غافر ٧٤

مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَلْ‌ لَمْ‌ نَکُنْ‌ نَدْعُو مِنْ‌ قَبْلُ‌ شَيْئاً کَذٰلِکَ‌ يُضِلُ‌ اللَّهُ‌ الْکَافِرِينَ‌

ترجمه

همان معبودهایی را که جز خدا پرستش می‌کردید؟!» آنها می‌گویند: «همه از نظر ما پنهان و گم شدند؛ بلکه ما اصلاً پیش از این چیزی را پرستش نمی‌کردیم»! این گونه خداوند کافران را گمراه می‌سازد!

|از غير خدا؟ مى‌گويند: آنها از [ديد] ما گم شدند، بلكه قبلا [هم‌] ما چيزى را نمى‌پرستيديم. خدا كافران را بدين‌سان بى‌راه مى‌گذارد

مى‌گويند: «گمشان كرديم، بلكه پيشتر [هم‌] ما چيزى را نمى‌خوانديم.» اين گونه خدا كافران را بى‌راه مى‌گذارد.

و از خدا روی می‌گردانیدید؟ آن مشرکان جواب گویند: آن بتها همه از نظر ما محو و نابود شدند، بلکه ما از این پیش چیزی را به خدایی نمی‌خواندیم. خدا این گونه مردم کافر (مشرک) را گمراه می‌گرداند (یعنی از رحمت خود محروم می‌کند).

[همان معبودانی که] به جای خدا [می پرستیدید]، می گویند: از نظر ما گم و ناپدید شدند، بلکه ما پیش از این چیزی را نمی پرستیدیم. این گونه خدا کافران را گمراه می کند.

مى‌گويند: آنها را از دست داده‌ايم، بلكه پيش از اين چيزى را به خدايى نمى‌خوانده‌ايم. خدا كافران را بدين سان گمراه مى‌كند.

گویند از دید ما گم شدند، بلکه پیشتر هم چیزی را به پرستش نمی‌خواندیم، بدین‌سان خداوند کافران را بیراه گذارد

براى خدا؟ گويند: از ما گم و نابود شدند، بلكه پيش از اين چيزى را نمى‌خوانديم- نمى پرستيديم-. اينچنين خداوند كافران را گمراه مى‌كند.

(همان انبازهائی که) غیر از خدا (می‌پرستیدید). می‌گویند: از ما نهان شده‌اند و هدر رفته‌اند، بلکه اصلاً ما قبلاً (در دنیا) چیزی را که ارزش و مقامی داشته باشد (نپرستیده‌ایم. چیزهائی را که پرستش می‌کرده‌ایم اوهام و خیالاتی بیش نبوده‌اند). خدا این چنین کافران را سرگشته می‌سازد.

«بجز خدا؟!» گفتند: «گمشان کردیم، بلکه پیشتر (هم) ما چیزی را (جز خدا به خدایی) نمی‌خواندیم.» این‌گونه خدا کافران را بی‌راه می‌گذارد.

جز خدا را گفتند گم شدند از ما بلکه نبودیم بخوانیم از پیش چیزی را بدینسان گمراه می‌کند خدا کافران را

غافر ٧٣	آیه ٧٤	غافر ٧٥
سوره : سوره غافر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٧ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«ضَلُّوا»: گم شده‌اند. نهان و پنهان گشته‌اند. «لَمْ نَکُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَیْئاً»: قبلاً چیزی را نمی‌پرستیده‌ایم. مراد کفّار از این گفتار، این است که جز خدا هر چه را پرستیده‌اند حقیقت و اصلی نداشته و پنداری بیش نبوده است. الف زائدی در رسم‌الخطّ قرآنی در آخر (نَدْعُو) است.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

ثُمَ‌ لَمْ‌ تَکُنْ‌ فِتْنَتُهُمْ‌... (۳) ثُمَ‌ لَمْ‌ تَکُنْ‌ فِتْنَتُهُمْ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۶۹ - ۷۸ سوره مؤ من
• بيان حال مجادله كنندگان در آيات خدا و سرانجام سختى كه در جهنم خواهند داشت
• معناى اينكه فرمود: ذلكم بما كنتم تفرحون بغيرالحق ...
• اشاره به سنت الهى درباره نصرت رسولان و عدم آن از جانب خداوند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اعتراف مشرکان حق ناپذیر و ستیزه جو، به بى فایده بودن کامل عبادت غیرخدا و حاجت خواهى از معبودهاى ادعایى خویش (أین ما کنتم تشرکون . من دون اللّه قالوا ضلّوا عنّا بل لم نکن ندعوا من قبل شیئًا) جمله «ضلّوا عنّا» (از نظر ما ناپدید شدند و آنان را گم کردیم) کنایه از بطلان و پوچى آیین شرک و بى اثر بودن معبودهاى ادعایى در عرصه قیامت است. گفتنى است جمله «بل لم نکن ندعوا...» مى تواند به معناى بى اثر بودن حاجت خواهى از معبودها باشد; زیرا چیزى که بى فایده است مانند این است که وجود ندارد. هم چنین مى تواند گویاى انکار عبادت معبودها باشد که از سرِ ناچارى و اضطراب به آنها متوسل شده باشند. احتمال نخست مؤید برداشت یاد شده است.

۲ - بى اثر بودن عبادت غیرخدا، براى سعادت انسان در آخرت (قالوا ضلّوا عنّا)

۳ - مشرکان حق ناپذیر و ستیزه جو، از سرِ ناچارى و اضطراب به انکار عبادت کردن معبودهاى ادعایى خویش مى پردازند. (بل لم نکن ندعوا من قبل شیئًا)

۴ - قیامت، روز کشف حقایق و روشن شدن عقاید «درست و نادرست» و «حق و باطل» (قالوا ضلّوا عنّا بل لم نکن ندعوا من قبل شیئًا)

۵ - هدایت و گمراهى، در دست خداوند است. (کذلک یضلّ اللّه الکفرین)

۶ - تکذیب پیامبران، مجادله در آیات الهى و شرک ورزى، نمودهایى از اضلال خداوند است. (الذین یجدلون فى ءایت ... الذین کذّبوا بالکتب و بما أرسلنا به ... کذلک یضلّ اللّه الکفرین)

موضوعات مرتبط

• آیات خدا: آثار مجادله در آیات خدا ۶
• انبیا: آثار تکذیب انبیا ۶
• حق: اضطرار حق ستیزان ۳; اضطرار حق ناپذیران ۳; اقرار اخروى حق ناپذیران ۱
• خدا: اضلال خدا ۵; افعال خدا ۵; موارد اضلال خدا ۶; هدایتگرى خدا ۵
• سعادت: عوامل سعادت اخروى ۲
• شرک: آثار شرک ۶
• عبادت: بى تأثیرى عبادت غیرخدا ۱، ۲; بى تأثیرى عبادت معبودان باطل ۱; تکذیب عبادت معبودان باطل ۳
• قیامت: ظهور حقایق در قیامت ۴; ویژگیهاى قیامت ۴
• گمراهى: منشأ گمراهى ۵
• مشرکان: اضطرار مشرکان ۳; اقرار اخروى مشرکان ۱
• معبودان باطل: بى تأثیرى درخواست از معبودان باطل ۱
• هدایت: منشأ هدایت ۵