النساء ١٤٢
ترجمه
| النساء ١٤١ | آیه ١٤٢ | النساء ١٤٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کُسَالَی»: جمع کَسْلان، تنبلها، سستها. «یُرَآؤُونَ»: ریا می‌کنند. به مردم می‌نمایند خلاف آنچه بر آن هستند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ... (۲) يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ... (۲) وَ مَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ... (۳) يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ... (۱) يُنَادُونَهُمْ أَ لَمْ نَکُنْ... (۰) يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً... (۰) يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَ... (۲) الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ (۱)
اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ... (۰) بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ... (۰) فَالْيَوْمَ لاَ يُؤْخَذُ مِنْکُمْ... (۰) وَ مَا يُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ... (۰) مَنْ کَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- خدعه و نیرنگ با خداوند، برنامه همیشگى منافقان است. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه) فعل مضارع «یخدعون»، استمرار و اصرار منافقان بر حیله گرى را مى فهماند.
۲- منافقان، گروهى حیله گر و نیرنگ باز هستند. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه)
۳- منافقان حیله گر، خود گرفتار کمند نیرنگهاى خدایند. (و هو خدعهم)
۴- امهال و واگذارى منافقان براى خدعه و نیرنگ، مکر و نیرنگ خدا با آنهاست. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) جمله «و هو خدعهم» حالیه است، یعنى همان خدعه و نیرنگ آنان، خدعه خداوند علیه ایشان است. به این معنا که خداوند آنان را مهلت داده و به خود واگذاشته تا در گناهان بسیار، غرق شوند.
۵- نیرنگ با مؤمنان، نیرنگ با خداست. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) با توجه به آیه قبل که نوعى از مکر منافقان با مؤمنان را بیان کرده، گویا همان مکر و حیله را در این آیه براى عنایتى خاص مکر با خداوند شمرده است.
۶- خداوند، پشتیبان و حامى مؤمنان، در برابر مکر و نیرنگ منافقان (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) بنابر اینکه مراد از مکر با خداوند، مکر با مؤمنان باشد.
۷- خداوند، خود کیفر دهنده خدعه و نیرنگ منافقان خیانت پیشه است. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) بدان احتمال که خدعه خداوند، همان کیفر و مجازاتهاى وى باشد.
۸- جواز خدعه و نیرنگ، در مقابل مکر و حیله دشمنان (مقابله به مثل)* (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم)
۹- سستى و نشاط نداشتن در نماز و مقدمات آن، از صفات منافقان (و إذا قاموا إلى الصّلوة قاموا کسالى) «کسالى» جمع «کسلان» است ; و کسلان به کسى گفته مى شود که با کندى و اکراه و بدون نشاط و میل، کارى را انجام دهد. قیام به سوى نماز که مفاد جمله «قاموا إلى الصّلوة» است، شامل مقدمات نماز نیز مى شود.
۱۰- ضرورت برپایى نماز، با میل و نشاط و پرهیز از کسالت و خمودى در انجام آن (و إذا قاموا إلى الصّلوة قاموا کسالى)
۱۱- ریاکارى در نماز و عبادت، از صفات منافقان و نشانه نفاق (و إذا قاموا إلى الصّلوة قاموا کسالى یراءون الناس)
۱۲- لزوم اخلاص در عبادت و ضرورت پرهیز از ریاکارى (و إذا قاموا إلى الصّلوة قاموا کسالى یراءون الناس)
۱۳- ریا در نماز و عبادت، خدعه با خداست. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه ... قاموا کسالى یراءون الناس و لایذکرون اللّه) بنابر اینکه «اذا قاموا الى الصلوة ...» بیانى براى (یخدعون اللّه) باشد.
۱۴- غفلت از خداوند و کم به یاد او بودن، از صفات منافقان (و لایذکرون اللّه إلاّ قلیلا)
۱۵- لزوم ذکر و یاد بسیار خداوند (و لایذکرون اللّه إلاّ قلیلا)
۱۶- نماز، بهترین وسیله براى یاد خدا و توجه به اوست. (إذا قاموا إلى الصّلوة ... و لایذکرون اللّه)
روایات و احادیث
۱۷- خدعه خداوند با منافقان نیرنگ باز، به مجازات کردن آنان است. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) امام رضا (ع) در پاسخ سؤال از معناى خدعه خداوند در آیه فوق فرمود: ان اللّه تعالى ... لایخادع و لکنه تعالى یجازیهم ... جزاء ... الخدیعة ... .[۱]
۱۸- یاد خدا در حضور دیگران و ترک آن در نهان، یادى اندک و بى ارزش و نشانه نفاق (و لایذکرون اللّه إلاّ قلیلا)
۱- . توحید صدوق، ص ۱۶۳، ح ۱، ب ۲۱; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۶۵، ح ۶۳۲. امیرالمؤمنین (ع): ... ان المنافقین کانوا یذکرون اللّه علانیة و لایذکرونه فى السر، فقال اللّه عزوجل، «یراءون الناس و لایذکرون اللّه الا قلیلا».[۲]
۱۹- عمل به دستورات خداوند از روى ریا، خدعه با او و نشانه نفاق است. (إنّ المنفقین یخدعون اللّه و هو خدعهم) رسول خدا (ص) در پاسخ سؤال از چگونگى خدعه نمودن با خداوند فرمود: یعمل بما امر اللّه ثم یرید به غیره ... .[۳]
موضوعات مرتبط
- خدا: حمایت خدا ۶ ; کیفرهاى خدا ۷ ; مکر با خدا ۱، ۵، ۱۳، ۱۹ ; مکر خدا ۳، ۴، ۱۷ ; مهلت خدا ۴
- دشمنان: مکر دشمنان ۸
- ذکر: آشکار ۱۸ ; ذکر بی ارزش ۱۸ ; ذکر خدا ۱۴، ۱۵، ۱۸ ; موجبات ذکر خدا ۱۶
- ریا: آثار ریا ۱۹ ; اجتناب از ریا ۱۲
- عبادت: آداب عبادت ۱۲ ; اخلاص در عبادت ۱۲ ; ریا در عبادت ۱۱، ۱۳
- غفلت: از خدا ۱۴
- کیفر: با مکر ۱۷
- مقابله به مثل:۸
- مکر: جایز ۸
- منافقان: روش برخورد منافقان ۱ ; صفات منافقان ۹، ۱۱، ۱۴ ; کیفر منافقان ۷، ۱۷ ; مکر با منافقان ۳، ۷ ; مکر منافقان ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۱۷ ; مهلت به منافقان ۴
- مؤمنان: حمایت از مؤمنان ۶ ; مکر با مؤمنان ۵
- نفاق: نشانه هاى نفاق ۱۱، ۱۸، ۱۹
- نماز: آثار نماز ۱۶ ; آداب نماز ۱۰ ; ریا در نماز ۱۱، ۱۳ ; سستى در نماز ۹، ۱۰ ; نشاط در نماز ۹، ۱۰ صذلکَّ اشاره به ایمان و کفر است. صمذبذبَّ به شیىء معلق گفته میخشود که دایم به این سو و آن سو حرکت میخکند و استقرارى ندارد. از مصادیق مورد نظر براى (من یضلل)، کسانى هستند که در آیات قبل (از ۱۳۸ تا ۱۴۳) خصلتهاى آنان بر شمرده شد. جمله صو من یضلل اللّهَّ، میختواند بیان خدعه الهى نسبت به منافقان باشد.
منابع
[[رده:نشاط در نماز صذلک اشاره به ایمان و کفر است. صمذبذب به شیىء معلق گفته میخشود که دایم به این سو و آن سو حرکت میخکند و استقرارى ندارد. از مصادیق مورد نظر براى (من یضلل) کسانى هستند که در آیات قبل (از تا ) خصلتهاى آنان بر شمرده شد. جمله صو من یضلل الله میختواند بیان خدعه الهى نسبت به منافقان باشد.]]
