم الّیل لباسًا) در تشبیه شب به لباس، همان گونه که لباس بدن انسان را مى پوشاند، شب نیز بسیارى از چیزهایى که بشر به مخفى بودنش نیاز و علاقه دارد، مى پوشاند و چون آیه شریفه در مقام بر شمردن نعمت هاى الهى و امتنان بر بندگان است، مى تواند مؤید همین مطلب باشد.
۳ - خواب، مایه آرامش جسم و جان و تعادل یافتن روان آدمى است. (و النوم سباتًا) برخى از اهل لغت «سبت» (ریشه «سباتاً») را به معناى «راحت» دانسته اند (لسان العرب). برخى نیز آن را به معناى «قطع» گرفته اند (مفردات راغب). و بر مبناى معناى دوم، شب به این خاطر به قطع توصیف شد که چون در شب هنگام، تمامى فعالیت ها و تلاش هاى روزانه قطع مى شود و در نتیجه جسم و جان آدمى آرامش مى یابد.
۴ - خداوند، روز را بسترى مناسب براى کار و تلاش و جنب و جوش آدمیان قرار داد. (و جعل النهار نشورًا) طبق نظر بیشتر مفسران، «نشوراً» در جمله «جعل النهار نشوراً» مى تواند از ماده «نشر» به معناى «انتشار» باشد. از این رو مقصود از آن - به قرینه مقابله این جمله با صدر آیه (جعل اللیل لباساً) - پخش شدن انسان ها در روز براى کار و تلاش است.
۵ - گردش شب و روز و آرامش در شب و تلاش روزانه، در راستاى تأمین نیازها و منافع انسان ها و هماهنگ با آنها است. (و هو الذى جعل لکم الّیل لباسًا و النوم سباتًا و جعل النهار نشورًا) برداشت فوق، از لام «لکم» - که براى انتفاع است - به دست مى آید.
۶ - گردش شب و روز و آرامش در شب و روز پر تلاش ، نشانه ربوبیت خداوند (ألم تر إلى ربّک ... و هو الذى جعل لکم الّیل لباسًا و النوم سباتًا و جعل النهار نشورًا)
۷ - آفرینش شب همچون لباس براى انسان، خواب آرامش بخش و روز پرتلاش، از نعمت هاى الهى (و هو الذى جعل لکم الّیل لباسًا و النوم سباتًا و جعل النهار نشورًا) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که آیه شریفه در مقام امتنان و برشمردن نعمت هاى الهى براى انسان است.
موضوعات مرتبط
- آرامش: عوامل آرامش ۳
- انسان: منافع انسان ها ۵; نیازهاى انسان ۵
- تشبیهات قرآن: تشبیه به لباس ۱; تشبیه شب ۱
- توحید: توحید افعالى ۱
- خدا: آثار قدرت خدا ۱; افعال خدا ۴; خالقیت خدا ۱; نشانه هاى ربوبیت خدا ۶; نعمتهاى خدا ۷
- خواب: فواید خواب ۳
- روز: اهمیت گردش روز ۵; تلاش در روز ۴، ۵، ۶; فواید روز ۴; گردش روز ۶
- شب: آرامش در شب ۵، ۶; اهمیت گردش شب ۵; خالق شب ۱; فواید شب ۲; گردش شب ۶
- قرآن: تشبیهات قرآن ۱
- نعمت: نعمت خواب ۷; نعمت روز ۷; نعمت شب ۷
- نیازها: عوامل تأمین نیاز ۵
