النساء ٣٨

وَ الَّذِينَ‌ يُنْفِقُونَ‌ أَمْوَالَهُمْ‌ رِئَاءَ النَّاسِ‌ وَ لاَ يُؤْمِنُونَ‌ بِاللَّهِ‌ وَ لاَ بِالْيَوْمِ‌ الْآخِرِ وَ مَنْ‌ يَکُنِ‌ الشَّيْطَانُ‌ لَهُ‌ قَرِيناً فَسَاءَ قَرِيناً

کپی متن آیه
وَ الَّذِينَ‌ يُنْفِقُونَ‌ أَمْوَالَهُمْ‌ رِئَاءَ النَّاسِ‌ وَ لاَ يُؤْمِنُونَ‌ بِاللَّهِ‌ وَ لاَ بِالْيَوْمِ‌ الْآخِرِ وَ مَنْ‌ يَکُنِ‌ الشَّيْطَانُ‌ لَهُ‌ قَرِيناً فَسَاءَ قَرِيناً

ترجمه

و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان‌دادن به مردم انفاق می‌کنند، و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند؛ (چرا که شیطان، رفیق و همنشین آنهاست؛) و کسی که شیطان قرین او باشد، بد همنشین و قرینی است.

و كسانى كه اموال خود را براى نشان دادن به مردم انفاق مى‌كنند و به خدا و قيامت اعتقاد ندارند [همنشين شيطانند]. و كسى كه شيطان همدم وى باشد بد همدمى است

و كسانى كه اموالشان را براى نشان‌دادن به مردم انفاق مى‌كنند، و به خدا و روز بازپسين ايمان ندارند. و هر كس شيطان يار او باشد، چه بد همدمى است.

و هم آنان که اموال خود را به قصد ریا و خودنمایی به مردم می‌بخشند و به خدا و روز قیامت نمی‌گروند. و هر که را شیطان یار است بسیار بد یاری است.

و آنان که اموالشان را از روی ریا و خودنمایی به مردم انفاق می کنند، و به خدا و روز قیامت ایمان ندارند [شیطان همدم آنان است]. و هر کس شیطانْ همدم او باشد بی تردید بد همدمی است.

و نيز كسانى را كه اموال خويش براى خودنمايى انفاق مى‌كنند و به خدا و روز قيامت ايمان نمى‌آورند. و هر كه شيطان قرين او باشد، قرينى بد دارد.

و کسانی که اموالشان را برای نمایش در چشم مردمان، می‌بخشند و به خداوند و روز بازپسین ایمان ندارند، و کسی که شیطان همنشین او باشد، چه بد همنشینی دارد

و همان كسان كه مالهاى خود را به ريا- براى نماياندن به مردم- انفاق مى‌كنند و به خدا و روز واپسين ايمان ندارند، و كسى كه شيطان يار و همدم وى باشد پس بد يار و همدمى است.

و (آنان) کسانیند که اموال خود را ریاکارانه صرف می‌کنند و خودنمایانه می‌بخشند (تا مردم ایشان را ببینند و تعریف و تمجیدشان کنند) و نه به خدا ایمان و نه به آخرت باور دارند، (چرا که از شیطان پیروی کرده و شیطان ایشان را از راه بدر برده است) و هر که شیطان همدم او باشد (چه بد همدمی برگزیده است و) شیطان بدترین همدم است.

و (نیز) کسانی (هم) که اموالشان را برای خودنمایی برابر دیدگانِ مردمان انفاق می‌کنند و به خدا ایمان نمی‌آورند و نه به روز بازپسین. و هر کس شیطان همدمش باشد، چه بد همدمی است.

و آنان که دهند اموال خود را برای خودنمائی به مردم و ایمان نیارند به خدا و روز بازپسین و آن کس که شیطانش همنشین باشد چه زشت است همنشینی‌

And those who spend their money to be seen by people, and believe neither in Allah nor in the Last Day. Whoever has Satan as a companion—what an evil companion.

ترتیل:

ترجمه:

النساء ٣٧	آیه ٣٨	النساء ٣٩
سوره : سوره النساء نزول : ٨ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٢ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«رِئَاءَ»: ریا. خودنمائی. مصدر باب مفاعله و مفعولٌ‌له است، و یا حال ضمیر (و) در (یُنفِقُونَ) بشمار است و تقدیر چنین می‌شود: مُرَآئِینَ النَّاسَ. «قَرِیناً»: همدم. همنشین. همصحبت.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

الَّذِينَ‌ يَبْخَلُونَ‌ وَ يَأْمُرُونَ‌... (۱)

نزول

محل نزول:

این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.

شأن نزول:

از سدى روايت كنند كه اين آيه درباره منافقين نازل گرديده و نيز گويند: درباره مشركين مكه آمده كه مال خود را در راه عداوت و دشمنى با پيامبر اسلام خرج مي‌نمودند.

تفسیر

---

• تفسیر آیات

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ مَنْ يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَرِيناً فَساءَ قَرِيناً «38»

و (متكبّران خودبرتربين) كسانى هستند كه اموال خود را از روى ريا و براى نشان دادن به مردم انفاق مى‌كنند و به خدا و روز قيامت ايمان ندارند و هر كس كه شيطان همدم او باشد، پس چه بد همدمى است.

---

«1» فصلت 7.

جلد 2 - صفحه 69

نکته ها

شيطان، گاهى از دور چيزى را به افراد القا و وسوسه مى‌كند و گاهى از نزديك همدم آنان‌مى‌شود. مؤمنان از وسوسه‌ها و القائات شيطان مى‌گريزند، امّا آنگونه كه در آيه‌ى 36 سوره‌ى زخرف مى‌خوانيم: «مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ» هركه از ياد خدا رخ برتافت، شيطانى براى او برمى‌انگيزيم تا يار و همنشين دائمى او باشد.

پیام ها

1- هم بخل وترك انفاق بد است، هم انفاق ريايى. در آيه‌ى پيشين از بخل نكوهش شد و در اينجا از بخشش‌هاى رياكارانه. يَبْخَلُونَ‌، يُنْفِقُونَ‌ ... رِئاءَ النَّاسِ‌

2- عامل ريا، عدم ايمان واقعى به خدا و قيامت است. «رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ»

3- هدف از انفاق، تنها سير كردن گرسنگان نيست، چون اين هدف با رياكارى هم تأمين مى‌شود. بلكه هدف، رشد معنوى انفاق كننده نيز مى‌باشد. «يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ»

4- خداوند رياكاران را دوست ندارد. لا يُحِبُّ مَنْ كانَ مُخْتالًا فَخُوراً ... وَ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ‌

5- دل كه از خدا تهى شد، جايگاه هميشگى شيطان مى‌شود. لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ‌ ... يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَرِيناً

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ مَنْ يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَرِيناً فَساءَ قَرِيناً (38)

---

«1» منهج الصادقين، جلد 3، صفحه 25.

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 438

وَ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ‌: و همچنين خدا دوست ندارد به اعطاى مثوبت آنانكه خرج كنند اموال خود را براى ديدن مردمان و ملاحظه ناموس و اظهار جرئت و احسان خود، تا مردمان تحسين ايشان كنند. يا آماده ساخته‌ايم عذاب مهين را براى كفار و خراجين اموال به قصد ريا و شهرت.

مشاركت اهل بخل و انفاق بر سبيل ريا در ذم وعيد، براى آنست كه بخل و سرف، يعنى انفاق بر غير حق كه طرفين افراط و تفريطند، يكسانند در قبح استجلاب و ذم. وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ‌: و ايمان نمى‌آورند به خدا و وحدانيت الهى، وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ: و مقر نيستند به روز قيامت تا به سبب آن در انفاق، قصد قربت و رضاى سبحانى و ثواب اخروى را نمايند؛ اين جماعت مصاحب شيطانند. وَ مَنْ يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَرِيناً: و هر كه مى‌باشد شيطان و اعوان او از جن و انس مر او را همنشين و مصاحب، فَساءَ قَرِيناً: پس بد همنشين است شيطان، زيرا ابليس داعى انسان است به كفر و معصيت، كه مؤدى به آتش و عذاب حجيم است. يا متصفين به صفات مذكوره، مصاحب شيطانند. و اين تنبيه است بر آنكه چون شيطان قرين آنها باشد، حامل ايشان است به انفاق به ريا و كفر و مزين اين دو امر قبيح در نظر آنها، كقوله: إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كانُوا إِخْوانَ الشَّياطِينِ‌: و ابالسه انسيه نيز داخلند. و يمكن توعيد است به قرين بودن شيطان در جهنم و استغاثه آنها از جوار او كه: يا ليت بينى و بينك بعد المشرقين فبئس القرين. بنا به قولى مراد اين جماعت، مشركان مكه‌اند كه به دشمنى پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم جمع لشگر و خرج مال مى‌نمودند. يا منافقان كه انفاق آنها مبتنى به ريا و سمعه بود. يا يهود كه به جهت اغراض، به قوم انفاق مى‌نمودند.

تبصره: چون آيات قرآنى عبرت به عموم لفظ است نه خصوص سبب، لذا اين آيه شريفه عموميت دارد تا قيامت نسبت به كسانى كه مقدم شوند بر انهدام و تخريب و تغيير شريعت نبويه احمديه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم «جانا مالا

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 439

قدما قلما» و مهيا است براى آنها عذاب مهين و مصاحبت شيطان لعين.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ مَنْ يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَرِيناً فَساءَ قَرِيناً (38)

ترجمه‌

و آنانكه انفاق ميكنند مالهاى خودشان را براى نمايش بمردم و ايمان نميآورند بخداوند بروز بازپسين و كسيكه باشد شيطان او را همنشين پس بد همنشينى است.

تفسير

نكته عطف در آيه قبل اشاره شد و انفاق ريائى اگر چه فيض ره فرموده‌

---

جلد 2 صفحه 56

مشارك با بخل و در حكم عدم انفاق است ولى بنظر حقير بدتر است زيرا ريا حرام و شرك خفى است و در اينجا چون بغرض مفاخرت است مكمّل اين خلق مذموم و مؤكد اين عمل مشئوم است لذا مرائى در آيه شريفه متصف بعدم ايمان بخدا و روز جزا شده است چون اگر معتقد بخدا و روز جزا باشد ميداند وعده خداوند تخلف ندارد و نعم اخروى را بمفاخره موهوم دنيوى نميفروشد و از اينجا معلوم ميشود كه قرين و انيس و مصاحب او شيطان است كه اين قبيل آثار موهومه را در نظر او جلوه داده مال دنيا و نعيم عقبى را از او گرفته و عذاب آخرت را براى او آماده نموده چه رفيقى است بدتر از آنكه دنيا و آخرت شخص را بباد دهد.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ الَّذِين‌َ يُنفِقُون‌َ أَموالَهُم‌ رِئاءَ النّاس‌ِ وَ لا يُؤمِنُون‌َ بِاللّه‌ِ وَ لا بِاليَوم‌ِ الآخِرِ وَ مَن‌ يَكُن‌ِ الشَّيطان‌ُ لَه‌ُ قَرِيناً فَساءَ قَرِيناً (38)

و كساني‌ ‌که‌ انفاق‌ ميكنند اموال‌ ‌خود‌ ‌را‌ لكن‌ ‌از‌ روي‌ رياء و سمعه‌ و نمايش‌ و ‌خود‌ نمايي‌ و ايمان‌ بخدا و روز قيامت‌ ندارند و متابعت‌ شيطان‌ ميكنند و شيطان‌ قريب‌ و صاحب‌ و مصاحب‌ ‌آنها‌ ميباشد و حال‌ آنكه‌ بد قريني‌ ‌است‌ زيرا ‌آنها‌ ‌را‌ بجهنم‌ ميبرد و ‌در‌ آتش‌ بآنها لعن‌ و طرد ميكند و اذيت‌ ميرساند.

شخص‌ مرائي‌ ‌هم‌ مشرك‌ ‌است‌ ‌که‌ عمل‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌براي‌ خوش‌ آمد مردم‌ ميكند و لذا گفتند رياء شرك‌ خفي‌ ‌است‌، و ‌هم‌ منافق‌ ‌است‌ ‌که‌ ظاهرش‌ ‌براي‌ ‌خدا‌ و باطن‌ ‌براي‌ خلق‌، و ‌هم‌ كافر ‌است‌ زيرا اعتقاد بثواب‌ و اجر آخرتي‌ ندارد، و ‌هم‌ فاسق‌ ‌است‌ زيرا رياء ‌از‌ گناهان‌ كبيره‌ ‌است‌ و عمل‌ ‌او‌ ‌هم‌ باطل‌ ‌است‌ و ‌لو‌ ‌در‌ خلال‌ ‌او‌ رياء بيايد و ‌در‌ قيامت‌ ‌هم‌ ‌او‌ ‌را‌ باين‌ چهار وصف‌ خطاب‌ ميكنند (‌ يا ‌ مشرك‌، ‌ يا ‌ كافر، ‌ يا ‌ منافق‌، ‌ يا ‌ فاسق‌) برو اجر ‌خود‌ ‌را‌ ‌از‌ آنهايي‌ ‌که‌ ‌براي‌ ‌آنها‌ كرده‌اي‌ بگير.

و البته‌ ‌هر‌ شرك‌ و كفر و نفاق‌ و فسق‌ باغواء شيطان‌ ‌است‌ و متابعت‌ ‌او‌ ‌است‌ و ‌در‌ اخبار ‌است‌ ‌که‌ فرداي‌ قيامت‌ اهل‌ عذاب‌ ‌را‌ يك‌ طرف‌ ‌آنها‌ يك‌ شيطان‌ و يك‌ طرف‌ سنگ‌ كبريت‌ و ‌با‌ ‌آنها‌ بجهنم‌ واصل‌ ميكنند. ‌پس‌ شيطان‌ قرين‌ مرائيست‌ ‌هم‌ ‌در‌ دنيا

جلد 5 - صفحه 81

‌که‌ ‌او‌ ‌را‌ اغواء كند و ‌هم‌ ‌در‌ آخرت‌ ‌که‌ ‌او‌ ‌را‌ اذيت‌ كند و بد قريني‌ ‌است‌ و بهمين‌ بيان‌ شرح‌ ‌آيه‌ معلوم‌ شد.

برگزیده تفسیر نمونه

---

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- خداوند، کسانى را که ریاکارانه انفاق مى کنند، دوست ندارد. (انّ اللّه لا یحبّ من کان مختالا فخوراً ... و الذین ینفقون اموالهم رئاء الناس) در برداشت فوق، «الذین ینفقون» بر «الذین یبخلون» عطف گرفته شده و بنابراین، توصیفى براى «مختال» و «فخور» است.

۲- حرمت ریاکارى (و اعتدنا للکافرین عذاباً مهیناً. و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس) اگر «الذین ینفقون» عطف بر «الکافرین» باشد، ریاکاران به عذاب تهدید شده اند و تهدید به عذاب نشانه حرمت است.

۳- عذاب خوارکننده الهى، کیفر انفاق کنندگان ریاکار (و اعتدنا للکافرین عذاباً مهیناً. و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس) بنابر اینکه «الذین» عطف بر «الکافرین» باشد.

۴- خلوص، شرط ارزشمندى انفاق (و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس)

۵- ریاکارى در انفاق از آثار تکبر و فخرفروشى* (انّ اللّه لا یحبّ من کان مختالا فخوراً ... و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس)

۶- انفاق بخیلان از روى ریاکارى است. (الذین یبخلون ... و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس) توصیف «مختالا فخوراً» از یکسو به بخلورزى و از سوى دیگر به انفاق ریائى، حاکى از آن است که بخیلان اگر انفاق کنند، از روى ریاکارى است.

۷- ریاکاران، ایمان واقعى به خدا و قیامت ندارند. (و الذین ینفقون اموالهم رئاء النّاس و لا یؤمنون باللّه و لا بالیوم الاخر) جمله «و لا یؤمنون» مى تواند تفسیر و توضیح جمله «ینفقون ... » باشد ; تکرار نشدن «الذین» مى تواند این معنا را تأیید کند.

۸- عذاب خوارکننده، کیفر ایمان نداشتن به خدا و قیامت (اعتدنا للکافرین عذاباً مهیناً. و الذین ... لا یؤمنون باللّه و لا بالیوم الاخر)

۹- ایمان نداشتن به وعده هاى الهى و قیامت، منشأ ریاکارى (رئاء النّاس و لا یؤمنون باللّه و لا بالیوم الاخر) بدان احتمال که جمله «الذین لا یؤمنون» بیانگر علت و ریشه انفاقهاى ریایى باشد.

۱۰- ناسازگارى تکبر و فخرفروشى با ایمان به خدا و قیامت (لا یحبّ من کان مختالا فخوراً ... و الذین ... و لا یؤمنون باللّه و لا بالیوم الاخر) برداشت فوق بر این مبناست که «الذین ... لا یؤمنون» عطف بر «الذین یبخلون» و توصیفى براى «مختالا فخوراً» باشد. یعنى فخرفروشان و مُتکبران ایمان واقعى به خدا و قیامت ندارند.

۱۱- شیطان، همراه با ریاکاران، بخیلان و متکبران (الذین یبخلون ... و الذین ینفقون اموالم رئاء النّاس ... و من یکن الشیطان له قریناً) مراد از «من یکن ... » تمام کسانى هستند که در این آیه و آیه قبل مورد مذمت قرار گرفتند.

۱۲- تکبّر، بخل و ریاکارى، پیامد همراهى شیطان با آدمى (مختالا فخوراً. الذین یبخلون ... و الذین ینفقون اموالم رئاء النّاس ... و من یکن الشیطان له قریناً) ظاهراً جمله «من یکن ... » بیان ریشه و علت صفات ذکر شده در این آیه و آیات قبل است.

۱۳- دلهاى تهى از ایمان به خدا و قیامت، جایگاه شیطان (لا یؤمنون باللّه و لا بالیوم الاخر و من یکن الشیطان له قریناً)

۱۴- شیطان، همدل و همراهى شوم و نامیمون است. (و من یکن الشیطان له قریناً فساء قریناً)

۱۵- نقش همراه و همدم در جان و روح آدمى و در اعمال و کردار وى (و الذین ینفقو اموالهم رئاء النّاس ... و من یکن الشیطان له قریناً فساء قریناً)

موضوعات مرتبط

• احکام:۲
• ارزش: ملاک ارزش ۴
• انفاق: اخلاص در انفاق ۴ ; ریا در انفاق ۱، ۳، ۵، ۶ ; شرایط انفاق ۴
• ایمان: آثار ایمان ۱۰ ; ایمان به خدا ۱۰ ; ایمان به قیامت ۱۰
• بخل: عوامل بخل ۱۲
• بخیل: انفاق بخیل ۶ ; بخیل و شیطان ۱۱ ; ریاکارى بخیل ۶
• تربیت: عوامل مؤثّر در تربیت ۱۵
• تفاخر: آثار تفاخر ۵، ۱۰
• تکبر: آثار تکبر ۵، ۱۰ ; عوامل تکبر ۱۲
• خدا: عذاب خدا ۳ ; محبت خدا ۱
• دوستى: آثار دوستى ۱۵
• ریا: حرمت ریا ۲ ; عوامل ریا ۵، ۹، ۱۲
• ریاکار: و شیطان ۱۱ ; سرزنش ریاکار ۱ ; کفر ریاکار ۷ ; کیفر ریاکار ۳
• شیطان: آثار اطاعت از شیطان ۱۲ ; دوستى با شیطان ۱۴ ; شومى شیطان ۱۴ ; عوامل نفوذ شیطان ۱۳
• عذاب: مراتب عذاب ۳، ۸
• کافران: قلب کافران ۱۳
• کفر: به خدا ۷، ۸، ۱۳ ; کفر به قیامت ۷، ۸، ۹، ۱۳ ; کفر به وعده خدا ۹ ; کیفر کفر ۸
• مبغوضان: خدا ۱
• متکبران: و شیطان ۱۱